Spreekwoorden en uitdrukkingen

1. Plaats - adres
De Biesestraat 4 - Ronse 9600 : Voortuin Bib Ronse

2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
50.749711707416445, 3.6034249701356202

3. Korte omschrijving
De voortuin van de Bib Ronse heeft sinds enkele jaren een monument staan. Een steen met de gegrafeerde
zin : "armoede, een blok aan ons been"

Deze zin wil de armoede in de kijker zetten en er geen taboe van maken. De steen is een blijvend monument.

Vanuit deze steen werken we aan het thema: 'armoede', daarnaast zoeken de kinderen in het park
spreekwoorden met de juiste betekenis (beginnende verwerving bij 'een blok aan ons been') via een
woordenboek.

4. Doelgroep
3de graad

5. Tijdsduur
Wandeling : 7 minuten (max.) + activiteit : 20 minuten (max.)

6. Eindtermen
Nederlands - taalbeschouwing

6.5 Met het oog op doeltreffende communicatie kunnen de leerlingen in voor hen relevante en concrete
taalgebruikssituaties en op hun niveau bij de eindtermen Nederlands reflecteren op een aantal aspecten van
het taalsysteem met betrekking tot:

- klanken, woorden, zinnen, teksten;

- spellingvormen;

- betekenissen.

Leren leren

2. De leerlingen kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun niveau zelfstandig

gebruiken.

Mens en maatschappij

2.7.De leerlingen kunnen er in hun omgang met leeftijdgenoten op discrete wijze rekening mee houden dat
niet alle kinderen in hetzelfde type gezin wonen als zijzelf.

Sociale vaardigheden - Domein samenwerking

3. De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of
etnische origine

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

7. Leerinhoud
 Een spreekwoord is een zin met een levenswijsheid in. Je mag deze zin dan ook niet veranderen. Een
uitdrukking is een groep woorden die een figuurlijke betekenis bevat.
 Door spreekwoorden of uitdrukkingen kan je met weinig woorden al heel wat zeggen. De mens wil op
deze manier iets op een ludieke manier meegeven als wijsheid/ waarheid. Daarnaast verbindt het
verschillende culturen met elkaar.
 Het belangrijkste woord van mijn spreekwoord zoek ik in mijn woordenboek. Bij de uitleg van dit
woord zou het spreekwoord met bijhorende betekenis moeten staan.
 Ik probeer de betekenis van een spreekwoord / uitdrukking te achterhalen door een verband te zien
tussen de gekozen woorden.
 Ik probeer een betekenis in een spreekwoord / uitdrukking te gieten door te denken aan eigen
ervaringen.
 Een blok aan ons been betekent dat je een last met je meedraagt.
 Armoede heeft niet enkel te maken met het hebben van weinig geld, het gaat ook over een mindere
gezondheid, achterstand op school, een minder mooi en gezond huis, weinig vrije tijd,...
 Armoede kan zorgen voor schaamte, woede, verdriet, een schuldgevoel
 Het monument zorgt ervoor dat mensen in armoede zich begrepen voelen en zich niet alleen voelen.
 Iemand om beurt laten praten:
 horen: 'Wil jij nog iets vertellen?' 'Wat heb jij gevonden?', een stilte houden
 zien: de ander aankijken, eventueel beleefd wijzen naar iemand als het zijn beurt is, de cirkel rond
gaan,...

8. Lesdoelen
 Verwoorden wat het verschil is tussen een spreekwoord en een gezegde.
 Het doel van een spreekwoord opsommen.
 Spreekwoorden opzoeken in een woordenboek.
 Spreekwoorden linken aan hun betekenis.
 Een betekenis overzetten naar een spreekwoord
 De letterlijke betekenis geven van het spreekwoord : 'een been aan ons blok'
 Armoede verklaren als een meerzijdig probleem.
 Gevoelens kunnen linken aan armoede.
 De steun verwoorden van het monument.
 Samenwerken met anderen door ieder om beurt te laten spreken.

9. Materiaal
 de woordenboeken van de bib
 een bingo
 verschillende zinnen met spreekwoorden / uitdrukkingen op
 de 2 armoedecirkels meebrengen
 fluohesjes
 een fluitje

10. Organisatie
Afspraken met leerlingen

Op weg naar de bib

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

- we stappen in een rij per twee naar de bib.

- we zijn stil in de gang, omdat er nog anderen les hebben.

- we stappen achter de juf / luisteren naar de instructies van de juf.

- we blijven in groep.

Opdrachten waarbij ik uitleg geef :

- zitten in groep voor het monument in een kring.

- als je iets wil zeggen dan steek je jouw hand in de lucht.

