Professional Documents
Culture Documents
اليماني في الرياضيات
اليماني في الرياضيات
إذا كان ( :ا ،ب) = (س ،ص) فإن :ا = س ،ب = ص تساوي زوجني مرتبني :
،ب=9 فإن :ا = 5 فمثالً :إذا كان ( :ا ،ب) = ()9 ، 5
مثال : 1يف كل مما يأتي أوجد قيم ا ،ب إذا كان :
( ا ، #ب@ )7 ، 8-( = )3 + ( ا ، 5( = )3 ، 2 -ب )2 +
(الحل) ا ، 8- =#ب@ = 3 - 7 (الحل) ا ، 5 = 2 -ب 3 = 2 +
4 ا = ، 8- 3ب = ا = ، 2 + 5ب = 2- 3
،ب= 2 ا =2 - ،ب= 1 ا=7
( ا ، 2-( = )26 ، 7 -ب)1 - # ( ا ، %ب ) 27 3 ، 32( = )1 +
(الحل) ا ، 2- = 7 -ب1 + 26 = # ،ب3=1+ (الحل) ا32 =%
ا = ، 7 + 2-ب = 27 3 ،ب = 1- 3 ا = 32 5
،ب=3 ا=5 ،ب= 2 ا=2
3( ا ، 5( = )9 ، 1 -ا +ب) ب
2( ا ) 3 ، 6( = )9 ،
(الحل) 3ا ، 5 = 1 -ا +ب = 9 ب
9= 3 ، (الحل) 2ا = 6
3ا = + 2 ، 1 + 5ب = 9 ب
،ب =2-9 3ا = 6 @3= 3 ، ا= 2
2
:
فإن :ص = 0تكون (عدد ،صفر) ( )1إذا كانت النقطة تقع على محور السينات
( )2إذا كانت النقطة تقع على محور الصادات فإن :س = 0تكون (صفر ،عدد)
مثال : 2أكمل ما يأتي :
النقطة ( ، 2صفر) تقع على محور السينات النقطة (صفر )1- ،تقع على محور الصادات
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تمارين ( ) 1
1اخرت اإلجابة الصحيحة :
إذا كان( :ا ، 5+ب) = ()3 ، 8 إذا كان( :س ،ص) = ()9 ، 5-
فإن( :ا ،ب) = .............. فإن :س = ..............
[ ] 16 ، 6 ، 5 ، 2 []6،2،5،1
إذا كان( :س ، #ص) 4 ، 1( = )3+ إذا كان( :ا ، 2-( = )5 ، 1+ب)1-
فإن :س-ص = .............. فإن2 :ا+ب = ..............
[]0،1،2،3 [ ] 12 ، 2 ، 0 ، 12-
إذا كان( :س ، 7( = )13 ، 2-ص)5+ إذا كان( :س ، 32( = )8 ، %س +ص)
فإن :س 2 +ص = .............. فإن :ص = ..............
