Διδακτικό Σενάριο Διαθεματικής Προσέγγισης

Ιστορίας - Λογοτεχνίας
Μάθημα: Ιστορία

Ιστορική περίοδος: Ο Ιωάννης Καποδίστριας κυβερνήτης της Ελλάδας (1828-1831)

Τάξη: Γ΄Γυμνασίου

Αντίστοιχο λογοτεχνικό κείμενο: Αλέξανδρος Σούτσος, O επιστάτης των εθνικών

οικοδομών επί I. Καποδίστρια

Εισαγωγή

Η παρούσα διδακτική πρόταση αποτελεί μια διαθεματική προσέγγιση του μαθήματος της
Ιστορίας μέσω της διασύνδεσής του με το μάθημα της Λογοτεχνίας, στο πλαίσιο του
«σύγχρονου παιδαγωγικού και διδακτικού αιτήματος της ολιστικής προσέγγισης της
γνώσης» (Γιαννακοπούλου, 2007). Η διαθεματική διασταύρωση των δύο αυτών μαθημάτων
δίνει στον μαθητή τη δυνατότητα μιας σφαιρικής πρόσληψης και επεξεργασίας της γνώσης,
συμβάλλει στην κατανόηση του πολυδιάστατου χαρακτήρα της πραγματικότητας,
παροντικής και παρελθοντικής, «προσφέρει αμεσότερη συναισθηματική επαφή με το
ιστορικό γίγνεσθαι και καθιστά τη δεδομένη ιστορική ατμόσφαιρα περισσότερο οικεία»
(Σκουλάτος, 1997).

Για τις ανάγκες της διδακτικής πρότασης επιλέχθηκε ως ιστορική περίοδος η

διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια και ως λογοτεχνικό έργο το σατιρικό ποίημα «O
επιστάτης των εθνικών οικοδομών επί I. Καποδίστρια» . Η επιλογή αυτή υπαγορεύτηκε από
την ανάγκη εναργέστερης ανάδειξης των κοινωνικών επιπτώσεων της εσωτερικής πολιτικής
του Καποδίστρια και των λόγων που οδήγησαν στην ανάπτυξη αντιπολιτευτικού ρεύματος
εναντίον του, καθώς η σχετική ιστορική αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου (Νεότερη και
Σύγχρονη Ιστορία, Γ΄Γυμνασίου), παρουσιάζει το θέμα επιγραμματικά και χωρίς να
μεταφέρει τη σφοδρότητα του αντιπολιτευτικού κλίματος.Το λογοτεχνικό έργο που
επιλέχθηκε επιτρέπει την κατανόηση των τρόπων με τους οποίους οι εν λόγω ιστορικές
εξελίξεις και η ιστορία γενικότερα, επέδρασαν και επιδρούν στη ζωή των ατόμων και των
κοινωνιών και παράλληλα διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν τις στάσεις, τις αντιλήψεις και

1
τις συμπεριφορές τους. Τελικός σκοπός είναι να επιτευχθούν και να εμπλουτιστούν οι
διδακτικοί στόχοι της ενότητας, όπως αυτοί ορίζονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα του
μαθήματος της Ιστορίας, ενισχύοντας τη μαθησιακή διαδικασία με δραστηριότητες που
ενεργοποιούν την ευαισθησία, τη φαντασία, την κριτική σκέψη και τη διερεύνηση από
μέρους των μαθητών. Επιπλέον, καθώς η σάτιρα ως κειμενικό είδος αποτελεί μέρος του
Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών Λογοτεχνίας της Γ΄ Γυμνασίου, μέσω του μαθήματος
αναμένεται ότι οι μαθητές/ τριες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν καλύτερα τα
χαρακτηριστικά της και τη σχέση της με την ιστορική και πολιτική πραγματικότητα από την
οποία αντλεί το υλικό της.

Διδακτικοί στόχοι

 Περιγραφή και αξιολόγηση του μεταρρυθμιστικού έργου του Ι. Καποδίστρια.

