Peny6jiMKa Cp6wja

MMHMCTAPCTBO IIPOCBETE M HAVRE

SABOfl 3A BPEflHOBAftE KBAJIMTETA OEPASOBAHbA M BACHMTAftA

TECT

CPnCKM JE3MK
uiKcmcKa 2011/2012. roRMHa

ynVTCTBO 3A PAfl HA TECTY

Tecx KOJM xpe6a jj,a peuiMiii MMa 20 sa^axaKa, a sa pa^ je npe^BM^eno 120 MMHyxa.
Hajnpe na>KTbMBO npOHMxaj M pasMMOiM o xoivie uixa ce y H>eMy xpaacn. IIpBO peniM one
KOJM cy sa xe6e TiaKiiiM, a Kacnwje pemasaj one aa^axKe KOJM cy sa xe6e xe»M.
IIa»cn>MBO npoHMxaj XCKCX csaKor saflaxKa jep jeyH>e\iy o6janiHieHO naKOJM naHMH xpe6a
na oflroBOpHin. y saAauMMa ce OA xe6e xpaatM p;a 3aoKpy>KMra CHOBO Mcnpep; xa^nor oftrosopa,
fla cnojuiii ACJIOBC oflrosopa, ffa HCIUXO HanMiiteui M op.
VBCK KOPMCXH nyae HasMBe npM/iMKOM peniaBaiia saaaxaKa, CKpaheHHu;e HMcy AOSBOTbene
(nnp. xpe6a HanMcaxM: npMnouiKa op;pefl;6a sa Mecxo, a He n.o.M.).
y Ksagpax KOJM ce HanasM ca flecne cxpane sa^axKa HCMOJ HMinxa ynMCMBaxM, xo je
npocxop y KOJM ce ynMcyje 6poj 6oflosa.
Ha OBOJ M nocjieflitoj cxpaHM HCMOJ HMiiixa ynMCMBaxM.
Tecx Mopam fla nonyHMin XCMMJCKOM OTIOBKOM. TOKOM pa^a Moacein fla KopMcxMin
rpa(|)MXHy ojiOBKy M ryMMij;y. SaflaxKe peiuasaj npso rpa<|)MXHOM O^OBKOM jep xaKO MMam
Moryhnocx ^a, yKonwKO yoHMin rpeuiKy, xy rpeuiKy McnpaBMiu.
ripe Hero nixo npeflam xecx, nposepM csoje op;roBope join jeflHOM, a noxoM CBC o^roBope
HanMfflM XCMMJCKOM OJIOBKOM. OflFOBOp KOJM je HaHMC3H CaMO rpa(|)MXHOM OTIOBKOM Hehe 6MXM
, Kao HM onrosop KOJM je npeupxasan M McnpaBTban XCMMJCKOM OTIOBKOM.
AKO saBpuiMiu paHMje, npep;aj xecx ROKypnoM nacxasHMKy M XMXO Msaf)M p;a He CMexaui

>KejiHMO TH MHoro ycnexa na

 CpncKH JC3HK. 'tec'r

1. HpOHMxaj XCKCXOBC M saoKpy»CM CJIOBO Mcnpefl HeyMCTHiiHKor xeKCxa.

a) BCJIMKH KaMeHM MOCXOBM, CBeflou,M HiiiHeanMX enoxa Kafl ce flpyrojaHMJe JKMBCTIO, MMCJIMJIO M
rpaflM/io, CMBM MTIM sapyfle/iH 03 sexpa M KMine, necxo OKpaanw na omxpo pesaHMM honiKOBMMa, a
y H>MXOBMM cacxasuMMa M nenpMMexHMM nyKOXMHaMa pacxe xaHKa xpasa MTIM ce raesfle nxMue.

6) To je sen a(f)pMHKO Mope. SaxMM ce najeflHOM noKa>Ke na BMflMKy jeflna flyra^Ka >Kyxa ijpxa. Exo,
xo je A(|>pMKa. M aaxMM je^na 6ena saxpa na XOM >KyxoM BM^MKy. A xo je HIM. AJIM HMHCF BMine
na flOMaKy XMX CBCX^MX o6ana.

B) IlpeKo HMxasor ne6a, csa 6nMcxaBa, Kao raapeHM nyK, nyxosana je Majia peKa. Je^an Kpaj nyKa
je Bpx nnaHMHe, ApyrM je HOKHO sapaaao y Mope, a;ra ona caMa HMJC npwnap;ana HM
HM Mopy. Evina. je ne6ecKa peKa. HasMsanM cy je flyra.

r) flyra je BMayenHM e<J»eKax KOJM OKO perwcxpyje Ka^a nocMaxpa npenaMan,e cyHiese CBCXJIOCXM
Kpoa CMXHC Bo^ene KanM, HaJHemhe naKOH KMUIC. 3pau;M CBCXHOCXM ce xafla pasnaacy na csoje
OCHOBHC KOMHOHCHxe, (jjopMMpajyhM onxMHKy npe^cxaBy y BMfly xpaKe pasnM^MXMX 6oja.