[]1،2،5،6 [ ] 10 ، 8 ، 6 ، 2
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
أوجد قيمة :ا ،ب إذا كان ( :ا ، 4( = )9 ، 1 -ب)1 + #
أوجد قيمة :س × ص ص ) = ()2 ، 4 إذا كان 2( :س ، 1 +
أوجد قيمة :س ،ص إذا كان ( :س ، 5( = )3 ، 2-ص@ )1 -
3
س+ص أوجد قيمة : إذا كان ( :س ، 2-( = )28 ، 7 -ص)1 + #
س@+ص@ أوجد قيمة : إذا كان 2( :س ، 8( = )4 ،ص)1+
ا@ -ب @ أوجد قيمة : إذا كان 3( :ا ، 15( = )1- ،ب)4-
3
2س 3-ص أوجد قيمة : إذا كان ( :س ، 5( = )9 ، 2 -س +ص)
أوجد قيمة :س ،ص إذا كان ( :س2 ، #س 5 +ص) = ()6 ، 8-
سص
س+ص أوجد قيمة : إذا كان ( :س 6 ، 1( = )8 ، 5 +ص +س)
إذا كانت النقطة (|س| ، 3( = )4 ،ص@) والنقطة (س ،ص) تقع في الربع الثاني
أوجد قيمة :س +ص
أوجد قيم :س ،ص إذا كانت النقطة (-3س 2 ،ص )4+تقع في الربع الثاني
مثال : 1
ﺲ ﺲ
:
حيث ن عدد عناصر ن(ﺲ × ﺺ) = ن(ﺲ) × ن(ﺺ)
ن(ﺲ @) = ن(ﺲ) × ن(ﺲ)
) = صفر ن( ﺲ × ، ×ﺲ= = ﺲ×
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
:
التقاطع ﻼ :هو كتابة العناصر المشتركة بين المجموعات
االتحاد ﻶ :هو كتابة جميع العناصر مع عدم التكرار
الفرق : -هو كتابة العناصر الموجودة في المجموعة األولي وغير الموجودة في المجموعة الثانية
ت 01281244198 : األستاذ /أمحد اليماني
الصف الثالث اإلعدادي الوحدة األولي (جبر) اليماني في الرياضيات
مثال : 5إذا كان :ﺲ = { ، } 4 ، 3ﺺ = { ، } 5 ، 4ﻉ = { } 5 ، 6أوجد كالً من :
ﺲ ×( ﺺ ﻼ ﻉ) = { } )5 ، 4 ( ، )5 ، 3 ( { = } 5 { × } 4 ، 3
( ﺲ ﻶ ﺺ )×ﻉ = { } 5 ، 6 { × } 5 ، 4 ، 3
= { (} )5 ، 5( ، )6 ، 5( ، )5 ، 4( ، )6 ، 4( ، )5 ، 3( ، )6 ، 3
( ﺲ -ﺺ)×(ﺺ -ﻉ) = { } )4 ، 3( { = } 4 { × } 3
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
:
فإن :ا gﺲ ،ب gﺺ إذا كان ( :ا ،ب) gﺲ × ﺺ
ً
فإن g 5 :ﺲ g7 ،ﺺ فمثال :إذا كان g )7 ، 5( :ﺲ ×ﺺ
أوجد كالً من : مثال : 6إذا كانت :ﺲ × ﺺ = { (} )5 ، 1( ، )3 ، 1( ، )1 ، 1
ن(ﺺ @) ﺲ@ ﺺ ×ﺲ ﺲ،ﺺ
الحــل
ﺺ = {}5 ، 3 ، 1 ، ﺲ= { } 1
ﺺ ×ﺲ = {} 1 { × }5 ، 3 ، 1
= { (} ) 1 ، 5( ، ) 1 ، 3( ، ) 1 ، 1
ﺲ@= ﺲ × ﺲ = { } )1 ، 1( { = } 1 { × } 1
ن(ﺺ @) = 9 = 3 × 3
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
العالقة -الدالة
، العالقة :
g ، g
يرمز للعالقة بالرمز *
ذلك في األزواج المرتبة كل عنصر من عناصر سﺲ يظهر مرة واحدة كمسقط أول في بيان *
ذلك في المخطط السهمي كل عنصر من عناصر سﺲ يخرج منه سهم واحد ف قط
ذلك في المخطط البياني كل خط رأسي تقع عليه نقطة واحدة فقط
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مخطط سهمي
ا=3
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مخطط سهمي
ت 01281244198 : األستاذ /أمحد اليماني
الصف الثالث اإلعدادي الوحدة األولي (جبر) اليماني في الرياضيات
مالحظة :إذا كانت * عالقة من سﺲ إلى سﺲ فإننا نقول * عالقة على سﺲ ويكون * eسﺲ@
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مخطط سهمي
العالقة * ليست دالة ألن عنصر 2لم يخرج منه أي سهم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حيث " ا * ب " تعني أن ( العدد ا هو المعكوس الجمعي للعدد ب ) لكل ا ت ﺯ ،ب ت ﺽ
ا+ب= 0 اكتب بيان العالقة * ومثلها بمخطط سهمي ،وهل * دالة ؟ ولماذا ؟
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت ﺯ= { ، } 4،3،2ﺽ = { ص:ص ت ط < 2،ص } 9 Yوكانت * عالقة من
إذا كانت بيان الدالة د = { ( } )1،3( ، )2،2( ، )3،1( ، )4،0اكتب كالً من :
قاعدة الدالة د مدي الدالة د مجال الدالة د
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت بيان الدالة د = { ( } )11،5( ، )9،4( ، )7،3( ، )5،2( ، )3،1اكتب كالً من :
قاعدة الدالة د مدي الدالة د مجال الدالة د
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تتحدد من خالل أكبر أس موجود في حدود الدالة بعد تبسيطها . درجة الدالة :
مثال : 1أكمل ما يأتي :
الدالة د :د(س) = س 2-$س 5 + #دالة كثيرة حدود من الدرجة الرابعة
الدالة د :د(س) = س @ 6 +س 7-من الدرجة الثانية
الدالة د :د(س) = 2س 1-من الدرجة األولي
الدالة د :د(س) = 7من الدرجة الصفرية
الدالة د :د(س) = س @(-2س) من الدرجة ..............
