Οι πρώτοι αιώνες του Βυζαντίου:

από τον 4ο μέχρι τον 8ο αιώνα

Ο Κωνσταντίνος Α΄ και η ίδρυση της Νέας Ρώμης (σελ. 6-9)

313: Διάταγμα Μεδιολάνων 330: Εγκαίνιια Κων/πολης

325: Α' Οικουμενική

Σύνοδος (Νίκαιας)

Το Βυζάντιο συνδέει την ύπαρξή του με το έργο του Ρωμαίου αυτοκράτορα

Κωνσταντίνου Α’. Αφού μελετήσετε τη σελίδα 7 του βιβλίου σας, να γράψετε τα
μέτρα που έλαβε ο Κωνσταντίνος Α’ για την ανόρθωση του ρωμαϊκού κράτους.
1. ..................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................
4. ...................................................................................................................................

Ίδρυση Κωνσταντινούπολης
 Μετά την ήττα του Λικίνιου, αυτοκράτορα του ανατολικού τμήματος του
ρωμαϊκού κράτους, ο Κωνσταντίνος έμεινε μονοκράτορας (324). Τότε, πήρε την
απόδαση να ιδρύσει ένα νέο διοικητικό κέντρο στην Ανατολή, στη θέση του
αρχαίου Βυζαντίου, μεταφέροντας έτσι την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας από τη Δύση (Ρώμη) στην Αντολή.
Αφού μελετήσετε την πηγή που ακολουθεί, τους χάρτες και τη σελίδα 7 του βιβλίου
σας, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα:
α) Η παρακάτω γραπτή πηγή είναι πρωτογενής ή δευτερογενής;

1
β) Για ποιους λόγους ο Κωνσταντίνος επέλεξε να μεταφέρει την πρωτεύουσα του
κράτους του από τη Δύση στην Ανατολή. Ποιους θεωρείτε εσείς πιο σημαντικούς;
Ο Κωνσταντίνος, με τη μεγαλοφυΐα του, εκτίμησε όλες τις οικονομικές, πολιτικές και
εκπολιτιστικές δυνατότητες της πόλης. Πολιτικά η Κωνσταντινούπολη, ή όπως συχνά λεγόταν
η «Νέα Ρώμη», είχε εξαιρετικές δυνατότητες αντίστασης κατά των εξωτερικών εχθρών,
διότι, ενώ ήταν απρόσιτη από τη θάλασσα, από την ξηρά προστατευόταν με τείχη.
Οικονομικά είχε κάτω από τον έλεγχό της όλο το εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας με το Αιγαίο
και τη Μεσόγειο, πράγμα που την έκανε εμπορικό μεσολαβητή ανάμεσα στην Ευρώπη και
την Ασία. Τελικά, από εκπολιτιστική πλευρά, η Κωνσταντινούπολη είχε την εξαιρετική
δυνατότητα να βρίσκεται κοντά στο πιο αξιόλογα κέντρα του ελληνικού πολιτισμού, τα οποία
κάτω από την επίδραση του Χριστιανισμού συνετέλεσαν στη δημιουργία ενός νέου
πολιτισμού: του χριστιανο-ελληνο-ρωμαϊκού ή «Βυζαντινού» πολιτισμού.
Vasiliev, A. A. : Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 324-1453 (τ. Α-Ε΄) (Πάπυρος, 1971)

 Η νέα πόλη κτίστηκε με βάση το ρυμοτομικό σχέδιο της Ρώμης και πήρε το όνομα
Κωνσταντινούπολη, προς τιμήν του ιδρυτής της.
 Τα εγκαίνια έγιναν στις 11 Μαΐου 330.

Αφού διαβάσετε τη σελίδα 7 του βιβλίου σας και την πηγή με τίτλο «Η οικοδόμηση της
Κωνσταντινούπολης», να γράψετε με τι προικίστηκε και πώς στολίστηκε η νέα πόλη;

2
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

Θρησκευτική πολιτική Κωνσταντίνου

Εγώ, ο Αύγουστος Κωνσταντίνος και εγώ, ο Αύγουστος
Λικίνιος όταν ευτυχήσαμε να συναντηθούμε στο
Μεδιόλανο και να συζητήσουμε όλα τα θέματα που
αφορούν το κοινό συμφέρον, αποφασίσαμε ότι…
έπρεπε πρώτα απ' όλα να τακτοποιήσουμε όσα έχουν
σχέση με την ευλάβεια και το σεβασμό προς το θείο,
δηλαδή να δώσουμε και στους χριστιανούς και σ' όλους
τους άλλους την ελευθερία να επιλέγουν τη θρησκεία
που θέλουν, ώστε οποιαδήποτε θεότητα και
οποιαδήποτε ουράνια δύναμη υπάρχει να είναι ευνοϊκή
προς εμάς και σε όλους όσους είναι κάτω από την
εξουσία μας. Έτσι λοιπόν, αφού σκεφτήκαμε καθαρά
και σωστά, καταλήξαμε στην απόφαση, να μην
εμποδίζεται κανένας απολύτως να ασπάζεται τη
λατρεία και τη θρησκεία των χριστιανών κι ακόμη να
δοθεί στον καθένα η δυνατότητα να αφιερώσει τον
εαυτό του σ’ εκείνη τη θρησκεία, που νομίζει ότι του
ταιριάζει καλύτερα.
Ευσέβιος, Εκκλησιαστική ιστορία, X, V, 4-5.

3
 Αφού διαβάσετε την πιο πάνω πηγή και τις σελίδες 8-9 του βιβλίου σας και αφού
παρατηρήσετε προσεκτικά τις πιο πάνω εικόνες, να απαντήσετε στα πιο κάτω
ερωτημάτα;
α) Ποια/ ποιες από αυτές τις τρεις πηγές είναι πρωτογενής/ εις και ποια/ ποιες
δευτερογενής/ εις;
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
β) Γιατί ο Κωνσταντίνος έδειξε ευνοϊκή στάση απέναντι στους Χριστιανούς;
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
γ) Ποια μέτρα πήρε ο Κωνσταντίνος υπέρ των Χριστιανών;
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Να εξηγήσετε με συντομία τους πιο κάτω όρους:

 Χριστόγραμμα (τι συμβόλιζε, πού χρησιμοποιήθηκε, ποια η σημασία του)

........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
 Διάταγμα των Μεδιολάνων (πού, πότε, ανάμεσα σε ποους, περιεχόμενο, αποτελέσματα)
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................