2. HpoHMxaj XCKCX, na OflrosopM na saxxese.

Konoc ca Po^oca
IlpeMa jeflHOM cxapoM nMci^y, na 6oraxoM ocxpsy Poflocyy anxMHKO flo6a 6mio je 3000 cxaxya,
OR KOJMX je 6Mjio 100 Ko/iocanHMX pasMepa. Mefiy H,MMa ce nanasM/ia y:MHOBCKa, najc/iasHMja cxaxya
anxMKe - Konoc ca Pofloca, TiMBena (J)Miypa 6ora cyni^a XenMoca. EMJia je BMCOKa OKO 30 flo 40 Mexapa,
xeuiKa 70 xona, a cxajana je pauiMpeHMx nory na flsa orpoMHa KaMena na y^acKy y npMCxaHMinxe. Y
Mcnpy>KeHOJ pyi^M flpacana je sanaaeny 6yKXMiiy.
Flo npeflaiiy, cxaHOBHMu;M Pofloca op,nywuiw cy fla MSHMJy cxaxyy csor 6ora saniXMXHMKa nocne
no6efle nafl MaKeflOHCKMM Kpa«>eM fleMexpMJeM IlonMOKpexoM y IV BeKy n.H.e. fleMexpMJe je fly>Ke
BpeMe 6esycneinHO onceflao ocxpso, a OHfla je penino fla ra nanycxM. Kaace ce fla cy cxaHOBHMUM
Pofloca noKynM^M Hanyuixeno opyt)e w cnpase nenpMJaxen>a M ynoxpe6M/iM MX sa nMBeae cxaxye.
HOCJIOM je pyKOBOflMO Bajap Kapec KOJM je 291. roflMHe HanpaBMO npse CKMii;e, a flsanaecx roflMHa
KacHMJe BCHMKO fleno 6Mno je TOXOBO.
Konoc je na CBOMC Mecxy ocxao caMO OKO 50 roflMHa. SeM^oxpec je san>y^>ao Pofloc M Konoc je
nao y Mope, caMO cy HCJIOBM nory ocxa/iM Ha coKnaMa. FOAHHC 653. npoflaxM cy ocxau;M cxaxye HCKOM
jeBpejcKOM xprosi^y MS Efleca, KOJM MX je oxnpeMMO y 900 KaMMn>Mx xosapa, a saxMM npexonMO.
HMKO ne sna xanno KaKO je Msraeflao Konoc ca Pofloca.

(Ms Ktbwre Cea nyga ceetua Ponanfla TeKa)

1
 \
CpnCKH J63HK X6CT '

1. Ko je, npena npeflanyy, noflnrao cxaxyy Konoc ca Pofloca?

SaoKppKM CTIOBO wcnpefl xa^nor oflrosopa.

a) jespejcKM xprosau,

6) Kpan> fleMexpMJe

B) cxaHOBHMUM Pofloca

2. Ko je nanpaBMO naijpx cxaxye Ko^oca?

3. IIpoTOxaj XCKCXOBC. OflpeflM Koje ce MH<popMau.Mje o/pioce na o6a xeKcxa.

BYK je acMBOXMita MS xpn nocxojehe spcxe naca. GMBH ByK (Canis lupus) npe#aK je CBMX
flOMaliMX naca. Heicafla je 6no HajpacnpocxpaifceHHJM ofl CBHX spcxa cucapa, Mayses lOBeica. flanac
ce Mo«e nahw y KanaflH, na A«>acij;M, BanKany, rfle ce HaTrasw H naiua aeMTfaa, M y PycMJM.
ByKOBM cy MHxe^MreHxne w flpyuiXBene *MBoxMH>e. Xpane ce jeneHMMa, TiocoBHMa H aMepMHKMM
cesepHMM jeneHHMa, Kao M pasHMM MaiiMM JKMBOxwtbaMa. By^yhn ^a nanaflajy M KO^y cxoicy, xaMaHe
MX cxonapM w cezbaijM. My«jaK CMBOF ByKa MO«C #a napacxe 30 2 M y flyacMny M flocxMrne xejKMny ofl
80 xr. To je Hajseha acMBOXMita MS 4>aMM;iMJeflMBn>nxnaca.
CMBM ByKOBM «MBe y xMjepapxwjcKM ype^eHMM HonopMMa KOJM Hacxaftyjy xepMxopMjy
ofl naJMaibe cxoxwny KBaflpaxHMx KM^onexapa M MaxoM nose nohy. IfpBeHM syK (Rufus) 6no je
pacnpocxpafteH Ha jyry Cje^MiteHMx AMCPMHKMX flpacasa. Mna^yHi^e ose noflspcxe flanac yaraja
MOBCK. A6MCMHCKM ByK (Sitnensis) MS ExMonMje CBOjeBpeMCHo je CMaxpan BpcxoM maKana.
MS enuMKTioneflMJe BpuiuanuKa)

BYK. PCM je o >KHBOXMH>M Koja je pacnpocxpaH>ena y naiiiMM KpajeBMMa M Koja je

cxaTiny onacHocx He caMO sa cxoKy Hero M sa caMor HOBena.
y OHMMa cpncKMX ceaaKa, syK je ymaBHOM 6MO wsysexno onacno,fleMOHCKo6whe. rioceflosao
je HeKy HaxnpMpOflny Moh, Koja je MsaaMBana y>Kacan cxpax. IIa)Kn>MBO ce wsderasao csaKM
nocxynaK KOJM je Morao fla flosefle 30 cycpexa c H>MM. HaK ce HH H>eroBO MMC HMJC cr^e^to noMMH.axM.
MarosopMXM ra 6w.no je MCXO nixo M fldsBaxM xor AeMOHa. 3axo cy yMecxo pe^M syx KopMiuheHM
paa/iMHMXM Ha^MMi^M: HenoMCHMK, KaMeHMK, noran, onaj MS rope M en.
Cycpex c ByKOM HMJC ce yseic Morao Ms6ehM. 3a ce^>aKa je xo 6Mjia ^e^MKaxHa CMxyai^Mja. IteMy
je, naMMe, 6MHO flosBOTbeno ^a ce 6paHH, a^M He M flay6nje Byxa. HeKafla je xa sa6pana 6waa cxporo
noinxoBana.
(Ms KH>Mre Hapognapenuluja CpSay 100 uojMoea jQ|ymaHa Ban^Mha)