:
الدالة كثرية حدود ال يوجد بها جذر أو كسر أو أس سالب (س) كل من اجملال واجملال املقابل هو ح
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
أوجد قيمة :ب مثال : 3إذا كانت د(س) = 4س +ب ،د(15 =)3
ى + 3×4ب = 15 Aد(15 =)3 احلــل
Bب= 3 ى + 12ب = 15
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كان د(س) = س @2 -س إذا كان د(س) = س @7 +
فإن :د(.............. = )3 فإن :د(.............. = )3
فإن :ب = ........... إذا كانت النقطة ( ، 2ب) ت بيان الدالة د حيث د(س) = 3س 1+
فإن :ا = ........... إذا كانت النقطة (ا )3 ،ت بيان الدالة د حيث د(س) = 4س 5-
إذا كانت النقطة ( )0 ، 1-ت بيان الدالة د حيث د(س) = مس 2 +فإن :م = ...........
فإن :ا = ........... إذا كانت النقطة (ا ،ا) ت بيان الدالة د حيث د(س) = 4س 6-
فإن :ك = ........... إذا كان د(س) = ك س ، 8 +د(0 = )2
فإن :ا = ........... إذا كانت د(س) = س 6 -وكان :د(ا) = 2-
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
أوجد :د( ، )2-د( ، )1د( ، )0د( ) 3 إذا كانت د(س) = س@-س 3 +
مثال : 1مثل بيانيًا الدوال اآلتية ،وأوجد نقطة تقاطع المستقيم مع محور الصادات :
د(س) = صفر د(س) = 1- د(س) = 2
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ا
ثانيا :الدالة الرتبيعية :
تعريف :الدالة د :ح ← ح حيث د(س) = اس@+بس +ج حيث ا ء صفر .
وهي دالة من الدرجة الثانية وتمثل بمنحني على حرف Cأو B
تعريف :الدالة د :ح ← ح حيث د(س) = ا س +ب حيث ا ،ب تح ،ا ء صفر.
ً
وهي دالة من الدرجة األولي وتمثل بيانيا بخط مستقيم
* نقطة التقاطع مع محور السينات = ( ) 0 ، 1 * نقطة التقاطع مع محور السينات = ( ) 0 ، 2
* نقطة التقاطع مع محور الصادات = ( ) 3- ، 0 * نقطة التقاطع مع محور الصادات = ( ) 2 ، 0
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مالحظة :الدالة د :حCح حيث د(س) = اس ،ا gح* يمثلها بيانيًا مستقيم يمر بنقطة األصل ()0،0
مثال : 5أكمل ما يأتي :
إذا كانت النقطة ( ، 3-ب) تقع على الخط المستقيم الممثل للدالة د(س) =2س 7+
(الحل) ب = 1 = 7 + )3-(×2 فإن :ب = ..........
