PRAKTIS 1

3 Rajah di bawah menunjukkan enam gambar (b) Jadual di bawah menunjukkan beberapa
simbol amaran. imbuhan yang digunakan untuk
menyatakan kuantiti fizik yang
mempunyai nilai yang terlalu besar atau
terlalu kecil. Lengkapkan jadual dengan
menuliskan simbol dan nilai.
Imbuhan awal Simbol Nilai
A B C
(i) giga

(ii) mega

(iii) kilo

(iv) senti
D E F

(v) mili
Tuliskan huruf bagi simbol amaran di dalam
petak yang disediakan untuk memadankan
(vi) mikro
dengan contoh yang betul.
(vii) nano
Contoh Huruf bagi simbol amaran
5 (a) Rajah di bawah menunjukkan seorang
(a) Asid pekat penjual kain sedang mengukur panjang
sehelai kain.

(b) Merkuri

(c) Petrol

(d) Kalium

(i) Namakan satu alat pengukur yang

(e) Uranium
boleh digunakan olehnya untuk
mengukur panjang kain itu.
(f) Klorin

(ii) Jika panjang kain yang diukur ialah

3.5 meter, berapakah panjang kain itu
1.3 Kuantiti Fizik dan Unitnya dalam unit sentimeter?

4 (a) Jadual di bawah menunjukkan kuantiti fizik

yang sering digunakan dalam sukatan. (b) Rajah di bawah menunjukkan seorang
Lengkapkan jadual dengan menyatakan guru
unit S.I. dan simbol masing-masing. sedang mengambil masa seorang pelari
100 m.
Kuantiti
(i) Panjang (ii) Jisim (iii) Masa (iv) Suhu
fizik

Unit S.I.

Simbol

2
 PRAKTIS 1

(i) Namakan alat pengukur yang (i) Namakan alat pengukur ini.
digunakan oleh guru itu.

(ii) Pada rajah, tuliskan ‘Skala utama’

(ii) Jika masa yang diambil oleh pelari
itu untuk menamatkan larian 100 m
ialah 36 saat, apakah masa yang
diambil dalam unit jam?
dan ‘Skala vernier’ dalam petak yang
disediakan.
(iii) Rajah di bawah menunjukkan satu
bacaan pada alat pengukur di (b).

3 4 5 6
(c) Rajah di bawah menunjukkan satu
aktiviti yang dijalankan oleh Kamal untuk
menentukan jisim cecair X. 0 5 10

cecair Nyatakan bacaan yang ditunjukkan

X
oleh alat pengukur itu.

40 g 125 g (c) Rajah di bawah menunjukkan satu tolok

skru mikrometer.

(i) Namakan alat pengukur yang

digunakan dalam aktiviti ini.

(ii) Kira jisim cecair X dalam unit kilogram.

(i) Mengapakah tolok skru mikrometer

lebih jitu daripada alat pengukur di
Penggunaan Alat Pengukur,
1.4 (b)?
Kejituan, Kepersisan, Kepekaan
dan Ralat
6 (a) Gariskan jawapan yang betul bagi
pernyataan berikut.
(i) Angkup vernier memberikan nilai
pengukuran sekecil 0.01 (mm / cm).

(ii) (Pembaris meter / Angkup vernier) (ii) Rajah di bawah menunjukkan satu
memberikan nilai pengukuran yang bacaan pada tolok skru mikrometer.
lebih jitu.
(b) Rajah di bawah menunjukkan satu alat
pengukur.

Nyatakan bacaan itu.

3
 PRAKTIS 1

7 (a) Rajah di bawah menunjukkan garis bentuk (d) Rajah di bawah menunjukkan meniskus
seekor tupai yang disurih di atas sehelai air
kertas graf. di dalam sebuah silinder penyukat.
A

B
D

(i) Pada rajah, bulatkan huruf A, B, C

1 cm atau
D bagi menunjukkan kedudukan aras
1 cm mata yang betul semasa membaca isi
padu air tanpa ralat paralaks.
(i) Berdasarkan rajah, bulatkan jawapan
yang betul bagi luas tupai itu. (ii) Terangkan mengapa silinder penyukat
tidak memberikan bacaan yang jitu
14 cm2 15 cm2 16 cm2
jika dibandingkan dengan buret.
(ii) Adakah luas tupai itu jitu?

(iii) Berikan satu sebab untuk jawapan

anda di (ii).

