05.04.

2021 Tedar k Z nc r ndek En Yen Kes nt : Plast k - Harvard Bus ness Rev ew Türk ye

TEDARİK ZİNCİRİ

Tedarik Zincirindeki En Yeni

Kesinti: Plastik
Bindiya Vakil
31 MART 2021, ÇARŞAMBA

Yakın zamanda Wall Street Journal’da yayınlanan b r manşette de ded ğ g b , “Küresel

Tedar k Z nc r Göreb ld ğ n z Her Yerde Berbat Durumda.” Çoğu tedar k z nc r uygulayıcısı
da aynı k rde: Pandem , konteyner kıtlığı, kış havası, fabr ka yangınları, Süveyş Kanalı’nın
b r konteyner gem s tarafından tıkanması ve d ğer loj st k sıkıntılar arasında şler karışık. Bu
kes nt ler, zaten hal hazırda küresel yarı letken kıtlığına yol açmıştı; ş md yse başka b r
kr t k malzeme türünün tedar k kes nt s n n ayak sesler gelmeye başladı: Plast kler.
Hammaddeler n n [özell kle pol et len (PE), pol prop len (PP) ve monoet len (MEG)]
arzındak kısıtlamalar fabr kaların kapanmasına, kesk n yat artışlarına ve pek çok sektörde
üret m gec kmeler ne yol açıyor.

https://hbrturk ye.com/blog/tedar k-z nc r ndek -en-yen -kes nt -plast k 1/3

05.04.2021 Tedar k Z nc r ndek En Yen Kes nt : Plast k - Harvard Bus ness Rev ew Türk ye

Bu k myasallardan yapılan plast kler; gıda ambalajları, alet edevat, akıllı telefonlar ve araba
parçalarından egzers z ek pmanlarına ve patenlere kadar akla geleb lecek her tür üründe
kullanılıyor. Bunu mallara yönel k artan tüket c taleb yle b rleşt rd ğ n zde söz konusu arz
kısıtlamalarının neden öneml olduğunu anlamak kolaydır.

Yarı letken kıtlığı g b plast k kıtlığı da uzun zamandır beklen yordu. 2020 yazında Cov d-19
sebeb yle uygulanan kapanmalar, envanter sev yeler n n düşmes ne neden oldu. Ardından,
Ağustos ayında, Laura Kasırgası Lou s ana ve Teksas’tak bazı petrok mya fabr kalarının
kapanmasına sebep oldu; ABD’dek PE ve PP üret m n n yüzde 10 la 15’ b r gecede durdu.

Bunu, Lou s ana’dak LyondellBasell ve Teksas’tak Chevron Ph ll ps Chem cal dah l olmak
üzere büyük pol mer üret c ler nden gelen b r d z mücb r sebep zled . (Bu tedar kç ler,
mücb r sebep lan ederek kend kontroller dışındak koşullar neden yle bel rl tedar k-
tesl mat taahhütler nden kurtulmuşlardır.) Cov d-19 güvenl k önlemler , aynı zamanda
b rçok ş yer nde üret m yavaşlattı ve l manlarda şç ve kamyon taşımacılığı
sıkıntılarının yaşanmasına neden oldu.

Fakat Şubat ayında Gulf Coast’u vuran kış fırtınası son darbe olacaktı. Teksas petrol,
doğalgaz ve d ğer yan ürünler plast ğe dönüştüren dünyanın en büyük petrok mya
kompleks ne ev sah pl ğ yapıyordu. B rçok üründe ve endüstr de yaygın olarak kullanılan
yaklaşık 100 kr t k k myasal ve türevler bu bölgede şlen yordu. Fırtınanın neden olduğu
denges zl kler düzeltmek altı aydan uzun sürecekt . Bu sorunlar göz önüne alındığında, b r
konteyner gem s n n Süveyş Kanalı'nda karaya oturması ç n 23 Mart’tan daha kötü b r
zaman olamazdı.

Aşı olmuş tüket c ler dışarı çıkıp teşv k ödenekler n harcadıkça ABD ve d ğer ülkelerde talep
artışlarının meydana gelmes büyük ölçüde beklen yor. Ancak ş rketler bu fırsattan tam
olarak yararlanamayab l r: Geçt ğ m z ay Inst tute for Supply Management tarafından
yapılan ankete katılan satın alma yönet c ler , ABD ekonom s açılmaya devam ett kçe çeş tl
alanlarda arz-talep denges zl kler n n kötüleşeceğ n tahm n ett . Ş rketler n n çoğu tedar k
z nc rler nde neredeyse tükenm ş stoklar, yat artışları, daha da yükselen gec km ş sevk yat
oranları ve s par şler ç n daha uzun tesl mat süreler yle karşı karşıyadır. Tedar kç ler
yöneten kaynak bulma uzmanlarına göre üm ts z b r tabloyla karşı karşıyayız: Uzmanlar,
kes nt ler n 12 aydan daha uzun sürmes n bekl yor.