إذا كانت النقطة (ا )3 ،تقع على الخط المستقيم الممثل للدالة د :ح ← ح
فإن :ا = .............. حيث د(س) = 4س 5-
ى ا= 2 ( ÷ )4 (الحل) د(ا)= 4ا 4 G 3 = 5-ا= 8
ت 01281244198 : األستاذ /أمحد اليماني
الصف الثالث اإلعدادي الوحدة األولي (جبر) اليماني في الرياضيات
الدالة الخطية المعرفة بالقاعدة د(س)= 2س 1-يمثلها بيانيًا خط مستقيم يقطع محور
الصادات في النقطة ..............
[ (] )5 ، 0( ، )0 ، 5( ، )0 ، 0( ، )5 ، 5
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مثال : 6إذا كان المستقيم الممثل للدالة د :ح Cح حيث د(س) = 6س -ا يقطع محور
أوجد قيمة 2 :ا 7 +ب الصادات في النقطة (ب )3 ،
Bب = صفر ى س = صفر Aالمستقيم يقطع محور الصادات احلــل
،وتكون النقطة ( G )3 ، 0د( - 0×6 = )0ا = B 3ا = 3 -
ى2ا 7 +ب = ×7+ )3-( ×2صفر= 6 -
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مثال : 7إذا كان المستقيم الممثل للدالة د :ح Cح حيث د(س) = 3س -ا يقطع محور
أوجد قيمة 2 :ا 3 +ب السينات في النقطة ( ، 2ب)
Bب = صفر ى ص = صفر Aالمستقيم يقطع محور السينات احلــل
،وتكون النقطة ( G )0 ، 2د( - 2×3 = )2ا = B 0ا = 6
ى2ا 3 +ب = ×3+ 6 ×2صفر= 12
=========================================
تمارين ( ) 5
1اخرت اإلجابة الصحيحة :
] ، 7 ، 12 ، 4 [ = ..............
فإن :د()3 د(س) = 4 كان إذا
] 10- ، 10 ، 5- ، 5 [ فإن :د(.............. = )2- د(س) = 5- كان إذا
صفر ] 6- ، 6 ، 10 ، [ فإن :د( + )3د(.......... = )3- د(س) = 5 كان إذا
] 18 ، 6 ، 3 ، 2 [ فإن 6 :د(.............. = ) د(س) = 3 كان إذا
ت 01281244198 : األستاذ /أمحد اليماني
الصف الثالث اإلعدادي الوحدة األولي (جبر) اليماني في الرياضيات
إذا كانت د(س) = 5تمثل بمستقيم يوازي محور السينات فإنه يمر بالنقطة
..............
2مثل بياني ًا الدوال اآلتية ،ومن الرسم استنتج إحداثي رأس املنحين ،ومعادلة حممور التماثل
،والقيمة العظمي أو الصغري للدالة :
حيث س ت []3 ، 3- د(س) = س@2- د(س) = س@ 1+حيث س ت []3 ، 3-
حيث س ت []3 ، 3- د(س) = -4س@ حيث س ت []3 ، 3- د(س) = -س@
حيث س ت []5 ، 1- د(س) = س( -4س) د(س) = س@2-س حيث س ت []3 ، 1-
حيث س ت []6 ، 0 د(س) = ( س@)3- د(س) = ( س @)1-حيث س ت []3 ، 1-
حيث س ت []2 ، 4- د(س) = س @ 2 +س 1 +
حيث س ت []5 ، 1- د(س) = س @ 4 -س 3 +
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3مثل بياني ًا الدوال اآلتية ،وأوجد نقط تقاطع املستقيم املمثل لكل منها مع حموري اإلحداثيات :
د(س) = 2س1+ د(س) = س2-
د(س) = 3س2- د(س) = 2س4-
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مثل بيانيا ً الدالة الخطية د:ح←ح حيث د(س) = س 2 +ومن الرسم : 4
أوجد مساحة سطح المثلث المحصور بين المستقيم الممثل للدالة ومحوري اإلحداثيات.
ارسم منحني الدالة د حيث د(س) = -9س@ حيث س ت [ ]3 ، 3-ومن الرسم :
( )1عين القيمة العظمي للدالة ومعادلة محور التماثل لمنحني الدالـة.
