Sains adalah Sebahagian daripada Kehidupan Harian

bidang yang menggunakan alat ini.

1 (a) Betul atau Salah di dalam petak

untuk pernyataan-pernyataan berikut.
(i) Sains merupakan satu susunan ilmu
pengetahuan yang membolehkan
manusia lebih memahami diri
sendiri dan alam sekelilingnya.

bawah menunjukkan pelbagai radas P,

(ii) Sebiji durian yang jatuh daripada 0, R, S dan T yang terdapat di dalam
pokok ialah satu contoh fenomena makmal.
semula jadi.

(iii) Teleskop adalah satu alat penting

yang digunakan dalam bidang
telekomunikasi.

P Q R S T

(b) Rajah di sebelah (a) Bulatkan huruf radas yang boleh

menunjukkan digunakan untuk mengukur isi padu
seorang doktor cecair.
gg
(b) Padankan radas makmal berikut dengan
fungsinya yang betul.

Bulatkan bidang sains yang harus dipelajari

untuk menjadi seorang doktor gigi.
Untuk memegang
Kimia Fizik Biologi suatu radas

(c) Rajah di bawah menunjukkan satu alat

yang biasa digunakan dalam kehidupan Untuk memindahkan
harian. • • serbuk atau bahan
kimia pepejal

PRAKTIS 1
(iii)
3 Rajah di bawah menunjukkan enam gambar Untuk memegang
simbol amaran. objek panas

1
 A B C

(b) Jadual di bawah menunjukkan beberapa

D E
imbuhan yang digunakan untuk
menyatakan kuantiti fizik yang mempunyai
nilai yang terlalu besar atau terlalu kecil.
Lengkapkan jadual dengan menuliskan
F simbol dan nilai.

Tuliskan huruf bagi simbol amaran di dalam Imbuhan awal Simbol Nilai
petak yang disediakan untuk memadankan (i) giga
dengan contoh yang betul.
(ii) mega
Contoh Huruf bagi simbol amaran
(iii) kilo
(a) Asid pekat
(iv) senti

(b) Merkuri (v) mili

o(vi) mikr
(c) Petrol
(vii) nano
(d) Kalium
5 (a) Rajah di bawah menunjukkan seorang
penjual kain sedang mengukur panjang
(e) Uranium sehelai kain.

(f) Klorin

1.3Kuantiti Fizik dan Unitnya

4 (a) Jadual di bawah menunjukkan kuantiti fizik (i) Namakan satu alat pengukur yang
yang sering digunakan dalam sukatan. boleh digunakan olehnya untuk
Lengkapkan jadual dengan menyatakan mengukur panjang kain itu.
unit S.I. dan simbol masing-masing.

(ii) Jika panjang kain yang diukur ialah

3.5 meter, berapakah panjang kain itu
dalam unit sentimeter?

(b) Rajah di bawah menunjukkan seorang

guru sedang mengambil masa seorang
pelari 100 m.

Kuantiti
(i) Panjang (ii) Jisim (iii) Masa (iv) Suhu
fizik

Unit S.I.

Simbol
(i) Namakan alat d
pengukur yang i

2
 gunakan oleh guru itu.
(ii) Jika masa yang diambil oleh pelari
itu untuk menamatkan larian 100 m
ialah 36 saat, apakah masa yang
diambil dalam unit jam?
(c) Rajah di bawah menunjukkan satu
aktiviti yang dijalankan oleh Kamal untuk
menentukan jisim cecair X.
cecair
X
40 g 125 g
(i) Namakan alat pengukur
digunakan dalam aktiviti ini.
(ii) Kira jisim cecair X dalam unit kilogram.
4Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan
n Ralat
6 (a) Gariskan jawapan yang betul
pernyataan berikut.
(i) Angkup vernier memberikan nilai
pengukuran sekecil 0.01 (mm / cm).
(ii) (Pembaris meter / Angkup vernier)
memberikan nilai pengukuran yang
lebih jitu.
(b) Rajah di bawah menunjukkan satu alat
pengukur.
PRAKTIS 1
7 (a) Rajah di bawah menunjukkan garis bentuk seekor
tupai yang disurih di atas sehelai kertas graf.
PRAKTIS 1
(i) Namakan alat pengukur ini.
(ii) Pada rajah, tuliskan ‘Skala utama’
dan ‘Skala vernier’ dalam petak yang
disediakan.
(iii) Rajah di bawah menunjukkan satu
bacaan pada alat pengukur di (b).
3 4 5 6
05 10
Nyatakan bacaan yang ditunjukkan
oleh alat pengukur itu.
(c) Rajah di bawah menunjukkan satu tolok
skru mikrometer.
yang
(i) Mengapakah tolok skru mikrometer
lebih jitu daripada alat pengukur di
(b)?
bagi
(ii) Rajah di bawah menunjukkan satu
bacaan pada tolok skru mikrometer.
Nyatakan bacaan itu.
(d) Rajah di bawah menunjukkan meniskus air
di dalam sebuah silinder penyukat.
3 A
B D
 C

