«Γραφείον Ιδεών»

Αντώνης Σαμαράκης

Θεματικά κέντρα

 Στόχοι, επιθυμίες, όνειρα.

 Ανεργία

 Απουσία ιδεών στη σύγχρονη εποχή που οδηγεί τους

ανθρώπους σε περιστασιακές επαγγελματικές λύσεις και στον τυχοδιωκτισμό.

 Δομή: Ενότητες 
Α) «Η ιδέα … Χώρια η δόξα» : Η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του

μέσα από τη σιγουριά της βράβευσης.

Β) «Το μυθιστόρημα… να υπογραμμίσει το γεγονός» : Η απογοήτευση

του κ. Καββαδία από τη διάψευση των προσδοκιών του.

Γ) «Λοιπόν, την ώρα … το Γραφείο Ιδεών»: Η αξιοποίηση του

«χαρίσματος» του κ. Καββαδία με τη δημιουργία του «Γραφείου Ιδεών»

Αφήγηση- Αφηγητής
Χρόνος : «τον περασμένο Σεπτέμβριο» ( δεν προσδιορίζεται

επακριβώς)

Χώρος : Αθήνα ( “Βερανζέρου30″)

Αφηγητής : δεν μετέχει στην ιστορία ( ετεροδιηγητικός)

Αφήγηση : κύρια αφήγηση ( πρώτη και τελευταία παράγραφος ) , τα

ενδιάμεσα γεγονότα = αναδρομική αφήγηση

1
 Είναι αντικειμενική και ρεαλιστική, περιορίζεται στην καταγραφή του

θέματος χωρίς συναισθηματισμούς και αδικαίωτους καλλωπισμούς.

Γλώσσα: είναι απλή, λιτή, με σύντομες και αστόλιστες φράσεις.

Ύφος: Κυριαρχεί ο λεπτός ειρωνικός τόνος

α)υπάρχει στα σχόλια του

αφηγητή για τον ήρωα( τον αποκαλεί κύριο Καββαδία, τον χαρακτηρίζει

«ελεύθερο σκοπευτή της ζωής», τονίζει τις περιπέτειες «μιας ευαίσθητης

καρδιάς»),

β) ειρωνεύεται την υπέρμετρη αισιοδοξία του (αγόρασε «κοστούμι με

λεπτή άσπρη ρίγα»)

γ) υπάρχει έμμεσος σχολιασμός για τους ανθρώπους του πνεύματος

και της πολιτικής που είναι οι «εν δυνάμει» αγοραστές των ιδεών του κ.

Καββαδία

δ) υπάρχει, ακόμη, στο ύφος της αγγελίας, που είναι γραμμένη στην

καθαρεύουσα για να έχει επισημότητα, σοβαρότητα και κύρος (με αυτήν ο κ,

Καββαδίας προσπαθεί να εντυπωσιάσει και να εξαπατήσει ,ντύνοντας με

επίσημο και εντυπωσιακό ένδυμα ένα ανούσιο περιεχόμενο).

Ενδεικτική ερμηνευτική προσέγγιση

1. Πρέπει να επισημάνουμε  το ευρύτερο θέμα της ανεργίας, που

πλήττει τα αστικά κέντρα και οδηγεί τους ανθρώπους σε τυχοδιωκτικές

λύσεις. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο ήρωας προσπαθεί «να πιάσει την

καλή», επιδιώκοντας το εύκολο κέρδος ενός χρηματικού βραβείου. Όταν

αποτυγχάνει σ' αυτόν το στόχο, στρέφεται σε μια επαγγελματική επιλογή που

αντικατοπτρίζει την φτώχεια  ιδεών της εποχής μας. Το Γραφείον Ιδεών

είναι αυτό που ο λαός ονομάζει «αεριτζίδικη δουλειά», δηλαδή ευκαιριακή,

χωρίς σοβαρό υπόβαθρο.

