Maayong udto mga igsuon, sama sa giingon ni Kaye, ako magahisgot bahin sa REPUBLIC ACT 9003 or AN

ACT PROVIDING FOR AN ECOLOGICAL SOLID WASTE MANAGEMENT PROGRAM, CREATING THE
NECESSARY INSTITUTIONAL MECHANISMS AND INCENTIVES, DECLARING CERTAIN ACTS PROHIBITED
AND PROVIDING PENALTIES, APPROPRIATING FUNDS THEREFOR, AND FOR OTHER PURPOSES.

In short, mao ni sya nag “Ecological Solid Waste Management Act of 2000.

Una sa tanan para mas masabtan nato ang atong topic, pag muingon gane ug ECOLOGICAL SOLID WASTE
MANAGEMENT, kini naga refer sa systematic nga administrasyon sa mga aktibidad kung asa nagahatag
ug segregation gikan sa source sa basura, segregated transportation, butanganan sa basura, pag-
transfer, pag-process, treatment ug disposal sa solid waste ug uban pang waste management nga mga
aktibidad kung asa dili makadaut sa palibot.

Gideklara ni sya nga polisiya para maadopt and hang-ay, komprehensibo ug ekologikal solid waste
management program nga kung asa:

a. Masiguro ang proteksyon sa publiko pati sa environment;

b. Magamit ang mga dili makadaut sa environment nga mga pamaagi para ma maximize ang
paggamit sa mga nay bili nga resources ug paghikayat sap ag conserve ug pag recover.
c. Nagahatag kini ug guidelines ug mga target para sa paglikay ug mga solid waste ug mabawasan
kini sa pamaagi sa pagbawas sa mga sources sa mga basura, pag apply ug mga measures para
mabawasan ang mga basura sa ma pag-compost, pag-recycle, paggamit usab, recovery, green
charcoal na proseso ug uban pa bago kini kolektahon, itretment ug idispose sa saktong solid
waste management facilities.
d. Sunod, para masigurado ang tama nga segrefgasyon, koleksyon, pagtransport, pagbutang,
pagtreatment ug paglabay sa mga basura sa pamaagis a pormulasyon ug adapsyon sa pinaka
mayo nga environmental nga pamaagi sa ecological waste management, wlay apil ang
incineration or pagsunog sa mga basura.
e. Para ipromote and national research and development programs para mas mapaayo ang pag
manage sa mga basura ug ma improve usab ang mga pamaagi sa resource conservation para
mas epektibo nga pag bawas, pagkoleta, pag lahi2 ug pagrecover.
f. Sunod, para usab ma engganyo ang mga dagku nga private sector na mag apil sa solid waste
management.
g. I-engganyo usab ang kooperasyon ug self regulation sa mga naga produce ug basura sa mga
market-based instruments.
h. ug lastly, para ma lig-on ang integrasyon sa ecological solid waste management and resource
conservation and recovery nga mga topics sa academic curricula sa mga formal ug non-formal
nga edukasyon para ma promote ang environmental awareness ug aksyon sa mga citizen.

Kining RA 9003 naga mandu sa mga LGU nga mag evaluate ug mag hatag ug role no sa public ug private
sectors nga magprovide ug serbisyo sa pagkoleksyon sa mga basura ug mga pamaagi sa pagkoleksyon
nga haum sa panginahanglan sa katawhan. Provided nga ang segregation sa mga basura manggikan o
ginahimo sa mga source pa lang sama sa mga panimalay, institutional, industrial, commercial ug
agricultural na mga gigikanan sa mga basura. Ug provided usab nga mga mga basura gi segregate sa upat
ka mga kategorya.
Unsa man ning upat? Una, nay ginatawag na compostable, non- recyclable, recyclable ug special
wastes.

Ug mahimo sa pagsegregate, dapat kining upat nay kaugalingog sudlanan ug nay marka, nay label.

Maghatag lang tag gamayng idea no unsa ning pasabot aning upat ug nga mga basura ang nabelong

Una, Compostable. Kini mga basurang malata. Kini ginabilin ug palat-on sa mga compost pit/hole/ or
pile nga gihimo sa kilid o likod sa panimalay, institusyon ug industriyal nga establishment.

Pananglitan mga

salin sa pagkaon, hinagpatan sa gulay, panit sa prutas, dahoon, gamut, hugaw sa kusina, hugaw sa
hayop, tipaka sa itlog, hugaw nga papel ug uban pa.

sunod, RECYCLABLE.

Kini mga basurang mabaligya ug magamit pa ug balik. Ginapalit kini sa mga junk buyers.

Botelya, bakal, plastic, papel nga dili basa, karton, tansan, selopin nga dili gisi, mineral, sachets sa
shampoo, lata s agatas o tinapa ug aluminum

Ikatulo, SPECIAL WASTE.

Kini mga basurang makahilo ug dilikado, Kini dapat ginasulod sa sudlanan, hakuton, ug dad on sa mga
PUROK GARBAGE COLLECTION POINT aron malain paghiluna sa mokuha niini nga basurero

Ginamit nga gapas, Sudlanan sa kemikal sama pesticide, Guba nga appliances, Baterya nga ginamit,
Hugaw sa hospital, Ginamit na asete, Pintura/rthinner, Bombelya, Hugaw sa purenarya, ug uban pa.

Ug ang ulahi, RESIDUAL WASTE

Mga basurang dili ma recycle, dili mapusan, ug dili mabaligya.

Foil, Ligid, Styro, Buak nga botelya, Straw, Putos sa kendi, biskwit, junkfoods, toothpaste,

Noog nga gisi, Sanitary napkins, Diapers, Panty liners, masks ug uban pa.

Diri na sad ta maghisgot bahin sa mga requirement sa pag kolekta sa mga basura:

Una, tanan kolektor ug uban pang personahe nga naga koleksyon sa mag basura dpat naka sul ob ug
personal protective equipment or PPE para mapanalipdan sila sa mga delikado na basura.

Kaduha, dapat niagi sila ug mga training para masiguro nga ang mga basura insakto ang pagkolekta ug
uyonb sa guidelines sa RA 9003

Ug ikatulo, dapat ang pagkolekta sa mga basura kay sa pamaagi nga malikayan ang pagkalat o pagyabu
niini sa dalan o sa mga lugar nga ginakolektahan.

Ang pagtransport sa mga basura kinahanglan nga nay lahi2 nga trak ang mukuha depende sa unsang
kategorya or, kung usa ra ang trak, dapat nay compartment para sa lahi2 nga klase sab asura, ug
kinahanglan usab nga ang pagkolekta naay schedule.
Diri nasad ta sa RECYCLING PROGRAM

Ang RA 9003 nagamandu sa DTI, DILG ug uban pang concerned agencies ug sektora, nga magpublish ug
study sa mga naga existing markets para sa pag proseso ug pagbaligya sa sa mga recyclable nga
materyales, mga product standard para sa recyclable ug na recycle na nga basura.

Ang National Ecology Center maga assist sa LGU para maghimo ug mag implement ug deposit ug
reclamation programs kauban ang mga manufacturers, recyclers, ug generators, para maghatag ug lahi
nga sistema sa pagkoleksyon or mas sayun nga lokasyon nga nauganan sa mga recyclable materials ug
lahi usab para sa mga toxic nga basura sama sa cell beteries ug ligid para masiguro na dili sila masuritan
or masunog o malabay sa mga landfill. Sa pag epekto ani nga balaud, ang mga toxic nga materials nga
anaa na dapat malahi na sa source pa lamang sa basura, malahi ug pagkolekta, ug ma screen ug maadto
sa sakto nga hazardous waste treatment ug sakto nga labayanan.

Diri nasad ta maghisgot sa LGU Materials Recovery Facility

Dapat adunay pagahimuon nga Materials Recovery Facility (MRF) sa kada brgy or cluster sa barangay.
Ang pacilidad dapat matukod say uta nga gipanagiyahan or ginarentahan sa brgy or sa uban pang open
space nga haum kung asa ang ang sanggunian sa brgy ang mag determina. Para ani nga tumong, ang
brgy mag allocate ug yuta para sa MRF. Ang MRFmagadawat ug sagul2 nga klase sab asura para sa pag
sorting, segregation, composting ug recycling. Ang mga residual waste dapat mabalhin sa long term
storage o sa pacilidad na labayanan.

Ang MRF igahin para sa pagdawat, paglahi2, pag proseso ug pagbutang sa mga compostable ug
recyclable nga materyales. Ang duilding or ang yuta ug equipment dapat gihimo para sap ag
accommodate sa safe nga mag proseso sa mga materyales ug pag butang. Ang building kinahangloan
nga gihimo aron insakto ug dili delikado ang pag access sa mga kaatwhan.