(i) Pada rajah, bulatkan huruf A, B, C

1 cm atau D bagi menunjukkan kedudukan
aras mata yang betul semasa
1 cm
membaca isi padu air tanpa ralat
paralaks.
(i) Berdasarkan rajah, bulatkan jawapan
yang betul bagi luas tupai itu. (ii) Terangkan mengapa silinder penyukat
tidak memberikan bacaan yang jitu
jika dibandingkan dengan buret.
14 cm2 15 cm2 16 cm2

(ii) Adakah luas tupai itu jitu?

(iii) Berikan satu sebab untuk jawapan

anda di (ii).
8 (a) Rajah di bawah menunjukkan bahan Y
yang dimasukkan ke dalam empat cecair
yang berlainan iaitu K, L, M dan N.

(iv) Cadangkan bagaimana anda boleh K L M N

mendapatkan luas tupai itu dengan Susun cecair-cecair berikut mengikut
lebih jitu. ketumpatan masing-masing dalam urutan
menurun dalam petak di bawah.

→ → →

(b) Rajah di bawah menunjukkan tiga jenis

neraca.
(b) Rajah di bawah menunjukkan ketumpatan
(i) Tandakan (✓) dalam petak yang pelbagai jenis bahan.
disediakan bagi neraca yang boleh
digunakan untuk mengukur jisim.
gabus
(0.25 g/cm³)
(c) Tuliskan Betul atau Salah bagi pernyataan petrol
(0.75 g/cm³)
berikut. kayu
(0.8 g/cm³)
(i) Jisim ialah jumlah jirim yang air
(1 g/cm³) plumbum (11.4
terkandung di dalam sesuatu objek.
g/cm³)
merkuri (ii) Jisim sesuatu objek adalah
(13.6 g/cm³)
berlainan di tempat yang berlainan.

4
 PRAKTIS 1

Berdasarkan rajah di atas, tuliskan Betul (e) Berdasarkan rajah di atas, hitungkan
atau Salah bagi pernyataan berikut. ketumpatan kiub aluminium itu.
(i) Semua pepejal adalah lebih
tumpat daripada cecair.
ep(iei)jaPl dan cecair mempunyai
ketumpatan yang berlainan.
(iii) Bahan yang kurang tumpat akan
timbul di atas bahan yang lebih
tumpat.
(c) Rajah di bawah menunjukkan jisim dua
kiub aluminium di atas neraca tuas dan isi
padunya dalam sebuah silinder penyukat. 1.6Langkah-langkah dalam Penyiasatan Saintifik
kiub aluminium
100 mA
9 Tuliskan
60 mA nombor di
dalam
petak
108 g
yang
disediakan
untuk
menunjuk
kan urutan
langkah-
langkah
penyiasat
an
saintifik.

Menjalankan penyiasatan

k Merancang penyiasatan
i
u Membuat kesimpulan
b
Membuat hipotesis
a
l Mengumpul data
u
m Membuat laporan
i
n Mengenal pasti masalah
i
u Menganalisis data
m

Berdasarkan rajah Mengawal pemboleh ubah

di atas, berapakah
(i) jisim 1 kiub aluminium?

(ii) isi padu 1 kiub aluminium?

(d)
N
a
m
a
k

5
 a k
n i
u
k b
a
e a
d l
a u
h m
i
y n
a i
n u
g m

d i
t
PRAKTIS SUMATIF u
i .
1.2Makmal Sains Anda

g
u
n
a
k 1 Menjalankan pelbagai eksperimen sains adalah
a menyeronokkan. Akan tetapi, sebelum anda
n dibenarkan menjalankan eksperimen, anda
perlu mengetahui peraturan makmal dan
u langkah-langkah keselamatan.
n ajahRdi bawah menunjukkan empat situasi yang
t berlaku di dalam makmal sains.
u (a) Ah Seng sedang memanaskan suatu
k larutan dalam sebuah tabung didih.
(i) N
m y
e a
n t
c a
a k
r a
i n

i k
s e
i s
a
p l
a a
d h
u a
n
k
i y
u a
b n
- g

6
d
i
l
a
k
u
k
a
n
1.5Ketumpatan
o
l
e
h

A
h

S
e
n
g
.

(ii) Mengapakah perbuatan Ah Seng itu

salah?

7
 PRAKTIS 1

(b) Sebuah kelalang kon pecah akibat terjatuh

daripada tangan Abu.
atakan dNuay langkah yang harus dilakukan
oleh Abu selepas kejadian itu.

1.

2.

(c) Kay Reen sedang memanaskan satu bikar berisi

air.
(i) Nyatakan kesalahan Kay Reen.

(ii) Apakah yang harus dilakukan olehnya dan

mengapakah dia harus berbuat demikian?

(d) Zaini sedang menuangkan bahan kimia.

(i) Apakah akan terjadi jika bahan kimia itu terkena matanya.

(ii) Apakah yang harus dilakukan oleh Zaini dengan serta merta jika kejadian di (d)(i) berlaku?

(iii) Apakah yang boleh dilakukan untuk melindungi mata Zaini sebelum berlaku kemalangan?

4Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan dan Ralat

2 Rajah menunjukkan satu kaedah yang digunakan oleh

62 ml

Nizam untuk mencari isi padu sesuatu bahan. 60 ml bahan Q

(a) Berapakah isi padu
(i) bahan P?
50 ml

(ii) bahan Q?

air
bahan P
 PRAKTIS 1

(b) (ai)takNayn kaedah yang digunakan dalam rajah di

atas.
(ii)
Namak
an satu
lagi alat
yang
boleh
digunak
an
untuk
kaedah
yang
dinyata
kan
dalam
(b)(i).

(c) Mengap
akah
bahan
Q mesti
diikat
dengan
benang
bersam
a
dengan
bahan
P?

(d) Mengap
akah
bahan
P harus
diletakk
an ke
dalam
silinder
penyuk
at berisi
air
dengan
perlaha
n-
lahan?

(e) Apa
kah
tuju
an
mel
etak
kan
7
 sekeping kertas putih di belakang silinder
penyukat semasa mengambil bacaan?

(f) (ai)h aBnodleahmk enggunakan kaedah di (b)(i)

untuk mengukur isi padu satu kiub gula?

(ii) Berikan sebab bagi jawapan di (f)(i).

(iii) Cadangkan satu cara lain untuk mengukur isi

padu kiub gula itu.

1.5Ketumpatan

3 Rajah di sebelah
menunjukkan satu
eksperimen yang
dijalankan oleh
Johari untuk
mengkaji kesan o alkohol air
ketumpatan b
j
medium terhadap e
berat objek W. k
Bacaan neraca W

spring apabila t
u
objek W berada r
dalam turpentin, p
e
alkohol dan air n
ditunjukkan dalam t
jadual berikut. i
n

(a) Tuliskan berat objek W dalam petak yang disediakan

berdasarkan rajah.

Medium Ketumpatan/g cm–3

Turpentin 0.87 (i)

Alkohol 0.79 (ii)

Air 1.0 (iii)

8
PRAKTIS 1

(b) Berdasarkan jadual, lukiskan satu carta bar untuk menunjukkan berat objek W dalam medium yang
berlainan.

(c) Berdasarkan carta bar di (b), apakah yang dapat dikatakan tentang berat objek W?

(d) Apakah kesimpulan yang boleh anda buat daripada pemerhatian eksperimen di atas?

(e) Ramalkan–3berat objek W jika ia dimasukkan ke dalam larutan P yang mempunyai ketumpatan
0.82 g cm .

(f) Nyatakan hubungan antara ketumpatan medium dengan berat objek W.

(g) Berdasarkan jadual dan carta bar di atas, apakah yang boleh anda rumuskan tentang berat
sesuatu objek?
 II

II

A sitoplasma
B membran sel C dinding sel D mitokondria
E nukleus
F vakuol
G kloroplas
PRAKTIS 2

(c) Padankan maksud yang betul bagi (b) (ai)jahR di bawah menunjukkan usus
organisma unisel. kecil manusia.
Padankan organ ini kepada fungsi yang betul.
Terdiri daripada
● Mencerna
hanya satu sel ●
makanan
Organisma
unisel
usus
●
Terdiri daripada kecil
Menyimpan
lebih dari satu sel tinja
●

4 Jadual di bawah
menunjukkan pelbagai
jenis fungsi sel manusia. (ii) Pak Abu kuat
Namakan sel manusia merokok. Oleh
Jenis sel Fungsi itu, dia
berdasarkan fungsi yang
(a) diberi. diserang angin
Melindungi ahmar (strok).
Sel badan daripada Sistem badan
penyakit yang manakah
yang tidak
(b)
berfungsi
Menghantar dengan baik
Sel
impuls saraf bagi Pak Abu?

(c)
Membolehkan
Sel pergerakan
bahagian badan

(d) Membawa
Sel oksigen ke
semua bahagian
badan

5 Rajah di
bawah
menunjukkan
pelbagai organ
dalam badan
manusia.
(a) Tuliskan nama sistem
bagi organ-organ berikut.

(i) Sistem (ii) Sistem

10

(iii) Sistem (iv) Sistem

6 (a) Gariskan (b) Tuliskan
Betul atau
jawapan Salah bagi
pernyataan
yang berikut.
(i) Badan
betul manusia
terdiri
daripada
untuk
pelbagai
pernyataan
jenis sel.
berikut.
(i) Sel darah
(merah /
putih) (ii) Sel
membawa epitelium
oksigen ke melindun
seluruh gi badan
bahagian daripada
badan. penyakit.

