MERSİN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK

FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

KİM 234 FİZİKOKİMYASAL SİSTEMLER LABORATUVARI

DENEY RAPORU

DENEYİN ADI: Amonyum Okzalatın Çözünürlüğü

RAPORU HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER:

19-157-016 Mine CAVLAK

19-157-011 Gözde BOSTANCI

19-157-809 Neziha FİDAN

Türkçe Kullanımı (5 Puan) :

Rapor Düzeni (5 Puan) :

 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

1. TEORİK BİLGİ

Amonyum Okzalat: Amonyum okzalat, C₂H₈N₂O₄ amonyuma ait bir okzalat tuzudur. Normal
koşullar altında renksiz, kokusuz ve uçucu olmayan bir tuzdur. [Formülü:(NH4)2C2O4] (1)
Entalpi: Entalpi, maddenin yapısında depoladığı her türden enerjilerin toplamıdır. H ile
simgelenir. (2)
Çözünme Entalpisi: 1 mol katının çözünmesi sırasında depolanan ya da 1 mol gazın çözünmesi
sırasında açığa çıkan potansiyel enerjidir. (3)
Çözünme: Katı, sıvı ya da gaz evrelerinden birinde bulunan bir maddenin, molekül ya da
atomlarını bir arada tutan güçleri yenerek bir başka maddenin içinde dağılması olayı. (4)
Çözelti: Çözelti ya da solüsyon, iki ya da daha fazla maddenin herhangi bir oranda bir araya
gelerek oluşturdukları homojen karışımdır. (5)
Doymuş Çözelti: Belirli basınç ve sıcaklıkta çözücünün çözebileceği maksimum miktarı kadar
çözünen madde içeren çözeltidir. Çözünme hızının çökelme hızına eşitlendiği andaki durumdur. (6)
Doymamış Çözelti: Belirli basınç ve sıcaklıkta çözücünün çözebileceği maksimum miktardan
daha az çözünen madde içeren çözeltidir. (7)
Aşırı Doymuş Çözelti: Belirli basınç ve sıcaklıkta doyma noktasını aşarak, içinde doymuş hâline
göre daha fazla çözünen bulunduran çözeltilerdir. (8)
Seyreltik Çözelti: Birim hacimde göreceli olarak daha az çözünen bulunduran çözeltilere seyreltik
çözeltiler denir. (9)
Derişik Çözelti: Birim hacimde göreceli olarak daha fazla çözünen bulunduran çözeltilere derişik
çözelti denir. (10)
Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler:
-Çözücü veya çözünen maddenin cinsi (polar-apolar)
-Sıcaklık (endotermik ısı alan-ekzotermik ısı veren)
-Basınç (gazlar için)
-Ortak iyon etkisi
-pH
-Yabancı iyon
-Kompleksleşme (11)
Çözünme Hızı: Bir maddenin birim zamanda ve çözücünün birim miktarında çözünen miktarıdır.
(12)
Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler:
-Temas yüzeyi
-Katıları toz haline getirmek
-Sıcaklık
-Karıştırmak
-Gazların kısmi basıncının artırılması
-Çözücü ve çözünenin cinsi (13)
Mol Kesri: Mol kesri, çözeltideki bileşenlerden birinin mol sayısının toplam mol sayısına oranıdır.
(14)
Molarite: Bir litre çözeltide çözünmüş halde bulunan maddenin mol sayısı. Birimi molardır. M
simgesiyle gösterilir. Kısaca Formülü mol/hacim=n/V dir. (15)
Molalite: 1000 g çözücüde çözünmüş maddenin mol sayısıdır. Birimi mol/ kg dır ve m harfi ile
gösterilir. (16)
Van’t Hoff Denklemi: Bir kimyasal tepkimenin denge sabitinin sıcaklık bağımlılığını gösteren
denklemdir. (17)

1
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

Titrasyon: Titrasyon, numunede çözünmüş belirli bir maddenin (analit) nicel tayinini sağlayan
analitik bir tekniktir. (18)
Titrant: Konsantrasyonu bilinen bir reaktifin standart çözeltisine titrant veya titratör denir. (19)
İndirgenme: Bir elementin, kimyâsal reaksiyonda elektron alması olayına indirgenme denir.
İndirgenme olayına redüksiyon denir. (20)
Yükseltgenme: Bir elementin, kimyâsal reaksiyonda elektron kaybetmesi olayına yükseltgenme
denir. Yükseltgenme olayına oksidasyon denir. (21)
İndirgen Madde: Karşısındaki element veya iyona e- vererek onun değerliğinin düşmesini
sağlayan maddeye denir. (22)
Yükseltgen Madde: Yükseltgen madde bir yükseltgenme-indirgenme reaksiyonunda başka bir
türden bir elektron alan element ya da bileşiktir. (23)

Teorik Bilgi en fazla 2 sayfa olmalıdır. (15 Puan)

2
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

2. DENEYSEL YÖNTEM

Deneyin Amacı: Amonyum okzalatın sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi incelenerek

çözünme entalpisinin belirlenmesi.

