Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣΣΤΟ Κ

ΑΝΩΤΑΤΗ ∆ΙΑΚΛΑ∆ΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΕΜΟΥ
9Η Ε.Σ. / 4Η ΕΟ
∆ΙΑΤΡΙΒΗ
«Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ

ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ∆ΙΚΑΙΟΥ –
ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»
Αντιπλοίαρχος Σ. Πολλάτος Π.Ν.
Μάιος 2012
-i-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................. 1
ΓΕΝΙΚΑ............................................................................................................ 1
ΣΚΟΠΟΣ .......................................................................................................... 2
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ............................................................................................. 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ ............................................... 4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ....................................................................................................... 4
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ .................................. 5
ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ........................................................................... 6
ΛΟΓΟΙ ΟΞΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ............................ 9
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΡΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ................................ 11
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ 12
Στρατηγικό/Πολιτικό Επίπεδο ......................................................... 12
Επιχειρησιακό Επίπεδο................................................................... 15
Συνονισµός ∆ρώντων σε Επιχειρησιακό Επίπεδο ....................... 18
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ .............................................................................. 19
ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ..... 21
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ......................................................................................... 22
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ.......... 23
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ..................................................................................................... 23
-ii-
ΤΟ ∆ΙΕΘΝΕΣ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ...................................... 24
Η πειρατεία ως διεθνές έγκληµα ..................................................... 25
Πειρατεία και Ένοπλη Ληστεία ........................................................ 27
Οι πειρατές ως εχθροί της ανθρωπότητας ..................................... 28
ΤΟ ∆ΙΕΘΝΕΣ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ

ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ ....................................................................................... 29
Νοµικό πλαίσιο Επιχειρήσεων Θαλάσσιας Ασφάλειας ................ 29
Νοµικό πλαίσιο Επιχείρήσεων Καταπολέµησης Πειρατείας ........ 31
Σύλληψη πειρατών – Κατάσχεση πλοίων / υλικών....................... 31
∆ιεξαγωγή Νηοψίας .......................................................................... 32
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ........................................ 33
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ......................................................................................... 34
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ............................ 35
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ..................................................................................................... 35
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΜΟ∆ΙΟΤΗΤΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ ............................... 35
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ..................................................... 37
ΧΡΗΣΗ ΕΝΟΠΛΗΣ ΒΙΑΣ – ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΜΠΛΟΚΗΣ .................................... 38
ΣΥΛΛΗΨΗ – ΚΡΑΤΗΣΗ – ΕΚ∆ΟΣΗ ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΩΝ .............................. 39
ΕΚ∆ΟΣΗ & ∆ΙΩΞΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΣΕ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ............... 43
ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΠΛΟΙΩΝ - ΥΛΙΚΩΝ ................................................................. 45
ΝΗΟΨΙΑ - ∆ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ / ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ ................. 46

-iii-
ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ – ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΕΝΟΠΛΩΝ

ΤΜΗΜΑΤΩΝ ....................................................................................... 48
Νοµικό πλαίσιο – Σηµεία Προβληµατισµού ................................... 48
Πλεονεκτήµατα – Μειονεκτήµατα .................................................... 50
Προσέγγιση σε εθνικό επίπεδο ....................................................... 51
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ......................................................................................... 52
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆: ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ............................... 55
ΣΥΝΟΨΗ........................................................................................................ 55
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ......................................................................................... 55
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ................................................................................................... 60
ΕΠΙΛΟΓΟΣ ............................................................................................................... 63
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ....................................................................................................... 64
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ
∆ΙΕΘΝΟΥΣ ∆ΙΚΑΙΟΥ – ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΙΡΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ........ Α-1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

∆ΙΕΘΝΟΥΣ ∆ΙΚΑΙΟΥ – ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»: ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ........ Β-1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

∆ΙΕΘΝΟΥΣ ∆ΙΚΑΙΟΥ – ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»: ΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΖΩΝΩΝ .................................................................................. Γ-1
«Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ
ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ
∆ΙΚΑΙΟΥ – ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΓΕΝΙΚΑ
1. Η επανεµφάνιση της πειρατείας ως απειλής για την παγκόσµια

ναυτιλία έθεσε σε δοκιµασία το «πεπαλαιωµένο» νοµικό πλαίσιο καταπολέµησής
της, αλλά και δηµιούργησε ένα νέο πεδίο παγκόσµιας συνεργασίας στην
προσπάθεια αντιµετώπισης του φαινοµένου. Οι περιοχές της Άπω Ανατολής και
ιδίως της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, τα Στενά της Μάλακκα, της Νότιας Αµερικής
και της Καραϊβικής, του Ινδικού Ωκεανού και των ακτών της δυτικής και ανατολικής
Αφρικής. αποτελούν τα πεδία δράσης των σύγχρονων πειρατών. Ειδικά στην
τελευταία περιοχή, ο µεγάλος αντίκτυπος των πειρατικών επιθέσεων έστρεψε το
ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας στην αναγκαιότητα εξεύρεσης λύσεων.1
2. Είναι γεγονός ότι οι πειρατικές επιθέσεις στο Κέρας της Αφρικής
έχουν αυξηθεί δραµατικά την τελευταία πενταετία. Το International Maritime
Bureau (ΙΜΒ) κατέγραψε 111 επιθέσεις στην θαλάσσια περιοχή της Σοµαλίας το
2008, σχεδόν διπλάσιες από αυτές που είχαν καταγραφεί το 2007. Αντίστοιχα, για
το 2009 καταγράφηκαν 217 επιθέσεις εκ των οποίων 47 επιτυχείς µε 867
οµήρους2, ενώ για το 2010 καταγράφηκαν 49 επιτυχείς επιθέσεις στην ίδια
περιοχή3. Από τις αρχές του 2012 έως και την 23 Απριλίου έχουν καταγραφεί 51
επιθέσεις εκ των οποίων 11 επιτυχείς µε 173 οµήρους.4 Στατιστικά στοιχεία των
πειρατικών επιθέσεων στο Κέρας της Αφρικής για την τελευταία τριετία,
παρατίθενται στο συνηµµένο Παράρτηµα Α.
1 Σέργης Παναγιώτης, «Νοµική και Επιχειρησιακή ∆ιάσταση Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ» - Ελληνική

Συµµετοχή», ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της
∆ιεθνούς και Περιφερειακής Ασφάλειας», Νοέµβριος 2009
2 Alisha Ryu, http://www.voanews.com/english/news/Pirate-Attacks-Somalia-Nearly-Double-
81513422.html, 14 Ιανουαρίου 2010, πρόσβαση στον ιστοχώρο 25 Απριλίου 2012
3 http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12214905, 18 Ιανουαρίου 2011, πρόσβαση στον
ιστοχώρο 25 Απριλίου 2012
4 http://www.icc-ccs.org/piracy-reporting-centre/piracynewsafigures, 23 Απριλίου 2012, πρόσβαση
στον ιστοχώρο 25 Απριλίου 2012
-2-
3. Η πειρατεία συγκαταλέγεται σε µια σειρά παράνοµων πράξεων στη

θάλασσα, για τις οποίες η διεθνής κοινότητα έχει καταβάλλει τόσο επιχειρησιακές,
όσο πολιτικές και νοµικές προσπάθειες ουσιαστικής αντιµετώπισής τους. 5
4. Οι παράνοµες πράξεις στη θάλασσα λαµβάνουν ποικίλες
νοµοτυπικές µορφές και διαστάσεις. Η νοµική τους αξιολόγηση και η ποινική τους
αντιµετώπιση συνδέονται άµεσα µε τη θαλάσσια ζώνη στην οποία λαµβάνουν
χώρα, και κατ’ επέκταση µε τη νοµοθεσία που διέπει τη ζώνη αυτή.
5. Οµοίως, οι επιχειρήσεις θαλάσσιας ασφάλειας που έχουν αναληφθεί
από τη διεθνή κοινότητα και στις οποίες συµβάλλει το ΠΝ, πέραν του
επιχειρησιακού και τεχνικού τους χαρακτήρα, παρουσιάζουν και µια πληθώρα
παραµέτρων νοµικής υφής, αναφορικά µε την αντιµετώπιση των παράνοµων
πράξεων στη θάλασσα.
6. Η εφαρµογή της πληθώρας των διεθνών νοµοθετηµάτων, µε
κορωνίδα της Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για το ∆ίκαιο της Θάλασσας (Σ∆Θ
ή United Nations Convention on the Law Of the Sea - UNCLOS6) που
υπογράφηκε στο Montego Bay της Τζαµάικα, το 1982, σε συνδυασµό µε την
εθνική νοµοθεσία, αποτελούν πολύ σηµαντικό παράγοντα νοµιµοποίησης και
υποστήριξης της καταστολής των εγκληµάτων στη θάλασσα, αλλά και της
επίτευξης του παραδειγµατισµού στη διεθνή έννοµη τάξη.7
ΣΚΟΠΟΣ
7. Σκοπός της παρούσης διατριβής είναι να εξεταστεί το υφιστάµενο

πλαίσιο του ∆ιεθνούς ∆ικαίου για την πειρατεία και την αντιµετώπισή της, µε
παραποµπές στο Εθνικό ∆ίκαιο, να αναφερθούν οι σύγχρονες εξελίξεις στην
αντιµετώπιση του, να εξεταστούν σηµεία προβληµατισµού όπως έχουν προκύψει
από την εφαρµογή του εν λόγω νοµικού πλαισίου και τέλος να παρουσιαστούν οι
διαφαινόµενες προοπτικές.
5 Σιοτρόπου Ευαγγελία, «Νοµικές Παράµετροι Επιχειρήσεων Ελέγχου των Πλοίων στη Θάλασσα»,
∆ιάλεξη Α∆ΙΣΠΟ, Νοέµβριος 2011
6 Στο συνηµµένο Παράρτηµα Β ευρίσκονται οι συντοµογραφίες που χρησιµοποιούνται στην
παρούσα διατριβή, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
7 Σιοτρόπου Ευαγγελία, «Νοµικές Παράµετροι Επιχειρήσεων Ελέγχου των Πλοίων στη Θάλασσα»,
∆ιάλεξη Α∆ΙΣΠΟ, Νοέµβριος 2011
-3-
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ
8. Κατά την σύνταξη της παρούσας διατριβής λήφθηκαν υπόψη οι

παρακάτω προϋποθέσεις:
α. Θα εξεταστεί το φαινόµενο της σύγχρονης πειρατείας στο

Κέρας της Αφρικής και δεν θα γίνει ιστορική αναδροµή στην εξέλιξη του φαινοµένου
ούτε µελέτη του φαινοµένου της πειρατείας σε άλλες περιοχές, αφού αυτό δεν είναι
το κύριο αντικείµενο της παρούσης.
β. Θα παρουσιαστούν οι προβληµατισµοί και τα ζητήµατα που

απασχολούν την διεθνή κοινότητα σχετικά µε την αντιµετώπιση της πειρατείας και
των πειρατών στην ανωτέρω περιοχή, υπό το πρίσµα του ∆ιεθνούς ∆ικαίου, µε
αντίστοιχες παραποµπές στο ισχύον νοµικό καθεστώς σε εθνικό πλαίσιο για
λόγους πληρότητας.
-4-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Η πειρατεία δεν αποτελεί µια ροµαντική ανάµνηση των

προηγούµενων αιώνων. Είναι ένα σύγχρονο πρόβληµα για την ασφάλεια της
διεθνούς ναυσιπλοΐας. Ενώ γενικά υπήρχε η πεποίθηση ότι αυτή η µορφή χρήσης
βίας στη θάλασσα είχε εξαληφθεί και συνιστούσε, ως εκ τούτου πεδίο
ενασχόλησης της ιστορικής επιστήµης, φαίνεται ότι στις µέρες µας υφίσταται µια
αναζωπύρωση του φαινοµένου. Ήδη κατά τη δεκαετία του ’70 και του ’80, οι
επιθέσεις σε εµπορικά πλοία άρχισαν να αυξάνουν, αρχικά σε µικρή κλίµακα,
σύντοµα όµως διαφάνηκε ότι το πρόβληµα δεν θα µπορούσε πλέον να αγνοηθεί.
2. Από το 1994 µέχρι τέλους του 2005 αναφέρθηκαν 3.480 κρούσµατα
πειρατείας και ένοπλης ληστείας στη θάλασσα, ενώ πιστεύεται ότι ο πραγµατικός
αριθµός είναι σηµαντικά µεγαλύτερος, δεδοµένου ότι αριθµός από περιστατικά
συχνά δεν αναφέρονταν στις αρµόδιες αρχές, κατά την εν λόγω περίοδο. 8
3. Ειδικότερα, η απειλή πειρατικών επιθέσεων κατά εµπορικών πλοίων
προκαλεί σοβαρό πρόβληµα ασφαλείας για τη ναυσιπλοΐα στην ευρύτερη περιοχή
ανοικτά της Σοµαλίας αλλά και σε άλλες περιοχές του ∆υτικού Ινδικού Ωκεανού. Οι
επιχειρησιακές δυνατότητες των πειρατών έχουν αναβαθµισθεί και διαθέτουν τα
µέσα να εξαπολύουν επιθέσεις σε µια εκτεταµένη θαλάσσια περιοχή µέχρι και
1000 ν.µ ανατολικά των Σοµαλικών ακτών. Η αντιµετώπιση του πειρατικού
κινδύνου σε αυτή την περιοχή αποτελεί συνεπώς πηγή προβληµατισµού για την
∆ιεθνή Κοινότητα καθώς η αποτελεσµατικότητα των µέτρων αυτοπροστασίας στον
Κόλπο του Άντεν έστρεψε µεν τους πειρατές νοτιότερα, αλλά το αχανές του
θαλασσίου περιβάλλοντος στον ∆υτικό Ινδικό καθιστά δυσχερή την παροχή
αποτελεσµατικής προστασίας στα διερχόµενα πλοία.9
8, Πλατιάς Χαράλαµπος, «Πειρατεία και Ένοπλη Ληστεία στη Θάλασσα: Σε αναζήτηση µιας
ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας», Συλλογικό έργο Ασφάλεια και
Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης – Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ
87-88
9 Ιστοσελίδα Υπεξ, http://www.mfa.gr/exoteriki-politiki/pagkosmia-zitimata/katapolemisi-
peirateias.html, 22 Ιουλίου 2010, πρόσβαση στον ιστοχώρο 5 Μαρτίου 2012
-5-
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ
4. Οι πειρατές, επιχειρούν συνήθως κατά µήκος της βόρειας και της

ανατολικής ακτογραµµής της
Σοµαλίας, επωφελούµενοι από
την ανυπαρξία επαρκούς
αστυνόµευσης των χωρικών
υδάτων της χώρας, οφειλόµενης
εν πολλοίς στην παρατεταµένη
ακυβερνησία που µαστίζει τη
Σοµαλία τις δυο τελευταίες
δεκαετίες. Η αποκατάσταση
συνθηκών οµαλότητας στην
χώρα θεωρείται απαραίτητη
προϋπόθεση για την εξάλειψη
του πειρατικού κινδύνου, και δεν
είναι τυχαίο ότι η προτεραιότητα
της ∆ιεθνούς Κοινότητας δίδεται
και στον τοµέα αυτό µε
πρωτοβουλίες που στηρίζονται
από τον ΙΜΟ αλλά και την ΕΕ.10
5. ∆ιάφορες πειρατικές οµάδες δραστηριοποιούνται στην περιοχή της
Σοµαλίας. Οργανωµένες µε βάση κυρίως το φυλετικό κριτήριο και µε έδρα
αποµακρυσµένες παράκτιες πόλεις, οι οµάδες έχουν διαφορετικές επιχειρησιακές
δυνατότητες. Στην έκθεση του ΓΓ/ΟΗΕ το Μάρτιο του 2009 αναγνωρίζονται δύο
βασικά πειρατικά δίκτυα. Το πρώτο µε έδρα την περιοχή του Eyl (στη Puntland)
και το δεύτερο στην περιοχή του Harardheere (στη Mudug).
6. Στην ίδια έκθεση, καθώς και στο πόρισµα της Οµάδας των
Εµπειρογνωµόνων που συνεκάλεσε ο Ειδικός Απεσταλµένος του ΓΓ/ΟΗΕ για τη
Σοµαλία (Νοέµβριος 2008), αναφέρεται ότι µικρότερες πειρατικές οµάδες δρουν
10 Ιστοσελίδα ΥΠΕΞ, http://www.mfa.gr/exoteriki-politiki/pagkosmia-zitimata/katapolemisi-

-6-
από τις παράκτιες πόλεις Boosaaso, Qandala, Caluula, Bargaal, Hobyo,

Mogadishu και Garad. Σύµφωνα µε πρόσφατες πληροφορίες µία νέα οµάδα
δραστηριοποιείται µε έδρα το Kismaayo στη νότια Σοµαλία.11
7. Αν και το κέρδος αποτελεί το βασικό παράγοντα παρακίνησης των

πειρατών, αναλυτές υποστηρίζουν ότι όσο οι επικρατούσες συνθήκες στη Σοµαλία
καθιστούν την επιβίωση δύσκολη, το φαινόµενο θα συνεχίζεται καθόσον οι
πειρατές θα είναι πρόθυµοι να αναλαµβάνουν το ρίσκο που συνεπάγεται η
δραστηριότητά τους. Χαρακτηριστικό της καταστάσεως στη Σοµαλία είναι ότι
σύµφωνα µε εκτιµήσεις του Υ.Α. του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR)
τουλάχιστον 50.000 άτοµα πέρασαν από τη Σοµαλία στην βόρεια πλευρά του
Κόλπου του Άντεν στην Υεµένη το 2008.
8. Μια διαφορετική οπτική γωνία δίδουν οι ίδιοι οι Σοµαλοί που
εµπλέκονται στην πειρατεία: τη θεωρούν ως δίκαιη ανταπόδοση στην παράνοµη
αλιεία στη θαλάσσια περιοχή της Σοµαλίας και στη χρησιµοποίηση της περιοχής
ως χώρο απόρριψης αποβλήτων. 12
ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ
9. Η πειρατεία είναι εποχιακή δραστηριότητα, εξαρτώµενη από τους

µουσώνες που πνέουν στην περιοχή. Οι µουσώνες είναι ισχυροί εποχικοί άνεµοι
που δηµιουργούνται κυρίως στον Ινδικό Ωκεανό και ανάλογα της εποχής που
πνέουν διακρίνονται σε χειµερινούς (από ∆εκέµβριο έως Μάρτιο) και σε θερινούς
µουσώνες (από Ιούνιο έως Σεπτέµβριο). Κατά την περίοδο των µουσώνων η
δράση των πειρατών είναι σε ύφεση λόγω των δυσµενών καιρικών συνθηκών που
επικρατούν. Έτσι οι µήνες µε την µεγαλύτερη δραστηριότητα είναι από Μάρτιο έως
Ιούνιο και από Οκτώβριο έως ∆εκέµβριο.
11 Σέργης Παναγιώτης, «Νοµική και Επιχειρησιακή ∆ιάσταση Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ» -

Ελληνική Συµµετοχή», ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές
της ∆ιεθνούς και Περιφερειακής Ασφάλειας», Νοέµβριος 2009
-7-
10. Η τυπική πειρατική οµάδα αποτελείται από 6-8 άτοµα οπλισµένα µε

ΑΚ-47 και RPGs. Αυτά, επιβαίνουν σε πολυεστερικά σκάφη µήκους περί τα 8
µέτρα, τα λεγόµενα skiffs, τα οποία διαθέτουν εξωλέµβιες µηχανές µεγάλης
ιπποδύναµης προκειµένου να δίδουν στα σκάφη πλεονέκτηµα ταχύτητας έναντι
των εµπορικών πλοίων. Στις περισσότερες περιπτώσεις περισσότερα του ενός
skiff επιτίθενται από διαφορετικές κατευθύνσεις έτσι ώστε να καθίστανται πιο
δύσκολες οι αντιδράσεις των εµπορικών πλοίων. Επιπρόσθετα οι πειρατές για να
αυξήσουν την εµβέλεια δράσης τους χρησιµοποιούν τα πλοιάρια της περιοχής, τα
dhows, µήκους 30-40 µέτρων ως µητρικά πλοία (mother ships).13
11. Οι πειρατές επιτίθενται συνήθως το λυκαυγές ή το λυκόφως σε πλοία
που κατά προτίµηση έχουν µικρή ταχύτητα και χαµηλό ύψος εξάλων, το λεγόµενο
freeboard. Κατα τη διάρκεια της µέρας οι πειρατές προσεγγίζουν τα εµπορικά
πλοία από τη διεύθυνση του ηλίου προκειµένου να αξιοποιούν τις συνθήκες
ορατότητας. Επιθέσεις δεν γίνονται τη νύχτα, εκτός από την περίοδο της
πανσελήνου.
12. Η σηµαντικότερη ιδιαιτερότητα της πειρατείας στο Κέρας της
Αφρικής, σε σχέση µε την πειρατεία σε άλλα µέρη της υδρογείου, είναι ότι οι
πειρατές κατακρατούν τα πλοία και το πλήρωµά τους µέχρι να καταβληθούν τα
απαιτούµενα λύτρα. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι πρόκειται για «απαγωγή στη
θάλασσα» (maritime kidnapping). Έτσι σε αντίθεση µε τα στενά του Malacca ή τη
Νιγηρία, όπου η επίθεση στα πλοία γίνεται για να αποκτηθεί είτε το πλοίο είτε το
φορτίο του, στη Σοµαλία τα πληρώµατα κατακρατούνται ως όµηροι, µέχρι να
ικανοποιηθούν οι χρηµατικές απαιτήσεις των πειρατών. Αυτή η τακτική είναι εφικτή
διότι οι πειρατές βρίσκουν ασφαλές καταφύγιο για τα καταληφθέντα πλοία πλησίον
των ακτών της Σοµαλίας, λόγω της άναρχης κατάστασης που επικρατεί στη χώρα,
όπως θα αναλυθεί παρακάτω. Οι πειρατές σε άλλα µέρη του κόσµου είναι αδύνατο
να βρουν αντίστοιχα καταφύγια, τα οποία δεν υπόκεινται σε κρατικό έλεγχο.14

-8-
13. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια µε τα οποία περιέγραψε, το modus

operandi των πειρατών, ο πρώτος ∆ιοικητής της Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ», της
πρώτης ναυτικής επιχείρησης στην ιστορία της ΕΕ, για την καταπολέµηση της
πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, Αρχιπλοίαρχος Α. Παπαιωάννου ΠΝ (ε.α.):
«Τα πειρατικά πλοία έχουν συνήθως 6-10 άτοµα, που έχουν µαζί τους βαρύ
οπλισµό και σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά µέσα (GPS, δορυφορικά τηλέφωνα)
καθώς και ελαφριές µεταλλικές κλίµακες ύψους τεσσάρων ως έντεκα µέτρων.
Επιλέγουν τους στόχους τους προσεκτικά, προτιµώντας εµπορικά πλοία που
κινούνται αργά µε 10-14 κόµβους, και που έχουν κύριο κατάστρωµα µε χαµηλό
ύψος. Προσεγγίζουν τα πλοία από διαφορετικές κατευθύνσεις δύο-δύο ή ανά ένα,
συνήθως κατά την ανατολή ή τη δύση του ηλίου. Οι πειρατές στη συνέχεια
ανεβαίνουν στο πλοίο και ακινητοποιούν το πλήρωµα µε την απειλή των όπλων.
Μια επίθεση διαρκεί από 15 ως 45 λεπτά. Μοιάζει λίγο, αλλά αν υπάρχει
ελικόπτερο στην περιοχή ίσως και να είναι αρκετός χρόνος. Σκεφτείτε ότι 15 λεπτά
για ένα ελικόπτερο σηµαίνουν απόσταση 30 ναυτικών µιλίων. Αν δηλαδή µια
φρεγάτα µε ελικόπτερο βρίσκεται 30 µίλια από πλοίο που δέχεται επίθεση, αυτό
κατά πάσα πιθανότητα θα γλιτώσει. Το αν τα 15 λεπτά γίνουν περισσότερα,
εξαρτάται από την αντίδραση του εµπορικού, τις κινήσεις του, το σήµα κινδύνου
που εκπέµπει στα VHF. Αν περάσουν 45 λεπτά συνήθως οι πειρατές σηκώνονται
και φεύγουν άπραγοι. Αν καταλάβουν το πλοίο, όµως, εµείς δεν είµαστε αυτοί που
µπορούµε να κάνουµε κάτι. Ο µόνος που µπορεί να αποφασίσει ανακατάληψη
σκάφους είναι το κράτος της σηµαίας του πλοίου. Μέχρι τώρα κάτι τέτοιο δεν έχει
συµβεί...Στις ακτές της Σοµαλίας υπάρχουν συγκεκριµένα αγκυροβόλια, και οι
πειρατές εκεί οδηγούν τα πλοία που έχουν καταλάβει. Στη συνέχεια αρχίζουν οι
διαπραγµατεύσεις για την καταβολή των λύτρων, που διαρκούν ενάµιση µε δύο
µήνες, όπως έχει δείξει η εµπειρία. Όταν φτάνουν εκεί έρχεται απ’ έξω µια οµάδα
25-30 ατόµων που φυλάνε το πλοίο σε βάρδιες...Οι πειρατές δεν είναι µάχιµοι. Η
εµφάνισή τους παραπέµπει σε απελπισµένους ανθρώπους. Είναι πάρα πολύ
αδύνατοι, και οι ηλικίες τους είναι µικρές. Το πρωί είναι ψαράδες, το µεσηµέρι
πειρατές, το βράδυ οικογενειάρχες».15
15 http://www.georgakopoulos.org/work/non-fiction-story/pirates/ 10 Οκτωβρίου 2009, πρόσβαση

στον ιστοχώρο 5 Μαρτίου 2012
-9-
14. Βέβαια από το 2009, που έδωσε την ανωτέρω περιγραφή ο κ.

