Konstantin Ciolkovski - Kosmicka Filosofija

BH6jiH0TeKa
C OHE CTPAHE.
jioroc
HaCJIOB HSBOpHHKa
K. 3. LHhojikobckhh
KOCMHÊCKAil OHJIOCOOHH
„COEPA", MocKBa, 2004
KOHCTAHTHH L^HOJTKOBCKH
KOCMHHKA
OHJIOCO<DHJA
npcBeo c pycKor
HEEOJIUA KOBAHEBHTi
Beorpazi, 2005
Upeeod je saGpiiieu y cenme.Mdpy 2005. podiuie y Manacmupy
Xiuiandapy. Saxecuhyje.M Ko;ieccL\ia iis Hapodne 6u6jiuomeKe Cp6ii-
je JanKy JanKoeiihy. Panmy MapKoeuhy ii B:iadany Tpujiihy na no-
dpmifiiy moKy pada na npeeody cee Kibnze.
npeBojiHiiau
HAnOMEHA pyCKOr H3flABAÂ
MnorHMaje no3HaTO hmc K. E. LtnoJiKOBCKor, rennjajiHor na-

yHHMKa, yTeMejbimaMa MOêpHe KOCMOHayrnKe, npoHajiaaaMa Kora
3a >KHBOTa HHcy npH3HaBa3in, a laKo uetbeHor y Hame BpeMC. Ami
caMO Majio6pojHH 3Hajy 3a H=era Kao 3a opiiniHajiHor (jiHJiocotjâ
Kojn je ca CTaHOBiiiuTa «MHCTe» HayKe ycneo ;ia caraeâ npayapoK
CBHx cTBapii H nojaBa, jxa noKaiê HajBiiiue ciiae ii HjHxob yxHuaj
Ha pasBoj MoeeqaHCTBa. MaaoSpojHii npusnajy iberoee Hjieje h aa-
Hac, Kaaa je sehHua naeja n yeiiaa Ll,noaKOBCKOr y apyrwM c(j)epa-
Ma 3HaH)a noTsprjena y npaKCu. To je sajeaHHHKii ycya cbmx rewH-
ja, TO je Hecpeha Moaepne uiiBHan3auiije Koja je Hecnoco6Ha aa
nojMH cBy uiiipiiHy cxBaxaita rennjaaHor BiiaoBHiaKa Kojn je caMO-
noyaaaHO npoHimao y BaciioHCKH npocrop, y aySuHe KOCMOca h y
6ecKOHaMHocT 6yayfiHocTn.
«U,iia. Mor Maanxa je, nsMe^y ocTaaor, aa pasGnje aaxcHO mh-
majeite o MojiiM paaosHMa Kao o mhcth4kiim» - niicao je K. E.
Uhojikobckm. «j!(a Siicie mc cxBarnaii, Mopare ce noTnyno oapehu
CBcra iiejacHor, nonyr oxyjiTiBMa, cnHpiixiisMa, mhcxhhhhx (j)Hao-
coc|)Mja, CBHX ayxopiixcxa ochm ayxopiixexa eraaKxne nayxe, xo jecx
MaxeMariiKe, reoMexpiije, MexaniiKe,([iM3HKe, xcMiije, Gnoaornje ii
HjHxobhx noMohniix ancunnaHHa».
nponariipajyhH cBoje iiaeje, K. E. UuoaKOBCKii je join aa >Kn-
Boxa iiaaao CBoje MJianKe y o6aHKy neBemiKux Gpoinypa, Koje cy
MHHuaa jeaan ao aaa MaaHxa. Cbh HajBajKHiijii, HajaaHUMmiisHjn
paaoBii ymmi cy ii y oeaj 36opHHK. noxpyaitan cmo ce aa rpynn-
ineMo MaaHKC npcMa HajBaxcHiijuM xeMaivia Koje cy y HjUmb H3ao>Ke-
He H, npeiviaaje xa noaeaa aeoMa ycaoBHa, nomxo je K. E. LI,Hoa-
KOBCKH "^lecxo nonaBJbao ocHOBHe cxaBoae cBojHX naeja y paammH-
XHM paaoBHMa, unaK ce MOT7 iiaaBojuxii caeaehe HajBaxcHnje xeMe:
Monii3aM BacHOHe, >IOibox y BacnoHn w nyxCBH H.eroBor paaBoja,
Hayxa 6yayIiH0cxH, Oraean o BaciioHH.
«y Haaaraity caM ce naaiiiHo cawo nejacHohe, ami hhcbm 5pH-
Hyo o aenoxH peMH». «HeMa cMHcaa iiHcucxMpaxn na npeuHanocxH
y MJiaHUHMa OBora xiina. Cbc UHc|)pe cy caMO npH6jiH>KHe». Am-i
OBa ynoaopeiba K. E. UiioaKOBCKor Hiixaaau aaeopaema mhm homhc
aa HMxa. CaMa xetvia, caMa HerpaanuiioHaanocx naeja oriMHibaBa,
KOHCTaHTHH U,HOJTKOBCKM
OTKpuBa HOBe xopH30HTe pa3Boja, aHra>Kyje cse /lyxoBHe Mohii aa

6h ce HMTajio cee BHiue, 6h ce MHcaujio o KocMocy, >j<HBejio y
BacHOHH. Cbh paAOBH UnoJiKOBCKor npo>KeTM cy TaxBOM crpaiuhy
npCMa JbyAHMa, TaxBOM yxejbOM ;ia iim ce noMorne Aa ce ocjio6oAe
HeBOJba H Hecpeha, Aa ce HeceecHO ocelia aaxBajiHocx ayjopy aSor
jteroBHx TparaH>a, HAeja, MaaHaxa.
!)KeneaH 6hcmo ah yno3HaBaH>e ca 36opHiixoM 3aBpiijHMo pe-
MHMa caMor ayxopa:
«y roAHHaMa caM y xojHMa ce yMiipe h 6ojiiM ce Aa hexe Hany-
CTHTH OBaj xcHBOT ca popHHHOM y cpuy, a Aa OA MCHe (ca MMCxor
H3B0pa 3HaH>a) hhctc caanajiH Aa Bac oMexyje paAocx 603 xpaja».
MOBEK, CBET H BOE Y KOCMHMKOJ
a>HJIOCO<t»HJM K. E. UHOJTKOBCKOF
npe;i Baivia ce Hajiaan 36opHiiK (})naoco(l)CKo-TeopiijcKHx paô-

aa Koje je nanncao remijajiaH MOseK ii Kojn je, oiijih mh xora cee-
CHH HjiH He, 3HaMajH0 yiimao na m{mbot ceaKora oji nac. K. E. LJh-
oaKOBCKH je yreMejbUBaH KOCMOHayTiiKe, jeîHor oa KJbyMHHX npa-
eaua nayMHO-TexHUHKor nporpeca, koJh OApeljyje MHore KapaKxe-
pHcxHKe (xaKO no3HXHBHe, xaKO, Ha >KaJiocx h HeraxiiBHe) name
«xexnHUHCXn^!Ke» uHBHJiioauiiJe. Ajih oh caM cboJhm rJiaBHHM /lO-
cxHrHylieM yonuixe Hiije cMaxpao xeopujy paxexe, eeh KOCMHHKy
4)Hjioco(j)Hjy Koja oxxpnaa cMHcao jxusoxa, umteBe h nepcneKXHBe
HOBenaHcxBa na nyxy y kocmoc, xa nocxH3aH>y wcaBpiiiene h îhb-
He» Gy^yhHocxH.
Ebo hckhx niixaHia KoJa ce najiaae y cpeîiiuixy (|)hjioco4)cko-
xeopuJcKHX npoMHUUtaHia K. E. U,nojTKOBCKor: «Kojihko Bpe;in Ha-
Ma no3HaxH acMajbCKii xchbox? /la jih cmo jkhbcjih npe poêH>a h
AC JHI hCMO XfHBeXH nOCJie CMpXH? Kojn cy XeMCJbH MOpaJlHOCXH H
y HCMy ce ona cacxojM? Kaxo nonpaBHXn 6yAyriHocx axo je nocxo-
jaHjC 6ecK0HaMH0? M JIh je oho 6ecK0HaMH0?»
KocMiiMKa "cBCTCKa Kyjixypa
KocMHHKa (i)Haococt)nja K. E. UiiojiKOBCKor OApa>KaBa jihhhocx

H>eHor ayxopa. To je seoMa opiirnHaJiHa napaAOKcajina nHxejiexxy-
ajHia nojasa. Y MHoro acneKaxa jeAHHcxBCHa, OHa ce unax (jiopMH-
pajia y KOHxexcxy cBexcKC xy/ixype na pacKprnhy paaHOBpcHHX, no-
HexaA Me^ycoSno HCKJtyHHBHx xpaAHUwja, xaxo aanaAHHx, xaxo h
HcxoMHHx; HapasHO, npe csera xpaHHUHja pycxe 45HAOCo4)Hje, no-
ceSno pycKor KocMH3Ma. To ce jacHo noKaaaao Ha caAP>xajy (Jjhao-
CO(|)CKO-XeopHjCKHX HpOMHliUtaHia K. E. UtlOaKOBCKOr.
Ayxop KariHxaJiHe «Hcxopnje pycxe (|)Hjioco(|)nje» B. SeHiKOS-
CKH HarjiamaBa caeAetie HjeHe ocoGhhc:
1) xeopnja caanaiba, Koja ce ^lecxo CMaxpa xeMejbCM csaKor
(l)HaocotJ)iipai-ba, noxiicnyxa je y Apyni nAan;
2) y npBOM njiany je aHxponoueHxpH3aM pycKHX (j)HJioco4)CKHX
xparaHsa. Haxo cy, napaBHO, oiia bcIhihom AySoxo pejiHrHoana, no-
KOHCTaHTHH U,HOaKOBCKH
HajBHUje cy noceeheHa npoGaeNiy HOBCKa: tteroBoj cyA6HHH, cmh-

cjiy >KHBOTa M jbyACKe ncxopiije. To ce HajBHuie noKaayje y xoMe
liixo, HaK H y HajancxpaKXHHjHM npo6aeMHMa, j,OMiiHHpajy Mopaji-
HH cxaBOBH;
3) aHxponoueHxpHHHOcx pycKe cj)n;ioco(|mje nocxae/ba Kao Ji/ie-
aji xparaite 3a uejiOBHxomhy, sa jeanHcxBCM cbhx iinMeH3nja peaji-
HocxH, CBHX Kpexatta jby^cKor ayxa. Obh momchxh cy Haiujiii cBoj
M3pa3 H y KOCMMHKOj c|)HJ10C0(j)HjH K. E. IJ,HOJlKOBCKOr.
npo6neMHMa xeopHje casHaHja y H>oj je xaKolê noKJiOH>eHO pe-
jiaxHBHO Majio â>K^be. CMHcaona noxKa KOCMiiMKe (})HJioco(|)nje je
npo5jieM HOBeKa. Ayxop je ce6H nocxaBMo unjb noKa>Ke iia cBa-
Kora y GyAyhHOcxn «OMeKyje paAocx 6e3 Kpaja», Koja je cy5jeKxnB-
HO 6ecK0HaHHa. K. E Uhojikobckh je pa3par)HBao KocMHMKy exuKy
MHje je HMnepaxHB, no H>eroBHM penHNia, «Aa hhtac ho 6yAe ni-jKa-
KBHX naxHbn, HH 3a caBpuieHe, hh 3a jipyre, HeîoepujeHe >khboth-
fbe HaH OHe Koje xex noHHiby CBoj pa3Boj» («HayHHa exHKa»). Te-
MejbCM CBor exHHKor cHcxeNia K. E. U,ho;ikobckh je cwaxpao «Haj-
HHCXHjy Jby6aB npeMa ce5H (eroH3aM)», Koja he, y CKJia^y ca ko-
CMHHKOM ^HJioco(jjHjoM, 6hxh oniHxe ;].o6po. SeMjba je, no ibero-
BHM peHHMa, Aco KOCMoca y KOMe ce MopajiHH npuHUHnii, 3acH0Ba-
HH Ha «npaB0j Jby5aBn npeMa ce6H», oeh ocxBapyjy. Osy npo6jie-
MaxHKy je Uhojikobckh najnpe pa3Maxpao na nnîHBHjiyjiHO-jiHHHo-
CHOM HHBoy, aJTH je noxoM npepacxajia y npoMMUjjbahba o cspxaMa
H CMHc;iy >KHBOxa yonujxe, o HjHXobom HaAJiHHHOM, kocmhmkom
pa3peLueH.y, Koje je CMaxpao je;iHHO hcxhhckhm.
noce6HO Mecxo y exH^Koj KonuenuHjn K. E. Uno;iKOBCKor 3ay-
3HMa xcMa oc;io6o5efba qoBcxa o;i cxpacxH. «nocxojn cpehaH n ne-
cpehan >khbox. A axo je xaKO, OHiia >khbox hmb CMHcao. HieroB
cMHcao je y xomc /la ce ynpaejba xchboxom h npupoÔM h ;ia ce >xii-
Box yqHHH cpehHHM 3a cse ujxo oceha». npupo/iHo h BemxaHKo
o/iaSHpaPbe «xokom XHJba;ia ro;iHHa mokc npoH3Be;ie BeoMa ca-
BpLuene opraHnswe, Heocexibnae na paôcxH h naxite. Mjiaôcx hx
MHoro He yaSy^yje h cxapocx hx mhofo ne Myqu. FTocxiiMce ce (|)h-
jioco^CKa paBH0;iymH0CX, paBHo;iymHOCX By;ie, yaBMiiieHocx nnp-
Bane. He caMpxHH MMp, Beh >khbox, 6orax ASJiiiMa, yaBHuienHM no-
cxynuHMa, ajin (|)H;]0C0(j)CKH cnoKojaH» {HiipGcma).
K. E. Uhojikobckh je cMaxpao ;iaje Heje;iHaKocx Meljy JbyînMa
Hy)KHa, «Aa je ona ycjiOB HanpexKa». Y ceojHM comijajiHO-exriMKUM
xparafbMMa («Hecpeha h reHnje» w AP-) HaMeH>HBao je iicxaKnyxy
yjiory reHHjajiHiiM jbyAHMa. CaAa je «qoBeK-reHHje npoccHHiiM jby-
AHMa HecxBaxjbHB ... HeonxoAHO je noceSno ApyuiXBeuo ypel)cH>e
KOCMHMKA OHJlOCOcDHJA
na 6ii ce H3 MOBeMancTBa n3;iBojnJin obii HacroBn /iparoueHH pyKo-

BOAIIOUH»..
Csoj npiiJias obum npo5aeMHMa Uhojikobckh je CMaxpao He
caMO pauiiOHajiHCTHHKHM, Hero H «cTporo HayMHHM» (oTy;ia,
yocTajiOM, TaKBH HacaoBH HberoBHx pajiOBa Kao ihto cy «HayMHa
eTHKa» H zip.)- riHcao je zia cy ocHHBaMii pejinrnja mhcjihouh hcto
Kao H nayHHHUH. H Je/iHn h zipyrn cy npsooHTHO sacHHBajiH cBoja
yneiba Ha nosHaxnM wniteHHuaMa u nocMaxpaHjiiMa. K. E. Unoa-
KOBCKH je 6ho >kmbo saiiHxepecoBaH 3a pauHOHajiiicxHHKa xyMane-
H>a 6H5JinjcKnx xeKCXoaa h cxBopno je CBojy concxBeny, BeoMa
HeopxozioKCHy aapHjaHxy xpniuhaHcxBa.
«nocxojH JiH Bor?», nnxao je K. E. Uhojikobckh. H>eroBa pas-
MHiiijBaH>a XHM noBozioM, Koja je HspcKao y pasjiHMHxa BpeMeHa, ne
noziyziapajy ce noxnyHO. Ebo HeKOJiHKO unxaxa us pajia Kojn je zieo
OBe KtbHfe. «Bhluh hobck mojkc zia aajjoSnje 6ojbe sjipaajbe, ziyro-
BeMHocx, caBpLueHiijn paayM, xexnnHKy Moti h ocxajio, uixo mh He
MOHceMO HH zia npeziBHAHMO HH zia saMHCJHiMO. M exo BaM 6ora ca
xor cxaHOBHLiixa». Bofobh BHUier pe/ia cy, no Uhojikobckom,
«npejiceziHHu,H» jipyrHX cBexosa. «... MopaMO zia npHSHaMO nocxo-
jaHse MHouixBa 6oroBa najpaajniMHXHjiix niiBoa. LUxo cy ohh bmujh,
xojiHKO cy ziajbe oa MoaeKa, xojiuko cy My HenojMJbHBHjn». A uixa
je «nocjjeAibH, HajyaBUiueHnjii BaaAaJiaLi»? â jih Je oh caM kocmoc
HBH HCKH [terOB OpOAyKT, XQKO pchli JIHMHOCHH 6or(HeKaKaB AaJie-
KH npajiHK HajBHUier aaMUciiHBor MoaeKa), xcluko je peliH. Ajih y
HCKHM paHnjnM ACJiHMa K. E. Uhojikobckh je HaaiiBao Bopom
«y3pOK» KOCMOCa.
Oh je H nopeA xora HarJiamaBao Aa ce 3a pasyweBaHse kocmhm-
Ke ([jHAOco^Jiije TpeSa «noxnyHO OApeliH caera Hejacnor, nonyx
0KyjiTH3Ma, cnHpHXH3Ma, MHCXHHHHX (|)HAoco(j)Hja, CBHx ayxopHxe-
xa ocHM ayxopHxexa eraaKXHC Hayxe, to jecx MareMaxHKe, reowe-
xpitje, MexaHHKe, (jjHÛKe, xeMiije, 6HOJiorHje h ibiixoshx noMoh-
HHX AHcuHnjiHHa». Ajih cxhmkh h peAHPHoaHii npiiHunnH unax ne
npoHCTiHiy H3 nayMHHX 3HaHja, ohh ce (|)0pMHpajy HHxaBHM Ayxos-
HHM 5KHBOXOM JbyA'', a Hc caMO Kpo3 Hayxy.
LUxaje, nax, oho KBajiHxaxiiBHO hobo ujxo je K. E. U'io-Hkob-
CKH AOAao pa3Bojy ne caMo pycKor K0CMH3Ma, seh h cBexcKor ^)h-
Aoco(l)CKor MHHJjbeiba, jbyACKe xyAxype? Obo nHxaH>e Berinna iic-
xpa>KHBaMa csexcKe [|)HAOcoc|)Hje iia >KaA0CT aothmc tck acahmhh-
Ho, iienoxnyHO hah Max norpeiuHO. XI.a ah je, na npiiMep, aobojbho
orpanHMHXH cc Ha xo Aa je 3a ({juAOCOcjicxo-xeopHjcxe HAeje K. E.
Uhoakobcxop xapaxxepiicxHHHa xocMUMxa ycMcpcHocx? He, xaxBa
10 KoHCTaHTHH Uhojikobckh
KapaKTepHCTHKa je cyBHUie yoniuTeHa, ona hx hc HSAsaja He caMo

H3 K0CMH3Ma, HerO Max HM H3 MHOPHX ApyniX (|)HJ10C0(i)CKHX KOH-
uenmija. Ochm xora, ona ce noxaayje xao HeAOBOJbua h3 joui jcA-
Hor paaaora: K. E. U,mojtkobckh je nosesHBao pasMarpavbe obhx
npoOjieMa He caMO ca kocmocom Beh h ca BoroM, luto ce jom Aone-
ABBHO HajpaAHje cthaibhbo npeliyxKHBajio. MeI)yxHM, npoOjicMa-
XHKa «HOBeK - KOCMOC - Bor» je xpaAHHHOHajina 3a CKOpo cbc (})»-
jioco(|)CKe CHCxeMe, a ne caMO 3a KOCMHHxy (j)HJioco(l)Hjy.
MoicAa ce CMHcao kocmmmkc ^HJiococj)Hje y npHAiiHHoj MepH
oxKpHBa y no3HaxoM iicxaay K. E. U.HOJiKOBCKor Aa «cyA5HHa cxbo-
peHia 3aBHCH oa cyAOHwe BacHOHe» h Aa je cxora «HeonxoAHO 5hxh
npox<ex HCxopHjoM BacHOHe» («Hy)KHocx kocmmmkc xaHxe xAeAii-
mxa»). OBa MHcao, sacHrypno, nspajKaea jeAan oa KityquHX acne-
Kaxa KOCMHMKe (})MJioco(})Hje. Ajih h ona HHje paasHjana caMO y ko-
CMH3My. Ha npHMep, h xeopnja BacHOHe Koja ce iiiHpH h ona Koja
ce noHexaA nasHBa xeopuja xepMHMKe cMpxn BacHone, noBeayjy
npouiay h 6yAyliy cyASwHy qoBeHaHCXsa ca rjio6ajiHHM npouecHMa
esonyuHje. Aah K. E. U,hobkobckh je HuxaBor xcHBoxa BeoMa cmo-
XHBHO oASauMBao HAejy xepMHHxe CMpxH csexa, a mnpeHsC CHcxe-
Ma ranaxcHja, npcMAa ra je npuxBaxao, Hnje noBe3HBao ca nep-
cneKXHBawa HOBeHancxBa. Taxo My obh xHnoBH KoeBOAyunje hobc-
nancxBa h BacHone Koje npeA-naxce MOAepHa nayica niicy 6hah 6jih-
CKH. rioHeKaA ce noAcefta Aa h HOBexa caMor K. E. Uhoakobckh
Hnje nocMaxpao xao Bpxynau KOCMHMKe eBOAyuHje. Aah cahmho
cxaHOBHiiJxe cy npHXBaxanii h B. H. BepnaACKM h Apyni cAeAOeiiH-
UH K0CMH3Ma, 03 H HC CaMO OHH.
HapaBHO, y cneun(|)HMHe oaahkc 4^HAoco({)CKo-xeopHjcKe koh-
uenunje UHOAKOBCKor cnaAa HAcja o HeMHHOBHOcxn kocmhmhocxh
6yAylier MOBenaHcxBa. Ha Hnax, y nosaAHHii ocxaje Heuixo Bax<Hn-
je, no CBoj npHAHUH Hemxo mxo OApeljyje caMy cyinxHuy kocmiimkc
(|)HAOCOcj)Hje. Ona jesrpoBHXO Moxce 6hxm obuko Aec{)HHHcaHa:
«KOHCxpyKXHBncxHHKH» npnAAS HOBCKy H cBcxy xao 06jeKXHMa
npeo6pa>Kaja sacHosaHor na npHHUHOHMa Hayxe h nayMHe exHKe.
HeMa cyMfte Aa je oeo rAeAHiuxe nacxaAo noA JaxnM yxMu,ajeM
HAcJa «(})HAOCo4)wje 3ajeAHHHKor AeAa» H. O. OjoAopOBa o peryAa-
UHjll npHpOAC, aAH OHO HAG MHOXO AaJbC.
TpyAehH ce Aa 6yAe npaoHAHO cxaaheH, K. E. Uhoakobckh je
Mecxo OBaKO rooopHO: «Ja, napaBHO, neMaw HuxaKBux npexensHja
Ha npeoSpa^Kaj MOBenancxBa, na npaxxoHHO ACAOBaHje n noAimiH-
KH 3HaHaj. HyAHM caMO AySoKO npoMimjJbena pasMHiiiAâbba, 3a-
cHOBana na ^03HaBa^by HOBexa h HaxypaAHcxiinKHM 3Ha»bHMa».
KOCMHqKA (DHJIOCOOHJA 1_1_
Ajih to He MCHja cMncao i-beroBHx cxBarart-a. «BpeMe he Hexaiia
MOBCKa yMUHHTii rocnoAapeM Sexube. Oh he pacnjiararii )khbotom
6njbaKa H >K[iBOTHHja, MaK li concTBeHOM cy;i5nH0M. npeo5pa>KaBa-
he He caMO Sexmy, nero n cxBOpeHja, yKJbynyjyhii h H>era caNfor».
TlaKjie, Hy>KHO je «ycaBpiijaBaH>e ;by;icKor Moara 6e3 yMaH>HBaH>a
cBecHOCTii». A^Hac «MHorn jby;iH ne 6h mofjth â oncxaHy 6e3
cxpacxii,jep cy hm BOJba m paayw c;ia6H. Ajih BpeMenoM, Kpos ee-
LuxaHKO oîaSiipahbe, mokc 6hxh jio6HjeHO cxBopeFbe 6e3 cxpacxH,
ajiH Hanpe/iHor yMa» («¥« h cTpacxH»). KocMHHKa 6y;iyhHocx ho-
BeMancxBa, ocxBapeHje «6ecKpajHe MohH» naiiie UHBHJiHsaunje, hh-
je caMo HieroBo paceibaBavbe y KocMimKe npocxope. Hama kocmhm-
Ka CKcnaHSHja ne MO>Ke jia. Qyne orpaHnqena na o6HMHy «6a3y» 3a
eBojiyuHOne npouece y BacnoHH, ona je HeoiiBojHBa o;i xoxajiHe
xpaHC(j)opMauHje imxepeca Biimer yxia KaKo BaciiOHe, xaKo h JbyA-
CKe Bpcxe, npOMene H>eroBe 6noaoiiJKe npupoê h npeo6pa>Kaja y
«exepHMHO 6nhe, Koje neMa Hiiiuxa aaJe/iHHMKQ ca caBpeMCHUM mo-
BeKOM». PaîH ce, HapasHO o jiajieKoJ nepcncKXHBH.
Kocmoc, H,eroB «y3poK» n «BOJba»
y CBOjoJ KOCMHifKOj (j)H;iOCO({)HjH K. E. U,H0J1K0BCKH je CTBO-

pi'io rpaHiiH03Hy KOHuenmijy KocMoca, BacHOHc, Mnjii je oprancKH
AGO caM MOBeK, a kocmoc ce nojaajbyje Kao whobckob cBex».
OcHOBue MAcje xe KOHuenuifje Mory ce obbko cyMHpaxii:
1) eacnona je jeAHHCXBCH, 6ecKpajno cjiOJiceHH opraHnaaM KojH
HMa CBoj «y3pOK» H «BOJby». OcoSuHe BacHone cy onaKBC KaKBHMa
Hx ona>KaMo ycneA nocxojaHja yspoxa Bacnone, a hcxo xaKo ycjieA
HyxcHocxH jbyacKor nocxojaiba y CBexy;
2) BacHona je 6ecKpajHa y npocxopy h BpeMCHy. Ona oSyxsaxa
6ecKpajHy xHjepapxnjy kocmhmkhx cxpyKxypa - oa axoMa («aTOMa
- AyxoBa») AO «exepHMHHX ocxpBa», xo jecx, roBopehu moacphmm
jeanKOM, McxaranaKXHKa pasaHMHXor Husoa cjiokchocxh;
3) BacHOHa je «;KMBa» («caM00praHH3yjyha», kbko 6hcmo mh
Aanac peKJTH) h wbcmho MJiaAa». V Hôj ce OABHjajy npouecH Kojn
KOMnenayjy xeHAenmije xa yMIlpa^by m AccxpyKunjn;
4) y BacHOHH orpoMny, y OApeDeHOM cMHcay nax oAJiynyjyhy
y/iory nrpajy KOCMiiMKe uHBHJiiisauHje; Hame MOBeîancxBO je caMO
jeAHa OA ^bHX.
Hexe OA HaaeACHHX iiAcja xocMUHxe (|)njioco(|)iije «noHOBO ox-
KpHBa» MOAepna nayxa.
K. E. I^HOJiKOBCKH je qecxo h npiianMHO xaxeropiiMHO narjia-
LLiaBao: «Ja caM naj'îiicxHju MaxepHjajincxa. He npH3HajeM HHiiixa
12 KOHCTaHTMH I^HO/IKOBCKH
OCHM MarepHje. Y xeMHjM H 6H0J10rnjH BHAHM CaMO Mexa-
HHKy. HHiae kocmoc je caMO 6ecKpajHH h cjiokchh MexaHH3aM».
Ajim Te peHH He Tpe5a cxBaiaTii cyBHUie /ioc;iobho. OojaM MaTCpH-
je y KOCMHMKoj ())H;ioco(})HjH je 6ho aeoMa cneuH({)HHaH, y CKJia/iy
ca naHncHXH3M0M, to Jecx ca iwJom cBeoniuTe o/iyxoBjbeHocTn
CBHX npHpoziHHX CTpyKxypa.
npHpoflHH o5JeKTH, Mc^y KojHMa H KocMHHKa Tcjia, cacToje ce
OA aroMa, Koje je K. E. U,noaKOBCKH cxearao aeoMa opHninajiHO. C
jeAHe CTpane, oh je aioM nocNiarpao Kao 6ecKpajH0 Majiy MaxepH-
jajiny MecxHuy, ajiH c Apyre, jom h Kao «axoM ~ Ayx», Kojn hma
cnoco6HOcx Aa oceha. «HHcaM caMO MaxepHjajiHcxa, Hero ii nann-
CHXHCxa, Kojn npHxeaxa cnoco6Hocx MHxaBe BacHone Aa oceha. Ty
oco6HHy cMaxpaM neoABojHBOM oa MaxepHje» - nncao je I4hoakob-
CKH y «M0HH3My BaCHOHO).
jHyro cy cjihmhh HCKasH LIhojikobckop cjiy>KHAH Kao noBOA sa
aawepKe Aa ne bmah KBaAMxaxHBHy paajiHKy HSMe^y xchbc h hokh-
Be npHpoAe, Aa 6e3 ochobb npcHocM ceojcxBo ocetiajHocxM, no3Ha-
To cawo KOA >khbhx opraHH3aMa, Ha HHxaey BacHOHy, h xaKo AaA>e.
Ajih ce caAa CHxyauHja y HayuH npHwexHO MeH>a h mh xao Aa no-
HMH>eMO Aa cxBaxaMo cymxHHCKH cMHcao npopoqaHCxaea osor mh-
CAHoua. HAeja o xoMe Aa je HHxasa npnpoAa uhhobckh >khbh opra-
HH3aM, 6e3 o63npa Ha rneBHe npoxecxe mhophx (j)HAoco(})a, Aanac
Ao^cHBAjasa npenopoA, ajin y3 noaHBart-e na xpaAHunje Hcxo'îi-baM-
Ke MyApOCTH.
PaaMaxpajytiH HAejy yapoxa KocMoca K. E. L^hoakobckm je, no-
3HBajyhH ce na npHMep MOBeKa-cxBapaoua Kojn je cxBOpHO ayxo-
MaxcKe anapaxe, a HHja je pasAHKa y oAHocy Ha HOBeKa caMO kba-
AHxaxHBHa, a He KBaHXHxaxHBua, cwaxpao: «HcTaje Maxepiija h xa-
Mo H OBaMo, HcxH cy aaKOHH npHpoAe». Hacynpox xoMe, «TeLLiKo je
CMaxpaxH yapoK BacHone HAenxHMHUM c fbOM caM0M», noiiiTO je oh
cxBopHO 6ecKpajHocx y oSAHxy HeoppaHHHenop KOCMOca, KojH
«ycAOBA>aBa nam >khbox».
Ho peHHMa K. E. LIhoakobckop, «BacnoHa hbm nenpeKHAHO
AOBHKyje 0 nocxojaHjy yapoKa» KojH je «HeH3MepH0 H3HaA kocmo-
ca» H HeynopeAHB ca cBojoM xBopeBHHOM, noinxo cxeapa h cyn-
cxaHuwjy H eneppHjy, uixo «caM kocmoc Hnje cnoco6aH Aa yMHHH».
Kocmoc je xex jcAan oa MHOuixea «npoH3BOAa yapoKa». YapoK je
cBeMOpyh y OAHOcy na kocmoc h cnocoSan je KaKo Aa cxsapa, xaKO
H Aa yHHUJxaBa Maxepiijy. YapOK «jecxe najBULua A>y6aB, 6ecK0HaH-
HO MHAOcpê H yM, H paaAOP, H oprancKa Giiha Bacnone h ibvixob
yM HMHejcAHy ncxy A.y6aB».
KOCMHMKA OHJ10COOHJA U_
y MHoniM cBojiiM AeiiHMa UnojiKOBCKii je înpeKTHo iwhtii-
(l)iiKOBao y3pOK ca BoroM, Kojii ce Hanasn iBHaii caera h npeSiisa
H3RaH KocMOca, oAGauyjyhii iwejy o5oroTBopeH,a npnpo;ie (naHje-
H3aM). Ami noHeKaji ce koa Hêra Mory nponahn Hsjase ApyraHiije
Bpcxe, MecTO bcomb cjiiiHHe naHxencTHMKHM. To je je;iHa ojx napa-
AOKcajiHHX upTa hberoBe KOCMiiMKe (j)HJioco^nje.
UiiTHpaHC Mncjiii UHo;iKOBCKor noHOBO noKasyjy ;io Koje Mepe
MeTa(|)opHHKH xpeoa paayMCxii H>eroBe pcMH jxa «He npM3Haje hh-
uixa ocMM Maxepiije». fla oh npaKXiiHHo npHsnaje m «y3poK ko-
CMOca» MOKe m cxBopvi H yHHUJXii Maxepnjy, luxo HHKaKO ne MO>Ke
HQ 6yAe ycarjiaujcHQ ca npMnuMnHMa MaxepujajimMa!
y Be3n ca npo6jieMOM y3poKa K. E. Uhojikobckh je xaKoI)e paa-
Maxpao cjieîelie nnxanje: «Ako Ka^KCMO /la je ceex yeeK 6no,;ia je-
cxe M ;ia he 6hxh n He noKejiHMO HQ hacmo âjbe da xora», oHjia je
«xeijjKO H36ehn nnxaHjc: aaujxo ce cse noKasyje y obom, a we y Apy-
roM o6jiHKy, aaiuxo nocxoje obh, a ne Apyrannjn saKOHH npHpoAe?
Jep cy Moryhn h Apyraniijn ... 36or xora Mopa Aa nocxojH HCKaKas
yspoK, Kao H yspoK caMor csexa ...» C jcAHe cxpane, yspoKOM «Ma-
XepHjaJTHOCXH H CBHX HjCHHX 3aK0Ha» K. B. UliOAKOBCKM je CMa-
xpao Bora. A ca Apyre cxpane, iiapeKao je jom jcAny, 6e3 npexepH-
BaHâ BHaMCHHxy MHcao: noujxo A.yACKo nocxojatte y KOCMOcy Hiije
CAyMajHO, «OBaj kocmoc, Kojii mh nosnaJeMO, ne Moxce 6hth Apyra-
mhJhw. Obac BHAiiMO HHiuxa Apyro AO JacHy u noxnyno MOAcpHy
(jiopMyAauHjy aHxponoMop(})Hor npiiHUiina Kojii y name Ao6a H3a-
3iiBa noxnyny noNiexHay y yMOBMMa KOCMOAora. OyHAaMeHxaAHe
KOHcxaHxe BacHOHe noKaaajie cy ce JyBeanpcKH npeuHSHo Me^y-
co6ho ycKAaljCHe xaxo Aa je nocxaAo Moryhe nojaBA>HBan.e MOBCKa.
riHxaJbe 0 yspoKy xora cKAaAa (6oH<aHCKH yxi-maj, nrpa caynaja,
nocaeAHua caMOopraHHsauHje) Aanac inaaiiea Henpecxane pacnpa-
Be. HnaK, saHinvubiiBO je Aa je xaj npHHUiin, Kojn ce cMaxpa hcaom
caBpeMene KocMOAornje, 6no (})0pMyAHcaH y KOHxexcxy (j)HAoco-
{|)Hje K0CMH3Ma.
Jouj jeAHa KJbyMHa HAeja {|)HAOco(|DCKo-xeopHjcKe KOHuenunje
K. E. I^HOAKOBCKor, Kojy pasBHja y «MoHH3My eacHOHew, «Ko-
CMHMKOj (|)HA0C0(i)HjH» H MHOPHM ApyrUM OojaBJbeHHM H HCoSja-
BAiCHUM paAOBHMa, jCCXC nepHOAHHHOCX KOCMHMKIIX FIOjaBa: «CBe
ce HenpeKHAHO nepriOAHMHO npeMciiJxa h xpaHC(|)opMHLije». Taj
npouec pasMCHe ii xpaHCcJiopMaunje eACMenaxa Aoraija ce ysex, ne-
3aBHCH0 OA Kaxacxpo(})HMHiix nojaBa». Y HH3y cayMajesa K. E. U,h-
OAKOBCKH je nocMaxpao KOCMiiMKy esoAyuHjy xao nonaajbai-be jcA-
HHx HcxMx cxaH>a, o5AMKa, npoueca: «reHepaAH0, BacHona yaeK
14 KoHCTaHTHH Uhojikobckh
HMa HCTH o6jihk» - niicao je. Ajih noapaTHOCT cbhx npoueca Tpe6a
cxeaTaTH y «oniuTeM SHaneity, y npn6;iu>KH0M, a lie npeun3Ho Ma-
TCMaTHMKOM, 3310 UJTO CC HHlUTa He nOHaBJba y HCTOM o6;HlKy»;
«Ty ce Mema CKpHeena noTeHUHjajiHa ynyrap ajOMCKa enepnija Ma-
TepnjajiHOCTH H nojaea ce noneKaA KOMnjiHKyje».
fla cy oBe mhcjih 6njie CBojeBpeMeHO o6jaBJbeHe, cnrypHO 6ii
HsasBane HeroflosaFba. BacHOHa Koja ce LUHpn, to jecT nauia Mera-
raaaKCHja, MHTepHpeTupana je Kao Je;iHHCTBeH h CBeoGyxeaTaH ch-
cxeM, KojH oGyxBaia MHxaB npocxop, MHxaBo Bpewe. Cawa noMHcao
0 nocxojaH.y ApyrHx BacHona (Apyrnx KocMoca) o6hmho Je cMaxpa-
Ha inapaaxaHCKOM. Ajih je noxoM y KOCMOJiornjH ce6n npoKpMHJia
nyx H/ieja MHOuiXBeHOCXH BacHona, Koja je jianac nocxajia HajyxH-
uajHHja. Oae BacHone ce Me^ycoSHO pasjiHKyjy oco6HHaMa npocxo-
pa-BpeMCHa, cxpyxxypaMa Koje hx c|)opMHpajy, xiinoBHMa ejieMen-
xapHHX HecxHua h ApyrHM. TaKO ce h oea vizieja K. E. U,MOJiKOBCKor
noTBp^yje y caBpeMenoj nayuH.
Jeflan da «BeMHXHx» npo6jieMa, KojM je cxajiHO MynHO U,iioji-
KOBCKor (Bpatiao ce HjCMy yoeK H3H0Ba, nocjiejjHjH nyx y «Kocmhh-
Koj ^Hjioco(J)HjH»), 6ho je OBaj: «KaKBor 6m cmhcjib HMajia BacHO-
Ha, aKO He 6h 6HJia HcnyHjena opraHCKHM, yMHHM ceexoM KojH oce-
fia?» Taj CMHcao je, no HieroBOM MHiijJi>eFby, y HeMHuoBHOCXH Ha-
cxaHKa BMCoKopaaBHjeHHx kocmhhkhx UHBHJiHsauHja Koje xe>Ke ca-
epujeHCTBy.
y npouecHMa KocMUHKor KpyjKefba nacxajy npHBpeMCHH caee-
3n axoMa KojH cy cnoco6HH jxa 3aAo6Hjy «b[iuih opraHCKH o6jihk
CBecHor >KHBor 6Hria». Flocae CMpxii xaKas cases ce pacnajja, npH
HCMy ce axoMH Kojn cy ra paHnje hhhhjih 6ecKpajno MHoro nyxa
cjeAiiH>yjy y Hoee caseae >KHBor. Uo pcMHMa K. E. UiiojiKOBCKor:
«KoMajiHh Maxepuje HSJioiKeH je 6ecK0HaMH0M HHsy >KHBOTa Kojii
ce, npeMâ cy pasABojeHii orpoMHHM BpeMCHCKUM npasHHHaMa, cy-
6jeKXHBH0 cxanajy y jejian nenpeKiijiHH h, Kao ihto cmo jjoKaaajiH,
AHBHH >KHBOT». Oâxjie cjic^riH jja uoniHTH 6hojioujkh >khbot BaCHO-
He HHje caMo ysBHUjeH, nero h Hsrjiejia HenpeKHAan. Vbck cmo >kh-
BejiH H yocK hcMO >KHBexn, ajiH cBaKH nyx y hobom o6jiHKy h, paay-
Me ce, 6e3 cehaH>a na oho lhxo je npoiiijTo» («KocMH'iKa (|)mjtoco-
c{)Hja»). Mhcjth o 6ecMpxHocxH caaKor MOBexa KojH je caMH^beH or
axoMa KojH ce xaKO y npoinjiccxn xaKO h y 6yAyfiH0cxH 6ecK0HaH-
HO MHoro nyxa cjejjHibyjy y casea xchbop, K. E. Uhojikobckh je CMa-
xpao «yxeLUHHjHMa or o5ehaii>a HajonTHMHcxHMHujiix pejiHrHja».
Kpo3 HMxaay eacHOHy, CMaxpao je Uhojikobckh, «npoTe>Ke ce
opraHCKH HajBox». Ajih ce «MOpaMO ojipelin MHiujbehba» rr je oh
KOCMHHKA OHJTOCOOHJA ]S_
Hajnehii hhbo pasBoja nocTurao hb 3eMJbn. HanpoTHS, nocToje
«HanpeAHnje, 3pene naaHeTe» Ha KojiiMa je >kiibot SHanajHO crapn-
jii OA Hamer. Ohc cy «npeMa pasBojy jkhbotb h yMa nccTHrjie iiaj-
Biiuiii HHBO H npeBasiiLU/ie cy cse ocrajie ruianeTO) («KocMHMKa
cl)Hjiococ{)Hja»).
Yaora thx wmoIihhx h MyApHX» 6iiha y BacHOHH je orpoMHa.
HayseTHO necTO je K. Ll,HoaKOBCKH Hspimao MHLUJbeHse aa «yM h
Moli BiiiiiHX CTBopeftaw, nocetiyjyhH CBeroBe y KojwMa ce passnja
HecaBpuieHH, 6ecMHCJieHii ^<hbot nyn name, yHiiiiiTaBajy raj >kh-
BOT, yKOAHKO je Moryhe 6e3 narhbii n saMeityjy ra CBojoM caBpiue-
HOM BpcTOM». Eto saiHTO jc y KocMOcy Moryh caMO «pa3yMHH,
MotiHM M cpehHH» >kmbot: cBaKH Apyrannjn Shbb «yKA0H3eH yMOM ii
CHaroM nanpeAHHX nAaHeTa».
«A saiiJTo MH CBC AO caaa ne npHMetiyjeMO na SeMJtH snaKC
AeAOBaH>a BHiiier yMa?» - niiTao je K. E. L^hoakobckh. Momcab,
CMarpao je, HHTepBeimnja ApyraniijHX Gnha y >khbot 3eMJte «jom
Hifje npnnpeMJbeHB pasBojeM Behnne AiyAH- A MO>KAa 6h OHa caAa
LUxeTHAa MOBeMaHCTBy». Ajim nocTojn hh3 Heo6jaLUH>HBHx nojasa,
HCTHHa BcfiHHOM cyMHjHBHX, Kojc HaM HRaK «roBope 0 opoAopy He-
KaKBHx yMHHX CHAa y Ham Mosax h miixoeoM yxnuajy hb jtyACKa
Aejia» («Bojba BacHOHe»). Aah «ancoAyxHa eojba h babcx opunaAa
KocMocy — H caMo ibCMy. Oh je nam jeAHHH enaAap. Aah mh xpe6a
Aa >KHBHM0 KBO AA X060/Ke XBKOê MMBMO BOAjy H CaMOCXaAHOCX,
HBKO hh jcAHO HH Apyro Hc npHoaAa HaMa». Hama BOAaa, Hame xe-
JKibc H >KeAje Hecxo «HaHAa3e hb xemKohe Koje hmcmo cnoco5Hii jxa
npcBABAaMO. To cy npenpeKC oa cxpaHC KocMoca. Y xbkbom cAyna-
jy He xpe6a KAOHyxH AyxoM, eeli ce xpe6a xcluhxh aa jom Hnje ao-
uiAo BpCMC 3a HcnyHjCHjC HBUiMx >KeA)a, Aa ce xpe6a jom 6opHXH,
Aa CBMC name >KeA»e Mory Aa 6yAy norpeiUHe ca BHiiier cxanoBn-
mxa H Aa hx xpeSa jom npoBepHXH». CynepUHBHAHsaunje cy Aiime-
HC OBHX orpaHHMema cao6oao, ohc iiMajy «BHme caoSoac, Bnme
B0A,e», npH HCMy je B0A>a xiix Bumux yMHHx cHAa «cKopo y CKAaAy
ca ancoAyxHOM boaôm BacHone. Hjiixoba xcxhumkb Mofi, aajcAHo c
Hjhxobom ApymxBCHOM opraHHsaunjoM, yMHUHAa hx je BAaAapHMa
CBexa. Kp03 mux kocmoc h noKaayje CBojy BAacx» («Heno3Haxe yM-
He CHAe»).
C cxaHOBiimxa MOAcpHe nayxe, OBe mhcah sacaA cy ocxaAe 603
noxBpAC. H BHme oa xora, Aanac je SHaHajny nonyAapHOcx cxckao
aAxepHaxHBHo cxanoBHmxe: o nenocxojamy cynepuHBHAHsauHja, y
HajMamy pyxy y namoj PaAaKCHjii h 0 Hamoj KOCMHMKoj ycaMA>e-
HocxH. Aah npoSACM ocxaje oxBOpeH, hhxchshbho HaynHo xparame
16 KOHCXaHTHH Uhojikobckh
M05Ke flOBecTH zio 6hjio KaKBHX, na h jxo 3anai-byjyhnx h iieoMeKH-