 Κατανόηση των παραγόντων που οδήγησαν στη δημιουργία αντιπολιτευτικού
ρεύματος εναντίον του Ι. Καποδίστρια και σχολιασμός του ρόλου της αντιπολίτευσης.
 Κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η Ιστορία επιδρά στα άτομα και τις
κοινωνίες.
 Κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η Ιστορία επιδρά στη Λογοτεχνία και η
Λογοτεχνία στην Ιστορία.

Διδακτικό σενάριο

Αρχικά, η διδάσκουσα ανακοινώνει στους μαθητές ότι στο παρόν μάθημα η τάξη θα
μελετήσει το έργο του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας, Ιωάννη Καποδίστρια. Παράλληλα,
προβάλλεται στον βιντεοπροβολέα ως αφόρμηση και ως διαγνωστικό μέσο της
προαπαιτούμενης γνώσης πρωτότυπο έγγραφο της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας
(1827), με το οποίο η Συνέλευση καλεί τον Ιωάννη Καποδίστρια να αναλάβει τη
διακυβέρνηση της χώρας. Οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν για λίγο την εικόνα και
να αναφέρουν τι απεικονίζεται, ποιο είναι το περιεχόμενo του, αν πρόκειται για πρωτογενή η
δευτερογενή πηγή και γιατί. Αναμένεται ότι θα επαναφέρουν στη μνήμη τους προηγούμενη
γνώση που αφορά την Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας και τις αποφάσεις της,
συμπεριλαμβανομένης και της εκλογής του Καποδίστρια ως πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας
με θητεία επτά χρόνων.

2
 Στη συνέχεια, οι μαθητές/ τριες καλούνται να θυμηθούν ή να υποθέσουν σε ποια
κατάσταση βρήκε ο Καποδίστριας την Ελλάδα, όταν πρωτοέφτασε στη χώρα το 1828.
Συγκεκριμένα τους ζητείται να εστιάσουν στους τομείς της διοίκησης, της οικονομίας, της
εκπαίδευσης και των ενόπλων δυνάμεων. Οι απαντήσεις που δίνονται καταγράφονται στον
πίνακα. Αναμένεται ότι θα αναφερθεί η έλλειψη διοικητικής οργάνωσης, η κακή οικονομική
κατάσταση της χώρας και η ανυπαρξία οργανωμένου εκπαιδευτικού συστήματος και
οργανωμένου στρατού. Τονίζεται ότι το ελληνικό κράτος ουσιαστικά ήταν ένα εντελώς
καινούργιο κράτος με σχεδόν ανύπαρκτες υποδομές, χωρίς σύγχρονους θεσμούς και χωρίς
οργανωμένη κρατική μηχανή, που έπρεπε να δημιουργηθεί κατά κάποιο τρόπο από το μηδέν.

3
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1

Για την πρώτη δραστηριότητα οι μαθητές/ τριες εργάζονται σε ομάδες. Αρχικά

εργάζονται ατομικά, στη συνέχεια ανά δύο και έπειτα ανά τέσσερις. Ανατίθενται ανά θρανίο
οι αριθμοί 1-2. Οι μαθητές/ τριες με τον αριθμό 1 καλούνται να μελετήσουν αρχικά τις πηγές
που αφορούν το μεταρρυθμιστικό έργο του Καποδίστρια στην οικονομία, το πολίτευμα και
τη διοίκηση και οι μαθητές/ τριες με τον αριθμό 2 το έργο του όσον αφορά την εκπαίδευση
και τις ένοπλες δυνάμεις. Οι μαθητές καταγράφουν τα μέτρα του κυβερνήτη Καποδίστρια
στους τομείς που μελέτησαν και έπειτα μελετούν και πάλι ατομικά την αντίστοιχη ιστορική
αφήγηση του βιβλίου τους, ώστε να συμπληρώσουν/ προσθέσουν. Αφού ολοκληρώσουν τη
δραστηριότητα, τα παιδιά γυρίζουν στο πίσω θρανίο. Τα παιδιά με τον αριθμό 1 συζητούν
και συγκρίνουν τις απαντήσεις τους σχετικά με το έργο του Καποδίστρια στον τομέα της
οικονονομίας, του πολιτεύματος και της διοίκησης και, αντιστοίχως, τα παιδιά με τον αριθμό
2 συζητούν και συγκρίνουν τις απαντήσεις τους σχετικά με το έργο του στον τομέα της
εκπαίδευσης και των ενόπλων δυνάμεων. Έπειτα, οι απαντήσεις όλων των παιδιών
συζητούνται στις ομάδες των τεσσάρων. Στόχος είναι να μπορούν όλα τα παιδιά να
παρουσιάζουν το έργο του Καποδίστρια σε όλους τους τομείς.

ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

[…] Η εναπομένουσα λύση του πολιτικού αδιεξόδου είναι η προσωρινή αναστολή του
Συντάγματος για ορισμένο χρόνο. Ο Καποδίστριας όμως δεν θα έπαιρνε ποτέ μόνος του μία τέτοια
απόφαση. Θα έπρεπε να συμφωνήσουν τα μέλη της Βουλής. Έτσι απευθύνει διακοίνωση προς τα
μέλη της Βουλής την 17η Ιανουαρίου 1828. […] Η λύπη του, αναφέρει, θα μετριαζόταν, αν οι
βουλευτές συμφωνούσαν με εκείνον στην προσωρινή αναστολή του Συντάγματος γιατί «αυτή την
κρίσιμη στιγμή μπαίνουν σε κίνδυνο τα ουσιωδέστερα συμφέροντα της Ελλάδος. Επιθυμώ,
ευδιάθετοι να μεθέξετε των έργων και του υπευθύνου της νέας προσωρινής κυβερνήσεως. Οι
υποθέσεις επισωρεύονται. Οι στιγμές είναι κρίσιμες. Σας παρακαλώ, γι’ αυτό να σκεφθείτε το
ταχύτερο δυνατόν και να μου γνωστοποιήσετε την απόφασή σας στην παρούσα επιστολή».

Ανδρέας Κούκος, Νομικός, Ιστορικός Ερευνητής (Η αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας
και η «δικτατορία» Καποδίστρια, 189 χρόνια μετά τη δολοφονία του. Άρθρο-απάντηση στην
Επιτροπή «Ελλάδα 2021»)

4
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

«Εξάλλου, ένα από τα γενναιότερα μέτρα της δημοσιονομικής πολιτικής του υπήρξε η
ίδρυση, στις 2 Φεβρουαρίου 1828, της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας. Με το
πρώτο αυτό πιστωτικό ίδρυμα της χώρας ο Καποδίστριας επιδίωξε την άμεση
κινητοποίηση των κεφαλαίων του εσωτερικού, ένα είδος δηλαδή εσωτερικού
δανεισμού με τόκο 8% και την προσέλκυση, με τη μορφή καταθέσεων, κεφαλαίων
Ελλήνων και ξένων από το εξωτερικό. […] Ιδιαίτερο ζήλο έδειξε ο Καποδίστριας και
για την ανάπτυξη της γεωργίας. Επιδίωξε τότε και πέτυχε ως ένα σημείο την εισαγωγή
και διάδοση νέων γεωργικών προϊόντων και καλλιεργητικών μεθόδων, τη χρήση
βελτιωμένων εργαλείων, την επαγγελματική μόρφωση των γεωργών, την αποστολή
γεωπόνων στην ύπαιθρο παράλληλα, με διάφορους συνδυασμούς, κατόρθωσε να
υπάρξει και μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα της ανοικοδόμησης. Τότε ανεγέρθησαν
πολλά δημόσια κτίρια (σχολεία, νοσοκομεία, στρατώνες), έγιναν μικρά έργα λιμενικά
και οδοποιίας, ανοικοδομήθηκαν κατεστραμμένες πόλεις, όπως το Μεσολόγγι, η
Τρίπολη, το Γαλαξίδι, εποικίστηκαν γεωργικά πρόσφυγες στις περιοχές Αργούς,
Ναυπλίου και Κορίνθου, και ανετέθη σε ειδικούς μηχανικούς η επεξεργασία σχεδίων
για την ανοικοδόμηση ή την ίδρυση νέων πόλεων. Επίσης, το εμπόριο, εσωτερικό και
εξωτερικό, γνώρισε κατά την ίδια περίοδο ραγδαία ανάπτυξη, ενώ ο Καποδίστριας
έδειξε ενδιαφέρον ακόμη και για την δυνατότητα εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου
της χώρας. Τέλος, και για να εξυπηρετηθούν οι συναλλαγές, αλλά κυρίως για εθνικούς
λόγους, ο Κυβερνήτης προχώρησε στην κοπή εθνικού νομίσματος, που
πρωτοκυκλοφόρησε την 1η Οκτωβρίου 1829.»