3aoKpy>KM cnoBa Mcnpefl MH^opMai^MJa KOJC ce oflnoce na o6a xexcxa.

a) ByK je >KMBOXHH>a Koja npMna^a BpcxM naca.
6) ByK je 5KMBoxMH>a Koja necxo Kanaka cxoKy.
B) TbyflM s6or cxpaxa Ma6eraBajy fla noMMH>y pen syK.
r) Byx je acMBOXMH>a pacnpocxpan-ena na BanKany.
n) 3a6paH>eno je M HeflonycxwBo y6njaxM ByKose.
5) Hoh je flo6a Ka^a Hajnemhe nose CMBM ByKOBM.
4
 CpnCKH je?,HK rCCT

4. IIpOHMTaj Sauuc o cyg5unu penu MMnana IIlMnice, na oflpeHH KaKaB je eras ayxopa npeMa naTOJ
TCMM.

PCHM, 6am Kao M JtyAM, MMajy CBOJ >KMBOT, CBOJC pof»eH>e M csojy CMpT. JenHe CTanno necTajy,
Hpyre ce paf)ajy M HacTaBTtajy aa SCMBC - ftyace MTIM Kpahe. M yseK MX je CBC BMUIC M BMUIC, jep JCSMK
MS nana y nan nocTaje CBC 6oraTMJM.
KCMIMKO he jeflna pen *MBCTM, HC saswcM MCCTO ofl H>e caMe, 0,0, iteHor nopeKna M nenoTe.
Una npcTa HamMX flo6pMX, nenHx peMM Koje cy FOTOBO cacBMM HecTane, MiuHesne, a yMecTO H>MX
ynoTpe6n>aBajy ce cxpane pe^M, HMMano nenme HJIM 6oae op, OHMX Koje CMO pannje, MHM Koje ce M
flanac nonerfle ynoTpe6jbaBajy. Taico, na npMMep, ^anac rosopMMo: KUUIUKU, M,aKa3e,jacuiyK, xunaga,
ua u uacyjb, luaplapeua M en. SnaMO n.a cy TO cse pe^M cxpanor nopeKna sa Koje cy nocTOJane, MnM
joni nocToje, name saMene, HaniM M3pa3M. Ha KnaK, MHOFC cy ce 03 H>MX TonMKo yepoKMne p,a PCTKO
KO M noMMiujBa fla MX nporoHM MS namer jesMKa.
PCHM: KaiuuKa, MUKUSS M jaciuyK npMMMnM CMO, Kao IIITO 3HaTe, Ofl TypaKa. One ce Ranac
HopManno ynoTpe6n>asajy y KH.MXCCBHOM jesMKy. riope^ H>MX TCIUKO 6M ce MornM npo6MTM w
npesna^aTM HauiM wspasM: jtcnuu,a (yMecTO KaniMKa), MnM H03KUU,e (yMecTO MaKase). EoroTOBO
6M 6Mno TCIUKO HaBMKHyTM n>yne ^a yMecTO jacTyK rosope: uoginaean, uoginaeHUK, ysinaejbe

y Cp6MJM M flpyrMM cpncKMM 3eMn>aMa, rpHKa pen XUJbaga nomyHO je noTMCHyna CTapy
cnoscHCKy pen fuucyha. Tucyha ce flanac ynoTpe6n>aBa JCRMHO y XpsaTCKOj, M TO, OHCT nopefl
xMibana. A HeKafl je 6Mna nosnaTa M o6MHHa na i^enoM nameM rosopnoM noflpynjy. MHOFM
cy y Cp6MJM ynoTpe6n>asanM pen Twcyha join y 19. M HOHCTKOM 20. cToneha (Josan J. 3Maj, .Jlasa
K. JIasapeBMh, JoBan QyHMh, flparon>y6 OnnMnoBMh M pp.) CCTMMO ce caMO peHM iuucyhnehe MS
HCCMC Ceeiumi ipoSoeu:

nporyTana
I4pna TaMa MHOFHX TMcyhneha,
HMKO MX ce BMIUC M He ceha..."

AyTop TeKcra:

a) 3acTyna MMUifteite p,3. KOpMniheH>e peMM saBMCM op, ftene nenoTe MHM nopeKna;

6) *anM UITO cy HCKC name nene, CTape peiM saMeftene CTpaHMM MSpasMMa;

B) CMaTpa jja Tpe6a ynoTpe6n>aBaTM MCK^y^iMBO peHM cnosencKor nopeKna;

r) npMXBaxa yBotjeibe BenMKor 6poja CTpaHMx peHM y cpncKOM jesMKy.

