ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ

ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ σσ. 48-49

α. Οικονομία και κοινωνία της υπαίθρου

Δραστηριότητα 1: Αφού μελετήσετε την υποενότητα Οικονομία και κοινωνία

της υπαίθρου στη σελίδα 48 του βιβλίου σας, να συμπληρώσετε τα πιο κάτω
διαγράμματα.

8ος – 9ος αι.

7ος αιώνας σχηματίζοντας 10ος αι.
η νέα
Οι Συγχώνευση
αριστοκρατία
γαιοκτήμονες – σε ενιαία τάξη
της γης
αριστοκράτες τους
χάνονται λόγω ………………….
………………….
Αριστοκρατία
………………… .
των
…………………
αξιωμάτων
…………………
……….

Από τον 9ο αιώνα

Κίνδυνος εξαφάνισης αγροτικής κοινότητας ανεξάρτητων γεωργών

ΑΙΤΙΕΣ

1
Δραστηριότητα 2: Αξιοποιώντας τα δεδομένα του παραθέματος Ο
μεγαλογαιοκτήμονας Φιλάρετος παραθέτει γεύμα στους βασιλικούς (τέλη 8ου
αι.), σελ. 48, και τις λεπτομέρειες της εικόνας του δείπνου, να εντοπίσεις τα
στοιχεία που δείχνουν την πολυτέλεια της ζωής της βυζαντινής αριστοκρατίας
(φαγητά, σερβίτσια, σκεύη, έπιπλα). (Άσκηση 3, σελ. 49)

Τρόπος ζωής Εισοδήματα Τα προάστεια Απροθυμία

ευγενών (Δυνατών) ευγενών καλλιεργούν επενδύσεων από
Δυνατούς (σε
εγκαταστάσεις,
μέσα, τεχνικές
παραγωγής)

Δείπνο πλουσίων. Μικρογραφία χειρογράφου του 14ου αι.

(Παρίσι. Εθνική Βιβλιοθήκη).

2
Δραστηριότητα 3: Αφού μελετήσετε το πιο κάτω παράθεμα, να απαντήσετε
στις ερωτήσεις που το συνοδεύουν.

Ποιοι είχαν στην κατοχή τους τα μεγάλα κτήματα στο Βυζάντιο και τι
καλλιεργούσαν σε αυτά;

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

Τι ήταν οι πάροικοι. Σε τι διέφεραν από τους ελεύθερους γεωργούς;

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

3
Δραστηριότητα 4:
Αφού μελετήσετε το πιο κάτω παράθεμα, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που
το συνοδεύουν.

Βίος Φιλαρέτου, Τα βάσανα ενός φτωχού γεωργού, όπως φαίνονται σε βυζαντινό

κείμενο του 9ου αιώνα

Κάποιου φτωχού γεωργού το βόδι έπεσε και ψόφησε ξαφνικά την ώρα που όργωνε
το χωράφι του. Ο φτωχός δεν μπορούσε πια να βαστάξει τις συμφορές κι απ’ τον
καϋμό τον πήραν τα κλάματα. Άρχισε να χτυπιέται και να θρηνολογεί λέγοντας τα
παράπονά του στον Θεό. «Κύριε, τίποτ’ άλλο βιος ποτέ μου δεν είχα παρά αυτό
μονάχα το ζευγάρι και μου το στέρησες κι αυτό. Τώρα από πού θα θρέψω τη
γυναίκα μου και τα εννιά παιδάκια μου; Πώς θα πληρώσω τους φόρους στο
βασιλιά; Τα δάνεια ποιος θα μου τα ξεπληρώσει; Εσύ, Κύριέ μου, το ξέρεις βέβαια,
και πολύ καλά μάλιστα, πως και αυτό το βόδι που τώρα ψόφησε το είχα χρεωμένο.
Τι να κάνω πια δεν ξέρω. Θα παρατήσω το σπίτι μου και θα το σκάσω σε χώρα
μακρινή, πριν το μάθουν οι δανειστές μου και πέσουν σαν τα κοράκια πάνω μου
και τ’ άγρια θεριά».

Ποια προβλήματα απασχολούσαν τις αγροτικές μάζες στο Βυζάντιο;

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα 5:
Να ανασυνθέσετε την κοινωνία στην επαρχία συμπληρώνοντας στην πιο
κάτω πυραμίδα τις κοινωνικές τάξεις.

4
β. Οικονομία και κοινωνία των πόλεων

Δραστηριότητα 6: Αφού μελετήσετε τη σελίδα 49 του σχολικού σας εγχειριδίου,

να συμπληρώσετε τα ακόλουθα:

(α) Η οικονομία στις πόλεις ήταν εκχρηματισμένη.

Οι οικονομικές δραστηριότητες – επαγγέλματα ήταν:

-…………………………………………………….

-…………………………………………………….

-…………………………………………………….

-…………………………………………………….

(β) Στα χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας παρατηρείται ανάπτυξη των πόλεων.
Συγκεκριμένα:

-…………………………………………………………………………………………………….

-…………………………………………………………………………………………………….

-…………………………………………………………………………………………………….

-…………………………………………………………………………………………………….

(γ) Οργάνωση εσωτερικού εμπορίου – βιοτεχνίας:

Συστήματα:

………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..…………………………..

Επαρχικόν Βιβλίον:

5
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..…..

Δραστηριότητα7:
Να ανασυνθέσετε την κοινωνία στις πόλεις συμπληρώνοντας στην πιο κάτω
πυραμίδα τις κοινωνικές τάξεις.

Θέματα για συνθετικές εργασίες (projects):

1. Η κοινωνική διαστρωμάτωση του Βυζαντίου κατά τον 10ο αιώνα.

2. Οι συντεχνίες τότε και σήμερα.
3. Η ανάπτυξη του βυζαντινού εξωτερικού εμπορίου και τα προϊόντα
εισαγωγής.

Θέματα για δημιουργικές εργασίες:

1. Κατασκευή χάρτη με σχετικά υπομνήματα, όπου παρουσιάζονται οι

βυζαντινές πόλεις που είχαν μεγάλη εμπορική ανάπτυξη καθώς και η
ακτίνα δράσης του βυζαντινού εξωτερικού εμπορίου.

2. Συγγραφή κειμένου με θέμα: «Η καθημερινή ζωή ενός βυζαντινού

μεγαλογαιοκτήμονα».

6
3. Συζήτηση με θέμα: «Οι Δυνατοί στο Βυζάντιο και οι οικονομικά ισχυροί
σήμερα. Ομοιότητες και διαφορές».