1.5 Ketumpatan

(iv) Cadangkan bagaimana anda boleh 8 (a) Rajah di bawah menunjukkan bahan Y
mendapatkan luas tupai itu dengan yang dimasukkan ke dalam empat cecair
lebih jitu. yang berlainan iaitu K, L, M dan N.

(b) Rajah di bawah menunjukkan tiga jenis K L M N

neraca.
Susun cecair-cecair berikut mengikut
ketumpatan masing-masing dalam urutan
menurun dalam petak di bawah.

→ → →
(b) Rajah di bawah menunjukkan ketumpatan
pelbagai jenis bahan.
(i) Tandakan (✓) dalam petak yang
disediakan bagi neraca yang boleh
digunakan untuk mengukur jisim. gabus
(0.25 g/cm³)
(c) Tuliskan Betul atau Salah bagi pernyataan petrol
berikut. (0.75 g/cm³)
kayu
(0.8 g/cm³)
(i) Jisim ialah jumlah jirim yang air
terkandung di dalam sesuatu (1 g/cm³) plumbum
(11.4 g/cm³)
(ii) objek.
Jisim sesuatu objek adalah merkuri
berlainan di tempat yang (13.6 g/cm³)
berlainan.
4
 PRAKTIS 1

Berdasarkan rajah di atas, tuliskan Betul (e) Berdasarkan rajah di atas, hitungkan
atau Salah bagi pernyataan berikut. ketumpatan kiub aluminium itu.
(i) Semua pepejal adalah
lebih tumpat daripada
cecair. dan cecair mempunyai
(ii) Pepejal
ketumpatan yang berlainan.
(iii) Bahan yang kurang tumpat
akan timbul di atas bahan yang
lebih tumpat.

(c) Rajah di bawah menunjukkan jisim dua

kiub aluminium di atas neraca tuas dan isi
padunya dalam sebuah silinder penyukat. Langkah-langkah dalam
1.6
kiub aluminium Penyiasatan Saintifik
100 m
9 Tuliskan nombor di dalam petak yang
60 m
disediakan untuk menunjukkan urutan
langkah-langkah penyiasatan saintifik.

108 g
Menjalankan penyiasatan

kiub Merancang penyiasatan

aluminium
Membuat kesimpulan
Berdasarkan rajah di atas,
berapakah (i) jisim 1 kiub Membuat hipotesis
aluminium?
Mengumpul data
Membuat laporan
(ii) isi padu 1 kiub aluminium?
Mengenal pasti masalah
Menganalisis data
(d) Namakan kaedah yang digunakan untuk Mengawal pemboleh ubah
mencari isi padu kiub-kiub aluminium itu.

PRAKTIS SUMATIF

1.2 Makmal Sains Anda

1 Menjalankan pelbagai eksperimen sains adalah menyeronokkan. Akan tetapi, sebelum anda
dibenarkan menjalankan eksperimen, anda perlu mengetahui peraturan makmal dan langkah-langkah
keselamatan.
Rajah di bawah menunjukkan empat situasi yang berlaku di dalam makmal
sains. (a) Ah Seng sedang memanaskan suatu larutan dalam sebuah tabung
didih.
(i) Nyatakan kesalahan yang dilakukan oleh
Ah Seng.

(ii) Mengapakah perbuatan Ah Seng itu salah?

5
 PRAKTIS 1

(b) Sebuah kelalang kon pecah akibat terjatuh

daripada tangan Abu.
Nyatakan dua langkah yang harus dilakukan oleh
Abu selepas kejadian itu.

1.

2.

(c) Kay Reen sedang memanaskan satu bikar berisi

air.
(i) Nyatakan kesalahan Kay Reen.

(ii) Apakah yang harus dilakukan olehnya dan

mengapakah dia harus berbuat demikian?

(d) Zaini sedang menuangkan bahan kimia.

(i) Apakah akan terjadi jika bahan kimia itu terkena matanya.

(ii) Apakah yang harus dilakukan oleh Zaini dengan serta merta jika kejadian di (d)(i) berlaku?

(iii) Apakah yang boleh dilakukan untuk melindungi mata Zaini sebelum berlaku kemalangan?

1.4
Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan,
Kepersisan, Kepekaan dan Ralat
2 Rajah menunjukkan satu kaedah yang digunakan 62 m
oleh Nizam untuk mencari isi padu sesuatu bahan.
(a) Berapakah isi 60 m bahan
padu (i) bahan Q
P?
50 m

(ii) bahan Q?
bahan P
air

6
 PRAKTIS 1

(b) (i) Nyatakan kaedah yang digunakan dalam rajah di atas.