(ii) Suatu
organ
mengandu (iii) Sel
ngi tulang
pelbagai menghan
(sistem / tar
tisu) yang impuls
bekerjasa saraf ke
ma. seluruh
bahagian
(iii) Sistem
badan.
respirasi
terdiri
daripada
sekumpula
(iv) Sistem
n (tisu /
adalah
organ)
lebih
yang
kompleks
berlainan.
daripada
organ.

11
 PRAKTIS 2

2.2Respirasi Sel dan Fotosintesis

7 Lengkapkan jadual di bawah berkenaan respirasi dan fotosintesis dengan menggunakan pernyataan
berikut.
Glukosa digunakan Oksigen digunakan Berlaku hanya pada sel
berkloroplas
Karbon dioksida digunakan Tenaga kimia dibina dan disimpan Karbon dioksida dibebaskan
Berlaku dalam semua sel hidup Berlaku hanya apabila terdapat Glukosa dihasilkan
cahaya
Oksigen dibebaskan Berlaku sepanjang masa Tenaga kimia digunakan

Aspek Respirasi Fotosintesis

(a) (b)
laMkuasa ber

(c) (d)
eTmpat berlaku

(e) (f)
aGngasdiygunakan

(g) (h)
aGngasdiybebaskan

(i) (j)
eTnaga kimia

(k) (l)
Glukosa

PRAKTIS SUMATIF

2.1Sel – Struktur, Fungsi dan Organisasi

1 Semua hidupan, iaitu haiwan dan tumbuhan terbina daripada sel. Seperti ketulan bata yang digunakan
untuk membina rumah, sel-sel merupakan unit asas bagi semua hidupan.
(a) Rajah di bawah menunjukkan sel M dan N.
Sel M Sel N

M: N:
(i) Namakan sel M dan N dalam tempat kosong di atas.
PRAKTIS 2
 antara kedua-dua sel tersebut.
(ii) Nyatakan satu
persamaan
(iii) Mengapakah sel M tidak mempunyai bentuk tetap seperti sel N?

(iv) X mengawal semua aktiviti sel. Apakah X?

(v) Nyatakan fungsi Y dan Z yang hanya terdapat pada sel N.

Fungsi Y:

Fungsi Z:
(b) Rajah menunjukkan hidra.

(i) Terangkan mengapa hidra tidak boleh membuat makanan sendiri.

(ii) Mengapakah hidra mempunyai lebih daripada satu sel?

(iii) Hidra dan paramesium adalah mikroorganisma. Apakah perbezaan antara kedua-dua
mikroorganisma ini?

2 Sistem terdiri daripada pelbagai organ. Sistem-sistem menyelaraskan fungsi khusus masing-masing untuk
memastikan badan manusia sentiasa sihat dan normal.
(a) Rajah di bawah menunjukkan satu sistem dalam badan manusia.

J
K

(i) Namakan organ J dan K.

Organ J:

Organ K:
(ii) Namakan sistem yang ditunjukkan dalam rajah di atas.
 PRAKTIS 2

(iii) Nyatakan fungsi utama sistem ini.

(b) Rajah di bawah menunjukkan satu lagi sistem dalam badan manusia.

(i) Namakan sistem yang ditunjukkan dalam rajah di atas.

(ii) Nyatakan dua fungsi sistem ini.

1.

2.
(iii) Apakah yang disimpan dalam X seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas?

(iv) Apakah yang akan terjadi kepada badan kita jika bahan-bahan buangan tidak disingkirkan
daripada badan kita?

(v) Nyatakan satu bahan buangan yang disingkirkan oleh kulit.

2.2Respirasi Sel dan Fotosintesis

3 Fotosintesis ialah proses di mana tumbuhan hijau membuat makanan sendiri. Proses fotosintesis
memerlukan cahaya matahari, karbon dioksida, klorofil dan air untuk menghasilkan glukosa yang
kemudiannya disimpan dalam bentuk kanji.
(a) Rajah di bawah menunjukkan langkah-langkah untuk menguji kehadiran kanji.

tabung didih titisan iodin

bikar alkohol jubin putih
air panas
air panas
air didih daun

daun
R S

P Q
RAKTI S 2

tumbuhan
dalam pasu

larutan
natrium
hidroksida
kepingan larutan kalium
kaca hidrogen karbonat

B apabila diuji dengan larutan iodin.

Serkup kaca A:

Serkup kaca B:
(ii) Apakah fungsi:

larutan natrium hidroksida dalam serkup kaca A:

larutan kalium hidrogen karbonat dalam serkup kaca B:
(iii) Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada eksperimen ini?

(iv) Tuliskan persamaan bagi proses fotosintesis.