Πετρίδης Π., Νεοελληνική Πολιτική Ιστορία 1828-1843, τ.Α', Παρατηρητής,

Θεσσαλονίκη 1981, σ.52-53

5
6
 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

2. Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, τη

θεσμοθετημένη εκπαίδευση αποτέλεσαν δύο
βασικές σχολικές βαθμίδες, ένα πρωτοβάθμιο
(κρατικό ή κοινοτικό) αλληλοδιδακτικό και ένα
μέσο (κοινοτικό ή κρατικό) Ελληνικό σχολείο,
συνεπικουρούμενες από τα τρία πρότυπα
(=πειραματικά) κρατικά σχολεία του
συγκροτήματος της Αίγινας, καθώς και ελάχιστα
-κρατικά επίσης- εκπαιδευτήρια εξειδικευμένων
κατευθύνσεων, όπως φαίνεται στον πίνακα.
Σόνια Γελαδάκη, Η νομοθεσία περί σχολικών βιβλίων
κατά τον 19ο αιώνα: Η καποδιστριακή περίοδος, 2002.

Το πρώτο «Αλφαβητάρι» για παιδιά, δημοσιευμένο το 1831. Έδινε ιδιαίτερη έμφαση στην
εικονογράφηση.

ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

7
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ίδρυσε το 1829 το «Κεντρικόν Πολεμικό Σχολείον των Ευελπίδων»
στο Ναύπλιο. Στόχος της πρώτης αυτής Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδας ήταν η μόρφωση των
ανδρών του στρατού. Το κτήριο αποκαταστάθηκε το 1988 και σήμερα στεγάζει το Πολεμικό
Μουσείο Ναυπλίου, παράρτημα του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών.

(Πηγή: http://kapodistrias.digitalarchive.gr/monuments.php?type=%CE%91%CF%81%CF
%87%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE
%BA%CE%AE&id=219&pgnum=0)

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2

Αφού ολοκληρωθεί η δραστηριότητα και οι μαθητές/ τριες έχουν έρθει σε επαφή με το

μεταρρυθμιστικό έργο του Καποδίστρια και είναι σε θέση να το περιγράφουν, ανακοινώνεται
στην ολομέλεια ότι θα ακολουθήσει μελέτη ενός λογοτεχνικού έργου της εποχής, με το ίδιο
θέμα.

Προαναγνωστικό στάδιο

Αναγράφεται στον πίνακα ο τίτλος του έργου («O επιστάτης των εθνικών οικοδομών επί I.
Καποδίστρια») και ζητείται από τους μαθητές/ τριες να κάνουν εικασίες σχετικά με το
περιεχόμενό του. Έπειτα, γίνεται αναφορά στο όνομα του συγγραφέα, Αλέξανδρου Σούτσου
και σε κάποια γενικά βιογραφικά στοιχεία του.

Βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα

8
Ο Αλέξανδρος Σούτσος (Κωνσταντινούπολη 1803- Σμύρνη 1863) ήταν Φαναριώτης
ρομαντικός πεζογράφος, σατιρικός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας της Α’Αθηναϊκής
Σχολής. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από έντονα πολιτικό και σατιρικό χαρακτήρα. Σφοδρή
υπήρξε η κριτική του εναντίον των απολυταρχικών κυβερνήσεων του νεούστατου ελληνικού
κράτους και ιδιαίτερα του Ιωάννη Καποδίστρια, «του οποίου έφτασε να υμνήσει τους
δολοφόνους ως νέους «τυραννοκτόνους» (Πολίτης, 2010).