Παπαϊωάννου, οι πειρατές έχουν προάγει το µαχητικό και επιχειρησιακό τους
επίπεδο, έχουν βελτιώσει τις τακτικές τους και των εξοπλισµό τους, είναι καλύτερα
οργανωµένοι και περισσότερο αδίστακτοι, καθώς όπως θα εξηγήσουµε στη
συνέχεια τα τεράστια οφέλη για τους πειρατές αντισταθµίζουν κατά πολύ τους
κινδύνους που αυτοί αντιµετωπίζουν.
ΛΟΓΟΙ ΟΞΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ
15. Γενικότερα, οι λόγοι της επανεµφάνισης και όξυνσης του

προβλήµατος θα µπορούσαν να αναζητηθούν σε µια σειρά από παράγοντες.
Μεταξύ αυτών αναφέρονται: η ανύπαρκτη οικονοµική ανάπτυξη στις περιοχές
αυτές, που ωθεί στην αύξηση της εγκληµατικότητας, η αδυναµία και ανεπάρκεια
της εξουσίας και των κρατικών δοµών στα παράκτια κράτη, σε συνδυασµό µε τη
διαφθορά κυβερνητικών αξιωµατούχων και δικαστικών λειτουργών, η διαφορετική
αντίληψη των κυβερνήσεων για την έκταση και τις συνέπειες των φαινοµένων,
καθώς και η έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αντιµετώπισή τους, οι
περιορισµένοι πόροι και τα µέσα των αρχών που είναι επιφορτισµένες µε την
αστυνόµευση και την εφαρµογή της νοµοθεσίας, προβλήµατα συντονισµού των
εµπλεκοµένων αρχών, αίσθηµα ατιµωρησίας που αναπτύσσεται στους επίδοξους
πειρατές λόγω των αδυναµιών αναφορικά µε την προσαγωγή των ενόχων και την
άσκηση ποινικής δίωξης, κλπ.16
16. Ειδικά, η Σοµαλία, αποτελούµενη από ένα πρώην βρετανικό

προτεκτοράτο και µία ιταλική αποικία, συγκροτήθηκε ως χώρα το 1960, όταν οι
δύο περιοχές ενώθηκαν. Από τότε, η ανάπτυξή της έχει καθυστερήσει λόγω της
εδαφικής διεκδίκησης περιοχών στην Αιθιοπία, την Κένυα και το Τζιµπουτί, οι
οποίες κατοικούνται από Σοµαλούς. Ο τερµατισµός του Ψυχρού Πολέµου
επηρέασε αναπόφευκτα και αυτήν την περιοχή. Το 1991, ο Πρόεδρος Barre
ανετράπη από τους αντιπάλους του, οι οποίοι απέτυχαν όµως να συµφωνήσουν
16 Πλατιάς Χαράλαµπος, Πειρατεία και Ένοπλη Ληστεία στη Θάλασσα: Σε αναζήτηση µιας
ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας, Συλλογικό έργο Ασφάλεια και
Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης – Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ
87-88
-10-
πάνω στο θέµα της αντικατάστασης του και βύθισαν τη χώρα στην αναρχία, την
παρανοµία και τις συγκρούσεις µεταξύ των συµµοριών. Μέχρι την αλλαγή του
καθεστώτος υπήρχε σε λειτουργία µια υποτυπώδης ακτοφυλακή, η οποία µερικώς
αρκούσε για την πάταξη της πειρατείας. Από το 1991 µέχρι το 1995, η παρουσία
πολυεθνικής στρατιωτικής δύναµης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ (UNOSOM),
εξασφάλιζε την απαραίτητη αποτροπή για παράνοµη δράση στη θάλασσα.
17. Από το 1995 έως το 2000, οι τοπικοί ψαράδες ξεκίνησαν τις

«επιθέσεις» κατά των αλιευτικών πλοίων νηολογηµένων σε χώρες (όπως π.χ. η
Ισπανία) που δεν έχουν γειτνίαση µε την περιοχή, θεωρώντας ότι τα αλιεύµατα της
περιοχής τους ανήκαν. Το 2000 µε 2004, καθώς η αλιευτική δραστηριότητα από τα
ξένα κράτη συνεχίζονταν, οι ψαράδες ξεκίνησαν να καταλαµβάνουν τα σκάφη
αυτά. Στο σηµείο αυτό κρίνεται σκόπιµο να τονισθεί το γεγονός ότι, η γενικότερη
αναρχία που επικρατούσε στη Σοµαλία, σε συνδυασµό µε τη θέση της στο Κέρας
της Αφρικής, µια περιοχή αρκετά πλούσια σε αλιεύµατα, κατέστησε τη Σοµαλία
ιδανικό προορισµό για πολλές ευρωπαϊκές αλιευτικές εταιρίες. Υπερσύγχρονα
πλοία εισέρχονταν παράνοµα στα αφύλακτα σοµαλικά χωρικά ύδατα και
αποµυζούσαν το θαλάσσιο πλούτο της χώρας, αποκοµίζοντας τεράστια κέρδη και
οδηγώντας σε απόγνωση τους ντόπιους ψαράδες. Επίσης, δυτικές εταιρείες
επεξεργασίας αποβλήτων χρησιµοποιούσαν τα νερά της Σοµαλίας σχεδόν επί µια
δεκαετία για να ποντίζουν πυρηνικά, βιοµηχανικά και νοσοκοµειακά απόβλητα,
κάτι που επιβεβαιωνόταν και από τις αρµόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ. Υφιστάµενοι
µόνο τις αρνητικές συνέπειες της παγκοσµιοποίησης και κανένα από τα
ευεργέτηµα της, µια δυναµική αντίδραση του ντόπιου πληθυσµού ήταν ένα φυσικό
επακόλουθο.17
18. Το 2005-2006, η ανάδειξη των Ισλαµιστών στην εξουσία βύθισε εκ

νέου τη χώρα στο απόλυτο χάος. Τα υπό κατάληψη πλοία (αλιευτικά), µε τη σειρά
τους χρησιµοποιούνταν ως «βάσεις» (mother ships) για την περαιτέρω επέκταση
της πειρατικής δραστηριότητας σε µεγάλες αποστάσεις από την ξηρά ή και για
επιθέσεις σε πλοία µε µεγαλύτερης αξίας φορτίο, δηλαδή το γνωστό από την
17 Κοντούλης Ιωάννης, «Η πειρατεία κατά το διεθνές δίκαιο: Σύγχρονες εξελίξεις προβλήµατα και
προοπτικές», ΣΕΘΑ, Ιανουάριος 2010
-11-
ιστορία πλιάτσικο. Και καθώς οι ναυτιλιακές εταιρείες ανησυχούσαν για την τύχη
του πληρώµατος (αφού το φορτίο είναι πάντα ασφαλισµένο) προσέφεραν κάποια
χρήµατα για να απελευθερώσουν τους ναυτικούς και µε τον τρόπο αυτό
κατάφεραν να ανοίξουν την όρεξη των Σοµαλών πειρατών ακόµα περισσότερο.
Από το καλοκαίρι του 2008 και µετά υπάρχει εµφανής αναβάθµιση σε
οργάνωση/δυνατότητες των πειρατών κυρίως λόγω της οικονοµικής δυνατότητος
που παρείχαν τα λύτρα που ελάµβαναν.18
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΡΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
19. Από το 2007 και µετά το φαινόµενο της θαλάσσιας πειρατείας έχει
λάβει ανησυχητικές διαστάσεις ιδιαίτερα στον Κόλπο του Άντεν. Η δράση των
πειρατών καλύπτει πλέον σχεδόν όλη την περιοχή του βόρειου και του κεντρικού
Ινδικού Ωκεανού, µε συνέπεια το ανθρώπινο κόστος της πειρατείας το 2010 να
καταµετρά 4.185 ναυτικούς που υπέστησαν ένοπλη επίθεση, 1090 ναυτικούς που
κρατήθηκαν αιχµάλωτοι και 516 που χρησιµοποιήθηκαν ως ανθρώπινη ασπίδα.
Από το 2008 µέχρι σήµερα έγιναν 15 επιθέσεις σε πλοία υπό ελληνική σηµαία,
χωρίς ευτυχώς να υπάρξει απώλεια ανθρώπινης ζωής.19
20. Η σταδιακή ανάπτυξη των περιστατικών πειρατείας στα στενά του
Aden έχει δηµιουργήσει σοβαρά προβλήµατα οικονοµικού, πολιτικού και
ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Συγκεκριµένα, η πειρατεία διαταράσσει τη διεθνή
ναυσιπλοΐα σε ένα άκρως νευραλγικό σηµείο θαλάσσιας οδού προκαλώντας
τεράστιες απώλειες στις τοπικές οικονοµίες παράκτιων κρατών στην περιοχή
δεδοµένου ότι οι διαδροµές της διεθνούς ναυτιλίας αλλάζουν και προτιµούνται οι
διαδροµές από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας. Συνεπακόλουθα, αυξάνονται σε
απαγορευτικά επίπεδα οι ασφαλιστικές δαπάνες µεταφοράς προϊόντων σε πολύ
δηµοφιλείς ναυτιλιακούς δρόµους. Επίσης διαταράσσεται η ανθρωπιστική βοήθεια
που αποστέλλεται στη Σοµαλία µέσω πλοίων στο πλαίσιο του ∆ιεθνούς
Επισιτιστικού Προγράµµατος του ΟΗΕ. Επιπλέον, η πειρατεία δηµιουργεί
19 http://news.in.gr/greece/article/?aid=1231182993, 22 Φεβρουαρίου 2012, πρόσβαση στον
ιστοχώρο 22 Φεβρουαρίου 2012
-12-
κινδύνους ενδεχόµενης περιβαλλοντικής καταστροφής καθώς πλοία µπορεί να

βρεθούν υπό τον πλήρη έλεγχο εχθρικών οµάδων.
21. Πρόσφατα η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών στο πλαίσιο των επαφών
που είχε στις Βρυξέλλες, µε τους αρµόδιους επιτρόπους της ΕΕ, αλλά και
ευρωβουλευτές, αναφερόµενη στις επιπτώσεις από την πειρατεία στην παγκόσµια
οικονοµία, έκανε λόγο για κόστος 7,5 έως 14 δισ. δολάρια ετησίως. Επίσης,
σύµφωνα µε την οµάδα επίβλεψης για την αντιµετώπισης της πειρατείας Oceans
Beyond Piracy που εδρεύει στις ΗΠΑ οι επιθέσεις σε πλοία στη Σοµαλία
στοίχησαν σε παγκόσµιο επίπεδο σχεδόν 7 δισεκατοµµύρια δολάρια το 2011, εκ
των οποίων περισσότερα από 2 δισεκατοµµύρια δολάρια δαπανήθηκαν σε
στρατιωτικές επιχειρήσεις και εξοπλισµό.20
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ
22. Οι πρωτοβουλίες της διεθνούς κοινότητας, για την αντιµετώπιση του

φαινοµένου της πειρατείας στο κέρας της Αφρικής, διακρίνονται σε τρία επίπεδα:
το στρατηγικό/πολιτικό, το επιχειρησιακό και το τακτικό. Στη συνέχεια, θα
παρουσιαστούν εν συντοµία οι πρωτοβουλίες που αφορούν µόνο στα δύο πρώτα
επίπεδα, καθώς αυτές που αντιστοιχούν στο τακτικό επίπεδο υπεκφεύγουν του
σκοπού της παρούσας µελέτης. Αξίζει να υπογραµµιστεί ότι για την αντιµετώπιση
και πάταξη του φαινοµένου της ναυτιλιακής πειρατείας έχει αναπτυχθεί µια
πρωτοφανούς έκτασης πολυεθνική δράση η οποία εµπλέκει επιχειρησιακά
διεθνείς οργανισµούς όπως ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και
µεγάλες δυνάµεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και η Ιαπωνία.
Στρατηγικό/Πολιτικό Επίπεδο
23. ΟΗΕ: Η απάντηση των Ηνωµένων Εθνών στο φαινόµενο εστίασε

αρχικά περισσότερο στην αντιµετώπιση των περιστατικών πειρατείας που
διατάρασσαν την απρόσκοπτη µεταφορά της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη
Σοµαλία (World Food Program – WFP) παρά στην πάταξη του φαινοµένου
καθεαυτού. Ωστόσο, σταδιακά οι αποφάσεις διευρύνουν το χαρακτήρα της
20 Ethnos.gr, http://gr.news.yahoo.com, 14 Φεβρουαρίου 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 14

Φεβρουαρίου 2012
-13-
διεθνούς δράσης που είχαν ως κύριο στόχο την προώθηση της διεθνούς ειρήνης
και ασφάλειας ακόµα µε την χρήση ένοπλων µέσων. Οι αποφάσεις που
ψηφίστηκαν οµόφωνα από το Συµβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ/ΟΗΕ) το 2008 (1816,
1838, 1846 και η Απόφαση 1851)21 εκδόθηκαν σύµφωνα µε το κεφάλαιο 7 που
αφορά στην χρήση ένοπλων µέσων για την διασφάλιση της διεθνούς ειρήνης και
ασφάλειας.22
24. Με τα ανωτέρω ψηφίσµατά, το ΣΑ/ΟΗΕ έχει εξουσιοδοτήσει τα κράτη
που συνεργάζονται µε την TFG (Transitional Federal Government) να εισέρχονται
στα χωρικά ύδατα της Σοµαλίας για αντιπειρατικές επιχειρήσεις. Μάλιστα µε το
τελευταίο ψήφισµα εξουσιοδοτήθηκε δράση και εντός του εδάφους της Σοµαλίας.
25. ΟΜΑ∆Α ΕΠΑΦΗΣ για την Πειρατεία ανοικτά της Σοµαλίας (Contact
Group on Piracy off the Coast of Somalia): Το θέµα του συντονισµού και της
αξιοποίησης στο έπακρο των δυνατοτήτων των εν ισχύ αντιπειρατικών
πρωτοβουλιών καθώς και τη διευκόλυνση της συνεργασίας µεταξύ των κρατών και
οργανισµών για την καταπολέµηση της πειρατείας επιδιώκει να καλύψει η Οµάδα
Επαφής. Συγκροτήθηκε µε πρωτοβουλία των ΗΠΑ και υλοποιήθηκε µε απόφαση
του Συµβουλίου Ασφαλείας (1851/16.12.2008) την οποία συγκηδεµόνευσε και η
χώρα µας. Στην Οµάδα που συνεδρίασε για πρώτη φορά στην Ν. Υόρκη
(14.1.2009) συµµετέχουν κράτη µε ισχυρό περιφερειακό ρόλο, ναυτιλιακές
δυνάµεις, αλλά και χώρες που έχουν αποστείλει ναυτικούς σχηµατισµούς στην
θαλάσσια περιοχή όπου εκδηλώνονται οι πειρατικές επιθέσεις. Η χώρα µας είναι
ιδρυτικό µέλος της Οµάδας Επαφής. Η Οµάδα Επαφής διαπραγµατεύεται σε
επιµέρους Οµάδες Εργασίας 4 συνολικά ζητήµατα:
α. Επιχειρησιακού συντονισµού και υποστήριξης των υποδοµών
ασφαλείας των περιφερειακών κρατών.
β. Πτυχές ποινικής καταστολής της πειρατείας.
γ. Αυτοπροστασίας των εµπορικών πλοίων.
δ. Επικοινωνιακής στρατηγικής.
21 Όλες οι αποφάσεις ου ΣΑ/ΟΗΕ, σχετικά µε την αντιµετώπιση του φαινοµένου της πειρατείας στο
Κέρας της Αφρικής, είναι αναρτηµένες στη σχετική ιστοσελίδα ΟΗΕ, http://www.un.org/depts/los/
piracy/piracy_documents.htm, πρόσβαση στον ιστοχώρο 5 Μαρτίου 2012
22 Μπέλλου Φωτεινή, “Η Πειτατεία υπό το πρίσµα των ∆ιεθνών Οργανισµών”, ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ
µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της ∆ιεθνούς και Περιφερειακής
Ασφάλειας», Νοέµβριος 2009
-14-
26. Το έργο της Οµάδας Επαφής δεν θίγει σε καµία περίπτωση την
αυτονοµία των δράσεων µεµονωµένων κρατών αλλά και των λοιπών συλλογικών
προσπαθειών (ΕΕ, ΝΑΤΟ) για την εξάλειψη του πειρατικού προβλήµατος.
Λειτουργεί ως άτυπος µηχανισµός ανταλλαγής ιδεών και προτάσεων που παρέχει
τη δυνατότητα στα 45 µέχρι σήµερα συµµετέχοντα κράτη, διεθνείς οργανισµούς
και ενώσεις πλοιοκτητών να αξιολογήσουν την αποτελεσµατικότητα των µέσων
που χρησιµοποιούνται για την αντιµετώπιση της πειρατείας. Η Ελλάδα είχε την
Προεδρία της Οµάδας Επαφής για το πρώτο εξάµηνο του 2010 και ολοκλήρωσε
την αποστολή της εισπράττοντας εγκωµιαστικά σχόλια κατά την 6η Σύνοδο της
Οµάδας Επαφής στη Νέα Υόρκη (10/6/2010). Έκτοτε συνεχίζει να διαδραµατίζει
ενεργό ρόλο στην καταπολέµηση της πειρατείας µε αµείωτο ενδιαφέρον.23
27. ΙΜΟ: Ιστορικά, ο ∆ιεθνής Ναυτιλιακός Οργανισµός (International
Maritime Organization – IMO), ως το αρµόδιο για ναυτιλιακά θέµατα όργανο του
ΟΗΕ, κατέχει την σηµαντικότερη θέση για τις πρωτοβουλίες παρουσίασης της
µάστιγας της πειρατείας και του συντονισµού για την αξιολόγηση των µέτρων
αντιµετώπισης του φαινοµένου. Έχει καταφέρει να προβάλλει επαρκώς το µέγεθος
της απειλής καθώς και να κινητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα και άλλους διεθνείς
οργανισµούς.
28. Σε πρώτο στάδιο, ο ∆ιεθνής Ναυτιλιακός Οργανισµός µε την
καθοριστική του πρωτοβουλία το 1981, συνέβαλε στην δηµιουργία του ∆ιεθνούς
Γραφείου Ναυτιλίας. Το ∆ιεθνές Γραφείο Ναυτιλίας αποτελεί ένα ειδικευµένο τµήµα
του ∆ιεθνούς Εµπορικού Επιµελητηρίου (ICC) και ιδρύθηκε ως σηµείο αναφοράς
για την αντιµετώπιση όλων των τύπων ναυτιλιακού εγκλήµατος και άλλων
παράνοµων πράξεων. Εκδίδει µια εβδοµαδιαία αναφορά σχετικά µε την πειρατεία
και διατηρεί σε 24ωρη βάση επικοινωνία µε το Κέντρο Αναφορών Πειρατείας24, για
την ενηµέρωση περιστατικών πειρατείας και την παροχή συµβουλών
αντιµετώπισης της πειρατείας σε πραγµατικό χρόνο (real time response).25

24 Το Κέντρο Αναφορών Πειρατείας, έχει έδρα στην Κουάλα Λουµπούρ της Μαλαισίας και
ιδρύθηκε το 1992.
25 Μπέλλου Φωτεινή, «Η Πειτατεία υπό το πρίσµα των ∆ιεθνών Οργανισµών», ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ
-15-
29. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο των αναληφθησών πρωτοβουλιών του

ΙΜΟ για την καταπολέµηση της πειρατείας, τον Ιανουάριο 2009, αντιπρόσωποι
από 17 χώρες της περιοχής συναντήθηκαν στο Τζιµπουτί και υιοθέτησαν τον
Djibouti Code of Conduct, σύµφωνα µε τον οποίο προβλέπεται η ίδρυση τριών
περιφεριακών κέντρων για την ενίσχυση της ανταλλαγής εικόνας µεταξύ των
συνεργαζόµενων κρατών. Επιπρόσθετα, από τον οργανισµό έχει υιοθετηθεί ο
∆ιεθνής Επιτηρούµενος ∆ίαυλος Ναυσιπλοΐας (IRTC) καθώς και ο Οδηγός
Βέλτιστων Πρακτικών (BMP), ζητήµατα για τα οποία θα αναλυθούν στη
συνέχεια.26
Επιχειρησιακό Επίπεδο
30. ΝΑΤΟ: Η συµβολή του ΝΑΤΟ στην καταπολέµηση της ναυτιλιακής

πειρατείας ξεκίνησε το 2008 µε την επιχείρηση Allied Provider, συνεχίστηκε µε την
επιχείρηση Allied Protector για το διάστηµα Μαρτίου-Αυγούστου 2009 και έκτοτε
συνεχίζει µε την επιχείρηση Ocean Shield.
31. Συγκεκριµένα, από τις 24 Οκτωβρίου 2008 έως και τις 12 ∆εκεµβρίου
2008 η Ατλαντική Συµµαχία, συµµετείχε ενεργά στην καταπολέµηση της πειρατείας
µέσω της επιχείρησης “Operation Allied Provider” στις περιοχές του Κόλπου του
Aden και του Κέρατος της Αφρικής. Η επιχείρηση αυτή αναπτύχθηκε ύστερα από
αίτηµα του Γενικού Γραµµατέα του ΟΗΕ, Ban Ki-Moon στη βάση των σχετικών
αποφάσεων του Συµβουλίου Ασφαλείας27. H πρώτη αυτή επιχείρηση του ΝΑΤΟ
είχε ως στόχο να συνοδεύει τα πλοία που µετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στη
Σοµαλία, µέσω του Παγκοσµίου Επισιτιστικού Προγράµµατος του ΟΗΕ (World
Food Program – WFP) αλλά και να περιπολεί σε θαλάσσιες οδούς που
θεωρούνταν επιρρεπείς και επικίνδυνες εξαιτίας των συνεχών πειρατικών
επιθέσεων γύρω από την Σοµαλία. Η επιχείρηση εκτελέστηκε από τη Μόνιµη
∆ύναµη Ταχείας Αντίδρασης (Standing Maritime Group-II), στην οποία συµµετείχε
26 Σέργης Παναγιώτης, Νοµική και Επιχειρησιακή ∆ιάσταση Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ» - Ελληνική

Συµµετοχή, ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της
27 Η επιχείρηση του ΝΑΤΟ, “Operation Allied Provided” ακολουθούσε το πλαίσιο αποφάσεων του
Συµβουλίου Ασφαλείας 1814, 1816, 1838.
-16-
και ελληνική Φρεγάτα. Σηµειώνεται, ότι ήταν προσωρινού χαρακτήρα µέχρι να