(c) (i) Pada pendapat anda, adakah keputusan yang sama akan diperoleh untuk serkup kaca A jika
larutan natrium hidroksida digantikan dengan tiga ekor lipas?

(ii) Berikan sebab bagi jawapan di (c)(i).

 “ Homeostasis dalam Benda (b) Tandakan (J) organisma yang boleh
mengawal suhu badannya.
Hidup
(i) Cicak
1 (a) jawapan yang betul tentang
homeostasis dalam benda hidup. (ii) Cacing tanah
(iii) Mamalia
(i) Homeostasis merupakan proses
kawal atur faktor kimia dan faktor (iv) Pokok betik
fizikal dalam badan pada julat (v) Ikan
yang (biasa / luar biasa).
Lengkapkan teka silang kata berikut dengan
(ii) Apabila suhu badan manusia perkataan-perkataan yang betul.
menurun, badan kita (menggigil /
1p
berpeluh).
3
(b) Lengkapkan pernyataan berikut dengan P
perkataan yang betul.
(i) Rangsangan ialah sebarang
dalam alam sekitar. 2s
H E
(ii) Contoh faktor fizikal kawal atur dalam 4
badan ialah
(iii) Kawal atur kandungan air dalam
badan boleh dijalankan oleh
dan 5
N
2 (a) Tandakan (7) bagi fungsi kulit yang
berkaitan dengan homeostasis badan. MENEGAK
(i) Melindungi badan kita 1 Sebarang perubahan nilai daripada julat
daripada kerosakan. normal mencetuskan suatu mekanisme

(ii) Mengekalkan suhu badan 2 Air hilang daripada tumbuhan

kita. menerusi penyejatan.
MELINTANG
(iii) Menghalang bakteria masuk 3 Pada hari yang panas, penyejatan
ke dalam badan. menyejukkan badan manusia.
(iv) Menghalang kehilangan air 4 Proses kawal atur faktor fizikal dan faktor
yang banyak dari badan. kimia dalam badan pada julat yang biasa.
5 Suhu badan manusia ialah
(v) Membolehkan kita merasai 37°C.
PRAKTIS 3 kesakitan. 4 Rajah menunjukkan keadaan suatu pokok
 pada waktu pagi dan petang.
(b) Apakah proses yang boleh menyebabkan
perubahan keadaan pokok kepada yang
dilihat pada waktu petang?

(c) Lengkapkan ayat-ayat berikut dengan

perkataan yang betul:
(i) Pokok menyerap

pagi petang dari tanah dan mengangkutnya ke

daun untuk dihilangkan melalui proses

(a) Apakah yang terjadi kepada pokok dalam .
rajah pada waktu petang?
(ii) Apabila persekitaran

meningkat, kadar kehilangan air akan

5 Lengkapkan carta alir mengenai kawal atur suhu badan manusia.

Kesan:
(a)
Suhu darah Menurunkan suhu badan
naik Otak mencetuskan mekanisme penyejukan

(b)

Suhu badan normal Suhu badan normal

(c)
Kesan:
Perpeluhan berkurang
Bulu roma menegak
Badan menggigil
Suhu darah
(d)
turun
 PRAKTIS 3

PRAKTIS SUMATIF

3.1Homeostasis dalam Benda Hidup

1 Rajah di bawah menunjukkan suatu organ pada badan manusia.

(a) Apakah organ yang ditunjukkan dalam rajah?

(b) Namakan struktur-struktur berlabel P, Q dan

R. P:

Q:

R:
(c) Apakah fungsi bagi struktur P dan Q.
KBAT
P:

Q:
(d) Huraikan keadaan organ yang anda namakan di (a) pada cuaca yang panas.

2 Graf berikut menunjukkan kesan perubahan suhu persekitaran ke atas suhu badan manusia berbanding
seekor cicak.
Suhu organisma (°C)

manusia

cicak

Suhu
persekitaran (°C)
PRAKTIS 3

(a) Apakah yang berlaku kepada suhu badan manusia apabila suhu persekitaran meningkat?
KBAT Terangkan jawapan anda.

(b) Apakah yang berlaku kepada suhu badan cicak apabila suhu persekitaran meningkat? Terangkan
KBAT jawapan anda.

(c) Mengapakah cicak tidak aktif apabila suhu persekitaran sangat rendah?

(d) Berapakah suhu badan normal bagi manusia ?

3 (a) Apakah maksud istilah homeostasis?

(b) Graf berikut menunjukkan suhu badan Ali sebelum dia mandi, semasa mandi dan selepas mandi
(Suhu air mandi dari paip ialah 22°C).

Suhu badan Ali (°C)

Ma a (minit)
s

(i) Berapa lamakah Ali mandi?

(ii) Terangkan mengapa suhu badan Ali menurun.

 PRAKTIS 3

(c) Berapa lamakah tempoh masa yang diambil oleh badan Ali untuk kembali ke suhu badan normal?