BaHHX «H3HeHar)eH>a». flpeNia TOMe, no cBoj npujiHUH He Tpeoa cy-
BHLue >KypHTH ca 3aKJbyHUHMa.
A ujTO ce Time cxBaTa^ba K. E. U,HOJiKOBCKor Koja ce THHy «Ba-
CHOHCKe Bo;be», aKTMBnocTH cynepuHBiiaiisaunja na «n36aBJbeH>y
oa naTH>H» HecaBpuieHor xoiBOTa, 5aiu ona, no cBoj npnnnmi,
npeacTaBJtajy HajHeypajirnHHujn MOMenar kocmmmko (j)HJioco(})Mje
H cnoco5Ha cy aa y naMa nsasoBy najBehy sGyibenocr nan nccaara-
H,e. Jeana cy cTeap neKH 3aKJbyHia,H K. E. UnoaKOBCKor Koje He no-
TBp^yje Moaepna nayxa: CHTyanHja Moxce aa ce npOMenn,to ce Beh
MecTo aeiiiaBajio. A caceuM cy apyra cTsap npoMHiijJbai-ba Koja pe-
MCTe Mopanna ocePiatba, HeaasHCHO oa Tora aa an je hobck aepniiK
nan aTencTa h Kojy peanrHjy ncnoBcaa. CaoceliaMO ca MainTahbUMa
UHoaKOBCKor, HHje cy hchbothc oKoanocTH ayro Swae nayaeTHo Te-
mxe,6yKBaaHo cy oSnaoaaae necpeliaMa, TparHMHHM caynajHOCTH-
Ma, aa ce yicaone naTPbe ii3 x(HBOTa 6Hao Kor MHcaeher CTBopeiba.
AaH nocTHsaHse top uHa>a nyTCM yHHiUTeHja o6aHKa yMHor >KHB0Ta
KOjH Mo>Kaa H Hsraeaajy hphmhthbhh, aaH Hnax ne Mory aa 6yay
oTKHHyTH H3 «BeanKor aanua npHpoae» 6e3 niTCTe sa BacHoncKH
opraHHsaM, ne caMO aa je neMopaaHO, nero je h caMoynHLUTaBajy-
he. Taxas uHa> ne Moxce aa TpeTwpa xao ao6po hhko oa ohhx sa
KOje je MopaaHH HMnepaTHe - «CTpaxonoLUTOBaH>e npea >khbo-
TOM».(A. lllBajuep).
TpeSa, yocTaaoM, hmbth y snay aa je U,HoaKOBCKH nocTasno
saaaTax xojn aaaexo npeBasnaasn name caspeMeHe xopn30HTe, 113-
Me^y ocTaaor h eTHHxe. CMaTpao je aa he y aaaexoj 6yayhH0CTH
npHpoano oaaSnpaHie xoje ycMepaaajy caynajHe MyTauiije 6hth 3a-
MeibeHo BeujTaMXHM, na n y oanocy na HOBexa. «HoBeMaHCTBO, Ta
SoraTo o6aapeHa paca, nyTCM oaa6npaHja n 6paxoBa he caMO ce6e
ycaBpmaBaTH. OpeocTahe naaHOBn paasnjeHor yma, ca npaBHM
3HahbHMa H MHOllJTBOM aoSpHX (})H3HHXHX H yMHHX 0C06MHa»
(«OpraHCKH CBCT BacnoHe»), He TpeSa hh roBopHTH aa, ca Hauier
caBpeMCHor CTaHOBnujTa, OBa cawxa ne M0>xe aa ce ne yminn npn-
aHHHO cypoBa. K. E. LIhojixobcxh ce, y cyniTiiHw, yaajtaBa oa JT^ya-*
cxor eMOTHBHor cBCTa n y tomb ce Mo>xe BnaeTH join jeana napa-
aoxcaaHa oco5MHa xocmhhxc 4)Mjioco4)Hje.
ria unax: 6e3 o63npa Ha to ujto nocToje BewHe, nenpojiasHe othh-
xe BpeaHocTM He Tpe6a cyBHine ynopno excTpanojiHpaTH y aaaexy
6yayhH0CT MHTaB chctcm naeana h HopwH caspeivieHor Mopajia.
Caaa HaM je Temxo aa cyauMO xaxas he xoHxpeTan o5jiiik 3a-
ao5wTH onuiTejbyacxe, na h Mopaane BpeaHocTii, axo MOBenaHCTBO
KOCMMHKA OHJ10COOHJA \J_
- Kpo3 HesaMHCJiMBo jiyro BpeMCHa - npHXBaxH UAcjy o Hy>KHOCTH
yxHuaja Ha eBOJiyuwjy HOoeKa nyxeM BemraHKor 0Aa6HpaH>a. 3ana-
hbCHii cMejioLuhy pasMHiujbaiba K. E. U,MOJiKOBCKor, OABO>KHheMO
itMXOBy yTeMejbeny MOpajiny npoueny 3a 5yflyriH0CT.
Kocmiimkh 5yayriH0CT MOBCHancxBa
y CKJia^y c noracAHMa K. E. IjiiojiKOBCKor na 6y;iyIiH0CT:

1) HSJiaaaK y kocmoc je nyjKna exana paseoja name uHBHJin3a-
mije;
2) npouec KocMiiMKe eKcnansiije, ocBajaH>a n xpaHC(})opMauHje
«eKoaoijjKe no3HU.Hje» MOBenancxBa Koja ce cbc BHiue iiinpn y npo-
cxopy H BpeMCHy nacxaBHhe ce SecKOHaHHo;
3) npHJiaror)aBajyhH ce pa3Ho:inKHM ycjiOBHMa KocMOca, MoeeK
he ce npOMeHHxii He caMO counjaJiHO h MopajiHO, Hero h y 6iiono-
uiKOM norjie;iy;
4) npouec npeo6pax<aja kocmoch oîBHjahe ce sajeuHo ca ;ipy-
ruM KOCMHHKHM uHBHJiimuHjaMa, y Mnjy nopo;iHuy he cxynwxH
Haiue MOBeuaHCXBO.
no;],cexnheMo na jeân o/i Hajnosnaxiijux cxaaoBa K. E. U,Hoa-
KOBCKor: «HoBeHaHCXBO Hehe BeuHO ocxaxH Ha SeMJbn, seh he, y
xparaH>y 3a cBoxjiomhy ii npocxopoM, uajnpe SojaiKJtHBO cxyuHXH
H3BaH oKBupa axM0C(j)epe, a noxoM he H36opnxH 3a ce6e UHxaB npo-
cxop CyHi[eBor CHcxeMa». Hajiaaax y kocmoc je, no K. E. I4hojikob-
CKOM, c Je^He cxpane aaxoH paaaoja HOBeMancxBa, a ca ;ipyre, Hjerosa
Mopajiiia oSaBeaa. Ajih nocxoje h npaKXHMHuJii pasjioaii. K. E. I4noa-
KOBCKH je Beh oho cBecxan onacnocxH nacxaHKa ohhx npo6jieMa,
Kojii ce y Hame BpeMe HasnBaJy rjioGajiHiiM: HcupnjbHsaHja pecyp-
ca, aaraljuBatba xcHBOxne cpe^HHe, onaciiocxH ou «ueMorpa{j)CKe
eKcnjio3Hje», Kojoj je npnîaBao noce6aH anaMaj, h Apyrnx. Ocsaja-
HjC KOCMoca he OMoryhnxH ;ia ocjia6M npuxncaK xhx npoGjiCMa na
UHBHJiii3auHjy. K. E. Uhojikobckm je HasHaHHo cneêhe nporpaMe:
«1 ) npoynaBaHje Baciione, KOMyHHKaunJa ca 6pahoM;
2)cnacasaHie ou BCMajbCKiix KaxaKJiinMii;
3) cnacasaHje oa npenaceibenocxH;
4)6ojbH ycjioBH >KHBOxa;
5) cnacaBaH>e y cjiy-iajy cHH>KaBaHsa xeMnepaxype CyHua h, y
CKJiaîy c XHM,cnacaaafBe ceera AoSpor mxo je HOBCMaHCXBO cxsopujio;
6) HeorpaHHMCHOCT nporpeca n yHHUixcHie CMpxn».
MoAcpHH paaBoj CBexcxe KOCMOuayxiiKe noxnyno je noxspjiHO
Haiie K. E. Uhojikobckop y Moryhnocx ce ocjia5H HHxensHxex
KOCMHHKA OHJIOCOOHJA \9_
yKyoHOCT KOCMiiMKHX unBHJiHsaunja, yKJbyMyjyhn h Hamy concTse-
Hy, noJaBJbyje ce Kao jezinHCTBeH (|)aKTOp esoJiymije KOCMOca, je-
AMHCTBeHa ciiJia Koja ra MeH>a cboJom npeo6pa>KaBajiaMKOM aKTiiB-
Hoiuliy.
y eesH ca ouenoM obiix MHTpiiraHTHHX nporHoaa nocTaBJta ce
HeKOJiMKO nuTa^ba.
1)ô5po je noBnaTO ji<x M,aeje K. E. UnojiKOBCKor o kocmhmkoJ

6y/iyhH0CTn MOBenaHCTBa, npeo6pax<ajy BaciioHe y KOHxeKCTy jtyA-
CKux uHJbeBa ii nepcneKTHsa He caMO jxa Hiicy AOMCHsejie njieojio-
iiiKy ucHsypy, nero cy Max cMaTpane «AHpeKTHnM HacTaBKOM»
rpaH;iH03Hnx comijajiHux eKcnepHMenaTa. Chobii BejiiiKor yreMe-
jbitBawa KOCMOHayTHKC o 6y/iyhoj ucpehH 603 Kpaja» iiCKopHmheHM
cy ;ia npiiKpiijy cypoBy peajiHocr: MiiJHiTapiiaamijy exoHOMnje,
Koja je no;ipel)eHa rpun y paxeTHO-KOCMUMKOM opyxcjy 11 cjimmho.
Ajih KaKO ce caâ oahochth npeNia vbiiMa nocjie nponacru TOTariH-
TapH3Ma?
2) /â mi cy raKBC npornose noTpe6He, aap one HOBenaHCTBy
He orpaHHHaBajy cjio6oj,y H36opa HjeroBC 6yiiyhH0CTM, naMehyhn
My He caMO jejinny, Hero h rpy6o ^CTepMiiHiicaHy BapHjaHTy pas-
Boja?
3) Ko/ihko yonLUTC Mory 6hth yTCMejbeHH cyAOBH o Bpjio Aa-
JieKoj SyAyfiHocTH, 3ap ohh hc cnaAajy npe y c{[)epy (l)aHTacTHKe,
Hero y c})yTypoJiorHjy?
4) OAroBapa jin iiAcajiiiMa n HOpMaMa MOAspne eTMxe Hax h
HajancTpaKTKuje nocraBibaHje riHTaHia o MoryhHocTH ynaHTaHia y
npHpoAy spcTC «honio sapiens», eeiiiTaMKO AOAasaibe, xaKOpeliH,
«KOHCTpyncaHje» cae caBpLueHnjHX JbyACKiix nHAHBHAya?
HecyMHiHBG, cBaKo OA oBiix nuTaHia je cnoco6Ho Aa usaaoBe
HajLuiipn cncKTap pa3MiiiiiJbaH)a, yKAiyMyJyliii AnjaMeTpajiHO cy-
npoTCTaBJbCHa, npii aeMy Ma Koje oa vbhx, cxpoio roaopehii, HHje
AOKa3HBO HHTii Fa Je Moryfie onoBprHyTii, a hckq oa HjHX cy omh-
FJieAHo yTomicTHMHa. Ajih to, napaaHO,Jolu ne BHami ab nepcneK-
THBe KocMHHKe SyAyliHOCTH ^lOBeKa H HOBCMaHCTBa He sacayjKyjy
036HA3H0 pa3MaTpaH>e.
JacHO je Aa npornose K. E. Uhojikobckof neMajy HMxaxBe Bese
ca noKyujajHMa ab ce noBOxy ca couHjajiHHM npo6AeMHMa, koJh cy
HacTaAM noTnyno He3aBiicH0 oa HAcja t|JHAOco(|iHje K0CMH3Ma.
rioTOM ce. Ha napaAOKcaAan HannH, noxasyje Aa MaxeMaTiiMKo
MOAeAHpaHjC paaAHHHxnx «cueHapiija» pasBoja kocmhmkhx uhbh-
AHsauHja oMoryhaBa Aa ce npoaHaAH3Hpajy paaAiiMHxe BapiijaHxe
HayMHO-xexMiiMKHx 11 ApyuJTBeHHX npoMena y moacphom Apyinxay
20 KOHCTaHTHH Uhojikobckh
Koje cy OA npaKTKHHor HHiepeca y HajcKopHje apeMe h aa mokc aa
AonpuHece HsOopy onTHMajiHor «cueHapHja».
HapaBHO, y cahhhhm nporHOsaMa HecTO ce npiixBajajy, 6Aaro
peneHo, cnopHe npeTnocTasKe. Ha npHMCp, yoniUTe Hnje OMMrAeA-
Ho Aa Tie Hama uHBHAHsaunja sayBCK ocTaxii «TexHoreHa» ii Aa xa-
KHB xnn HjeHor paaaoja Hehe 6hxh saMeHjCH HeKiiM ApyrannjuM, pe-
UHMO, aAanxauHjoM Ha OKOJiHHy yMecxo H>eHor rjioOaAHor npeo-
OpajKaja. DKyMwe AwcKycwje ce boac h o nepcneKXHoaMa MOBCKa Kao
OHOJiomKe Bpcxe. HeKw no3HaxH npHpoAH>auH CMaxpajy HeMiiHOB-
HHM H>eHy AerenepauHjy sa penaxHBHo KpaxKO epcMe y kocmhmkhm
pasMepaMa (AecexHHe XHAâAa roAHHa); o OecMpxHOCXH 3a Apy-
mxBo H, yxoAHKo npe, 3a A>yACKy HHAHBHAyy hc mokc ce, no h,h-
xoBHM MHiMjbeHjy, HH roBOpHXH. Aah 663 o63Hpa Ha XO LUXO je y
nporHosaMa KocMUHKe 6yAyRH0cxH MoseKa h HoseHaHcxBa sancxa
MHoro xHnoxexHHKHX, HeoApeêHHX, Mel^ycoOHG MCKA>yqyjyfiHx h
Hanpocxo npoH3BOJbHHx npexnocxaBKH, paaNiaxpaHie ajixepnaxuB-
HHx «CLieHapHja» y xoj c(j)epH oMoryhaBa Aa ce npeABHAe m 6Aaro-
speMeHO H36erHy nenpHjaxna HSHenaêita Koja nac oHeKyjy, Kao
uiTO ce Aoraâ ca npoMHLijjbaH>eM rAo6ajiHHx npo6AeMa MOAepnor
Ao6a.
Hajc;iox<eHHjM ocxaje npoOjiCM ycMepeHe npoMcne Ohoaouikc
npHpoAe HOBeKa, MnxepaeHUHja y eaojiyuHjy apcxe «homo sapi-
ens». HaK h nocxaBJbavfce xora npo6;ieMa ca cxaHoaumxa MOAepHor
xyMaHH3Ma ACJiyje npHJiHMHO OAOojHO.
Aah He 3a5opaBHMO Aa ce npo6aeM cjihhhc HHxepBCHUMje Aa-
Hac nojaaHO y oAHocy Ha noxnyHO OBoaeMajbCKa AOCxiirHyha nayn-
Ho-xexHMHKor nporpeca, 6e3 HKaKse Be3e ca kocmhmkhm nepcneK-
XHBaMa HOBCMaHcxBa. HaAajMo ce, nax, Aa he HHxeHSHBHe pacnpaae
KOje ce OABHjajy y xoj c(})epH aobccxh ao paajaiiiHjeHja MopaAHHx
cyAOBa MHoro npe nero mxo ohh 6yAy HMaAH npaKXHMaH anaMaJ 3a
npo6AeM 0CBajaH>a KocMOca.
« « «
Kao aaKJbyMaK 6h xpe6ajio narAacHXH Aa cy ce MHore hacJc ko-

CMHMKe 4)HJiococ|)Hje K. E. UHOJiKOBCKor aeh noKaaajie Kao 6yKBaA-
Ho npopoHancKe. Hnje HCKJbyneHO Aa he h hckh cnopHH cxaBOBH
HayHHHKa yxaaaxH na Hoaa xeypncxMMKa 3HaMeH>a y aeMHo >khbom
xoKy jbyACKe Ky/ixype.
B. B. KasjymuHCKU
KOCMOTKA OHJIOCOOHJA
M0HH3AM BACMOHE
IIpeAroBop
y roAHHaMa caM y KojiiMa ce yMHpe n SoJhm ce Aa ftcTe nany-

CTHTH OBaj >KHBOT ca ropMHHOM y cpuy, a Aa oa mchc (ca hhctof
H3Bopa 3Haiba) HHcre caaHanH Aa sac oneKyje paAOCT 6e3 Kpaja.
Eto aauiTo nHuiCM oaaj pesHMe, a Aa jouj HucaM OKOHMao mho-
ro6pojHe 6a3HHHe paAoee. ^ •
>KeaHM Aa oeaj sam >khbot 6yAe cbctjih can o oyAynoj cperiH,
6e3 Kpaja.
Moja nponoBCA y moJhm oMHMa naK h HHje Mauira, Ben cTporo
MajeMaTHMKH saKJbyMaK H3 eraaKTHor 3HaH>a.
!>KejiHM Aa 6yAeTe ycxHtieHU Kpo3 caraeAasaHje BacHOHC, soor
cyASwHe Koja cse OMeKyJe, 36or nyAecHe HCTopuje npoujjiocTH h
6yAyliH0CTH coaKor atoMa. To fie yBeliaTH Baine SApaBJbe, npoAy-
>KiiTH BaM >KHBOT H AaxH CHapy Aa ce h3AP>i<h npoMeHJbiiBOCT cyA-
Ghhc. VMnpafieTe paAocHO, y yaepebby Aa Bac oHeKyje cpeha, caap-
uiCHCTBO, 6ecKpajH0CT 11 cySJcKTHBHa HenpeKiiAHOCT 6oraTor op-
raHCKor >KHBOTa.
MoJh aaKJbyHAH cy yTeiiiHuJn oa oSehatba HajonTHMHCTHHHH-

Jhx pejinrnja.
Uiijb Mor HJiaHKa Je, H3Mer)y ocTajior, Aa ce paaopn norpeuiHO
MHLUAjeite o moJhm paAOBUMa xao o mhcthhhhm.
HnJeAaH no3HTHBHCTa He MO>Ke 6hth pauiionajiHujH oa Mene.
Hax je H CnHHoaa y oAHocy na Mene mhcthk. Ako Moje bhho h H3a-
3HBa niiJaHCTBO, oho je iinax nptipoAHo. Moj uhjl je Aa ysepHM Aa
ce 6e3 K0Ae6aH>a n3AaJy cBa MoJa AC-na.
Jâ SiiCTe Me cxBaxHAH, Mopaxe ce noxnyHO OApefiH cBera neja-
CHor nonyx oxyAXHSMa, cnnpiixnaMa, mhcxiihhhx 4JMAOCO(j)Hja, cbhx
ayxopHxexa, ochm ayxopHxexa ersaKXHC nayxe, xo jecx MaxeMaxHKe,
reoMexpHje, MexannKe, ^manKe, xeMnje, Snonoriije h h>hxobhx no-
MOriHHX AHCUHRAHHa.
riOBOAOM MOje KOCMHMKC paKCXC, HaBOAHM CACAeliH cxaB Aco-
UHjauHje npupoAHjaKa.
CCCP. HapKOM 3a npocaemy

Acoifujai(uje npiipodihaKa
30. deijeMdpa 1922. zoduue
6p. 939
MocKQa, IlempoecKO-PasyMoecKO.
noAfOnpuepedna OKadeMiija
doM 6p. 17
rioujTOBaHH KoHciaHTHHe EAyap;ioBHHy,

BejiHKO HHiepecoBatte HsasHBa Bama KH>Hra «M3BaH 3eMJbe».
y ftoj 3anaH>yje o6Hjbe leopHjcKHX noAaraKa, npopaMyna ii saKJby-
HaKa cTporo HayHHor KaaKxepa. Ajih rAasna oAJiHKa h speAHOCT
Baiuer ASAa je Ayx jtySasH npeMa MOBenaHCTBy h cHJiHa >Kejba xa
H»eroBoj Ao5po6HTH, koJom je npoxera MHiaBa xH^Hra. Ceaxa bam
HacT H XBaaa, Aparw xoAera!
AcouHjaunja c noHocoM bhah xao cBor MAaHa sac, xojn yMe
Taxo jeAHocTasHo Aa cnojn BeAHXO 3HaH>e h MyApocT ca Searpa-
HM4H0M jby6aBA>y npcMa A>yAHMa. Oaaj 3a HayHHHxe xaxo peAax
CKJiaA BpAHHa H3ABaja sac Me^y ibHMa h joui Jbahom CAyxcH xao ao-
Ka3 Aa cy orpoMHy BpeAHOcT 3a MOBeHaHCTBO npeACTaBAaaAH h
npcACTaajbajy HesasHCHM HayHHHUH.
ria npHMHxe no3ApaB oa Hac, AparH yMHxeAjy h xoAera!
B.a. cexpexapa h cexpexap cj)H3UXO-xeMHjcxor xoAernjyMa ...
rioxoM y riHCMy wcxor B. K. MMxaMo:
Ca HCXHHCXHM saAOBOJbcxBOM CAM npomiTao Bamy xibiiry
«H3BaH 3eMA>e». Y 3BaHHHHM AOOHC Ac[oi;Hjaunje] npnp[oA^t>axa]
HHcaw Morao Aa CMecxHM cBe oho iaxo 6hx >xeAeo Aa xaxceM ayxo-
py ... ripHXBaxajyhM xeopHjcxy Moryfinocx xopHiiilieHja paxexe 3a
Me^ynAaHexapny xoMyHHxauHjy, bhahm y tom saAHBJtyjyheM npo-
jexxy ocxBapeHjC HAeje h Bennor jbyACxor cna o pajcxo-He5ecxoM
nocTojaH>y jtyAH joui 3a >KHBOxa.
ria H axo caAaiJUHja renepaAHja ne ocxsapH osaj can, csejeAHo:
axo ce HexaAa oh ocxeapH, xaxo he ce HHuixaenHM xaAa noxaaaxii
CBH «Bax<HH seMajbCKH nocAOBH». «Taii!XHHa NBA xamxMHaMa, cee
je TaiiiTHHa», xao rnxo je pexao jcBpejcxH MyApau. A najBajxnnjn h
HajHHTepecaHTHHjn cy, cAoxuheMo ce ca aaMa, BHafee h nayxa.
Baiua paxexa je npBH noxymaj npoAopa hsbbh oxBupa ScMJbe,
sacHoeaH na npeuH3HHM HayHHHM noAauHMa. To je ncxoBpeMeHO
noxymaj Aa ce ycxaaAn no eeAHHHHH HeanaxHO - hobcx, ca 6ec-
xpajno bcahkhm - ca xocmocom ...
KOCMHHKA OHJIOCOOHJA ^
Hehy F4aBo;i,HTM HUTaBO seoMa jiyro h saHHMJbUBo nucMO B. K.
HsMcrjy ocTajior, oh HaBOAn Aa enrAecKii 4JH3HHap C)ypHHje a'Aa-
6a y CBojoj kh3H3m «JlBa ceeja: »H(|)pa h cynpa CBeT» rjieAa na ho-
BCKa Kao He CBeMorylie 6Hhe, Koje he BpeMenoM, nyrcM nayKe h
SHanâ, usahn nsBan OKBHpa SeMJbe, saeaaAaTH CyHMeBHM chctc-
MOM H, nocTeneHO ce MeH>ajyhn, npoApexn y cynpacBer, to jeer y
Apyre cynneBe cucreMe ...
One koJh npoMiiTajy Mojy KitiuKiiuy mojihm Aa mh jase ceoje
yxHCKe, 36or nera HasoAHM ceojy aApccy: Kajiyra, Byji. >Kopeca,
CT. 3, U,HOaKOBCKM.
Mapm 1926. €oduHe
z. Kanyza
IlaHnciixinaivi, iiah cbc oceha
Ja* caM HajMHCTHjH MaTcpujaAHCTa. He npusnajeM HHiiiraocuM

MarepHje. Y 4)H3HUH, xcmhJh, GnoAornjii bhahm caMO MexaHHKy.
HwTaB KOCMOC je caMO SecKpajnH h cnojKenH MexaHH3aM. BberoBa
KOMriJieKCHOCT je xaxo BejiHKa Aa ce rpannHH ca npoHSBOibHomhy,
Heo'icKHBaHouihy h cjiyHajHomhy, ona Aajc HAysHjy CAo6oAHe bo-
Jbe CBecHHX 6Hha. OpeMAa jc, Kao iiiro hcMo bhacth, cbc nepno-
AHHHo, Hnax ce HiiiiiTa h HHKaAa jeAHOcxaBHO ne noHaBita.
Cnoco6HocT opraHH3aMa Aa ocehajy npujaxnocx ii Henpujax-
HOCT iiasHBaM ocehajnoHJhy. HarjiaiuaBaM obo nomxo ce noA tom
pcMjy MecTO noApasyMeea ocexibiiBOCx (y /khbom — pe4)JieKCH).
OcexjbHBOCT je Heuixo cacBUM Apyô- OcexAiHoa cy CBa KOCMimKa
TCAa. âxAe, cea xejia ce MCHjaJy no o6nMy, o6AHKy, 6ojn, MBpcxH-
HH, np03HpH0CTH H CBHM APyCHM 0C05HHaMa y 3aBIICH0CXH OA XCM-
nepaxype, npHXHCxa, ocBexJbeHia h AcnoBaHia Apyrnx xena yonmxe.
HexiHBa xeaa cy Max noHCxaA oceTA>HBnJa oa >khbhx. Taxo cy
TepMOMcxap, 6apoMeTap, xnApocKon h Apym HayMHH HHcxpyMCH-
TH MHOrO OCeXJbHBUjH OA MOBCXa.
OcexjbHBa Je csaxa Hecxnua y sacnoHH. Mhcjihmo Aa je ona xa-
Kol)e H ocehajna. /(a oSjacHHMO.
Oa HaMa noanaxHX >KHBOTHVba hobck je najocehajHHjH. Ocxane
HaMa nosnaxe x<HB0XHH.e cy yxojniKO Mafbe ocehajne, yxoAriKO je
npocxHja ibHxosa opraHiisaunja. EiiAjKc cy MaHiC ocehajne oa >kh-
B0THH.a. To je KOHxiiHyHpana xiijepapxtija. Ona ce ne aaBpmaBa hh
na rpaiiHUH xchbc waxepuje, aaxo uixo xe rpaniiue n HCMa. Ona je
BemxaMxa, xao n cae rpannue.
KOCMHMKA OHJIOCOOHJA ^
A y MareMaTHMKOM CMiicjiy HHTasa BacHOHaje >KHBa, anw CHa-
ra occliajHOCTii ce y cbom cjajy noKasyje caMO ko;i bhluhx )kiiboth-
H.a. Csaicn aroM MaTepiije oceha y CKJia;iy ca ciiTyamijoM Koja ra
OKpyH<yje. /ôcneBajyliii y bhcoko opraHiisoBana SHfia, oh mchbh
hbnxoBHM >KHBOTOM H ocelia npiijaTHO n HenpnjaTHo; /locneBajyhH
y HeopraHCKH cbct, oh xao jia. cnaaa, Hanaaeriii ce y /lySoKoj o6a-
MpjiocTH H HeSwliy.
Max H y HCTOM >khbom opranHSMy, JiyTajyrin tcjiom, aroM >KnBH
H/IM >KHB0T0M M03ra, MJlll )KHBOTOM KOCTIi, HOKTa, KOJKC, HTil. ShB-
4H, OH HJIH MHCJIH, HJIM HCHBH HOnyT aTONia KOjn 06 HajiasH y KaMe-
Hy, boah hah Ba3Ayxy. Oh hah cnasa, 6e3 cbccth o BpeMCHy, ham
>KHBH y TpeHy, xao niiMca 6Hha, hah hmb CBecT o npouiAOCTH h cah-
Ka cAHKy 6yAytiHocTH. LLIto je cAOxceHnja opraHHsaunja 6Hlia, yro-
AHKo ce nojaM o 5yAyriHocTH ii npouiAocTH npOToxe Aa-rt>e-
Ja HHcaM caMo MaxepHjaAHCTa, Beh cbm h naHncHXHcra koJh
npuxBara oceiiajHocx Muxase sacHOHe. Ty ocoGnHy cMaxpaM hco-
ABojiiBOM OA Maxepuje. Cbc je >khbo, bah mh ycAOBHO CMaxpaMO
ACHBHM caMo OHO iijxo noccAyje AOBOAiaH HHxeHSHxex ocehaHsa.
rioijjxo cBaxa Maxepuja ya ooboajHC ysex ycAose moacc Aa npe-
Ije y oprancKO cxafce, M0>KeM0 ycAOBHO Aa xajxeMo Aa je Heopran-
cKa Maxepuja noxcHUiijaAHO jKiiaa.
Tpii TeMeA>a cyêita
3a CBoje cyAOBe hmbmo xpu npiiHuima hah xpn eACMenxa: spe-