ολοκληρωθεί η ανάπτυξη της αντίστοιχης επιχείρησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.28
32. Η δεύτερη αποστολή του ΝΑΤΟ για την αντιµετώπιση της πειρατείας
ονοµάστηκε “Operation Allied Protector” και είχε διάρκεια από τις 24 Μαρτίου έως
και τις 26 Αυγούστου 2009. Είχε εντολές να αποτρέψει, να αµυνθεί και να διακόψει
οποιαδήποτε πράξη πειρατείας στον κόλπο του Aden και στα ανοιχτά του Κέρατος
της Αφρικής. Στην εν λόγω επιχείρηση συµµετείχαν διαδοχικά οι δύο Μόνιµες
∆υνάµεις Ταχείας Αντίδρασης (Standing Maritime Group Ι&ΙΙ), µε ελληνική
συµµετοχή στη δεύτερη ∆ύναµη.
33. Η τρίτη επιχείρηση που βρίσκεται σε εφαρµογή από τις 17
Αυγούστου 2009 µέχρι και σήµερα ονοµάστηκε “Operation Ocean Shield” και έχει
εντολή για την επί θαλάσσης πάταξη της πειρατείας (at sea counter-piracy).
Παράλληλα, και µε τη σύµφωνη απόφαση του Βορειο-Ατλαντικού Συµβουλίου, η
επιχείρηση αυτή έχει επεκτείνει τη δράση της ώστε να µπορεί να παρέχει βοήθεια
σε γειτονικές χώρες της περιοχής που αναζητούν τρόπους και µεθόδους για την
πάταξη της πειρατείας. Τη δράση αυτή έχουν αναλάβει εκ περιτροπής οι Μόνιµες
∆υνάµεις Ταχείας Αντίδρασης (Standing Maritime Group Ι & II).29
34. Ευρωπαϊκή Ένωση – EE: Η ΕΕ ακολουθώντας τις αποφάσεις του
Συµβουλίου Ασφαλείας, ανέπτυξε για πρώτη φορά στην ιστορία της µια
πολυεθνικού χαρακτήρα ναυτική επιχείρηση την επιχείρηση “ATALANTA”
(EUNAVFOR), στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άµυνας - ΚΠΑΑ. Η
ευρωπαϊκή επιχείρηση τέθηκε σε εφαρµογή στις 8 ∆εκεµβρίου 2008 ενώ τονίζεται
ότι ο πρώτος Τακτικός ∆ιοικητής ήταν Έλληνας, ο Αρχιπλοίαρχος Α. Παπαϊωάννου
ΠΝ, επί της φρεγάτας Φ/Γ ΨΑΡΑ, από τον ∆εκέµβριο του 2008 έως τον Απρίλιο
του 2009.
35. Η επιχείρηση “ATALANTA” είχε διττό ρόλο, αφενός την προστασία
των πλοίων του Παγκόσµιου Προγράµµατος Σίτισης WFP για τη Σοµαλία και
αφετέρου την προστασία ευάλωτων σκαφών που πλέουν στα ανοικτά των ακτών
-17-
της Σοµαλίας και την αποτροπή και καταστολή πράξεων πειρατείας και ένοπλης
ληστείας ανοιχτά των Σοµαλικών ακτών. Σηµειώνεται ότι η ανθρωπιστική διάσταση
της προστασίας των πλοίων του Παγκοσµίου Επισιτιστικού Προγράµµατος WFP
απετέλεσε το κίνητρο για την δηµιουργία της ευρωπαϊκής επιχείρησης, η οποία
έχει δεσµευθεί να παρέχει Π. Πλοίο για τη προστασία του προγράµµατος σε όλη τη
διάρκεια της επιχείρησης. Μέχρι την 17 Ιανουαρίου 2012 είχαν διανεµηθεί 809.493
τόνοι τροφής στη Σοµαλία, µε 139 δροµολόγια προστατευµένα από πλοία της
«ΑΤΑΛΑΝΤΑ», κυρίως στο Mogadishu και δευτερευόντως στο Bosaso.30
36. Στο πλαίσιο της επιχείρησης ATALANTA, το στρατιωτικό προσωπικό
έχει το δικαίωµα σύλληψης, κράτησης αλλά και µεταφοράς ενόχων για εκδίκαση,
είτε σε κράτος µέλος της ΕΕ, είτε στην Κένυα ή στις Σεϋχέλλες βάσει σχετικών
συµφωνιών.
37. Αξίζει να σηµειωθεί πως στο πλαίσιο ανάπτυξης και εξάπλωσης της
ATALANTA, δηµιουργήθηκε το Κέντρο Ναυτιλιακής Ασφάλειας (Maritime Security
Centre Horn Οf Africa - MSCHOA) στο Northwood, ώστε να συντονίζει τη
συνεργασία της επιχείρησης µε την πολιτική ναυτιλιακή κοινότητα στο Κέρας της
Αφρικής. Για την δηµιουργία του κέντρου αλλά και την ανάπτυξη και κάλυψη των
τριών τοµέων συνεργασίας (διακυβέρνηση, εκπαίδευση και ανάπτυξη της
υπαίθρου) η Ευρωπαϊκή Ένωση σύµφωνα µε το κείµενο Κοινής Στρατηγικής για
τη Σοµαλία 2008-2013 έχει καταµερίσει το ποσό των €215,8 εκ.31
38. CMF – CTF 151: Επιπλέον, η CTF 151 (Combined Task Force 151),
που υπάγεται στη Συνασπισµένη Ναυτική ∆ύναµη (Collision Maritime Force), η
οποία αποτελείται από διεθνείς ναυτικές δυνάµεις, περιφρουρεί τις επικίνδυνες
περιοχές και, ιδιαίτερα, τους προτεινόµενους θαλάσσιους διαδρόµους διέλευσης
των πλοίων.32
30 Ιστοσελίδα EUNAVFOR, http://www.eunavfor.eu/wp-content/uploads/2012/01/2012-01-17-

EUNAVFOR-Media-Brochure.pdf, 17 Ιανουαρίου 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 25 Απριλίου
2012
32 Σταθακόπουλος, Χαράλαµπος, «Σύγχρονες Πρακτικές Αντιµετώπισης της Πειρατείας»,
∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της ∆ιεθνούς και
Περιφερειακής Ασφάλειας», Νοέµβριος 2009
-18-
Συνονισµός ∆ρώντων σε Επιχειρησιακό Επίπεδο
39. Η περιοχή επιχειρήσεων που δρουν οι προαναφερθείσες ναυτικές

δυνάµεις διακρίνεται στον Κόλπο του Άντεν (Gulf of Aden - GoA) και στη Λεκάνη
της Σοµαλίας (Somali Basin - SB). Ο επιχειρησιακός συντονισµός στον GoA είναι
πολύ πιο ανεπτυγµένος απ’ ότι στην SB. Στα εµπορικά πλοία που διέρχονται τον
GoA υποδεικνύεται να διέρθουν από τον IRTC (Internationally Recommended
Transit Corridor) ο οποίος είναι σε χρήση από την 1η Φεβ. 2009. Για την
προστασία των εµπορικών πλοίων που διαπλέουν τον IRTC εφαρµόζονται δύο
φιλοσοφίες επιχειρησιακής δράσης: αφενός της εκτέλεσης περιπολιών σε
συγκεκριµένους τοµείς (patrol boxes) και αφετέρου της διενέργειας επιχειρήσεων
συνοδείας των εµπορικών πλοίων (escort ops). Ουσιαστικά στον IRTC
«συγκρούονται» δύο τρόποι επιχειρήσεων: των περιπολιών σε τοµείς από τις
δυτικές δυνάµεις (EUNAVFOR, OCEAN SHIELD, TF 151) και των επιχειρήσεων
συνοδείας από τους υπoλοίπους (Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία).33
40. Η περιοχή διεξαγωγής των αντιπειρατικών επιχειρήσεων είναι
εξαιρετικά µεγάλη (αφού ξεπερνάει την συνολική έκταση της Μεσογείου) και για
αυτό το λόγο οι ναυτικές δυνάµεις βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία µεταξύ τους.
Επιπρόσθετα, η συγκέντρωση σηµαντικού αριθµού ναυτικών δυνάµεων στην
ευρύτερη θαλάσσια περιοχή έθεσε το ζήτηµα της επίτευξης αποτελεσµατικού
συντονισµού ανάµεσα α) στις ∆ιοικήσεις αυτών, β) στα εν λειτουργία Κέντρα
Ενηµέρωσης Περιστατικών Πειρατείας, όπως το UKMTO του Ην. Βασιλείου στο
Ντουµπάι, και το USMARLO των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν και γ) στο Συντονιστικό
Κέντρο Maritime Security Centre-Horn of Africa της ΑΤΑΛΑΝΤΑ στο Northwood
(MSCHOA). Το ζητούµενο παραµένει η παροχή άµεσης συνδροµής στο πλοίο που
θα εκπέµψει σήµα απειλής από πειρατική επίθεση. Προϋπόθεση για την έγκαιρη
επέµβαση από τα πολεµικά πλοία των ναυτικών σχηµατισµών που βρίσκονται
στην περιοχή, είναι η εκ των προτέρων καταγραφή του πλοίου και των στοιχείων
αυτού (κατηγορία, πορεία) στο µητρώο που τηρείται από το MSCHOA, ούτως
ώστε το Συντονιστικό Κέντρο να έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει το ακριβές στίγµα

-19-
του τη στιγµή της επίθεσης και να διατάξει την κινητοποίηση των σκαφών της
ATALANTA. 34
41. Αποφασιστικό ρόλο στον συντονισµό των ναυτικών δυνάµεων έχει ο
µηχανισµός SHADE (Shared Awareness and De-confliction) στο Μπαχρέιν, ο
οποίος αποτελεί στην πράξη ένα ευέλικτο πλαίσιο ανταλλαγής πληροφοριών
ανάµεσα στους στρατιωτικούς διοικητές των ναυτικών δυνάµεων που επιχειρούν
στην θάλασσα ανοικτά των ακτών της Σοµαλίας. Στις µηνιαίες κατά κανόνα
συνεδριάσεις του SHADE συµµετέχουν στελέχη της EUNΑVFOR του NATO αλλά
και από τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία. Το SHADE συνέβαλε
σηµαντικά στην υλοποίηση σηµαντικών πρωτοβουλιών, όπως η θέσπιση του
∆ιαδρόµου IRTC για την ασφαλέστερη διέλευση των πλοίων.35 Ο συντονισµός
από το SHADE γίνεται µε βάση σχετικό οδηγό που εγκρίθηκε την 10η Αυγ. 2009.
42. Η αποτελεσµατικότητα του συντονισµού στον GoA έχει µεταφέρει το
επίκεντρο των πειρατικών επιθέσεων στη SB, στην οποία δεν υφίσταται ανάλογος
συντονισµός. Η προσπάθεια αντιµετώπισης της πειρατείας στην περιοχή αυτή
βασίστηκε στην παροχή οδηγιών προς τα εµπορικά πλοία να διαπλέουν τον Ινδικό
Ωκεανό σε όσο το δυνατόν µεγαλύτερες αποστάσεις από τις ακτές της Σοµαλίας.
Τον Απρίλιο 2009, για παράδειγµα η απόσταση των 500 ν.µ. από τις ακτές
θεωρείτο ασφαλής για τον διάπλου των εµπορικών πλοίων. Πλέον
παρουσιάζονται επιθέσεις ανατολικότερα του µεσηµβρινού 60Α, σε αποστάσεις
περί τα 1000 ν.µ. παρουσιάζοντας εύγλωττα την προσαρµοστικότητα που
επιδεικνύουν οι πειρατές στις επιχειρησιακές τακτικές των ναυτικών δυνάµεων.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ
43. Τον πιο σηµαντικό ρόλο στην αποτροπή των πειρατικών επιθέσεων,
διαδραµατίζει η πρόληψη, δηλαδή όλες εκείνες οι πρακτικές και τα µέτρα
αυτοπροστασίας που πρέπει να λαµβάνονται από τις ναυτιλιακές εταιρείες και τα
ίδια τα εµπορικά πλοία. Προκειµένου να διευκολυνθεί η διαδικασία αυτή οι
µεγαλύτερες ενώσεις Πλοιοκτητών (International Maritime Bureau, International

-20-
Chamber of Shipping, INTERTANKO, INTERCARGO, BIMCO) συνέταξαν Οδηγό

Βέλτιστων Πρακτικών (Best Management Practices – BMP) που έχει ήδη
αναθεωρηθεί και περιέχει συστάσεις και οδηγίες προς τα πλοία που κατευθύνονται
στην περιοχή. Ενδεικτικά ανεφέρονται:
• Πεπιεσµένες µάνικες,
• Συρµατοπλέγµατα,
• Συσκευές καπνού,
• Συσκευέςαραγωγής ήχου (Long Range Acoustic Devises),
• Ηλεκτροφόρα καλώδια.
Οι Οδηγίες παρέχονται και στο δικτυακό τόπο της ΕΕ, το MSCHOA συνιστώντας
την έγκαιρη εγγραφή στον εν λόγω ιστοχώρο, των πλοίων που θα διέλθουν από
την περιοχή. Με αυτό τον τρόπο, καταγράφονται στο συγκεκριµένο ιστοχώρο (site)
τα εµπορικά πλοία και το δροµολόγιό τους, έτσι ώστε οι δυνάµεις στην περιοχή να
είναι ενήµερες για την κίνησή τους. Στο MSCHOA αναδεικνύεται η αναγκαιότητα
συνεργασίας µεταξύ ναυτιλιακής βιοµηχανίας και ναυτικών δυνάµεων που δρουν
στην περιοχή. Ελάχιστα πλοία που έχουν εγγράψει το δροµολόγιό τους έχουν
καταληφθεί από τους πειρατές.
44. Με αντικείµενο την αυτοπροστασία των εµπορικών πλοίων έχει
υπογραφεί από δέκα χώρες ήτοι τις ΗΠΑ, το Ην. Βασίλειο, τη Σιγκαπούρη, τη
∆ηµοκρατία της Κορέας, την Ιαπωνία, τη Κύπρο, τον Παναµά, τη Λιβερία, τις
Μπαχάµες και τα Νησιά Μάρσαλ το κείµενο της ∆ιακήρυξης της Νέας Υόρκης. Η
διακήρυξη είναι ένα µη δεσµευτικό νοµικά κείµενο που αφορά στην υιοθέτηση
Internationally Recognized Best Management Practices-BMP για την
αυτοπροστασία εµπορικών πλοίων. ∆εν υπέγραψαν το κείµενο στην τελευταία
ολοµέλεια της Οµάδας Επαφής, η Γερµανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Κίνα, η
Νορβηγία, η Μάλτα, η Λιθουανία και η χώρα µας. Κοινή ήταν η πεποίθηση των
χωρών ότι τέτοιου είδους κείµενα είναι προτιµότερο αλλά και ασφαλέστερο να
συζητούνται εντός του ΙΜΟ. Η χώρα µας είχε αντιρρήσεις στην αναφορά του ISPS
Code (International Ship and Port Security Code), καθόσον αυτός αφορά σε
προστασία από τη διεθνή τροµοκρατία και δεν συσχετίζεται µε την πειρατεία.
Επιπρόσθετα, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών θεωρεί ότι η ∆ιακήρυξη της Νέας
Υόρκης αποτελεί ένα πρώτο βήµα για τοποθέτηση ενόπλων επί των πλοίων
-21-
(χωρίς όµως να γίνεται µνεία για κάτι τέτοιο στον ίδιο τον Οδηγό), ενδεχόµενο που
την βρίσκει κατηγορηµατικά αντίθετη.36
45. Πολλά κράτη χρησιµοποιούν ένοπλα τµήµατα Ειδικών ∆υνάµεων
(Vessel Protection Detachments - VPDs) επί των εµπορικών πλοίων για την
προστασία αυτών. Προκειµένου να χρησιµοποιηθούν VPDs απαιτείται συµφωνία
µεταξύ του κράτους της σηµαίας του εµπορικού (flag state) και του κράτους στο
οποίο ανήκει η οµάδα των ενόπλων (sending state). Συνήθως στη συµφωνία
προβλέπεται απαλλαγή του sending state από κάθε ευθύνη από τη δράση των
ενόπλων του. Από τον περασµένο Αύγουστο η Γαλλία χρησιµοποιεί στρατιωτικά
αγήµατα για την προστασία αλιευτικών πλοίων στην SB. Επιπρόσθετα το Βέλγιο
προσέφερε 8µελείς Οµάδες έναντι αντιτίµου $162.000 την εβδοµάδα.37
46. Το τελευταίο διάστηµα γίνεται όλο και περισσότερο ευρεία χρήση
ιδιωτικών οµάδων προστασίας (Private Security Teams – PSTs) επί εµπορικών
πλοίων, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσµατικές. Η πρακτική αυτή
εγείρει πληθώρα νοµικών ζητηµάτων και συναφώς διατυπώνονται αντικρουόµενες
απόψεις επ’ αυτού. Η χώρα µας τηρούσε αρνητική στάση επί του θέµατος αλλά
προσφάτως έχει δροµολογήσει τις απαραίτητες διαδικασίες για θεσµοθέτηση του
εν λόγω µέτρου, όπως θα παρουσιαστεί αναλυτικά σε επόµενο κεφάλαιο.
ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
47. Η Ελλάδα συµµεριζόµενη την διεθνή ανησυχία για την αύξηση των
περιστατικών πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, υποστηρίζει πλήρως τις διεθνείς
προσπάθειες για την αντιµετώπιση του φαινοµένου, που έχει ως αποτέλεσµα την
παρεµπόδιση της παγκόσµιας εµπορικής δραστηριότητας από θαλάσσης.
48. Πέραν της έµπρακτης υποστήριξης του συνόλου των διεθνών
προσπαθειών εν προκειµένω, η Ελλάς συµµετέχει στην διαµόρφωση των διεθνών
εξελίξεων για το ζήτηµα της καταπολέµησης της πειρατείας, ενώ, στην βάση

-22-
Απόφασης των Ηνωµένων Εθνών, αποτελεί ιδρυτικό µέλος της Οµάδας Επαφής,
η οποία και συστάθηκε για τον στρατηγικό συντονισµό των διεθνών προσπαθειών
καταστολής της πειρατείας.
49. Υπογραµµίζεται ότι η συνεισφορά της χώρας µας στις διεθνείς
προσπάθειες για την αντιµετώπιση του φαινοµένου της πειρατείας
πραγµατοποιείται στη βάση των οικείων διατάξεων του ∆ιεθνούς και Εθνικού
∆ικαίου, όπως αυτά θα παρουσιασθούν αναλυτικά στο επόµενο κεφάλαιο.
50. Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ η Ελλάδα συµµετείχε από την
έναρξη των επιχειρήσεων που παρουσιάσθηκαν ανωτέρω, τόσο µε µονάδες
(φρεγάτες) όσο και µε επιτελείς Αξιωµατικούς. Στην παρούσα φάση και λόγω της
δυσχερούς δηµοσιονοµικής κατάστασης, η συµβολή της χώρας µας έχει
περιοριστεί µόνο στην συµµετοχή επιτελών Αξιωµατικών. 38
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
51. Η νέα απειλή της διεθνούς ναυτιλιακής πειρατείας εµφανίστηκε

µεταψυχροπολεµικά κυρίως ως αποτέλεσµα της «ανάδειξης» αποτυχηµένων
κρατών τα οποία αδυνατούν να ελέγξουν τα σύνορά τους αλλά και να
αντιµετωπίσουν αποτελεσµατικά εγκληµατικές ενέργειες στο έδαφος τους. Το
φαινόµενο της ναυτιλιακής πειρατείας στην περιοχή του Aden και στα ανοικτά της
Σοµαλίας είναι συνάρτηση της απουσίας διακυβέρνησης στη Σοµαλία. Σε κάθε
περίπτωση η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή έχει διασαλευτεί σε
ιδιαίτερα ανησυχητικό βαθµό µε τεράστιες οικονοµικές επιπτώσεις και ακριβώς για
αυτό το λόγο έχει «καταφέρει» να ενεργοποιήσει µια πρωτοφανούς έκτασης
συλλογική δράση ναυτικού χαρακτήρα εµπλέκοντας τόσο διεθνή θεσµικά όργανα
όσο και µεγάλες δυνάµεις προκειµένου να αντιµετωπιστεί το ζήτηµα της
ναυτιλιακής πειρατείας.39

-23-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Η εξέταση των ζητηµάτων ασφάλειας στα διεθνή ύδατα παρουσιάζει

ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη διεθνή κοινότητα συνολικά, πέραν συχνά του
επιµέρους συµφέροντος των κρατών. Σε αυτό το θαλάσσιο πεδίο συναντώνται
νοµικές αντιλήψεις res communis (πράγµα κοινής κτίσης) µε την κοινή κληρονοµιά
της ανθρωπότητας και τον ∆ιεθνή Βυθό - «Περιοχή»40, οι βασικές ελευθερίες των
κρατών (ελευθεροπλοΐα) µε τους περιορισµούς στην άσκηση δικαιωµάτων
σύµφωνα µε το δίκαιο της θάλασσας (π.χ. Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη – ΑΟΖ),
η πειρατεία µε τα στρατιωτικές δυνάµεις προστασίας, η τροµοκρατία µε τις –
σπάνιες πλέον – συρράξεις και τον κατά θάλασσα πόλεµο, οι ζώνες ασφαλείας και
οι νηοψίες µε τη λαθροδιακίνηση, το εµπόριο ναρκωτικών, το σύγχρονο
δουλεµπόριο µε την αλιεία, οι πυρηνικές δοκιµές µε την έρευνα κλπ.
2. Εν γένει, η βασική οριοθέτηση της έννοιας «∆ιεθνή Ύδατα», η οποία

αφορά στη θαλάσσια περιοχή πέραν των εξωτερικών ορίων της Αιγιαλίτιδας
Ζώνης ή της ΑΟΖ, εάν αυτή έχει οριοθετηθεί, δεν εγείρει κατά το δίκαιο της
θάλασσας προβλήµατα. Εν τούτοις, όµως, στον υδάτινο αυτό χώρο επιχειρείται
ουσιαστικά ο συµβιβασµός µεταξύ κρατικών δικαιωµάτων και συµφερόντων, η
άσκηση κρατικής αρµοδιότητας σε περιοχή µη εθνικής δικαιοδοσίας αλλά και ο
σύνδεσµος της ιθαγένειας. 41
3. Από την άλλη πλευρά, ο όρος θαλάσσια ασφάλεια µπορεί να θεάται

µε την ευρεία του έννοια. Να περιλαµβάνει αµιγώς τεχνικά ζητήµατα (ασφάλεια
πλοίων), τις ήπιες µορφές ασφάλειας (ρύπανση, λαθροδιακίνηση), τη λειτουργική
άσκηση δικαιωµάτων και αρµοδιοτήτων (ζητήµατα πειρατείας, τροµοκρατίας).
40 Οι νοµικές έννοιες των Θαλασσίων Ζωνών Ζώνες παρατίθενται στο Παράρτηµα Γ.