(ii) Namakan satu lagi alat yang boleh digunakan untuk kaedah yang dinyatakan dalam (b)(i).

(c) Mengapakah bahan Q mesti diikat dengan benang bersama dengan bahan P?

(d) Mengapakah bahan P harus diletakkan ke dalam silinder penyukat berisi air dengan perlahan-lahan?

(e) Apakah tujuan meletakkan sekeping kertas putih di belakang silinder penyukat semasa mengambil
bacaan?

(f) (i) Bolehkah anda menggunakan kaedah di (b)(i) untuk mengukur isi padu satu kiub
gula?

(ii) Berikan sebab bagi jawapan di (f)(i).

(iii) Cadangkan satu cara lain untuk mengukur isi padu kiub gula itu.

1.5 Ketumpatan

3 Rajah di sebelah menunjukkan satu

eksperimen yang dijalankan oleh Johari
untuk mengkaji kesan ketumpatan medium
terhadap berat objek W. Bacaan neraca
spring apabila objek W berada dalam
turpentin, alkohol dan air ditunjukkan objek W alkohol air
dalam jadual berikut. turpentin

(a) Tuliskan berat objek W dalam petak yang disediakan berdasarkan rajah.

Medium Ketumpatan/g cm–3 Bacaan neraca spring/N

Turpentin 0.87 (i)

Alkohol 0.79 (ii)

Air 1.0 (iii)

7
PRAKTIS 1

(b) Berdasarkan jadual, lukiskan satu carta bar untuk menunjukkan berat objek W dalam medium yang
berlainan.

(c) Berdasarkan carta bar di (b), apakah yang dapat dikatakan tentang berat objek W?

(d) Apakah kesimpulan yang boleh anda buat daripada pemerhatian eksperimen di atas?

(e) Ramalkan berat objek W jika ia dimasukkan ke dalam larutan P yang mempunyai ketumpatan
0.82 g cm–3.

(f) Nyatakan hubungan antara ketumpatan medium dengan berat objek W.

(g) Berdasarkan jadual dan carta bar di atas, apakah yang boleh anda rumuskan tentang berat
sesuatu objek?

8
 I II

IIIII

IIII

II

IIIII
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

II
III

A sitoplasma
B membran sel
C dinding sel
D mitokondria
E nukleus
F vakuol
Gkloroplas
 PRAKTIS 2

(c) Padankan maksud yang betul bagi (b) (i) Rajah di bawah menunjukkan usus
organisma unisel. kecil manusia.
Padankan organ ini kepada fungsi
● Terdiri daripada yang betul.
hanya satu sel
● Mencerna
Organisma makanan
unisel

● Terdiri daripada
usus kecil
lebih dari satu
sel ● Menyimpan
tinja

4 Jadual di bawah menunjukkan pelbagai jenis

fungsi sel manusia. Namakan sel manusia (ii) Pak Abu kuat merokok. Oleh itu, dia
berdasarkan fungsi yang diberi. diserang angin ahmar (strok). Sistem
Jenis sel Fungsi badan yang manakah yang tidak
berfungsi dengan baik bagi Pak Abu?
(a) Melindungi
Sel badan daripada
penyakit

(b) 6 (a) Gariskan jawapan yang betul untuk

Menghantar pernyataan berikut.
Sel
impuls
saraf (i) Sel darah (merah / putih) membawa
oksigen ke seluruh bahagian badan.
(c) Membolehkan
(ii) Suatu organ mengandungi pelbagai
Sel pergerakan
(sistem / tisu) yang bekerjasama.
bahagian badan
(iii) Sistem respirasi terdiri daripada
Membawa sekumpulan (tisu / organ) yang
(d) berlainan.
Sel oksigen ke
semua bahagian
(b) Tuliskan Betul atau Salah bagi
badan pernyataan
berikut.
(i) Badan manusia terdiri daripada
5 Rajah di bawah menunjukkan pelbagai organ pelbagai jenis sel.
dalam badan manusia.
(a) Tuliskan nama sistem bagi organ-organ
berikut.
(ii) Sel epitelium melindungi badan
daripada penyakit.

(iii) Sel tulang menghantar impuls saraf ke

(i) Sistem (ii) Sistem seluruh bahagian badan.