Me, npocTop H CHAy. Cse ocxaAO npoHCXHMe h3 fbhx, mbk h oceliaj-
HocT. Obb xpn nojMH cy KapaKxepncxHMHa cbmo 3a bhuih paayM h
feeroBH cy npoAyxxn (xj. opranHaamije Mosra).
HajjeAHocxaBHujii nojaM je speMe. Oho HMa abb npasua — npo-
UJAOCT H 6yAyTiH0CX — H AGfÎ'HUCaHy BCAHMHHy, xj. M3MepA>HB0 je
Kao Ii cBaxa BeAHHiiHa. Kao h CBaxa aeAiiMHHa, oho je SecKpajno,
TO jecT HCMa HH no'îexKa hh xpaja. ^Kcahm Aa Ka>KeM Aa y BacHOHU
HMa BpeMena na npexex. CoaKH axoM je AapoKAiUBO o6AapeH Bpe-
MCHOM. CbH OrpOMHH BpeMCHCKH nepilOAH, n03HaTH HAH SaMHCAH-
BH, ancoAyxna cy nyaa y nopeljeiBy c HjCtobom pesepBOM y npnpo-
AH. MajBeAHMaHcxBeHiijn Aap KOCMOca cbbkom H>eroBOM Aeay, Aa-
KAe H MOBexy,jecxe BpeMC 6e3 xpaja.
CAOJxeHHjii je nojaM npocxopa. Oh He caMO Aa hmb mholutbo
npaBapa, nero My mh join npiinncyjeMO h pa3He oGamkc, o6HMe, h
xaxo ABAê.
26 KoncraHTHH UHO.nKOBCKH
y npHpoAH npocTOp HeMa rpaHHua. Mivia ra y hctom looGiiJby
Kao H BpeMeHa. JlaKJie, aiOM je o6;iapeH joui h HeiicupnHiiM h oea-
rpaHHHHHM npocTopoM.
Jom je KOMnjiHKOBaHHjn nojaM CHJie. Oh npoHBHJiaan 113 noj-
MOBa o BpeMeny h npocxopy.
Osa TpH ejieMenxa cyêtta cy MHCJiena (ancxpaKTHa), xo jecx y
BacHOHH nocxoje noceGno. Ajih ce cbii ohh cxanajy y nojMy Maxe-
piije. Ynpaeo je ohh oîpe^yjy. Bes MaxepHje ne nocxojn i-m BpoNie,
HH npocxop HM CHJia. H o6pHyxo, xaMO fas nocxcjH JcAan oa obhx
nojMOBa, xaMO je h MaxepHja. Ona je Ae({)HHHcaHa thm xpuNia noj-
MOBHMa. Ohm cy, napaBHO, noxnyHO o6jeKXHBHH. CMaxpaMO npH-
jiHHHO SecKopHCHHM AH yjiasHMO y HsHxoBy cymxMHy.
3aK0H nOHOBJbl!BOCTM
Pannje ce mhcjihjio Aa je sewjba jeAnna. Cbc ocxajio je hmhhao

He6o, Koje nnje HMajio HHiuxa sajeAHUMKO ca 3eMA>0M. SsesAe, Me-
ceu,, Cynue,cse cy xo Ghhh 6oroBM.
OoxoM je HayKa o6jacHH;ia Aa ce caMO ys name Cynue npn6H-
Jio BHLue OA XHA>aAy nnanexa cjihhhhx ScmAjM. H Cynue ce xaxoê
cMaxpajio jeAHHCXBewMM. Oho je noHajBHUie CMaxpaHO 3a najsa-
HCHHjer 6ora. Ajih cynaua, Koja hh no ncMy HHcy nouinja oa na-
Luer, npoHaêno je HeKOJiHKo cxoxiina MMJiHona. A noujxo cy ona
OKpy>KeHa xHjtaAaMa njiaHexa, Kao h Hame Cynue, onaa 6poj aewa-
Jba Beh pacxe na cxoxnue MiuiiijapAH. Fpynaunja cynaua ca cBojuM
npaxehuM njiaHexaMa HasHsa ce Mjicuhh nyx n mhhh xaKOSBany cnn-
paany MaraHHy. H3 AOBOJtHe Aajbune osa CKynnna cynaua Mopa
HHM,saHcxa, H3rjieAaxn nonyx jeABa npuMexHe MarAOBuxe Mpjue.
flaHac je Ha5pojaHO BHLue oa nojia MHanona xaKunx MarAuna.
OxyAa je jacno Aa ce 5poj nAanexa y KocMocy joui noBeriaBa
CKoô AO MHAHon uyxa h ab Beh cxHH<e ao cxo MHAHona MHAnjapAn
(10 ). Ha CBBKOr HOBCKa Ha SeiVUbH AOUJAO 6h IbHX 100 MHAlIOHa.
MMHaeHHue He HAy Aajte oa xora. Aah Maujxa n yM hum cyre-
pHUjy Aa MHJiHOH oxKpuBeHHx cnHpajiHHx MarAMna hah MAeHHiix
nyxesa hcxo xaxo hhhh jeaan cKyn,jeAny acxponoMCKy jcAHnnuy
nexBpxor peAa. HMaM pasAora Aa je nasHBaM exapcKO ocxpBO. Aah
Aa AH je Moryhe Aaje ona jeAHHCXBena y npiipoAn? VnpaBO ona 3a-
y3HMa 6ecKpajH0 MaAM Aeo MuxaBor npocxopa. Oa 3ap je ocxaAH
SecKpajHM Aeo npasan? Fac nocxojn npocxop, xaMO Mopa nocxoja-
XH H waxepuja. A nouixo je npocxop OearpaniiMan, onAa je h mnpe-
H>e Maxepiije hcxo xaxo neorpaHHMeHo.
KOCMHHKA OMJlOCQcDHJA ^
/ôjiasHMo AO saKjbyHKa Aa h exapcKHx ocTpea [nocTojn] 6ec-
KOHaMHO MHoro. [i»HxoB CKyn HHHn jcAHHHuy nexor peAa. Bpoj pe-
AOBa acxpOHOMCKHX jeAHHima je, no CBoj npHAnun, hcxo xaKO 60-
cKonaMan xao apeNie 11 npocxop, xo jecx nocxojii n 6 pcA, 7 pcA - m
xaKO 6e3 Kpaja.
Kocmiihkc nojaoe cy nepnoAHHHe.

renepaAiio, Baciioiia je yecK iiMaâ hctii o6aiik
JByAi'i cy CKAOHM Aa miicac Aa cse yMiipe, xao luxo yMupy ohh

caMH. To je jeAna oa HAysnJa ywa Koja ce nasHBa aHxponoMop4)n-
3aM HAH npnAaroIjaBaHie OHora luxo nac OKpy>KyJe nojaBaMa y A-yA-
CKOM >KllBOXy. AHXponOMOp(|)HCX MHCAH AB HCKaKaB UJXan, HAaHH-
Ha, xpaBMHua, hhcckx mhcah h hhhh xao oh cqm. Ha npHMCp, xa-
MCH ce pal)a, pacxe, yMHpe, nAaHuna paaMiiLUAsa, Gaxxepuja noHMa,
aMe6a cMHLUA>a AyxaBcxBO h xaxo Aajbe.
Aah HCMoryhe Je HCBepoBaxn y peBep3H6iiAHH npouec o6Ha-
BAaHja. 3ap paâfbe 6HA>aKa, ;KHB0xiiH.a 11 MOBexa HHje npouec cy-
npoxan yMHpaiby? V iicxoj Mepn babab h cxBapaH>e - nojasa cy-
npoxna yMiipaH^y. Ona je Max jaua oa yMnpatba, noiuxo ce 6poj op-
raiiH3aMa na 3eMA>H nenpexHAHO noBehaBa. CxaHOBi-nirnxBO na 3e-
majH ce y3 3aAp>i<aBaLbe najBeher 6Aarocxaiba Moxe yBehaxii xiiajB-
Ay nyxa. ICaA ne 611 6hao orpaHHueHocxn CyHueBe eueprnje xoja
npunaAa ScmajH, ohb 6ii uiixaBa Moraa ab ce npeo6pa3H y jxhbo
6iihe. HiiTasa nAanera ao caMe yHyxpaLUH>ocxH 6h xaAa Moraa Aa
o>KHBH. â AH je nocae oae CAiixe Moryrie cyMLbaxn y jkhboxhocx
Maxepuje! Moaax h Ayuja cy cMpTHn. Ohh na xpajy necxajy. Aah
axoMH HAH i-bHXOBH ACAOBH cy SecMpxHH M 33X0 ce HCxpyAeua Ma-
xepuja H3HOBa o6HaBAja n oohobo Aaje ^<hbox;jom caBpiueHHjn, no
saxony nanperxa.
riAanexe cy Shac cjajna cynua h yracnaa cy ce. Bam xo nexa
CBa cynua. Ona ce MOpajy yracnxn. npexiinyhe ce mnxoBo ncnja-
Bame, meop >KHBOxa n yMpehe >khbh CBex na naanexaMa. BacHona
he nocxaxH nonyx xaMnnue 5e3 npo3opa n Bpaxa. Aah, Aa ah je xo
Moryhe? /â ah je xo 3ayBex? Bacnona je npoxuBCAa nesaMiicAHBO
Ayro BpcMe h axo 6h ce cynua raciiAa, cnAa ne 6n nocxojaAe xiiAa-
AC MHAHjapAH cynaua, xoje caAa bhahmo y raAaxcnjaMa.
AcxpoHOMii pexKO nocMaxpajy rameme cynaua, Mnoro nemhe
nacxajy nosa cynua. Y CBaK0Î_cJ0Aehy nexoAuxo mnx ce nojaBA>y-
je y Macmhom Hyxy. To Bf^SThV^ôcy na Apyre cnnpaAne Ma-
rAHne: xawo ce xaxolie [Tn. u
nAaMUMit^wnaua xoja ce paâjy.
iu TJ
\
'■''/NH c
YnpaBO TO h jecre o;iroHeTKa BenHor cnja?ba MjicHHor nyra ii

MHJiHOHa HCTHX xaKBHX CHUpajiHHx MarjiHHa: Niaâ ce cynua race.
Ha HjMxobom Meciy ce pacnjiaMcaoajy noBa. McTHna, ona 6p3o cjia-
6e, jep ce npexBapajy y MarjiHHe, ann oee TaKOSBane njiaHexapHe
MarnHHe h hhhc py/niMeHTapna cynua.
Obb MarjiHHe cy Hacxajie nocae eKcnjio3nje sracjiiix, o6aMp-
jiHx, To6ox<e yMpjiHx cynaua.
flaKJie, cynue CBerjiH MHJinjapAe roAHHa, oxcHBJbasajyhH Mare-
pwjy Ha oxjiaêHHM njianeraMa. noTOM ce cynua na noBpiiiHHn
xjiaê H He HCHjasajy 3paKe. Ann orpOMHM npouec y bbuxcBoj yny-
TpauiH>ocTH ce He saycxaBjba, OHa KOHueHxpiimy paânoaKXUBHy
MaxepHjy Koja npoH3BO/iH eneMenxapHy h Bpjio cxa5H.nHy cyncxan-
uy. Cse ce saBpuiaBa eKcnjiosHjoM, xo jecx nojaBJtHBatt>eM npiiepe-
Mene SBesê h 4JopMHpaH>eM n.rTaHexapHe Mar.nHHe, Koja Kpo3 6m-
.BHQHe roiiHHa h jjaje cynue ca njiaHexaNia h h.hxobhm caxejivixuMa.
YMMpy H cnnpajine Mar;iHHe, xo jecx n^HXOBa cynua ce cxanajy
H npeoSpaâBajy ce y seoMa paspeêny Maxepnjy.
Cxana>be seesAa y CBaxoM Mjicmhom nyxy je neMMHoeno no xe-
opnjH BepoBaxHohe, anH oho saxxesa Hajaehe spervie Koje je yon-
mxe Moryhe HspaHyHaxH. Ono je MH.nHjapAy nyxa serie oa xpajanâ
xcHBOxa je^Hor cyHHCBor cncxewa. Flocjie cxanaHja /ca>KMMaHja/
cjieflH nepHOA Sjiecxa, noxoM xjiaêH>e, a noxoM eKcnjioanja, (j)op-
MHpaH>e MarjiHHe, xo jecx ejieMenxapHor MaeMHor nyxa. Aam h oh
BacKpcasa nan nonoBO npoHSBOAW Mjiennn nyx, Kojn je caMHrt.en
OA rpyna cynaua. Kao aokes 3a osaj nacxanaK cjiy>ice one cxotmhc
XHJbaAa cnnpajinnx Mar.nnHa Koje je yscK Moryhe onaanxn orpoM-
HHM xeAecKouHMa. Ako ce jcAue race, Apyre ce oSnaBJbajy m3 ne-
BHAJbHBHx Koje cy ce yracHJie. Bam xaxo n cxyn MBennnx nyxeBa,
xojecx exapcKo ocxpso, MOpaAa AOê ao npHEpewenor xpaja. Ajim
nocxojn n mholuxbo exapcKHX ocxpaa. /ôk ce jeAno oa ^bux xpan-
c4)opMHme y ejieMenxapny Maxepnjy, Apyro nacxaje ynpaeo m3 xa-
KBe Maxepnje. Cbc acxponoMCKe jeAnnnue jkhbc h yMHpy, Aa 6n
nacxaAe nanoBa. Tannnje, caMO ce npeo6pa>KaBajy, clDopMnpajyJin
6hjio CAOH<eHHjy 6hjio ejieMenxapnnjy cyncxanuy n HsrjieAajy naM
HJiH nonyx SBesAanor ne6a hjih paapeênor, BehnM acjiom hcbm-
AJbHBor raca.
Ako xpajame cynneBor cncxeMa H3H0CH MHjinjapAC (lO'") ro-
AHHa, oHAa ce xpajame MjieHnor nyxa (acxponoMCKe jeAnnnue xpe-
Tie KAace) npoAyxoBa na KBaApnanone (10^'^) roAnna, a acmbot
exapcKor ocxpsa na ceKCXHJinone (10^^) roAnna. lllxo je cjio>KeHnja
acxpoHOMCKa jeAHHHua, yxojiHKO je Bnma mena Kâca, na je Ay>i<n
KOCMHHKA OHJ10COOHJA ^
nepiioji ii>eHe noHOB/biiBOCTn. fla KaKao je peayjirar? SaKJbynaK je
;ia je Bacitona, renepajino, yseK npy^cajia je^Hy I!CT>' c^HKy. MaKap
jia je npe 6H;inoHa rojinHa Haiu naaneTapHU ciicTeM oho NiarjiHHa,
ii3rjie;i, Mjicmhop nyra 6n tokom KBaapiiJiHOHa roîiHa ocTao hctm.
5ho je TO cKyn cToriiHa MHanoHa cynaua paaaiiMHTor crapocHor
HHBoa - OA njiaHerapHUX MarAiina ao xaMHiix cynaua Mwja ce noBp-
ujiiHa ox/iaAMJia. fla n axo je Mjicmhh nyr npe KBaApn/iHOHa poah-
Ha 6ho jeAMHCTBena inyaexHO paapeêna Marepuja, nocTojann cy
Apyrii Mhcmhh nyreeH y erapcKOM ocrpay Kojn cy 6h;ih caHUhbeHH
OA cKynoBa cynaua u H>eroBa npocenHa cjihkb ce CKOpo Hnje npo-
MCHMJia TOKOM ceKCTHJuioHa roAHHa. Hcto TaKO je eTapcKO ocTpao
6nao npiiBpCMeHO paaopeHO, aAii HjHXOB cxyn, hjih jeAHunua neTor
HHBoa, TpajaAa je xao h paHiije, caMHtbena oa MHOUJTBa npexcHBe-
AHx cTapcKHx ocTpBa. CaaKo je caAp>Kajio MHJiHone Mjichhux ny-
Tesa, a csaKH da HjMX je, ca CBoje cTpane,6ho caHHtten oa CTOTuna
MHniiOHa cyHHCBux CHCTCMa, a cBaxn cyHMea cucTeM oa CTOTHHa
naancTa.
,ItaKJie, yBCK je y BacHOHn nocTojajio mhouitbo njiaucTa Koje cy

ocBCTAaaBaAH cyHueBH spauH.
OrpaHMMemi AjyACKii yM He mokc a^ nojMH csy 6ecK0HaHH0CT
KOCMOca. Ajih, aaMHCJiMMO Aa mojkcmo Aa nocMaTpaMO cqmo nauie
CTapCKO OCTpBO TOKOM CeKCTIUIHOHa TOAHHa. LIlTa fiCMO BHACTM? V
CBaKOM MAeMHOM nyTy, oa Kojiix je oho caHUHieHO, cyHua ce race
MHoro nyTa, iiacTajy MarAiiHe, npeoSpaxcasajyhii ce ce y orpOMHa
cynua ii rotom y nAancTapHe ciicTeMC. M nauj CyHHes chctcm mo-
pa MHoro nyTa Aa yMpe h HacTane.
OpoAaaH join MHoro 6HAiioHa roAHna 11 bhahmo kbko ce no-
cTencHo cnajajy cynua y 6hao kom Macmhom inyTy. npH5AH>KaBajy
ce cjeAHibaBaHiy 11 rauieHjy Kpo3 mhopo TpHAHOua POAHna, npoaa-
aeriH npeTxoAHO nepiioA nesaMiicAHBor SêcKa oa cyAapa 11 CTana-
iba cynaua. /taxAe, Kpo3 KBaApnAHOHe poAHua BHAefieMO sracHyfie
Macmhux nyTeea, HjUxobo npeTsapaHje y MarAHne h hobo HacTaja-
H>e y o6AMKy OKynAaaiba cyuMeBiix cHCTCMa.
ETapcKO OCTpBO Miijn MAeMHu nyTCBH MHOPO nyTa uecTajy h
HacTajy Tpaje ceKCTHAiiOHe poAHHa. Aah KOHaHHo ce h MAewHn ny-
TCBH cTanajy: necTaje caMO CTapCKO ocTpao, Aa 6h nacTaAo noHOBO
y nyHOM cjajy h^cpobop iKUBOTa. Fla uiTa OHAa cMaTpaTii 3a noHCAO
BacHOHe? Ako ce orpauHMUMO na eiapcKO ocTpBO, OHAa ce 3a no-
HeTBK BacHOHe MO>Ke yseTH CTaibe «0CTpBa» y o6AHKy aMoptJine Ma-
Tepiije. Aah hc Tpe5a 3a6opaBHTH Aa je Taj «noMeTaK» caMO none-
TaK nepuoAa 11 Aa ce oh nonaBA-a 6ecKpajHo mhopo nyTa.
30 Kohcthhthh LIhojikobckh
Ako ce KOCMOCOM CMaxpa Mjichhh riyr, OH/ia he noMexaK ea-

CHOHe 6hth HseroBo racoBHTO CTaH>e. H raj «noMeTaK» je, HapaBHo,
caMO noHexaK je^Hor o;i nepno;ia koJh ce GecKOnaMHo noHaBJbajy.
KoHaHHO, aKo ce caex orpaHHHH Ha cynMCB chcxcm, oHâ he
nonexaK KOCMOca 6hxh fteroBo cxaHê y o6jinKy BeoNia pa'ipeljcHe
MaxepHje.
IlepiioaiiHHocT cxpyKxype aroMa

II H>HxoBor nojiOHcaja y HcOecKiiM TCJiHMa
BacHOHy HHHe npocxa h cjiojKena xejia /ejicMCHXH/. no3Haxo je

OKO 90 npocxHX xejia. HajBepoBaxnnJe hx je mhoxo BHiiie. CiioHce-
HHx xena HMa na MHjiHjap;ie, sanpaso, ^bhxob KBanxHxex je nesa-
MHcaHB. Ona cy caHUFtena oa npocxHX. Ajih h npocxa ce npe^ na-
LUHM OHHMa xpaHC({)opMHLiiy y jom npocxnja, xo jccx y ona ca Ma-
H>OM axoMCKOM MacoM. Ca^â y nayuH HMa MHoro ocHOBa aa ce
CMaxpa aaje 90 xcMHjcKHX ejieMenaxa caHHHaeHO oa BoaoHHKa, xe-
jiHjyMa H ejieKxpona. YnpaBO xo noxBp^yje ii acxponoMnja. Eae-
MCHxapHa cynua, xo jecx nnanexapHe MarjiHHC, caapH<e eeoMa Mano
HajnpocxHjwx ejieMcnaxa. Tex noxoM ohh aajy cynua Koja caap>Ke
no3Haxa h naMa joia Henosnaxa npocxa xena /eaeMenxe/. âxae,
oho luxo je MOBCK Ha ScMJbH ys Hajfiche nanope cxbbxho xex neaa-
BHO, xo npwpoaa hhhh nenpeKiiaHO oa iicKona, Maaa aarano.
H3 npocxa, no cBoj npMnHUii jeaHHCxBene Maxepuje (cyncxaH-
UHja-cymxHHa-noHejio) nacxaje Huxaoa pasHOBpcHocx xaKOSBannx
xeMnjcKHx eaeMCHaxa n ibHxoBHX cnojesa. H oSpnyxo, npHJinKOM
eKcnono3Hje yrameHHX cynaua h ôpMHpaPta nnanexapi-inx Maraii-
Ha, H3 cjioêne Hacxaje npocxa MaxepHja. VocxaaoM, o6a npoueca
yaex xexy McxoBpeMCHo, ajin qac npeoBJiaaaaa jeaan, a nac apym.
Pa3JTaâHê (aHajiH3a) npeBJiaaasa y cao>KeHoj cyncxanunjif, y cyH-
UHMa, a cjeanH>aBaH»e (cMHxesa) y eneMCHxapHoj, npocxoj MaxepHjii.
Koa npeo6pa>Kaja acxpoHOMCKHX encMCHaxa Koje cmo onvicaaH
HMxasa MaxepHja He caMO aa ce npeMeujxa, seh ce npocxa reaa ne-
npecxano npexaapajy y cjio>KeHa h oOpnyxo. Xohy aa xaxceM aa ce
3aaxo, onoBo h apyrn eneMenxH npexaapajy y BoaoHHK h xeawjyM
H o6pHyxo, BoaoHHK, xennjyM h apyra npocxa xena ca ManoM axoM-
CKOM MacoM npexBapajy ce y 3naxo, cpeOpo, rBOKtê, anyMUHiijyM
Hxa. Taxoê )xenHM aa npHMexHM aa cpeaHUJH>H aenoBH He6ecKHx
xena aocneaajy na FbHxoBy noBprnwHy h oSpnyxo. JeanoM penjy,
CBe ce HenpexnaHO m nepHoawMHO noMepa h xpanc4)opMMUje. Taj
npouec pasMene h xpaHccjjopMaunje encMCHaxa aora!)a ce yeex, ne-
KOCMHMKA OHJIOCOOHJA M
3aBiicHo 0/1 KaTacTpo({)HHHnx nqjaea. Cea cyHua eMHTyjy h ry5e
Marepiijy. Ann je h noSiijajy. Ona Koja cBexne Biime ry6e Hero mio
npnMajy, a raMHa oGpnyxo. Ann o/i xora, napaBHO, HHcy Hsysexe hh
nnaiicxe Koje yacK noce/iyjy Maxap Mann hhbo pa/HioaKxuBHOCxM.
MoHinaM
nponoBCAaMo MonnsaM y Bacnonn ii HHUixa BHLue.MnxaB npo-

uec HayKe ce cacxojii y xoj xe)KH>n Ka M0HH3My, Ka je/inHcxBy, Ka
eneMenxapHOM Haneny. Pben ycnex ce AecJîiHiiuje cxenenoM aocxh-
3ahba jcAHHCXBa. Monn3aM y Haymi je ycnosnseH cxpyKX)'poM ko-
CMoca. 3ap JlapsHH h JIaMapK Hucy xe>iainn M0HH3My y dHonorn-
Jh? 3ap ynpaso xo ne >Kene reonosn? OH3HKa h xeMHja nac Bo;ie y
HcxoM cMepy. AcxponoMnJa ii acxpoc))n3HKa cy /lOKasane je/iHHCXBO
(l)opMnpaH>a neSecKnx xena, cniiHHOCx aeMJbC h He6a, HcxoBpcHocx
bbHXOBHX KopnycKyna cBexnocne eHepnije. Cje;inrt.yjy ce hennje
HHJKHx 5Hha, cxBapajyhii MCHBOXHHje ca Je/HiHCXBeHHM uenxpoM
ynpasjbafba (Moaax -/tyma), cje/iHH>yjy ce n.y/Hi y /ipyiuxBy, xe^xe-
Tih Aa ce cxone y Je/iHO Mohno xeno. Ycxopo ce xaxo Mopa yJeAUHH-
XH n HHxaBa 3eMn»a. To yje/iiiFbeibe Ha npyriiM nnanexaMa MOpa â
AocxHrne HajBumn peaynxax.
AoâjeM Bell noawaxiiM o6nimMMa je/iHHCTBa n ceeonuixy oce-
IiajHocx Maxepuje, noxenuHjanHy cnoco6HOcx cBaKor axoMa jxa hch-
BH y cno>KeHoJ cHxyauiiJii. PasMviLunja Moaax, anw ocehajy axoMH
Kojn ra HHne. AkoJc pasopeii Mosax, wecxaje iinxeHaHBHO ocehaHie
axoMa, Koje saMehbyJe ocehaj wedHha,6nH3aK Hynn.
HeMoryhe Je nerwpaxH npasoBpeMeHO nojaenjHBaHae opraH-
CKor >KHBoxa Haxaxo BeniiKHM nnanexaMa xao uixo je 3eMn>a.
Mhofo je xora saje/iHHHKor Meljy nnanexaMa y paanuHMTHM
cynMCBHM CHCxeMHMa: one cy caMHH>eHe oa hcxhx xaapH, ya ao-
Bon^ny BennMHHy iiMajy MOpa h axM0C(})epy, ocBexnêHe cy cynMe-
BHM apauHMa, nanojKene CHnu xexce, HMajy abh h Hoh h roAHmH>a
Ao6a.
ria aainxo Aa na h^mmb ne nacxane ikhbox, xao mxo je Hacxao
na 3eMJbH!? Hcxnua, Ha nnanexaMa Koje cy yAajbene oa aseaAe ko-
ja Hx ocBexjbaBa je xnaAHO, a Ha ohumb Koje cy 6nHay Cynua je
Bpeno. Ann cBaxo Cynue iiMa mhouixbo nnaHexa. Hexe oa HiHx ce,
nonyx 3eMJbe, Mopajy nanaaHxn na hoboajHom pacxojaH>y oa CyH
ua H aaxo Mopajy 6mxh norOAne sa )xhbox. Ooxom, xeopuje noxaay-
jy Aa cy ce cbc nnaHexe OABojnne oa Cynua, Hajnpe ra AOxiiMyhH, a
xex cy ce xacnuje nocxeneno yAaJtiine. Taxo ce csaxa nnanexa y
oflpel]eHOM BpeweHCKOM nepHo;iy Hanaaujia y TCMnepaTypnnM

ycjiOBHMa Kojn cy noro;ioBa;iH caMOHacTajaH>y h pasBojy McHBora.
H oGpHyTO, cBaKa njiaHera, na /laicne h 3eMJba, HeKaâ Eiiije 6njia y
THM ycBOBHMa. HcTo TaKo he ceaKa njiaHera, Koja caâ iiMa noeo-
Jban HHBO TonjioTe, BpcMeHOM octbth 603 Pbe noiuTO he ce y/iajbn-
TH o/i cseTJiocTH CyHua. Ochm rora, cawa osa cpcAiiuJi^ba 3Be3iia,
pacnjiaMcaBajyhH ce mhh racehn ce, xaKOê cbhm njiaHCTaNia npy-
>Ka noroAHe TpenyTKe sa pasBoj jkhbotb, HesaBHCHO oa npoMcne
HaHXOBe yAajbeHocTH oa CyHua.
3ana3nheM0, yocTanoM, Aa th «TpeHyuH» Mory Aa xpajy mieah-
japAawa roAHHa, uito je AOBOjbHo 3a HacTajaH>e h pasBoj opraHiiaaMa.
Ha MajiHM nAaHexaMa HCMa aTM0C{j)epe. To To5oA<e OMera cTsa-
pa>be jKHBOTa. HefieMO ce pacnpaBA.aTM 0 TOMe. 3aKJby«4aK je nnaK
OBaj: BehHHa seAHKHx nAanexa hah, xaMHHje, nAanexa ca racoBH-
XHM OMoxaHHMa HAH Jccxe, HAH jc Ghab HAH he 6hxii noroAHa 3a
>KHBOT.
LUxa ce mojkc oneKHBaxH oa HOBenaHCXBa?
TeuiKO je saMHCAHXH kako ce OABuja npoEêc paseoja >KHBOxa
Ha HCKoj nAanexH, ne ocBpHyBUJH ce na 3eMJby. LLIxa MOA<eMO Aa
OHeKyjeMo oa cxaHOBHHLuiBa 3eMA>HHe KyrAe?
Hobck je HanpaBHO bcahkh nyx oa «MpxBe» Maxeptije ao jeAHO-
heAHjcKHx CTBopcHsa, 3 OAaxAC AO CBor caAaiiiHser noAyH<nBOXHii.-
CKor cxaEta. â ah he ce oh saycxaBHTH na xom nyxy? A kg ce e i 3a-
ycTasH, oHAaxo nehe 6hxh caAa,jep snaMO xaKBUM uhhobckhm ko-
pau,HMa Aanac nanpeAyje nayxa, xexHHKa, cxaHAapA h ApyuJXBeHO
ypel)eFbe HOBenaHCTBa. To yxasyje h na npoMene y HêMy caMOM. V
cBaxoM CAynajy, xe npoMene ce Mopajy aopoahxh.
HcTHHa, caM MoeeK ce aacaA Mano npoMenno. Mcxh ocxaun
>KHB0THHX CXpaCTH, HHCXHHKaxa, MeHXaAHE CAa6oCX, HeHHBeHXEIB-
Hocx. y noFAeAy ApyuiXBenor paaeoja HoeeK Max saocxaje sa Mpa-
BHMa H nneAaMa. Aah renepanHO, npeaasHUJao je >KHBOXHHje h,
npeMaxoMe, MHoroje HanpeAoeao.
HHiBxa ce OAMax ne 3aycxaBA>a. Hh HoeeK ce nehe saycxaenxH
y CBOM paaeojy, thm npe uixo My yM seh oAaeno cyrepiiiiie Eterosy
MopaAHy HecaBprneHocx; aah cse aok cy hchboxhhjCkc ckaohocxh
jane hh yM ne M0>Ke Aa hx npeoAaAa.
VcKopo ce Mo>Ke oMCKHBaxH AOAaaaK pauHOHaAHor h ypaeHO-
xajKenor ApyuixBCHor ycxpojcxsa Ha3eMA>H, Koje he 6hxh y cKAaAy
ca HoaeKOBHM oco6HHaMa h H.eroBHM orpanHHenocxHMa. Hacxynsi-
he yjeAHHsaaaHie, ycACA xora npeciahe paxosH, nomxo nehe uMaxii
ca KMM Aa ce paxyje. Cpehno ApyuJXBeHO ypeljCHje xoje cy reEiiijn
KOCMHHKA OHJTOCOOHJA ^
naroBecTHJiH iiaxepahe HayKy h xexHUKy jia nanpe^yiy HesaMiicjiH-
BOM 6p3HHOM H liCTOM TaKBOM 6p3HH0M hc nonpaBJtaxH CeaKO-
/lueBHH jtyACKH 5KI1B0T. To lie AOBecTH AO noBehaHor npHpauixaja.
CTaHOBumuTBO he ce yBehaxH 3a XHJbaAy nyxa, ycjieA Mera he qo-
BCK nocxaxM npaan rocnoAap 3eMJbe. HoeeK he npeo6pa5i<aBaxH
KonHo, Mettahe cacxaB axMoccjiepe h uiHpoKo he eKcnjioaxiicaxH
OKeane. Kammb he ce Mei-baxii npexia >Kejbii n noxpeSn. Hnxasa 3e-
MJba he nocxaxH noroAHa 3a cxaHCsaHje n eeoMa njiOAHa. Hajnpe
he HecxaxM mxexne >KHBOXHH>e h 6nA>Ke, a noxoM he ce peiuHXH h
AOMaliHx >icnBoxnH>a. Ha Kpajy Ha 3eMA>H nehe ocxaxH Hiiuixa ochm
jcAHOcxaBHiix opraHHsaMa, 6nA>aKa n MOBeKa. CaMe ShajKC ce y xoj
Mepii ycaBpmaBajy h BemxaHKiiM 0Aa6npaH>eM n yKpuixaH>eM Aa
Hehe BHLiie KopucxHXH 0.2% (1 : 5000) CyHMeee eneprHje, seh ao
20-30%, xo jecx xHJtaAy nyxa aiime Hero caAa. MHoroSpojno cxa-
HOBHHLUXBO 3eMA>e he ce nojanano paaMHOJKaBaxH, ajiH npaao Aa
npOH3BOAe Acuy he HMaxH caMO HajOojbe ocoOe. Cbh he hmbth >Ke-
He H ca HsiiMa he cpehno >KHBexn, ajiii nehe cbii hmbxh Aeuy.
TaKo ce Opojnocx A>yAH, nomxo AOCxnrHe cBojy rpannuy, nehe
noBehaBaxH, ajiH he ce 3axo KBajiHxex JtyAH HenpexnAHO MeH>axH
Ha 5oA)e. BemxaHKO OAaOHpaHje he saMeHHXH npHpoAHO, npw neMy
he Hayxa 11 xexHHKa Onxn oa noMohii.
npoliH he xaKo xiiJbaAe roAnna 11 xaAa cxaHOBHHuiXBO Hehexe
Mohii Aa npeno3Haxe. Oho he 6hxh hcxo ohojihko hshba caAaiiiH>er
MOBCKa, KOJiHKo je HajnesHaxHujH MOBeK iisnaA HexaKBor MajMyna.
H3 KapaKxepa he «îaK necxaxn hh>km >KnBOxnH>CKH mhcxhhkxh, noji-
HH MHHOBH Kojti Hac noHH>KaBajy H saMCHiihe HX seuixaMKa onjioA-
Hia. >KeHe he poAiixH, ann 6e3 naxn^n, xao uixo paâjy HHH(e jkhbo-
THHje. FIboaobh Koje one npoiiaBCAy HacxQBJbahe pasBoj y noceS-
HHM npnAMKaMa Koje he saMCHimi yxpo6y Majxe.
riocxojahe uiiipox npocxop aa paasoj xaxo ApynixBCHHx, xaxo h
HHAMBHAyajiHHx ocoOHHa MOBexa xoje ne mxexe A>yAHMa.
Temxo je aaMiicjiHXH cjiHxy AyiuesHor JXHSoxa OyAyher Hoee-
xa, HjcroBe OesOpHJXHOcxH, xoMtjiopa, cxBaxaita Bacnone, cnoxojHe
paAocxH H yOeljenocxH y HenoMyheHy n OecxpajHy cpehy. HiiJeAaH
MHjiiijapAep caAa ne MOixe noceAOBaxH nnuixa cjihhho.
HacejtaBaite CyHHCBor ciicxeivia