41 Περράκης Στέλιος, «Ζητήµατα Ασφάλειας στην Ανοιχτή Θάλασσα: Μια Εισαγωγική Νοµική
Προσέγγιση», Συλλογικό έργο Ασφάλεια και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης –
Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ 31-32
-24-
Ακόµη και ζητήµατα υψηλής πολιτικής (στρατηγικής/γεωστρατηγικής) που

οδηγούν σε αναφορές του τύπου η ασφάλεια στη Μεσόγειο, στο Αιγαίο κλπ.
4. Έτσι, δίπλα στην αρχή της ελευθερίας των θαλασσών και τα

δικαιώµατα των κρατών αναδύθηκε σταδιακά και µια διεθνής δηµόσια τάξη, µε
περιορισµούς και δράση πέραν του µονοµερούς συµφέροντος και υπέρ της
διεθνούς κοινότητας ως συνόλου.42
ΤΟ ∆ΙΕΘΝΕΣ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ
5. Η πειρατεία, αποτελεί πανάρχαια, ίσως και την αρχαιότερη,

παραδοσιακή µορφή παράνοµης πράξης στη θάλασσα και συγκαταλέγεται στα
εγκλήµατα που έχουν παρουσιάσει ιδιαίτερη έξαρση στη σύγχρονη εποχή.
6. Η βαθειά ανά τους αιώνες προσπάθεια της οργανωµένης διεθνούς

κοινωνίας να αντιµετωπίσει αποτελεσµατικά το φαινόµενο της πειρατείας, αλλά και
η αδυναµία κατοχύρωσης συµβατικού πλαισίου έχουν προσδώσει στον βασικό
ορισµό που υιοθετήθηκε στη συνέχεια τόσο από τη Σύµβαση της Γενεύης (1958)
για την Ανοιχτή Θάλασσα, όσο και από τη Σύµβαση του Montego Bay (1982), έναν
καθαρά προγενέστερο εθιµικό χαρακτήρα, µε αποτέλεσµα να εκλαµβάνεται ότι
µετά την κωδικοποίησή του έχει µετατραπεί σε κανόνα θετικού δικαίου43. Σε κάθε
περίπτωση, τα θέµατα που αφορούν στο φαινόµενο της πειρατείας
καταλαµβάνουν ένα σηµαντικό µέρος της Σύµβασης του Montego Bay (Άρθρα
100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107), υπογραµµίζοντας έτσι το ενδιαφέρον της
διεθνούς κοινότητας να καταστείλει τη σύγχρονη µορφή του.44
42 Περράκης Στέλιος, «Ζητήµατα Ασφάλειας στην Ανοιχτή Θάλασσα: Μια Εισαγωγική Νοµική
Προσέγγιση», Συλλογικό έργο Ασφάλεια και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης –
Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ 31-32
43 «Το θετικό δίκαιο είναι η δεσµευτική για όλα τα όργανα της πολιτείας, καθώς και για όλα τα
πρόσωπα τάξη, που ισχύει σε ορισµένο τόπο και χρόνο, µε στόχο τη διαφύλαξη της κοινωνικής
ειρήνης διαµέσου του περιορισµού της αυθαιρεσίας καθενός, ώστε να µπορέσει να συνυπάρξει ως
ελευθερία του µε την ελευθερία των άλλων». Μπέης Ε. Κώστας, «Η ουσία του ∆ικαίου – Το Θετικό
∆ίκαιο», http://www.kostasbeys.gr/articles.php?s=3&mid=1096&mnu=1&id=1186, 26 Απριλίου
2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 26 Απριλίου 2012.
44 Τσάλτας Γρηγόρης, «Ο ορισµός της πειρατείας µέσα από τη Σύµβαση του Μοντέγκο Μπαίυ
(1982)», Συλλογικό έργο Ασφάλεια και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης – Γρ.
Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ 57-58
-25-
Η πειρατεία ως διεθνές έγκληµα
7. Η πράξη της πειρατείας θεωρείται αξιόποινη και κολάσιµη σε διεθνές

επίπεδο (jure gentium), ενώ το διεθνές δίκαιο ως προς τη πειρατεία, αναγνωρίζει
«οικουµενική δικαιοδοσία» (universal jurisdiction), δηλαδή αρµοδιότητα όλων των
κρατών. Στην περίπτωση της «οικουµενικής δικαιοδοσίας», τα κράτη
αναλαµβάνουν να καταστείλουν τα εγκλήµατα αυτά, ανεξάρτητα αν υπάρχει ή όχι
συγκεκριµένος σύνδεσµος µε την εθνική έννοµη τάξη. Συγκεκριµένα, στην Ανοιχτή
Θάλασσα κανένα κράτος δεν µπορεί να ασκήσει κυριαρχική εξουσία. Ως εκ τούτου,
άσκηση εξουσίας σε ένα εµπορικό πλοίο θα µπορούσε να ασκήσει µόνο πλοίο του
κράτους της σηµαίας και τούτο µε συγκεκριµένους όρους. Μόνο σε τρεις
περιπτώσεις η Σ∆Θ δίνει τη δυνατότητα σε πολεµικά πλοία ή σε πλοία που
ασκούν δηµόσια εξουσία να ασκούν δικαιοδοσία, ως εξαιρέσεις από την αρχή της
δικαιοδοσίας του κράτους σηµαίας. Αυτές είναι η νηοψία, η συνεχής καταδίωξη και
η πειρατεία.45
8. Έτσι, για την περίπτωση της πειρατείας, δεν απαιτείται η συνδροµή

κάποιων άλλων επιπρόσθετων στοιχείων, προκειµένου ένα κράτος να θεµελιώσει
τη δικαιοδοσία του. Αρκεί µόνο η συνδροµή των προϋποθέσεων που θέτει το
άρθρο 101 της Σ∆Θ για την καταστολή και τιµωρία του αδικήµατος. Σύµφωνα µε
το άρθρο 101, πειρατεία συνιστά:
α. Κάθε παράνοµη πράξη βίας ή κράτησης ή διαρπαγής που

διαπράττεται για ιδιωτικούς σκοπούς, από το πλήρωµα ή τους επιβάτες
ιδιωτικού πλοίου ή αεροσκάφους και που κατευθύνεται στην ανοικτή θάλασσα ή
σε τόπο εκτός της δικαιοδοσίας οποιουδήποτε κράτους, εναντίον άλλου πλοίου
ή αεροσκάφους ή εναντίον προσώπων ή περιουσιακών στοιχείων πάνω στο πλοίο
ή στο αεροσκάφος αυτό.
β. Κάθε πράξη εκούσιας συµµετοχής στην λειτουργία ενός

πλοίου ή αεροσκάφους, εν γνώσει των γεγονότων που το καθιστούν πειρατικό.
45 Σιούσουρας Πέτρος, «Νοµικό Πλαίσιο Αντιµετώπισης της Πειρατείας υπό το Πρίσµα του
∆ιεθνούς ∆ικαίου», ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της
-26-
γ. Κάθε πράξη υποκίνησης ή σκόπιµης διευκόλυνσης πράξεως

που συνιστά πειρατεία, ως ανωτέρω υποπαραγράφους.46
9. Συνάγεται λοιπόν ότι τρία είναι τα στοιχεία της νοµοτυπικής µορφής

του διεθνούς εγκλήµατος της πειρατείας:
α. Πρώτον, απαιτείται παράνοµη πράξη βίας, που διαπράττεται

σε διεθνή ύδατα από το πλήρωµα ή τους επιβάτες ιδιωτικού σκάφους.
β. ∆εύτερον, η πράξη πρέπει να διαπράττεται για ιδιωτικούς

σκοπούς.
γ. Τρίτον, πρέπει να κατευθύνεται εναντίον άλλου πλοίου ή

αεροσκάφους.
10. Ως προς το πρώτο στοιχείο της νοµοτυπικής µορφής, η διατύπωση

της είναι ταυτολογική, αφού κάθε πράξη βίας, πλην του νοµίµου δικαιώµατος της
άµυνας, είναι παράνοµη. Επιπλέον, η πράξη πρέπει να διαπράττεται από το
πλήρωµα ή τους επιβάτες ιδιωτικού πλοίου. Συνεπώς, παράνοµη βία που
ασκείται από ένα πολεµικό πλοίο ή ένα δηµόσιο πλοίο δεν δύναται να συνιστά
πειρατεία. ∆ιαφορετική είναι η κατάσταση αν το πολεµικό ή το κρατικό πλοίο έχει
καταληφθεί από στασιαστές και προβαίνει σε πειρατικές πράξεις. Σε αυτή τη
περίπτωση θεωρείται ιδιωτικό πλοίο (102 UNCLOS). Επιπρόσθετα η πράξη
πρέπει να διαπράττεται στην ανοικτή θάλασσα ή σε τόπο εκτός της δικαιοδοσίας
οποιουδήποτε κράτους. Για την καταστολή πράξεων πειρατείας στην αιγιαλίτιδα
ζώνη ενός κράτους αποκλειστικά αρµόδιο είναι το παράκτιο κράτος. Έτσι τόσο
στην ΑΟΖ όσο και στη Συνορεύουσα Ζώνη µπορεί να γίνει καταστολή της
πειρατείας από πολεµικό πλοίο οποιουδήποτε κράτους, εφόσον δεν
παραβιάζονται τα κυριαρχικά δικαιώµατα ή οι αρµοδιότητες του παράκτιου
κράτους. 47
46 Σιούσουρας Πέτρος, «Νοµικό Πλαίσιο Αντιµετώπισης της Πειρατείας υπό το Πρίσµα του
∆ιεθνούς ∆ικαίου», ∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της
47 Σιοτρόπου Ευαγγελία, «Νοµικές Παράµετροι Επιχειρήσεων Ελέγχου των Πλοίων στη
Θάλασσα», ∆ιάλεξη Α∆ΙΣΠΟ, Νοέµβριος 2011
-27-
11. Ως προς το δεύτερο στοιχείο της νοµοτυπικής µορφής του

εγκλήµατος της πειρατείας, αυτό της απαίτησης των ιδιωτικών σκοπών στην
τέλεση των πράξεων βίας, δεν υπάρχει απόλυτη συµφωνία στη διεθνή πρακτική
και θεωρία, για την ορθή ερµηνεία του. Βέβαιο είναι ότι δεν απαιτείται πρόθεση
πλουτισµού (animus furandi). Η απληστία και η εκδίκηση κατά του πληρώµατος ή
των επιβατών, σαφώς εντάσσονται στην έννοια των ιδιωτικών σκοπών, που
πληρούν την νοµοτυπική µορφή του εγκλήµατος της πειρατείας. Σοβαρά
προβλήµατα δηµιουργούνται στην περίπτωση που οι πράξεις βίας γίνονται για
πολιτικούς σκοπούς. Σύµφωνα µε την κρατούσα άποψη η ύπαρξη πολιτικών
σκοπών αποκλείει τον χαρακτηρισµό της πράξεως βίας ως πειρατείας.48
12. Τέλος προκειµένου να υπάρχει πειρατεία, σύµφωνα µε τις ανωτέρω

προβλέψεις της Σύµβασης του Montego Bay, πρέπει οι πράξεις βίας να
κατευθύνονται προς πλοίο ή αεροσκάφος διαφορετικού του πειρατικού. Έτσι
υπάρχει απαίτηση για δύο πλοία. Συνεπώς στάση του πληρώµατος ενός πλοίου
ή πράξεις βίας εκ µέρους των επιβατών ενός πλοίου δεν αποτελούν πειρατεία.49
Πειρατεία και Ένοπλη Ληστεία
13. Οι πράξεις της πειρατείας και της ένοπλης ληστείας αποτελούν

διαφορετικές εκφάνσεις του ιδίου φαινοµένου. Η βασική τους διαφορά αφορά στη
θαλάσσια περιοχή στην οποία εκδηλώνονται.
α. Πράξη πειρατείας νοείται µόνο στην Ανοικτή Θάλασσα ή σε

Περιοχή εκτός της δικαιοδοσίας οιουδήποτε Κράτους και επάγεται «οικουµενική
δικαιοδοσία».
β. Η ένοπλη ληστεία είναι η «πειρατεία» στην Χωρική Θάλασσα

ενός Κράτους, δηλαδή οι παράνοµες πράξεις άσκησης βίας ή διαρπαγής ή
κράτησης πλοίου ή των επιβατών αυτού ή περιουσίας επ’ αυτού. Για την
καταστολή της αποκλειστικά αρµόδιο είναι το παράκτιο Κράτος. Η ένοπλη ληστεία

-28-
δεν υπάρχει ως έννοια στη Σύµβαση για το ∆ίκαιο της Θάλασσας, του 1982, αλλά
αναφέρεται σε άλλα κείµενα (π.χ. SUA50) και σε Αποφάσεις του Συµβουλίου
Ασφαλείας ΟΗΕ και του ΙΜΟ (π.χ. «ΙΜΟ Code of Practice for the Investigation of
the Crimes of Piracy and Armed Robbery Against Ships»)51.
Οι πειρατές ως εχθροί της ανθρωπότητας
14. Για εκατοντάδες χρόνια, ο πειρατής αντιµετωπίζεται ως εχθρός της

ανθρωπότητας (hostis humanis generis), και έχει ένα ειδικό νοµικό καθεστώς το
οποίο οφείλεται κυρίως στους παρακάτω λόγους:
α. Πρώτον, η διεθνής ναυτιλία διέρχεται από καθορισµένα

δροµολόγια, και είναι σε αυτές τις ναυτιλιακές αρτηρίες που εκδηλώνεται η
πειρατική δραστηριότητα. Έτσι, οι πειρατές, θέτουν σε κίνδυνο το διεθνές εµπόριο,
αφού δεν κάνουν διακρίσεις µεταξύ της εθνικότητος των στόχων. Οι επιθέσεις
επιφέρουν αύξηση στο κόστος των αγαθών και στις τιµές των ασφαλίστρων
λειτουργώντας επιβαρυντικά για το διεθνές εµπόριο. Οι πρόσφατες επιθέσεις
έχουν αναδείξει περαιτέρω τον προφανή διεθνή χαρακτήρα της πράξεως. Ένα
καταληφθέν πλοίο µπορεί να ανήκει σε ένα έθνος, να φέρει τη σηµαία ενός
δεύτερου, να µεταφέρει το φορτίο ενός τρίτου και να προορίζεται για πέντε άλλες
χώρες. Το πλήρωµα µε τη σειρά του µπορεί να αποτελείται από υπηκόους
διαφορετικών κρατών. Έτσι η πειρατεία αφορά και απειλεί τα συµφέροντα όλων
των εµπλεκοµένων χωρών.52
β. ∆εύτερον σύµφωνα µε τον ορισµό της πειρατείας, οι πράξεις

των πειρατών δεν υιοθετούνται και δεν µπορούν να καταλογιστούν σε κάποιο
κράτος, ούτε και της χώρας τους. Από µε τον ορισµό της Σύµβασης του Montego
Bay, όπως αναλύθηκε ανωτέρω, αυτός ο παράγοντας καθίσταται προφανής
καθώς η πειρατεία είναι έγκληµα που διαπράττεται σε διεθνή ύδατα από το
50 SUA – Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Maritime Navigation (Σύµβαση για
την Καταστολή Παράνοµων Πράξεων στην Ανοικτή Θάλασσα), 1988
-29-
πλήρωµα ή τους επιβάτες ιδιωτικού σκάφους, εναντίον άλλου πλοίου, για

ιδιωτικούς σκοπούς.
ΤΟ ∆ΙΕΘΝΕΣ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ
Νοµικό πλαίσιο Επιχειρήσεων Θαλάσσιας Ασφάλειας
15. Ο σχεδιασµός και η εκτέλεση των επιχειρήσεων στη θάλασσα

εξαρτώνται από µια σειρά παραµέτρων, οι οποίες δρουν συνδυαστικά µεταξύ τους
και καθορίζουν τους τρόπους δράσης που θα εφαρµοσθούν. Οι παράµετροι αυτές
είναι53:
α. Θαλάσσιο περιβάλλον (maritime domain)
(1) Θαλάσσιες Ζώνες Εθνικής Κυριαρχίας [Εσωτερικά

Ύδατα (ΕΥ), Χωρική Θάλασσα (ΧΘ), Υφαλοκρηπίδα (ΥΦ)]
(2) Θαλάσσιες Ζώνες Εθνικής ∆ικαιοδοσίας [Συνορεύουσα

Ζώνη (ΣΖ), Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη (ΑΟΖ)]
(3) Θαλάσσιες Ζώνες εκτός Εθνικής ∆ικαιοδοσίας [Ανοιχτή

Θάλασσα (ΑΘ), ∆ιεθνής Βυθός ή «Περιοχή»]
β. Νοµικές παράµετροι
(1) Νοµικό καθεστώς θαλάσσιας περιοχής
(2) ∆ικαιώµατα παρακτίου κράτους/ κράτους σηµαίας
(3) ∆ικαιώµατα ναυσιπλοΐας & υπέρπτησης
(4) Νοµική βάση για την εκτέλεση της επιχείρησης
(5) Καθεστώς ασυλίας/ ετεροδικίας

-30-
γ. Πολιτικές παράµετροι
(1) Εθνική πολιτική οδηγία
16. Η καταστολή των παράνοµων πράξεων στη θάλασσα εντάσσεται σε

ένα ευρύτερο νοµικό πλαίσιο, το οποίο είτε προβλέπει εξ αρχής και ρητώς αυτές
τις επιχειρήσεις θαλάσσιας ασφάλειας, είτε παρέχει τη δυνατότητα νοµιµοποίησής
τους. Το πλαίσιο αυτό απαρτίζεται από:
α. Τις ∆ιεθνείς Συνθήκες και τις Συµβάσεις κωδικοποιητικού

χαρακτήρα.
β. Τις ∆ιµερείς - Πολυµερείς συµφωνίες µεταξύ των κρατών.
γ. Το ∆ιεθνές έθιµο.
δ. Τις Αποφάσεις ∆ιεθνών Οργανισµών και ∆ικαιοδοτικών

Οργάνων (ΙΜΟ).
ε. Τις Αποφάσεις του ΟΗΕ, είτε από τη Γενική Συνέλευση (ΓΣ),

είτε του Συµβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) στα πλαίσια των Κεφαλαίων. VI και VII του
Καταστατικού Χάρτη.
στ. Τις Οδηγίες και αποφάσεις της ΕΕ.
ζ. Την εθνική νοµοθεσία.
17. Ειδικότερα, η βασική διεθνής νοµοθεσία για τη νοµιµοποίηση των

επιχειρήσεων θαλάσσιας ασφάλειας και καταστολής παράνοµων πράξεων στη
θάλασσα απαρτίζεται από :
α. Τη Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών (ΟΗΕ) του Montego Bay

για το ∆ίκαιο της Θάλασσας του 1982 (Σ∆Θ - UNCLOS 1982).
β. Τη Σύµβαση για την Καταστολή Παράνοµων Πράξεων στην

Ανοικτή Θάλασσα (SUA – Suppression of Unlawful Acts against the Safety of
Maritime Navigation), 1988,η οποία καλύπτει θέµατα που δεν προέβλεψε η
-31-
Σύµβαση του 1982 αναφορικά µε τις νέες και τις ειδικότερες µορφές εγκληµάτων
στη θάλασσα.
γ. Τη Σύµβαση των ΗΕ για την Καταπολέµηση του ∆ιεθνούς

Οργανωµένου Εγκλήµατος (2000).
Νοµικό πλαίσιο Επιχείρήσεων Καταπολέµησης Πειρατείας
18. Η καταπολέµηση της πειρατείας συγκαταλέγεται στις επιχειρήσεις

θαλάσσιας ασφάλειας. Το άρθρο 110 της Σύµβασης αποτελεί το βασικό έναυσµα
για την εκτέλεση µιας επιχείρησης θαλάσσιας ασφάλειας. Έτσι, η νοµιµότητα µιας
επιχείρησης θαλάσσιας ασφάλειας είναι δεδοµένη, µέσω των 2 µεγάλων
Συµβάσεων που αναφέρθηκαν (UNCLOS & SUA).
19. Επιπρόσθετα, η νοµιµοποίηση των επιχειρήσεων κατά της

πειρατείας είναι δυνατή κατόπιν εξουσιοδοτήσεως µε διεθνή εντολή µέσω
αποφάσεων του ΣΑ/ΟΗΕ.
20. Όσο για τη συνεργασία µεταξύ των κρατών, στο πλαίσιο µονίµων ή
και αd hoc συµµαχιών, αυτή επιβάλλεται από το άρθρο 100 της Σύµβασης ∆ικαίου
Θαλάσσης 1982. Το εν λόγω άρθρο ορίζει ότι όλα τα κράτη πρέπει να
συνεργάζονται στο µεγαλύτερο δυνατό βαθµό, για την καταστολή της πειρατείας
στην ανοικτή θάλασσα ή σε οποιοδήποτε άλλο µέρος που βρίσκεται έξω από τη
δικαιοδοσία οποιουδήποτε κράτους. Οµοίως, και το Συµβούλιο Ασφαλείας
παροτρύνει (urges) όλα τα κράτη να συνεργασθούν µεταξύ τους, µε τον ΙΜΟ και µε
τους σχετικούς περιφερειακούς οργανισµούς για την καταπολέµηση της πειρατείας
(UNSC 1816).54
Σύλληψη πειρατών – Κατάσχεση πλοίων / υλικών
21. Εφόσον ένα κράτος προβεί στη νόµιµη άσκηση του δικαιώµατός του
για επέµβαση και καταστολή πειρατείας, τότε το κράτος µπορεί :

-32-
α. Να συλλάβει τα πρόσωπα που εµπλέκονται µε την πειρατεία.
β. Να κατάσχει το πειρατικό πλοίο.
γ. Να κατάσχει τα περιουσιακά τους στοιχεία επί του πλοίου.
22. Τα άρθρα 105, 106 και 107 της Σ∆Θ – UNCLOS αναφέρονται στην
περίπτωση σύλληψης προσώπων ύποπτων για πειρατεία και κατάσχεσης του
πειρατικού πλοίου και περιουσιακών στοιχείων. Τα δικαστήρια του κράτους που
ενεργεί κατάσχεση αποφασίζουν και για το ποινικό µέρος της υπόθεσης,
δικάζοντας τους πειρατές, αλλά και για το αστικό της µέρος, διατάσσοντας τα
µέτρα που θα ληφθούν, σχετικά µε τα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία, µε
πρόνοια για τα συµφέροντα των τρίτων µερών που ενεργούν µε καλή πίστη (π.χ.
πλοιοκτήτες, ναυλωτές) (105 UNCLOS). Η κατάσχεση αυτή µπορεί να
πραγµατοποιηθεί αποκλειστικά και µόνον από πολεµικά πλοία ή ακόµα και από
πλοία που εκτελούν δηµόσια υπηρεσία και φέρουν εξωτερικά τα προβλεπόµενα
διακριτικά (107 UNCLOS).55
∆ιεξαγωγή Νηοψίας
23. Η νηοψία αποτελεί µία διαδικασία προβλεπόµενη και απαραίτητη στο

πλαίσιο των ενεργειών για την καταπολέµηση της πειρατείας. To δικαίωµα της
νηοψίας και των συνεπαγόµενων ενεργειών µπορεί να διενεργηθεί τόσο από
πολεµικά πλοία και στρατιωτικά αεροσκάφη όσο και από κατάλληλα
εξουσιοδοτηµένα κρατικά πλοία ή αεροσκάφη, τα οποία φέρουν εµφανή διακριτικά
στοιχεία (110 (5) – 107 UNCLOS). Μέσω του Άρθρου 110 της Σύµβασης του 1982
αναγνωρίζεται δικαίωµα στο κράτος σηµαίας ενός πολεµικού πλοίου και, εφόσον
το κράτος σηµαίας ασκήσει τούτο το δικαίωµα, το διεθνές δίκαιο θεωρεί
αιτιολογηµένη την έρευνα και την επίσκεψη σε εµπορικό πλοίο ξένης σηµαίας,
για το οποίο υφίσταται βάσιµες υποψίες ότι επιδίδεται σε πειρατεία. Το ίδιο το
κράτος σηµαίας του πολεµικού πλοίου αποφασίζει εάν θα ασκήσει το δικαίωµα
αυτό.

-33-
24. Το άρθρο 110 της Σύµβασης του 1982 προβλέπει 5 περιπτώσεις

κατά τις οποίες πολεµικά πλοία έχουν δικαίωµα νηοψίας (right of visit) σε ένα
εµπορικό πλοίο, ξένης σηµαίας. Ειδικότερα, η διενέργεια ελέγχου επί ξένου
εµπορικού προϋποθέτει την ύπαρξη βάσιµων λόγων υποψίας (reasonable ground
for suspecting) ότι το πλοίο:
α. επιδίδεται σε πειρατεία,
β. επιδίδεται σε δουλεµπόριο,
γ. επιδίδεται σε παράνοµες εκποµπές,
δ. δεν έχει εθνικότητα ή
ε. γεννιούνται αµφιβολίες ως προς την εθνικότητα του.
25. Σε κάθε περίπτωση νηοψίας προηγείται η εξακρίβωση του

δικαιώµατος του εµπορικού πλοίου να φέρει τη σηµαία του και ο έλεγχος των
εγγράφων αυτού. Η έρευνα του πλοίου ακολουθεί, από ειδικό άγηµα.
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ
26. Η εθνική µας νοµοθεσία περιλαµβάνει το αδίκηµα της πειρατείας σε

διάφορα νοµοθετήµατά της όπως είναι56:
α. Κώδικας ∆ηµοσίου Ναυτικού ∆ικαίου (Ν∆. 187/1973, ΦΕΚ. Α΄

261/3-10-1973), Μέρος Ε΄ «Ποινικές και Πειθαρχικές ∆ιατάξεις», Κεφάλαιο Β΄
«Ειδικά Ναυτικά Εγκλήµατα», Άρθρο 185 «Πειρατεία» (ποινή καθείρξεως)
β. Ποινικός Κώδικας
(1) Άρθρο 7 «Εγκλήµατα αλλοδαπών που τελέστηκαν στην

αλλοδαπή», Προβλέπεται ότι οι ελληνικοί νόµοι εφαρµόζονται και σε αλλοδαπούς
για εγκλήµατα που τελέστηκαν στην αλλοδαπή και στρέφονται κατά Ελλήνων
πολιτών.