Kullanılan Aygıtlar: Landolt pipeti, tüp, baget, pamuk, su-buz banyosu, terazi, erlen, büret,
ısıtıcı, puar, termometre, beher.

Kullanılan Kimyasallar: Amonyum okzalat, potasyum permanganat (N/10), sülfirik asit (N/10).

Deneyin Yapılışı: 0 °C’deki çözünürlük için yaklaşık 3 g amonyum okzalat 25-30 ml su ile
havanda ezildi, geriye çözünmeyen bir miktar tuz bırakıldı. Hazırlanan bu doygun çözelti havandan
tüpe aktarıldı ve ardından tüp su-buz banyosuna 30 dakika boyunca, sürekli karıştırılarak ve
sıcaklığı ölçülerek daldırıldı. Darası bilinen Landolt pipeti ile numune alındı ve pipetin dışı
kurulanarak tartıldı. Bu tartım sonucundan (m2), pipetin kütlesini çıkardığımızda (m1) çözeltinin
kütlesini elde ettik (m=m2-m1). Pipetteki çözelti erlene konuldu ve üzerine 5-10 ml seyreltik
sülfirik asit eklenerek ısıtıldı. Potasyum permanganat ile pembe bir renk görünceye kadar titre
edildi, harcanan potasyum permanganat hacmi belirlendi.
100°C’deki çözünürlük için ise, bir tüpe ince dövülmüş 11g amonyum okzalat ve 25 ml su
konuldu. Tüpe bir termometre yerleştirilerek, içinde sıcak su olan bir behere mümkün olduğunca
daldırıldı. Su banyosu kaynama sıcaklığına gelene kadar ısıtılırken tüpteki çözelti karıştırıldı.
Sıcaklık yükselince çözelti 10 dakika daha karıştırıldı ve sıcaklığı ölçüldü. Darası bilinen Landolt
pipetiyle çözelti örneği alındı ve ardından pipet musluk suyu ile soğutuldu. Soğutulan pipetteki
çözelti katılaştı ve pipet tekrar tartıldı. Bu tartım sonucundan (m2), pipetin kütlesi (m1) çıkarılarak
çözeltinin kütlesi bulundu (m=m2-m1). Pipet, bir tüp içinde bulunan yaklaşık 40 ml sıcak seyreltik
sülfirik asit içine üst borusu aşağı doğru olmak üzere daldırıldı ve pipet aşağı yukarı hareket
ettirilerek tuzun çözünmesi sağlandı. Bu sıvı 250 ml’lik bir balon jojeye aktarıldı ve tüp damıtık su
ile yıkanarak yıkama sularının hepsi balona döküldü ve balon 250 ml’ye tamamlandı. Pipetle bu
çözeltiden 25 ml alındı ve erlene konularak üzerinde eşit hacimde seyreltik sülfirik asit eklendi ve
ısıtıldı. Potasyum permanganat ile titre edildi ve harcanan potasyum permanganat hacmi bulundu.
Aynı işlemler 25°C,50°C ve 75°C

Deneysel Yöntem; Deneyin amacı, kullanılan malzemeler ve deneyin yapılışı başlıklarını içermelidir. (15 Puan)

3
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

3. VERİLER

25 °C İçin Veriler:
mp= 1,17g
mp+ç = 3,98 g
VKMnO₄= 0,7 ml

50 °C İçin Veriler:
mp= 1,47 g
mp+ç = 4,02 g
VKMnO₄= 0,4 ml

75°C İçin Veriler:

mp= 1,28 g
mp+ç = 3,87 g
VKMnO₄= 0,6 ml

Veriler; tablo şeklinde sunulmalıdır. (5 Puan)

4
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

4. HESAPLAMALAR

25ºC mp=1,17 g mp,ç=3,98 g VKMnO4=0,7 ml

Mçözelti = m2 – m1
mçözelti = 3,98 g – 1,17 g = 2,81 g (su+madde) çözelti kütlesi
mi = 6,2x10-3 (Vy)
m2 = (6,2x10-3 ) x (0,0007)L = 4,34x10-6 (NH4)2C2O4
m1 = mçözeltii – m2
m1 = 2,81 g – 4,34x10-6 g = 2,8099 g su