(d) Terangkan peranan yang dimainkan oleh salur darah pada kulit dan otot badan untuk membantu suhu
KBATbadan kembali ke suhu asal .

4 (a) Namakan dua organ badan manusia yang terlibat dalam homeostasis.

(b) Graf berikut menunjukkan bagaimana kuantiti peluh dan air kencing berubah-ubah dengan suhu.

Kuantiti peluh / air kencing dihasilkan (cm3/jam)

peluh

air kencing

Suhu di luar (°C)

(i) Pada suhu berapakah kuantiti peluh dan air kencing sama banyak?

(ii) Apakah yang berlaku kepada kuantiti peluh apabila suhu meningkat? Terangkan mengapa ini
KBAT berlaku.

(c) Huraikan apa yang akan berlaku kepada kuantiti air kencing apabila suhu di luar meningkat dan
KBATterangkan mengapa.
 Pembiakan Seks dan Aseks satu kebaikan jenis
pembiakan yang dinyatakan di (c)
(i).

1 bawah menunjukkan tiga organisma

P, Q dan R.

2 bawah menunjukkan sistem

pembiakan lelaki.

A
B

C
D
E

(a) Tuliskan cara pembiakan bagi organisma

P,
0 dan R ke dalam petak yang
disediakan menggunakan perkataan menunjukkan organ yang bukan
berikut. sebahagian daripada sistem pembiakan.
(ii) Tuliskan huruf bagi bahagian yang
Penjanaan semula sesuai ke dalam petak di bawah.

(b) Tandakan (7) organisma yang membiak

sperma dan air kencing pada masa yang berlainan.
dengan kaedah yang sama seperti
organisma R.

R.
Yis

(c) (i) Namakan jenis pembiakan yang

dilakukan oleh organisma P, 0 dan
 (b) Tuliskan Betul atau Salah untuk pernyataan memindahkan sperma ke dalam
berikut. faraj.
(i) Bahagian E ialah organ yang

nukleus ovum?
(ii) Bahagian B ialah organ yang
menghasilkan sperma dan hormon.

(c) Gariskan jawapan yang betul tentang

sperma.
(i) Sperma adalah sel yang paling (besar
/ kecil) di dalam badan manusia.
(ii) Daripada jutaan sperma yang
memasuki badan perempuan, hanya
(satu / sepuluh) yang diperlukan untuk
mensenyawakan satu ovum.

3ajRah di bawah menunjukkan sistem

pembiakan perempuan.

Perbezaan
Gamet jantan Gamet betina
(a) (i) Namakan bahagian yang berlabel W. dari aspek
(a) (b)
Nama
(ii) Apakah yang dihasilkan oleh organ
W?
(c) (d)
Dihasilkan
oleh
(iii) Namakan proses semasa organ W
membebaskan bahan yang dihasilkan
(e) (f)
di (a)(ii).
Bilangan yang
dihasilkan

(b) Namakan bahagian di mana penempelan (g) (h)

embrio berlaku.
Saiz

ajah(dci) baRwah menunjukkan satu ovum. (i) (j)

lapisan jeli Bentuk

membran sel
(k) (l)
sitoplasma
Pergerakan
nukleus

(i) Apakah yang terkandung di dalam (m) (n)

Tempoh hayat
 PRAKTIS 4

(ii) Mengapakah telur atau ovum

manusia lebih besar daripada
sperma?

4apLkeanngkjadual di bawah berkenaan dengan

perbezaan antara gamet jantan dan gamet
betina menggunakan perkataan-
perkataan yang diberi.
Sel yang paling Biasanya satu bagi
besar setiap 28 hari
Kira-kira 24 jam Sperma
Boleh bergerak Berbentuk sfera
Testis Sel yang paling kecil
Berjuta-juta secara Ovum
berterusan
Seperti berudu Ovari
Tidak boleh bergerak Kira-kira 72 jam

PRAKTIS 4

4.4Persenyawaan dan Kehamilan (ii) Namakan proses yang akan berlaku

selepas kejadian di (c)(i).

5ajRah di bawah menunjukkan tiga proses yang

berlaku dalam sistem pembiakan perempuan.

R 4.5Faktor yang Mempengaruhi Perkembangan Fetus dan Bay

Q
↓
↓
ovum
P sperma

(c) (i) Apakah yang akan terjadi jika ovum

itu tidak disenyawakan dalam
masa 24 jam?
(a) Namakan proses P, Q dan R dengan
menggunakan perkataan-perkataan berikut.

Pengovulan Penempelan
Persenyawaan

P:

Q:

R:

ulisk(abn) Tdalam kotak berikut peringkat-

peringkat perkembangan selepas sperma
bercantum dengan ovum.

Sperma
+
Ovum
 berikut.
(i) Susu ibu adalah lebih baik daripada
6is(kaa)n Gajar wapan yang betul susu lembu kerana lebih berkhasiat
bagi pernyataan dan bersih.
berikut
(i) (Vitamin B / Vitamin C) perlu diambil oleh
seorang ibu yang hamil untuk (ii) Makanan yang mengandungi protein
perkembangan sistem saraf bayi yang harus dielakkan oleh seorang ibu yang
baik. hamil.
(ii) Fungsi (natrium / kalsium) adalah untuk
membentuk tulang dan gigi yang kuat dan
sihat.
(iii) Selain daripada memakan makanan
(iii) Ibu yang mengandung perlu makan lebih yang berkhasiat, seorang perempuan
banyak sayur-sayuran dan buah- buahan yang hamil juga memerlukan rehat
untuk mencegah (sembelit / rikets.) dan tidur yang mencukupi.
(iv) Ibu yang mengandung memerlukan (zat
besi / iodin) untuk menjamin peng-
hasilan darah yang mencukupi. (iv) Ibu mengandung yang merokok boleh
ulisk(abn) T Betul atau Salah bagi pernyataan menyebabkan kecacatan mental dan
fizikal kepada bayi.

PRAKTIS 4

4.6Kemandulan dan Pencegahan Kehamilan (ii) Tandakan (✓) fungsi bahagian yang
berlabel A.

7adPankan kaedah mencegah kehamilan di Menarik perhatian serangga

bawah dengan fungsinya.
Menerima butir-butir
debunga
Kaedah
Menghasilkan butir-butir
mencegah Fungsi
debunga
kehamilan

Membunuh sperma baj)ah (di baRwah menunjukkan sebutir

(a) Kondom
yang memasuki faraj. debunga bunga raya.

Menghalang sperma
(b) IUCD daripada masuk ke
dalam tiub Falopio.

Menghalang
(c) Diafragma
andakanT( pengovulan. ✓) gamet yang terdapat dalam
butir debunga itu.
Menghalang
(d) Spermisid
penempelan embrio. Gamet betina
Menghalang sperma
Gamet jantan
(e) Ligasi daripada masuk ke
dalam uterus.
9aj(aah) dRi bawah menunjukkan enam jenis
Menghalang sperma tumbuhan yang membiak secara vegetatif.
(f) Pil pencegah
daripada masuk ke
kehamilan
dalam faraj.
 4.7Pembiakan Tumbuhan

8ia))( A B C
( Rajah di bawah menunjukkan bahagian-
bahagian berlainan bagi sekuntum
bunga raya.
D E F

Pilih dan tuliskan abjad ke dalam petak yang

disediakan bagi menunjukkan cara
pembiakan vegetatif yang betul.

(i) Keratan (iv)

Umbisi
batang
(ii) Batang (v)
Sulur
rayap
Pada rajah di atas, tandakan (✓) pada (iii) (vi)
huruf yang menunjukkan bahagian Rizom Tuber
pembiakan betina bunga.
PRAKTIS 4

10a)( Maklumat di bawah menunjukkan

Fungsi Huruf
peringkat- peringkat persenyawaan
tumbuhan. Tuliskan nombor dalam petak (a) Menyimpan dan
yang disediakan untuk menunjukkan membekalkan makanan
langkah-langkah persenyawaan. kepada anak benih

(b) Berkembang menjadi akar

Tiub debunga tumbuh ke bawah tumbuhan
melalui stil.
(c) Melindungi biji benih dan
embrio
Tiub debunga tumbuh keluar dari
butir debunga. (d) Membenarkan kemasukan
air dan udara

(e) Tempat perlekatan biji benih

Gamet jantan memasuki ovul dan
bercantum dengan ovum.
Nukleus di dalam butir debunga
membahagi untuk menghasilkan
dua gamet jantan.
Tiub debunga sampai ke ovul.
pada buah
(f) Berkembang menjadi pucuk
tumbuhan
12apLkeanngk teka silang kata berikut
yang berkaitan dengan proses
pembiakan.

anda(kba) nT( ✓) bahagian sistem pembiakan

betina yang akan menjadi buah selepas
persenyawaan.
 Ovul

Ovari

11ajRah di bawah menunjukkan

bahagian- bahagian satu anak benih.

MELINTANG
e1mPindahan butir debunga dari stamen ke
stigma.
e2rtuPmbuhan biji benih menjadi anak benih.
e3rcPantuman gamet jantan dan gamet betina
untuk menghasilkan zigot.

MENEGAK
uliskTan huruf dalam petak yang disediakan
e4ngPhasilan ovum oleh ovari.
bagi menunjukkan fungsi bahagian anak benih
e5rlePkatan embrio pada dinding
itu dengan betul.
uterus. e6ngPhasilan individu baru
 PRAKTIS 4

PRAKTIS SUMATIF

4.3Kitar Haid

1ajRah di bawah menunjukkan fasa yang berlainan dalam kitar haid.

(a) (i) Pada keseluruhannya, berapa lamakah tempoh kitar haid seorang perempuan?

(ii) Jika haid Rohana bermula pada 3 Mei, apakah tarikh haidnya yang akan datang?

eran(gbk)anTmaksud ‘fasa subur.’

(c) Bilakah seorang perempuan mula mengalami haid?

(d) (i) Bolehkah persenyawaan berlaku semasa haid?

(ii) Berikan satu sebab bagi jawapan di (d)(i).

(e) Namakan satu bahan yang disingkirkan semasa haid.

(f) Mengapakah seorang budak perempuan yang sudah mencapai akil baligh boleh hamil selepas
mengadakan persetubuhan hanya sekali?
PRAKTIS 4

eran(ggk)anT mengapa seorang lelaki tua masih boleh menghasilkan zuriat manakala seorang
perempuan tua tidak boleh.

4.4Persenyawaan dan Kehamilan

2aj(aah) dRi bawah menunjukkan fetus dalam uterus semasa minggu ke-36 kehamilan.

uterus

plasen ta
Fetus

tali pus at

serviks

(i) Di manakah persenyawaan berlaku dalam sistem pembiakan perempuan?

(ii) Terangkan apakah yang berlaku semasa persenyawaan.

eran(gbk)anTsecara ringkas bagaimana fetus menerima nutrien daripada ibunya.

(c) Mengapakah seorang ibu yang hamil tidak dibenarkan menggunakan dadah dan ubat-ubatan
terlarang?

atu p(ads) anSgan yang telah berkahwin selama beberapa tahun tidak mempunyai anak. Ketidakupayaan
pasangan itu mendapat anak disebabkan oleh kemandulan pada salah seorang daripada pasangan
itu atau kedua-duanya. Berikan satu sebab untuk kemandulan lelaki dan perempuan itu.
(i) Lelaki:

(ii) Perempuan:
ajah(dei) baRwah menunjukkan kaedah ligasi tiub yang dilakukan kepada seorang wanita.

hujung diikat
dipotong

ovari uterus
 PRAKTIS 4

(i) Berikan satu tujuan kaedah ini dilakukan.

(ii) Nyatakan bagaimana kaedah yang sama dilakukan kepada seorang lelaki.

(iii) Cadangkan satu cara untuk mengatasi kemandulan pada wanita.

4.7Pembiakan Tumbuhan

3aj(aah) dRi bawah menunjukkan dua tumbuhan P dan Q daripada spesies yang sama.

proses X

P Q
Butir-butir debunga dipindahkan dari tumbuhan P ke tumbuhan Q.
(i) Namakan proses X.

(ii) Nyatakan tiga kebaikan menggunakan proses X untuk pembiakbakaan dalam pertanian.
1.

2.

3.
(b) (i) Cadangkan satu cara untuk memastikan hanya proses X berlaku pada Q.

(ii) Berikan satu sebab bagi jawapan di (b)(i).

ajah(dci) baRwah menunjukkan pokok bunga raya ditanam di dalam taman tertutup.

PRAKTIS 4
(i) Cadangkan ditunjukkan di (a) dalam taman ini.
dua cara
untuk 1.
meningkatka
2.
n proses X
seperti yang (ii) Nyatakan satu sebab bagi jawapan di (c) (i).

ajah(di) seRbelah menunjukkan seekor rama-rama

menghisap nektar pada sekuntum bunga. bunga
erangkanTbagaimana situasi ini meningkatkan rama-rama
hasil buah daripada sepohon pokok.

4ajRah di bawah menunjukkan botol W, X, Y dan Z Z

diisi dengan biji benih kacang hijau dalam keadaan W X Y
yang berlainan.
lapisan
minyak

kapas lembap kapas kering air didih sejuk kapas kotak

lemba hitam
p
(a) Berikan satu sebab mengapa saiz biji benih dalam botol W membesar dan testanya pecah selepas
satu hari.

(b) Selepas dua hari, biji benih dalam botol W dan Z bercambah tetapi biji benih dalam botol Y tidak
bercambah.
Apakah kesan-kesan penggunaan minyak dan air didih sejuk dalam botol Y?

(i) Minyak:

(ii) Air didih sejuk:

ataka(cn) Ny dua cara yang boleh anda lakukan supaya biji benih dalam botol Y bercambah.

1. 2.
(d) Mengapakah biji benih dalam botol Z bercambah walaupun botol Z diletakkan dalam sebuah kotak
hitam?

apas(ek)erKing dalam botol X digantikan dengan kertas surat khabar lembap.

Didapati biji benih dalam botol X bercambah selepas 2 hari. Mengapa?

ataka(fn) Ny tiga cara menyimpan biji benih sayuran supaya tidak bercambah.
1.

2.

3.