2
 2. Μπορούμε να αξιολογήσουμε τη συμπεριφορά του ήρωα, ο

οποίος από τη μια δεν έχει βρει σαφή επαγγελματικό προσανατολισμό κι από

την άλλη παρουσιάζει αδικαιολόγητη αυτοπεποίθηση, αφού θεωρεί σίγουρο το

βραβείο. Αναλυτικότερα:

Η προσωπικότητα του κ. Καββαδία

Ο κ. Καββαδίας είναι ένας άνθρωπος με υπερβολική αλλά χωρίς

αντίκρισμα αυτοπεποίθηση, που φτάνει στα όρια της νοσηρής έπαρσης - αυτό

ακριβώς που δηλώνει η λέξη ξιπασμένος. Τον διακρίνει μια αδικαιολόγητη

αυτοεκτίμηση, που τον οδηγεί στην υπερβολική εκτίμηση του λογοτεχνικού

του ταλέντου και στην αλαζονεία για το έργο του, με αποτέλεσμα να πλάσει

μια πραγματικότητα καθόλου ρεαλιστική (Και δεν είχε την παραμικρή

αμφιβολία πως θα 'παιρνε παμψηφεί το πρώτο βραβείο — ήταν απόλυτα

σίγουρος για το βραβείο).  Είναι επίσης ευφάνταστος (ζει με τη φαντασία του

το κοσμικό γεγονός, στο οποίο θα είναι πρωταγωνιστής), ματαιόδοξος (ράβει

καινούριο κουστούμι για τη βραδιά της απονομής των βραβείων) και

φιλόδοξος, αφού εκτός από τα χρήματα, τον ενδιαφέρει και η δόξα [Χώρια η

δόξα).  Κατά τα άλλα, είναι ένας ανεύθυνος άνθρωπος, ανεπάγγελτος, που

έχει βολέψει τον τυχοδιωκτισμό του πίσω από τον

αυτοχαρακτηρισμό «ελεύθερος σκοπευτής της ζωής».  Έχει μόνιμο

οικονομικό πρόβλημα (Τα οικονομικά του ήτανε πολύ ζορισμένα εκείνο τον

καιρό... αλλά και πότε δεν ήτανε;)  και δεν έχει κάνει καμιά προκοπή στη ζωή

του (Είχε πατήσει τα 44 και δεν είχε ακόμα στεριώσει σ'ένα

επάγγελμα).  Ωστόσο είναι και ευαίσθητος, αφού το μυθιστόρημα του είχε ως

θέμα τις περιπέτειες της δικής του ευαίσθητης καρδιάς. Εξάλλου η

ευαισθησία του αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το ζήτημα της

αποτυχίας του Πολύ βαριά το πήρε:  απομονώθηκε, έπεσε σε κατάθλιψη,

«έπινε και κάπνιζε συνέχεια».

3
 —        Στη συνέχεια όμως αποδεικνύεται ότι είναι επιτήδειος:

αξιοποιεί τη διαπίστωση της Επιτροπής ότι έχει άφθονες και πρωτότυπες

ιδέες, εμπορευματοποιεί «το θείο δώρο των ιδεών» και δραστηριοποιείται σε

έναν τομέα εργασίας πρωτότυπο και, όπως αποδεικνύεται, κερδοφόρο. Είναι

και αυτός ένας τυχοδιώκτης, που στήνει μια ευκαιριακή δουλειά και

προσπαθεί να πλουτίσει χωρίς μόχθο, εκμεταλλευόμενος μιαν ανάγκη στην

αγορά και πουλώντας ένα αγαθό σημαντικό, τις πολύτιμες ιδέες του, σε μια

εποχή που χαρακτηρίζεται από ένδεια ιδεών

Ειρωνικός τόνος του διηγήματος: στηλιτεύει τη συμπεριφορά ενός

συγκεκριμένου ανθρώπινου χαρακτήρα (επιπόλαιος τυχοδιώκτης)

Αξίζει να επισημανθεί ο λεπτός ειρωνικός τόνος που διαπερνά το

απόσπασμα και εντοπίζεται όχι μόνο στα σχόλια του αφηγητή για τον ήρωα

(τον αποκαλεί κ. Καββαδία, τονίζει τις περιπέτειες της «ευαίσθητης καρδιάς

του» κ.λπ.), αλλά και στον έμμεσο σχολιασμό που κάνει για τους κύκλους

ανθρώπων του πνεύματος και της πολιτικής, οι οποίοι είναι οι «εν δυνάμει»

αγοραστές των ιδεών του.