Böyles tedar k z nc r kes nt ler sadece hayatın b r gerçeğ olsa da, özell kle bu
kes nt lerden b r şeyler öğrend ğ m z takd rde karalar bağlamaya pek gerek olmayacaktır.
Örneğ n Cov d-19, güvenl k açıklarının ger dönülemez b r şek lde ver ms z, mal yet
açısından opt m ze ed lm ş tedar k z nc rler ne yol açtığını kanlı canlı b r şek lde ortaya

https://hbrturk ye.com/blog/tedar k-z nc r ndek -en-yen -kes nt -plast k 2/3

05.04.2021 Tedar k Z nc r ndek En Yen Kes nt : Plast k - Harvard Bus ness Rev ew Türk ye

çıkardı. Bu durum ayrıca tedar k z nc r dayanıklılığı becer ler n oluşturma ht yacının da

altını ç zd . Pandem sırasında alt kademe s te ve parça sev yes ne kadar sağlam zleme ve
tedar kç har talama yetenekler ne sah p ş rketler, gel şen kr z n tedar k z nc rler n nasıl
etk leyeceğ ne da r net b r görüntüye sah pt . Bu, ş rketler n kes nt vurgununu yemeden
önce harekete geçmes ne yardımcı oldu. Bazıları herhang b r olumsuz etk y önleyeb ld .

Erken uyarı s stemler ne ve pazar st hbaratına er ş m, malların akışını etk leyen gel şmeler
yakından zlemek ç n öneml d r. Ancak ş rketler, erken uyarıları almak ve olası
kısıtlamalara erken hazırlık yapmak ç n s stemler kullanan farklı emt a kategor ler nde
uzmanlara da sah p olmalıdır. Tek b r üründe çok çeş tl malzemeler kullanılır ve bu
malzemeler n nereden geld ğ n b lmek öneml d r. Yalnızca b r veya k kategor n n veya
“B r nc Kademe” tedar kç ler n eşlenmes yeterl değ ld r. Yarı letken kıtlığı durumunda,
otomob l üret c ler n n “üçüncü kademe” b r tedar kç den beş dolarlık b r ç p alamaması,
tüm otomot v endüstr s n raydan çıkardı.

B rçok tedar k z nc r yönet c s buna benzer b r yanlış adım attığı ç n pol mer tedar kç ler n
yeter nce zleyemed çünkü bu malzemeler, yapıştırıcılar ve reç neler g b düşük mal yetl
ürün kategor s ne g r yor. Pek çok üründe yaygın olarak kullanılsalar da düşük mal yetler
b rçok ş rkette akılda kalmadıkları anlamına gel yordu. Daha dayanıklı b r tedar k z nc r
oluşturmak ç n sadece pahalı, so st ke veya özel ürünlere değ l, en ucuz parçalara ve
malzemelere b le ürünler ve gel rler açısından kr t k olduklarında bakmak hayat önem taşır.

B rçok ş rket, tedar kç ler n n tedar kç ler ne değ l, yalnızca doğrudan tedar kç ler ne yakın
lg gösterme hatasına da düşer. Sınıfının en y s ş rketler, tedar kç ler n en y gel r
sağlayıcılarının üret m n n devam etmes ç n kr t k öneme sah p tedar kç ler n bel rlemek
ç n zaman ayırır ve bu tedar k hatlarının tamamını proakt f olarak har talandırır, zler ve
korur.

Kısıtlı malzemeler satın alırken ş rketler geleneksel rak pler olması gerekmeyen en der n
ceplere sah p alıcılarla rekabet eder. Hang s teler n ve ürünler n etk leneceğ konusunda
erken uyarılar alan ve görme mkanı bulmuş olanlar, mevcut envanter ve kapas tey almak
ç n lk sıraya g rmey başardılar. Böyle b r ortamda hızlı hareket etmeye daha y
hazırlanmış ş rketler, rekabet üstünlüğünü ele geç r r.

https://hbrturk ye.com/blog/tedar k-z nc r ndek -en-yen -kes nt -plast k 3/3