-34-
(2) Άρθρο 8 «Εγκλήµατα που τελούνται στην αλλοδαπή

που τιµωρούνται πάντοτε κατά τους ελληνικούς νόµους» (µε εφαρµογή σε
ηµεδαπούς και αλλοδαπούς).
γ. ∆ιατάξεις Πολεµικού Ναυτικού, πολύ πριν εκδηλωθεί σε τέτοια

ένταση το φαινόµενο της πειρατείας, ο νοµοθέτης των ∆ιατάξεων ΠΝ είχε
προβλέψει την περίπτωση που το Ελληνικό κράτος αποφάσιζε να ασκήσει το
δικαίωµα που του παρέχει το άρθρο 110 της UNCLOS για την επέµβαση και την
καταστολή εκδηλωθείσας πειρατείας (∆ιατάξεις Πολεµικού Ναυτικού - Προεδρικό
∆ιάταγµα 210 ΦΕΚ 89 Α΄/28 Μαΐου 1993, Άρθρο 0825)57
27. Από τα παραπάνω συνάγουµε ότι η διάκριση µεταξύ των διαφόρων

µορφών παράνοµης δραστηριότητας στις θάλασσες, βιαίων ή µη, όπως το
λαθρεµπόριο, το trafficking και η πειρατεία και η διάκριση µεταξύ πειρατών και
τροµοκρατών και/ή ανταρτών, είναι ζωτικής σηµασίας από νοµικής απόψεως και
αποτελεί κλειδί για την ορθή προσέγγιση και την αντιµετώπιση του σύγχρονου
φαινοµένου της πειρατείας.
28. Η πειρατεία παραµένει µία δυσχερής νοµική έννοια, πρώτον γιατί

αποτελεί αδίκηµα για τη διεθνή έννοµη τάξη και δεύτερον, αποτελεί αδίκηµα και για
την εσωτερική έννοµη τάξη. Η διαφορά έγκειται στην άσκηση της δικαιοδοσίας.
Στην πρώτη περίπτωση, το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει στα πολεµικά πλοία
οποιουδήποτε κράτους ή σε άλλα πλοία που εκτελούν δηµόσια υπηρεσία να
προβούν σε τέτοιες ενέργειες επέµβασης για καταστολή της πειρατείας. Στη
δεύτερη περίπτωση, τα κράτη επιλαµβάνονται της τιµωρίας των ενόχων σύµφωνα
µε την εσωτερική τους νοµοθεσία.58
57 «Στην Ανοικτή Θάλασσα, κατόπιν των εντολών του κ. ΥΕΘΑ, (ο Κυβερνήτης Πολεµικού Πλοίου)
δύναται να ενεργήσει σε περίπτωση αιτήσεως βοηθείας επί βεβαιωµένης πειρατικής ενεργείας,
στρεφοµένης εναντίον Ελληνικού πλοίου, σύµφωνα µε τα άρθρα 15 και 17 – 22 της Συµβάσεως της
Γενεύης περί «ανοικτών θαλασσών» ή τα αντίστοιχα άρθρα της εκάστοτε ισχυούσης Συµβάσεως
για το δίκαιο της Θαλάσσης. Παροµοίως ενεργεί κατόπιν αποφάσεως του κ. ΥΕΘΑ, σε περίπτωση
εκδηλώσεως πειρατικής ενεργείας κατά ξένου εµπορικού πλοίου».
58 Βαµβούκος Αθανάσιος, Το Σύγχρονο ∆ίκαιο της Θάλασσας, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σακκούλα, 1985,
σελ. 295
-35-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Ωστόσο, στους πολιτικούς κύκλους ορισµένων χωρών σήµερα,

υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι οι νοµικοί του διεθνούς δικαίου είναι έτοιµοι να
παραδεχθούν ότι όταν περνάµε από τη θεωρία στην πράξη το υφιστάµενο νοµικό
πλαίσιο δεν είναι αρκετό για να αντιµετωπίσει την πειρατεία. Φυσικά υπάρχουν και
οι αντίθετες φωνές που υποστηρίζουν ότι το υφιστάµενο ∆ιεθνές ∆ίκαιο παρέχει
όλα τα απαιτούµενα εργαλεία για την αποτελεσµατική αντιµετώπιση του
φαινοµένου.59 Στη συνέχεια θα εξεταστούν επιµέρους θέµατα και σηµεία
προβληµατισµού, όπως έχουν προκύψει από την εφαρµογή της υφιστάµενης
νοµοθεσίας κατά την καταπολέµηση της Πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, που
συνηγορούν λίγο έως πολύ στην υπόψη διαπίστωση.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΜΟ∆ΙΟΤΗΤΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ
2. Καθίσταται σαφές ότι η αντιµετώπιση του φαινοµένου της πειρατείας

απαιτεί τη συνέργεια πολλών φορέων, οι αρµοδιότητες των οποίων διαφέρουν στα
ποιοτικά τους χαρακτηριστικά αλλά και στην περιοχή που εκδηλώνονται.
Ειδικότερα, πέρα από τη δράση των ∆ιεθνών Οργανισµών και των Πολεµικών
Ναυτικών Συµµαχιών και τρίτων κρατών, η οποία εκδηλώνεται στα διεθνή χωρικά
ύδατα, βασική προϋπόθεση για την επιτυχή αντιµετώπιση της πειρατείας, είναι η
ορθή και αποτελεσµατική λειτουργία των παράκτιων κρατών στην περιοχή της
κυριαρχίας τους – αιγιαλίτιδα ζώνη και στεριά.
3. Τι συµβαίνει όµως όταν η πειρατεία λαµβάνει χώρα στα ανοικτά των

ακτών ενός κράτους υπό κατάρρευση (failed state) όπως συµβαίνει σήµερα στη
Σοµαλία; Εδώ είναι κατανοητό ότι το φαινόµενο της πειρατείας βρίσκεται σε ευθεία
αναλογία µε το επίπεδο αναποτελεσµατικότητας/αστάθειας της κυβέρνησης του
παράκτιου κράτους. Η πειρατεία είναι ένα διεθνές έγκληµα που συµβαίνει στην
-36-
ανοικτή θάλασσα, ενώ όταν οι ίδιες πράξεις συµβαίνουν στα χωρικά ύδατα ενός
κυρίαρχου κράτους, αποτελούν αδικήµατα (στην κατηγορία των ενόπλων ληστειών
ή των απαγωγών κλπ) και δεν µπορεί να αντιµετωπιστούν από ξένες ναυτικές
δυνάµεις, διότι το παράκτιο κράτος έχει την ευθύνη και το δικαίωµα να πατάξει
κάθε εγκληµατική δραστηριότητα εντός της κυριαρχίας του. Τα κράτη υπό
κατάρρευση όµως δεν είναι σε θέση να ελέγξουν οποιαδήποτε δραστηριότητα στις
ακτές τους και στην αιγιαλίτιδα ζώνη, αφού είναι αδύνατον να διατηρήσουν
κάποιας µορφής αστυνοµία και ακτοφυλακή. Η έννοια των χωρικών υδάτων αυτή
καθ’ αυτή σε ένα τέτοιο κράτος είναι αµφιλεγόµενη αφού δεν είναι δυνατός κανείς
έλεγχος εντός αυτών60.
4. Σύµφωνα µε την 1816 και 1846 (η οποίες βασίζονται στο κεφ. VII του
χάρτη του ΟΗΕ) η δράση των ξένων ναυτικών δυνάµεων µπορεί να αναληφθεί στα
χωρικά ύδατα της Σοµαλίας, αλλά µόνο «σε συνεργασία» µε την κυβέρνηση (αν
και οι αποφάσεις θεωρούν ότι αυτό έχει αιτηθεί ήδη από την Μεταβατική
Οµοσπονδιακή Κυβέρνηση της Σοµαλίας (Transitional Federal Government - TFG)
µε επιστολή που αυτή είχε αποστείλει στον ΓΓ του ΟΗΕ.
5. Ο χειρισµός του ΣΑ µέχρι εδώ ήταν σε γενικές γραµµές

αποτελεσµατικός, ιδιαίτερα µε την δεδοµένη αδυναµία της Κυβέρνησης της
Σοµαλίας να χειριστεί το πρόβληµα. Όµως από νοµικής πλευράς η φρασεολογία
που χρησιµοποιήθηκε στις αποφάσεις δηµιούργησε κάποια συζήτηση διότι
θεωρήθηκε ότι επεκτείνει το αδίκηµα της πειρατείας και στα χωρικά ύδατα, έστω
και ενός κράτους υπό κατάρρευση γεγονός που αντίκειται στον ορισµό. Ιδιαίτερα η
Κίνα προειδοποίησε ότι οι αποφάσεις 1816 και 1838 δεν πρέπει να θεωρηθούν ως
προηγούµενο (αν και ήταν θετική στην προσέγγιση του ΣΑ) προφανώς
προασπιζόµενη την βασική αρχή της «µη εµπλοκής» στις εσωτερικές υποθέσεις
ενός κυρίαρχου κράτους. Όσον αφορά δε τον ορισµό της πειρατείας και το
ενδεχόµενο να επεκταθεί και εντός των χωρικών υδάτων, αυτό νοµικά θα ήταν
εφικτό µόνο µε µία νέα συνθήκη/σύµβαση που να τροποποιεί κατάλληλα τον
υφιστάµενο ορισµό της UNCLOS, άσχετα αν το παράκτιο κράτος έχει δυνατότητα
60 Η Μεταβατική Οµοσπονδιακή Κυβέρνηση της Σοµαλίας (Transitional Federal Government -

TFG) αναγνωρίζοντας την αδυναµία της, µε επιστολή της στον ΓΓ του ΟΗΕ έχει εκχωρήσει
προσωρινά την κυριαρχία της στην διεθνή κοινότητα.
-37-
να εξασκήσει τα κυριαρχικά του δικαιώµατα εντός των Χ.Υ. ή όχι, όπως η

Σοµαλία.61
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ
6. Η επέκταση µίας στρατιωτικής επέµβασης στην ακτή, επί Σοµαλικού

εδάφους, στα καταφύγια των πειρατών (όπως οι µικροί λιµένες, όρµοι, κλπ.),
θεωρητικά επιτρέπεται σύµφωνα µε την απόφαση 185162, της 16 ∆εκεµβρίου
2008, του ΣΑ του ΟΗΕ. Πρακτικά όµως, αυτό το ενδεχόµενο εκτιµάται ότι είναι
εξαιρετικά απίθανο και µακριά από τις προθέσεις της διεθνούς κοινότητος,
τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
7. Σε περίπτωση επέµβασης στην ακτή και εκεί θα υπήρχαν

περιορισµοί στην δράση των δυτικών δυνάµεων αφού ακόµη και στη χρήση βίας
υπάρχουν όρια. Αυτή πρέπει να είναι αναγκαία, αναλογική και δεν µπορεί να
χρησιµοποιηθεί προληπτικά. Οι ειδικοί δεν έχουν συµφωνήσει ακόµη για τον
τρόπο χρήσης βίας εναντίον των πειρατών (για την σύλληψή τους).
8. Μετά το ψήφισµα του ΣΑ των ΗΕ 1851 (∆εκ 2008), ξεκίνησε η κριτική

ότι τέτοιου είδους δράση µπορεί να προκαλέσει σηµαντικές απώλειες στον άµαχο
πληθυσµό, λόγω της δυσκολίας διακρίσεως µεταξύ των πειρατών και των αµάχων.
Τα τελευταία χρόνια διεθνείς δικηγόροι και ΜΚΟ ελέγχουν όλο και περισσότερο της
τακτικές στρατιωτικές αποφάσεις ως προς την αναλογικότητα της χρήσης βίας
καθώς και την ευρύτερη νοµιµότητα των αποφάσεων αυτών.
9. Το να επιχειρείς σε ένα περιβάλλον όπου η διάκριση µεταξύ ενόπλου
και αµάχου δεν είναι εύκολη, είναι αυτονόητο ότι δεν είναι απίθανο την στιγµή που
προσπαθείς να εφαρµόσεις το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ίκαιο να παραβιάσεις ή να
κατηγορηθείς ότι παραβιάζεις το ∆ιεθνές Ανθρωπιστικό ∆ίκαιο. Αυτό είναι το
πρόβληµα που τα πολεµικά/δηµόσια πλοία αντιµετωπίζουν στην αντιµετώπιση της
62 UN SEC Res. 1851: 7. Calls on Member States to assist the TFG, at its request and with
notification to the Secretary-General, to strengthen its operational capacity to bring to justice those
who are using Somali territory to plan, facilitate or undertake criminal acts of piracy and armed
robbery at sea, and stresses that any measures undertaken pursuant to this paragraph shall be
consistent with applicable international human rights law;
-38-
πειρατείας. Ακόµη και το ενδεχόµενο ένα κράτος να κατηγορηθεί για την απώλεια
ζωής ενός αµάχου αποτρέπει τα κράτη να δράσουν αποφασιστικά αν δεν έχουν
άµεσο λόγο να το πράξουν.63
10. Εν τούτοις, αν και, αυτό το ενδεχόµενο εκτιµάτο ως απίθανο, τελικά
την 15 Μαΐου 2012 πραγµατοποιήθηκε επιχείρηση εναντίον πειρατικών βάσεων
ανεφοδιασµού στις σοµαλικές ακτές, από Ε/Π της EUNAVFOR στο πλαίσιο της
Επιχείρησης “ATALANTA”. Η Επιχείρηση πραγµατοποιήθηκε σύµφωνα µε σχετική
απόφαση του Συµβουλίου της ΕΕ, της 23 Μαρτίου 2012 στηριζόµενη στην
ανωτέρω απόφαση 1851 του ΣΑ/ΟΗΕ και µε τη σύµφωνη γνώµη της TFG.
Σύµφωνα µε την επίσηµη ανακοίνωση της ΕΕ, δεν υπήρξαν θύµατα ή τραυµατίες
από την εν λόγω επιχίρηση.64
ΧΡΗΣΗ ΕΝΟΠΛΗΣ ΒΙΑΣ – ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΜΠΛΟΚΗΣ
11. Στην αντιµετώπιση της πειρατείας, χρησιµοποιούνται µονάδες του

Πολεµικού Ναυτικού ή άλλα δηµόσια πλοία ευκρινώς σηµασµένα (λιµενικό/
ακτοφυλακή), όπως αναλύθηκε σε προηγούµενο Κεφάλαιο. Τα πολεµικά πλοία
(και τα άλλα δηµόσια) καλούνται να επιβάλουν την έννοµη τάξη αφού το έργο της
αντιπειρατείας είναι κατ’ εξοχήν αστυνοµικό έργο και ξεφεύγει από τα κλασσικά
που ανατίθενται σε πολεµικές µονάδες. Κατά την εκτέλεση αυτής της αποστολής
είναι λογικό ότι µπορεί να χρησιµοποιηθεί ένοπλη βία, ιδίως κατά την διάρκεια µίας
ενδεχόµενης καταδίωξης ή αποτροπής/καταστολής µίας πειρατικής πράξης. Τα
πολεµικά πλοία σε αυτή την περίπτωση πρέπει να είναι προσεκτικά ως προς το
µέγεθος της βίας που θα χρησιµοποιηθεί καθόσον σε καµία περίπτωση δεν
πρέπει να ξεπερνά αυτό που απαιτείται από τις καταστάσεις. Και σε αυτή την
περίπτωση τηρείται αυστηρά η αρχή της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας.
προοπτικές», ΣΕΘΑ,Ιανουάριος 2010
64 http://www.eunavfor.eu/2012/05/eu-naval-force-delivers-blow-against-somali-pirates-on-
shoreline/, 15 Μαΐου 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 16 Μαΐου 2012.
-39-
12. Το διεθνές εθιµικό δίκαιο προβλέπει τις βασικές αρχές που διέπουν
την χρήση βίας όταν αυτή απαιτείται να χρησιµοποιηθεί για να σταµατήσει και να
συλληφθεί (νόµιµα) ένα πλοίο στην ανοικτή θάλασσα.65
13. Στις περιπτώσεις οργανωµένων αποστολών (ΝΑΤΟ, ΕΕ) κατά της

πειρατείας εκδίδονται συγκεκριµένοι Κανόνες Εµπλοκής (Rules of Engagement) οι
οποίοι και καθορίζουν πότε, πώς και πού θα χρησιµοποιείται βία ώστε να
επιτευχθεί η αποστολή. Σε περίπτωση θανάτου ή σοβαρού τραυµατισµού, για
λόγους προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, αλλά και για ανθρωπιστικούς
λόγους στις δυτικές δυνάµεις, επιβάλλεται η διεξαγωγή σχετικής δικαστικής
έρευνας.
14. Όσον αφορά την Ελλάδα, η χώρα µας δέχεται την χρήση βίας µόνο
για την περίπτωση που απειλείται ανθρώπινη ζωή. Η θέση αυτή είναι επίσηµα
εκφρασµένη µε κατάλληλους περιορισµούς (caveats), οι οποίοι έχουν τεθεί στους
Οργανισµούς και Συµµαχίες στις αντίστοιχες Επιχειρήσεις των οποίων
συµµετέχουµε µε πολεµικές µονάδες (ATALANTA, OCEAN SHIELD) και
εφαρµόζονται από τα ελληνικά πολεµικά πλοία ανάλογα.
ΣΥΛΛΗΨΗ – ΚΡΑΤΗΣΗ – ΕΚ∆ΟΣΗ ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΩΝ
15. Στη διεθνή κοινότητα έχουν διαµορφωθεί δύο απόψεις σχετικά µε την
επάρκεια του υφιστάµενου νοµικού πλαισίου για την αντιµετώπιση της πειρατείας.
Παρά το γεγονός ότι στην διεθνή κοινότητα κυκλοφορεί η άποψη (περιορισµένη
µεν και κυρίως σε συντηρητικούς κύκλους) ότι το ∆ιεθνές ∆ίκαιο στη σηµερινή του
µορφή είναι υπερβολικά φιλελεύθερο για να αντιµετωπίσει µία εγκληµατική
δραστηριότητα όπως η πειρατεία, εν τούτοις στην πράξη φαίνεται να υπερισχύει η
αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή το ∆ιεθνές ∆ίκαιο παρέχει το απαραίτητο νοµικό
πλαίσιο για να αντιµετωπιστεί η δίωξη και η παραποµπή των Σοµαλών
πειρατών.66
προοπτικές», ΣΕΘΑ, Ιανουάριος 2010.
-40-
16. Όπως είδαµε και στο προηγούµενο κεφάλαια καµία ασάφεια και
αβεβαιότητα δεν υφίσταται στο ∆ιεθνές ∆ίκαιο επ’ αυτού αφού µία από τις
παλαιότερες, σαφέστερες και λιγότερο αµφιλεγόµενες διατάξεις του είναι ότι κάθε
χώρα µπορεί να διώξει οποιονδήποτε πειρατή συµβεί να συλλάβει. Το διεθνές
δίκαιο λοιπόν δεν εµποδίζει καµία χώρα να εξασκήσει ποινική δίωξη κατά των
πειρατών. Σηµειώνεται ότι το Συµβούλιο Ασφαλείας στα ψηφίσµατα του για την
πειρατεία στην Σοµαλία υπογραµµίζει την οικουµενική δικαιοδοσία που παρέχεται
από την UNCLOS και εµµένει σε αυτή.
17. Εν τούτοις, αν και η εξάσκηση της οικουµενικής δικαιοδοσίας για την

δίωξη της πειρατείας ενώ νοµικά είναι σαφής και ξεκάθαρη, πρακτικά σε ελάχιστες
περιπτώσεις έχει εφαρµοστεί. Σύµφωνα µε µία µελέτη τα περιστατικά πειρατείας
για τα οποία εξασκήθηκε οικουµενική δικαιοδοσία από το 1998 µέχρι το 2007 ήταν
κάτω από το 1% των περιστατικών που ανεφέρθησαν στον ΙΜΟ. Στις 754
αναφερθείσες περιπτώσεις πειρατείας σε διεθνή ύδατα µόνο σε 4 εξασκήθηκε η
οικουµενική δικαιοδοσία. Είναι άξια προσοχής τα αποτελέσµατα σχετικής µελέτης
που δείχνει στατιστικά ότι είναι πολύ µικρό το ποσοστό των πειρατών που ενώ
συλλαµβάνονται φτάνουν τελικά σε δίκη και τελικά καταδικάζονται. Με την αύξηση
του φαινοµένου στην περιοχή της Σοµαλίας έχουµε και µία αύξηση στην εξάσκηση
της οικουµενικής δικαιοδοσίας µε την Κένυα να έχει την µερίδα του λέοντος µε το
79% εκ των 12 περιπτώσεων, δηλαδή τις 9 εξ αυτών. 67
18. Το χειρότερο είναι ότι από την ακολουθουµένη πρακτική

δηµιουργείται και στις δύο πλευρές (ιδιαίτερα όµως στους ίδιους τους πειρατές)
τόσο το αίσθηµα της ατιµωρησίας όσο και η εντύπωση ότι υπάρχει έλλειψη
πολιτικής βούλησης να οδηγηθούν οι πειρατές ή οι ύποπτοι για πειρατεία ενώπιον
της δικαιοσύνης. Αυτό µε την σειρά του έχει ως αποτέλεσµα, από τη µία πλευρά οι
πειρατές να προβαίνουν σε πειρατικές επιθέσεις, χωρίς ενδοιασµούς και
αναστολές, από την άλλη πλευρά, τα πληρώµατα των πολεµικών/δηµόσιων
πλοίων να αποφεύγουν την σύλληψη και κράτηση των πειρατών, αφού όλοι
γνωρίζουν ότι τελικά οι ύποπτοι δεν θα δικαστούν.
-41-
19. Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση είναι οι

παρακάτω68:
α. Η έλλειψη της αναγκαίας εθνικής νοµοθεσίας για εκδίκαση

υποθέσεων πειρατείας, από πολλά κράτη. Τόσο η UNCLOS όσο και η SUA
πρέπει να έχουν ενσωµατωθεί στην εθνική νοµοθεσία των κρατών για να
διευκολυνθεί η διαδικασία αυτή.
β. Η εθνική νοµοθεσία των περισσοτέρων κρατών δεν επιτρέπει

την άσκηση ποινικής διώξεως για αδικήµατα που διαπράχθηκαν εντός των
Σοµαλικών χωρικών υδάτων (δεδοµένου ότι αυτό δεν αποτελεί πειρατεία
σύµφωνα µε τον διεθνή ορισµό της).
γ. Η έλλειψη πολιτικής βούλησης πολλών κρατών να ασκήσουν

ποινική δίωξη. Μέχρι στιγµής έχει δηµιουργηθεί η εντύπωση ότι πολλές χώρες της
∆ύσης δεν είναι διατεθειµένες να µπουν στην διαδικασία άσκησης ποινικής
διώξεως απεµπολώντας στην πράξη αυτό τους το δικαίωµα. Αυτό µπορεί να
οφείλεται στον φόβο ορισµένων κρατών ότι οι πειρατές, µετά από την εκτέλεση της
όποιας ποινής φυλακίσεως εκτίσουν, θα ζητήσουν άσυλο69.
δ. Η δυσκολία της επιτυχούς τεκµηρίωσης και υποστήριξης µίας

τέτοιας δίωξης, λόγω των δυσχερειών στην συλλογή αποδεικτικών στοιχείων, της
έρευνας αλλά και της δίκης γενικότερα. Η τελική απόφαση σχετικά µε το εάν η
ποινική δίωξη τους είναι δυνατή µπορεί να πάρει αρκετές εβδοµάδες. Εν τω
µεταξύ, οι ύποπτοι πρέπει να κρατούνται επί του πλοίου τους ή επί του πολεµικού
ή εµπορικού πλοίου που τους συνέλαβε ή µετεφέρθησαν µετά την σύλληψη τους
(εν τω µεταξύ κανένα από αυτά τα πλοία δεν είναι σχεδιασµένα για την ασφαλή και
σε ανθρώπινες συνθήκες κράτηση των υπόπτων). Μέχρι να ληφθεί η απόφαση αν
η δίωξη θα εξασκηθεί από το κράτος που συνέλαβε τους πειρατές, αν αυτοί θα
µεταφερθούν σε τρίτο κράτος ή αν θα αφεθούν ελεύθεροι υπάρχει κίνδυνος
καταστροφής των αποδεικτικών στοιχείων.
-42-
ε. Η καταστροφή των αποδεικτικών στοιχείων από τους πειρατές

πριν από κάθε έρευνα/νηοψία, καθώς είναι πλέον αρκετά ενηµερωµένοι σχετικά µε
την απαίτηση ύπαρξης αποδεικτικών στοιχείων (π.χ. πριν την σύλληψη τους
πετούν τα όπλα τους στη θάλασσα).
στ. Τα προβλήµατα που οφείλονται στο γεγονός ότι αλλού γίνεται

η σύλληψη και αλλού εξασκείται δίωξη και δίκη, π.χ. αυτοί που συνέλαβαν τους
πειρατές και είναι υπεύθυνοι για την αρχική συλλογή στοιχείων και σύνταξη της
υποθέσεως δεν γνωρίζουν σε αρκετές περιπτώσεις (ακόµα και για εβδοµάδες)
ποιο είναι το καθεστώς και οι συνθήκες κράτησης στο τρίτο κράτος που θα
ασκηθούν οι ποινικές διώξεις και εάν η αστυνοµία, οι εισαγγελείς και οι δικαστές
διαθέτουν τις απαιτούµενες δυνατότητες για να ολοκληρώσουν σωστά το έργο
τους.
ζ. Η έλλειψη γνώσεων από την αρχή που συλλαµβάνει τους