4
 Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

1. Ο κ. Καββαδίας είναι ένας άνθρωπος 44 ετών, ο οποίος δεν έχει

εργαστεί σε όλη του τη ζωή σε κάποιο σταθερό επάγγελμα, αλλά έχει

απασχοληθεί σε διάφορες εργασίες, επιδιώκοντας να κερδίσει χρήματα με

εύκολο τρόπο. Είναι ματαιόδοξος, αλαζόνας, καθώς θεωρεί πως έχει μεγάλο

ταλέντο στη λογοτεχνία, ενώ δεν έχει ασχοληθεί ποτέ ουσιαστικά με τη

συγγραφή, ενώ είναι και υπερβολικά αισιόδοξος, καθώς είναι σίγουρος για την

επιτυχία του στο λογοτεχνικό διαγωνισμό. Ακόμη, είναι ένας άνθρωπος, ο

οποίος βιώνει έντονα τα συναισθήματα, καθώς τον βλέπουμε να συντρίβεται,

να καταρρακώνεται ψυχολογικά, ύστερα από την αποτυχία του στο

διαγωνισμό.

2. Ο ήρωας της ιστορίας έχει οικονομικά προβλήματα, καθώς,

μολονότι είναι 44 ετών, δεν έχει κάποια εργασία, η οποία θα του αποφέρει

κάποιον μισθό. Αυτό το πρόβλημα προσπαθεί να το λύσει βρίσκοντας

διάφορους τρόπους, με τους οποίους πιστεύει πως θα αποκομίσει κάποιο

γρήγορο και μεγάλο κέρδος. Αρχικά, γράφει ένα μυθιστόρημα, για να

συμμετάσχει σε έναν λογοτεχνικό διαγωνισμό, ελπίζοντας πως θα κερδίσει το

πρώτο βραβείο που συνοδεύεται από κάποιο σημαντικό ποσό. Αποτυγχάνει,

ωστόσο, και έτσι μηχανεύεται έναν άλλο τρόπο, ο οποίος θεωρεί πως θα του

αποδώσει εύκολα και γρήγορα χρήματα: ανοίγει ένα γραφείο, το «Γραφείον

Ιδεών», στο οποίο διακηρύττει πως θα παρέχει ιδέες σε κάθε άνθρωπο για

οποιοδήποτε θέμα (ιδέες για τη συγγραφή έργων, ιδέες για τη συγγραφή

πολιτικών, κοινωνικών, πατριωτικών λόγων, ιδέες για την οργάνωση

εκδηλώσεων κ.λπ.). Με αυτήν την «αεριτζίδικη» δουλειά πιστεύει πως θα

5
βγάλει τα αναγκαία χρήματα, προκειμένου να επιλύσει το οικονομικό του

πρόβλημα.

3. Κατά την αναμονή των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, ο κ.

Καββαδίας διακατέχεται από μια υπέρμετρη αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση.

Αισθάνεται χαρά και ικανοποίηση, καθώς θεωρεί βέβαιη τη νίκη του στο

διαγωνισμό. Μάλιστα, σε μια ένδειξη αλαζονείας και ματαιοδοξίας αγοράζει

και ένα καινούριο κουστούμι για την τελετή της απονομής των βραβείων. β.

Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, διακατέχεται από συναισθήματα

πίκρας και απογοήτευσης. Η αποτυχία του να κερδίσει κάποιο από τα βραβεία

τον γέμισε στεναχώρια και απερίγραπτη θλίψη, καθώς είχε στηρίξει όλες του

τις ελπίδες σε αυτόν τον διαγωνισμό. Νιώθει να χάνει τα πάντα, απελπίζεται,

αισθάνεται μια εσωτερική συντριβή.

4. Ο ειρωνικός τόνος διαπερνά ολόκληρο το κείμενο:

 Ο συγγραφέας αποκαλεί διαρκώς τον ήρωα του «κ. Καββαδία».

 Αναφορά στις «περιπέτειες της ευαίσθητης καρδιάς του κ. Καββαδία».

 Αναφορά στη βεβαιότητα του ανθρώπου αυτού για τη νίκη και στην

αγορά κουστουμιού για την τελετή της απονομής των βραβείων.

 Καταγραφή της αγγελίας του κ. Καββαδία, η οποία χαρακτηρίζεται από

μια στομφώδη, ηχηρή καθαρεύουσα.

 Αναφορά στους ανθρώπους του πνεύματος και στους πολιτικούς, οι

οποίοι παρουσιάζονται ως υποψήφιοι πελάτες του Γραφείου Ιδεών.