X=m2/Ma2 /m2/Ma2 + m1/Ma1 = 4,34x10-6 g/124,11 g / 4,34x10-6 g + 2,8099 g/18,02g

X1=2,2473x10-7

50 ºC mp=1,47 g mp,ç=4,02 g VKMno4=0,4ml

mçözelt i= m2 – m1
mçözelt i= 4,02 g – 1,47 g = 2,55 g (su+madde) çözelti kütlesi
m 2= (6,2x10-3) x (0,0004)L = 2,48x10-6 g (NH4)2C2O4
m1 = mçözelti – m2 = 2,55 g – 2,48x10-6 g = 2,5499 g su

X= m2/Ma2 / m2/Ma2 + m1/Ma1 = 2,48x10-6 g/124,11 g / 2,48x10-6 g/124,11 g + 2,5499/18,02 g

X2= 1,41x10-7

75 ºC mp=1,28 g mp,ç=3,37 VKMnO4=0,6 ml

mçözelti = m2 – m1 = 3,37 g – 1,28 g = 2,59 g (su+madde) çözelti kütlesi
m2 = (6,2x10-3 ) x (0,0006)L = 3,72x10-6 g (NH4)2C2O4
m1 = mçözelti – m2 = 2,59 g – 3,72x10-6 g = 2,5899 g su

X= m2/Ma2 / m2/Ma2 + m1/Ma1 = 3,72x10-6 g/124,11 g / 3,72x10-6 g /124,11 g + 2,5899 g/18,02 g

X3= 2,0856x10-7

5
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

-15,2
0,00255 0,0026 0,00265 0,0027 0,00275 0,0028 0,00285 0,0029 0,00295 0,003 0,00305

-15,4

-15,6
Inx

-15,8

-16

-16,2

-16,4 1/T

25ºC x1 = 2,2473x10-7 = Inx1 = -15,308

50 ºC x2 = 1,4121x10-7 = Inx2 = -15,772
75C x3 = 2,0855x10-7 = Inx3 = -15,383

-Eu / R = -2401
-Eu / 8,314 J/mol K = -2401
Eu = 19953,5 J/mol K

Hesaplamalar; 1 sayfa yetmediği takdirde ek A4 kullanabilirsiniz. (30 Puan)

6
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

5. YORUM VE TARTIŞMA

Yapılan amonyum okzalatın çözünürüğü deneyinde, amonyum okzalatın sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla
değişimini inceleyerek çözünme entalpisini belirledik. Deneyimizi 25°C, 50°C ve 75°C olmak üzere üç
farklı sıcaklıktaki sonuçlar için yorumladık. İlk olarak verileri kullanarak her sıcaklık için m1 ve m2
değerlerini bulduk ve bu değerleri kullanarak çözelti kütlesini hesapladık. Amonyum okzalatın çözelti
kütlesinden suyun miktarını hesapladık. Daha sonra mol kesrini de hesaplayarak bu işlemleri her sıcaklık
için ayrı ayrı tekrarladık. Deneyimizi titrasyon işlemi yaparak gerçekleştirdik ve hesaplamamızı yaptık.
Sıcaklık 25°C’den 50°C’ye yükseldiğinde mol kesri değerinin düştüğünü gözlemledik. Daha sonra sıcaklık
75°C’ye yükseldiğinde mol kesrinin arttığını gözlemledik. 25°C’ de 0,7 ml harcanan çözelti hacmini
50°C’de ise 0,4 ml harcanmış olarak bulduk. Bu hacim düşüşünden dolayı mol kesrinde de düşüş
gözlemledik ve daha sonra mol kesirlerinden çözünme entalpisini hesaplayıp eğri çizdik. Mol kesrindeki
düşüşü grafikten okuduk.