( )2أوجد مساحة سطح المثلث الذي رؤوسه نقط تقاطع المنحني مع المحورين.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
محور الصادات جز ًءا موجبًا يساوي 3وحدات طول أوجد قيمة :ا ،ب
إذا كان منحني الدالة د:ح←ح حيث د(س) = م -س@ يقطع محور السينات في
ب
أوجد قيمة :م 2 +م النقطة ( ، 2-ب)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3إذا كان :ﺯ × ﺽ = { ( } )9،5( ، )7،5( ، )5،5( ، )9،3( ، )7،3( ، )5 ، 3أوجد :
ﺽ×ﺯ ﺯ،ﺽ
مثل بيانيا ً منحني الدالة د حيث د(س) = س@ 4 -في الفترة [ ] 3 ، 3-ومن الرسم عين :
( ثانيا ً ) معادلة محور التماثل ( أوال ً ) إحداثي رأس المنحني
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
النسبة
تعريف النسبة :
ا
ب
النسبة بين الكميتين ا ،ب تكتب بإحدى الصورتين ا :ب أو
ويسمي ا بمقدم النسبة ،ويسمي ب بتالي النسبة ،ويسمي ا ،ب معا ً بحدي النسبة
مثال : 1أوجد :النسبة بين طولي رجل وابنه حيث طول الرجل متر ونصف وطول ابنه Y60
:
النسبة ال تتغري إذا ضرب حداها ( أو قسما ) على عدد حقيقي ﱯ صفر
= .............. == ، = .............. فمثالً = = :
النسبة تتغري إذا أضيف إلي حديها ( أو طرح منها ) عدد حقيقي ﱯ صفر
ج ا
فـــإن :ا × د = ب × ج د
= ب
إذا كان :
( حاصل ضرب الطرفين = حاصل ضرب الوسطين ) أي أن :
مالحظة :إذا كانت :النسبة بين عددين 5 : 3فـــإننا :نفرض أن العددين 3س 1 ،س
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
عددان صحيحان النسبة بينهما 3 : 2وإذا أوجد العدد الموجب الذي أضيف مربعه إلى
أضيف لألول 6وطرح من الثاني 1صارت النسبة حدي النسبة 55: 1فإنها تصبح
بينهما 4 : 1أوجد العددين
(الحل) نفرض أن :العدد الموجب هو س
(الحل) نفرض أن :العددان 2س 3 ،س س@ 5 +
Bس@ = 11 +
س = 61+2
3س-
B
(5 Gس@ (3 = )5 +س@ ) 11 +
3(1 Gس 2(4 = )1 -س )6 +
5س@ 3 = 25 +س@ 33 +
55س 8 = 25 -س 24 +
5 Bس@ 3 -س@ = 25 - 33
55 Bس 8 -س = 25 + 24 2 Bس@ = G )4÷( 8س@ = 4
7 Bس = G )7÷( 49س = 7
Bالعدد هو 2 Bس= 2c = 4 c
Bالعددان هما 21 ، 14
=========================================
تمارين ( ) 6
1أوجد قيمة س :
9س3+ س4+
= أوجد قيمة :س 7س5-
إذا كان : = أوجد قيمة :س 1س5-
إذا كان :
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
التناسب