H MjicHHor nyxa, xo jecx name cniipaaHe MaxAiiHe
TexHiixa OyAyhHOCxH he OMoryhnxH Aa ce caBAaAa 3eMJbHHa

xe>xa H Aa ce nyxyje no MuxaBOM CyHMCBOM ciicxeMy. OocehiiBahe
34 KOHCTaHTMH UuOJlKOBCKH
ce H npoynaBaTH cee HjcroBe njiaHere. HecaapuieHH cbctobh he

6hth yHHiuTeHH H 3aMeH>eHH npaBHM npe6HBajiHiuTHMa, noaajM-
ibHBaH>eM MaTepnjajia ofl acTepOH;ia, n/ianeja n i-biixoBnx carejin-
Ta. To he OMoryhnTu npOKHBJbaeaHê >aBe MHJiiijapAC nyra Bume
CTaHOBHHKa OA caAaiuifcer cTaHOBHHiuTBa SeMJbe. SeMJba he acjiom
npenyujTaTH ceoj BHuiaK JbyAH neGecKUM KOJioHnjaMa, a AC-noM he
ce npecejteHH KaApoBH cbmh pa3MH0/i<aBaTH. Obo pa3MHO>KaBaH>e
he 6hth Beowa 6p3o nouiTo he BejiHKH Aeo jajHUKa (jajHiix hejinja)
H cnepMaToaoHAa yMecTBOBaiH y onAOâeaity.
Oko CyHua, y 6ah3HHh acTeponAa, pamhe n ycaopuiaBahe ce
MHAHjapAe MHAnjapAH cTBopeita. Btihe Ao6HjeHe oeoMa paanoBp-
CHC pace OHHX koJh cy ce ycaBpinHJin: npHAarol)eHe >KHBOTy y pa3-
AHHHTHM aTMOC(j)epaMa, 3a pasAHHHTe rpaBHTauHje, na pa3Jiimn-
THM nAaHeiaMa, sa oncxaHaK y saxyMy hbh y pa3pel)eHOM racy, ghc
Koje ce xpane hah oncxajy 6e3 xpane - caMO da cyHHesHx apaxa,
6Hha Koja noAHOce BpenHHy, 6nha Koja noAHOce xjiaAHohy, Koja
H3Ap>KaBajy naPAe h bcahkc npoMCHe xeMnepaxype.
VocxaAOM, BAaAahe HajcaBpLueHHjH o6amk opraHH3Ma kojh
ACHBH y expy h xpanH ce AHpexxHO cyHMCBOM eHepnijoM.
riocAe K0A0HH3auHje Hamer CyHneBor CHCxcMa noMehe nace-
Jbaeahbe Apyrnx cynHeBHx cucxeMa y HameM Machhom nyxy. Mo-
BCK he ce xeiiiKo OABOjnTM oa SeMibe. Mhopo je AaxLue 6hao npe-
BAaAaxH cyHMCBy npHBAanHy CHAy, ycACA cAo6oAe KpexaHâ y expy
H orpoMHe KOAHHHHe cyHACBor apaMePba Kojy je hobck Morao Aa
HCKopHcxH. SeMAja ce HcnocxaBA>a xao noAaana xanxa paceAsaBai-ba
caBpiueHHx y Macmhom nyxy. Fac ce Ha nAanexaMa Haiirê na ny-
cxoiA HAH HepasBHjeHH HecaBpLuenH ceex, xaMO he oh 6e36oAHO
6hxh yHHijuxeH h saMeiben concxBeHHM cbcxom. A pac ce Mory one-
KHBaxH Ao6pH haoaobm, xaMo he 6hxh ocxaBAaen Aa ce paaBiiJa.
CxaHOBHHiiiXBo SeMAsC je npoiBAO xexcax nyx. Oh je 5ho AyranaK ii
nyH naxHie. H npeocxaAO je joui mhopo BpeweHa 3a xepo6HH pa3Boj.
Aah he 3eMA.a, pacejaaajyhH ce no CBojoj cnHpaAHoj MaPAHHii (xo
jecx Machhom nyxy), npehH xaj xero6HH nyx 3a Apyre h saMeHHXii
pa AaraHHM, xojn yxHAa naxHie h hc OAysHMa MWAi-ijapAe poahha,
Koje cy noxpe6He 3a ayxopeneay.
KoAOHHsauHja sacHOHe
Oho mxo HMBMo npaBo Aa OMexyjeMO oa name nAanexe, ca

HCXHM npasoM MOJxeMO Aa onexyjeMO h oa Apyrnx.
KOCMMMKA OHJIOCQcPHJA ^
Ha CBHM njiaHeraMa Koje noce/iyjy aTMoccJiepaMy, y oiipeê-
HUM nepiioAHMa cy ce yKaaajiH saMeuH >KHBOTa. Ajih je Ha HCKHMa
OA HjIix, ycjicA ycAOBa, oh pacKOiiiHHje n 6pM<e npoueexao, OMory-
liHO 5HhHMa rexHiiMKy h yMHy MOh n nocxao nseop Bumer jkhbotb
3a Apyre nAanere y saciiOHH. One cy nocTaiie cpeAniuTa ujHpefba
caspiAeHor >KHBOTa. Th tokobh cy ce Me^ycoSno cycperanH, ne omc-
TajyhH ce MeI)yco6HO h naceAHAii cy Mjichhh Flyr. Cbh cy HwajiH
HCTH uHjb: HaceAHTH BacHOHy Kao caBpuieHH cBer paAH oniiiTe ko-
pucTH. ria TAe 5h mofao AohH ao HecKjiaAa? Ohh cy na nyry naHAa-
SHAM H Ha KyAType na noHexHOM cxaAHjyMy, HecaBpmeHe,saocxaAe h
Ha one Koje ce hopmaaho pasBHjajy. HerAe cy yHumxaBaAii achbox,
a HexAe cy ra ocxaBAjanH paAii paaeoja ii hcxhhckox npenopoAa. Y
orpoMHoj BehHHH cAywajeBa aaxnuaAH cy saocxaAn >i<hbox, y o6am-
Ky MeKymaua, upsa,jeAHoheAiijcKH hah jom eACMeHxapHHjH.
Hnje 6hao HHKaKBor CMHCAa HumeKHoaxH oa xaxBor achboxa
xeroSne MHAHjapAe poahha pasBoja h AoSnjaHja cbccnhx h paayM-
HHx cxBopeHsa. Mhoxo je 6p>Ke, jeAHocxasKHje h 6e36oAHHje paa-
MHo>KHXH Beh TOXOBe, caBpuiennje spcxe. Mhcahm aa mh Ha 3e-
MA.H HeheMo AoneKaxH aa ce oa syKoea hah 6aKxepHja AoSnje ho-
BCK, Beh Je 6oAje aa pasmhoachmo fterose waJycneAHje npeACxaB-
HHKe.
YnpaBO xaKO cy pa3MHLiiA>aAn h ceJaMii BHuier ACHBOxa. OoHe-

TAe cy ynHuixaBaAH aanexKe npuMHxuBHor >KHBoxa hah ohox koJh
ce Kp>KA>aBo pasBHja, a HexAC cy MexaAH AoSpe haoaobc h oGnoBy
H<HB0Xa KOCMOCa.
TaKO je 6e3 naxHjH noAapeH aoibox h ApyruM MAeMHHM nyxe-
BHMB (rpynaMa cyHaua hah cnnpaAHUM MaxAHHaMa). Hcxo ce Ae-
uiaBaAO II y cbhm exapcKHM ocrpsHMa h y MiixaBoj SecxpajHoj Ba-
CHOHH. H3 cpeliHHX, HajnoroAHHjHX xaHaKa a<hbox ce 6e3 TeroSnor
npoueca ayxoreneae uiHpHO no oSahacHjHM cyHMCSHM cucxeMHivia h
6p3o HcnyH>aBao SecKpajne npasHHHe.
y BacHOHH je baaaao, babaa h BAaAalie pasyM h caBpiiieHiije
ApyLUXBene cxpyxxype. PaayM je oho hjxo boah BennoM 6Aarocxa-
H>y cBaKor axoMa. PaayM je ysBHUjeHH eroHsaM.
Cbcxobh y AexHibCM cxaH^y, nonyx 3eMA>e, y kocmoc)' Mnne pe-
AAk H3y3exaK. 3ap je na 3eMJbH mhofo A>yAH cxapnx jeAAH aah?
Jom je Mame xex poljenHX. A 6e6a cxapnx jcAny cenyHAy hmb cbmo
jcAHa Ha MHAHjapAy h no cxaHOBHHKa 3eMA>e. VnpaBO je xaxo mbao
cBcxoBa y AexHiteM Ao6y. Tamo, y BacHOWH, mux je cneuHjanno
MaAo cxora mxo ce K0A0HH3auHja BehnHOM o5aBAja nyxeM eMHxpa-
36 KOHCTaHTHH I^HOJTKOBCKH
UHje (npeMeuiTatt>a). Beh cnpeMaH, caepujeHH ysop MOBCMaHCTBa

KOJTOHHSOBaO je KOCMOC.
ria KaKBH cy saKjbyMUH? BuiinMO 6ecKpajHy eacHOHy ca 6ecK0-
Ha^HHM 6pojeM AeuHJiHOHa (10^'°) caBpiueHHx 6Mha Koja cy ;io6Mje-
Ha 6e35oaHHM pa3MH0>KaBaH>eM h pacejbaBaHjeM. TaKea MOpiiiuTa
>KHBOTa, Kao liiTo je ScMJta, hhhc HSBaHpeano peîaK HsyaeraK -
nonyr 6e5Hue crape jcAHy xepuy jKHBora. Tero6Hn aeiviajbCKH >kh-
Borje pexKOCT, jep je oh nacxao caMOHacxaJaHjeM, a ne Hacejbaea-
H>eM. y KocMocy Bnajxa naceibaaaFfce Kao noro;iHnjH npouec. Fla
HOBeK pasMHOKaea uiaprapene h JaSyKC da roxoBHX opraHHsaMa.
KaKBa 6h JiyAocx 6Hna kba 6h noMceAeo aa hx AoSnje caMOpaâ-
H>eM (ayxoreHesoM)!
Ajih je y KocMocy ayxoreneaa AOSBOJbeHa, npeMAa HsysexHO
pexKO, ycjieA HyxcHocxH oSnaBibaHja hah Aonyne caopiiieHHX. rio-
HexAe ce ohh Haonanyjy h yHHuixaBajy ycACA perpeca Kojn ce Nie-
cxHMHHHO nojaBA>yje. HeonxoAaH je cbok npnAHs, MwaMe ce h ca-
BpmeHH )KHBOx MO)Ke yracHXH hah ra mokc HCXHcnyxH onaj AC-
(})OpMHCaHH.
VAora 3eMA,e h MaAoSpojHHX cahmhhx nAanexa AocxojHa je
noiijxoBaH>a, npeMAa je xero6Ha. VcaBpujeHOM xoxy seMaJbCKor
iKHBoxa cyêno je Aa naAOKHa^yje ry6HxaK kocmhhkhx epcxa Koje
perpecHpaJy.
CxaHOBHHuixBy SeiHAae je Aonao xexcaK ycyA, ysBMUJeHH noA-
BHr. CaMo MaAo6pojHe nAanexe ra AoSnjajy. Tex jeAHa Ha Shahoh.
He MOKe 6hxh ApyraHHje. V cynpoxHOM cAynajy xo 6h npoxuBpe-
HHAO paayMy, xo jecx HajBHUieM eroHSMy. A oh hc mohcc Aa paAH
npoxHB caMora ce6e.
OApeêHH yAeo naxH»H y KOCMOcy je cyposa HyxcHOcx ycACA mo-
ryhnocxH pexporpaAHor pasBoja 6Miia(perpeca, xpexaHia ynaaaA).
Aah ce Mo^ce pehH Aa ce oprancKH >khbox y sacHOHH naAasH y
0AAH4H0M cxaHiy. Cse mxo hchbh je cpefino h xy cpehy mobck nax
xeuiKo MOH<e Aa paayvie,
npHXHCHyxH CAHKOM 3eMHor xaoca Koja naAa y ohh MoicAa he
re HeroAOBaxH: sap je xo Moryhe, axo na 3eMA>H HMa toahko He-
cpehHHx?
â AH heMo CHer HaseaxH upHHM na ocHoey xora uuxo ce na
f-beroBoj noBpiuHHH naAasH neKOAHKO MHxpocKoncKH MaAHX xaM-
HHX xaHKHua? na cner xoahko 6AeujXH Aa oa xora 6oAe ohh! fla ah
ce 6ojHMo Aa hcMo HsryGnxH axo je Ha xpHAHOH Ao6HTaKa jcAan
XMKex rySnxHHMKH? Hax ce He 6ojHMO Aa heMO yMpexn oae roAiiHe,
HaKo eepoBaxHoha CMpxH hshocm 6ap 2-3 npouenxa.
KOCMMHKA OHJIOCOOHJA 37
Occhaibe axoMa ii H>eroBHx ^cjiooa
Bn;iejin cmo Aa ce coaKii aroM, to jeer CBaKii ;ieo Kojii muhh

KOCMOC H caM TpaHccjôpMHLue y BpcMc npeoKpexa tokom bcjihkhx
H MajiHx nepHO/ia cbiix acipoHOMCKHX je;iHHMua, tokom tbuxoBor
pacnaîa h o6HaBJbaH>a. Atom ce hjih ;iej]n h xaâ ce H>eroBa xexcu-
Ha, iiJiH Maca, CMahbyje, Han ce 4)y3n0Hiiiije, npn HCMy ce H>eroBa
axoMCKa Maca noBchaBa. Tclukh (MacHBHii) ejicMeHXH ce xpanc-
(})opMiiiuy y jiane ii o6pHyTO. To je 4aK HyncaH ycaoB 3a nepwoj^HH-
HocT 3Be3;ia, MjicMimx nyxesa n jxpyrux acxpOHOMCKHx jeAHHuua.
Je^HO je noBesano ca jipyrnM. Ako ho 6h 6hjio TpaHC(|)opMauHje
eBCMeHaxa, oHâ He 6n 6hbo hii nepHOiinMHOCXn acxpOHOMCKHX je-
ilHHMUa, H 06pHyT0.
OcHM Tora, axoM MeH>a mccto. Ha npiiMep, if3 cpeziHiiiH>HX ;ie-
Jioea He6ecKor xejia Aocnesa y nepii(j)epHe, oa cynaua ce npcMC-
uixa Ha njianexe h oGpnyxo. M to ce 6ecKpajH0 nonaBiba.
H3 Tora ce biiah â HeMa hh jeîHor JeiiiiHor axoMa koJh 5e3-
5poJ nyxa He 6n yMecxBoaao y BiimeM oprancKOM McuBoxy.
Taxo, yjiaaehii y aTMOC(|)epy hjih xjie ruiaHexa, oh noBpeMeno
Aocneaa y cacxaB M03ra bihuhx cxBopeHâ. Taâ oh >kiibh h>hxo-
BHM 5KHB0T0M 11 ocetia pa/iocT cBecHOT H HHCTOF nocTojaHsa.
Hexa cy 3a xaj cjiynaJ oxejioxBOpeHaa noxpeGHe MiiJinJapae ro-
AMHa. Atom iinaK yîecxByJe y MCHBOxy h Ha Ma xaKBe orpoMHC hh-
xepBajie mh xaj >khbot aejiHjiii, 6poJ thx BpeMencKHx HHxepsana je
HeorpaHHMeHo seanKU. Jlpyramije peneHO, apCMe yneiuria axoMa y
BHiueM >KHBOTy (a ;ipyraHnjer, renepaJiHO, HCMa) y ancojiyxHOM
3HaHeiby je 6ecK0HaMH0. To yMeiiihe ce HHKaîa He npeKn/ia.
Ajih, pefiH hexe, y pejiaxHSHOM anaMeHjy oho je Majio, nomxo
cy KpaxKH nepHo;Hi >KHBOTa pasABoj^Hvi MHBiijapAaMa roAHHa ne-
nocTojaHia. Ajih HenocxojaHie ce He panyHa y cy5jeKTHBH0 speMe,
OHO Kao Aa He nocxoju. OocTojii caMO bhiuh caecHu h cpeliHH >kh-
BOT, Kojii HHKaAa Hc npecxaje. â 6hcmo to 6ojbe pasyMCAn, pehH
TieMO Heiaxo o ancojiyxHOM ii cy6jeKTii8HOM speMeny h HjcroBOM
npoTOKy.
AncojiyxHo apcMe je oho Koje ona>Ka Suhe Koje hcmbii OAyneK,
He yMHpe n He cnaBa. To 6nhe je, HapaBHO, caMO xeopujcKo. Anco-
JiyxHO BpeMe ce oApeljyje MacoBHiiUHMa, oKpexaHjCM ne6ecKiix xena
H ApyrHM npHpOAHIlM HJIH BeUlXaHKHM XpOHOMCTpHMa.
Cy6jeKTHBH0 BpeMe je nernxo cacBHM Apyro. To je npiiBHAHO
BpeMe Koje AOxcHBjbaBajy opraHnsMH. Koa jeAHor Hcxor cxsopeiba
38 KOHCTaHTHH I4hojikobckh
OHO npoTHHe pasjiHHHTOM 6p3HHOM. Oho opojiasH Mac cnopo, Mac

6p30, 3aBHCH0 Ofl OKOJIHHX yTHCEKa, pacnOJlOKCfba IIHII npOMlI-
ujjbaH>a. y cHy oho npoTUHe 6p}Ke. Ahh ii ry Hêros tok iaBncn oii
KOJiHMHHe CHOBHêHja. y AySoKOM cny 6e3 CHoea, cy6jeKTiiBHO Bpe-
Me je CKopo HenpHMCTHo. Oho je jom HenpHMcxHHje y hccbccth.
Ann MCCTO H npH o6HJby yxHcaKa, y cpehn, epcMe npoTHMc nenpH-
MCTHO (He npHMehyjcMO cpefine xpeHyTKe).
HeheMO roBopHTH o cy6jeKTHBH0M BpcMeny paannMHTiix >kh-
BOTHH,a. Koa BHLiJHx je tbcroB TOK, HO CBoj npHJinmi, nonyr ttero-
Bor TOKa KOA MOBCKa, a koa hh>khx >KHBOTiHba ra Je reujKO 3aMH-
cnHTH. Moryfte Aa je h>hxob hchbot nonyr AjyACKor cua. One uMajy
HepasBHjeH nojaw o BpeMCHy. Hcmb hh npomnocxn hh 5yAy'inocxn,
nocTojH caMo caAaiutbH xpeHyxaK. HaMa HonaKo HHje aamJMJbHBo
cy6jeKXHBH0 speMe hh)khx 6nha, nomxo je kocmoc, reHepcuiiio, hc-
nyHiCH HCHBOTOM BHtijHM OA AjyACKOF. Cxopo A^ HO ocxaje Mecxa 3a
HH«H >KHBox. H jbyACKo cxafbe jc, KBO mxo CMO BHACAH, nony>KHBo-
XHH>cKo, npenaano, AexHH>e h 3ay3HMa6e3HaMajHO Mecxo y KOCMOcy.
BnaAa noinyHH >khbox h ynpaso nac oh HajBHiue iiHxepecyje.
Hcto xaKo je aaHHMAjHBa npeACxaaa o cy5jeKXHBH0M BpeMeny
ywpnHx, xo jecT axoMa y HeoprancKOM xeny, axoMa y BasAyxy, bo-
AH,seMAaH. To je jom npexeyKHHje cxame Maxepiije.
Ty BHAHMO Hemxo Bume oa necBecxH h 3axo je xok Bpewena
CKopo cacBHM HenpHMBTaH. He caMO roAHne, seh h MnniijapAe mh-
■fiiijapAH roAHHa nponefiy Kao ceKynAa >KHBor 6Mfia. â nii mm no-
cne Tora MOH<eMo Aa ce GoJhmo xaKBor «HeopraHCKor» BpeMena
hah Aa ce oGaanpeMo Ha mera!?
HpeMa TOMe, orpoMHH nepHOAH Henocxojama 3a axoMe xao Aa
He nocToje, eeh nocxoje caMO nepHOAn mHxoBor 6opaBKa y nciiBoj
opraHCKoj MaiepHjH, noHajBnme y M03ry bhihhx 6iiria.
Ma KOAHKo KpaxKH 6HnH nepHOAH xcHBoxa, noHaBA>ajyhn ce
6ecKpajH0 mhofo nyxa, ohh yxyriHO mmhc 6ecKpajH0 cy6jeKxnBH0 n
anconyxHo epeMe. Oho ce HHKaAa ne npexHAa hhxh ce npeKHAano.
ripomnocT je hcxo xano 6ecKpajHa Kao h 6yAyriH0CT.
Saxo je y cy6jeKTHBH0M cMWcny tok BHUier >KHBOxa 6hao Kor
axoMa He caMo HeorpaHHMen, Hero h nenpeKHAaH. Oh je ysex >khb
H yBBK cpehaH, 6e3 o63Hpa Ha orpoMHe HHxepBane Henocxojarba
/He6Hha/ HAH cTatta y HeorpaHCKoj MaxepwjH. 3a Mpxae, epeMena
newa H He xpeSa ra ysHMaxH y oGsHp. A nomxo je ocxBaperbe ne-
MHHOBHO ycncA CBera mxo je peneno h ycneA 6ecK0HaMH0cxH Bpe
Mena, OHAa ce caa xa ocxBapema cy6jeKXMBH0 cxanajy y jcAan cy-
6jeKXMBH0-HenpeKHAHH AHBHH >!<HBOX.
KOCMH4KA OHJlOCQcDHJA ^
ria KaKaB je aaKjtyMaK y norjie^y MOBCKa, )KnBOTHH>e h 6hjio
Kor axoMa, y 6mbo kom KoiiTeKcry â ce Hajiaan?
C paiapaibCM opraHiisMa aiOM HOBCKa, iberoBor Moara h;im Apy-
THX ,ue;ioBa rejia (ncTO raKO c BpeMCHOM nanyuiTaHia opraHnsMa,
ujTo ce ACLuaBa mhoto nyra join 3a MoiBOTa) najnpe nocnesa y Heop-
rancKy cpeniiny. npopaMyini noKasyJy na cy npoceHHO nOTpe5He
CTOTUHe n CTOTnue MiianoHa ronuHa na 6n ce oh bohobo ocTBapHO.
To BpeMe 3a ibera npoaaan Kao rpen. Oho cyoJeicTHBHO we boctoJh.
Aau cxaHOBHMiiJTBO 3eMJbe tie ce y xaKBOM BpeweHCKOM HHxepBany
noTnyiio npeoGpaaiixn. SeMJbiina nyrjia he xana 6nxH Hacejbena caMO
BiiiiiHM oQjniuiiMa >KiiBoxa h Ham axoM he ce KopiicxnxH cawo H>HMa.
J],aKae, cMpx npcKHAa cse naxtbe ii npy>Ka, cy6jeKxnBH0, xpe-
Hyxny cpehy.
Ako Je cayMajHO npoxcKJio mhoxo BHme BpeMcna, Ghjihohh 6h-
JiHona roAHHa, OHAa hh xo 3a axoM nnje HHmxa aomnje. SeMJbe BH
me HeMa, axoM ce ocxBapyJe wa hckoJ Apyroj naanexH nan nanpy-
ruM npeGnBajiiimxuMa jKiiBoxa, HHmxa MaH>e ahbhhm.
HaysexHO je wajia aepoBaxHoha Aa he ce axoM ocxsapHXH na
SeMJBH Kpo3 HCKOJiHKO cxoxHHa xoAHHa H Aa hc cxoxa AOcnexH y
cacxaB >KHB0XHH>a Koje jom Hucy iimHesjie hjih HecaspmeHor hobc-
Ka. DJChbox y GujbKaMa h hhjkhm cxBopeH^HMa ne yanMa ce y o63Hp
Kao cKopo Heocehajan. >Khbox y HanpeAHnjnM [y OAHOcy na mux]
opraHH3MHMa je nonyx cna, a xaiBOx y BumiiM x<nBOXHH>aMa, npeM-
Aa (c jiiyACKe xaMxe raeAumxa) y>KacaH, cy6jeKXHBH0 je HecBecxaH.
Kpasa, oBua, Koib iiaii MajMyn ne ocehajy H>eroBy HCAocxojHOCx,
Kao mxo HH MOBCK caAa He ocelia HCAOcxojHocx concxseHor >kubo-
xa. Ann snma Snha na HOBena rjicAajy ca ca>i(aJbeHieM, Kao mxo mh
rjicAaMo Ha nee imH nauoBe. KaAa JbyA" noBepyjy Maxap ii y Many
MorytiHocx Aa jkhbc y oSniiKy xciiBOxiiHia, ohh he ce BHme xpyAHxn
Aa yKHHy coex >KHB0XHHja. To waM je Mana npexma 3oor Hame cy-
poBocxH npeMa hhx<hm seMajbCKHM cxBopemnMa.
Hcxo xaKo, xemKo ocxnapjbHBO nocxojame axoMa y (|)opMH mo-
BCKa Hamer Ao6a cjiy>KH Kao noACxunaj 3a meroBO ycaspmaBaHje h
yKHAame cbhx saocxa/inx spcxa.
CjiHKOBimi npiiKaa oceliajHor HciiBOxa aroMa
MoBCKy, Kojii HHKaAa y )KHBOxy nnje paaMvimJbao o ohomc mxo

ce OBAe H3na>Ke, xemKo je Aa jacHo saMHCJiH ocehajna Aemaaama
axoMa. Ann, Aa 6h ce cxaaxno ii npouenHO nenpeKHAHU h 6e3rpa-
hhmhh >KnBoxaxoMa, nonyAiiheMO Jcaho noper)eH>e.
H30CTaBHheM0 caMO noneTHH nepHOji pasBoja oprancKC Mare-

pHje, HHje cy TpajaH>e h SHanaj y KOCMOcy HenpHMernH, Kao ujto je
HenpHMeTHO npjbaeo MHKpocKOnCKO 3pHu,e npaiuHHe na orjie/iajiy
H JiMCTy nanHpa OejioM Kao cner.
SaMHCJiHTe jia bbm >khbot mhhm hh3 Jiennx CHOoa. HoBeK ce
npoOyjiHO, npoMHCJiHo TpeHyraK o ahbhom cny h noKypno je Aa
oneT sacHH, aa 6h yTOHyo y 6;ia>KeHCTBO. V csaKOM CHy oh saOopa-
BJba KG je, y cbbkom cny oh je HOBa jihhhoct. Mjiu 3aMiimji>a â je
Hbehob, hhh aa je BacHJbeB hjih joui hcko Apyrn. J^pyni can Hiije
HacTaBBK npBor ii ipefiH HHje nacraBaK ;ipyror. Hcto raKO niijeAan
can HHje noBeaan ca nperxoflHUM.
Ajih cpefia je ly. Cbh chobh cy ahbhh, ohh aohocc caMo pa-
AocT H HHKaAa ce ne npcKHAajy. Ybck cy 6hjih,jecy h 6iirie.
ria LiiTa BaM je bhiuc noTpeOno? HenpeKHAHO ere cpehHii? Osa
cjiHKa Kojy je Aaxo aaMncjiHTH npyMca oApe})eHH nojaM o MCHBOTy
CBaKor aTOMa y bbchohh, Ma fac ce najiasHo. npy>KHAH cmo ynpo-
iiiheHy npeACTasy o ocefiajnoj cyAOHHn cBera w cBaKora.
KaAa ce jbyAHMa roBopH o tomc, HcnocTaBA.a ce Aa cy neaaAO-
BOJbHH. Ohh o6aBe3HO >KeAe Aa Apyrw >khbot 6yAe wacTaBaK npeT-
xoAHor. Ohh ^kcac Aa ce bmac ca poâuHMa, npHjaTCJbHMa, >KeAe
OHO LUTo cy Bell npo^HBejiH.
- Ako hhkqa Hehy bhaoth ^KCHy, cuna, Majxy, oua - yBBUKyjy
OHH Ty>KHo - OHAa je 6ojbe Aa yonuiTe ne >khbhm. Jcahom penjy,
BauiaTeopHja mh He npy>Ka yxexy.
Aah kbko bh MO>KeTe Aa BHAnre CBoje npHjaTejte KaAa cy ohh
TBopeBHHa Bauier M03ra, KojH he nyjKHo 6hth yHnuiTCH? Hn nac,
HH cjioH HH Myea h3 HCTor pa3nora nehe bhacth cooje cpoAHiiKe.
Hh HOBeK He npeAcxaBjba H3y3eTaK. Onaj Kojn yMMpc sayseK nany-
lUTa CBojy caAamifcy cHTyauHjy. Fla ona cc iiajiasii y ^beroBOM mo-
3ry, a oh he 5hth paaopeii. Ona H3H0Ba nacraje KaAa aroM noHOBO
Aocne y Apyrn MosaK. Oh he npoHSsecTH h cHxyauHjy (aiiH Apyry),
Koja HeMa sese ca npBOM.
A BH, cpehHH 36or BauiHx napoOnHX cHosa OyAHxe ce cbbkh
nyx ca paAomhy, Aa Oncxe noHOBO yxoHyAH y vhy. fla luxa saM je
jom noxpeGno. CaAa >j<enHxe h cycpex ca yMpjiwMa, aJiH he cMpx
yHHuiXHXH H xe >Kejbe. Baiue je HeaaAOBOAjCXBo caMO aa >KHBoxa.
KaA >KHBoxa necxaue, necxahe h H>era.
y HOBOM JKHBoxy ocxahe caMO cpeha h 3aAOBOA.cxBO. Kaxo je
xeuiKo oxpFHyxH ce oa pyxunc m nocxaxn cBecxan hcxhhc. Hcxo xa-
Ko xeujKo Kao ocexnxH KpexaH>c SeMJbe!
Ajih nocxojn h pasAHxa HSMef^y Hioa awbhhx, bjih Mer)yco6HO y
jeAHy uejiHHy nenosesanHX CHoea ii iirna hcthhckhx HCHBOxa axoMa.
KQCMHHKA OHJIQCQcDHJA 41_
Tm >kiiboth cy cbcchh, kbo mchbotm My/ipaua, a we HejacnH m
aopKami, nonyx chobb. Y nepuoAHMa nsMe^y cHoea mh mhopo xora
ocehaMo, MBKap ii iie cboJom BOJbOM - to je ynpaso je/iiiHCTBeHH
M<IIB0T.
A y nepHOAiiMa nsMerjy /KUBoxa axoMa mm ne ocehaMO HHmxa,

6e3 o63npa Ha orpoMHo xpajaHjC xiix iiHxepBajia. Ohh sa nac ne no-
CToje. >Khbot axoMa je cyoJeKTHBHO HenpeKHîaH, hckohckh h 6ec-
KpaJaH, noLUTo ce cbh HjeroBn noce^HH jkhboth cxanajy y Je;iaH.
Cbbkh da noce6Hiix >KHBOTa noKasyje ce y o6jiHKy xanaca y 6ec-
KpaJnoM HH3y xajiaca.
Saiicxa, >KMBOT-xajiac hmb noMcxaK h Kpaj h nocxojH Kao JeAan
nepiioA y MHOUixBy.
Cbh xh nepiioAH cy, y cyiuxHHH, npHAMMHO JeAHOoSpasHH: cpe-
lia, 3aAOBOjbcxBo, cBecT 0 BaciiOHH, csecx o cboJoJ cyA^H Koja ce ne
saBpLuasa, cxBaxanbe Hcxiine Koja je npaBH nyx xa noApuJUH kocmo-
ca y 6jiHcxaB0M cxaiby caBpmeHCXBa.
Ajih CBaKH xaAac UMa noHexaK h xpaj. To cy HacxanaK h necxa-
Hax, noMexax h nponacx. Y CACAeheM xajiacy ohh ce noHaBA>ajy.
ria HnaK ce th xaAacii Hunoujxo ne Mory CMaxpaxH hashthhhhm.
Tajiacii Mory 6hth seoMa AyraHKH, to jecx nepnoA jcAHor x<nBOTa
Mo>Ke 6hxh BeoMa BeniiKH - mojkc aa xpaje cxoxiiHaMa h xHAaAawa
POAHiia, ajiH je xo 3a axoM ancoAyxHo caejeAHO, noiuxo h KpaxKii
xajiacH >KHBOxa, cxanajyhn ce y jeA^n, A^jy 6ecK0HaMH0CT. A ca-
MpxHHx naxHiH Helie 6hth. CaMo >khbox opraHHSNia, 6e3 oGsiipa na
TO, He xpe6a aa 6yAe xpaxax, aa 6h cxBOpeHje tokom H>era moxao
Aa AOcxHXHe bhcokh hhbo paaaoja h aa Aonece oShahc nAOAoee.
KaxBa je KopHcx da cxynoueHor ypeâja Kojn ce KaapH h xpoa aba
caxa 6aua y cxapo rBOH<r)e!?
SaKJbyHUH
Bhao Koja nAanexa y eacHOHH mhhh acxpoHOMCKy jcAUHHuy np-

Bor pcAa. Ha npHMCp, nauia SeMJba, Jynnxep h ocxaAC.
Cbbkm cyHHCB CHCXCM y KOCMocy, Ha npHMep, nam CyHHes ch-
cxeM,jecxe acxpOHOMCxa jeAHHima Apyror peAa (acxpoHOMCxa Me-
pa je HeiiiTo Apyro).
Bhao Koja cniipaAHa waxAHHa, xojy MHHe cxothhc MHAHona cy-
HHCBHX cHCxeivia, MHHH jeAHHHuy xpefier pCAA. TaxBa je Hama chh-
panHa MaxAHna, xo jecx Macmhh nyx.
«ExapCKo ocxpBO» Koje Mime cxothhc xhasAAA cnnpaAHHX Ma-
TAHHa Ha3BaheM0 acxponoMCKOM jeAHHvmoM MexBpxor pcAa. Do-
42 Kohcthhtmh U^hojikobckh
3HaTo HaM je caMO Hame eiapCKo ocTpao. Ann no aaKony noHo-