πειρατές σχετικά µε τις προδιαγραφές που πρέπει να εφαρµόσει κατά την
εκτέλεση της αρχικής ερεύνης, καθώς δεν είναι γνωστό εκ των προτέρων ο τόπος
που θα εκδικαστεί η υπόθεση. Για τον λόγο αυτό ορισµένα από τα κράτη που
συµµετέχουν στις αντιπειρατικές επιχειρήσεις τοποθετούν επί των πολεµικών τους
πλοίων αξιωµατικούς των σωµάτων ασφαλείας ή και δικαστικούς λειτουργούς που
έχουν ειδική εκπαίδευση και ειδίκευση στις αστυνοµικού και προανακριτικού τύπου
διαδικασίες (π.χ. ΗΠΑ, ΗΒ). Αυτό όµως δεν είναι ο κανόνας για όλα τα πλοία.
η. Οι δυσχέρειες για να εξασφαλιστούν οι προφορικές µαρτυρίες

του πληρώµατος καθώς και οι τεράστιες δαπάνες και ο πολύτιµος χρόνος που
απαιτούνται, ώστε το πλήρωµα να µπορέσει να παραστεί στη δίκη, ακόµη και στην
περίπτωση που µία υπόθεση φτάσει στο ακροατήριο. Εδώ απαιτείται η ναυτιλιακή
κοινότητα, που είναι η κατ’ εξοχήν θιγόµενη από την πειρατεία να υποστηρίξει την
δικαστική διαδικασία µε το να ενθαρρύνει την συµµετοχή σε αυτή των µαρτύρων,
είτε είναι πλοίαρχοι είτε µέλη του πληρώµατος και το κατ’ ελάχιστον να καλύπτει τα
έξοδα τους.
20. Από τα προηγούµενα είναι κατανοητό ότι απαιτείται καλύτερη και

περισσότερη διεθνής συνεργασία για να τελεσφορήσουν επιτυχώς οι ποινικές
διώξεις που εξασκούνται. Η ανταλλαγή πληροφοριών είναι πολύ σηµαντική αφού
στην περιοχή ακόµα και τα στοιχειώδη είναι δύσκολά, το να αναγνωρίσεις π.χ. και
-43-
να προσδιορίσεις την ταυτότητα των πειρατών είναι ιδιαίτερα δυσχερές. Στην

Σοµαλία ειδικά δεν υπάρχουν χαρτιά, δεν ξέρουν γραφή και ανάγνωση, δεν
γνωρίζουν πότε και που γεννήθηκαν και σε ορισµένες περιπτώσεις ούτε ποιοί είναι
οι γονείς τους. Η γκάµα δε των πειρατών εκτείνεται από πρώην ψαράδες που
γνωρίζουν την θάλασσα, σε παραστρατιωτικούς που είναι καλοί µαχητές µέχρι και
χειριστές πολύπλοκων στρατιωτικών συσκευών όπως, GPS και ασυρµάτων.
ΕΚ∆ΟΣΗ & ∆ΙΩΞΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΣΕ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ
21. Τα κράτη των οποίων οι ναυτικές δυνάµεις περιπολούν στον Κόλπο

του Άντεν γνωρίζουν ότι κάθε χώρα µπορεί να εξασκήσει δίωξη κατά των
πειρατών ακολουθώντας βέβαια τις επιταγές του εσωτερικού δικαίου της χώρας
τους. Η όλη διαδικασία όµως συνεπάγεται τεράστιο κόστος και δηµιουργεί πολλά
δισεπίλυτα πρακτικά ζητήµατα, όπως αναλύθηκε ανωτέρω. Για αυτούς τους
λόγους προτιµάται να παραδίδονται σε κράτη της περιοχής. Η Κένυα και οι
Σεϋχέλλες είναι δύο χώρες της περιοχής που είναι διατεθειµένες να αναλάβουν τη
δίωξη των πειρατών.
22. Η Βρετανία, οι Ηνωµένες Πολιτείες και από τον Μάιο του 2009 η ΕΕ,
όλες υπέγραψαν µνηµόνια συνεργασίας µε την Κένυα τα οποία προβλέπουν ότι οι
πειρατές που θα συλλαµβάνονται από τις δυνάµεις τους θα µεταφέρονται εκεί για
να δικαστούν. Μέχρι στιγµής η Κένυα δεν είχε καµία σχέση µε τα εγκλήµατα που
διεπράχθησαν σε οποιαδήποτε από τις περιπτώσεις που έχουν µεταφερθεί εκεί.
Φαίνεται όµως ότι η Κένυα έχει επιλεγεί για ευκολία λόγω εγγύτητος (µεγαλύτερης
σε σχέση µε τις Σεϋχέλλες) αλλά και προθυµίας να αναλάβει το έργο της διώξεως
των πειρατών.
23. Η Κένυα είναι η βασική και διαθέτει το πιο ανεπτυγµένο δικαστικό και
ποινικό σύστηµα, ερευνητικές διαδικασίες και διοικητική υποστήριξη. Η πειρατεία
είναι δυνητική απειλή και σοβαρό πρόβληµα για την σταθερότητα σε όλη την
περιοχή όµως οι δυνατότητες της για αντιµετώπιση είναι ιδιαίτερα περιορισµένες.
-44-
24. Ακόµη και στην Κένυα όµως υφίστανται στοιχειώδεις ελλείψεις ώστε
να είναι δυνατόν να αποδοθεί δικαιοσύνη στους Σοµαλούς πειρατές. Ειδικότερα
σηµειώνονται τα παρακάτω70:
α. Το δικαστικό σύστηµα της Κένυα στερείται στοιχειωδών

δυνατοτήτων. Ένα από τα πιο πιεστικά ζητήµατα είναι η έλλειψη στενογράφων στα
δικαστήρια και δεδοµένου ότι η διαδικασία τηρήσεως αρχείου γίνεται χειροκίνητα,
αυτό συχνά προκαλεί δυσκολίες και καθυστερήσεις και µερικές φορές έχει ως
αποτέλεσµα την ελλειπή έως και την µη τήρηση επίσηµων αρχείων. Είναι
απαραίτητη η εγκατάσταση µοντέρνων συστηµάτων καταγραφής ώστε να αρθεί
αυτή η αναχρονιστική δυσκολία. Στις δίκες µπορεί να µην υπάρχουν διαθέσιµοι
Σοµαλοί µεταφραστές για να µεταφράζουν για τους πειρατές. Οι εισαγγελείς
χρειάζονται περισσότερη εκπαίδευση και γενικότερα το δικαστικό σύστηµα στο
σύνολό του χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη ώστε να εξασφαλιστεί στους
διωκόµενους το δικαίωµα σε δίκαια δίκη.
β. Οι εισαγγελείς της Κένυα αντιµετωπίζουν πρακτικά

προβλήµατα. Η απόφαση για προσαγωγή από το κράτος που συνέλαβε τους
πειρατές έχει συµβεί να περάσει πρώτα από την πρωτεύουσα του κράτους αυτού
πριν να φτάσει στο Ναϊρόµπι (για έγκριση αποβίβασης των πειρατών) και στη
συνέχεια στη Μοµπάσα (το λιµάνι παράδοσης των πειρατών στις Κενυατικές
αρχές). Αυτό, όχι µόνο καθυστερεί την έκδοση έγκρισης για αποβίβαση των
πειρατών στην Κένυα αλλά το χειρότερο πρόβληµα είναι το ενδεχόµενο οι
εισαγγελείς στη Μοµπάσα να µην βρουν ικανά στοιχεία για την άσκηση διώξεως
όταν το αίτηµα φτάσει σε αυτούς.
γ. Έχει παρατηρηθεί αδυναµία νοµικής εκπροσώπησης των

πειρατών, καθώς το ποινικό σύστηµα της Κένυας δεν παρέχει στον
κατηγορούµενο νοµική βοήθεια – δικαίωµα του κατηγορουµένου σε συνήγορο -
εκτός εάν κατηγορείται για δολοφονία. Η συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων
εµποδίζεται από την έλλειψη εγκληµατολογικών εγκαταστάσεων στη Μοµπάσα,
-45-
ανεπαρκή µέσα µεταφοράς, και περιορισµένους χώρους γραφείων, ενώ οι

φυλακές είναι υπερπλήρεις.
25. Η αναµόρφωση των δυνατοτήτων του ποινικού συστήµατος και η

βελτίωση των φυλακών στην Κένυα προχωρά αργά, διότι το σύστηµα χρειάζεται
µία ευρύτερη βελτίωση των σωφρονιστικών καταστηµάτων άσχετα µε τις ανάγκες
που προέκυψαν µετά από τις νέες απαιτήσεις που επέφερε η ποινική δίωξη των
πειρατών. Οι ανάγκες ωστόσο είναι επείγουσες. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Κένυα,
δήλωσε στις 12 Σεπτεµβρίου 2009 ότι: « Εάν η διεθνής κοινότητα δεν ενισχύσει
την βοήθειά της, τότε πολύ σύντοµα η Κένυα θα πει … ως εδώ, αρκετά».
26. Η υπηρεσία των ΗΕ για την καταπολέµηση των Ναρκωτικών και του
Εγκλήµατος (UN Office on Drugs and Crime (UNODC)) ήδη υποστηρίζει το
δικαστικό και το σωφρονιστικό σύστηµα στην Κένυα και µέσω κεφαλαίων που
εισρέουν στην περιοχή από την ΕΕ η κατάσταση έχει βελτιωθεί αρκετά, ωστόσο οι
προκλήσεις παραµένουν. 71
27. Είναι προφανές ότι αν η διεθνής κοινότητα θέλει η Κένυα να σηκώνει

το βάρος της άσκησης ποινικής διώξεως έως και φυλακίσεως των πειρατών θα
πρέπει να συνεχίσει την υποστήριξη της Κένυας (αλλά και των άλλων χωρών της
περιοχής) στην βελτίωση των δικανικών της υποδοµών και της οργάνωσης του
δικαστικού και του σωφρονιστικού συστήµατος ώστε να δηµιουργηθούν οι
κατάλληλες δυνατότητες για την ορθή απόδοση δικαιοσύνης.
ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΠΛΟΙΩΝ - ΥΛΙΚΩΝ
28. Η περίπτωση κατάσχεσης πλοίων και περιουσιακών στοιχείων

προβλέπεται από το άρθρο 107 της Σύµβασης ∆Θ, µε τίτλο «πλοία και αεροσκάφη
δικαιούµενα να προβούν σε κατάσχεση για λόγους πειρατείας», κατά το οποίο η
κατάσχεση, «µπορεί να γίνει µόνο από πολεµικά πλοία ή στρατιωτικά αεροσκάφη,
ή από άλλα πλοία ή αεροσκάφη µε εµφανή διακριτικά στοιχεία ότι ανήκουν σε
κρατική υπηρεσία και είναι εξουσιοδοτηµένα για το σκοπό αυτό.»
-46-
29. Σε περίπτωση όµως, που η κατάσχεση γίνει χωρίς να υπάρχουν

επαρκή στοιχεία που να την αποδεικνύουν, το κράτος το οποίο προέβη στην
κατάσχεση ευθύνεται έναντι του κράτους του οποίου τη σηµαία φέρει το
κατασχεθέν πλοίο για κάθε απώλεια ή ζηµία που προκλήθηκε εξαιτίας της
αδικαιολόγητης κατάσχεσης (106 UNCLOS). Η ευθύνη αυτή µεταφράζεται στη
συνέχεια σε υποχρέωση του κράτους που πραγµατοποίησε την κατάσχεση να
αποκαταστήσει κάθε απώλεια ή ζηµία που προκλήθηκε από την κατάσχεση αυτή
απέναντι στο κράτος εθνικότητας του πλοίου.72
ΝΗΟΨΙΑ - ∆ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ / ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ
30. Σύµφωνα µε το ∆ιεθνές ∆ίκαιο, το δικαίωµα νηοψίας είναι δικαίωµα

που ασκείται νόµιµα σε περίοδο εµπόλεµης κατάστασης και κατ’ επέκταση
προϋποθέτει νοµικό καθεστώς πολέµου. Ωστόσο στη σύγχρονη πρακτική, γίνεται
µεγάλη συζήτηση καθώς δεν είναι ξεκάθαρο εάν κανόνες του δικαίου του πολέµου,
όπως η νηοψία, αναγνωρίζεται ότι εφαρµόζονται από το διεθνές δίκαιο. Έτσι,
εκφράζεται η άποψη ότι είναι µάλλον αµφισβητήσιµο εάν το δικαίωµα της νηοψίας,
σήµερα, ασκείται νόµιµα σε καιρό ειρήνης στην ανοιχτή θάλασσα.73
31. Από την άλλη πλευρά, όµως, δεν αµφισβητείται, και συµβατικά
µάλιστα αναγνωρίζεται, ότι σε καιρό ειρήνης νόµιµα µπορούν να τελεστούν
ορισµένες πράξεις εξουσίας στην ανοιχτή θάλασσα, δηλαδή σε διεθνή ύδατα,
εναντίον αλλοδαπού εµπορικού πλοίου ύποπτου για ορισµένα αδικήµατα, και
κάτω από σαφώς καθορισµένες προϋποθέσεις, όπως αναλύθηκαν στο
προηγούµενο Κεφάλαιο. Τί συνιστούν, όµως, αυτές οι πράξεις εξουσίας κατά του
πλοίου, στις οποίες συµπεριλαµβάνεται και ο έλεγχος;
32. Ο έλεγχος που προβλέπεται από τη Σύµβαση του 1982 συνιστά,

οπωσδήποτε, ενέργεια εξακρίβωσης των στοιχείων της ταυτότητας και της
72 Τσάλτας Γρηγόρης, «Ο ορισµός της πειρατείας µέσα από τη Σύµβαση του Μοντέγκο Μπαίυ
(1982)», Συλλογικό έργο Ασφάλεια και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης – Γρ.
Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ 56-57
73 Κλάδη-Ευσταθοπούλου Μαριάνθη, «Νηοψία και Συνεχής Καταδίωξη στην Ανοιχτή Θάλασσα:
Σύγχρονη Νοµική Προσέγγιση», Συλλογικό έργο Ασφάλεια και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα,
επ. Στ Περράκης – Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006, σελ 77
-47-
εθνικότητας του ύποπτου πλοίου, εξακρίβωση στοιχείων σχετικά µε τα

χαρακτηριστικά του πλοίου, το λιµάνι απόπλου και προορισµού, τον αριθµό των
επιβαινόντων και το είδος του εµπορεύµατος, καθώς και εξακρίβωση του
δικαιώµατός του να φέρει τη σηµαία του. Παραπέρα δε, αν οι υποψίες
εξακολουθούν, µπορεί να οδηγήσει και σε έλεγχο όλων των ναυτιλιακών
εγγράφων πάνω στο πλοίο ή και σε λεπτοµερή έρευνα – επιθεώρηση του πλοίου
και του φορτίου του – έστω µε τον πρέποντα σεβασµό.74
33. Τα ανωτέρω προβλέπονται ρητά από τη Σύµβαση του 1982, που

χρησιµοποιεί στο πρωτότυπο κείµενο τους όρους right of visit/droit de visite και
boarding/arraisonnement. Ο έλεγχος αυτός συνιστά το δικαίωµα επίσκεψης, το
οποίο συνηθίζεται να λέγεται δικαίωµα του ελέγχου της σηµαίας (right of approach
/ enquête de pavillon) και το οποίο αν και, σύµφωνα µε τη θεωρία, διακρίνεται από
τη νηοψία, στην πράξη καθόλου δεν διαφέρει από αυτή, ως προς τη διαδικασία
άσκησης του δικαιώµατος.
34. Το πολεµικό πλοίο που ασκεί δικαίωµα ελέγχου της σηµαίας και της
επίσκεψης, στην πράξη προβαίνει ακριβώς στις ίδιες ενέργειες µε τη νηοψία κατά
του ύποπτου αλλοδαπού πλοίου, και στην ίδια διαδικασία καταστολής, που µπορεί
να φθάνει ακόµη και στη σύλληψη του πλοίου ή στην κατάσχεση του φορτίου του,
ανάλογα µε το συγκεκριµένο αδίκηµα. Το πολεµικό µπορεί να φθάσει ακόµα στη
σύλληψη αλλοδαπού πλοίου, αν αυτό αποδειχθεί πειρατικό, κ.α. Μπορεί, ωστόσο,
να µην προχωρήσει το ίδιο σε καταστολή, αλλά να ειδοποιήσει τις αρχές του
κράτους του, οι οποίες δύνανται να ενηµερώσουν το κράτος της σηµαίας του
αλλοδαπού πλοίου, στο οποίο κράτος επαφίενται πλέον οι παραπέρα ενέργειες
κατά του πλοίου.75 Σηµειώνεται ότι η εν λόγω πρακτική ακολουθείται από τα
πολεµικά που συµµετέχουν στις αντιπειρατικές επιχειρήσεις στο κέρας της
Αφρικής, στην περίπτωση που µετά από έρευνα διαπιστωθεί ότι κάποιο πλοίο

-48-
εµπλέκεται σε παράνοµη δραστηριότητα, εκτός της πειρατείας, όπως για

παράδειγµα, λαθρεµπόριο, διακίνηση όπλων, κλπ.
35. Αν, όµως, οι υπόνοιες τελικά δεν θεµελιωθούν, και µε την

προϋπόθεση ότι το πλοίο του οποίου ανακόπηκε ο πλους δεν διέπραξε ενέργειες
που να δικαιολογούν τις υποψίες αυτές, το κράτος της σηµαίας του πολεµικού
οφείλει αποζηµίωση για κάθε απώλεια ή ζηµιά που προξένησε στο πλοίο.76
ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ – ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΕΝΟΠΛΩΝ

ΤΜΗΜΑΤΩΝ
Νοµικό πλαίσιο – Σηµεία Προβληµατισµού
36. Λόγω της αύξησης των πειρατικών επιθέσεων, και ιδιαίτερα στον
κόλπο του Aden, ολοένα και περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες χρησιµοποιούν τις
υπηρεσίες εταιρειών ιδιωτικής ασφάλειας (Private Security Companies - PSCs) για
την επαύξηση της ασφάλειας των πλοίων τους. Η παρουσία των εν λόγω
εταιρειών επί εµπορικών πλοίων έχει αποδειχθεί στην πράξη ιδιαίτερα
αποτελεσµατική, µειώνοντας κατακόρυφα τα ποσοστά επιτυχίας µίας απόπειρας
πειρατείας εναντίον αυτών των πλοίων.
37. Παρ’ όλα αυτά όµως, η χρήση των εταιρειών ιδιωτικής ασφάλειας
έχει εγείρει σηµαντικά θέµατα προς συζήτηση, µε σοβαρές νοµικές και πολιτικές
προεκτάσεις.
38. Το σοβαρότερο ζήτηµα είναι η χρήση θανατηφόρας βίας. Ειδικότερα,

η δυνατότητα χρήσης θανατηφόρας βίας για την προστασία ενός εµπορικού
πλοίου εξαρτάται κατά πρώτον από το νοµικό πλαίσιο του κράτους της σηµαίας
του πλοίου, δεύτερον, από το νοµικό πλαίσιο του κράτους της εθνικότητος των
εµπλεκοµένων προσώπων και τρίτον από το νοµικό πλαίσιο του κάθε κράτους,
τους λιµένες τους οποίους προσεγγίζει το εν λόγω πλοίο.77

-49-
39. Τα κράτη αντιµετωπίζουν διαφορετικά τη χρήση βίας. Στην

πλειονότητα τους οι σχετικές νοµοθεσίες βασίζονται στην λογική ότι η χρήση
θανατηφόρου βίας επιτρέπεται µόνο σε περιπτώσεις αυτοάµυνας και µόνο αν
απειλείται άµεσα η ζωή (ως υπέρτατο νοµικό αγαθό). Οι ιδιωτικές εταιρείες
ασφαλείας όµως είναι έτοιµες να χρησιµοποιήσουν θανατηφόρο βία για την
προστασία της περιουσίας (ως νοµικό αγαθό). Εδώ υπάρχει µία λεπτή γραµµή
αφού το αγαθό της ζωής είναι υπέρτερο του αγαθού της περιουσίας.
40. Πρέπει λοιπόν να υπάρξει ένα βασικό πλαίσιο κοινά αποδεκτών

κανόνων ώστε να είναι εφικτός ο συνδυασµός των (ασύµβατων τις περισσότερες
φορές) νοµικών πλαισίων που ισχύουν στις διαφορετικές χώρες και τα κράτη-
σηµαίας
41. Ένα άλλο σηµαντικό θέµα προς επίλυση είναι ότι οι εταιρείες
ιδιωτικής ασφαλείας δεν έχουν συγκεκριµένο καθεστώς λειτουργίας σύµφωνα µε
το ∆ιεθνές ∆ίκαιο. Επιπλέον, τα µέτρα που λαµβάνονται και οι πρακτικές που
εφαρµόζονται από κάθε εταιρεία είναι αυθαίρετα. Περαιτέρω νοµικά θέµατα
ανακύπτουν όταν για την προστασία ενός πλοίου χρησιµοποιούνται οπλισµένα
ταχύπλοα που έχουν µισθωθεί από την ιδιοκτήτρια εταιρεία. Στις περιπτώσεις
αυτές, οι ένοπλη συνοδεία αποτελεί νοµικά µέρος του πλοίου που προστατεύει
οδηγώντας πάλι σε µία σειρά νοµικών ζητηµάτων. Το ζήτηµα περιπλέκεται
περισσότερο όταν το σκάφος συνοδείας έχει διαφορετική σηµαία από το σκάφος
που προστατεύει.
42. Καθίσταται λοιπόν προφανής η απαίτηση ύπαρξης ενός

κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας αλλά και ενός συστήµατος πιστοποίησης των
εταιρειών αυτών. Αυτή η πιστοποίηση θα επέτρεπε στις ναυτιλιακές εταιρείες να
ελέγχουν και να έχουν εικόνα για την ποιότητα των υπηρεσιών (και κυρίως του
προσωπικού) που αγοράζουν. Αυτή η πρακτική επίσης θα ξεχώριζε τις εταιρείες
εκείνες που είναι εξουσιοδοτηµένες να παρέχουν τέτοιου είδους «ευαίσθητες»
υπηρεσίες από εκείνες που δεν είναι.78
-50-
Πλεονεκτήµατα – Μειονεκτήµατα
43. Πέραν όµως των όποιων αµφισβητήσεων ή νοµικών ζητηµάτων που

εγείρονται, η πρακτική έχει αποδείξει τον καθοριστικό ρόλο των Ένοπλων Οµάδων
Ασφαλείας στην αποτροπή και απόκρουση πειρατικών επιθέσεων. Και µόνο η
ύπαρξη ορατών όπλων αποθαρρύνει τους πειρατές, στις περισσότερες
περιπτώσεις. Επίσης, έχουν ήδη αναφερθεί συµβάντα όπου οι πειρατές ήταν
έφτασαν στο σηµείο ανταλλαγής πυρών, αλλά τελικά αποσύρθηκαν. Η πράξη έχει
αποδείξει ότι τα περισσότερα από τα πλοία που έπεσαν θύµατα πειρατείας δεν
διέθεταν ένοπλη προστασία.
44. Επιπρόσθετα οι ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας έχουν το πλεονέκτηµα

ότι είναι σε άµεση επαφή µε το σκάφος και τον ιδιοκτήτη του οποίου έχουν
αναλάβει την φύλαξη (εµπλοκή σε τακτικό επίπεδο) σε αντίθεση µε τις ναυτικές
δυνάµεις οι οποίες επιχειρούν στην περιοχή που πρέπει να αντιµετωπίζουν το
πρόβληµα συνολικά (προσέγγιση σε επιχειρησιακό – στρατηγικό επίπεδο).
45. Στον αντίποδα, προβάλλονται ορισµένα θεµελιώδη επιχειρήµατα