هو تساوي نسبتين أو أكثر تعريف التناسب :
ه ج ا ج ا
و
= د
= ب
أو د
= ب
فمثالً :
ج ا
د
= ب
: فإن إذا كان :ا ،ب ،ج ،د كميات متناسبة
ويُسمي :ا باألول المتناسب ،ب بالثاني المتناسب ،ج بالثالث المتناسب ،د بالرابع المتناسب
كما يُسمي :ا ،د طرفا ً المتناسب ،ب ،ج وسطا ً المتناسب
ج ا
فإن :ا ،ب ،ج ،د كميات متناسبة د
= ب
إذا كان : :
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــ
:
خاصية ( )
ج ا
األول
ي تال النسبة
ي
تال النسبة الثانية
الثانية =
األول
ي مقدم النسبة
مقدم النسبة
أي أن : د
= ب
فإن : إذا كان :ا × د = ب × ج
ي
س
= ص
فـــإن : فمثالً :إذا كان 3 :س = 1ص
مثال : 3أكمل ما يأتي :
ا ا
= .......... فإن: إذا كان2 :ا = ب = .......... إذا كان4 :ا 7-ب = 0فإن:
ب ب
ا
حيث م ﱯ صفر فإن :ا = 3م ،ب = 5م = ب
إذا كان : خاصية ( )
مثال : 6أكمل ما يأتي :
2س+ص ب-ا ا
س4+ص
أوجد قيمة: إذا كان 3 :س = 2ص ب+ا
أوجد قيمة: = ب
إذا كان :
س ا
= ص
(الحل) ي = ب
(الحل) ي
ى س =2م ،ص =3م ى ا =2م ،ب =5م
7م 2×2م3+م 2س+ص 3م 1م2-م ب-ا
= 54م
= 2م3×4+م
= س4+ص
ى = = = ى
7م 1م2+م ب+ا
=========================================
تمارين ( ) 7
1اخرت اإلجابة الصحيحة :
اخت األسئلة
نسبة مساحة منطقة مربعة طول ضلعها (ل) Yإلى مساحة
[ ، 2:5ل] 5:4 ، 4:5 ، 4:
منطقة مربعة أخرى طول ضلعها (2ل) Yكنسبة ..........
[]9،7،3، األول المتناسب لألعداد 31 ، 51 ، 25هو ..............
[ ] 24 ، 51 ، 52 ، 9 الثاني المتناسب لألعداد 3 ، 6 ، 24هو ..............
إذا كانت ، 3 ، 2 :س 9 ،كميات متناسبة فإن :س = ] 51 ، 9 ، 1 ، 6 [ ......
إذا كانت ، 35 ، 51 ، 25 :س كميات متناسبة
[ ] 25 ، 25 ، 51 ، 9
فإن :س = ..........
ا
[ ] ، ، - ، - = ..........
ب
فإن: إذا كان3 :ا = 4-ب
س
[ ] c ، c ، ، = ........ فإن: إذا كان4 :س@ = 9ص@
ص
ا
[]،،، = .......... فإن: إذا كان6 :ا 1-ب = 0
ب
ا
[ ] ، ، 56 ، 24 = .......... فإن: إذا كان1 :ا = 3ب
2ب
51 ا
]،،، [ = .......... فإن: إذا كان3 :ا = ب
1 ب
ا ا-ب ا+ب
[]،4،2، = .......... فإن: = إذا كان:
ب 3 1
ا 6 1
[]،،3،4 = .......... فإن: = إذا كان:
ب ب ا
إذا كان4 :س@ 9 +ص@= 52س ص
[ ] ، ، - ، - س
= .......... فإن:
ص
إذا كانت :ا ،س ،ب 2 ،س كميات متناسبة
[ ] 4:5 ، 3:5 ، 2:5 ، 5:2
فإن :ا :ب = ........