Yorum ve Tartışma; bu bölümde yalnızca deney sonuçlarınızı ve gözlemlerinizi tartışınız. (20 Puan)

7
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

6. KAYNAKLAR

(1) https://tr.wikipedia.org/wiki/Amonyum_okzalat
(2) https://tr.wikipedia.org/wiki/Entalpi
(3) https://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/cozunme-entalpisi-nedir-ne-demek-4956
(4) https://kelimeler.gen.tr/cozunme-nedir-ne-demek-78167
(5) https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C3%B6zelti
(6)
https://www.canlidershane.net/print?id=36797&url=https%3A%2F%2Fwww.canlidershane.net%2Fznrl
k-znrle-etki-eden-faktrler-znme-hz-36797%3Fid%3D36797
(7)
https://www.canlidershane.net/print?id=36797&url=https%3A%2F%2Fwww.canlidershane.net%2Fznrl
k-znrle-etki-eden-faktrler-znme-hz-36797%3Fid%3D36797
(8)
https://www.canlidershane.net/print?id=36797&url=https%3A%2F%2Fwww.canlidershane.net%2Fznrl
k-znrle-etki-eden-faktrler-znme-hz-36797%3Fid%3D36797
(9)
https://www.canlidershane.net/print?id=36797&url=https%3A%2F%2Fwww.canlidershane.net%2Fznrl
k-znrle-etki-eden-faktrler-znme-hz-36797%3Fid%3D36797
(10)
https://www.canlidershane.net/print?id=36797&url=https%3A%2F%2Fwww.canlidershane.net%2Fznrl
k-znrle-etki-eden-faktrler-znme-hz-36797%3Fid%3D36797
(11) https://kimyaakademi.com/cozunurluge-etki-eden-faktorler/
(12) https://www.canlidershane.net/cozunurluk-cozunurluge-etki-eden-faktorler-cozunme-hizi-
36797?id=36797#:~:text=%C3%87%C3%96Z%C3%9CNME%20HIZI%20%3A,%C3%A7%C3%B6z
%C3%BCc%C3%BCn%C3%BCn%20birim%20miktar%C4%B1nda%20%C3%A7%C3%B6z%C3%B
Cnen%20miktar%C4%B1d%C4%B1r.&text=Temas%20y%C3%BCzeyinin%20artmas%C4%B1%20%
C3%A7%C3%B6z%C3%BCnme%20h%C4%B1z%C4%B1n%C4%B1,S%C4%B1cakl%C4%B1k%20
artt%C4%B1k%C3%A7a%20taneciklerin%20hareketi%20artar.

8
 Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Fizikokimyasal Sistemler Laboratuvarı
Deney Raporu

13) https://www.canlidershane.net/cozunurluk-cozunurluge-etki-eden-faktorler-cozunme-hizi-
36797?id=36797#:~:text=%C3%87%C3%96Z%C3%9CNME%20HIZI%20%3A,%C3%A7%C3%B6z
%C3%BCc%C3%BCn%C3%BCn%20birim%20miktar%C4%B1nda%20%C3%A7%C3%B6z%C3%B
Cnen%20miktar%C4%B1d%C4%B1r.&text=Temas%20y%C3%BCzeyinin%20artmas%C4%B1%20%
C3%A7%C3%B6z%C3%BCnme%20h%C4%B1z%C4%B1n%C4%B1,S%C4%B1cakl%C4%B1k%art
t%C4%B1k%C3%A7a%20taneciklerin%20hareketi%20artar.
(14)
http://www.kimyaevi.org/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF400
9F04DAC735A1D
(15) https://tr.wikipedia.org/wiki/Molarite
(16)
http://www.kimyaevi.org/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF679A66406202CCB0B5F7
6DFD28A9FB08
(17) https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/16292/mod_resource/content/0/Termo-8.%20hafta.pdf
(18) titrasyon https://www.mt.com/tr/tr/home/library/FAQ/lab-analytical-
instruments/titration.html#:~:text=Titrasyon%2C%20numunede%20%C3%A7%C3%B6z%C3%BCnm
%C3%BC%C5%9F%20belirli%20bir,tam%20kimyasal%20reaksiyonlar%C4%B1%20temel%20al%C4
%B1r.
(19) https://www.greelane.com/tr/bilim-teknoloji-matematik/bilim/definition-of-titrant-604670/
(20) https://www.dersimiz.com/bilgibankasi/indirgenme-ve-yukseltgenme-nedir-hakkinda-bilgi-1544
(21) https://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%BCkseltgenme
(22) https://kisi.deu.edu.tr/mehmet.kartal/Y%c3%9cKSELTGENME-Ve-
%20%c4%b0ND%c4%b0RGENME.pdf
(23) https://kisi.deu.edu.tr/mehmet.kartal/Y%c3%9cKSELTGENME-Ve-
%20%c4%b0ND%c4%b0RGENME.pdf

Kaynaklar; MEÜ Kaynak Yazım Kurallarına uygun olarak yazılmalıdır. (5 Puan)