3aoKpy>KM cnoBO Mcnpefl Tannor

 CpncKH J63MK rec-T \
%
5. HpoHMxaj MMiii;beH>e ncMxonora o Bep6ajmoj M HeBep6a;moj

a) HeBep6a;ma KOMyniiKai^nja: Flopefl KOMyHMKauMJe nyxeM peHM -

HH<|)opMaHMJe caomnxasaMO M He Kopncxehw penn - HeBep6anno. CsaKy nopyKy, OCMM
KapaKxepMine M rnac (XOH, 6oja, 6p3MHa rosopa, ja^MHa, nayae) M noKpexM xena (MMMMKa M
recxMKynauMJa). Fosop xena je CBCCHO MJIM HCCBCCHO c/raite MH<|)opMauMJa o ocehaHbHMa, cxasosMMa,
y, M xo nyxeM cMrnana naiiier xe;ia. CBC inxo BMflMin (opMjeHxauMja xe;ia, flp>Kaite, FCCXOBM,
, KTiMMaiie raasoM...), a cacxaBZbeno je op, noKpexa, recxosa M MMMMKC, jecxe rpsop xena.
Y ayACKoj KOMyHMKauMJM Hesep6anHO nonauiaite neKa^ je AOMMHanxHMje ofl Bep6a^nor.
^o6ap nocMaxpan he xanno npou;eHMXM carosopHiiKa npeMa wapaay Bberosor nvm,a, noKpexMMa pyxy,
nojio>Kajy nory, cxasy xena. HesepdanHMM snauMMa necxo ynpaBn>a nama noflcsecx, name acpMBene
noxpe6e M «en>e.
FoBop xe/ia M KberoBO xyManeHie couHjaTiHO cy ycnoBTbeHM H saBwce ofl Ky/ixype y KOJOJ
nojeflMHai( >KMBM. Jeflan MCXM recx Moxce ce paajraHMXo xyMannxn y pasnMHMXMM seMTbaMa csexa.
CsaKor caroBopHMKa xpe6a najKTBMBo cnymaxM M npoi?eH>iiBaxH na ocnoBy penn, anw H ii;ejioKynHor
nonaiiiaHba.

6) Bep6anna KOMyHHKai^HJa: Ba^no je yseK MMaxw na yMy fla paaroBopOM noKyuiasaMO

fla npcHeceMO BMIIIC op, o6MHHe HH(J)opMaitMje. HJMMC acenMMO fla noflenMMo ocehaHia, MMCHM,
>Ke;te, cxpaxose M nafle, cxasoBe M MMiiubeiie. Bea o6sMpa Ha xo o neMy roBOpMMO, paarosopoM
M CBOjy nuinocx H CBOja ocehaita npeMa oco6n ca KOJOM pasrosapaMo. Hajneuihe je
KOMyHMuwpaxH ca HCKMM Kora nosnajeMO. Jby^M, no npasM^y, Bone fla npMHajy o ce6M M
CBOJMM MHxepecoBaitHMa, o OHOMC raxo MM ce floraha.
BemxMHa ycneiune KOMyHMKaqiije MO^KC ce nayMMXM. Flocxoje npaBMna 3a ycnemny
KOMyHHKai^MJy. EBO HCKMX. HajsaacHMJe je fla noKa>KeMo HaKnonocx npeMa carosopHMKy H xert.y
fla ce aanonexH paaroBop nacxaBM M fla ce flpyra oco6a cacnyma. SaxMM xpe6a fla flO3BonnMO flpyroj
oco6n fla roBopM H fla je naacftMBO c^yruaMO. BaacHO je npoi^enMXM carosopHMKa M oflpeflMXM mxa ra
MHXepecyje. He xpe6a ra npeKMflaxM y npMMM. HMJC flo6po npexnocxas^axM mxa carosopHMK »e^M
fla Kaace, Beh ra xpe6a naac^MBO cjryiuaxM. He xpe6a paflMXM neinxo flpyro flOK naM ce HCKO o6paha.
Koja nocxaBTbaMO He xpe6a fla 6yfly caMO pexopMHKa. J^OK carosopHMK roBopM, He xpe6a
HOBO nMxaibe, seh cnyniaxw mxa HaM oflrosapa. Tpe6a 6MXM onpesan ca KpMXMKaMa,
npM3HasaxM CBOJC rpeuiKe, Ms6eraBaxM CBafie, noKyraaBaxn fla saMMcnMMo ce6e y ynosM csora
caroBopHMKa. M napaBHO, neMojxe inxeflexM ocMexe...
MS KH>Mre Coc aa iuuHejijiepe Py»cMu;e O6paHOBMh)

MOJKCMO 3aK7byHMXM Ha OCHOBy HaBCflCHMX XCKCXOBa?

3aoKpy>KM cnosa Mcnpefl flBa xanna oflroBopa.

a) HeBep6anna KOMyHMKai^Mja (rosop xejia) Mcxa je y CBMM KynxypaMa.

6) Ba»cHo je caMO OHO inxo carosopHMK Kaace, a HMJC Ba^can nanMH Ha KOJM xo HMHM.