3ا-ب ا
2ا+ب
أوجد قيمة: إذا كان 3 :ا = 2ب أوجد قيمة 7 :ا 9 +ب 4 :ا 2 +ب = ب
إذا كان:
3س2+ص 3ا2+ب
6ص-س
أوجد قيمة: إذا كان 3 :س = 2ص 4ا1+ب
أوجد قيمة: إذا كان 5 :ا = 2ب
4اج-بد ج ا
3اج+بد
أوجد قيمة: = د
=، ب
كان: إذا
ا2+ب ا 25س+ا
2ا
أوجد قيمة: إذا كان7 :س+ب = ب ،س ﱯ 0
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مثال : 1
ع ص س ج ب ا
1
= 4 3
=
إذا كان: 3
= 1
= 4
إذا كان:
2ص-ع ا-ب=ج
= 3س2-ص+ع
أثبت أن: ا=ب-ج
أوجد قيمة :
(الحل) ي س = 3م ،ص = 4م ،ع = 1م (الحل) ي ا = 4م ،ب = 5م ،ج = 3م
3م 4×2م 1-م 2ص -ع 2م 4م1-م3+م ا-ب=ج
= 6م = 3×3م 4×2-م1+م
= 3س 2-ص+ع
ى ى ا=ب-ج = 4م1+م3-م = 6م =
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــ
خاصية ( )
ه ج ا
أعداد حقيقية { 0 ...... = = ......م ،وكانت :م ، 1م ، 2م ، 3
و
= د
= ب
إذا كان :
ا+ج+ه ا+ج
النسب ) المقدمات = إحدى
التوال
مجموع
مجموع
( النسب إحدى = ب+د+و
= ب+د
( )1فإن :
ي
التناسب المتسلسل
:
ب ا
ج
= ب
فإن : إذا كان :ا ،ب ،ج في تناسب متسلسل
ويُسمي :ا باألول المتناسب ،ب بالوسط المتناسب ،ج بالثالث المتناسب
مالحظة هامة :الكميتني " ا ،ج " جيب أن تكون موجبتني معاً أو سالبتني معاً ( هلما نفس اإلشارة )
ـــــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــ ــــــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ـ
ب ا
فإن :ب@= اج Vب = cاج ج
= ب
إذا كان : ـ
العدد األول × العدد الثالث الوسط المتناسب بين عددين = c أي أن :
ـــــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــ ــــــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ــــــــــ ـــــــــ ـ
(الحل) ي ص ة س ى ص = م س (الحل) ي ص ة س ى ص = م س
(÷)7 ى = 50م ×7 ى = 51م × A )3÷( 3ص = ، 50س = 7 Aص = ، 51س = 3
Gم = B العالقة هي :ص = س Gم = B 1العالقة هي :ص = 1س
عندما ص = 20ى × = 20س ( × )
عندما س = 1ى ص = 40 = 1 × 1
ى س = 54 = × 20
مثال : 3
إذا كانت :ص ة س وكانت ص = 5عندما س = 4إذا كانت :ص ة س وكانت ص = 1عندما س =3
5
مثال : 5
5
اة إذا كانت :ص = + 3ا ، إذا كانت :ص = ا ، 1 +ا ة س
س
وكانت ص = 1عندما س =5 حيث ا = 6عندما س =2
( )1أوجد العالقة بين س ،ص ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 2 ( )2أوجد قيمة س عندما ص = 1
م 5
س
= ى ا س
اة (الحل) ي (الحل) ي ا ة س ى ا = م س
م
س
ىص= +3 ى = 6م × A )2÷( 2ص = + 3ا Aا = ، 6س =2
م
ى+3 =1 Aص = ، 1س =5 Bا = 3س Gم=3
5
Bم =2 Gم= 3- 1 ي ص = ا B 1 +العالقة هي :ص = 3س 1 +
2 عندما ص = 1ى 3س 1 = 1 +
س
ص= + 3 Bالعالقة هي:
2 3 Gس = )3÷( 3
2
ص = +3 عندما س = 2ى
ى س =5
ى ص =4
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مثال : 6تسير سيارة بسرعة ثابتة بحيث تتناسب المسافة المقطوعة طرديًا مع الزمن
فإذا سارت السيارة ; 90في ساعتين .