BJbHBocTH jeflHHHua HjHx Mopa fla 6yAe mhohjtbo h hbiixoe cxyn
Mopa jia MHHH je;iHHHU,y neior pe;ia.
rio HCTOM aaKOHy 6poj pasjiHHHTHx HHBoa, Kao 6poj K/iaca y
MaieMaTHUH, Mopa 6hth GecKpajan.
1) HcMoryhe je nopnuaTH JeiWHCTBo n o;iper)eHy yHn())OpM-
HOCT y cxpyKTypH h (|iopMHpaH>y sacHOHe.
2) HeMoryhe je nopimaTH renepajiHy CTajiHOcr Bacnoiic, saxo
liJTO yMecTo cynaua Koja ce race Hacrajy HOBa.
3) HeMoryheje nopHuaTH aaje 6poj njianera 6ecK0HanaH,jep
cy 6ecK0HaHHH speMe h npocxop; r;ie ohh nocxoje, xaMO MOpa 6n-
TH H Maxepwje (xoMe cy nocBefieHH Mojn pa;ioBH «AcTpoHOMCKe je-
/iHHHue», «ExHKa» H ;ipyrH).
4) HeMoryhe je nopnuaxH a,a ce ;ieo njianexa HaJiaan y ycjioBH-
Ma KojH cy noBOjbHH 3a pasaoj >KWBoxa. Hjhxob 6pojje 6ecK0HaMaH,
3axo mxo je aeo 6ecKOHaHHocxH xaxoê 6ecKOHaMHOcx (Mojn paô-
BH «ycaoBH xcHBoxa Ha iipyruM cBexoBHMa», «>KnBOx y expy» ii
;ipyrH).
5) HeMorylie je nopHuaxH jxa na hckhm n/ianexaMa ocxeape-
Hocx >KHBoxa ^locexce bhujh hhbo pasBoja Kojii npeBaanjiaaH jbyA-
CKH, OHa najiMamyje paaaoj >KHBOxa na ocxajiuM njiaHexaMa. Jia
JiH xo MO>Ke ;ia ce dahoch na Hauiy 3eMJby, xo ne snaMO (mhoph
MOjn 6H0J10mKH H COUHGBOllJKH paÔBH).
6) HeMoryheje nopehH jia oeaj bhluh opraHCKn >kiibox nocxH-
HayHHy h xexnuHKy Moh Koja oMoryhaBa cxaHOBHUinxBy na ce
niHpn He caMo y cbom cyHMesoM cucxeMy, nero n y cyce/iHUM, aao-
cxanHM (Moja êjia o aBHOHHMa, AnpH)Ka6jTHMa, peaKxuBHiiM ana-
paxHMa, o Goraxcxey BacHone, o cyHHesoj eHepriiji-i h Apyra).
7) He MOKe ce nopehH ce pasBHjennjH >khbot y orpoMnoj
BehHHH cjiynajeea iunpH nyxeM pasMHOHOBatba m pacejbaBaii>a, a
He nyxeM ayxorenese, xao Ha SeMJbH, aaxo inxo xo cnacaBa oii o/iy-
roBJiaqeEba h Myxa nocxeneHor paaeoja, jep pasyM cbcchhx 6nha
cxBaxa noroAHocx oBor nanHHa HacejbaBaH,a KocMoca. flpcMa xo
Me, ScMjba ce He HacejbaBa npeoSpaxcaBaHjCM ByKoea hjih MajMyna
y HOBCKa, Beh pasMHOHcasaHjeM caMor MOBexa. Mm nosphe h Bohe ne
;io6HjaMo pasBojeM 6aKxepHja, seh o;i roxoBHx caBpuieunx Snibaxa.
8) He Moxce ce, xaxo, nopehH Aa je BacHona Hcnypfaena bhihhm
CBeCHHM H CaBpineHHM X<HB0T0M.
9) He Moxce ce nopehn na ce axoM hjih paajiaxê hjth nocxaje
cjTOHceHHjn, nepHo;iHqHO nonpHMajyhn o6jihk cbhx xeMnjcKHx ejie-
Menaxa.
KOCMHMKA OHJlOCOcI^HJA 4^
10) He MO>Ke ce noperin ;ia cy acxpoHOMCKe je;iHHHue nepHO-
AHMne; Ha npiiMcp, cynue ce xjiajin, hotom eKcnjio;inpa, npcTsapa
ce y MamiiHy H3 Kojc noHoeo nacraje ojincraBO cynue ca njianeTa-
Ma. rioTOM ce ncTo nonaBJba. flpn tomc ce Maiepiija Meiua, a xe-
MHjcKH eJiCMeHTH Hpcjiaae jeziau y ApyrH.
11) He MO>Ke ce nopelivi jia ajONt nwa cnocoSnocT â ocefia )kh-
BOT Ka;ia ce najiasii y cacrasy Moara >KHBor cTBOpeHja. Taxo oh Jio-
cjie;iHo Mopa na >KMBn m<mbotom paaanMimix 6iiha.
12) He MOKe ce nopehn ;ia ocehaH>e axoMa He Hecxaje hh y
HeoprancKoj MaxepHjn, ajin je Ojimcko Hyjin ii MO>Ke ce HassaTH hc-
OwheM.
13) He MOHce ce nopehu ;i,a, ycjiezi MeuiaH>a cyncTanunje h npe-
o5pa>Kaja xeMujcKiix ejieMenara, neMa aiOMa KojH nepHOAHUHO He
6h yMecTBOBao y opraHCKOM xcHBory, to jeer He 6h pexKO, Kp03 hh-
xepoajie y xpajaiby oa onAHOHa roAHHa, Aocnesao y Mosroee bh-
uiHx Oulia.
14) He Mo>Ke ce nopeliii as apewe aa axoM y HeoprancKoj Maxe-
pi-ijn cKopo Aa He nocxojn, Aa je BpeMe y xaxBOM cxaity aa H>era hh-
ujxa - HeOuhe (nonyx necBecxn). CyOjeKXiiBHO, xor orpoMHor Bpe-
Meua HeMa.
15) He MOJKe ce noperiii Aa ce cyOjeKxnsHo cbh pejiaxusHO

KpaxKH xpenyuM >KiiBoxa axoNia y MoaroBiiNia cxBopeiba cxanajy y
JeAan iienpeKHAHii mchbox.
16) He M0>Ke ce nopehw Aa je aa axoM HCKopucHO nocxojaH>e y
KocMocy nacaBpuieHHx >KHBOxiHba nonyx namux MajNiyna, xpasa,
jejiena, aeucBa, nauoBa h c/ihhhhx. A xaxoljeje neKOpucHO nocxo-
jahbe HecaBpmeHHx A>yAii hjih ftiiMa cjihmhhx cxBopeHja y BacHO-
HH.
17) He MO>t<e ce nopeliH Aa he csa paayMua 6nha nocxaxii cse-

CHa oBor pa3MiiujA>aH>a, Koje He A03B0A>aBa HecaBpmeHCXBO y ko-
CMocy.
18) He MOMce ce nopehu Aa je caepmeHO jane oA HecaepmeHor
H aaxo lie, noAcxaKnyxo mcthhckhm eroiiaMOM, SeaSoJiHO yKHHyxH
CBe LiiTO je HecaBpujcHO ii uixo naxH. A caMonacxajaHie he 6hxh ao-
aBOJbCHo BeoMa pexKo paAH oOnaBAjaHja h AonyHsaBahba enuier h<h-
Boxa KojH je perpecHpao. Taxaa MOMte Aa Syae naxHHHKa h nacHa
yjiora SeMJbe.
19) He Mo>Ke ce nopehu Aa je 6ea6oJiHH opecxaHaK jKiisoxa ne-
caBpLueHHx Bpcxa aa axoM KopHcxaH, Aa ce Hajsehe MHjiocpê no-
AyAapa ca HajBHuiiiM eronaMOM. Onaj Kojn ApyniMa muhh Ao6po,
HHHH ra Ii caMOM ce6ii.
44 KOHCTaHTHH UnOJIKOBCKn
20) He MO)Ke ce nopehH jia. ycjieji Tora aroM mokc jia Aocne ca-
MO y BHLue Gnhe. na;ipyrHx yoniiiTe Hehe 6hth. FlpeMa tomc, HjC-
roBO OecKOHaMHO nocTojaHjC Mo>Ke Aa Syjie caMo 6e3opu>i(HO. pa-
syMHo,cBecHO H cpehHo.
He npHMehyjeMo cHBy xaMKHuy npaiuHHC na CHe>icHO 6e;iOM
nojty. Hcto je Taxo Moryhe He npuNieTH h Mano6pojHe nnaHere,
ocyêne na naTH>e cawoHacTajavba.
Cbh moJh MHoroSpojHH paAOBH,iiOBpuieHH H iieAOBpmeHH, 06-
jaBjbeHH H HeoOjaBJbCHH, ycMepeHH cy Ka hctom UHJty - ;â /lOKa-
)Ky MHCJiH Koje ce OBfle yKpaTKO HSJia^Ky hjih Ra ôBe^y AO KOiiaM-
Hor saKJbyMKa: renepaJiHO y KocMOcy nocToje caMO pa;iocT, aajio-
BOJbCTBO, CaBplljeHCTBO H HCTHHa. CynpOTHOCTH cy y eaCHOHH,
ycjicA cBoje SesnaMajHOCTH, nenpHMeTHe, ann nac sacjienjbyje 6jih-
3HHa BCMJbe.
Maptn 1925. eod.
Kojiyea
npiiJior
CnOPOBH O MOHH3My
Obo je HeMoryhe MHTaTH aok ce ne npoMHTa Moja Khbuncnua

«MoHH3aM BacHOHe». CTora, j\a 6hx aanHTepecoBao 3a moJ «Mohh-
3aM» H npyjKHo hckh nojaM 0 H>eMy, OB/ie hbbo/ihm hckojimko o;ije-
Ka 0 «MoHH3My» H OflroBOpe oco6aMa Koje cy ra npoHMTajie h no-
cjie Tora Hspexjie CBoje MHUjjbeHje hjih 36yH>eHOCT. «MoHH3aM» je
Moryhe HaSaBHTH cawo koa Mene, oOpaTHBiiiH ce na aApecy; >Kope-
coBa 3, Kajiyra.
MHUiAêiba HiiTajiaua
v.: );io6HO caw Bamy Opomypy ... h npoMHTao caM je...

HajiasMTe ce na HHBoy MOAcpHe Hayxe ... Saro pacnojia>KeTe
MarepHjajiOM 3a McnpaBna h uinpoKa ... yoniuTaBaiba.
Ajih oho luto HHTaopa HajBHiue oAyaieBJbaBa (h Mene n one
KojnMa caM AaBao eamy KibH>Knuy na HUTatbe), to je Baiu oniuTH
3aKjbyHaK: «OHora KojH Hanymra >khbot OMeKyje nenpeKHAHa pa-
AocT». Obom ... HOTOM noHHHjCTe Baujy Opomypy. Joiu je naneTiije
saBpujaBaxe, xaA Ka>KeTe Aa «y KOCMOcy nocToje caMO paAocx, 3a-
AOBOA.CTBO H HCTHHa». KaAa anaiij Aa je ao xaKBor aaKJbynKa ao-
mao caBecraH nayquHK, ne caMO Aa xe npoMCMMa HajAy6A.e noiiixo-
KOCMHMKA OHJTOCOOHJA 45
Baibe npcMa H>eMy, hberoBOM pa;iy h miTaeoj nayuH, Beh xe raj aa-
KJbyMaK HaroHH h th eHepnjHHO HacTojHiu Aa cboJhm noHaiua-
HjCM MJIH HQK MHLlJA»eH>eM HC nopeMCTHLU paAOCT, SaAOBOJbCTBO,
caepmeHCTBo h HcxHHy Koje re OKpy>Kyjy. V BameM ACAy nocTojH
OHaj HajBehn MopajiHH cTHMyjiaHc koJh je HeonxoAaH MOBCHaHCTBy
H KojH jecre jeAHHH ayTopHTex, aaxo ujto je HaynaH. Ochm xora,
5Kejieo 6hx Aa yxaxceM Joui Ha abc cxpane caAp>Kaja: Bh cxe Maxe-
pHjajiHcxa y cboJhm aaKJbyMUHMa h HCxpa^HsaitHMa h BaiuHM
«M0HH3M0M» cxe BcoNia cpoAHH HaMa, KOMyHHCXHMa, KojH cy y
ccJ)epH ApyiiiXBCHHx oAHoca h eKOHOMHje xaKor)e mohhcxh ...
J. p.: CHHoh caM ao6ho samy KHjH^KHuy. Bame bhho Me je saH-
cxa onHAo, xao mxo cxe ynoaopaaann y Kanyrw. Taaa caM ce apAO
CKenxHHHo OAHOCHO npeMa oHOMe ujxo cxe pexAH y KitHHCHUH.
CaAa je ananajaH h xe^xaK ... aaAaxaK Aa ce ona yHHHH oniuxoM
BpeAHouihy. MncAHhy o H>oj...
A. H. CHHoh caM ce ynoaHao ca BamuM paAOM ... V npasy cxe:
MHCAH Koje cy HaAOxcene y H>eMy xpe6a Aa ManoAyuiHHMa nocAyxce
Kao yxexa, a Ayxoeno jaxHMa xao onpaBAafbe nocxojaH>a. y5e5eH
caM Aa he BaiuH paAOBH yxHuaxH na MHore paAH paaBoja h nacxae-
Ka BaiAHx Shokocmhhkhx HAeja.
fl. B.: foBOpHxe o bchhom, caokchom jKHBOxy KocMOca. He
BHAHM xy HH xpara MHCxuxe, HHuixa ochm nayHHor aHatba. Bh xe-
paxe HOBCKa Aa >khbh kocmhhkom CBeuihy, 6auaxe ra y aanoc da
caxAeAaBaHsa GecKOHaHHor JKHBOxa caexa. V npaay cxe: no3HaBatt>e
xcHBoxa eacHOHe, cxBaxaH>e ce5e Kao ftenor ASAa npyxca noBexy
paAocx H cnoKojcxBo.
riocAe MHxaH>a Bame KH>Hre naMehe ce caMO jeAHO: Ka anafby,
Ka cBexAoj, BCAHHaHCXBeHoj GyAyhHocxH HOBexa! ...
OAroBopii HiiTaouiiMa
M. B.: Atom je caMo AHpxa, caMO ACAHh rpaêBHne; oh HHUixa

He oceha.
Ayxop: To je xaxo CBe aok je oh y neopraHCKoj MaxepHjH, aAH
y Moary cAOKenor 6Hha oh noHMa HHxaBy Hxpy Moara. Taxo rpaMo-
4)0HCKa HAona npHMa HajpaaAHHHxnje aeyxe h SeAexcH hx. Hcxy
ocoGnHy noceAyje h GySna onna y A>yACKOM yxy. Hrpa axoMa noA
yxHuajcM Moara h mhhh oho mxo mh HencnpaBHO naaHBaMO ncH-
XHMKO ocehatbe. Oho je cnopeAHH h HeMHHOBHH nponaeoA akthb-
HOCTH Hepasa. Atom oArosapa cxapoM nojMy GecMpxHor Ayxa. Aah
xpeGa HMaxH y BHAy Aa je xaj GecMpxHH «Ayx» noxnyno nacHBan,
jia. HHHHM He pacnoJia»:e, ne ynpasjba, seh caMO oceha y cKJiaAy ca

MOsroM HjiH OHOM cpcOTHOM ca KojoM je noBeaan. A GecMpran je y
HHCTO HaywHOM aHanefby.
A Ko ynpae/ba jkhbhm creopeHjeM? Ffeeroe McxannaaM, to jeer
HejioKynHOCT aiOMa.
M. n.: npoHHTao caM. CjiaxceM ce ca cbhm, cbc je to CTporo
HayHHo, aTOM je 6nax<eH, ajin mTaja HMaM c thm?
AyTop: CaHHH>eHH ctc 04 aTOMa. 3aT0 ce cyGjeKTHSHO nenpe-
KH/lHO, GecKpajno aaAoeoibCTBO ojihoch h na Bac. Ako je ocTBapen
KOCMoc, OHîa CTe TaKoê ocTBapenH h bh,jep HHHUTe H>eroB ;5eo.
reHepajiHo, bh npojKHBJbaBaTe Hseroe >khbot.
M. n. Ajih ja HHcaw btom, seh cxyn aTOMa. CMpT he hx paaae-
JaTH, a Mene nehe Ghth.
Ayrop: He, ynpaeo CTe bh btom, a H>eroBO ocehatbe aasHCH Ofl
aKTHBHocTH MOJKâHHX HBopoBa. Bauje Tejio je aGwp orpOMHor
Gpoja aTOMa, a cbbkh da h>hx oceha y CK/ia^y ca ohhm /icjiom opra-
HH3Ma KOjH OH HHHH. Ha npHMCp, y HOKTHMa H KOCTHMa aTOMH >KH-
Be KEO y GHJbKEMa, a y Mosry - Kao hobck, utr...
)Khbo cTBopeH>e jimhh Ha ;io6po, HiieajiHo ypeljeno ApyniTBO.
CbeKH fterOB MJian /KHBH CKOpO HCKJbyHHBO Kp03 X<HBOT aajCAHH-
ue, 3a6opaBjbajyhH Ha ceGe h CBoje Majie >KyAH3e. ^pyujTBO ce pac-
nano (to jecT oprannsaM je yMpo) h cbh HjCtobh HJianoBH cy ocTajiH
Ges HajBHiBHX ocehaHia HHTCHSHBHor ApyLHTBenor >KHBOTa. Ajth ohh
HHcy yMpjiH, OHH H3H0Ba Mory Aa CTyne y cacTas hobhx ApyiuTasa:
jeîan y jeAHo (to jecT y jcAHO jkhbo cTB0peH,e), a Apyrw y Apyro (na
npHMep, Aa oa pycKor noAaHHKa nocTane neMaHKH) h teko AaA.e.
Aa je TO TaHHO, bhah ce H3 cneAcher. Ao Bamer wacTaHKa sa-
uiH aioMH cy Ghjih pacejaHH h najiaaH/iH cy ce y boah, sasAyxy, se-
MA.H, y CTpy, Ha ApyrHM nnaneTaMa, Ha CyHuy, h Taxo AaJte. Aah
TO HM HHje CMCTajio Aa npeysMy ^hbot KojH ce caAa oABHja y BaMa.
riocne Bamer yHHrnTema hjih cmpth ohh he oneT AyTaTH sacHO-
HOM. TaKo je seh Ghao npe Bamer nacTaHKa h HHje bam cMCTaAO Aa
AoGnjeTc achbot. flpeMaTOMe, nocne cMpTH eam noAOHcaj nehe Gh
th HHmTa Aomnjn oa OHora y komc CTe Ghah npe Bamer «cTBap-
Hor» >KHB0Ta. JacHO Aa OBaj noMenyTH >khbot oohobo nacTaje h
yeeK he HacrajaTH nocAe caaKor ynHmTema, Kao mTO nocAe bhco-
KOopraHH30BaHor ApyiiiTBa meroBH HAaHOBH (AjyAH hah Apyra 6h-
ha) Mory hohobo Aa noMny Aa >i<HBe HanpeAHHjHM counjanHHM >kh-
BOTOM, AayAaae Kao rpaânn y Apyre opraHHSOBane sajeAHHue.
H. H: H3 OHora mTO CTe pexAH cAeAH Aa ja hhcam cam y mom
TCAy, Beh Hacje MHomrBo. To HHKaKO ne Mory Aa pasyMCM.
KOCMMHKA OHJTOCOOHJA ^
Ayrop: V iiAcajiHOM iipymiBy cbii MJiaHoen y cbom ;iejioBaH>y
npaxe jcAnor, jeAiiHCTBeny BOA^y, jcAny HAejy ii cxora tekbo Apy-
iBTBo Kao AB je JeAHO oiihc. Hero xaKO cc n y opraHiisNiy nojasAjyje
Haysiija jeAniicxBenor oiiha. Khko y ApyuJXBy, xaKO u y jkiibom
cxBopeiby nocxojn mhoiuxbo, ajiii axoMH M03ra (hah MaaHOBn Apy-
uiXBa) cy npo>{\CXM jcAHHM AyxoNiJeAHiiM ocehajteM.
H. H.: Aam axoM (oxnpiiAiiKe) CBaKa nexiipii Meceua Hanyuixa
xeao, a ja ocxajeM. BnaHU, ocehabbe Hnje noBesaiio caaxoMOM, eeli
ca HeHHM ApyniM, aanpaso caMO ca paAOM Mosra.
Ayxop: rioxnyno xaMHo: AeaoBii (xo jecx axoMn) opraHMSwa,
Kao M HAanoBH ApyiuxBa, CAAase n Aoaase HeKOJiiiKO nyxajom sa
BpeMe jbHXOBor jKiiBoxa. Aah, ano axoM HanycxH xeao, aap he ce
OHO 36or xora npoMCHHxii? 3ap xcao MO>Ke ab xo npuMexH hah ab
o5aBecxH nCKora o OAAacKy jeAHiix axoMa m ituxoeoj saMenH Apy-
XHMa? To jc jcAHa oa A.yACKiix hah xoiboxhhx HAyanja.
y Apyuixey jcAHn maahobh yMupy, a Apyrn ce pahjajy, na 3ap xo
HMa yxHuaja na onujxii narneA ApMose. Ona M0}Ke ab xpaje xHA.a-
ABMa roAHHa h Aynce oa xora.
To ApyiiJXBo je >khbo ii y OAHOcy npcNia ApyrHMa hbk h ne o6a-
oeiAxaBa o cMpxH cBojnx MAaHOBa - xo je xaxo yo5nMajeH0, xano
6e3HaMajHO. CBaKii mabh sajcAHHue npoyMasa H>eHy ncxopHjy, ona
ra npo>Ki[Ma h Beli My ce mhhh ab je MOiBCO oa cawor nacxaHKa Apy-
ujXBa - npe xnA>aAa roAnna. Hcxo xako, axoM koJh cnojba Aocnesa
y opratJMsaM oAMax Gnsa npo>Kex cbhm HAsJaMB xora oprannsMa,
cBe AO AGXHibHx cehania, n HêMy seh iiarACAB ab )khbh y xeay oa
HjeroBor nacxaHKa, npcMAB xo yonoixe nnje xaxo. To Je xaxoê
HAy3iija AiyACKor naMheH>a. CoaKO Ka>Ke: hum ce cehaM caora >kh-
Boxa, 3HaHH ab caM y oBOMe xeay xciiBeo oa nowexKa, hako ce waxe-
puja o6HaBA>a mhoxo nyxa xokom MCHBoxa. OxyAa ce hsboah 3aKA>y-
HaK AB nocxojH Ayx, HeaaBucan oa Maxepuje.
TeK CMC ce hcabbho ocaoGoahah reouenxpHHHUX nAy3nja. A
OApehH ce mchboxhhx HAysHja je Mnoro xeM<e. Hnje 6e3 pasAora ne-
KO pexao AB, aKO 6m anêo ciimao ca neGeca h oSjacHHO ham xajne
«AyLUe», MM MX HH OHAB HC 6hCM0 CXBaXMAM.
KoA >KHBOXMH>a CKOpO AB M HC nOCXOjn CChaHjC Ha HHXaB npo-
xeKAM >KHBox. Hak h KOA MOBCKA je OHO orpAHMMeHO H HcnoxnyHO.
3axo xcMBoxMbbe, no cboJ npHAHUH, hc anajy hh Kaxo cy HacxaAe.
Hh noHexAK hm Kpaj caor >KHBOxa one ne carAeABsajy h ne 6pHHy
ce 36or cMpxM. Hjmma cy cahhhm MannmaHii. H Jcahh h ApyrH cma-
xpajy ce6e 6ecMpXHnMa. Kako je Ao6po mxo ohm ne rpeme - y Apy-
roM, y3BniiieiiHjeM, 6ojbeM 3HaHeH.y (b. moJ «MoHM3aM»).
48 KoHcranTHH L^hojikobckh
H. H.: Ajih 6yAyfiH >khbot unaK HHje HacTaoaK cajiaiuhber; ne-

fiy BH/ieTH Moje npHjarejbe h poâKe, H3ry6Hhy cse H/ieje h nocTnr-
Hyha Koja cy Me KOiuTajia raKsnx Hanopa h HanpeaaHia. He
TaKaB >KHBOT, MBKBp H caBpLueHHjii OR caiiaiiiiber.
Ayrop: KpaBa 6h, ;ia HMa Bume paayMa, hcto raKO no>Ke;iejia
Aa ocTaHe Kpaea, oeua He 6h nonce/ieaa Aa EianycTH >khbot oBue.
Hcto raKo h ByK h THrap ii 6y6auJBa6a h creHima h rAiicra.
JbyACKa orpaHHHeHocT HaroHH HoseKa Aa Aocneea ao raKBHX
HeAocTojHHx xceA,a. Ha sap he ce HahH MHoro JtyAH Kojn HMajy Aa
>KaAe 3a npoiunoiuhy? Hax h ohh HajHciaKHyTHjH Mopajy paAOCHO
Aa ce noMHpe ca nponamhy OHora luto je npoiiiAo.
CHrypHO je Aa ere >KHBejiH h pannje, na Max h Gojbhm >khbo-
TOM. Aah ca KHM CTC )KHBeAH? ^3 AH cxe ce y OBOM >KHBOTy cacTa-
AH ca cboJhm paHHjHM npHjaTCAjHMa, TO jecT ca npHjaxeibiiMa h3
npoiuAor x<HBOTa? m hexe nacxaBHXH npoujAH >khbot? HapaB-
Ho Aa He. Aah BaM to HHnomxo ne cMexa Aa uenHxe caAauiJtH 6eA-
HH >KHBOT H Aa MBK npeyBCAHHaBaxe H>eroB sHanaJ. Taxo h y 6yAy-
hcM caBpujcHOM JKHBoxy He caMO Aa ce nehexe cehaxn npouiAor
>KHB0TH0r CTaH>a, Hero hexe HsyaexHO y>KMBaxH y cbom ysBumeHH-
JCM HCHBoxy. OnaJ ApyraHHjn je y KOCMOcy HenpuMexaH, xao xan
^fyHH y oxeaHy MHcxe CBoxe boas.
J- P.: Bh HyAHxe saMeHy jcAHe sepe ApyroM. To mh je oABpax-
HO. Jôcxaje panHjnx 3a6AyAa. HcxnHa, bh nponoBCAaxe Hemxc no-
nyx Bepe, caMo noA ApyrannjHM HsroBopoM.
Ayxop: He paAH ce o Bepn, Hero o xomc Aa ah ja roBOpHM
HCTHHy hah Aaxc. Axo je Aa^x, OHAa mh noxaxcHxe rAe je ona. Floxa-
5KHxe Moje rpemxe, Moje saSAyAe. Ja caM cxpacHO jxcahm Aa hx bh-
Ahm! a axo roBopHM HcxHHy, oHAa je Tpe6a npH3HaxM, Ma xaxo je
seaAH.
CxBaxHxe mxa jkcahm Aa BaM xajxeM. SaxAayniiH aacAyjxyjy na-

X(H>y H rpo3HHHaBH paA.
Jl. K. OfiAe ce He paAn o cxBaxaH>y, seh jeAHocxaBHO o xomc Aa
ce He CAajxeM ca BaMa.
Ayxop: Taxo ce Moxce H36ehH csaxa pacnpasa. Pei;Hxe y MCMy
ce He cAaxcexe, PAe cy Moje rpemxe? Axo hx ne bhahxc, oHAa ne-
Maxe npaaa Aa roBopHxe o HecAaramy ...
H. H.: KaxBa je pasAwxa H3Me^y Bac h HayMHHxa MaxepHjaAH-
cxa?
Ayxop: riocxojH necMHua nnjH je nonexax xyjxan, ann ce y na-
cxaBxy xyra npexsapa y HajHHCxnjy paAocx. HpsH, Mamn ago anajy
MaxepHjaAHCTH. A ja 3HaM He caMO men noHexax, nero h cpehHH
KOCMHHKA OMJIOCQcDHJA 49
HacraeaK. Eto KaKoa je pasawKa n3Mer)y Hac! MaTepiijajiHCTe ne
cjieAH BchHua, aaro ujto fbhxob t>'>khh noMeraK 6aua HOBena y OMa-
jaR>e. BehiiHa iwe 3a cnupiixyajincTHMa aaxo ujto ohm o5ehaBajy
BeHHocT. BeriiiHa ncMa AOBOjbHO anavba jxa 6h Btweaa ftuxoBe 3a-
6jiy;ie. Ibuxoea eepa je cna6a, ajin yxcLUHa.
CnnpnTyajTH3aM. He3aBncH0 oa ceoje HayMue HeyieMajbeHO-
CTH, o6ehaBa HeujTO MyxHC, HcjacHO, ocBexy 3a rpeiuxe. A ja cqm
Jacan Kao jxau. Bh cxe aeo KocMOca. A y «MoHn3My» ce aoKasyJe
aa Je )KHBOX y uaNia, reHepajiHo, caspujeH h paayMau. SuaHH aa h
BH,)KnBeriH >KHBoxoM BaciioHe, Tpe6a aa 6yaexe cpehHU. ScMajbCKH
>i<HBOx je H3y3exaK. Kaaa ra OKOHHaxe, bh hexe HeMHHOBHO yxoHy-
TH y 6ecKpajHn h 6aa>KeHn jkhbot KOCMOca.
y KOCMocy Baaaa HajyaBniueHnjii yM h numxa HecaBpmeHO y
EteMy Hnje ao3BOJbeHo.
M. B.: /laxae, cbc caa6o, neaopacao, norpeuiHo, rpy6o, rayno
- «3axyhH». He ceiilja mh ce xo...
Ayxop: Hnujxa canMHo. HecaBpujeHOM, 6oaecHOM, ae^ôpMH-
caHOM H 6e3yMHOM 6Hhe nocBeheHO join SHuie najHeHCHHje Spure
Hero MyapOM, ao6poM, aenoM h aapasoM. H>HMa ce caMO ne aaje
MoryhHocx aa iiMajy aeuy, mxo He HCKa>yMyje 6paK. A MaxepuHCKa
H OMHHCKa oceliai-ba ohh Mory aa saaoBoajasajy h na xyôj aeu"-
HajBHUJii eroH3aM, xo jecx iicxiiHCKa Kopucx cBaxor «ja» waH
axoMa 3axxeBa najBehe Mnaocpê npcMa cseMy mxo >khbh, aan
HcxoBpeMeno cxporo semxaMKO oaaGnpaibe. Pa3MH0>KaBa ce caMo
OHO mxo je y aaxoM xpenyxKy HajcaBprnennje.
A. B. A KG he paaaiiKOBaxH caspmeHO oa necaBprneHor? JJa He
aoê xy ao rpemaxa h aa ce lie ojxe oa 3aa na rope?
Ayxop: Opii caaammeM ypeêmy apymxea BemxaMKO oaa6Hpa-
me Mo>Ke aa 6yae npiiMemeHO Bpao pecxpHKXHBHO, y eacMCHxap-
HOM oSaHKy, KaKBO je h aaHamme apymxBCHo ypeljeme. Aan y
CKaaay ca meroBHM npnGaHaoBameM Haeaay (na mera he yKaaaxn
reHnjn H HenpeKnaHo he ce passHjaxn), nojaHaeahe ce xaxo cawH-
aocxxaxo h BemxaMKO oaa6Hpan>e.
M. JI.: Ho BameM unax caean aa Mory aa aocncM y )Ka6y nan
KpaBy. Myapau nocae cMpxii M0>Ke aa aocne y Marapua, a hobck
nyn spaHna y CBHH>y iiaii ayxa. Oa xo je cxaapHO rpo3Ho! Hajcyje-
Bepmije pcaHrnje cy yxemnEije. TaMO naKacHii oraib oGehasajy ca-
Mo pâBMMa! TaMO Hnax nocxojH npaBeaHOCx, na Maxap h cypOBa!
Ayxop: Maao je npaeae y xomc aa ce 3aoHHHau xajKmaBa, nax
II MyxaMa Koje nncy BCHHe: oh je npoM3Boa cboJhx poanTeaia h
cpeauHe Koja ra oKpy>Kyje. Oh je MamiiHa Koja caMa ne cxeaxa mxa
50 KoHCTaHTHH U,ho;tkobckh
MHHH. SjlOHHHUa XpcOa CaMO >KaJIHTH, H30J10BaTH H JllIUJHTH HOTOM-

CTBa. TaKO noyHasa MOHHsaM.
OTejioTBopcHje y >KHBOTHH>e je Moryhe, npcMâ je Mano Bepo-
saTHO. Ajih hobck to h aacjiy^yje 36or CBoje Hena>KH>e npeMa ibh-
Ma H cypOBOCTH 3a Kojy cy o;iroBopHH cbh, ochm aereTepiijaHaua.
Jâ cOjacHHM. Haje;i,Hoj OASesOpojHHx njianera Ha noMCTKy h>hxo-
Bor 4)opMHpaH>a h3 MarjiHHa MaeMHor nyxa (ca/ia cy na HdHxcbom
MecTy cynua ca naanexaMa) nacxaje (Kao Ha SeMJbH) h 6p3o ce pas-
BHja JKHBOT. Ta njianexa ce HanasH y HajnoBOJbHnjHM ycjiOBiiMa.
Exo aauixo ona npeBasHJiasH cae njianexe h nocxH>Ke sa MOBexa ne-
nojMJbHB HHxeneKxyajiHH pasBoj h xexHHMKy Moh. OAaxjie ce bhihh
>KHBOx paaBHja no HHxaBOM MaeqnoM nyxy h hc AOSBOJbaBa hh >kh-
BOXHHaCKH, HH ApyPH HecaSpUUeHH H<HB0X. ripeOCXajy caMO HHJKa
cxBopeH>a H KopHCHe SaKxepHje hjih H^HMa cjiHMHa HM>Ka 6Hha, neo-
cexjbHBa CKopo y Hcxoj MepH Kao h ayxoMaxH. 3Ha«îH, BacnoHa mo-
Mce Aa noceAyje caMo jeAan caBpuieHH >khbot. FIphjihkom oxeao-
XBopeH>a MOMcexe h Aa AoOHjexe caMO H>era.
OocAe CMpxH Ha ScmajH, npe Bamer nOHOBHor HacxaHKa, no
npopaqyHHMa xpe6a Aa npo^y cxothho MHAHona roAHHa. Ha 3e-
MA>H XBAa BHUie Hehe 6hXH hh »HBOXHH.a hh MOACpHOr HOBCKa,
cjiHMHor HiHMa. TaKO Fiexe CMpfiy, nax cbmhm oxeAOXBOpeiteM Ha
3eMA>H, bh cxehH caspuueHH hchbox. To je HajaepOBaxHujH saKJby-
HaK. Aah HMa H MaH>e BeposaxHHX. IlIaHce oxeAOXBopeHaa y hch-
BoxHH>e HHcy BejTHKe. Mhoxo nyxa je AaKuie na ;iyxpHjn ao6hth
200000 [pyOajba], Hero AOcnexH y >KHB0XHH5y. Ann, axo 6h ce to h
AoroAHAo,TO HnaK nnje nanao orH>eHH.
H. n.: HecxBaxAjHBO mh je sauixo namH mhcahouh o6hhho ao-
Aa3e AO cynpoxHHx, Kpajtbe hcchmhcthmkhx aaKA^yHaKa, Kojn hx
HaBOAe Ha >Kejby Aa OKonnajy csaKH >khbox Kao HenoSnxHO 3A0.
npeMa H.HXOBOM MHUiJbeHjy, qaK h HHxaB nporpec xe>i<H xoMe un-
A>y (xo jecx caMoyHHuixefey).
Ayxop: 3axo uixo cy ohh sacAenjbeHH 3eMJbOM h HHcy ca-
rACAajiH oniuxy cAHKy hchboxa SecKpajne sacnoHe. Mh Bume >kh-
BHMO KOCMHHKHM HCrO SCMaJbCKHM MCHBOXOM, HOllITO je KOCMOC
SecKonaHHO SHanajHHjH oa 3eMJbe no cbom BOAyMeny, MacH h Bpe-
MCHy.
B. P. (h3 HjeroBHx saHHMJbHBHX nHcawa): TaKOê caw mohh-
cxa, ajiH nopHHeM nocxojaHje Maxepnje. V noHexKy je 6ho yM, ochm
Hjera HHHera h HCMa. OsanAohehbe yMa y Maxepnjy je mhcxo nHxe-
AHrH6HAHH fipouec. CnoAjamfbH CBex je, KaKO xo {|)opMyAHLuy Hh-
AycH, BpaMHH caH.
KOCMMHKA OHJlQCQcDHJA ^
y 6n;io KOM axoMy BejiuHHHa H>eroBiix /lenoBa je hcto xaKo
Majia, Kao BejinMiina 3Be3jia y o^HOcy na npociop MjienHor flyra.
rioTnyHH H He;iejbHBn axoM JlyKpeuuja h JlaBoaaifjea noKaaao ce
Kao MHx. CiirypHo je jx& Tie ce n ejieMewx noKaaaxH Kao ncxii xaKas
MUX ...
Ayxop: Bii cbmo aaMcibyJexe pen «Maxepnja» penjy «MHcao».