(iv) Sistem adalah lebih kompleks

daripada
organ.
(iii) Sistem (iv) Sistem

10
 PRAKTIS 2

2.2 Respirasi Sel dan Fotosintesis

7 Lengkapkan jadual di bawah berkenaan respirasi dan fotosintesis dengan menggunakan pernyataan
berikut.
Glukosa digunakan Oksigen digunakan Berlaku hanya pada
sel berkloroplas
Karbon dioksida digunakan Tenaga kimia dibina dan disimpan Karbon dioksida dibebaskan
Berlaku dalam semua sel hidup Berlaku hanya apabila Glukosa dihasilkan
terdapat cahaya
Oksigen dibebaskan Berlaku sepanjang masa Tenaga kimia digunakan

Aspek Respirasi Fotosintesis

(a) (b)
Masa berlaku

(c) (d)
Tempat berlaku

(e) (f)
Gas yang digunakan

(g) (h)
Gas yang dibebaskan

(i) (j)
Tenaga kimia

(k) (l)
Glukosa

PRAKTIS SUMATIF

Sel – Struktur, Fungsi dan

2.1
Organisasi
1 Semua hidupan, iaitu haiwan dan tumbuhan terbina daripada sel. Seperti ketulan bata yang digunakan
untuk membina rumah, sel-sel merupakan unit asas bagi semua
hidupan. (a) Rajah di bawah menunjukkan sel M dan N.
Sel M Sel N

M: N:
(i) Namakan sel M dan N dalam tempat kosong di atas.

11
 PRAKTIS 2

(ii) Nyatakan satu persamaan antara kedua-dua sel tersebut.

(iii) Mengapakah sel M tidak mempunyai bentuk tetap seperti sel N?

(iv) X mengawal semua aktiviti sel. Apakah X?

(v) Nyatakan fungsi Y dan Z yang hanya terdapat pada sel N.

Fungsi Y:

Fungsi Z:
(b) Rajah menunjukkan hidra.

(i) Terangkan mengapa hidra tidak boleh membuat makanan sendiri.

(ii) Mengapakah hidra mempunyai lebih daripada satu sel?

(iii) Hidra dan paramesium adalah mikroorganisma. Apakah perbezaan antara kedua-dua
mikroorganisma ini?

2 Sistem terdiri daripada pelbagai organ. Sistem-sistem menyelaraskan fungsi khusus masing-masing untuk
memastikan badan manusia sentiasa sihat dan normal.
(a) Rajah di bawah menunjukkan satu sistem dalam badan manusia.

J
K

(i) Namakan organ J dan K.

Organ J:

Organ K:
(ii) Namakan sistem yang ditunjukkan dalam rajah di atas.

12
 PRAKTIS 2

(iii) Nyatakan fungsi utama sistem ini.

(b) Rajah di bawah menunjukkan satu lagi sistem dalam badan manusia.

(i) Namakan sistem yang ditunjukkan dalam rajah di atas.

(ii) Nyatakan dua fungsi sistem ini.

1.

2.
(iii) Apakah yang disimpan dalam X seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas?

(iv) Apakah yang akan terjadi kepada badan kita jika bahan-bahan buangan tidak disingkirkan
daripada badan kita?

(v) Nyatakan satu bahan buangan yang disingkirkan oleh kulit.

2.2 Respirasi Sel dan Fotosintesis

3 Fotosintesis ialah proses di mana tumbuhan hijau membuat makanan sendiri. Proses fotosintesis
memerlukan cahaya matahari, karbon dioksida, klorofil dan air untuk menghasilkan glukosa yang
kemudiannya disimpan dalam bentuk kanji.
(a) Rajah di bawah menunjukkan langkah-langkah untuk menguji kehadiran kanji.

tabung
titisan iodin
didih
jubin
bikar air panas
putih
alkohol

air didih air panas

daun

daun

R S

P Q

13
serkup kaca A serkup kaca B

tumbuhan
dalam pasu

larutan
natrium
hidroksida
larutan kalium
kepingan hidrogen karbonat
kaca
 PRAKTIS 3

4 Rajah menunjukkan keadaan suatu pokok (b) Apakah proses yang boleh menyebabkan
pada waktu pagi dan petang. perubahan keadaan pokok kepada yang
dilihat pada waktu petang?

(c) Lengkapkan ayat-ayat berikut dengan

perkataan yang betul:

(i) Pokok menyerap

dari tanah dan mengangkutnya ke

daun untuk dihilangkan melalui proses

pagi petang
.