B) BemxMHa KOMyHMKai^MJe je couMjanHO ycnoB/beHa M ne Moace ce naKHaflno nayHMXM.

r) HajnoxnyHMja casnafta flo6MjaMO na^c^MBMM cnyinaHieM M raeflafteM caroBopHMKa.

fl) PasroBopoM He oxKpMBaMO CBOjy nMHHOcx M ocehaaa npeMa CBOM carosopHMKy.

h) KoMyHMKai^Mja sna^M cnopasyMesaae, ycnocxaB^baae sesa M KonxaKaxa ca HCKMM.

6
 CpiiCKH jesHK recv

6. HpoHMxaj OAnoMaK MS pOMana TnacaM. sa n>y5ae FposAane OnyjMh. IToAByu,M y xexcxy Tpw penM Koje
<J)opMajiHOM rosopy.

,,HMcaM snao M OH MM yiraca Keu;a. To je nopeA onor MS MaTeMaTMKe 6MO sen Apyrw, a AO Kpaja
TOAMHC GMTIO je HCUITO npeKO ABC HCAeae. AKO ne 6yn,eM nasHO, nposeiiihy nexo 6y6ajyhM. Mnw:
Aa Ao6wjeM join jeAHor Keu;a? OHAa y cneAehoj TOAMHM He 6MX Mopao Aa yHMM M nMiiieM CBC one
pe<J)epaTe? Ocehao caM KaKO MM noApXTasajy ycra. Joni jeAHy roAMHy cnymaiM cas osaj AaBe» 6Mno
je rope Hero ocyAMTM ce6e na po6MJy."

7. )KenMiu Aa ynecTByjeiiJ Kao BonoHTep nafleJBMCKyny y BeorpaAy M Aa na raj HaHMH nocxaHein

TC MaHM(|)ecTaii1MJe. IIonyHM xpa^cene noAaTKe y HaseACHOM (JiopMynapy.

HPMJABA 3A BOnOHTEPCKM

HMHHM no^ai^H
HME
HPE3HME
flATYM PO"BEH>A
A£PECA
OniHTHHA/rPAfl
KOHTAKT TEJIEOOH
Snaite jesiiKa
(ou,eHMTM caaKy KaTeropHJy jeffiHOM off ouiena: o^aMHHo, npoceiHo, HOICTHO)
Bpoj JC3HK nncaite rosop pasyMesaite
1. CHraecKM*
2.
3.

3Ham join HCKH ctpaHH jesHK, ra H OUCHH y xa6ejiH.

8. nponafjM M noAByiui y CBaKOM HMsy no jeAHy HenpasHJino nanMcany pen.

1. HenwcMeH HenpasunHO He H6CMCM HCMOJ

2. XCMMJCKM MHAyCXpHJCKH CBOMX AMjanor onMJyM

3. xpana ohy opax CMCX

/

4. AOHCO MMCHMO nonpaswo

 CpnCKH J63MK TCCT

9. IIpoHHxaj XCKCX o OJIMMHMJCKMM MrpaMa MS HMCHUKU Knacimne ciuapune Bnanexe JaHKOBHha.

HanwuiM pe3MMe y npen,BMl)eHM OKBMp. PCSMMC xpe6a n

Hrpe cy cxapo xenencKO cnopxcKO HanMexaite y BMIUC

IIo jenHOM npe^aity, ocHMBan je XepaK/ie, a no flpyroM Ile^on. y McxopMJoco BpeMe, oflp«asane
cy ce Hajnefflhe y cenxeM6py, csaKe nexspxe roflMHe noneB ofl 776. roflMHe n.H.e. CanyBaH je cnncaK
no6eRHMKa saK^ynno ca 217. TOSMHOM H.e. Mrpe je yKMHyo u,ap Teo^ocMJe I nonexKOM V seKa H.e.
Eo yxBp^enoM o6MHajy, sa BpeMe oflp^asaiia Mrapa o6ycxaBn>ana cy ce csa HenpMJaxen>cxBa
Me^y Hp>KaBaMa-yMecHMi^aMa. IIpaBO yqemha HMcy MManM HexenencKM napoflM. Mcnpsa cy ce
ynecHMi^M Ha^MexaTtM caMo y Tp^aay M psaBby, anM cy KacHMJe ysefleHe M flpyre flMci^Mn^MHe, Kao
uixo cy necHMHette, CKOKOBM, 6ai^aH)e flMCKa M Komba, xpKa 6opai^a nofl opyacjeM MX#. HaJBehw
npecxM» je HOCMjta xpKa KOHMj'a.
Cnasa Kojy cy cxMqa^M o;iHMnMjcKM no6eflHMi^M 6M7ia je neo6MMHo senMKa M npenocMna ce Ha
HjMxosy pon6MHy M rpaflose, o neMy cBeflo^e M ofle necHMKa IlMHflapa. CaMe Mrpe 6wne cy nocBehene
Sescy, a ofl 472. ro^MHe xpajane cy nex flana. IloHMH>ane cy npMHoineH>eM »pxasa M saKJiexBOM na
nouixeHO HaflMexaae, a aaBpiuasane cy ce ros6oM sa no6eflHMKe, KOJM cy Kao narpafly flo6Mja;iM
Mac^MHe. y MOflepno Ao6a, npe^ csaKy ojiMMnMjaffy, nnaMen ce nanM y OjraMnMJM M
npenocn flo Mecxa oflpacasafta Mrapa.
PesMMe:

10. HpoHMxaj HaBefleHM XCKCX o npsoj cpncKoj onepM. IToxoM ra npenMiiiM nMcaHMM win
c/iOBMMa hpipMTiMne, BOflehw panyna o ynoTpe6w BeroiKor M Manor c/ioBa, npasonMCHMX M
MHXepnyHKUMJCKMX SHaKOBa.

cpncxy onEpy HA ypAHKy HAHMCAO JE KOMHOSMTOP CTAHMC^AB

BMHMHKM. REJIO JE DPBM nyT MSBEflEHO 1904 y HAPOftHOM nOSOPMIHTy. JIMBPETO
TEKCT 3A OHEPy HAHMCAO JE KftM^EBHMK BPAHMC^AB
 CpiiCKH je3HK TCCT

11. IlpoHHxaj casexe ca HHxepnex cxpaHHue www.kliknibezbedno.rs

HanMiiiM peHM M CMHxame y sarpa^aMa y oproBapajyheM na^eacnoM o6nMKy.

1) Ha MHxepnexy heiu HahM peKnaMe sa MHore npoM3Bon,e KOJC npeKO MHxepnexa Moaceui
MnaK, npM TaKBOj KynoBMHM MopaMO GMXM onpesnn jep ce MOKCMO nahu y
(saMKa). Crora KJIUKHU 6es6eRHo M HMKaa ne nonyitaBaj
(o6pa3au,) 6e3

2) Mrpe na MHTepneiy cjajne cy, anw HOK wrpam MrpMU,e ca

n>yo;H), He xpe6a ^a oTKpMBam nMHHe noflaTKe. UITMTH cBojy

3) KoMyHMU,Mpaj npeKo KaMepe caMO ca WHTepHex (nocexMTiau,) KOMC

Bepyjeiu. Mnxepnex 6onxoH onncyje HaHMHe npMKnaflHor noHaiiiaiba npeMa flpyriiM oco6aMa na
MHxepnexy.

12. IIpoHMxaj XCKCX us Tlpune o penuMa Mnnana IllMnKe.

y KOJCM cy JICKCHMKOM oflHOcy nonByMene penw.

je noxoMaK jep;Hor cxapor raarona, KOJM ce ^anac pexKo rfle Moace . To je rnaron
,,3pexM ,,MOXPMXM", ,,nocMaxpaxM".

y BpeMe Kan, cy ce rpanMJie Mane npseHe npMSCMHe srpa^e, Kyhe cy o6wHHO MMane ABa nposopa,
ca csaKe cxpane no je^aH. To je JbyjiMMa nMHMno na OHM, na cy nauiM npeu,M yMecxo ,,npo3op"
roBopMnM M OKHO. M Ranac ce noHerp,e xaKO rosopM, a xaKO rosope M HCKM ftpyn* cnoBencKM
CHOBCHI^M M PycM, na npMMep.

3aoKpy»M cnoBo ncnpefl xannor oflroBopa.

PCHM nposop M OKHO jecy:

a) anxoHMMM;

6) CMHOHMMM;

B) XOMOHMMM.
 CpncKH jesHK recT

13. ripoHMTaj ofl/ioMaK us npMnoBexKe Fa3ga Kopnujeea uiajna Anfycmca floflea. OflpeflM SHaneite
noflByneHe <J)pa3e.
,,Cxapai^ MM He fla^e BpeMena fla saspuiMM MflOBMKHyMM, cacBMM Heyaynno, fla ce BpaxMM
CBOJOJ (JjpynM; fla caM, aKo MM ce XO^MKO acypM fla OJKCHMM CMHa, Morao noxpa*MXM flesojKyy napnoM
M^MHy... Mo)Kexe MMC^MXM KaKO MM je Kps ypapMna y raasy Ka^ caM nyo Te sne PCHM; anM MnaK caM
6MO flOBoano naMexan ^a ce cas/ra^aM (...)"

3aoKpy»CM CHOBO Mcnpefl

IloflByHeHH Mspas

a) paaonapaxM ce;

6) OHCCBCCTMTM CC;

B) paa6ecHeTM ce;

r) noBpe^MTM ce;

«) nocTMfleiM ce.

14. ITpOHMTaj CTteflehM TCKCT. OflpeflM Bpcie ofijeKaxa y peHeHMti;aMa xaico uixo hem MX npenMcaxM Ha
OflrosapajyhMM

Jeflna JeTrena MS Ilexe 6eorpaflCKe najsafl je

IlMTana ra je: Ko CM TM?
A OH joj je Tieno peKao: Ja caM XBOJ fleHKo.
MS KH>Mre Eeojpage, go6pojyiupo flymana

f ~^\
IlpaBM o6jeKax: HenpasH o6jeKax:

v --.- ) V )

15. Bpcry noflByneHMX pe^M y HaBe^eHOM xeKcxy M Tpa>KeHe rpaMaTM^Ke KaxeropMje, Kao inxo
je

cy ra ynoxpe67baBa7TM y OflpeljeHMM KpyroBMMa ^y^M. (...) CMaxpa ce #a HMJC npMCXoJHO

>KaproHOM flOK pasrosapaMO ca ponMxe^>MMa HTO cxapMJMM oco6aMa.
•
spcra no^spcra
pen nafleac
peiM

10
 CpsiCKH jesMK xecr

16. HpoiMxaj Ofl/ioMKCMS o#a6paHMXKH,M>KeBHMXflejia. HaJIMHMJM MCTIOH xeKcxa HanMuiw nasMB o6/iMKa
Ka3MBan>a KOJM je ynoxpe6^>eH y oflnoMicy (napairnja, flecKpHrniMJa, flMJajior, MOHOJIOI").