HapaBHO, Hama npejicxasa o Maxepnjn je cyGjeKxiiBna h saBucii da
ycxpojcxBa M03ra. Ko;i pasjinMiixHX >khbhx oaha OHa Mopa jxa Gyê
pasjiMMMxa. Ajih pen «Maxepnja» iiMa npeaHOcx. H>y npoyMasa Hay-
Ka H Ma ocHOBy mubenima je nosesyje ca MnmjbeH>eM. Mh He bh-
AMMO MHCJiM 5e3 Maxcpuje. MosaK nonpuNia ocoGuHe MaxepHje Kao
or.neAajio Koje OApa>KaBa npeAMexe. Oopwa jeAHor ncxor npeAMexa
saBHCH OA c})opMe orneAajia, ajiH je npeAMexjeAan hcxh. Haxaj na-
HHH cyGjeKXHBHocx cxBapH, Ae(l)opMaunje y M03ry,join ne nexHpa-
jy xe cxBapH.
A Luxo ce xHMe BejiiiMUHe axoMa, xo HHxaKO ne M0)Ke Aa nac sa-
BOAH, 3axo iMxo cy Hcxo xojiHKO Majia H HeGecKa xejia y oAHOcy na
exapcKO npocxpaHCXBO Koje ce Hajia3H iisMe^y ftHx.
B. P.: Baiue noper)eHje HHsa nocxojaH>a Koja cjieAe jeAHO 3a
ApyniM ca hh30m cnosa je ambho, Miicao o HenocxojaH>y epeMen-
CKHx npa3HHHa ycjieA HenocxojaHia ceecxn o BpeMeny y Heopran-
cKoj MaxepHjH je, napaBHO, Aparouena. Mnoro nyxa ce paâMo, ann
HacxojHMo Aa Gojte ycjione >KHBoxa npnnpeMiiMo ne ynyuHMa h
npaynyuMMa, nero ceGn caMiiMa...
B. P.; Bh cjiHKaxe BejiiiHaHCXBeny cjiiiKy GecKpajnor nporpeca,
a Apyrw npeAcxaBHiJUH MaxepujanncxuHKor cxBaxaH>e csexa Ka>Ky:
«Unjba HCMa, nporpec 6nBa saMeHjCH perpecoM, xaoxiiHHOM h 6e-
CMHCJienoM HrpoM axowa (LLIhbhh njiec). OxyAa GecKOHanHH necn-
MH3aM GyAHCxa h caMoyHMiuxeH>e Kao jKeJbeHu HAean. Hhm je xa
Kas xcHBox Hacxao y KOCMOcy, mh, Kojii mhcjihmo h anaMO, MopaMO
Aa xe>KiiM0 yHHiiixehby x<iiBOxa. He xyryjem sGor ceGe, aeh aGor
HajGeanaMajHHje rycenHue Kojy oca napaJTume yGoAOM y HCpBHH
uenxap, a ocuue je noxoM join >KHBy npoxcAiipy ...»
Ayxop: Ja hbk h ne roBopiiM o nporpecy, aeh o xoMe Aa je sa-
CHona, renepajiHO, yBex GiiJia h Gnlie y caBpiueHOM oGjiHKy. Haao-
JiHxe! Cbc je Beli caA cnpeMHO aa Bauie noxnyno aaAOBOJbeibe. Te-
toGhh xpeHyxax caMonacxajafta h nporpeca Kojn ra npaxn je Kpa-
xaK, n3y3exaH h HenpiiMexan y KocMocy, Kao xaMHo apHue npaxa
LUXO naAHe Ha chokmo 6e.no nojbe. )Kiibox Kojn ce paasnja ayxore-
HesoM H y3 noBOA.He ycjioae Aocxime aejiUKy Moh na hckoJ nnaHe-
xn MjieMfior nyxa, na noceGan HannH ce GesGojiHO pa3MH0>KaBa,
lUHpH ce no HHTaeoM FberoBOM npocxopy, yHiiiuTaBajylin (iicto ra-

KO 6e36o;iHo) Ae4)opMHcaHe ii3;iaHKe >KnBOTa Ha ;ipyrnM njianeTa-
Ma. Ofl HeKOBHKO CTOTHHa MHJiHjap;iH njiancTa MOpa Sutm MaKap
je^Ha Koja npeBa3HJia3H CBe Apyre h, napaBno, SeMA^y. Ako osa no-
cjieAfta Mamxa ynpaso o TOMe, OHAa je najGojba n/iaHera Beli oasb-
HO TO OCTBapHJia.
Mh HewaMo nasHKyAa nocMaTpaMO MjienHn nyr, cKyn mhjhi-
japAH nnaHexa, bhahmo caMO oho ujto naM je npeA hocom h saro
AOJiasHMO AO }KanocHor h norpemnor saKJbyHKa.
Hh HajeAHoj njianexH ^hbox HHje Moryhe yHumxiiTH. Oh he
noHOBo HacxaxH ayxorenesoM. Tpe6a ra aaMCUHXH 6ojbHM, Kao
mxo 3eMA>opaAHHK AOLue noBphe h Bohe saMeityje 6oJbHM copxa-
Ma. A aKo ayxoroHHja o6ehaBa Aa he Aaxii Ao6pe nAOAoee, ohab
xpeGa cxpnjbHBO AOMCKaxH h>hxobo A03peBaR>e h noAHOcHXH nax-
H>e nporpeca (xao iiixo bmahmo Ha Scmajm). HaMa je na ScMJbH npe-
ocxajio AaTOBMKoJom naxHMO. A axo mh caAa noxnyHo yHniuxiiMO
XCHBOT, OHAa heMO MOpaXH Aa HOAHOCHMO Joiu BllUJe, 33X0 LLITO he-
Mo MopaxH Aa noMHCMO OA caMor noMexKa ayxoronHje.
Mh 3HaMo MHoro, afiH je name HCSHaHae Mope, a snaHê tck
Kan. SHaHjC he Hac yHHHHXH cpehHHMa. yHHUixaBajyhH ceecHii >kh-
BOT, ocxaheMO 6e3 HaAC y GoajC. CaMO 3HaH>e mokc Aa naM oxBOpn
Aa npaBHAHO npoucHH sacHOHy h noKa>Ke H>eHy npouiAocT h
SyAyhHocx. BacHOHa h jKHBOXcyjeAHO hcxo.
naxHiasaBHCH oa ramenja Mo>KAaHHX aKXHBHOcxH hjih cnnexo-
Ba HepaBa, a nomxo hx koa ryceHHue HMa MaAO, ohab oHa ne Moxce
MHoro HH Aa naxH. LUxo je jeAHOCxaBHujn opraHH3aM, yxoAHKO je
Sjihhch pejiaxHBHOM HeGHhy, xo jecx caMUM thm je oh Mai-be cnoco-
San Aa ce HSJiaxce naxftaMa. HajBHUie ocHOBa hmbmo Aa HcannMO
HoseKa. Aah h to HecaBpiueHO cxBopeHje nocTojn caMo Ha neKoj
AecexHHH nnanexa MAennor nyxa, Kojn mmhc XHJBaAC MiiAiijapAH
nAanexa.
B. P.: HmHHxaBajyhn Gpomypy, cxBaxHO caM sauixo cxe cBojy
BCAHKy HAejy nanncHXHaMa HaasajiH MaxepHjannaMOM. Moj cniipn-
xyaAHaaM joj je, hhhh mh ce, Gahxch Hero GnxHepoBCKOM Maxepn-
jajiH3My... He xaxceM Aa Beh npHXBaxaM aaiue cxBaxaHie, ajiH caM
pasyMeo Bame cxaHOBHLUxe. Mhhh mh ce Aa Kacnnjn paaaoj hhctof
no3HTHBHor 3HaH>a nocxaBAâ npeA MaxepHjaAHcxe mhopo npoGne-
Ma. y IJejMCOBOj KH>H3H «Pa3H0BpCH0CT peAHFHjCKOr HCKyCTBa»
HaBCAeHo je mhofo npHMcpa nenocpeAHor ca3HaH>a. Kaxo Ha Apyrn
HaHHH Aa ce oGjacHH cnocoGnocx xaKOSBanHX (})aHTacTHHHHX pa-
wynuHja Aa pemaBajy xyGne jeAHanHHC, ne snajyhH aAreGpy?
KOCMMmCA OH.nOCOOHJA ^
Jin ce kocmoc caanaje caMO yMOM?
Ayxop: Hero ce xaKO roBopiiJio o c|)aHTacTHHHnM KOHiiiMa koJh
paMyHajy, ajin cc iicnocTaBii.no jxa or rora HCMa hhiuth. Ca;ia ce 3a-
hyxajio h o paMynunjaMa. Ha unaK, mhcjium jia je HjHXObo peujaea-
fee KySnHX je/iHaMHua Moryhe h cyncTHTyuujoM, to jeer HacyMime
M 6e3 3HaH>a ajire5pe. Kojihko ce, ceejeAHO, aanaityjyhHX nojaBa
HcnocTaBi'iJio nao rpHK hjih caMooSMaHa! lilTa je ca/ia ocTajio oa
cniipnTM3Ma, Max n oa IllapKOOBiix orACAa, KojnMa ce oAyiiieBAsa-
BaAO TOAiiKO HayHHMKa. OAaMapiiOH je no npupoA" 6110 mhcthk,
aAH oBaj MecTHTH MOBCK jc CBM 6no cBecraH Aa y loxy CBor >KHBOTa
y riapnay, xaAa cy My Kpo3 pyxe npoAaanjin MeAnJyMH, Hapo5H>auH
H cee (})aHTacTimno, i-mje npoHaiuao HULura Heo5JaiiJHiiiBO.
HeMy ce KAaHâTe!? Bepii BHAOBH>aKa, koJh biiac Kpo3 3eMA>y h
npHMajy cbc Acrajbe 0 craHOBHHUHMa Mapca? Ann ohh ancojiyxHO
HHHIIM HHcy AonpiiHenii 3HaFby. He oApHMUMO ce paayMa Kojiijeje-
AMHii npouiHpHO Haiua ca3HaH>a 0 eacHOHii! 3a Hamy npocBefieHOCT
AyryJeMo naymi, a He BiiAOBtbamiMa n (jjaHxacTHMHUM panyHUHjaMa.
B. P.: SaMHcao Aa ce narpaAn Bame onriiMHCTHMKO ynevbe hc-
KJbyHHBO ca cxaHOBMiiiTa MUCTor pasyMa h ncxiine, Koje npuxsaxa
MOAepua Hayxa, wapaBHO, AOCTojna je nornxoBaita, ajiH Hnax, xaxo
AH lie ce HyAHXH HeBeiiixocxn 11 xamxiiHn name nayxe Kpo3 nex-
-inecx xHAjBAa roAHHa.
Ayxop: Cabwccm ce. Sham aa cy HayHHn saxA^yHUH, noceSno y
rpaHMMHMM o6AacTiiMa, neciirypHii; na unax, ohh 3acAy>Kyjy BiiLue
noBepeH>a Hero oxxpiiBeHja xo6o)KH5er nenocpeAHor snaHaa. Aah,
axo Beli caAa eraaxxno snaite xoahxo o6ehaBa, ohaa Fie xpos nexo-
Auxo xhajBaa roAHHa npy^xaxH join Biiuie. A mh HeReMo OAaxaxH
3a OHHM mxo caAa HCMaMO.
B. P.: Kaxo 6m 6hao Ao6po, xaMHuje, neonxoAHO pasBiiXH y se-
Fih paA Baiii MOHi-iaaM, xojn je 36or xpaxxohe ii3AaraHja xoxax 3a
paayMCBaibC ... FlaHncuxiiBaM je npupoAHii n nouixeHu aaBprnexax
AocneAHor MaxepujaAiisMa, xo jecx npiisnaifae HecoAHAHOCxn 6hx-
HepoBcxor MaxepHjaAM3Ma. Biio 6hx BeoMa cpeFian Aa AonexaM 06-
jaBjBHBaibe Baiiier MOHiOMa y o6HMy oa Maxap 200-300 cxpanima.
Ayxop: BMXHCpOBCxn MaxepujajiiiaaM Hiinouixo hc xpe6a cyM-
HjHmhxh 3a HCAOCxaxax nouixeiBa; HanpoxiiB, oh je BHxemxH nacxaH
H Max 36or xora x<pTByje mhoxo cnMnaxnja. Oh caMO nnje AOBp-
UJCH, 6aiiJ xao luxo Moj ne npeACxaBA>a xpaj, Beh je caMO npiipoAan
Hacxasax 6HXHepoBcxor MaxepujanHSMa...
H. C.: rio AjHiHTajny, BacHona je orpaHUMeHa, a koa Bac ona
HCMa xpaja.
54 KOHCTaHTHH LI.nOJ1KOBCKH
Ayiop: MoJh saKJbynuH ce cKopo He MeH>ajy» naK ii aKO ce aa-
CHona orpaHHHH caMO Ha MjieMHH Flyr. Ochm Tora, ocrajcM npH
cBOMe. Ako je kocmoc orpanHHen, na ujTa je on/ia waa tmx rpann-
ua. ria oneT npocTOp.
Ysmhmo 6poj. jl.a 6hcmo ra HanHcajiH, ncMa ;ioBOJbno Mccra y
HHTaeoj ajHiUTajHOBCKoj BacHOHH. JaxapaHM jxa neMa nuMera eeher
oa Hêra. Da bh fiexe mc, cnrypHO, nocae xora Kyunyxii no neay...
PaayM je Hsnaa (|)opMyaa. AaH KaKBaje cnara cyrecxnje! Ona He
rapanxyje hh yMenocx, hh xaaenax!
H. H.: KaKo bh roBopiixe o cxaHOBWHUiiMa naanexa, Kaâ nay-
Ka o HjHMa ancoayxHO HHUixa ne sna? ... Ha h>hx je/iHocxaBHO ne
Ma!
Ayxop; nocxoje Heno6HXHa SHaita, npcMâ cy xeopHjcKor xa-
paKxepa. TaKBa cy SHavta o 6ecKOHaMHOCXH npocxopa ii BpeMena. A
ynpaBo xaKsa cy MaxeMaxHMKa snaHja.
TaHHO je je;iHo: SeMJta je HacejLCHa waH ayxoreneaoM naH
npeHoiueH>eM Kanua >KHBOxa ca ApyrHX naanexa (Apennjyc ). Ako
ce npHxsaxH obo Apyro, OHaa je oHHraeAHO Aa >khbox MOpa 6hxh
paiUHpeH no HHxaBOM KocMOcy h Aa je caMO caynajHO saxBaxno 3e-
Ma>y. A aKO ce aosboah caMOHacxajaH>e, aaiiixo 6h jkhbox nacxao
caMO Ha 3eMA)H h MHMOHiijao cxoxHHe MHanjapAn naanexa y ra-
aaKCHjnl? OaaHexe ce hh no aeMy cyuixuncKH ne pasaHxyjy, Aa 6h
xcHBox HHKao Ha jcAHoj jeAHHoj naanexM oa MHomxBa can'^rnHX.
Ako 6h y sacHOHH 6Hao caMO Aecex naanexa, BepoBaxnoha Ba-
uie HerauHje HsnocHaa 6h 10%, a BepoBaxHoha >KHBoxa 90%. AaH
nomxo je y jeAHoj raaaKCHjw mhoihxbo naanexa, OHAa je sepOBax-
Hoha Bauier nopHuai-ba OaHCxa nyaH, a BepoBaxnoha >KHBOxa je
CKopo 100%. Ha MH He bhahmo nHjeaan MaeMHH nyx ochm nauier,
a H,HX je OKO mhahoh. To je (|)aKXHMKH, a xeopnjcKH cmo mh yoerje-
HH y SecKonaHHocx sacHOHe h Spoja tbeHHX naanexa. Tla sap hh na
jeAHoj OA HjMx neMa xcHBOxa! To bhhjc ne 6h Ohao nyAo, Beli Mon-
cxpyo3Hocx. JâKae, HacxaH>eHa BacHona je ancoayxna HCXHHa. H
ne caMo xo, ona je caBpujeHa h ne caAP>KH HHiiixa HpauHCHaaHo, na
je, npcMaxoMe, aHuiena naxnê. Jep, HHKaKo ce ne mojkc aoxoahxh
Aa HH na jeAHoj da naanexa >khbox nnje AOCXHrao caBpmencxBO h
Moh KojH ce He 6h npouinpHaH csyaa.
H. n.: A 33111X0 HaM cxaHOBHHUH ApyrHX cBexoBa ne AOSBoae
Aa caanaMO sa h>hx?
Ayxop: 3axo uixo HoeeHaHCXBO joui nnje cnpeMHO sa xo. Maca
ce HaaasH na Bpao hhckom nHBoy paasoja. OOjaeajHeaibe Apyrnx
CBexoBa H3a3Bahe nesaMUcaHBy naHHKv na scMajH. nojasa netie
KOCMHHKA OHJIOCOOHJA ^
6nTM cxBahena n {})aHaTn3aM he nopacm. floMehe paroBH, nporoHH
H 6or 3Ha Lura ;ipyro. A Kaâ ce pasBuje npocBehcHOCT, y3AHrHe
KyjixypHH HHI30, oHAa licMO casHarn mhoxo Tora o CTaHOBHUUHwa
apyrnx ceeroBa. 3a cajia je aobojlho h obo uito bbm caonmiaBaM.
To je Heonxo;iHa nperxoîHa eaKunna.
B. K.: He cxBaxaM Kaxo je Moryhe HMaxn /leuy 603 nojiHor hh-
Ha? H samTo ra CMaxpaxe noHHMcaBaJyhuM?
Ayxop: To je cxBap âjiexe GyAyhHocxn, xaaa ce AyiueBHa (mo-
>KAaHa) npiipoAa HOBCKa noxnyHO npeoopaan. OrjieAH BeiuxanKe
onjioAHjC Max n koa BHUtnx >KHBOXHHja cy AaJiH oajihmhc pesyjixaxe.
A Luxo ce xHMe hûxobox MexoAa, oh ce eeh OAasHO npHMeH>yje na
GHJbKe. noHiDKaBajyhii Hiije caM hoahh mhh, aeh cxpacxH 36or ko-
jux je y Hcxopujn yMinbeno 6ecKpajH0 mhopo rpemaKa, najxpeaBH-
jHx HenpasAH n 3B0MHHa. Ma kojihko noexHHHa 6nAa A>y6aB, Hnax
CMO 36or !x,e yecK cnpeMHn Aa npeHe6perHeM0 Hcxiiny. A ko joj
Moxce OAOJiexii! To je HajcHa>KHHja cxpacx, najMohnHjn noKpexan.
Aah ona pexKO paAn na onujxy Kopncx, eeh je noHajBiime ycMepe-
Ha Ha HcnypbaBaHjC xnpoBa Mymxapua h >KeHe. Obii najjaHH moxh-
BH A>yACKe Ayme (nepBHor cucxeMa) mbao ce oxxpHBajy y iicxopn-
jH, CAa6o ce noxaayjy, ajiii ohm nrpajy npeopaapeAny yAory nocAe
nnxanja Hcxpane. YocxaAOM, nnxanje ucxpane 3a Mohne y ceexy ce
He nocxaBAâ.
OoHaBAjaM: H36eraBaxH yoSnHajene 6paK0Be h3 A5y6aBn Aanac
6h 6hao AyAocx h nponacx.
A. H.: He cab^kcm ce Aa yMHO 6Hhe mojkc Aa ce saAOBOADH xh-
Me Aa HêroBM axoMH nocAe CMpxn xpe6a Aa MHAHOHHMa roAHHa
npe6MBajy y o6aMpAOCxn m Hexajy CAynaj Aa onex Aocnejy y ceecHO
HAM HecBecHo cxBopeibe. Hoeex xpeSa Aa xpa^Kn 5ecMpxH0Cx, 6ec-
xeAecHOCx ... FIocac xora Beh je Aaxo HaceA>aBaH>e naaHexa. Hpo-
c})eC0p y HUAHjM Beh HHHH XCAO HeBMAA>HBHM ...
Bm HerMpaxe 6op6y. VnpaBO OHa n jecxe cnaceHjC ...
Ayxop: Cy6jeKXMBH0, xo jecx sa axoMe, neMa hh o6aMpAOCXH,
HH OMeKMBaHâ. Max hm MMAnjapAC roAMHa He nocxoje 3a ywpAor.
TeHepaAHO, xocmoc je HajcaBpuieHHjH n saxo je o>xMBexM y oSAHxy
>xMBoxMibe MMAMOHMMa nyxa xoxe nero ocxBapuxn MaxcHMaAHH
AoSnxax na Aoxoy.
JbyAM xpajxe SecMpxHocx y o6AHxy >xHB0xa orpaHMMCHor xpa-
jaHâ. To je hcxo xoamxo Ao6po xoamxo h camnxH xeaAHxexHy o6y-
hy M HacxojaxM Aa xpaje nonyx nauiMX MaiuHHa n rpaljeBHHa. Pen
«6ecxeAecH0cx» m mchm m nayun joui je nejacHa. A xaAa 5yAy ox-
xpHBena 6ecxeAecHa cxBopeHâ, ohab heMo 0 h^mmb h roBopuxn. A
56 KOHCTaJITHH UlIOJIKOBCKH
MH CMO ce orpaHHHHJiH Ha TO jia pacnpaBJbaMO caMO o onoMe luto

je Heno6HTHo.
Bop6a je HHCTpyMenr cjiene npnpo/ie. Kaâ ce y hboj nojaBjby-
je paayM, oh ne mo^kc â He ysMe yneiuha y 6op6H. H oh ynecTByje.
ycaapmaBajy ce opy>Kja 6op6e. HoBenaHCTBO ca Be/HiKiiM ycnexoM
noTKonaBa caoje CHare h 6aBH ce caMoyHHiiJTeH>eM. Jby/iCKH pasyM
je jouj cjia6 h aaro iiOJiaan ;io Tano Ty>KHnx noc/re/Hina. Kaâ oh
6yAe JaHH, 0H;ia fie h HieroBO yHeuihe aobccth jxo 6o/bHx peayjira-
Ta. BeuiTaHKO o/iaSHpatte 5HJbaKa je HOBexy eeoMa MHoro npynai-
Jio. Oho fie ce HaciaBHTu h npyjKHfie jouj tojihko ;i,a mh to mbk He
MoxeMo HH Aa saMHCJiHMo. Hcto TaKo paayM y cxjiaAy ca jberosHM
pasBojeM yqecTByje h y jby;icKoj 6op6H. Befi oâBHO najSojbn Me^y
Jty^HMa cxeaTajy lUTCTy HauHonajiHe 6op6e hhm Mp>KH5e, cxBaTajy
iiiTCTy GecMHCJieHHx hjih HenpoMHuiibenHx 6paKOBa. BeuiTaMKO
o;ja6HpaH>e BpeMCHOM MOpa 6hth npHMCHjeHO ne caMO na 6njbKe h
^HBOTHHie, Hero h Ha MOBexa. 3ap HHje jacHo jx^ SecMUCJiena 6op6a
He caMo jxa. BoziH yHHiHTeiby h c/iaGiteHay, sefi h ne nonpaBJta no-
TOMCTBO. Hnje yeex onaj xojH je jaHH Bume y npasy. A;in aobbojih-
Mo fla je yeex Taxo. Bop6a je unax caMoynHLUTei-be h cjia6/bei-be.
PaayM mojkc na nponaê cpeACTBo Aa ce h to H36erHe. Hexa cjiaSH,
4e(j)exTHH, HecaepujeHH naaHOBH ApyuJTBa ne ocTaBJbajy noTOM-
CTBo. To HHje 6ojiho.Ohh Mory jxa jxhbc ca >KeHaMa xao vi paniije,
ibHxoBe xfCHe Hefie paâTH. To je npaeeîHO y najBchoj Mepn.
BojiecHH, zie(|)opMHcaHH h HecaBpuieHu npOHSBOAs HCTe Taxoe, axo
He y npeoM xcjieHy, ohab y Apyroj hjih Tpefioj renepauHjii. He-
cpefina Aeua naTepeT ce6H caMHMa h ApynJTBy. A xaxBO CTe npaBO
HMajiH Aa yMHHHTe to 3jio? BeuiTaHxo 0Aa6HpaH>e y SyAyfinocTH
caBpiHene aajeAHHue JtyAH He caMO Aa fie na Taj HaMMH yxAonHTii
Me^yco5Ho caMoyHHiiiTeH>e h c h>hm noBesany BCAHxy naTHiy, sefi
fie H 6p3o AoeecTH ao HHAHBHAyaiiHor no6ojbuiai+.a JbyAH. 5nfie
yxHHyTe caMo cypose, SecMHCJieHe h 6ojiHe ^ôpMe 6op6e. Ona ce
H caAa OABHja Me^y )KHBOTHH>aMa, bah Aome nonpasiba h>hxobo
noTOMCTBo. HeiuTo joj, oHHFAeAHO, HeAocTaje.
M. X.: SaujTo He AOSBOJbaBaTe MoryfinocT HyAa, jbyACxe Ayme
y onujTenpHXBafieHOM SHaneHiy, nocTojaHjC Ayxosa?...
AyTop: Teujxo je oapcahth rpaHHue MoryfiHOCTH. Aah cee je
TO npHAHMHo HesepoBaTHO, HejacHO, mhhjChhhho HeyTeMCJbeHO h
npoTHBpeHM eraaxTHHM npoBepjbHBUM 3HaH>HMa. To je o6AacT ee-
pe HAH, y Haj6ojbeM CAynajy, cyMHjHBe ({)HA0cot}]Hje, nnja ce sepo-
eaTHofia napaâsa SeaHanajHHM AeAOBHMa npoueHxa.
KOCMHHKA OHJlOCQcPHJA ^
Moj uHjb je Aa Kpo3 mohhshm jxaw oho ihto hmr nayHHy Bepo-
;iocTojHOCT M BncoK npouenar eepoBaTHohe. Bepyjxe y lUTa rojx
jKcaHTe, a/in tcluko Aa je oho ujto ja Hy^HM cjiaonje oa pejinrno-
3HHX yxexa.
J\a ynopeiiHMo!
1) PejinniJa o6ehaBa rpemniiKy (to jecT 3a6jiyfleji0M) seMHy
naxH^y, a MOHinaM 3a/iOBOJbCTBO 6e3 Kpaja. VocTajiOM, sanasHMO,
6yAyFiH0CT ce cTBapa na caAaiuHiOCTH.
CaBpuieHCTBo KocMoca je nponsBOA yMa, cBecxH h ysBHUieHor
AejioeaHja. Hexa hbiix He Gyjie n >kubox BacHone he ce npexBopuxH
y naxao. Ona npexhba, Koja nponcxiiMe 113 anaiba, xpe6a jia nac noA-
cxMMe Ha BCJiMKC, ajiH pajiocHC Hanope, na cBccxaH pa^, npoMHUi-
jbeH, xeMejbaii, Tpc3BeH, ajin He xaujx h nanex. Hckojihko 6nxaHrH,
3a6jiyAe;iHx h necaBpiiienHx, He Mory jia npoMene BenHMancxBeHH
XOK BacHone. Max hh MuxaBa ScMJba, na 6Hna ona Maxap 11 najoA-
BpaxHHja, He Mo>Ke ;3,a n3MeMH HHUJxa y KocMOcy. flpyre njianexe
he AOHexH cnac.
2) PejiMTHja o5ehaBa HacxaBax aeMHor >KHBOxa, cycpex ca po-
IjauHMa. Tora ce Beliiina rpneBHXO ap>kh. A MOHinaM AHpeKXHO
o6ehaBa (cy6jeKXHBHo) iienocpejiHOCx caBprneHor >KHBOxa h sajefl-
Himy caBpujcHiix cxBopenâ. JXa jiii je no6ap xaj 3a6opaB npouino-
cxH y CBaKOM cjieAcheM )KMBOxy, noxnynH pacKiw ca neBOJbaMa,
pajiocxHMa, xoKhbaMa h aHxunaxiijaMa iiiuMeaaor nocxojaH>a? flaxe
paôcxH H oropneiba cy xaxo 6e3HaHajHU, xaxo chxhh, Aa h nnje
Jiome Aa hx ce BayseK ocao6oahmo. BpCAH -hh nonpaBJbaxii paaea-
Jbeny, naxpyny, Aonoaa cpyujeny xyhy!? 3ap nnje 5oA>e cpymnxH
je AO xeMCJba, ynoxpeGnxii je xao rpar)y, kba je seh 3a nac npiinpe-
MAjeH BejieaenHH ABOpan 0 xaxBOM hmcmo nax hh caH>anH. Caaxa
>KHBoxHtba, noujxo HMa orpaHMMCHy csecx, noxceaena 611 Aa ocxaHe
Hcxa xaxBa M<HB0XHfba. Taxo h mobck mccah Aa ocxane HOBex. Ajih,
xo je caMO 3a6AyAa h nponsBOA H>eroBor He3HaH>a.
3) PeAHTuja HXHOpHLue cyA^HHy >xHB0xnH>a. A MOHHsaM o5e-
haaa ne cawo i-bHMa hcxo luxo h Mosexy, Hero xaxoê 11 SnjbxaMa h
CBaxoM axoMy xaa, aasAyxa, boac, cBaxoM axoMy (hbh iberoBOM
ACAy) xoJh ce najiaan y cpcAHiiixy 6hao xoje naaHexe, 6hao xor
cynua HAH Apyror He6ecxor xeaa xoje je, xao luxo ce bhah, ocyr)e-
ho Ha BCMHO HenocxojaH>e.
4) Moxccmg ab GyACMO noxnyno 6e35pHHCHH sa cBe xojn cy
HaM 6ahcxh, 3a CBe name npexxe h cbc A>yAe xojn cy HexaAa ^khbc-
AH. CbH OHH no M0HH3My Beh )XHBe H 3aA0B0A>HH cy.
58 KOHCTaHTHH UnOJIKOBCKH
5) Hcto TaKO HH 6y;iyliH0CT Hauinx noxoMaKa Mo>Ke Aa HaM
npeAcxaBjba npoSjicM. FIpyjKa jih hcujto xaKBo pejiHrnjcKa cj)HJio-
co4)Hja?
6) PejiHrMja nan h HcnpaBHHM jby^HNia y 6yAyfiH0CTH ooehaea
HCKymefba, MHCTHJiHiuxe h jom ujTomxa HensBecHO. A npaeeAHHUn
AoSHjajy XHJLaAe roAHHa xcHBOxa. H to spcMe hm HSrueAa nao ao-
Bo/bHa HarpaAa h cKopo xao 5ecK0HaHH0CT. PeAHrnja npexH h aax-
xeea, MOHnaaM csaKOM npenyiuxa noxnyHy CAoSoAy h y GyAy^HO-
CTH He SHAH HHlHXa 3A0.
H. H.: JJa AH je axoM hchb?
Ayxop: CaMO ce ocAoSoAHTe HAeja Koje cy saM pannje cyrepH-
cane h cxBaTHfiexe Aa je oh hchb. Sancxa, HexH axoMH cy necyMHjH-
Bo >KHBH. To cy OHH KojH HHHC AeAOBC xcHBHX 6nha. Aau axo cy
HCKH )KHBH, OHAa 6h HajBcha 6ecMHCAHua 6HAa cMaxpaxn Apyre
axoMC y BacHOHH MpxBMMa. MaxepHja je jeAWHCTBena h Hsene
ocHOBHe ocoGhhc y HHxaBoj BacHOHH Mopajy 6hth JeAHaxe. One ce
H3pa)KaBajy Kpo3 xpH nojMa: BpeMenoM, npocropoM h ocehajeM.
npHnncHBaxH ocefiajHOCT cawo neKOM noce6HOM A^-fiy KOCMOca
npOTHBpeHH npHHUHOHMa JeAHOCXaBHOCTH, JeAHHCTSa HAH MOHH-
3Ma KocMoca. CsaKO >khbo SuFiejecTe MaaeHa aacHOfxa. Kocmoc ce
H3ABaJa caMO no cboJmm AnweHSHjaMa.
H. H.: fla ah Je MOHHsaM pexao nocACAHjy pen?
Ayxop; HapaBHO, hhJc; nayxa mac wanpeA h CBaxa roAHna ao-
HOCH Heiaxo hobo. Ona naw npy>Ka [Moryhnocx] Aa carAeAaMO cse
cKpHBCNHje nojase h AenoBe KOCMoca.
HenpeKHAHO ce oxKpHBaJy xajne MaxepHje h cuna. Paaanja ce
noJaM 0 BacHOHH, HjChom yspoxy. Cbc ce MeH>a, cbc xene, renepaA-
Ho Ka caBpmeHHjeM, xa GoajCm. ToBopHXH o eyAytiHocxH eraaKXHor
3HaHsa 3HaMn c|)aHxa3HpaxH. CaAa naM xo Hnje uha>. Aah AeAOBaH>e
y xoM npasuy hmb AoSpy cxpaHy. Pa3MHiiiA>aH>e o SecKOHaMHOcxH
3HaH>a, y6eêHocx y 6yAyha oxxpHfia, no6HjaH>e nayHHor c|)aHaTH-
3Ma je HyA<HO paAH AaA>er pasBoja nosHXHSHe Hayxe. Ma koahko,
no cBoj npnAMi4H, Shac ancypAHe h nyAHOBaxe HHFbeHHue Koje ne-
xo onajxa, ohc Mopajy Aa 6yAy BHuiecxpyxo npoBepene.
Hnrnxa HHje saBpiiieHo. Cbc je caMO noMCXO, a xpaja HHxaAa
nehe 6hxh. CaMa nayxa ysex MOpa 6hxh noA cyMEtoM.
H. H.: 3ap HHje Baine o6ehaH>e noAjcAHaxe cpefie cehma 6e3
pasAHxe (h Ao6pHMa h SAHMa) HapyujasaHje npaBeAHOCXH h sap ne
MOHce Aa noAcxaxHe na paasoj h lUHpeHse pasyAapeHOCxH h xajnHX
3A0MHHa? Mhcahm ab je xaxo h exo aamxo caM opHcxaAHua peAiirn-
ja, Ma xoAHxo one Shac cAa6e y Hay^moM oorAeAy. Hnax je to Hexa
KQCMHHKA OHJIOCOOHJA 59
Gpana! Crpax o,t, bcmhux naTHiH cnacaoa MOBenaHCTBO HaaaAOoaHja h
noTnyne /icMopajuriamije. Peaiinije cy noKpeiaMU HanpeiKa h cji.
Ayrop: Moje yqeibe rpeSa na ;iHpHe MHore n iia nx yHHHH oho-
JIHKO iioSpiiMa KOJinKo je to y fberoBoj Moliii. Hpn tomc Mac na 3e-
MJbH MCKa ocBcra sa Hatuy najMaity rpeuiKy. Ako ere y6HJiH, ceeie
BaM ce, aKO ere yMiinnjin HeiuTO Jiome Ka>KH>aBajy eac hjih saM
cjiy>K6eHa jiHua ysBpahajy na hctii naMHH. CypoBi! cie npcMa 6jih-
)KtbHMa, npcMa npujaxeibUMa, a ghh Bac Hanymiajy, yMHpy h sac
HHTaBor >KHBOTa MyMii Kajatte 36or 3;ia Koje cxe HaHejin, a Koje ce
BHiue Me Aa HcnpaBiixH. Cbc xo jbyAHMa xpe5aiiexajtHO o6jacHiiTH.
C;iHKa KasHM Koje wac OHeKyjy Kao AnpeKxna, HeMiiHOBHa h npn-
poAwa nocACAHUa rpemaKa xpeCa Aa Mac 3acxpamH npe Hero cyM-
H>HBe naxHsC na ohomo cBCxy. fla unax, ceaKO Tpe5a Aa cxBaxn i\ to
Aa, aKO M oh h Miixaea seMJta n cse naaHexe 5yAy SeayMHH, oHAa
he ce BacHona npcxBopnxn y naKao n oh fie y iteMy eeHHo naxnxH.
To je xaKoIje orpaHHMaBajyfiii moxhb.
Pa3y3AaH0CXH iia SeMJbn He Moxce Aa 6yAe Joib h 3axo uixo fie
pa3y3AaHe JisojiOBaxii n xHwe hx ocxaBiixn 6e3 noxoMcxBa. Jep ce y
H30AauHjH xeiiiKO pa3MH0>KaBaxH. Tajnti 3bohhhh fie ce xaKOê ox-
KpimaxH H HaiiAaaiifie na OAroBapaJyfin oAroaop.
He BHAiiMo HH Aa 6h Bepa 6nAa noce6HO CHaxcHa npenpexaaa
y6Hij,e H jionoBe. TaKBii HenpuMexnn, xhxii n HeKaxcHêHu riJbaHKa-
liiH, y6iiue H HacHJiHHUH ce h najiase 6aLij y xopy eepHiiKa.
ripeMAa, HcxHua, ohh hh caMii Hiicy caecHii KaxBH cy n nax ce
ysAaJy y narpaAy na He6y, 3a paannKy oa ocxajiiix.
BeoMa Me Soah uixo mhoph HayHHimii h SHajuiH 3aKA.yHKe
"M0HM3Ma" nocMaxpajy Kao Hemxo (j)aHxacxHMHo hah, y Haj6oA>eM
CAynaJy, ({)HA0C0(j)CK0. HeMa xy HiiKaKBe (|)HA0C0c})Hje. MoJm 3a-
KJbyiiuH cy cxporo HayMHH, ohh Mory Aa SyAy AOxaaaHH h pasja-
lUhbeuM AO y Acxajte. Ohh cy 3acH0BaHH Ha npopanyHMMa h Heno-
5hxhhm MHibeinmaMa. H He caMO xo, sefi cy nocxojaAH JbyAH koJh
cy cxinaAH ao hphSaidkho hcxhx saKA^yMaKa, npeMAa Maibe OApe-
IjeHHX H OMHTAeAHMX. To Jc H pa3yMA>HB0. BlIUIC HaM je Aaxo, OA
Mac cc Mopa Biiuie h oMeKHBaxH.
Ja na caaKH HaMiiH nacxojHM Aa no6HjeM caMor ce6e. Bac mo-
AHM 3a TO Hcxo, yno30pnxe Me Ha oho uito je koa Mene iiexaHHO,
Henoxnyno.
Ms MHoro MJianaKa o Menu obag HaaoAHM oAAOMxe Menu neno-
SHaxor ayxopa {Benepiba Mockgo,4. waja 1925. roA., 6p. 99):
"K. E. Hhoakobckh ... (1)iiaoco4), acTpoHOM, HHXceHjep, SiioAor,
couHOAor, xcMimap h nponaAaaaM. OcxBapno je 3aAHBA>yjyfie paAO-
60 KoHcranTHH Uhojikobckh
Be y o6;iacTH npoyHaaajba cojiapHC eHcpmje, ornopa eaa^yxa, y

o6aacTH acTpo(j)H3HKe H aepOHayTHKC. npe ;ieceTiiHy ro/iiiHa Uh-
OJIKOBCKH je ;iocjiOBHO sanaHjHO HayMHe Kpyroee ca CBoja abd npo-
jcKTa, HajrpanAHOSHnja y HCTopujn MoeeMaHCTBa. flpBii je Meljy-
HJiaHeTapHO nyTOBaFte ya noMoh cnemiJa/iHe paKCTc, a apyrn Me-
TajiHH anpH}Ka6ji..."
flo;iajeM Jiaje noanaTH npo(|)ecop BerMMUKHH hq pacnpasii y
Mockbh 3. Maja 1925. ro;iHHe y npHcycTsy npeACTaBiiiiKa Mnorux
HHCTHTyuHja HsJaBHO aa cy cbh moJh npopanyHii koJh ce Timy
BasayiiiHor 6po;ia h peaKxuBHnx MOTopa xaMHH, h bko cy paHiiJe
6hjih xjiauHO jiOHCKaHH, xo je caMO cxora lbxo cy HiuaH Mcnpeji
CBor BpeMCHa. Y mxaMOH Je 6Hao h mhoxo ^pyrux sBaHHMHiix, xpii-
jywîajiHHX H KOJieKXHBHHX Hsjasa o xaMHOCxn moJhx HapanyHa-
Batba.
H. H.: CnpeMaH caM ji.a npHXBaxHM Beae HaMC^y naaHCxa y