κατά της χρησιµοποίησης προσωπικού ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας (ιδιαίτερα
ενόπλων) επί των εµπορικών πλοίων. Οι διατάξεις κατά της πειρατείας στην
UNCLOS (άρθρα 100 - 110) καθιστούν σαφές ότι η πειρατεία είναι ένα πρόβληµα
που πρέπει να αντιµετωπίζεται από τις κυβερνήσεις και τα πολεµικά ναυτικά/
δηµόσια πλοία. Το δικαίωµα της ελεύθερης κίνησης στην ανοικτή θάλασσα θα
πρέπει να εξασφαλίζεται από τις κυβερνήσεις των κρατών και το ναυτικό τους. Οι
ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας δεν έχουν κανένα επίσηµο καθεστώς σύµφωνα µε το
∆ιεθνές ∆ίκαιο. Σύµφωνα µε την UNCLOS µόνο κυβερνητικά σκάφη δύνανται να
συλλάβουν πλοία που συµµετέχουν σε πειρατεία. Ένα εµπορικό πλοίο και η
πλοιοκτήτρια εταιρεία δεν θα επιθυµούσαν σε καµία περίπτωση να
διακινδυνεύσουν να θεωρηθούν νοµικά υπεύθυνοι για πρόκληση ζηµιών, για τυχόν
τραυµατισµούς ή απώλεια ζωής µελών του πληρώµατος άλλου σκάφους.79
-51-
Προσέγγιση σε εθνικό επίπεδο
46. Σε εθνικό πλαίσιο, αν και δεν προβλέπεται από την εθνική νοµοθεσία
η επιβίβαση ενόπλων τµηµάτων επί εµπορικών πλοίων για προστασία, στην
παρούσα φάση βρίσκεται υπό επεξεργασία σχετικό νοµοσχέδιο για την
αντιµετώπιση της πειρατείας στα ποντοπόρα πλοία, το οποίο µεταξύ άλλων
προβλέπει την παρουσία ενόπλων φρουρών πάνω σε πλοία. Το εν λόγω
νοµοσχέδιο έχει εγκριθεί από το υπουργικό συµβούλιο80 και τελεί υπό συζήτηση
στην αρµόδια κοινοβουλευτική οµάδα.81 Οι βασικότερες διατάξεις του
περιλαµβάνουν τα παρακάτω82:
α. Περιγράφει τι γίνεται στα πλαίσια των διεθνών οργανισµών για
το θέµα αντιµετώπισης του φαινοµένου, ενώ χαρακτηρίζει τις υπηρεσίες που
παρέχουν οι ένοπλες οµάδες αποτρεπτικές και άµυνας.
β. Καθορίζει τους βασικούς άξονες και τις διαδικασίες που θα
δίνεται µία άδεια για να επιβιβάζονται ένοπλες οµάδες σε πλοία, ποια είναι τα
δικαιώµατα των ναυτικών, πότε γίνεται η χρήση όπλων, οι απαγορεύσεις για τον
ελλαδικό χώρο και οι κυρώσεις.
γ. Η άδεια για την παροχή υπηρεσιών από ένοπλους φρουρούς
δίνεται κατόπιν αίτησης του πλοιοκτήτη και πρέπει να γίνεται από άτοµα που
έχουν την ανάλογη πιστοποίηση και δεν είναι κάτω των 21 ετών, δεν έχουν
καταδικαστικές αποφάσεις και δεν αποτελούν πλήρωµα του πλοίου.
δ. Η άδεια µπορεί να ανακληθεί µε απόφαση του αρχηγού του
Λιµενικού Σώµατος αν δεν τηρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις και έχει ισχύ
για έξι αλλά και δώδεκα µήνες, µε σχετική επιβάρυνση ειδικού τέλους και µε
δικαίωµα παράτασης.
ε. Η ένοπλη οµάδα που θα παρέχει υπηρεσίες, τελεί υπό την
εξουσία του πλοιάρχου, ο οποίος θα έχει και την πρόσβαση στα όπλα και τα
πυροµαχικά που θα φυλάσσονται εντός του πλοίου.
80 Ethnos.gr, http://gr.news.yahoo.com.html, 14 Φεβ 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 14 Φεβ

2012
81 http://news.in.gr/greece/article/?aid=1231182993, 22 Φεβ 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 22
Φεβ 2012
82 Εthnos.gr, http://gr.news.yahoo.com.html, 14 Φεβ 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 14 Φεβ 2012
-52-
στ. Η χρήση των όπλων και των πυροµαχικών δύναται να

απαγορευθεί αν, από τα διατιθέµενα στοιχεία για το επίπεδο ασφαλείας δοθεί
εντολή από το Αρχηγείο του Λιµενικού Σώµατος - Ελληνικής Ακτοφυλακής ή από
άλλη ελληνική ή άλλη στρατιωτική αρχή.
ζ. Όποιος ναυτικός µέλος του πληρώµατος, δεν επιθυµεί να
παρέχει εργασία επί του πλοίου, ενηµερώνει γραπτώς τον πλοίαρχο και δικαιούται
να επιστρέψει στη χώρα του µε δαπάνες του πλοιοκτήτη ή του διαχειριστή του
πλοίου.
47. Σηµειώνεται η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών χαρακτήρισε αναγκαίο
συµπληρωµατικό µέτρο τη χρήση ένοπλων φρουρών επί των πλοίων, ενώ
αντιθέτως η Πανελλήνια Ναυτική Οµοσπονδία αλλά και οι Ενώσεις Πλοιάρχων,
έχουν εκφράσει επίσηµα την κάθετη διαφωνία τους µε το ανωτέρω σχέδιο
νόµου.83
48. Οι τελευταίες εξελίξεις και η έξαρση της πειρατείας στη θαλάσσια

περιοχή του κόλπου του Aden προκάλεσαν την άµεση αντίδραση της διεθνούς
κοινότητας σε στρατηγικό - επιχειρησιακό επίπεδο, πλην όµως αποκάλυψαν και
αδυναµίες για ουσιαστική νοµική αντιµετώπιση του φαινοµένου.
49. Η αποστασιοποίηση αρκετών ευρωπαϊκών κρατών από την άσκηση

του δικαιώµατός τους για καταστολή της πειρατείας, περιοριζόµενα σε
επιχειρήσεις αποτροπής, η αποφυγή δικαστικής αντιµετώπισης της πειρατείας µε
άσκηση του εθνικού χαρακτήρα της οικουµενικής δικαιοδοσίας, η έλλειψη σχετικών
νοµοθετικών ρυθµίσεων και προβλέψεων εναρµόνισης του εσωτερικού ποινικού
δικαίου και της ποινικής δικονοµίας µε τις επιταγές της Σύµβασης του 1982, η
πρόταση δηµιουργίας διεθνούς δικαστηρίου για τις υποθέσεις πειρατείας, και τέλος
η υπογραφή Συµφωνιών τύπου Κένυας – ΕΕ, καταδεικνύουν αυτές τις αδυναµίες.
50. Επιπλέον, η αξιοπιστία των ισχυρών ναυτικών δυνάµεων, που

επιχειρούν στην περιοχή, έχει τρωθεί από το γεγονός ότι στις περισσότερες των
83 Εthnos.gr, http://gr.news.yahoo.com.html, 14 Φεβ 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 14 Φεβ 2012

-53-
περιπτώσεων, πειρατές που συλλαµβάνονται όχι µόνο δεν υπόκεινται τις

συνέπειες του νόµου αλλά και πολλές φορές αφήνονται ελεύθεροι. Ίσως το πλέον
ισχυρό αποτρεπτικό µέσο είναι η σύλληψη και η καταδίκη των πειρατών. Αν και το
διεθνές δίκαιο, τόσο το συµβατικό όσο και το εθιµικό, δίδει το δικαίωµα
παγκόσµιας δικαιοδοσίας στα κράτη αναφορικά µε το έγκληµα της πειρατείας, σε
ορισµένες περιπτώσεις προβάλλονται από ορισµένα κράτη κωλύµατα ως προς
την δυνατότητα άσκησης ποινικής διώξεως κατά των πειρατών, ενώ σε κάποιες
άλλες τα κράτη είναι απρόθυµα να συλλάβουν και να καταδικάσουν τους πειρατές.
Η απροθυµία σύλληψης έχει οδηγήσει στην πρακτική της απελευθέρωσης των
πειρατών αµέσως µετά τον αφοπλισµό τους, µε αποτέλεσµα εντός σύντοµου
χρονικού διαστήµατος να ξαναβρίσκονται επί το έργον.84

52. Τέλος, η χρήση των ιδιωτικών ένοπλων φρουρών ασφαλείας (Private
Security Teams - PSTs) επί εµπορικών πλοίων, ως αποτέλεσµα της αύξησης της
πειρατικής δραστηριότητας σε σηµαντικές και πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς,
έχει αποδειχθεί στην πράξη ιδιαίτερα αποτελεσµατική, µειώνοντας κατακόρυφα τα
ποσοστά επιτυχίας µίας απόπειρας πειρατείας εναντίον αυτών των πλοίων. Το
ζήτηµα, όµως, της χρήσης ιδιωτικών εταιριών ασφαλείας (Private Security
Companies – PSCs) εγείρει πολλά νοµικά ζητήµατα όπως του εφαρµοστέου
δικαίου και των ευθυνών (liabilities) για τυχόν ζηµίες ή απώλειες ζωής. Πέραν
τούτου, οι ιδιωτικές εταιρίες διαφοροποιούνται από τα στρατιωτικά ένοπλα

-54-
τµήµατα ασφαλείας (Vessel Protection Detachments – VPDs) κατά το ότι οι Ε∆

δρουν εντός συγκεκριµένου νοµικού πλαισίου, το οποίο καθορίζεται από τους
εγκεκριµένους Κανόνες Εµπλοκής και δεσµεύονται από το ∆ιεθνές Ανθρωπιστικό
∆ίκαιο αλλά και από το εσωτερικό ποινικό και πειθαρχικό ∆ίκαιο. Κάτι τέτοιο δεν
συµβαίνει µε τις ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες δεν είναι κρατικά όργανα.
-55-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆: ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΣΥΝΟΨΗ
1. Η νέα απειλή της διεθνούς ναυτιλιακής πειρατείας εµφανίστηκε

µεταψυχροπολεµικά κυρίως ως αποτέλεσµα της «ανάδειξης» αποτυχηµένων
κρατών τα οποία αδυνατούν να ελέγξουν τα σύνορά τους αλλά και να
αντιµετωπίσουν αποτελεσµατικά εγκληµατικές ενέργειες στο έδαφος τους. Το
φαινόµενο της ναυτιλιακής πειρατείας στην περιοχή του Aden και στα ανοικτά της
Σοµαλίας είναι συνάρτηση της απουσίας διακυβέρνησης στη Σοµαλία.
2. Καθώς, η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή έχει διασαλευτεί
σε ιδιαίτερα ανησυχητικό βαθµό µε τεράστιες οικονοµικές επιπτώσεις, η διεθνής
κοινότητα αντέδρασε ενεργοποιώντας µια πρωτοφανούς έκτασης συλλογική
δράση ναυτικού χαρακτήρα, εµπλέκοντας τόσο διεθνή θεσµικά όργανα όσο και
µεγάλες δυνάµεις προκειµένου να αντιµετωπιστεί το ζήτηµα της ναυτιλιακής
πειρατείας.
3. Ωστόσο, στους πολιτικούς κύκλους ορισµένων χωρών σήµερα,
υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι οι νοµικοί του διεθνούς δικαίου είναι έτοιµοι να
παραδεχθούν ότι όταν περνάµε από τη θεωρία στην πράξη το υφιστάµενο νοµικό
πλαίσιο δεν είναι αρκετό για να αντιµετωπίσει την πειρατεία. Φυσικά υπάρχουν και
οι αντίθετες φωνές που υποστηρίζουν ότι το υφιστάµενο ∆ιεθνές ∆ίκαιο παρέχει
όλα τα απαιτούµενα εργαλεία για την αποτελεσµατική αντιµετώπιση του
φαινοµένου.85 Τελικά, από την εφαρµογή της υφιστάµενης νοµοθεσίας κατά την
καταπολέµηση της Πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, αναδύθηκαν διάφορα
ζητήµατα νοµικής φύσεως και σηµεία προβληµατισµού, που συνηγορούν λίγο έως
πολύ στην ανωτέρω διαπίστωση.
4. Από νοµικής απόψεως, η διάκριση µεταξύ των διαφόρων µορφών

παράνοµης δραστηριότητας στις θάλασσες, βίαιων ή µη, όπως το λαθρεµπόριο, το
-56-
trafficking και η πειρατεία και η διάκριση µεταξύ πειρατών και τροµοκρατών και/ή
ανταρτών είναι ζωτικής σηµασίας και αποτελεί κλειδί για την ορθή προσέγγιση και
την αντιµετώπιση του σύγχρονου φαινοµένου της πειρατείας.
5. Η πειρατεία παραµένει µία δυσχερής νοµική έννοια, πρώτον γιατί
αποτελεί αδίκηµα για τη διεθνή έννοµη τάξη και δεύτερον, αποτελεί αδίκηµα και για
την εσωτερική έννοµη τάξη. Η διαφορά έγκειται στην άσκηση της δικαιοδοσίας.
Στην πρώτη περίπτωση, το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει στα πολεµικά πλοία
οποιουδήποτε κράτους ή σε άλλα πλοία που εκτελούν δηµόσια υπηρεσία να
προβούν σε τέτοιες ενέργειες επέµβασης για καταστολή της πειρατείας. Στη
δεύτερη περίπτωση, τα κράτη επιλαµβάνονται της τιµωρίας των ενόχων σύµφωνα
µε την εσωτερική τους νοµοθεσία.86
6. Οι τελευταίες εξελίξεις και η έξαρση της πειρατείας στη θαλάσσια

περιοχή του κόλπου του Aden προκάλεσαν βέβαια, την άµεση αντίδραση της
διεθνούς κοινότητας σε στρατηγικό - επιχειρησιακό επίπεδο, πλην όµως
αποκάλυψαν και αδυναµίες για ουσιαστική νοµική αντιµετώπιση του φαινοµένου.
7. Η αποστασιοποίηση αρκετών ευρωπαϊκών κρατών από την άσκηση

του δικαιώµατός τους για καταστολή της πειρατείας (Γερµανία, Γαλλία),
περιοριζόµενα σε επιχειρήσεις αποτροπής, η αποφυγή δικαστικής αντιµετώπισης
της πειρατείας µε άσκηση του εθνικού χαρακτήρα της οικουµενικής δικαιοδοσίας, η
πρόταση δηµιουργίας διεθνούς δικαστηρίου για τις υποθέσεις πειρατείας, και τέλος
η υπογραφή Συµφωνιών τύπου Κένυας – ΕΕ, καταδεικνύουν αυτές τις αδυναµίες.
8. Από την άλλη, η έλλειψη σχετικών νοµοθετικών ρυθµίσεων και

προβλέψεων εναρµόνισης του εσωτερικού ποινικού δικαίου και της ποινικής
δικονοµίας µε τις επιταγές της Σύµβασης του 1982, ενισχύουν τους
προβληµατισµούς αναφορικά µε την ετοιµότητα του εθνικού νοµικού και
διοικητικού πλαισίου για να ανταποκριθεί στις ειδικότερες απαιτήσεις που θέτει η
Σύµβαση και οι Αποφάσεις του ΟΗΕ/ΣΑ για τις επακόλουθες δικαστικές πράξεις
86 Βαµβούκος Αθανάσιος, «Το Σύγχρονο ∆ίκαιο της Θάλασσας», Εκδόσεις Αντ. Ν. Σακκούλα,
1985, σελ. 295
-57-
που θα πρέπει να αναληφθούν, τηρουµένων των αρχών της δίκαιης δίκης και των
δικαιωµάτων του κατηγορουµένου.
9. Οι ναυτικές επιχειρήσεις σε εξέλιξη στην περιοχή µπορούν να

προστατεύσουν τα εµπορικά πλοία µόνον µέχρι ενός βαθµού και υπό
προϋποθέσεις (νηοποµπές, σηµεία συναντήσεως, εγγύτητα δυνάµεων µε το
γεγονός σε εξέλιξη). Η αποτελεσµατική αποτροπή εξαρτάται από την ορατή
παρουσία των ναυτικών µονάδων αλλά και από την αξιοπιστία ότι η δράση τους
είναι αποτελεσµατική. Λόγω του µεγέθους της περιοχής, οι δυνατότητες των
ναυτικών δυνάµεων, ιδιαιτέρως αν δεν διατίθενται επαρκή ιπτάµενα µέσα
επιτηρήσεως και επεµβάσεως, πρακτικά περιορίζονται.
10. Παρ’ όλα αυτά όµως, η αξιοπιστία των ισχυρών ναυτικών δυνάµεων
έχει τρωθεί από το γεγονός ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων, πειρατές
που συλλαµβάνονται όχι µόνο δεν υπόκεινται τις συνέπειες του νόµου αλλά και
πολλές φορές αφήνονται ελεύθεροι. Εάν εξασκούνταν περισσότερες διώξεις κατά
των πειρατών θα µπορούσε να διαφοροποιηθεί η αντίληψη περί του ατιµώρητου
που υφέρπει εντός της πειρατικής κοινότητας και να αλλάξει την σχέση
κόστους/οφέλους της πειρατικής δραστηριότητος. Ωστόσο, όπως έχει διαπιστωθεί
από ορισµένες από τις προανακριτικές πράξεις πού έχουν διενεργηθεί, οι
περισσότεροι Σοµαλοί πειρατές το µόνο που φοβούνται είναι να µην εκτελεστούν.
11. Ίσως το πλέον ισχυρό αποτρεπτικό µέσο είναι η σύλληψη και η

καταδίκη των πειρατών. Αν και το διεθνές δίκαιο, τόσο το συµβατικό όσο και το
εθιµικό, δίδει το δικαίωµα παγκόσµιας δικαιοδοσίας στα κράτη αναφορικά µε το
έγκληµα της πειρατείας, σε ορισµένες περιπτώσεις προβάλλονται από ορισµένα
κράτη κωλύµατα ως προς την δυνατότητα άσκησης ποινικής διώξεως κατά των
πειρατών, ενώ σε κάποιες άλλες τα κράτη είναι απρόθυµα να συλλάβουν και να
καταδικάσουν τους πειρατές. Η απροθυµία σύλληψης έχει οδηγήσει στην πρακτική
της απελευθέρωσης των πειρατών αµέσως µετά τον αφοπλισµό τους, µε
αποτέλεσµα εντός σύντοµου χρονικού διαστήµατος να ξαναβρίσκονται επί το
έργον.
-58-

13. Οι ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν υπογράψει συµφωνία µε την Κένυα για την
παράδοση των συλληφθέντων πειρατών για εκδίκαση στη χώρα αυτή. Πέραν των
ερωτηµάτων που εγείρονται σχετικά µε τη συµβατότητα της πρακτικής αυτής µε το
άρθρο 105 της Σύµβασης για το ∆ίκαιο της Θάλασσας, η παράδοση των πειρατών
στην Κένυα δεν µπορεί να θεωρείται ως λύση µακράς πνοής, λόγω των
στοιχειωδών ελλείψεων και του υπερκορεσµού του νοµικού συστήµατος της
Αφρικανικής χώρας. Επιπλέον, η ΕΕ έχει υπογράψει συµφωνία µε τις Σεϋχέλλες
για την παράδοση των συλληφθέντων εκεί, έτσι ώστε να διευρυνθούν οι επιλογές
των πλοίων που συµµετέχουν στην επιχείρηση «ΑΤΑΛΑΝΤΑ». Αν και το ΣΑ/ΟΗΕ
στο ψήφισµα 1851 έχει προτείνει την επιβίβαση στα πολεµικά πλοία οµάδων Ship
Riders, δηλαδή αξιωµατικών (law enforcement officials) από τρίτες χώρες που
είναι πρόθυµες να συλλάβουν και να δικάσουν τους πειρατές, µέχρι σήµερα
εκδηλώνεται απροθυµία στην κατάρτιση διεθνών συµφωνιών που να επιτρέπουν
κάτι τέτοιο.
14. Επιπλέον, διαφάνηκε σε διεθνές επίπεδο η ανάγκη σχεδιασµού κι
εφαρµογής Κανόνων Εµπλοκής που θα ρυθµίζουν και θα καλύπτουν τις
απαιτήσεις συµµετοχής σε επιχειρήσεις πολυεθνικού χαρακτήρα (πχ. ROE NATO
και ΕΕ), δίχως να αντιδιαστέλλονται µε την εθνική νοµοθεσία του κάθε κράτους.
15. Από την άλλη πλευρά, η χρήση των ιδιωτικών ένοπλων φρουρών
ασφαλείας (Private Security Teams - PSTs) επί εµπορικών πλοίων, ως
αποτέλεσµα της αύξησης της πειρατικής δραστηριότητας σε σηµαντικές και
πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς, έχει αποδειχθεί στην πράξη ιδιαίτερα
αποτελεσµατική, µειώνοντας κατακόρυφα τα ποσοστά επιτυχίας µίας απόπειρας
πειρατείας εναντίον αυτών των πλοίων. Το ζήτηµα, όµως, της χρήσης ιδιωτικών
εταιριών ασφαλείας (Private Security Companies – PSCs ) εγείρει πολλά νοµικά
ζητήµατα όπως του εφαρµοστέου δικαίου και των ευθυνών (liabilities) για τυχόν
ζηµίες ή απώλειες ζωής. Πέραν τούτου, οι ιδιωτικές εταιρίες διαφοροποιούνται από
-59-
τα VPDs κατά το ότι οι Ε∆ δρουν εντός συγκεκριµένου νοµικού πλαισίου, το οποίο

καθορίζεται από τους εγκεκριµένους Κανόνες Εµπλοκής και δεσµεύονται από το
∆ιεθνές Ανθρωπιστικό ∆ίκαιο αλλά και από το εσωτερικό ποινικό και πειθαρχικό
∆ίκαιο. Κάτι τέτοιο δεν συµβαίνει µε τις ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες δεν είναι
κρατικά όργανα. Είναι σαφές ότι τα νοµικά ζητήµατα που αφορούν τους κανόνες
εµπλοκής για ιδιωτικά οπλισµένα ταχύπλοα, θέµατα δικαστικής δικαιοδοσίας,
ασφαλιστικά ζητήµατα και το νοµικό καθεστώς των εταιρειών αυτών και του
προσωπικού του χρειάζονται περαιτέρω εξέταση.
16. Πέραν όµως των όποιων αµφισβητήσεων ή νοµικών ζητηµάτων που
εγείρονται, η πρακτική έχει αποδείξει τον καθοριστικό ρόλο των Ένοπλων Οµάδων
Ασφαλείας στην αποτροπή και απόκρουση πειρατικών επιθέσεων. Και µόνο η
ύπαρξη ορατών όπλων αποθαρρύνει τους πειρατές, στις περισσότερες
περιπτώσεις. Επίσης, έχουν ήδη αναφερθεί συµβάντα όπου οι πειρατές ήταν
έφτασαν στο σηµείο ανταλλαγής πυρών, αλλά τελικά αποσύρθηκαν. Η πράξη έχει
απόδειξη ότι τα περισσότερα από τα πλοία που έπεσαν θύµατα πειρατείας δεν
διέθεταν ένοπλη προστασία.
17. Μέχρι η απειλή της πειρατείας να µειωθεί θεωρείται δεδοµένο ότι οι
ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας θα εξακολουθήσουν να παίζουν το ρόλο τους.
Αντίστοιχα θα συνεχίσουν να υφίστανται αντικρουόµενες απόψεις για το κατά
πόσο αποτελεσµατική ή επιθυµητή είναι η πρόσληψη ένοπλων φρουρών
ασφαλείας επί των εµπορικών πλοίων, τουλάχιστον µέχρι την καθιέρωση ενός
κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των υπόψη εταιρειών.
18. Η πειρατεία αναµένεται να συνεχιστεί και στο µέλλον, δεδοµένου ότι
τα τεράστια οφέλη για τους πειρατές αντισταθµίζουν κατά πολύ τους κινδύνους
που αυτοί αντιµετωπίζουν. Η βελτίωση του οπλισµού των πειρατών, η αναβάθµιση
και αναπροσαρµογή των τακτικών που εφαρµόζουν, οι συνεχώς αυξανόµενες
δυνατότητες που διαθέτουν (χρήση δορυφορικών τηλεφώνων, σκαφών µε µακρά
εµβέλεια, συστηµάτων σύγχρονης τεχνολογίας παρακολούθησης σκαφών όπως το
AIS) συνηγορούν υπέρ της ανωτέρω άποψης.
19. Τέλος, όπως αποδείχθηκε τα τελευταία χρόνια, ειδικά µετά το 2008,

παρά την παρουσία των διεθνών ναυτικών δυνάµεων και τη συντονισµένη δράση
τους στην περιοχή του κόλπου του Aden, η δράση των πειρατών µπορεί να
-60-
περιορίζεται αλλά το φαινόµενο της πειρατείας δεν µπορεί να εξαληφθεί. Σχετίζεται