(ii) Apabila
(a) Apakah yang terjadi kepada pokok dalam
persekitaran
rajah pada waktu petang?
meningkat, kadar kehilangan air akan
.

5 Lengkapkan carta alir mengenai kawal atur suhu badan manusia.

Kesan:
Suhu (a) Menurunkan
darah naik Otak mencetuskan suhu badan
mekanisme
penyejukan (b)

Suhu Suhu badan

badan normal
normal

(c)
Kesan:
1 Perpeluhan berkurang
2 Bulu roma menegak
Suhu darah 3 Badan menggigil (d)
turun

16
 PRAKTIS 3

PRAKTIS SUMATIF

Homeostasis dalam Benda

3.1
Hidup
1 Rajah di bawah menunjukkan suatu organ pada badan manusia.

(a) Apakah organ yang ditunjukkan dalam rajah?

(b) Namakan struktur-struktur berlabel P, Q dan R.

P:

Q:

R:
(c) Apakah fungsi bagi struktur P dan Q.
KBAT
P:

Q:
(d) Huraikan keadaan organ yang anda namakan di (a) pada cuaca yang panas.

2 Graf berikut menunjukkan kesan perubahan suhu persekitaran ke atas suhu badan manusia
berbanding seekor cicak.
Suhu organisma (°C)

manusia

cicak

Suhu
persekitaran (°C)

17
 PRAKTIS 3

(a) Apakah yang berlaku kepada suhu badan manusia apabila suhu persekitaran meningkat?
KBAT Terangkan jawapan anda.

(b) Apakah yang berlaku kepada suhu badan cicak apabila suhu persekitaran meningkat? Terangkan
KBATjawapan anda.

(c) Mengapakah cicak tidak aktif apabila suhu persekitaran sangat rendah?

(d) Berapakah suhu badan normal bagi manusia ?

3 (a) Apakah maksud istilah homeostasis?

(b) Graf berikut menunjukkan suhu badan Ali sebelum dia mandi, semasa mandi dan selepas mandi
(Suhu air mandi dari paip ialah 22°C).

Su u ba d n Ali( ° C

Masa (mn
i it )

(i) Berapa lamakah Ali mandi?

(ii) Terangkan mengapa suhu badan Ali menurun.

18
 PRAKTIS 3

(c) Berapa lamakah tempoh masa yang diambil oleh badan Ali untuk kembali ke suhu badan normal?

(d) Terangkan peranan yang dimainkan oleh salur darah pada kulit dan otot badan untuk membantu
suhu KBAT badan kembali ke suhu asal .

4 (a) Namakan dua organ badan manusia yang terlibat dalam homeostasis.

(b) Graf berikut menunjukkan bagaimana kuantiti peluh dan air kencing berubah-ubah dengan suhu.

Kuantiti peluh / air kencing dihasilkan (cm3/jam)

peluh

air kencing

Suhu di luar (°C)

(i) Pada suhu berapakah kuantiti peluh dan air kencing sama banyak?

(ii) Apakah yang berlaku kepada kuantiti peluh apabila suhu meningkat? Terangkan mengapa ini
KBAT berlaku.

(c) Huraikan apa yang akan berlaku kepada kuantiti air kencing apabila suhu di luar meningkat dan
KBAT terangkan mengapa.

19
 R

P Q
P Q R

A
B

P Q R C
D
E
 PRAKTIS 4

(ii) Bahagian B ialah organ yang (ii) Mengapakah telur atau ovum manusia
menghasilkan sperma dan hormon. lebih besar daripada sperma?

(c) Gariskan jawapan yang betul tentang

sperma.
(i) Sperma adalah sel yang paling (besar
/ kecil) di dalam badan manusia. 4 Lengkapkan jadual di bawah berkenaan
dengan perbezaan antara gamet jantan
(ii) Daripada jutaan sperma yang dan gamet betina menggunakan
memasuki badan perempuan, hanya perkataan-perkataan yang diberi.
(satu / sepuluh) yang diperlukan
untuk mensenyawakan satu ovum. Sel yang Biasanya satu bagi
paling besar setiap 28 hari
3 Rajah di bawah menunjukkan sistem Kira-kira 24 jam Sperma
pembiakan perempuan. Boleh bergerak Berbentuk sfera
Testis Sel yang paling kecil
Berjuta-juta Ovum
secara
berterusan
Seperti berudu Ovari
W
Tidak boleh bergerak Kira-kira 72 jam

Perbezaan
Gamet jantan Gamet betina
(a) (i) Namakan bahagian yang berlabel W. dari aspek
(a) (b)
Nama
(ii) Apakah yang dihasilkan oleh organ W?