OKBHpHMa CBaKor cyHHCBor CHCxeMa, ann hhko Helie hmbxh xpa-
6pocxH fla AoaBOBH seae Me^y cyHumvia.
ria AO Haj6jiH)Ker cynua xpe6a AexexH 40000 roAiiHa 6p3HH0M
OA 30 KHJiOMexapa y cexyHAH. A aKO je xo HeMorytie, oha^ jo cBaxn
riAaHexapHH cHcxew yHanpeA ocyêH Ha naxHiy ayxoreneae.
HaKo je xaj nepHOA ayxoroHHje (xo jecx naxHîi eBOJiyunjo) po-
AaXHBHO (BpCMeHCKH) KpaXBK, HPaK cc BaiAH aaKJbyHUH o onuixoj
KocMHHKoj paAocxH aHaMajwo AOBajiBHpajy.
Ayxop: ApenHjyc AoaBOJbaea BacnoHCKO uiiipeibe >KHBOxa ny-
xeM MHKpocKoncKHx KJiHua Koje ce 6hao xaKBOM CHAOM (na npn-
Mop, npHXHCKOM CBexAOCXH) npCHOce ca jeAHe naanexe na Apyry.
Ako HecBecHa npupoAa ycnocxaajba >khbh oahoc iiaMeljy aee-
3Aa, KBKBa AH je xeK H>eHa Mofi aKO je o6acjaHa cBexAomhy najyaBii-
iiieHHjer yMa. HHcaM npHCxaAHua ayxopuxexa h wax caM npoxiiB
ApeHHjycoBor MHLUAseHja, bah ne Mory Aa ce OAynpeM cnaaH OAa-
Gpanor KOCMHHKor Moara.
He Bepyjxe paayMy h MofiH nauje OAanexe, bam je HeMoryhe no-
cyMHsaxH y cnary HCKe oa riAanexa MACMHor nyxa. H>hx cy cxoxune
MHAMjapAH! ria aap hh Jcahb oa HsHx HHje nenojaMHO npeBaanuJAa
SeMJby?
Ja HaK eepyjeM noanaxoj MohH name nAanexe, nax h concxBe-
HOM paayMy.
BpaHHa ^yxoBa^ba HaMe^y cyHnesHX cHcxcMa mokc ao ce noBe-
ha joLu cxo nyxa. BpeMe he ce xaAa cKpaxHxn na 500 roAnna. J^y-
jKHHa xcHBoxa OyAyher HOBexa xaKor)e Moice j\a ce noeeha nex nyxa.
y xoM CAynajy 6Hhe A0B0A>aH jcAan xchbox aa npecejbefbe na Apyro
KOCMHMKA OHJIOCOOl-IJA ^
cyHue. Ajiii keko nocTulin xpeHyxHy 6p3nHy xpn XHJbaae khjio-
Mexapa y ceKynan, xo jecx cxo nyxa Maity or Gpsnne ceexjiocxii.
BpsMHE axoMa xejiiijyMa Kojn iniiehy 113 pannoaKXiiBHHx Maxe-
piija, a xaKol)c n Mecxnua noanxnBuor HaeaeKXpiicaH>a npcMamyje
xy 6p3iiHy HeKOJiiiKO nyxa. A Gpanna encKxpoHa npiuiUKOM hcxhx
nojaea 6jin>Kn ce 6p3HHn CBexjiocxii, xo jecx ;iecex iio neAecex nyxa
je Bella oa xpn xiinâAe KiinoMexapa y ceKyHAH- Ako ce 3a nyxosa-
H>e cuaSAeMo peaepBHOM (noxeHmiJajiHOM) ejieKXpuMHOM CHeprn-
joM HAH noce6HnM paAHoaKxuBHHM MaxepuJaAiiMa kgJh ce 6p30
pacnaAaJy, ohab he ham h AexeAima nocxnhn BeAiixy 6p3HHy. Taâ
he, Aa 6h ce ynyxHO anapax ca JtyACKOM nocaAOM [xexcHHe] JeAHy
TOHy AO Apyror cyniia 6nxii noxpe5HO ynpaeo oko xony paAMoaK-
XHBHor MaxepnJaAa hah OAroBapajyha KOAHHUHa eAeKxpuHne CHep-
rnje. Kp03 500 roAHna heMo AOcerHyxn HaJOAiiHce cyHue. PaAHjyM
HHje noroAaH 3a xo. IBeroB nepnoA noAypacnaAa je 4 nyxa ajokh
Hero mxo je noxpeOno. fia aap, Maxap Kpo3 xnA>aAe roAHHa, nehe
6hxh npoHaljene Maxepnje HHjn je nepiiOA noAypacnaAa Aecexune
nyxa Kpahn nero koa paAHjyMa?! Beh 11 caAa nocxoje xaxBe Maxe
pnje, aAH one uncy noroAHe 113 Apyrnx pa3Aora. KoHueHXpucanH
cyinieBH 3pami xaxolje Mory xcAiiMa Aa Aajy bhcok noxncaK 11
orpoMwy 6p3HHy, iiaKo je 3a caAa xo HenpuMeHjiiBO.
Ako 6h 6p3MHa kocmuhkc AexcAime OuAa HeAOBOJbua, mxa 6n
cMexaAO Aa ce na nyxosaHiy npoBCAe h nex xnjbaAa roAHHa! Ako
He ja, oHAa he Moje hoxomcxbo AOcerHyxn Apyrn nAanexapHii cn-
cxeM. C Apyre cxpane, 035ha>hh HaynHimn ce Oaae npoAy^KaBatteM
)KHBoxa H Max ce naAajy Aa he nocxuhn (|)H3HHKy OecMpxHOcx. Mn
ce He CAanceMO ca xhm, bam he Hayxa npe hah xacHiije nnax nocxu
hn 3acaA Heno3Haxo npoAy>KeH3e jkhboxb. TaAa naM hh XHA>aAe ro
AHHa nyxoBaH>a nehe AeAOBaxn hcoOhmho.
riocxojii joLii XHAjaAy MoryhnocxH naK n ya nauiy (peAaxHBHy)
noxnyny HecnocoOnocx n xexHHHKy HCMoh!
A mxa AH hcMO mhcahxh KaAa saAoOnjeMO MHoro snaita, KaAa
HajSoAAi Mehjy AjyAHMa yawy ynemha y nayHHUM HCxpaiKnBaH>MMa,
KaAa noMHCAHMo Ha Annny naanexy y Machhom flyxy!?
CaAa HCMaMO hh najMaHjCr nojMa o rpanimaMa paayMa n ca-
anaiba, xao mxo namn npenn Hncy hh aaMiiLUAjaAn xexHimxy Moh
MOACpHor noKOAêtba. Ko je npe abc cxoxHHe roAnna sepoBao y
>KeAe3HHHKe npyre, OpoAOBe na napy, aenoHe, xenerpac}), rpaMO-
(|)0H, paAHO, ayxoMoOHAe pasAUHUxe spcxe n xaxo abac? Max hh
HajnanpeAHnjn AjyAH, remijn xora BpeMCHa, oHajnuMKH CMeAH, hh-
cy MorAH Aa aaMncAe MOAcpna Aocxurnyha. Ope Matbe oa cxo ro-
64 KoHCTaHTHH lJ,no;iKOBCKn
npopanyHH ;i,0Ka3yjy jia. aroM nocjie nocTojaH>a y hchbom Gnhy hmb

BepoBaTHohy Ra noHoeo ziocne y >khbo tck Kpo3 neKOJinKO
CTOTHHa MHJiHona ro;iHHa. Ajih he raiia Ha ScMJbH Bch npeocraTM
caMO KopHCHe SHJbKe h HajBHiua >KHBa 6nha - ootomuh caAaLUH>nx
jby^H. JlaEoie, nocjie cMpTH hjih (TawHHje) nanyiuTaiba >KMB0THH5e
(h^h HOBCKa)04 CTpane aroMa, oh Moê zia Aocne chmo y HajBHUie
6nhe HJTH 6HJbKy. A ^hbot y 5HJbUH ce rpannHH ca HcnocTojaH>eM
H He MO)Ke Ra naM npeTH hhhhm HenpHjaTHHM, nonyx npeSiieaiba y
KaMeH>y, bojih, easAyxy hjih xjiy.
To je npasa cjiHKa nocTojaHia axoMa noiuxo Hanycxn cajia-
iBHêr HOBBKa hjih >KHB0THhby. VnpaBO TO je H cyziSHHa CBaKor axo
Ma koJh mhhh jieo 6HJbKe hjih 6hjio koJc HeopraHCKC (MpxBe) Maxe-
pHje. CxcMaxcKH je npHKasana ScMJba Kpo3 MHoro MHJiHona rojiH-
Ha, Kajja Aoê spcMe jxa xaj axoM Aocne y mosbk hchbox 6iiha.
BB B BB B B BB SB ^
(BB) osHanaBa bhluc dnhe, noxoMKa MoseKa hjih AoiujbaKa ca
ApyrHx njianexa. (B)je 6HJbKa. TanKHue npiiKaayjy cjiynajHn nyx
axoMa. JacHO je jj,a axoM M0x<e na ce cjeAHHH caMO ca bhihhm 6h-
heM.
HoseMaHcxBO y Maxap Majio cbcchom cxaiby nocxojH CBera Re-
cexaK xHJbaâ roAHHa. A 6p3H hhbo HanpexKa xpaje xeK cxoxjinaK
roAHHa. HoseKa, SeMJby h Cynue OMCKyjy joui 6hjihohh roAHna
xcHBOTa. npeMa tomc, xpajaH>e jbyACKe KyAxype ne mhhh Buiiie oA
MHJiHOHHXor ACJia MHTaBor HaCHor >KHB0xa. OxyAa je oMnrjieAHO Ra
je ceecx Hame nnanexe joui y nepnoAy (jiopMHpajba, as je MoneMaw-
CTBo xeK HacxaAO, Ra My je xeK jeAna «ceKyHAa». Kao luxo je 6e6a
cxapa jeAHy ceKyHAy caMo jeAna na seMajbCKoj KyrAH (cxaxHcxuH-
kh), xaKoje h Hama njianexajeAHa Meljy MHAnoHHMa h MHJiHOHHMa
OHHX Koje ce nanase y cxaAMjyMy apejiocxH. Ha xaKBHM 3pejTHM
njianexaMa (orpoMna Behnna HjHx) HeMa necaBpinenHx xcHBCXHHja h
HecBecHHx cxBopeH>a. y bbchohh nocxojH cawo caBpmeHcxBO (xaKBO
he 6hxh h Ha SeMJbn), axo ce ne panyna mhahohhxh hjih MHJinjap-
AHXH Aeo njianexa Kojn ce nanasH y yspacxy 6e6Hue, nonyx SeMJbe.
PaaMena MaxepMja, axoMa h noce6HO ^bHX0BHx Aejiosa ne oa-
BHja ce caMO y oKsnpHMa aeMajbcxe xyrjie hjih y rpaHHuarvia jcAne
ruiaHexe, nero h y OKBHpHMa HHxaBor KOCMOca: cyHMCBor ciicxeMa,
ranaKCHje, eiapcKor ocipea, hxa.
Ebo samxo jaxo roBOpHM. Mo>KeTe npHroBopHXn: xaAa axoMy
HacxynH BpeMe Ra ojkhbh (Aocne y cacxan seMajbCKor cxBOpeH»a),
oHAa BHUje nehe 6hth caMe SeMJbe. Ona he ce cxonHxn ca CyHneM
HJIH he ce npexBopHXH y paspeêHu rac.
KOCMHHKA OH.nOCOOHJA ^
Moryhe, ajin to HiinomTo He Tpe5a /la Hac HcajiociH. VcaeA ko-
cMHMKe paBMene Maxepiije axoM he lajia yhii y cacTae neKaKse apy-
re njiaHexe mjhi Apyror npeoiiBaJinujTa >KHBOTa, ocTBapnIie ce na
hteMy n AoGnlie >kmbot, ;iocneBajyhn y MOKflany crpyKxypy neKa-
KBor BHLuer 6iiha. Jep /ipynix Hesia h aaTO je cae Jipyro HeaaMii-
cjiHBo. A MHJinjap/ic ro/HiHa Koje cy npoieKjie y HiipBaHn (neoce-
hajnocTH, neSiihy) hc BHane HHmra: one he npojieTein nao xpen,
npohn he nonyx Hecaecxime, nonyx ;iy5oKor cna h neheMO iix naK
HH npiiMexnxn. 3ap cy sac MopiiJin ohh mhjthohh rojiHHa Koje cxe
npoaejiH y iieGnhy, npe noHexKa OBora ^Knaoxa!?
Ebo cxeMe Jiyxaiba axoNia y exapCKOM ocxpsy iinn y rajiaKCHju.
(flCB) oBHaMaaa njianexy ca caapuieHUM 6HhHMa (ocxBapeHHM),
npaBHHue - exap nan HeopraHCKy Maxepnjy yoniiixe, a xaHKHue -
cjiyqajHH nyx axoMa.
-> ncB ncB ncB ncB
Onurjie^lHG je ;ia axoM MO>Ke ;ia >khbh caMo cBecHHM xchbotom.
MHJiHjapAe H xpHJiHOHH roAHHa cxaHja npasHHHe y HeopraHCKoj
(«MpTBoj») MaxepHjH cy HenpHMexHH,jep xaMO neMa speMena, ne-
Ma ocehaita. CaBpiueHo ii yMHO nocToJaHje (cy6jeKXiiBHo) HBraeAa
HenpeKHAHo. Maxo je oho nenpeKHAHO, cpehno h cBecHO, HCAOcxa-
je My oMyaaHocT nHxejieKxyajiHux xexoBHHa n caAauiHie JbyACKe
Ayiue yonmxe, xo jecx bm nocjie cMpxii nehexe HacxaBHxn caoj y6o-
XH x<iiBOx, Beh hexc nonexii aKxye/iHO hobh n sejiiiKH )KHBOTHaAHO-
aexa. Fla xoje joiu Sojbc!
rijiaHexe y AexnuêM cxaAnjyMy, y nepnoAy naxH>e, nonyx 3e-

MJbe, y cyinrnHH [ce cpcliy] jouj pefê nero ujxo cmo noKaBajin. Pa-
AH ce o xoMe Aa ce cKopo cae njianexe ne nacejaaBajy coMOuacma-
jarbCM /aymmomijoM/^ Koja npeACxaBJba xeroSan ii Ayr nyx ox<h-
BJbaBatba MaxepHje (npwMep je SeMAsa), Beh KOJiomisaniijoM hah
npeceA>aBaH>eM caBpinenux Snha ca Hexe oa nanpeAHHX nAanexa
Ha Apyre aaocxaAe nAanexe, pas ce Heycneinne ii cAa6e MaHH(|)e-
cxannjc caMOHacxajaiba(xao luto cy Gaxxepiije, MOAycxe, pexKH ca-
MoyHHiijxaBajyhH cxaHOBHiimi) yHumxaBajy, to jecx noxMCKyjy hx
yMHa Snha, xao luxo koa nac )KHBOXHH>e h HecaapujeHe A>yAe saMC-
ityjy caBpuieKiiJn hah xao oixo AHBJbe nAOAOBe, noaphe n >KnxapH-
uc noxHCKyjy KBaAHxexHuje copxe.
Ha CBHM nAanexaMa )khbox HewiiHOBHo noMnH>e caMonacxaja-
HjCm, bah ce Ha HCKiiMa (MaAoSpojHiiMa) ncnocxaBA.a xao nanpeA-
HHjii y SpBHHH H ycoeuiHOCXH, AocTHHve BHiiiii cxencH ceecxH, xex-
66 KOHCTaHTHH l-l,HO.nKOBCKH
HMHKe MohH H pacejbaBa ce no okojihhm oJiaHerapHnM cncTCMHMa
HJiH no MMTaBOM Mjiohhom nyry (noce6Hn cKyn cynMeBiix ciicTCMa).
Ym caepmeHHx 6nha noKaayje jxa je to Haj6ojbn nyr 3a O/Kh-
BibasaHie h npHjiasaHje oco6HHa yMHOCTH 11 cnjie caMoj MaTepnjaji-
HOCTH.
Ha mxa je Mohnnje oa yMa! A axo je oh MoliHHjn on CBera, oh

fie CBe noSeAHTH. Oh UMa BJiacr, CHJiy h fterosa je BJiajiaeHHa naa
HHTaBHM KOCMOCOM. KocMOCOM KojH CBM y ce6n paâ cnjiy Koja
HjHMe ynpaBJta. Onaje MofiHHjao;i, cbhx ocxajiMX npHpOAHHx cHJia.
Ako ce yMHOCT Ha 3eMJbn join yeex cjia5o noxasyje, oHaa je to
o6jamH>HBo acthhjUM CTa;iHjyMOM HoeenaHCTBa. fla h HoseK-reHH-
je je, cee ;iok He o/ipacTe, rjiyn xao HajnpocTHja >KHBOTMHja.
AtOMH )KHBe TpHJlMOHHMa TOAMHa. OhH Cy AyrOBCHHUjH OA op-

raHH3aMa()khbhx CTBopeH>a), aaH ce ohh pacnaAajy (hckh Max xpos
HexoBHKo MHHyTa). Jla m ns Tora CAeAn Aa je cMHcaoHO nocToja-
fte axoMa BpeMencKH orpaHnneHO? Hhoouito,jep je xa nojasa (xao
H cee y BacHOHn) nepHOAHHHa. Atomh ce pacnaAajy (aefiHua xpos
xpHjiHOHe roAHHa), a noxoM onex, Kpo3 cnajaH>e HaHXOBHX AeAoaa,
Hacxajy y pawHje o5jiHKy. Ma kojthko paAHxajina 5HJTa xa pasrpaA-
Hja (nonyx CMpxH), HjHxoaa cymxHHa ocxaje (HenponaAA>nBo) h h3
n.e noHOBo nacxajy axoMH.
Atom jecxe jcAan oa cxaAiijyMa eACMeHxapHor (HajjeAHOCxae-
Hnjer) >KHBoxa, ariH je ynpaso xaxBHX exana, no CBoj npnAHun,6e3-
6pojHo MHoro. HajcAO>KeHnjH cxaAHjyM >KHBOxa (oa ohhx Kojn cy
Haw no3HaxH) jecxe x(hbo 6Hfie hah noBex. flpoAopHO, Baxpeno
ocefiaHje xcHsor cxBopeH>a noxHcxyje cae Apyre HeMspemiBO ahc-
KpexHe cxaAHjyMe xoje mh, ycAeA HjHxobc HenojMA>HBe cAaSocxH,
HasHoaMO HenocxojaH>e.
Ocefiaibe axoMa y Mosry Mojxe ce ynopcAHXH ca cHxyauHjoM
rACAaAaua y noaopuLuxy, xojw cy npojxexH jeAHOM mctom ApawoM.
06y3eTH HCXOM HACjOM, OHH Cy Befi 3a6opaBHAH Ha CBOj AHHHH >XM-
BOX H npO>KHMa HX (A06pOBOA>HO) caMO OHO UIXG MM je npeA OHII-
Ma. Aah npcAcxaea ce saapiiiHAa (cMpx), ohm cy HanycxnAM caAy h
yMpAH cy OA AOcaAe (HenocxojaH>e).
riocxojH pasAHxa H3Mel)y axowa y Mosry h rAeAanaua y no30-
pHLUxy. HoBex h3 nosopnuixa Moxce Aa npeê y Apyro no3opHLUxe,
noxoM y xpefie h xaxo 6e3 xpaja. Hcxo xaxo m axoM Moxe Aa npelje
y ApyrH Mosax, na y xpefin h hcto xaxo 6e3 xpaja. Cbmo, axoMy je
6oA3e: oh je saHcxa Ayxao h Ayxafie 6ecx0HaMH0 oa jeAHor >KHBOxa
KOCMHMKA OH.nOCOOHJA ^
iio Apyror. Oh hc oceha hm iioca;iy y naysa.via, noiuTO je y neopraH-
CKoj MaTepiijH, y HcriocTojaH>y, HjcroB can AySoK n BpeMe He no-
cTojn. A KaKO ce Mynn necpehuH HOBeK Kora o6y3HMa flocaâ! Ha
H HjcroBOM oenrpaBaH^y noaopiiuiTa (y >KHBOTy) HeKa/i Mopa/lohn
Kpaj.
Mhoph Mciiiajy Moj aroM (nan yonmre Haneao MarepHje) ca
Jlaj6HimoBOM MonaaoM . H3MeI)y jeAHor h apyror newa nimera sa-
jeAHHMKor. JlajoHim npiiniicyje cbom aroMy KOMnaeKcne oco6HHe
M03ra. A KOA mchc je aroM y oprancKOM n HeoprancKOM ceeiy
yeeK aroM, ca ocoSiiHaMa Koje cy y (|)n3nuH no3HaTe h ohhm Koje
cy HenoanaTe. Kao luto miraa ocTaje miraa, na 6naa ona na tomh-
an CMeha hah MnmiAa Aeo BeAeaenne rparjCBUHe. Moj aioM caMO
noceAyje nacHBuy eaeMCHTapHy ocehajHOCT Koja saBHCn oa Moara
HAH, yoniATe, oa cpcAnne y Kojy AocneBa. Oh npuwa da H>e Bn6pa-
UHje nonyr raHKc eAacTSiHue nAOHHue h y cKAaAy ca thm oceha ne-
SaBHCHO OA CBOje BOAê. SaMUCAHMO XHAjaAy TaHKHX eAaCTHHHHX
□AOHHua. JeAHa oa Hjiix Je Miipna, ocraae TiiTpajy noA yrHuajeM
cnoA>amhbe ciiAe (na npiiMcp, xao MCMSpana rpaM0(j)0Ha hah 6y6-
Ha onna). VcAeA Tora JcAna nAOHima aaje, Apyra Mjaywe, Tpeha Ky-
KypHMe, HeTBpra nAane, nexa ce CMeJe, ccAMa neoa, ocMa CBHpa bh-
OAimy, ACBcra ce CBahja, Accera ce yMHA>aBa, jeAaHaecia saMCftyJe
opKecTap, ABanaecTa Hsroaapa ByAnne penn, hta. Cse nAOMHU,e cy
JeAHaxe, na Hnax, xaxo ce pasAimnTo orAamaBaJy y aaBHcnocTH oA
Bpcre THxpaHja Koje Je aa oko HenpiiMexHo. Taxo ii axoiMii, y aaan-
cHocxH OA KBaAHxexa H cHAe MOHCAane axxiiBHOCXH iiCKasyJy pasAH-
MHxe cnoHxane (nacuBue) ocehaje (y cMncAy ocehatba paAOcxH h
naxH>e, npi-iJaxHor n nenpuJaxHor).
y3P0K KOCMOCA
Obo uiTO cneîH Hnje mhcto BHajte, eeh MeuiaBHwa ersaKTHe

HayKe h (jjHnococpCKHX pa3MaTpaH>a. Ohb ce Mory npHxeariiTH hjih
0A6auHTH. To je Sojte Hero TyMapa^be y xaMH oKyjiTH3Ma h cniipH-
TH3Ma.
Kocmoc je HajiHK Ha 4)n/iMCKy cueHy y koJgJ ce hh3 cjinKa pas-

BHja noTnyno ayroMaTCKH. Oh je raKoê nonyi cKJiajia sByKoea ko-
jH ce Hyjy ca rpaM0(l)0HCKe naoMe. JIhhii na ayroMaT 6yAyriHocTH
KojH he cjeAHHHTH CBeTaocHe nojaee ca sByMnnM h ocTaJiuM - Max
H MaHH4)ecTauMje MHiijjbeH.a, xao y panyHCKoj MaiuHHu.
Shbmo Aa nocTojn h yspox cbhx thx ayroMaTCKHX AeaoeaHja.
Oh je y MOBCKy-CTBapaouy. Oh cam je HemTO BHuie y OAHOcy na
CBoja Aeaa.
3ap He MOKCMo hcto xaxo na. roBOpHMO y yapoxy aacHOHe, xao
uixo roBopHMo 0 yapoKy eemxaHKHX xBOpesHHa?
Ajih hobckobh ayxoMaxcKH anapaxH cy, ca cxanoBHLUxa no3H-
XHBHe HayxCj hachxhmhh ca mobckom. PaaJiHKaje caMO KBanxiixa-
XHBHa, ajiM He KBajiHxaxuBHa. Hcxa Maxepnja je h xaMO ii OBaMO,
hcxh cy npHpoAHH aaxoHM. HapaBHO, ocehatbe obhx anapaxa je
6jiH3y HenocxojaH,a, ajiH Htije ancoJiyxHa nyjia. OxnpH/iHKe, xy no-
cxojH Hcxa paaaHKa xao Hswe^y MHKpoSa h MOBexa.
HacynpoT xoMe, xemxo je yapox BacHone cMaxpaxH haehxhh-
HHM Hioj caMoj. y cxaapH, Hoeex CBojoM Ae/iaxHomhy He Moxe Aa
CXBOpH HH MpBHUy MaxepnjaAHOCXH, HH 3pHUa aXXHBHOCXII (no 3a-
xoHy OAp>KaHia Maxepaje h eHepnije). A yapox je Aao mixasy ibii-
xoBy SecKOHaHHocxy o6AHxy GearpaHHMHor xocMOca.
AaxAe, npBo mxo MoxceMO Aa xa>xeMo o yapoxy je xo Aa oh ne
caMO Aa je Hemxo najBHiue y BacHonn, nero h xo Aa oh neivia hh-
uixa sajeAHHMKo ca MaxepnjanHoiiihy.
y paaaHHHXHM BpeMCHHMa, Ha pasAHMnxoM HHBoy pasBoja h
anaHja JbyAH cy npHSHaaajiH h paane yapoxe bbHxosor nocxojaH>a h
Moryher SaarocxaHja.
Cbc uixo KopHcxH HAH opexH npHXBaxano jc c BpcMena Ha Bpe-
Me aa yapox h npeAMex o6o>xaBaH>a. Bhao Aenoxa xoja npyxca y>xH-
Batbe HAH caBpuieHHjH achbox, 6hao pexa xoja hhhh 3eMJby haoa-
HOM CBojuM nAaBAjCHieM, 6hao y>KacHe ssepn hah aaMMiuAieHa ao-
KOCMHm<A OHJIOCOOHJA ^
6pa cTBopeiba 0,1 Kojnx je, kqko ce miihhjio, aaeucujio HsoGnjbe,
CHTOCT H 3;ijDaBJbe Ji>y/in, 5ii;io jby/jn-jyuami iiJin HeGecKa xejia.
HajnpoHMLiJi>HBnjn miicjiiiouii cy cxBarnjiu Aa je CyHue ycjiOB
4HTaBor ibiixOBor ojiarocTaHja. Oho aaje Tpase, noBplie, Bolie, )KH-
To. Bc3 Hêra hc on Morae Aa nocToJe /KneoTHHê. Oho npy>Ka Bece-
5\y CBexjiocT, Tonaory 11 mholbtbo Apyrnx Ao6apa. Cynue Je nocxa-
ao n3B0p >KHBOxa, yspoK CBcra. Oho je Gnao GjiaroxBopnii yspoK.
Ajih Apyrn,joui MyApnjn, cy paayMejin Aa neGecKO caexjio ne-
Ma ywa n Aa 611, aKo Gn mopao, miihhjio 3jto hcxo xaKO paBHOAyiUHO
Kao n AoGpo. Sap ne cnajbyje oho poA kba je cyuia h AoeoAVi AO
cyHMannx yAapa!?
Hnje Ghao CMncAa nh ysnwaxH y o63np Gesocehajan yspoK.
OcHM xora, acxponoMHja je oxKpnaa GesGpojno mhoujxbo Apy
rnx cyHaua, Mohnnx nonyx naujer, naxo sGor caoje yAaJbenocxH
HeMajy xaxaB BHanaj 3a SeMjby.
Ochm xora, ayxopiixex Cynua je noxKonaAa Hayxa, noceGHO
OHAa KaAa ce HcnocxaeMAO Aa je SeMJba ago Cywua, HcxoepcHa ca
HiHM.
riocxojao je, OMiirAeAHO, Ba>KHnjii yspOK (mah osGnjbHHjH h3-

Bop) CBHX cynaua n MiixaBor naiijer GAarocxaita.
npe CBera, rpeuiKa je Ghaa y xomc iijxo je caMO ago BaciiOHe
ysHMan 3a yapoK nojaoe (na npHMep, Cynue, SeMjaa, hobbk h cahm-
Ho), AOK je, HanpoxMB,jacno Aa Muxas kocmoc ycAOBJbaBa nam >kh-
Box. TeujKO je npexnocxaBuxii Aa hckh i-beroB aco npe hah KacHnje
Hnje yxHuao na nac. Cbccx o xomc je AOseAa ao naHxenaMa. 3a
yspoK CBera mxo ce ACuiaBa nporAauiena je MHxaaa BacHOHa. Ka-
CHHja Hcxpa>KHBafca o yapoxy KocMoca cy, mhcac naHxencxH, Gec-
HAOAHa.
Cbc aaBHcn oa MaxepujaAHOcxii y H>eHoj ueAOKynnocxH. Onaje
poAHAa GeaGpojHa cynua, jom GeaGpojunje nAanexe h jkhbox ua
H>HMa. Ona je HanpaBiiAa caspmeHcxBO oprancKHX Gnha, yKHHyaa
naxhby h yMHuiiAa cBaxn axoM cpehHiiM! ôcxa je npoyHaBaita Ma-
xepiije. Mh cmo y ifcenuM pyxaMa. Onaje nama Majxa h rocnoAapn-
ua. Gam oiia h jecxe yapox.
Aah xy ce nocxaBAâjy nnxavba. A aamxoje BacHona AaaaAo-
Gpo, a He 3Ao; aauixo je ona oBaxaa, a ne ApyraMiija? Oa Moryhe je
saMHCAHXM ApyraMiijii nopcAax, ApyraMiije ycxpojcxBO, Apyrannje
npupoAHe aaxoHc!
OcHM xora, xaxaa je xopncx oa nomxoBahba aaciiOHe, aok je xo
jcAHOcxaBHO Gecxpajno xoMHAexcHii MexamisaM. OornxoBaHse sax-
xcBa >xpxBC. A mxa he npnpoAH xe >KpxBe!? Hii ona hh mh oa Tora
70 KoHcraHTHH L^hojikobckh
HeMaMO HHUJTa. Toje mcto Kao h KjTaH>aTH ce Cynuy hjih eaxpH.