1.
BacxHJan nocxa^e csecxan aa je cse BpeMe rjieflao y K&nry, Kojy
je rocnojjHH KopeaHjjep Manonac ^pacao y pyKaMa H Koja je ca^a Jieacana
na KoacHoj <|)oxejtH. Je^nocxaBHo HHJC Morao ^a OABOJH OHH o« H>e.
HHHHJIO My ce #a KBbnra apann HCKOM MarnexHOM cnaroM Koja ra je

IIpH6jTH5KH ce 4>oxejtH, jiarano Hcnpy>KH pyicy, ^o^HpHy KBbury -

H y HCXOM xpenyxKy y caMoj KH.H3H nemxo yHHHH KJIHK, Kao ^a ce

(Mnxaeji Enjie, EeCKpajna upuna)

2.
,,3aMopH ce HOBCK Kafl xaKO Ayro rne^a rracMene
,,^a, xo HHJe 6am naKO. HaKO je c MaxeMaxHKOM, MHHH MH ce,
jipyraHHJe. norae^ajxe pesyirxax H - TOXOBO. YocxanoM, ja o
XOM6 MaJIO 3HaM, M0«3a H C MaXCMaXHKOM HHJe XaKO?"
,,Pa3yMe ce fla HHJC. HMa xy, rocno^Hiie Onra, pasnnx
MoryhnocxHt, Bepyjxe."

(.Uparocjias MnxanjiosHh, <&pege, nany noh)

3.
MHJIC je 6no neKapes CHH, 6ne#, onixap, ca JIH^eM cyBHiue
HspafjeHHM 33 iterose ro^HHe. IlajiHKa je 6no 6yrtMacx H pyMen, Matjap
no ouy, HMao je HCKH oxernyx H- Teacax Hsrosop, xao ^a cy My ycxa nyna
xecxa.
CHso . Heud)

4.
,,POM60,
O, PoMeo! 3aiuxo CH POMCO?
O^peiiH ce ou.a H o^SaiiH MMB;
Hn' aKO He&eiu, 6ynH MH
^[paraH, na ja Hefty GHXH BHIUC
Kanyjiexosa."
(BHJIHJCM IIIeKcnHp, PoMeo u

11
 CpncKH je3HK xeci

17. ITpoHMTaj oflTiOMaK MS poMaHaManu npUHU, AHToana AC CCHT ErsMnepMJa.

KaxaB je raaBHM jynaK y OBOM

JIo6ap Aan - pene

f(o6ap Aan - yHTMBo oArosopM MaTiM npMHU, KOJM ce OKpeTe, He BMAC
EBO MC OBfle - pene jeAan niac HOA ja6yKOM...
Ko CM TM? - ynMTa MajiM npMHii. - Bpno CM jiena...
Ja caM nMCMi^a - pene ^MCMi^a.
XOAM Aa ce MrpaMO - npeAnoacM ManM

Ax! MSBMHM - pene Ma^tM

A OHAa, pasMMoiMsmM,
- Illia 3H3HM TO 'npMHMTOMMTM'?
TM HMCM OAaBAe - pe^e nMCMita - uiTa TpajKMin?
Jbyp,e - pene ManM npMHi;. - UiTa snanM TO
MMajy nyuiKe - pene HMCML(a - M OHM nose. To je npMJiMHHO
AJIM OHM raje M KOKOIUM. Ho TOMC cy saHMMTBMBM. Tpa^cMin jm KOKOUIM?
He - pene ManM npMHi;. - TpaacMM npMJaTejbe. IIlTa snaHM TO '
To je HCUITO IIITO ce AaBHO sa6opaBMno - pene nncviu,a.. - To 3Ha*oi 'CTBOPMTM sese...'