ΚΕΙΜΕΝΟ

Αλέξανδρος Σούτσος

O επιστάτης των εθνικών οικοδομών επί I. Καποδίστρια

Φοίνικες 1 και ταλαράκια το πουγκί μου κουδουνίζει, 1

νομίσματα του Καποδίστρια

και το στόμα μου σαμπάνιες και ρυζόγαλο μυρίζει·

χαιρετάτε με με σέβας, με βαθύν προσκυνισμόν·
επιστάτης, κύριοί μου, έγινα οικοδομών.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Έκτακτε Διοικητή μου, πόσα γρόσια θησαυρίζεις;

Όσα παίρνω σ' ένα μήνα σ' ένα χρόνο τα κερδίζεις;
Έκτακτα τον μήνα παίρνεις εσύ χίλια… κι ας να μη!
Εγώ παίρνω τρεις χιλιάδες εις την κάθε πιθαμή.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Η αυτού Πανεξοχότης 2 μ' αγκαλιάζει κάθε μέρα. 2

Ο Καποδίστριας
Μα ρημάζω το Ταμείον; Αλλού βλέπει, βρέχει πέρα,
φθάνει μόνον, πουρνό βράδυ, να τον λέγω εις τ' αυτί
τι φρονεί ο ένας κι άλλος και τι δρόμο περπατεί.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

9
 Σήμερον το Ναύπλιόν μας η πρωτεύουσά μας είναι·
αύριο θα είναι, λέγουν, αι περίφημαι Αθήναι.
Τότε, γρόσια μιλιούνια τότε δα θα ξοδευθούν,
και πατόκορφ' απ' εμένα αι Αθήναι θα κτισθούν.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Κριματίζει όποιος λέγει πως εγώ μισώ τα φώτα 3· 3 η μόρφωση, η παιδεία

τα σχολεία, στην τιμή μου, τ' αγαπώ απ' όλα πρώτα·

και πολλές φορές λαχαίνει στ' όνειρό μου να ιδώ
πως οικοδομώ Μουσεία, κι απ' το στρώμα τραγουδώ:
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Με κολνούνε οι γυναίκες και γλυκές ματιές με ρίχνουν·

μ' όλες μου τες άσπρες τρίχες πως μ' ορέγουνται με δείχνουν·
γαμβρός είμαι όπου πάγω, κι εις το κάθε σπιτικό
ταπεινότατες προτάσεις υπανδρείας αγρικώ.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Μεταγναγνωστικό στάδιο

Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης, οι μαθητές/ τριες καλούνται να αναγνωρίσουν ποιος
«μιλά» στο ποίημα και ποια φαίνεται να είναι η σχέση του με τον Καποδίστρια. Έπειτα τους
ζητείται να εντοπίσουν το βασικό θέμα του κειμένου και να χαρακτηρίσουν το ύφος του.
Αναμένεται ότι ως βασικό θέμα θα αναφερθεί η κριτική ενάντια στο έργο του Καποδίστρια
και ότι το ύφος θα χαρακτηριστεί ειρωνικό/ σαρκαστικό/ χιουμοριστικό. Οι απαντήσεις
αναγράφονται στον πίνακα και στη συνέχεια διατυπώνεται το ερώτημα: «Αφού πρόκειται για
ένα ποίημα εμπνευσμένο από πραγματικά ιστορικά γεγονότα και από την πολιτική/
κοινωνική κατάσταση της εποχής του, δηλαδή με πολιτικό περιεχόμενο και με σαρκαστικό/
επικριτικό ύφος, σε ποιο κειμενικό είδος θα το κατατάσσατε»; Ενδεχομένως κάποιοι/ ες

10
μαθητές/ τριες να αναγνωρίσουν το είδος της σάτιρας, ωστόσο, εάν χρειαστεί, δίνονται οι
επιλογές: σάτιρα ή παρωδία και γιατί;