In de bib

- we verdelen de kinderen in groep --> 1 lid van de groep gaat naar binnen in de bib achter een woordenboek.

- we zijn stil in de bib.

- de boeken staan klaar aan de ingang

(de kinderen hoeven niets te vragen aan de bib-medewerker. De woordenboeken liggen klaar waardoor ze dit
enkel hoeven te nemen)

(ondertussen ben ik met de overige kinderen buiten)

In groep

- we bevinden ons in het bruulpark en gaan niet voorbij de triomf.

- we blijven dus in het park. Let op voor fietsers.

- we blijven in groep. Niemand loopt alleen.

- bekijk de spreekwoorden.

- schrijf op een schrijfbordje.

Tips voor de leerkrachten

- Zorg ervoor dat je in de speeltijd / tijdens de middagpauze enkele spreekwoorden kan gaan ophangen in het
park.

- bespreek vooraf met de bib dat je enkele woordenboeken komt halen en dat je deze aan de ingang zal laten
leggen.

- laat de kinderen enkele schrijfbordjes meenemen vooraf. (schrijf dit eventueel in de agenda)

- Neem de 2 cirkels mee van armoede voor de visualisatie.

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

11. Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
- T-kaart
- Aankruiskaart

https://www.scribd.com/document/504105951/T-kaart-bingokaart-omgevingsboek

- Spreekwoorden en gezegdes
http://deklasvanjuflois.weebly.com/taal.html

- 2 cirkels van armoede

12. Oplossingen - sleutel

Oplossingen kaart met spreekwoorden en uitdrukkingen :

https://www.scribd.com/document/504107163/Oplossing-bingokaart-omgevingsboek

13. Bronnen
De Handsetters, S. (2012). KGV-Ronse werkt rond armoede. Geraadpleegd op 13 april 2021 via
https://kvg.be/wp-content/uploads/2012/12/december2012-KVG-in-de-kijker-KVG-Ronse-werkt-rond-
armoede.pdf

Delabie, S. (2010). Aartsbisschop Leonard komt naar Ronse. Geraadpleegd op 13 april 2021 via
https://www.nieuwsblad.be/cnt/blsde_20100825_003

Delabie, S. (2011). Vrolijke kring houdt dag tegen armoede. Geraadpleegd op 13 april 2021 via
https://www.nieuwsblad.be/cnt/blsde_20111020_004

NETWERK TEGEN ARMOEDE. (2021). Maatschappelijke participatie : samen mee maken. Geraadpleegd op 13
april 2021 via https://netwerktegenarmoede.be/nl/17-oktober

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

 OMMERWATTEZ. (2017). De Vrolijke Kring. Geraadpleegd op 13 april 2021 via
https://www.youtube.com/watch?v=EZKIxYmtIIo

14. Achtergrondinformatie voor de leerkracht

Achtergrondinfo van het monument

Het monument staat officieel voor de armoedebestrijding in Ronse. Het werd geplaatst in 2010 door de
organisatie 'De Vrolijke Kring'. Dit is een vereniging waar armen vrije meningsuiting hebben. Nog elk jaar
komen heel wat mensen samen aan dit monument om de armoede te erkennen. (De Hantsetters, S.)

Het monument is een betonblok met een slogan van rode verf. Het blok wordt voor een deel gekapt. Op de
dag van het verzet tegen armoede worden de gekapte delen uitgedeeld. (Delabie, 2010)

Achtergrondinfo organisatie : De Vrolijke kring

https://www.youtube.com/watch?v=EZKIxYmtIIo&feature=emb_logo

Achtergrondinfo spreekwoorden en uitdrukkingen

Verschil spreekwoord en uitdrukking

- Een spreekwoord is een zin met een levenswijsheid in. Je mag deze zin dan ook niet veranderen.
- Een uitdrukking is een groep woorden die een figuurlijke betekenis bevat.

Doel van een spreekwoord

Door spreekwoorden of uitdrukkingen kan je met weinig woorden al heel wat zeggen. De mens wil op deze
manier iets op een ludieke manier meegeven als wijsheid/ waarheid. Daarnaast verbindt het verschillende
culturen met elkaar.

15. (optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking

Mogelijke naverwerking

 Extra uitleg over de organisatie : De Vrolijke Kring (via een filmpje)

 De kinderen de zinnen laten sorteren in spreekwoorden en uitdrukkingen.
 Een spreekwoord / uitdrukking kiezen en dit laten tekenen op papier.
 Spreekwoorden / uitdrukkingen zoeken die passen bij armoede of er juist zoeken die de mensen in
armoede hoop geeft.

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs