Λόγος (γλώσσα)

Αυθόρμητος Προσχεδιασμένος
Γραπτός
προφορικός προφορικός (ομιλία)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

 Παρακολουθήστε το γκάλοπ που ακολουθεί και έπειτα διαβάστε την παράγραφο
στα δεξιά.

Ποιες διαφορές εντοπίζετε ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του (αυθόρμητου)

προφορικού λόγου και του γραπτού λόγου;

Γκάλοπ στη λαϊκή αγορά της Πτολεμαΐδας, Μάρτιος 2013) Παράδειγμα ανάπτυξης παραγράφου στον
- Είστε ευχαριστημένος από τη μέχρι σήμερα λειτουργία γραπτό λόγο
της κυβέρνησης;
- Όχι.
- Για ποιο λόγο; Ασφαλώς και δεν μπορώ να είμαι ευχαριστημένος
από το μέχρι σήμερα έργο της κυβέρνησης. Διότι
- Γιατί ούτε δικαιοσύνη έχει, πιάνει τους κλέφτες και δεν
τους τιμωρεί... Και δεν πλήρωσε κανένας μέχρι τώρα.
αυτή η κυβέρνηση αφήνει τους κλέφτες
Πώς... ε... θα είμαι ευχαριστημένος; Χρωστάμε πάλι ατιμώρητους, λαμβάνει συνεχώς μέτρα λιτότητας
χρωστάμε... Δηλαδή τι κάνουν; Τίποτα. Τι λιτότητα αλλά ο κόσμος εξακολουθεί να βρίσκεται σε
κάνουνε;.... Για ποιο πράγμα κάνουνε λιτότητα; Πώς μας δύσκολη οικονομική κατάσταση και, επιπλέον,
αφαιρούν τον μισθό χωρίς, χωρίς να μας ρωτήσει
κανένας; Χωρίς να μας εκπροσωπήσει κανένας; Πού είναι
κλείνει τα νοσοκομεία με αποτέλεσμα να μένουμε
οι λειτουργοί της δημοκρατίας, οι βουλευτές μας; Κλείνει χωρίς γιατρούς.
το νοσοκομείο, κλείνουνε...γιατρούς δεν έχουμε. Τι...; Εγώ
γιατί δούλευα τριανταπέντε χρόνια;
https://www.youtube.com/watch?v=1DINGHCBkHg

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

(Αυθόρμητος) προφορικός λόγος Γραπτός λόγος

• Χρόνος πραγματικός, • Αφθονία χρόνου

περιορισμένος • Τήρηση των συντακτικών
• Παύσεις κανόνων
• Επαναλήψεις • Συνοχή, λογική αλληλουχία
• Χασμωδίες • Αποφυγή επαναλήψεων
• Οπτική επαφή • Προσεγμένο λεξιλόγιο
• Διάδραση με τον συνομιλητή • Δομή
• Ελλειπτικός λόγος • Μονόδρομη επικοινωνία,
• Συντακτική ακαταστασία απουσία συνομιλητή
• Διακύμανση του τόνου της
φωνής
• Χειρονομίες
• Έκφραση προσώπου
• Μορφασμοί

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Συμπέρασμα: ο γραπτός λόγος είναι πιο
οργανωμένος, πιο δομημένος, αφού έχουμε
χρόνο για να τον σχεδιάσουμε, ώστε να
μεταδώσουμε πιο αποτελεσματικά αυτά που
θέλουμε να πούμε!

• Πώς, όμως, οργανώνουμε τις σκέψεις μας και τις

μεταφέρουμε στον γραπτό λόγο;

• Ας ξεκινήσουμε από την παράγραφο.

• Το πρώτο βήμα είναι να καταγράψουμε τη βασική

ιδέα της παραγράφου.

• Έπειτα, υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους

οποίους με τους οποίους μπορούμε να την
αναπτύξουμε.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Δομικά
στοιχεία
παραγράφου

Πώς κτίζεται μια

παράγραφος;
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Δομικά στοιχεία παραγράφου

Θεματική
Λεπτομέρειες Κατακλείδα
πρόταση

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Ας ξαναδούμε την προηγούμενη παράγραφο! Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται;

Ασφαλώς και οι πολίτες δεν είναι ευχαριστημένοι από το μέχρι σήμερα έργο της
κυβέρνησης (θεματική πρόταση). Η παρούσα κυβέρνηση αφήνει τους κλέφτες
ατιμώρητους, λαμβάνει συνεχώς μέτρα λιτότητας αλλά ο κόσμος εξακολουθεί να βρίσκεται
σε δύσκολη οικονομική κατάσταση και, επιπλέον, κλείνει τα νοσοκομεία με αποτέλεσμα να
μένει η χώρα χωρίς γιατρούς (λεπτομέρειες/ σχόλια). Είναι λογικό να υπάρχει μια γενική
δυσαρέσκεια. (κατακλείδα)

 Αρχικά διατυπώνεται η βασική ιδέα/ θέση του συντάκτη (θεματική πρόταση)

 Στη συνέχεια, αυτή η θέση ΑΙΤΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ με ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ (λεπτομέρειες)
 Στην τελευταία πρόταση διατυπώνεται ένα συμπέρασμα (κατακλείδα)

Αυτή η μέθοδος ανάπτυξης παραγράφου ονομάζεται ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι
ανάπτυξης της παραγράφου
(αιτιολόγηση, παραδείγματα,
ορισμός, διαίρεση, σύγκριση-
αντίθεση, αναλογία, αίτιο -
αποτέλεσμα).
Φέτος, θα ασχοληθούμε με
την ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ (που
προαναφέραμε) και την
ΑΝΑΛΟΓΙΑ.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
 ΑΝΑΛΟΓΙΑ
Η ζωή είναι σαν το  Όταν χρησιμοποιούμε αναλογία, ουσιαστικά
ποδήλατο. Αν συγκρίνουμε δύο καταστάσεις, έννοιες,
θέλεις να έχεις πράγματα ή πρόσωπα και δίνουμε τις μεταξύ
ισορροπία, πρέπει τους ομοιότητες, δηλαδή τα συσχετίζουμε.
να κινείσαι
διαρκώς. Επίσης,
στη ζωή, όπως και  Στη θεματική πρόταση υπάρχει συνήθως μια
στο ποδήλατο, οι παρομοίωση.
περισσότεροι
έχουμε  Λέξεις – κλειδιά: σαν, όπως
«ταχύτητες» που
δεν
χρησιμοποιούμε.
Ομοιότητες ζωής - ποδηλάτου
1. Για να έχεις ισορροπία, πρέπει να
κινείσαι διαρκώς
2. Έχουν και τα δύο ταχύτητες που
δεν χρησιμοποιούμε

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