Στο σημείο αυτό, στόχος είναι να γίνουν διακριτά τα χαρακτηριστικά της σάτιρας, η
οποία είναι συνήθως επίκαιρη, χαρακτηρίζεται από σαφή πολιτική/ κοινωνική αιχμή και δεν
προϋποθέτει ένα λογοτεχνικό πρότυπο, όπως η παρωδία. Ακολούθως, διατυπώνονται τα εξής
ερωτήματα, στα οποία οι μαθητές/ τριες καλούνται να απαντήσουν εργαζόμενοι
συνεταιριστικά με τον/ την διπλανό/ ή τους, παίρνοντας επιγραμματικές σημειώσεις:

1. Ποια μεταρρυθμιστικά έργα του Καποδίστρια από αυτά που γνωρίζετε αναφέρονται
στο ποίημα; Ποια άλλα αναφέρονται, που δεν τα γνωρίζετε; (Αναμένεται ότι οι μαθητές
θα εντοπίσουν τις αναφορές στη δημοσιονομική πολιτική του Καποδίστρια, στη μεταφορά
της πρωτεύουσας από την Αθήνα στο Ναύπλιο και στο οικοδομικό πρόγραμμα του
Καποδίστρια, με την ανέγερση εθνικών κτηρίων).

2. Το ποίημα προσθέτει μια καινούργια οπτική σε σχέση με τη στάση του ελληνικού

λαού απέναντι στον Καποδίστρια. Φαίνεται ότι η πολιτική του κυβερνήτη δεν ήταν
αποδεκτή από όλους. Για ποιους λόγους συνέβαινε αυτό; Ποιες κατηγορίες
αναπτύχθηκαν εναντίον του; (Αναμένεται ότι οι μαθητές/ τριες θα αναφερθούν στις
κατηγορίες για διαφθορά των κρατικών λειτουργών, για διασπάθιση του δημόσιου
χρήματος, για πολίτες που κολάκευαν τον κυβερνήτη και εκτελούσαν για χάρη του χρέη
κατασκόπου, για περιφρόνηση της μόρφωσης και της παιδείας).

3. Ο Καποδίστριας κατηγορήθηκε ως εχθρός της παιδείας και χαρακτηρίστηκε μάλιστα

«φωτοσβέστης». Γιατί νομίζετε ότι συνέβαινε αυτό; Ποια είναι η δική σας άποψη;
(Αναμένεται ότι οι μαθητές/ τριες θα αναφερθούν στην απόφαση του Καποδίστρια να μην
ιδρύσει πανεπιστήμιο και στους λόγους που υπαγόρευσαν την απόφαση αυτή, δηλαδή στην
ανάγκη για οργάνωση αρχικά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και παροχή βασικών γνώσεων
και επαγγελματικής κατάρτισης).

4. Αφού μελετήσετε τις παρακάτω πηγές και λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες του
ποιήματος, να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν.

11
Η απόφαση του Ίω . Καποδίστρια να απαγορεύσει τήν
έκδοση του «Απόλλωνα» δέν θεμελιωνόταν σέε
κανένα νόμο. Γι' αυτό θεωρήθηκε σαν προσβολή κατά
του «Παλλαδίου του Εθνους, της ελευθεροτυπίας» και
συγκίνησε την κοινή γνώμη, η οποία, αν και
βρισκόταν στη διαμόρφωση της τότε, είχε την
ικανότητα να διακρίνει ότι διακυβεύονταν
θεμελιώδεις συνταγματικές διατάξεις. Οι πολιτικές
απόψεις του Κυβερνήτη δεν συμφωνούσαν ασφαλώς
με τις δημοκρατικές αρχές των επαναστατικών
συνταγμάτων.
Η εφημερίδα «Απόλλων» διαδραμάτισε σημαντικό
ρόλο στην προπαγάνδα κατά του Καποδίστρια. Η
Χρήστος Κ. Λούκος, Η δίωξη της εφημερίδας «Ο
είδηση της δολοφονίας του πανηγυρίστηκε από την
Απόλλων», 1971
εφημερίδα με την αναγγελία στους αναγνώστες ότι πο
δύο δολοφόνοι απάλλαξαν το έθνος «από το τέρας της
τυραννίας». Αμέσως μετά τη δολοφονία ο Απόλλων
έπαψε να εκδίδεται, διότι όπως ανέφεραν οι εκδότες,
«ο σκοπός είχε εκπληρωθεί».
https://el.wikipedia.org/

1. Ποια ήταν η στάση της εφημερίδας «Απόλλων» απέναντι στον Καποδίστρια και ποια
ήταν η απάντηση του κυβερνήτη; Τι αντιδράσεις προκάλεσε αυτή η απάντηση;

(‘Εντονη κριτική, αντιπολίτευση, προπαγάνδα, κατηγορίες για περιορισμό της ελευθερίας του
Τύπου).

2. Ποιο ήταν το αποκορύφωμα του αντιπολιτευτικού ρεύματος εναντίον του

Καποδίστρια;

(Δολοφονία του Καποδίστρια, αποθέωση των δολοφόνων του από μερίδα της αντιπολίτευσης)

12
 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3

Ακολούθως, ανατίθενται στους/ στις μαθητές/ τριες οι αριθμοί 1 και 2 ανά θρανίο. Και οι δύο
μελετούν αρχικά ατομικά τις πηγές α και β του βιβλίου τους και συμπληρώνουν τον
παρακάτω πίνακα. Όταν ολοκληρώσουν την εργασία τους, συζητούν τις απαντήσεις τους,
ώστε να συμπληρώσουν/ διορθώσουν (αυτιοαξιλόγηση και ετεροαξιολόγηση). Στη συνέχεια
η εκπαιδευτικός καλεί τους/ τις μαθητές/ τριες στην ολομέλεια της τάξης, ώστε οι μαθητές με
τον αριθμό 1 να παρουσιάσουν τα επιχειρήματα της ομάδας που υποστήριξε την πολιτική του
Καποδίστρια και οι μαθητές/ τριες με τον αριθμό 2 να παρουσιάσουν τα επιχειρήματα της
ομάδας που τον αντιπολιτεύτηκε.

Πηγή 1 Πηγή 2
 Ποιος είναι ο συγγραφέας;
 Η πηγή γράφτηκε την εποχή
για την οποία μιλά ή είναι
μεταγενέστερη; Να
δικαιολογήσετε την απάντησή
σας.
 Εκφράζεται θετική ή
αρνητική άποψη για τον
Καποδίστρια;

 Ποια επιχειρήματα
διατυπώνονται υπέρ ή κατά
του Καποδίστρια;
Στη συνέχεια, διατυπώνεται προς συζήτηση στην ολομέλεια το ερώτημα: Με ποιο από τους
δύο συντάκτες των πηγών πιστεύετε ότι θα συμφωνούσε ο ποιητής Αλέξανδρος Σούτσος
και γιατί; __________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

13
Στο σημείο αυτό το μάθημα ολοκληρώνεται με σύντομη ανακεφαλαίωση των κύριων
σημείων, τα οποία καλούνται να επαναφέρουν οι μαθητές/ τριες προφορικά
(μεταρρυθμιστικά έργα Καποδίστρια στον τομέα της οικονομίας, του πολιτεύματος/
διοίκησης, της εκπαίδευσης και των ενόπλων δυνάμεων, τα αίτια της αντιπολίτευσης
εναντίον του). Τα σημεία αναγράφονται στον πίνακα.

Βιβλιογραφία

Γιαννακοπούλου, Α., 2007. Η Λογοτεχνία ως πηγή για το μάθημα της Ιστορίας στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση (No. GRI-2008-1170). Aristotle University of Thessaloniki.

Πολίτης, Λ., 2010. Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. ΜΙΕΤ, Αθήνα. Η νομοθεσία περί
σχολικών βιβλίων κατά τον 19ο αιώνα: Η καποδιστριακή περίοδος

Σκουλάτος, Β. (1997). Η λογοτεχνία ως ιστορική πηγή: το Διπλό βιβλίο του Δημήτρη Χατζή
ως εργαλείο διδακτικής πράξης στο μάθημα της Ιστορίας, Νέα Παιδεία, 82, 59-73.

14