اكتب العالقة بين المسافة والزمن أوجد المسافة التي قطعتها السيارة في 3ساعات
(الحل) نفرض أن :المسافة (ف) ،الزمن (ن) Gف ة ن ى ف = م ن
Aف = ، 90ن = 2ى = 90م × G )2÷( 2م = 41
* عندما ن = 3ى ف = ; 531 = 3 × 41 Bالعالقة هي :ف = 41ن
5 5
] 1س
، س
[ س ،س، 1+ ص ة .......... فإن: إذا كانت :ص = س
5 س
،س ، +س] - س
[س، ص ة .......... فإن: = ص
إذا كانت:
س 7 5
] 7
7 ،س ، ،
س س
[ ص ة .......... فإن: إذا كانت :س ص 0 = 7 -
1 5
] س@
، س
[ س ،س@ ، ص ة .......... فإن: إذا كانت2 :س@ ص = 1
س 7 5 7
] 7
7 ،س ، ،
س س
[ ص ة .......... فإن: س
إذا كانت :ص =
[ س 3 ،س ،س 3 ، 2 -س ] 6 + ص ة .......... فإن: إذا كانت :ص = 3س 6 -
5 5
1 5 حيث ا ء ب ء صفر ب
- ا
إذا كانت :ب-ا =
] ا@
، ا
[ ا ،ا، 5+
ب ة .......... فإن:
1 5
] س@
، س
[ س ،س@ ، ص ة ....... إذا كانت4 :س@ 9 +ص@ = 52سص فإن:
1 5
] س@
، س
[ س ،س@ ، ص ة .......... إذا كانت :س@ ص@ +س ص 0 = +فإن:
: 2
أوجد قيمة :ص عندما س = 1 إذا كانت :ص ة س ،وكانت ص = 1عندما س=4
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت :ص ة س ،وكانت ص = 40عندما س= 54أوجد قيمة :س عندما ص = 10
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
: 3
إذا كانت :ص تتغير عكسيًا مع س ،وكانت ص = 4عندما س = 6أوجد قيمة :ص عندما س = 3
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5
إذا كانت :ص ة س ،وكانت ص = 2عندما س =6
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 3 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت :ص تتغير عكس ًيا مع س ،وكانت ص = 5عندما س = 2
( )2أوجد قيمة س عندما ص = 4 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
( )2أوجد قيمة س عندما ص = ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ت 01281244198 : األستاذ /أمحد اليماني
الصف الثالث اإلعدادي الوحدة الثانية (جبر) اليماني في الرياضيات
: 4
إذا كانت :ص = ب ، 1 -ب تتغير طرديًا مع س ،وكانت ص = 59عندما س = 2
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 5 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت :ص = ا ، 1 +ا تتغير عكسيًا مع س ،وكانت ا = 2عندما س =3
( )2أوجد قيمة س عندما ص = 3 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت :ص = ا ، 1 +ا تتغير عكسيًا مع س ،وكانت ص = 6عندما س =5
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 2 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5
إذا كانت :ص = - 3ل ،ل ة س ،وكانت ص = 1عندما س =5
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 2 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت :ص = ا ، 7 +ا تتغير عكس ًيا مع س@ ،وكانت ا = 3عندما س = 2
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 3 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
إذا كانت :ص = + 5ب ،ب تتغير عكسيًا مع مربع س ،وكانت ص = 57عندما س =
( )2أوجد قيمة ص عندما س = 2 ( )1أوجد العالقة بين س ،ص
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــ
: 3
أثبت أن :س ة ص إذا كانت :س@ 14 -س ص 49 +ص@ = صفر
ـــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5
س
أثبت أن :ص ة إذا كانت :س@ ص@ 8 -س ص = 16 +صفر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
أثبت أن :ا تتغير عكسيًا مع ب@ إذا كانت :ا@ ب 10 - $ا ب@ = 21 +صفر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ص 3+س2+
أثبت أن :ص ة س حيث س ء ص ء صفر س
إذا كانت :ص =
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ا+ب ج+د
د
أثبت أن :ب = 2إذا كانت ا ،ب ،ج ،د كميات متناسبة
أوجد : إذا كانت :ص تتغير عكسيا ً بتغير س وكانت ص = 3عندما س = 2
( ثانياً ) قيمة س عندما ص = 1 ( أوالً ) العالقة بين س ،ص
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ا1+ب 3ا2-ب
ب1+ج
= 3ب2-ج
أثبت أن : 3إذا كان :ب وسطا ً متناسبا ً بين ا ،ج
أوجد : إذا كانت :ص تتغير طرد ًيا مع س وكانت ص = 20عندما س = 3
قيمة ص عندما س = 4.1
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3ا-ب
2ا+ب
أوجد قيمة : 4إذا كان 3 :ا = 2ب
س ص ع 2س -ص 5 +ع
أوجد قيمة :ك 3ك
إذا كانت = 4 = 3 = 2 :
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