DENEY 6.

SÜLFAT ASİTİNİN SEYRELME ISISI TAYİNİ

Teorik Esaslar

Bir maddenin bir başka madde içinde çözünmesi sırasında ısı alır veya ısı verir. 1
mol madde belli konsantrasyonlu bir çözelti vermek için yeterli miktarda çözücüde
çözünürken açığa çıkan ısıya integral çözünme ısısı denir. Çözünen madenin 1
molünün verilen sıcaklık ve basınçta integral çözünme ısısı için 1 mol çözünen
maddeye karşılık kaç mol çözücünün alındığını açıklamak gerekir. İki çözünme ısısı
arasındaki ısı farkına integral seyrelme ısısı denir.

Gerekli Alet ve Malzemeler

Büret, beher, mantar, tüp, tahta maşa, termometre, kronometre ve sülfürik asit

Deneyin Yapılışı

1-Beherin su cinsinden değerinin bulunması: Behere 25mI su konur. 5 dk süreyle her

dakikada bir sıcaklık okunur. Bir deney tüpü içine 10mI su konur ve yaklaşık
50C’ye kadar ısıtılır. Sıcaklık hassas olarak okunur. Bu sıcaklığa t3 denir. Altıncı
dakikada tüp içerisindeki sıcak su behere dökülür ve 7. dakikadan itibaren 5 dk
süreyle yine dakikada bir sıcaklık okunur. Grafik yöntemiyle iki sıvının karışma
anındaki sıcaklık yükselmesi bulunur.

Qalılın  Qverilen

w  m1 . T2  T1   m2 .T3  T2 

m1 = beherdeki suyun ağırlığı

m2 = deney tüpündeki suyun ağırlığı
w = beherin su cinsinden değeri
T1 = karışma anındaki suyun ilk sıcaklığı
T2 = karışma anındaki suyun son sıcaklığı
T3 = deney tüpündeki sıcak suyun sıcaklığı

64
2- Sülfat asitinin seyrelme ısısının bulunması: Su cinsinden değeri tayin edilen
behere 25 ml su konur. 5 dk.dakikada bir sıcaklık okunur. 6. dakikada büretten
yoğunluğu 1,84 g/mL olan %98’lik H2SO4’den 0,5 mL ilave edilir. Yine 5 dk için 6.
Dakikadan itibaren dakikada bir sıcaklık okunur. 12. dakikada yeniden 0,5 mL
H2SO4 ilave edilir. 13. dakikadan itibaren 5 dakika süreyle dakikada bir sıcaklık
okunur. 18. dakikada tekrar 0,5 mL H2SO4 ilave edilir ve 5 dk dakikada bir sıcaklık
okunur.

Hesaplamalar

Karışma anındaki ilk sıcaklık T1 ve son sıcaklık T2 grafik yöntemiyle bulunur. Bunun
için sıcaklık ordinata, zaman apsise işaretlenerek 6, 12 ve 18’inci dakikalardan
çizilen dikmelerin yatay doğruları kestiği noktalardan T1 ve T2’ler okunur. Cal/mol
cinsinden seyrelme ısısı “q” aşağıdaki formülden hesaplanır.

q  v  d  0,985
c  w  m1   T2  T1  
M

w : beherin su cinsinden değeri (g)

c : suyun ısı kapasitesi (cal/gC)
m1: suyun ağırlığı (g)
T1, T2 : karışma anındaki ilk ve son sıcaklıklar (C)
q: seyrelme ısısı (cal/mol)
v: ilave edilen H2SO4 hacmi (cm3)
d: H2SO4’ün yoğunluğu (g/cm3)
M: H2SO4’ün molekül ağırlığı (g/mol)

Aynı şekilde ilave edilen diğer 0,5 mL’ler içinde q hesaplanır. Üç adet hesap yapılır
ve ortalaması alınır.

65
66