rioTpeOHO je iia »:pTBe hjih Haiua aKTHBuocx 6yiiy Kopucnn HaMa
caMHMa. 3axo cy HajMyzipHjH MC^y JtyAHMa cMaxpajiH aa Hamer ro-
cnoAapa m aaKOHOAaBua oho uixo boah cbc /by/ie h cBa Apyra 6nfia
Ka cpehu, H3o6HJby, cBecxH h BeMHOCXH.
PoBopHMO 0 MHCJiHMa, npaBHJiHMa H aaKOHHMa Kojn Bo,ae cbc
UIXO 5KHBH (a cBe je >KHBo) AO nocxojane h OecKonaMHe ao6po6hxh.
JejiHH cy ysHMajiH aa xaKsy ocHOBHy HAeJy Jby6aB npeMa HOBCMaH-
cxBy, flpyrH JbyOaB h MHJiocpê npcMa CBCMy aeMajbCKOM h neOe-
CKOM, npeMa csaKOM axoMy hjih iteroeoM Aeiiy. Bepa y xy HAeJy, y
HjCHy HsOaBHxejbGKy Mofi, Fbeno ocxaapHBaFbe, pa3BHjaH>e, noxMH-
H>aBaHje H>oj - xo Bume Hnje Ohab yaajiyAna >KpxBa. Ona je Morjia
AaAonece BCJiHKe nnoAOBe.
JâKJie, CBeonuixa yaBHuiena jtyOaB npeMa axoMy y OMHMa naj-
MyapHjHx OHjiaje Aocxojna nomxoBaHja, xo jecx HaBpuiaBaHja aaKO-
Ha KojH cy HapajKaeajiH xy jbyOaB.
Ajih MHJiocpê H aaKOHH, naK, noxHuy oa A>yAH h Apyrux bh-
ujHx cxBopejba. SnaHn, cxmhccmo ao nouixoBaFba CAaOpaHnx najMy-
Apnjnx JbyAH h ApyrHX Gnha yaBHiuenHX ocoOnna.
H)HMa npwnaAajy nocAymnocx, na>KH3a h yBa>KaBait)e. FTpeMAa
cy OBa 6Hfia Aeua BacHone, Hnax je nomxoBavbe caMe BacHone yaa-
AyAHO. 3a Hac, orpanHHene h cAaSe, Kopucno je Hcnyf-baBaite BOJbe
OAaOpaHHx yaBHuieHHX. Ha xomc ce xpe6a aaycxaBHxn, to je ao-
BOJbHo. npH xoMe je ynpaBo xy cyiuxuna KOCMOca!
rioKaaaheMo Aa HMa CMHcna Aa ce ao3boah nocxojaHje yapoxa,
Aa ce noHMajy jberoae ocoOHne h Aa ce npeMa H>eMy HMajy OApeê-
Ha ocehaFba.
HenacxaHjeHOM uiyMOM xpnao je nac h nocexao je Hory Ha
omxpy KpxoxHHy. 3auBHAeo je h oxHiiiao AaJbe CBojuM nyxeM. Mo-
aax My oa yOoAa Hnje npopaAHO h Hnje o6paxno na>KH>y na KOMa-
AHh.
Ha HCxoM Mecxy Huiao je XAaAHH aajiyxajiH HOBex. yrjiCAaBiiiH
xoMaAHti Ha xojH je >KHB0THH3a nocexAa Hory, noAnrao ra je n na-
AObHBo norjieAao.
OcxauH nocyAe HasejiH cy ra Ha noMHcao o HacxaFbeHocxM Me-
cxa. YMnpao je oa HcupnjbeHocxH h noMCO je Aa xpancH npe6HBajiH-
mxe. yOpao raje Hamao h 6hoje cnaccH.
Oa Ko je nocxynwo paaOopHxnje: hobck hah HaiBOXHJba?
ApxeoAor, oxKonaBajyhn, npHKynA>ajyfiH h npoyHasajyliH
ocxaxxe npouiAor >KHBOxa opranHaaMa, aaxjbynyje o h>hxobom no-
cxojaH>y, rpa^H, ocoOnHaMa, oSHHajHMa, yxycHMa, hta. Taxo ce
KQCMMHKA OHJlOCQcDMJA T\_
npaBH MCTopuja eeonymije >KHBOTHHja. A HenpocBeheHH hjih 36or
CBor He3HaH>a ahb/bm HOBeK (a HjHx je BefiuHa) npoyMasa ciapy ea
sy, 0A5au,yje c/iyMajno npoHar)eHa HecaepuieHa opyl^^ cpoAHUKa h
saHeMapyje cee eeli Haxpyjie Tparoae H.HX0B0r paHHjer nocTojaH>a.
TaKO H Mil HehcMO 611x11 nonyx HepasyMHiix >KiiBOXHH>a hhh
opraHUMemix 11 HenpoceeheHiix jbyAH n cxoaxiiheMO, kojihko HaM
xo jio3BOJbaBajy naixie sHavbe 11 yM, oco6iiHe yapoKa. Oh nocxojii,
3axo luxo nocxojii Baciiona. Mo>KXia he hbm pehii: axo xpaîiMO
yspoK, OH;ia xaj y3poK Mopa iiMaxn hobu yspoK. Taxo HHKaAa nehe-
Mo saBpuiHXH. /la, pehii hy, jecxe, aan yM Je orpaHnneH h aaxo he
6hxh Ao6po aKO neiuxo caanaMO Maxap 0 npsoM yapoKy. nocToJano
je BpcMC y KOMC je 11 kocmoc, Kao yapoK, 5ho na rpanumi naiiier
noHMaHja. A joui npe xora 6hjih cmo orpaHimeHii caMO na Cynue,
Max na caMy SeMJby iiJiii ibCHe npejiMexe. Hnax npaeHMO Kopax na-
npeAxpa>Kehn npBo6iixHii yapOK eaciiOHe.
Kao iiixo no nocxojaH>y paaniix yMexHiiHKHX npeAwexa aaxjby-
HyjeMo o >KiiB0xy noBexa y ca/taLUHjOCTH hjih npoiujiocxH, xao uixo
no rneaAHMa, jaaGnnaMa nnii KocxHMa npenoanajeMO ^KHBOXUHje,
xaKO HaM 11 eacHOHa nenpecxaHO AOBuxyje o nocxojaHjy yapoxa.
Kao liixo no ocxaxxy cxapiiHcxe saae cyAiiMO 0 ocoSnHaMa, aemxH-
HH H opy^y aajapa, xaxo no xocMocy 11 H>eroBHM oco6HHaMa cyAH-
Mo o xBaJiHxexiiMa u mubCBHMa yapoxa.
Taj yapoK, na npiiMep, ne mohcc 6uth Hemxo ajio, xaâje xo-
CMOC renepaJiHo npCAiiBan 11 npyjxa cBojiiM cacxaBHiiM AeJioeiiMa
CKopo HHCxy H cy6jexxHBH0 HenpexiiAHy cpehy (b. Moj «MoHH3aM
BacHOHe»). Oh hc mojkc Aa 6yAe 5e3HaMajaH, xaAa je cBCXxaxo 6e3-
rpanHMaH h BCMan,jep HCMa hh nonexxa, Hii xpaja.
KaAa BHAHMO AoSpo HaîHH>eHy cxaxyy hjih nyxxy, noMHCJiHMO
Aaje caM Majcxop iinax n3HaA CBor ACJia: Jiyxxa He roBOpH, ne xo-
Aa, He paaMHiiJjba. Qua nax ne MO>Ke hh Aa naMHHH cBojy Hecaep-
Hieny xonnjy. OMHrjieAHo je Aa je ona HecaBpmeHHja oA ceora
xBopua.
Taxo, npH npoynaeaHiy BaciioHe MopaMO Aohn ao aaxjbyMxa Aa
jeyapox HewsMepHO iianaA xocMOca.
LUxo je 3a Hoeexa SHanajHo, xo aa yapox Moxe Aa 6yAe Seana-
Hajno (xao Hrpanxa 3a Majcxopa). LUxo je aa ceecHy )KHB0XHH»y 6e3
noHexKa 11 6ecxpajH0, xo aa yapox Moxe Aa 6yAe orpaHiiMeno, no-
ijuxo je OH caM necaMepiiB ca iberoBOM xBopeBHHOM, xao uixo cy
jaAHH hyn hah cxaxya neynopeAHBii ca HOBexoM. MoxAa he ce pe
hii: mxa MH HMaMO ca ocoGimaMa yapoxa, axo aaeHCiiMO caMO OA
BacHOHe! //ocxa je opoyHaBaxvi caMO iby. Ann cxBap 11 jecie ynpaso
72 KoncTaiiTMn Uhojikobckh
y TOMe uiTO he npoHnuaPbe y oco6nEê yapoKa npy>KiiTH iieoMeKMBa-

ne M HOBe saKJbyHKe, ro Kojux He MOKe na aobczic caMO npoyMaea-
H>e npnpofle u koJh hc Mory 6htm 6e3 6jiaroTBOpHor yTimaja na no-
CTynKe MoeeKa h apynix CDecHiix oiilia.
Oco6iiHe yapOKa
Kocmoc je 6ecK0HaMaH h 6e3 noncTKa y BpeMeny ii npocTopy.

To saaHBJbyje. A kojihko tck 3aflHBJbyje yspoK xaA je npon3Beo
OHO lUTo je 6ecKOHaHHo! Ajih h3 rora join ne cjienn RQ je n 3a
yapoK KOCMOC MyAO. BecKOHaHHOCT je npoHSBOA Mosra hjih, uito je
HCTo, njiOA caMe BacHOHe. To je hcujtq cyBjeKTHOHO. LUto je aa Hac
6e3 rpaHHua, to aa yspOK Moxce Aa 6yAe orpaHHMeiia BejiiiMHua.
Ajih mh to HiiKaAa neheMO cxBaTHTH. Mokcmg Rd. naseAeMO
caMo npuMep Kojn pasjainHjaBa Hauiy MHcao, ajiii HHiuTa ne Aoâ-
3yje: upsHh ce xpehe Kpo3 ja6yKy h ne dhah joj nn Kpaja hh KOHua;
OHa he My HaraeAaTH 6ecK0HaHHa. Taxo ii kocmoc naMa iiarAeAa
HeorpaHHHen.
BecKonaHHocT BpeMena h npocTopa jecTe hmh HajeHUier cTsa-
pajiauiTea. Kao ibto mh npOH3BOAHMo HCKy CTBap, Taxo je yapoK
CTBOpHO 5eCK0HaMH0CTH CBHX BpCTB. BaCHOHa je npOCTO CTBap, He-
ynopcAHBaca HamHM npcAMCTHMa(to jecT ca ACJioBHMa KocMOca).
BacHona je SearpaHHMHa no TBapnocTH /cyncTanuHjii/. M Ty
mokcmo Aa noHOBHMO HCTa paaMaTpaiba Koja ce Tuny MaTepnje, to
jecT paujHpeHocTH eTpa, ruianeTa, cynaua h Apyrux neSecKHX Tena.
Kocmoc noccAyje 6e3rpaHHHHy peaepBHy AenaTHOCT (noTeHun-
jajiHy CHeprHjy). Kao npHMep Mory Aa nocnyjKe cynua Koja bcmho
CHjajy, Ako ce ona h race, ona, hjih neKa Apyra, ce i-i nane. floTeH-
UHjanna eneprnja je TaKO naoBHAHa Aa nax hh y orpannqeHOM ko-
MaAHhy MaTepnje hah eTpa HHKaAa ne MO>Ke Aa ce noTpoinn. Oea
Tpeha GecKOHaHHocT /nocAe epeMena h npocTopa/ Taxolje je haoa
JtyACKor yMa, Kao h cbc ocTaAe. A aa yapoK je h ra GecKonaMHOCT,
no CBoj npHAHUH, BpAo GcaHaHajna, nonyT cTeapn aa MOBCKa. Aah
KaKaB je naK caM yapoK, Kojn nponaaoAH cee Te aa Jbyne tako nyAe-
cne ancTpaKUHje? Oh je MohaH, na npHMep, nonyT MajcTopa y no-
per}eiby ca HenpHMeTHHM npaxoM KojM naAa ca Hêrose OAehe. Tpe-
6a npHMCTHTH Aa cy caa Haina nopeêiba HenpuKAaAna y KsaHTHTa-
THBHOM noPAeAy, Tj. yapoK hx HeynopcAHBO npeBaaHAaan.
BacHona He caAp>KH HHUJTa ochm btomb ca ibHxoBiiM AenosH-
Ma. Th aTOMH cy CBaKor TpeiiyTKa cnpCMHH Aa CTyne y achbot He-
Ma aTOMa KojH nepnoAHMHO ne 6h ynecTBOBao y BHiiioj >KHBOTHoj
KOCMHHKA OHJTQCOOHJA 7J_
opraHHsamijn (cTBopeHDa, nonyr MOBena n sumux on Hjcra). Maie-
MaxHMKH, aKo ce aroMH n HenpHMexHO Majia oceriaH>a ysNiy Kao
KBaHXHxexH, cBii axoMM cy yocK )khbh. J],aKJie, Huxas kocmoc no
H>eroBHX Kpaj}bHx rpanima (koJiix, yocxanoM, HeNia)je yBCK jkhb y
ancojiyxHOM BiiaMeHjy. Oh yeex ocelia. A KaxaB je cxenen ocehafca
M<HBoxa yapOKa? CMcao ra nopeziiiMO ca x<iiboxhhm oceIiaH>eM naj-
BHiuer noxoMKa MOBCKa y o;iHocy na ocehajnocx xpaae hjih 5aKxe-
pijje. ênoBM KocMoca - axoMn - >KnBe MnanJapAaMa ro/iHHa, ajin
ce CBH oHii pacnaxiajy. fla iinax, h>hxobu najMaibii qiiHUOUH, npo-
H3BOAn pacnajiaFba cy BeMHii. Ohh ce nepiioAHMHO noHoao cjeAH-
H>yjy n âjy iicxe axoMe. Ha xaj HamiH, kocmoc je HajcxajiHujH. Oh
caMO xpenepH, nonyx MopcKnx xaaaca. A KaxBa je cxajiHOCX yspoxa
H KaKsaje HieroBa jiuMna nrpa?
Oho luxo je yBCK 6hjio (hb npuwep, Baciiona), xo ne mojkb n&
6yAe cxBopeiio. Aan ro je cy6jeKXHBH0 pa3MHLijjbaH>e, oho je npo-
H3Bo;i Moara. Caex je cxeopen, ajiu xo je HenojMJbUBo 3a jby;icKH
yM. lilxo je 3a wac o;iyBeK, xo aa yapoK iiMa nowexaK. Taxo je y np-
cxeny HeMoryhe nahn nonexaK. Hhcokx eoACHor uaexa jkiibh [je-
Jian] AaH. KaAa 6u oh hmbo paayM, JbyACKH jkhbox 5h My xaKoê
HarjieAao Kao GecKonaMaH ii Gea nonexKa. HoHaBJbaMo: csex je
cxBopeH. Cee kocmumkc GecKonaHHocxH cy caMO cacxasHU asjiobh
xBopeBHHe Kojy je yapoK no>Ke;ieo Aa cxBopn. Ajih Kaxaa je Moh
yapoKa, axo je BacnoHa caMo jeAan oa iberoanx npoHasoAa?
XâKJie, aKO 6ii kocmoc naHenaAa Hecxao, xo 5n 6HJia caMO no-
xBpAa HajBHUie Bojbe. Ako 6n ce poAnao MiiaiioH hobhx BacHona
Koje HCMajy mimxa aajeAHHHKO hh Mer)yco6Ho, hh ca HauiHM CBe-
xoM, y TOMe He 6h 5hjio nHMer MyAHor. 3ap je HyAHo xo uixo je rpH-
Map paaSno xpny CBojnx Jionapa ii HanpasHo join Aecex nyxa Biiuje
nocyAa!? floperjeFbe je, napaBHO, HCAOCXojHO, xao h csaApyra.
npoMHiHJbenocx KocMOca je 3aAnBA>yjyha, oh je ycxpojen xaxo
Aa ce5H aohoch caMo cpefiy. A KaKBa je MyApocx yapOKa, aKO je
H>eroBa xBOpesHHa n BacHona caMa, xo Hac ocxasAâ 6e3 Aaxa!
y «MoHH3My BacHOHe» CMO AOKaaaiiH Aa kocmocom ynpaajta
yM (tberoB concxBeHii), Aa aaxBajbyjyhii xomc reHepajiHO rneAano
MH He BHAHMO HMUJXa OCHM CaBpHJCHCXBa. }KHBOX KOjn jc OH CXBO-
PHO je iianaA AjyACKor. A jbyACKii h >kmboxhh>ckh >khbox cy Hayae-
xax - Hy>KHH pacaAHHK o6HaBA.aH>a. rijianexe nonyx 3eMJbe cy xa-
KO pexKe Aa je Moryhe ne yaiiMaxn iix y oSaiip, Kao mxo ce ne npn-
Meriyje apnue npaiuHHe na Gcjiom Jincxy naniipa. FlpeMa xomc, y Ba-
CHOHH, rcnepajiHo, nocxoje naxibe h GesyMJbe. I-beny paôcx h ca-
BpmeHCXBo npOH3BOAH OHa caMa. Ohh cy noxnyHO npnpoAHH ii He-
74 KOHCTaHTIIH U,I10JTK0BCKH
MMHHBHH, KBO LUTO jc HCMHHOBHO Ha CC CBBKa >KnBOTMH>a KJIOHH

6ona H ;ipyrHx namn. CaMO, caîa Ha 3eMjbn ko;i hh>kiix muBOTH-
iha H MaK KOA HOBCKa 3a to HCMa HH CHare hh cnoco6HocTn, a y ko-
cMOcy Hx HMa AOBOJbHO. BpeMenoM Fie hx 6hth jioBOJbHO ii koa 6y-
jiyftHx AaJieKHx noTOMaKa HOBenaHCTBa. Je^HOM penjy, >KHBa BacH-
ona je cawa no ce6n saîOBOJbHa h paayMna. Ann, axo je raKBO oce-
IiaH>e CBera, KaxBO je rex OH;i,a caMoocehaHje HêroBor yapoKa!?
H>eroB UHJB je ji.a npy>KH HeHSMepno Ao6po, Koje ce HnKaâ ne
npeKHâ. Oho je HeHSMepno ne caMO aaio ihto y BpeNieny ncMa hh
noHCTKa HH Kpaja, Beh h aaro mro je 6ecKpajH0 no LUHpeity y npo-
CTOpy; HaK, MO>K;ia h no cnasH, nouiTo he ce yBCK noBchaBaTH.
VspoK, cTsapajyhH je, ceojoj HrpanKH HHje npy>KHO naTH>y, Beh pa-
;],0CT. Mh snaMO kojihko je ona eejiHKa (b. «MoHH3aM»). A xaxBa
JiH je Ao6poTa yspoxa, axo je oh nax h je^Hoj oji cBojHX HrpaMaxa
npy>KHO TaxBy cpehy xaxBy jbyAcxn yM He mokc hh jia nojMn!?!
3aKJbyHUH
VapoK je HeynopeAHB ca CBojOM reopeBUHOM, noiiiTo je ctbo-

pHo TBapHocT H eHeprwjy, ihto caw kocmoc nnje cnocoSaH â ynn-
HH.
3a Hjcra je orpanHMeno oho luto je nax h sa HajysBnujeHHjH

JbyACKH yw 6e3 noMeixa h 5ecK0HaHH0.
Kocmoc je aa Hiera o^peljeHa crsap,jejân oa MHomx nponsBO-
Aa yapoKa.
O FberOBHM ApyPHM TBOpeBHHaMa MH HHKaAa HHLUTa HehCMO
casHaiM, ajiH one Mopajy nocTojaTH.
VapoK je, ca jbyACKor cTanoBHiuTa, y CBaKOM norACAy 6ecK0-
HanaH y oAHOcy na sacHOHy Koja je, ca CBoje CTpane, 6ecKOHaHHa y
OAHOcy Ha Ghao Kojn ago KocMoca: na MoaeKa, 3eMA>y, CyHHCB ch-
CTCM, Machbh nyr, na cxyn cnnpaAHHX MarAHHa, na HHTae noana-
TH cBer.
MHTaaa nosHara BacHonaje mcto mro h xan y chh^cm Mopy.

OryAa je onnrAeAHo Aa yapox y OAHOcy na MOBexa h HaBeAene
ACAOBe BacHone jecTe 6ecxoHaHHa aeAHMWHa Apyror peAa.
A yapox Mopa Aa 6yAe cseMohaH y OAHOcy na npeAMCTe xoje je
cTBopHO, na npHMep y OAHocy na kocmoc, npeMAa ra ce, no cBoj
npHAHUH, OH H He THMC. Aah je xocMOC H caM no ce6H ypeên n
yMe Aa npe6HBa na CBoje concxeeHO Ao6po. fla unax, xa pasnoAy-
ujHocx, xeopnjcxn, y ceaxo Ao6a M0>xe Aa 6yAe Hapynjena. Yapox
je cxBOpHO H BacHOHy Aa 6n axoMHMa oMoryhMO hhmhm noMpaneny
KOCMHHKA OMJIOCQcDHJA 15_
cpehy. Oh je saio Ao5ap. 3HaMH, mh o;i H>era He MO>KeMO ji.a oneKy-
jeMO HHuuTa JTOLue. H>eroBa ;io5poTa, cpeha, MyjipocT h moIi cy 6ec-
KOHaHHH y OAHOcy Ha iicie ocoGuHe kocmocb.
ria KaKBH cy npaKTUHHii saKibynmi? Sap coe Hnje ociano Kao h
paHnje, Kao h jxa hhcmo pacnpaajbajiir o oco6nHaMa yapoKa?
ripBO nwrai-be je: 3a;ioBo;baBaH3e pajioaHanocTH h cnoKoJcTBO
Koje h3 Tora npoMCTiiMe.
Apyro: CMHpeHOCT npe^ yapoKOM. Ona he HaM noMohH Aa 6y-
ACMO pasGopnTH H Harepahe nac Aa ce cehaMO Aa, bko naw je Aaxa
paAOCT 6e3 Kpaja, oHa HaM yeeK MO>Ke 6hth h OAysexa, aKO He 6y-
ACMo HManH cTpaxonomTOBahba npeA yapoKOM. To je fteroe Aap.
Tpehe: ocehatbe aaxBaAHOCxn aa yseK Behy paAoer, Koja ce hh-
KaA He aaBpmaBa. Ona hbm Aaje oxpa6peH>e y nameM jaAHOM aeM-
HOM >KHBOTy H HaroHH Hac Aa ce ysex cehaMO h bojihmo HseroB
yapoK. Jby6aB he ra yMHHiiTH mhjiocthbum, noinTO je A^ySaa TaKor)e
H>eH Aap.
HcTBpTo: MyApocT n nAeMeHHTOCT yapoxa y oAHocy npeMa ceo-
joj TBopeBHHH Aajy iiaM aa npaao Aa mhcahmo Aa Moh yapoxa Hehe
npeKHHyrn nocTojaH>e saciiOHe hah ra HeheyMHHHXH nyHHM naxHje.
Hama HajAySJba ocehaH>a h paayM Mopajy 6hxh npo>i(exH oaa-
KBHM MHCAHMa H y OBaKBoj xiijepapxiijiH 1) cxpaxonoiHXOBaHje
nperna yapoxy 2) nocAyujuocx bhqjhm Giihuwa y AayACXOM oSAHMjy
H 3) HcxHHH Koja noxuHC OA HjHX h boah Hac xa 6ecKpajH0M h bc-
AHKOM A06py.
Oa yapoxa noxHMe kocmoc xao jeAHa oa HieroBHx xBopeBiina.
Oa KocMOca noxHMy caBpuiena Gnha y jbyAcxoM o6AHHjy, a oa HjHx
ancoAyxHa HcxHna, xoja boah BacHOHy xa paAOCXH h oxKAaH>a nax-
HjC. Ghb 0>xHB/baBa cBex h npeAaje My BAaAasHHy yMa. Vapox je
HajBHiiia A.y6aB, GearpaHHHHO MHAOcpê h yM. CaBpmeHa 6Hha h3-
paxoBajy xo hcxo. Hcxa je h oco6HHa ancoAyxne HcxHHe xoja noxn-
Mc OA H)HX. Kpahe: h yapox h opraHCxa 6Hha BacnoHe h HjHxob yM
MHHe jeAHy Hcxy A^yGaa.
Aaeycm 1925. aod. Kanyaa
Oa HHxaAaua onexyjeM HecAaraHsa h nnxaHâ xoja ce ximy oee

xHsHre H «MoHHaMa».
BOJLA BACMOHE
To6o>Ke cee sasHCH oa BOJbe pasyMHor 6Htia, nonyr MOseKa.

Ham Hanop, MHcao noGe^yjy npHpo^y h ycMepaeajy je M<ejbeHMM
TOKOM. Ha npHMep, o6pa^yjeMO seM/ty h AoGnjaMo H3o6MJiaH po^;
npHnHTOMibaeaMO jkhbothhsC, ynanpe^yjeMO HjHX h SHJbKe; rpa^H-
Mo Kylie, nyreee, MaiuHHe, H>HMa oiiaKmaeaMO paA; HaroHiiMO CHJie
npHpoAe Aa paAe h one noBehaeajy Hame cuare 3a 10, 100, 1000
nyTa. Ako 6h JiCHMapujiH, He 6h MaHH(})ecTOBajin ceojy sojby, oHAa
HHMera ne 6h 6hjio h mh 6hcmo yMpjiH oa rjiaAH, xjiaAHolie, 6ojie-
CTH, HenJTOAHOCTH H CJIHHHO.
To je ycnoBHa BOJba. Ona nocTojH h meHO MaHH(})ecTOBaH5e je
KopHCHo. CaAa OHajom Hnje BCJiHKa, orpaHHHena je, ann je Moryhe
HaAaTH ce Aa he ona pacTH h Aa he ce noKaaaTH joLU MHoro jane.
YcjioBHa BOAja jecTe cnpoBoêHie namHX mhcah h >Kejba y >khbot.
Ha npHMep, >KeAHM Aa HsrpaAHM xyhy h rpaAHM; nceAHw Aa iisy-
MeM Hexy MaujHHy h HsyMesaM je; xohy Aa je nanpaeuM h npasuM
je.}KeAHM Aa crynHM y Opax ca nexoM )KeHOM h >KeHHM ce. >KeAHM
Aa HMaM Aeue h mmbm hx. Y BehHHH CAynajeBa Hame aaMHCAH ce
He ocTBapyjy, noceSHO one xernxo ocTBapHBc, bah TeopHjcKn ce
M05xe AonycTHTH Aa nocTojH cHa>KHa BOA>a xoja ocTBapyje cbc pa-
3yMHe >xeAje. Axo ne caAa, OHAa y OyAyhnocTH, axo ne HaMa, OHAa
ApyrMM, caBpmeHHjHM SnhnMa hah Max HamHM noTOMUHMa. Hewa
HHMera H3HaA CHamie h yMHe boajC. Cbm yM 6e3 boajC HHje Hiimxa
H caMa BOAsa 5e3 yMa raxoê HHje HHmra. CeaKO cxBopeme xpeOa
Aa H<HBH H pa3MHmA>a xaxo xao Aa oho npe hah xacunje cbc MO>Ke
Aa nocxHPHe. A fac je HSBop OBe SAaroxBopHe boa^c? BoajB 3aBHCH
OA ycxpojcxBa bcauxop M03Pa. BnmH M03aK AoOnja ce pa3B0jeM
M03Pa HH>KHX >XHBOXHH>a. Cbc >KMBOXHH>e H OwAaxe HBCxaAC cy OA
CAOJKCHe oppBHCxe Maxepnje, xao mxo cy OaxxepHje, aMeOe, npoxo-
HAasMa. Obb nocAeAH>a oa neopraHcxe Maxepnje. A pasBoj opraH-
cxop cBexaje HeMoryh 5e3 nexaxBe eneppHje, na npHMep, cyHMCBe
eHeppHje.
JacHo je Aa je jkhbox, paayM h aojby npwpoAa npoHSBCAa no-
cxeneno. Hosexaje poAHAa SeMA-a. 3eMAy Cynue. CyHue je nacxa-
Ao xoHuenxpauHjoM paaper^CHe racoBHxe Mace. Oha oa jom paape-
^CHuje Maxepnje, Ha npuMep, oa expa.
KOCMHMKA OHJIQCOOMJA 11_
âKJie, CBe je nacxajio m3 eacnoHe. Ona je noMeraK cbhx cTea-
pH, na CBe h aaaHCH oa H>e. HoeeK hjih Apyro eniiie 5Hfie h FberoBa
Bojba caMO cy MaHii(|)ecTamija BOJbe BacnoHe.
HnjeAHO 6iihe He Moyae jia noKa^Ke ancojiyxHy BOJty, Kao uixo
He Mory as je noKa>Ky cax hjih HCKa KOMn/ieKCHa XBopeHiina, na
npHMep 3ByHHH (j)HJiM. CeHKe Ha SnocKOncKOM njiaxny roeope, xo-
;iajy, pajie, naBpiuaBajy cBoJy BOJby, ycKJia^yJy pemi ca HUHOBHMa,
ajiH CBH 3Hajy aa Je itiixoBa BOJba caMO npiiBHAHa, Aa nnje anco-
JiyxHa, Aa cee ituxose KpexFte h penii saBHce oa 4)HAMCKe xpaxe
HHH, onuixe TAeAaHO, oa MOBeKa koJh je chhmho TaKO h caMO
yMHO Snhe HaepmaBa jeAHHO BOA>y BacMOHe. Ona My je Aaaa paayM
H orpanHHeny BOA>y. OrpaKHMeny saxo luxo xa BOA>a, Koja saBHCH
OA pasywa, ne MO>Ke Aa 6yAe Jcahhh n3B0p nocxynaKa: yaex MOH<e
Aa ce yMeuia Maca BacHone, Aa Ae(j)opMHiije, npcKpiiJH h ne H3Bp-
hjh Bojby caMor paayMa. KajKCMo: cee saBHCH oa nac, ajiH h mh ca-
MH CMC xBopeBHHa BacHOHe. 3axo je xaHHuje mhcjihxh h roBOpHXH
Aa CBe aaBHCH oa sacnoHe. Mh naMepasaMO, a sacMOHa ynpasAja
Kaxo xohe, 5e3 ycxpynaBanja pyiueliH name njianoBe h nax paaapa-
jytiii Miixasy nAanexy ca cbhm HjenuM pasyMHiiM 6HriHMa.
Ako HaM je nouLuio sa pyxoM Aa H3BpmiiM0 CBojy BOJby, xo je
caMO aaxo mxo naM je BaciiOHa xo AOSBOJiiuia. Ona yacK wMa mho-
luxbo HaHMHa H MoxHsa na oxe>Ka Hauiy ASJiaxHOCx n MaHH4)ecxyje
Apyry, smiiy BOJby, npewAa h nama B0A>a jecxe caMO BOAâ aacH-
OHe.
VsMMMo Aoraljaje 6aiiJ obc 1928. roAnne. JacHo je Aa cy ohh

nocAeAHua Aorafjaja h3 1927. roAHne, a obh np0H3B0A 1926. toah-
He H xaKO Aajte. Ha xpajy Kpajesa, Ma mxa mxo ce Aoraâ noxHMe
H3 AaBHo npOHiAHX BpcMCHa, y KojuMa Hiije 5hao xpara hbk hh oa
>KHB0XHHja. Hama BOAaa, HamH nocxynuH, caAammocx h SyAyh-
Hocx, pesyAxax cy AasHo npomAiix BpeMena. A ona cy HacxaAa H3
jom hckohckhJhx BpcMena. BpeMe oa npe acuhahoh roAHHa, acuh-
AHOHH ACUHAHOHa TOAHHa, ACUMAHOHH Ha ACUHJIHOHHXH CXenCH, XO
je speMe, xo je cxame cBexa Koje je yapoK caBpeMCHHX h 6yAyftw^
nojaea.
Hac He saHHMa xoahko MaHH^jecxauHja A»yACKe BOAie (Haxoje
H OHa npoM3BOA KOCMOca), KOAHKO onmxe npojaBA>HBaH>e eacHOH-
CKe BOAê.
HMaMO AH npaao Aa roeopuMO o boa>h BacHone? Mojkc ce ro-

BOpHXH o BOAjM yMHOr 6Hha, HBK H O B0A>H SeCAOBeCHC MCHBOXHHje,
aAH Aa AW MO)Ke Aa ce roBopw o boajH KocMOca? |II|a ah ce kocmoc
M0>Ke ynopeAHxn Maxap ca 5ecji0BecH0M >khboxhhjOm? Aah, no-

Konstantin Ciolkovski - Kosmicka Filosofija

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Konstantin Ciolkovski - Kosmicka Filosofija

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BH6jiH0TeKa

MnorHMaje no3HaTO hmc K. E. LtnoJiKOBCKor, rennjajiHor na-

OTKpuBa HOBe xopH30HTe pa3Boja, aHra>Kyje cse /lyxoBHe Mohii aa

npe;i Baivia ce Hajiaan 36opHiiK (})naoco(l)CKo-TeopiijcKHx pa^o-

KocMHHKa (i)Haococt)nja K. E. UiiojiKOBCKor OApa>KaBa jihhhocx

HajBHUje cy noceeheHa npoGaeNiy HOBCKa: tteroBoj cyA6HHH, cmh-

na 6ii ce H3 MOBeMancTBa n3;iBojnJin obii HacroBn /iparoueHH pyKo-

KapaKTepHCTHKa je cyBHUie yoniuTeHa, ona hx hc HSAsaja He caMo

Kocmoc, H,eroB «y3poK» n «BOJba»

y CBOjoJ KOCMHifKOj (j)H;iOCO({)HjH K. E. U,H0J1K0BCKH je CTBO-

M05Ke flOBecTH zio 6hjio KaKBHX, na h jxo 3anai-byjyhnx h iieoMeKH-

Kocmiimkh 5yayriH0CT MOBCHancxBa

y CKJia^y c noracAHMa K. E. IjiiojiKOBCKor na 6y;iyIiH0CT:

1)^o5po je noBnaTO ji<x M,aeje K. E. UnojiKOBCKor o kocmhmkoJ

Kao aaKJbyMaK 6h xpe6ajio narAacHXH Aa cy ce MHore hacJc ko-

y roAHHaMa caM y KojiiMa ce yMHpe n SoJhm ce Aa ftcTe nany-

MoJh aaKJbyHAH cy yTeiiiHuJn oa oSehatba HajonTHMHCTHHHH-

CCCP. HapKOM 3a npocaemy

rioujTOBaHH KoHciaHTHHe EAyap;ioBHHy,

IlaHnciixinaivi, iiah cbc oceha

Ja* caM HajMHCTHjH MaTcpujaAHCTa. He npusnajeM HHiiiraocuM

Tpii TeMeA>a cy^eita

3a CBoje cyAOBe hmbmo xpu npiiHuima hah xpn eACMenxa: spe-

Pannje ce mhcjihjio Aa je sewjba jeAnna. Cbc ocxajio je hmhhao

Kocmiihkc nojaoe cy nepnoAHHHe.

JByAi'i cy CKAOHM Aa miicac Aa cse yMiipe, xao luxo yMupy ohh

YnpaBO TO h jecre o;iroHeTKa BenHor cnja?ba MjicHHor nyra ii

,ItaKJie, yBCK je y BacHOHn nocTojajio mhouitbo njiaucTa Koje cy

Ako ce KOCMOCOM CMaxpa Mjichhh riyr, OH/ia he noMexaK ea-

IlepiioaiiHHocT cxpyKxype aroMa

BacHOHy HHHe npocxa h cjiojKena xejia /ejicMCHXH/. no3Haxo je

nponoBCAaMo MonnsaM y Bacnonn ii HHUixa BHLue.MnxaB npo-

oflpel]eHOM BpeweHCKOM nepHo;iy Hanaaujia y TCMnepaTypnnM

HacejtaBaite CyHHCBor ciicxeivia

TexHiixa OyAyhHOCxH he OMoryhnxH Aa ce caBAaAa 3eMJbHHa

ce H npoynaBaTH cee HjcroBe njiaHere. HecaapuieHH cbctobh he

Oho mxo HMBMo npaBo Aa OMexyjeMO oa name nAanexe, ca

YnpaBO xaKO cy pa3MHLiiA>aAn h ceJaMii BHuier ACHBOxa. OoHe-

UHje (npeMeuiTatt>a). Beh cnpeMaH, caepujeHH ysop MOBCMaHCTBa

Occhaibe axoMa ii H>eroBHx ^cjiooa

Bn;iejin cmo Aa ce coaKii aroM, to jeer CBaKii ;ieo Kojii muhh

OHO npoTHHe pasjiHHHTOM 6p3HHOM. Oho opojiasH Mac cnopo, Mac

CjiHKOBimi npiiKaa oceliajHor HciiBOxa aroMa

MoBCKy, Kojii HHKaAa y )KHBOxy nnje paaMvimJbao o ohomc mxo

H30CTaBHheM0 caMO noneTHH nepHOji pasBoja oprancKC Mare-

A y nepHOAiiMa nsMerjy /KUBoxa axoMa mm ne ocehaMO HHmxa,

Bhao Koja nAanexa y eacHOHH mhhh acxpoHOMCKy jcAUHHuy np-

3HaTo HaM je caMO Hame eiapCKo ocTpao. Ann no aaKony noHo-

15) He MOJKe ce noperiii Aa ce cyOjeKxnsHo cbh pejiaxusHO

17) He MO>t<e ce nopeliH Aa he csa paayMua 6nha nocxaxii cse-

Obo je HeMoryhe MHTaTH aok ce ne npoMHTa Moja Khbuncnua

v.: );io6HO caw Bamy Opomypy ... h npoMHTao caM je...

M. B.: Atom je caMo AHpxa, caMO ACAHh rpa^eBHne; oh HHUixa

jia. HHHHM He pacnoJia»:e, ne ynpasjba, seh caMO oceha y cKJiaAy ca

H. H.: Ajih 6yAyfiH >khbot unaK HHje HacTaoaK cajiaiuhber; ne-

CxBaxHxe mxa jkcahm Aa BaM xajxeM. SaxAayniiH aacAyjxyjy na-

MHHH. SjlOHHHUa XpcOa CaMO >KaJIHTH, H30J10BaTH H JllIUJHTH HOTOM-

Ayxop: Bii cbmo aaMcibyJexe pen «Maxepnja» penjy «MHcao».

lUHpH ce no HHTaeoM FberoBOM npocxopy, yHiiiuTaBajylin (iicto ra-

MH CMO ce orpaHHHHJiH Ha TO jia pacnpaBJbaMO caMO o onoMe luto

Be y o6;iacTH npoyHaaajba cojiapHC eHcpmje, ornopa eaa^yxa, y

H. H.: CnpeMaH caM ji.a npHXBaxHM Beae HaMC^y naaHCxa y

npopanyHH ;i,0Ka3yjy jia. aroM nocjie nocTojaH>a y hchbom Gnhy hmb

rijiaHexe y Aexnu^eM cxaAnjyMy, y nepnoAy naxH>e, nonyx 3e-