και µε το χερσαίο χώρο, ενώ η περιοχή βρίθει ακυβερνησίας, αστάθειας, φτώχειας,
διαφθοράς και οργανωµένου εγκλήµατος. Ειδικότερα, η κατάσταση στη Σοµαλία
είναι χαώδης, ενώ η ίδια η χώρας έχει καταρρεύσει (failed state). Άρα, τα βαθύτερα
και ισχυρότερα αίτια για την έξαρση του φαινοµένου σχετίζονται µε την εν λόγω
κατάσταση.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
20. Καθώς εκτιµάται ότι το πρόβληµα της πειρατείας είναι κυρίως

πολιτικό, για την εξάλειψη του φαινοµένου απαιτείται η πολιτική βούληση της
διεθνούς κοινότητας για την ανοικοδόµηση, την επαναφορά της σταθερότητας και
την στήριξη της Σοµαλίας. Ενδεικτικά µέτρα σε αυτή την κατεύθυνση θα
µπορούσαν να θεωρηθούν η εφαρµογή ειρηνευτικής διαδικασίας, η υποστήριξη σε
νέα νοµικά πλαίσια, η σύσταση Σοµαλικής Ακτοφυλακής, η εφαρµογή εµπάργκο
όπλων κ.α.87
21. Στη συνέχεια και κυρίως από νοµικής απόψεως, ίσως το πλέον
ισχυρό αποτρεπτικό µέσο είναι έµπρακτη τιµωρία των πειρατών, που σηµαίνει η
σύλληψη και η καταδίκη τους. Ειδικότερα, εκτιµάται ότι η διεθνής κοινότητα θα
πρέπει να εστιαστεί στα προβλήµατα που έχουν σχέση µε την άσκηση διώξεων
των πειρατών από τα κράτη σε εθνικό επίπεδο. Σε αυτή την κατεύθυνση, έχουν δει
την δηµοσιότητα διάφορες προτάσεις για την ίδρυση ενός διεθνούς δικαστηρίου
για τη δίωξη των πειρατών, ή της διεύρυνσης της δικαιοδοσίας του υπάρχοντος
∆ιεθνούς Ποινικού ∆ικαστηρίου ώστε να περιλαµβάνει και την πειρατεία. Υπάρχει
ελάχιστη υποστήριξη για αυτές τις προτάσεις, καθώς η διεθνής κοινότητα,
κρίνοντας από την εµπειρία των άλλων ∆ιεθνών ∆ικαστηρίων, εκτιµά ότι ένα νέο
διεθνές δικαστήριο θα χρειαζόταν αρκετά µεγάλο χρόνο για να συσταθεί και η
λειτουργία του θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρή τόσο από οικονοµικής πλευράς όσο
και σε ανθρώπινους πόρους. 88.
87 ∆ρούγος Αθανάσιος, «Οι ευρύτερες διαστάσεις της πειρατείας και οι επιπτώσεις τους στη διεθνή
ασφάλεια», Άρθρο, Περιοδικό Αµυντικά Θέµατα, Μάιος 2009, τεύχος 269 σελ 32-40
προοπτικές», ΣΕΘΑ, Ιανουάριος
-61-
22. Εκτιµάται, ότι το πρόβληµα της εκδίκασης των συλληφθέντων

πειρατών δεν µπορεί να το λύσει ούτε ένα νέο δικαστήριο, ούτε το ∆ιεθνές Ποινικό
∆ικαστήριο. Η δηµιουργία ενός ∆ιεθνούς ∆ικαστηρίου απαιτείται µόνον όταν δεν
υπάρχει άλλο δικαστικό όργανο για να εκδικαστεί ένα συγκεκριµένο έγκληµα. Αλλά
για την πειρατεία υπάρχουν αναρίθµητα εθνικά δικαστήρια. Αυτό που απαιτείται
περισσότερο είναι η ανάπτυξη των δυνατοτήτων των δικαστηρίων των κρατών της
περιοχής καθώς και µεγαλύτερη προθυµία να εξασκούνται διώξεις από εθνικά
συστήµατα απόδοσης δικαιοσύνης σε άλλα κράτη.89
23. Συναφώς, εκτιµάται σκόπιµο να γίνει ευρύτερη εφαρµογή του

ψηφίσµατος 1851 του ΣΑ/ΟΗΕ, µε το οποίο προτείνεται η επιβίβαση στα πολεµικά
πλοία οµάδων Ship Riders, δηλαδή αξιωµατικών (law enforcement officials) από
τρίτες χώρες που είναι πρόθυµες να συλλάβουν και να δικάσουν τους πειρατές.90
24. Επιπλέον, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συνεχίσει την

υποστήριξη της Κένυας (αλλά και των άλλων χωρών της περιοχής) στην βελτίωση
των δικανικών της υποδοµών και της οργάνωσης του δικαστικού και του
σωφρονιστικού συστήµατος ώστε να δηµιουργηθούν οι κατάλληλες δυνατότητες
για την άσκηση ποινικής διώξεως έως και φυλακίσεως των πειρατών και την ορθή
απόδοση δικαιοσύνης.
25. Σχετικά µε τις ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας και τη χρήση ιδιωτικών

ενόπλων επί των εµπορικών πλοίων εκτιµάται ότι µπορούν να λειτουργήσουν
αποτελεσµατικά και µε λιγότερες αµφισβητήσεις από ότι λειτουργούν µέχρι
σήµερα, υπό την προϋπόθεση να ληφθούν ορισµένα µέτρα, από τη διεθνή
κοινότητα. Ενδεικτικά προτείνονται τα παρακάτω:91
α. Να αναπτυχθεί το απαιτούµενο νοµικό πλαίσιο λειτουργίας

αυτών των εταιρειών, το οποίο να καθορίζει το νοµικό καθεστώς των εταιρειών
αυτών και του προσωπικού του, τα νοµικά ζητήµατα που αφορούν τους κανόνες
-62-
εµπλοκής για τους ένοπλους φρουρούς αλλά και για τα ιδιωτικά οπλισµένα
ταχύπλοα, θέµατα δικαστικής δικαιοδοσίας, ασφαλιστικά ζητήµατα και άλλα
συναφή θέµατα.
β. Να δηµιουργηθεί ένα σύστηµα πιστοποίησης των εταιρειών

αυτών, µε την οποία θα επιτρέπεται στις ναυτιλιακές εταιρείες να ελέγχουν και να
έχουν εικόνα για την ποιότητα των υπηρεσιών (και κυρίως του προσωπικού) που
αγοράζουν. Αυτή η πρακτική επίσης θα ξεχωρίζει τις εταιρείες εκείνες που είναι
εξουσιοδοτηµένες να παρέχουν τέτοιου είδους «ευαίσθητες» υπηρεσίες από
εκείνες που δεν είναι.
γ. Να συµφωνηθεί ένα βασικό πλαίσιο κοινά αποδεκτών

κανόνων ώστε να είναι εφικτός ο συνδυασµός των (ασύµβατων τις περισσότερες
φορές) νοµικών πλαισίων που ισχύουν στις διαφορετικές χώρες και τα κράτη-
σηµαίας.
26. Μία άλλη µεθόδευση, η οποία έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί

αποτρεπτικά και συµβάλει στην µείωση της πειρατικής δραστηριότητας, είναι ο
αποκλεισµός των πειρατικών βάσεων εγγύς των ακτών της Σοµαλίας, από
ναυτικές δυνάµεις. Η εν λόγω πρακτική έχει εφαρµοσθεί επιτυχώς και µε µεγάλη
αποτελεσµατικότητα, από τις ναυτικές δυνάµεις που επιχειρούν στην περιοχή
χωρίς να εγείρει νοµικά ζητήµατα. Εκτιµάται ότι δεν πρέπει να παραβλέπεται η εν
λόγω δράση, αλλά τουναντίον να επιδιώκεται σε κάθε ευκαιρία, και πάντα εντός
του υφιστάµενου νοµικού πλαισίου, όπως αναπτύχθηκε ανωτέρω
27. Τέλος, σχετικά µε τα ζητήµατα επέµβασης στρατιωτικών δυνάµεων

στις ακτές της Σοµαλίας, µε σκοπό την καταστολή των πειρατικών οµάδων στις
βάσεις τους, εκτιµάται ότι είναι ένα σενάριο µε πολλούς κινδύνους (νοµιµότητα,
χρήση ένοπλης βίας, ασφάλεια αµάχων κλπ). Εντούτοις, η επιχείρηση εναντίον
πειρατικών βάσεων ανεφοδιασµού στις σοµαλικές ακτές, από Ε/Π της
EUNAVFOR, την 15 Μαΐου 2012, ανοίγει το δρόµο για την ανάληψη περισσότερο
δυναµικών πρωτοβουλιών που παρά τους προβληµατισµούς που αυτές εγείρουν,
ενδεχοµένως να είναι ένα απαραίτητο βήµα για την επιτυχή καταπολέµηση του
φαινοµένου της πειρατείας.
-63-
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
1. Είναι γεγονός ότι οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτέλεσαν ανέκαθεν

έναν κατεξοχήν προνοµιακό χώρο ανάπτυξης παράνοµων πράξεων. Και αυτό
λόγω της αποδοχής της παντελούς έλλειψης άσκησης κρατικής κυριαρχίας. Από
την άλλη πλευρά, η ασφάλεια στη θάλασσα, µε δεδοµένη την απεραντοσύνη της
σε σχέση µε την επιφάνεια του πλανήτη, αποτέλεσε ανέκαθεν σηµείο διαδήλωσης
αποτελεσµατικής θεσµικά συναίνεσης των κρατών της διεθνούς κοινότητας.
2. Επιπλέον, η συνεργασία των κρατών στην πρόληψη και εξάλειψη

της πειρατείας προβλέπεται στη Σύµβαση του Montego Bay, όπου περιλαµβάνεται
η υποχρέωση των συµβαλλοµένων µερών να συνεργάζονται προς αυτό το σκοπό.
Εντούτοις, κάτι τέτοιο δεν αποτέλεσε για πολλά χρόνια προτεραιότητα των
κρατών.
3. Η ανησυχητική, όµως, αύξηση επεισοδίων ειδικά στο Κέρας της

Αφρικής, οδήγησε τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει συντονισµένες πρωτοβουλίες
για την καταπολέµηση του φαινοµένου που εξελίχθηκε σε εφιάλτη για τη
ναυτιλιακή κοινότητα.
4. Σε κάθε περίπτωση, η εµπειρία δείχνει ότι πέρα από την

κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας σε επίπεδο µέτρων πρόληψης καθώς και τις
δυνατότητες ποινικής καταστολής, ιδίως µέσα από την άσκηση οικουµενικής
δικαιοδοσίας, η σοβαρή αντιµετώπιση του ζητήµατος της πειρατείας απαιτεί την
εξασφάλιση πολιτικής και οικονοµικής σταθερότητας και οµαλής λειτουργίας των
κρατών στη θαλάσσια περιοχή των οποίων εκδηλώνεται το πρόβληµα, και εν
προκειµένω της Σοµαλίας. Χωρίς αυτά, πειρατές-θρύλοι θα στοιχειώνουν τις
θάλασσες και τους ωκεανούς, µακριά από την ασφάλεια που παρέχει το διεθνές
δίκαιο για τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα. 92
92 Μαρούδα Ντανιέλλα Μαρία, «ΗΠειρατεία ως ∆ιεθνές Έγκληµα», Συλλογικό έργο Ασφάλεια

και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα, επ. Στ Περράκης – Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006,
σελ 49
-64-
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΑ- ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙ∆ΕΙΕΣ
Βαµβούκος Αθανάσιος, «Το Σύγχρονο ∆ίκαιο της Θάλασσας», Εκδόσεις Αντ. Ν.
Σακκούλα, 1985
Συλλογικό έργο «Ασφάλεια και Πειρατεία στην Ανοικτή Θάλασσα», επ. Στ
Περράκης – Γρ. Τσάλτας, Ι. ΣΙ∆ΕΡΗΣ, Αθήνα 2006
Κοντούλης Ιωάννης, «Η πειρατεία κατά το διεθνές δίκαιο: Σύγχρονες εξελίξεις
προβλήµατα και προοπτικές», ΣΕΘΑ, Ιανουάριος 2010
∆ιηµερίδα Α∆ΙΣΠΟ µε θέµα «Λαθροµετανάστευση και Πειρατεία ως απειλές της
CC-IMB Piracy and Armed Robbery Against Ships – Annual Report 1 January –
31 December 2009.
ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ
∆ρούγος Αθανάσιος, «Οι ευρύτερες διαστάσεις της πειρατείας και οι επιπτώσεις

τους στη διεθνή ασφάλεια», Άρθρο, Περιοδικό Αµυντικά Θέµατα, Μάιος 2009,
τεύχος 269 σελ 32-40
Μίχας Ζαχαρίας, «Απειλή από τη θάλασσα για τη διεθνή οικονοµική σταθερότητα:
Πειρατεία», Άρθρο, Περιοδικό Στρατηγική, Φεβρουάριος 2006, τεύχος 137 σελ 70
Kontorovich Eugene, International Legal Responses to Piracy off the Coast of
Somalia, February 6, 2009
∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ
Καραγεώργος Λάµπρος, Πειρατεία: Ξεµπλοκάρει η ρύθµιση περί ενόπλων στα
πλοία, Άρθρο, Εφηµερίδα Η Ναυτεµπορική, 20/10/2011,
(http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=2076188), πρόσβαση στον
ιστοχώρο την 20/10/2011
Σχέδιο Νόµου: Ένοπλοι φρουροί στα πλοία για την πάταξη της πειρατείας, Άρθρο,
Εφηµερίδα Το Έθνος, 24/11/2011, (http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=
22768&subid=2&pubid=63566141), πρόσβαση στον ιστοχώρο την 24/11/2011
-65-
Chapsos Ioannis, From Human to Maritime Security: The Implications and Cost of
Piracy, (http://www.rieas.gr/images/ichapsos5.pdf) πρόσβαση στον ιστοχώρο την
1/12/2011
http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12214905, 18 Ιανουαρίου 2011,

πρόσβαση στον ιστοχώρο 25 Απριλίου 2012
http://www.icc-ccs.org/piracy-reporting-centre/piracynewsafigures, 23 Απριλίου
2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 25 Απριλίου 2012
http://www.georgakopoulos.org/work/non-fiction-story/pirates/ 10 Οκτωβρίου 2009,

πρόσβαση στον ιστοχώρο 5 Μαρτίου 2012
Ιστοσελίδα ΥΠΕΞ, http://www.mfa.gr/exoteriki-politiki/pagkosmia-zitimata/

katapolemisi-peirateias.html, 22 Ιουλίου 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 5
Μαρτίου 2012
Ιστοσελίδα ΚΕΝΑΠ, http://www.hellenicnavy.gr/nmiotc/fastConnections/
index_en.htm, πρόσβαση στον ιστοχώρο την 1/12/2011
Ιστοσελίδα ΟΗΕ, Αποφάσεις σχετικά µε την αντιµετώπιση του φαινοµένου της
πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, http://www.un.org/depts/los/piracy/
piracy_documents.htm, πρόσβαση στον ιστοχώρο 5 Μαρτίου 2012
Ιστοσελίδα EUNAVFOR, http://www.eunavfor.eu/wp-content/uploads/2012/01/

2012-01-17-EUNAVFOR-Media-Brochure.pdf, 17 Ιανουαρίου 2012, πρόσβαση
Ιστοσελίδα EUNAVFOR, http://www.eunavfor.eu/2012/05/eu-naval-force-delivers-
blow-against-somali-pirates-on-shoreline/, 15 Μαΐου 2012, πρόσβαση στον
ιστοχώρο 16 Μαΐου 2012
Μπέης Ε. Κώστας, «Η ουσία του ∆ικαίου – Το Θετικό ∆ίκαιο»,

http://www.kostasbeys.gr/articles.php?s=3&mid=1096&mnu=1&id=1186, 26
Απριλίου 2012, πρόσβαση στον ιστοχώρο 26 Απριλίου 2012.
ΛΟΙΠΕΣ ΠΗΓΕΣ
Σιοτρόπου Ευαγγελία, «Νοµικές Παράµετροι Επιχειρήσεων Ελέγχου των Πλοίων
στη Θάλασσα», ∆ιάλεξη Α∆ΙΣΠΟ, Νοέµβριος 2011
Α-1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΥΠΟ
ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ∆ΙΚΑΙΟΥ – ΝΟΜΙΚΕΣ
ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΙΡΑΤΙΚΩΝ
ΕΠΙΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ
Chart showing piracy stats in the Indian Ocean for the last three years.
From the European Union Naval Force Somalia - Operation Atalanta
http://northshorejournal.org/somali-piracy-update, 28 Φεβρουαρίου 2012, πρόσβαση

Β-1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»: ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΑΘ Ανοιχτή Θάλασσα (ή ∆ιεθνή Ύδατα)
ΑΟΖ Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη
ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση
ΕΥ Εσωτερικά Ύδατα
ΟΗΕ Οργανισµός Ηνωµένων Εθνών
Σ∆Θ Σύµβαση για το ∆ίκαιο της Θάλασσας του 1982
ΣΖ Συνορεύουσα Ζώνη
ΥΕΘΑ Υπουργός ΕΘνικής Άµυνας
ΥΦ Υφαλοκρηπίδα
ΧΘ Χωρική Θάλασσα (ή Αιγιαλίτιδα Ζώνη)
ΑΓΓΛΙΚΑ
BMP Best Management Practices
CMF Collision Maritime Force
CTF Combined Task Force
GoA Gulf of Aden
ΙΜΒ International Maritime Bureau

Β-2
-2-
ΙΜΟ International Maritime Organization
IRTC Internationally Recommended Transit Corridor
ISPS Code International Ship and Port Security Code
MSCHOA Maritime Security Centre Horn Οf Africa
PSCs Private Security Companies
PSTs Private Security Teams
ROE Rules Of Engagement
SB Somali Basin
SHADE Shared Awareness and De-confliction
SUA Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Maritime Navigation
TFG Transitional Federal Government
UNCLOS United Nations Convention on the Law Of the Sea (1982)
UNSC United Nations Security Council
VPDs Vessel Protection Detachments

Γ-1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ»: ΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΖΩΝΩΝ
ΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΖΩΝΩΝ ΣΕ ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ93
93 Σιοτρόπου Ευαγγελία, «∆ιεθνές ∆ίκαιο της Θάλασσς», ∆ιάλεξη Α∆ΙΣΠΟ, Νοέµβριος 2011
Γ-2
-2-
ΟΡΙΣΜΟΙ
Ανοιχτή Θάλασσα: Περιλαµβάνει όλα τα τµήµατα της θάλασσας που

δεν ανήκουν στα Εσωτερικά Ύδατα, στην Αιγιαλίτιδα Ζώνη (Χωρική Θάλασσα) ή
στην Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη ενός κράτους ή στα αρχιπελαγικά ύδατα ενός
αρχιπελαγικού κράτους.94
∆ιεθνής Βυθός ή «Περιοχή»: Αναφέρεται στο έδαφος και στο

υπέδαφος του βυθού των ωκεανών πέρα από τα όρια της κρατικής δικαιοδοσίας,
δηλαδή πέρα από τα όρια της Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης – ΑΟΖ ή της
Υφαλοκρηπίδας. Αυτή η θαλάσσια έκταση µαζί µε τους φυσικούς της πόρους
χαρακτηρίζεται ως η «κοινή κληρονοµιά της ανθρωπότητας». Κανένα κράτος δεν
µπορεί να ασκήσει δικαιοδοσία ή να προβάλει κυριαρχικά δικαιώµατα σ’
οποιοδήποτε τµήµα της «Περιοχής» ή στους πόρους της. Επίσης, κανένα κράτος
ή φυσικό ή νοµικό πρόσωπο δεν µπορεί να ιδιοποιηθεί οποιοδήποτε τµήµα της
«Περιοχής». Επιπλέον καµία αξίωση ή άσκηση κυριαρχίας ή κυριαρχικών
δικαιωµάτων ή ιδιοποίηση στο ∆ιεθνή Βυθό δεν θα αναγνωρίζεται από άλλα
κράτη.95
1985, σελ. 282
1985, σελ. 215

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣΣΤΟ Κ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣΣΤΟ Κ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΑΝΩΤΑΤΗ ∆ΙΑΚΛΑ∆ΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΕΜΟΥ

«Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ

Αντιπλοίαρχος Σ. Πολλάτος Π.Ν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ ............................................... 4

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ .................................. 5

ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ........................................................................... 6

ΛΟΓΟΙ ΟΞΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ............................ 9

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΡΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ................................ 11

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ 12

Στρατηγικό/Πολιτικό Επίπεδο ......................................................... 12

Συνονισµός ∆ρώντων σε Επιχειρησιακό Επίπεδο ....................... 18

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ..... 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ.......... 23

ΤΟ ∆ΙΕΘΝΕΣ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ...................................... 24

Η πειρατεία ως διεθνές έγκληµα ..................................................... 25

Πειρατεία και Ένοπλη Ληστεία ........................................................ 27

Οι πειρατές ως εχθροί της ανθρωπότητας ..................................... 28

ΤΟ ∆ΙΕΘΝΕΣ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ

Νοµικό πλαίσιο Επιχειρήσεων Θαλάσσιας Ασφάλειας ................ 29

Νοµικό πλαίσιο Επιχείρήσεων Καταπολέµησης Πειρατείας ........ 31

Σύλληψη πειρατών – Κατάσχεση πλοίων / υλικών....................... 31

∆ιεξαγωγή Νηοψίας .......................................................................... 32

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ........................................ 33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ............................ 35

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΜΟ∆ΙΟΤΗΤΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ ............................... 35

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ..................................................... 37

ΧΡΗΣΗ ΕΝΟΠΛΗΣ ΒΙΑΣ – ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΜΠΛΟΚΗΣ .................................... 38

ΣΥΛΛΗΨΗ – ΚΡΑΤΗΣΗ – ΕΚ∆ΟΣΗ ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΩΝ .............................. 39

ΕΚ∆ΟΣΗ & ∆ΙΩΞΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΣΕ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ............... 43

ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΠΛΟΙΩΝ - ΥΛΙΚΩΝ ................................................................. 45

ΝΗΟΨΙΑ - ∆ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ / ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ ................. 46

ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ – ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΕΝΟΠΛΩΝ

Νοµικό πλαίσιο – Σηµεία Προβληµατισµού ................................... 48

Πλεονεκτήµατα – Μειονεκτήµατα .................................................... 50

Προσέγγιση σε εθνικό επίπεδο ....................................................... 51

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆: ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ............................... 55

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ

1. Η επανεµφάνιση της πειρατείας ως απειλής για την παγκόσµια

1 Σέργης Παναγιώτης, «Νοµική και Επιχειρησιακή ∆ιάσταση Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ» - Ελληνική

3. Η πειρατεία συγκαταλέγεται σε µια σειρά παράνοµων πράξεων στη

7. Σκοπός της παρούσης διατριβής είναι να εξεταστεί το υφιστάµενο

8. Κατά την σύνταξη της παρούσας διατριβής λήφθηκαν υπόψη οι

α. Θα εξεταστεί το φαινόµενο της σύγχρονης πειρατείας στο

β. Θα παρουσιαστούν οι προβληµατισµοί και τα ζητήµατα που

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ

1. Η πειρατεία δεν αποτελεί µια ροµαντική ανάµνηση των

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ∆ΡΑΣΗΣ

4. Οι πειρατές, επιχειρούν συνήθως κατά µήκος της βόρειας και της

10 Ιστοσελίδα ΥΠΕΞ, http://www.mfa.gr/exoteriki-politiki/pagkosmia-zitimata/katapolemisi-

από τις παράκτιες πόλεις Boosaaso, Qandala, Caluula, Bargaal, Hobyo,

7. Αν και το κέρδος αποτελεί το βασικό παράγοντα παρακίνησης των

ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ

9. Η πειρατεία είναι εποχιακή δραστηριότητα, εξαρτώµενη από τους

11 Σέργης Παναγιώτης, «Νοµική και Επιχειρησιακή ∆ιάσταση Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ» -

10. Η τυπική πειρατική οµάδα αποτελείται από 6-8 άτοµα οπλισµένα µε

13 Σέργης Παναγιώτης, «Νοµική και Επιχειρησιακή ∆ιάσταση Επιχείρησης «ΑΤΑΛΑΝΤΑ» -

13. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια µε τα οποία περιέγραψε, το modus

15 http://www.georgakopoulos.org/work/non-fiction-story/pirates/ 10 Οκτωβρίου 2009, πρόσβαση

14. Βέβαια από το 2009, που έδωσε την ανωτέρω περιγραφή ο κ.

ΛΟΓΟΙ ΟΞΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ

15. Γενικότερα, οι λόγοι της επανεµφάνισης και όξυνσης του