je Ma/iM ITpMHi^ y HaseAeHOM

cnoBO McnpeA Tannor

a)
6)
B)
r)
 CpncKH J63HK TCCT

18. HpoHMxaj oflnoMaK us 6ajKe Seesga y nujuMje ipyguma neiuiuo Kyu,ano Tposflane CXryjiih.
HasejiH uixa je OHHHHHTIO

KaKO je XHxa, KEKO raaxKa 6HJia noBpuiHHa BOfle, Gjincxase H neacne

rpane Bp6a, spxoBH xpasa, Jiex cBnua! y HofiH nynoj MHpnca xpasa cnynixane
cy ce 3B63fle H nonyx cpe6pnHx jienxnpHHa na^ajie na jesepo. Sses^a Koja je
npBa cxHrna na o6ajry jesepa ny HexaKaB xanann ssyK H sanyaH ce. V CBOJOJ
ne6ecKoj GauiTH MHOFO je xora Morjia ^a BH^H HJIH nyje, aiiH mac <J)pyjie 6no
joj je neno3Hax. Oflaioie flonasH? Kaivio H^e? HonaKO, sa^pacaBajyhn ^ax,
npHKpafle ce Sses^a Ka Mecxy ojjaicjie je 3ByK ^ojia3HO H BH/te: ce^H Ho6aHHe,
CBHpa, rnacaH>eM $pyne ycnaBJtyje sexap H xpcKe, pn6e JIOBH.
Sarjie^a ce Ssesfla y MJia^nna, ne flHine, He noMepa ce c Mecxa. ^a je
6auHO yOTuy Morao jy je y nacy yxsaxHXH. AJIH, HC ocsphe ce MOM3K, He
rjie^a. 3na: KO 3BC3fly neSecKy y cpue npHMH - ^yiny je CBOJy H3ry6no! AJIH,
concxsene ra OHH ne cjiyraajy! Cpe6pna H He>KHa Sses^a je ofl csaKe flesoJKe y
cejiy Jiemna, Kao CBCXJIOCHH oSjiaK Ka H>eMy H^e, Beh joj na o6pasHMa flax
oceha, H6Ma BpeMena 3a SCKCXBO.
- CBHpaj MH join Majio! - saMOJin Ssesfla, a jesepo cpe6poM 6yKHy.
KaKO je Morao fla je ofl6HJe? £[a ofl oqnjy H.6HHX yMaKHe? Sacanpa MOMaK xaKO
XHXO fla iiryMa 3aflp»ca flax, a ne6o ce ssesflaMa ocy. SsesflHua ce ne noMepn.
Kao OKOBana cxajana je H cjiyraajia, 6es flaxa, saxsopennx oHHj'y. TCK Kafla py6
HCXOHHOF ne6a nopyMene - ona oxsopn OHH, H inanny:
- MopaM H!IH!

HHMC je Sseafla oniMH>eHa?

O6pa3/IOKM CBOJ OJITOBOp.

13
 V
CpncKH jesHK rec-x \

19. IIpOHMxaj oflnoMKe MS HapoflHMX necaMa. O6paxM na>KH,y na noflByneHe fle;iOBe TeKCTa.

OHM npenciaBTbajy npMMepe sa nojenMHe CTMJICKC (jwirype.

Ha TIHHMJM Mcnofl HanwuiH o KOJOJ je CTMTICKOJ 4>wrypM pen.

1) flsa u,BMJeTa y 6ocxaHy pacna:

3yM6yn op,e na
ocxa Ka^a y 6ocxaHy caMa.
Hopynyje syM6yn ca floaana:
,,flyiuo Moja, y 6ocxaHy Kaflo,
Kaxo TM je y 6ocraHy caMoj?"
Oflrosapa MS 6ocTana Ka^a:
,,111x0 je He6o — fla je JIMCT apTMje,
UIio je ropa — fla cy KaneMOBM,
IIITO je Mope — fla je u.pn Mypehen,
HaK na nMmeM TpM ropMHe gana.
ne 6n MOJM McnMcana iana!"

2) Oj, flCBOJKO, C6HCM BCJieM1.

He ysBMJaj o6pBaMa,
He saflaj jafl MOMiJ,MMa;
M MCHM CM jafl sanajia:
Koa>a BOflMM. nemKe OHMM;
HM3M6 HOCMM, a 6oC OHMM;
7Ie6a HOCMM. a r/iagan caM;
Bony rasMM, a >Kenan c

3) - Jecx oio6oflHO, Mnafiano EyrapHe!

- Jecx cno6oflHO, Moje gparo geTe
- Jecx oio6oflHO, MOJ pofteHM CMHC!

14
 CprtCKH je,3HK recr

20. y Hapoflnoj 6ajuM Snaiuna jafiyica u geeeui uayHuu,a M napes CMH je nocne Mnoro6poJHMx
npenpeKa ycneo fla nponatje csojy 7by6as M OMCCHM ce.

MetjyTHM, 6aJKa ce Ty He saspmasa.

ojuiOMaK MS 6ajKe M pasMMcnn o nocTymcy raasnor jyHaKa.

(
IlocTte HeKor speMena no^e u;apMn^ay iiieTity, a t(apeB CMH ocTane y flsopy; qapMiia My Ha nonacKy
fla K^yneBe OR flsanaecT no^pyMa, na My peie: ,,y CBC noopyMe Moacein MhM, a^M y RBanaecTM He MflM
HMnoiiiTO, HMTH ra OTBapaj, ne uianM ce rnasoM!" LfapeB CMH, ociaBuiM caM y flsopy, crane MMOIMTM y
ce6M: ,,IIlTa 6w. TO 6Mno y ^BanaecTOM noapyMy!" Ha OH^a crane orsapaTM no^pyMe cse pe^OM. Kafl
flofje pe^ na flBanaecTM, HMJC Msnajnpe XTCO OTBapaTM ra, a^M ra oner crane KonarM: nira 6w TO 6w.no
y TOMC no^pyMy! Ila Hajnooie orsopM M ^sanaecrM noflpyM, Ka# raMO, anw Hacpe^ no^pyMa je/jHo
BCHMKO 6ype ca rsoafleHMM odpy^MMa, na MS H.era MSM^IC rnac: ,,3a6ora, 6pare, MOHMM Te, yMpex OR
)Ke3)M; flaj MM namy BOfle." (...) Lfapes CMH ycne join je^ny ^ainy so^e, nyKHe o6pyn, a 3Maj MS^CTM MS
H.era, na na nyTy yxsaTM i^apwi^y M o^Hece je...

Hase#M M odpaanoacM pasnor s6or Kojer ijapes CMH HMJC noc/iymao iiapMijy.

O6pas^o>KM CBOJ oflrosop y HCKOTIMKO peneHMi^a, nosMBajyhM ce na TCKCT.