(c) (d)
Dihasilkan
(iii) Namakan proses semasa organ W
oleh
membebaskan bahan yang dihasilkan
di (a)(ii).
(e) (f)
Bilangan
yang
(b) Namakan bahagian di mana penempelan dihasilkan
embrio berlaku.
(g) (h)
Saiz
(c) Rajah di bawah menunjukkan satu ovum.
(i) (j)
lapisan jeli
membran sel Bentuk
sitoplasma

(k) (l)
nukleus
Pergerakan
(i) Apakah yang terkandung di dalam
nukleus ovum? (m) (n)
Tempoh hayat

21
 PRAKTIS 4

4.4 Persenyawaan dan Kehamilan (ii) Namakan proses yang akan berlaku
selepas kejadian di (c)(i).

5 Rajah di bawah menunjukkan tiga proses

yang berlaku dalam sistem pembiakan
perempuan.
Faktor yang Mempengaruhi
4.5
R Perkembangan Fetus dan Bayi
Q

6 (a) Gariskan jawapan yang betul bagi

ovum
pernyataan berikut
sperma
P (i) (Vitamin B / Vitamin C) perlu diambil
oleh seorang ibu yang hamil untuk
perkembangan sistem saraf bayi yang
baik.
(a) Namakan proses P, Q dan R dengan (ii) Fungsi (natrium / kalsium) adalah
menggunakan perkataan-perkataan berikut. untuk membentuk tulang dan gigi
Pengovulan Penempelan yang kuat dan sihat.
Persenyawaan (iii) Ibu yang mengandung perlu makan
lebih banyak sayur-sayuran dan buahl
buahan untuk mencegah (sembelit /
P:
rikets.)
Q:
(iv) Ibu yang mengandung memerlukan
R: (zat besi / iodin) untuk menjamin
peng- hasilan darah yang
(b) Tuliskan dalam kotak berikut peringkatu mencukupi.
peringkat perkembangan selepas sperma
bercantum dengan ovum. (b) Tuliskan Betul atau Salah bagi pernyataan
berikut.
Sperma (i) Susu ibu adalah lebih baik daripada
+ susu lembu kerana lebih berkhasiat
↓
Ovum dan bersih.

(ii) Makanan yang mengandungi protein

↓ harus dielakkan oleh seorang ibu
yang hamil.

↓ (iii) Selain daripada memakan makanan

yang berkhasiat, seorang perempuan
yang hamil juga memerlukan rehat
dan tidur yang mencukupi.

(i) Apakah yang akan terjadi jika ovum (iv) Ibu mengandung yang merokok boleh
(c) itu tidak disenyawakan dalam masa menyebabkan kecacatan mental dan
24 fizikal kepada bayi.
jam?

22
 PRAKTIS 4
(ii) Tandakan (✓) fungsi bahagian yang
Kemandulan dan Pencegahan berlabel A.
4.6
Kehamilan
7 Padankan kaedah mencegah kehamilan di Menarik perhatian serangga
bawah dengan fungsinya.
Menerima butir-butir
debunga
Kaedah
Menghasilkan butir-butir
mencegah Fungsi debunga
kehamilan

Membunuh sperma (b) Rajah di bawah menunjukkan sebutir

(a) Kondom debunga
yang memasuki
faraj. bunga raya.
Menghalang sperma
(b) IUCD daripada masuk ke
dalam tiub Falopio.

Menghalang
(c) Diafragma Tandakan (✓) gamet yang terdapat dalam
pengovulan.
butir debunga itu.
Menghalang
(d) Spermisid
penempelan Gamet betina
embrio.
Menghalang sperma
Gamet jantan
(e) Ligasi daripada masuk ke
dalam uterus.
9 (a) Rajah di bawah menunjukkan enam jenis
Menghalang sperma tumbuhan yang membiak secara vegetatif.
(f) Pil pencegah
daripada masuk ke
kehamilan
dalam faraj.

4.7 Pembiakan Tumbuhan

A B C
8 (a) (i) Rajah di bawah menunjukkan bahagiana
bahagian berlainan bagi sekuntum
bunga raya.

D E F

Pilih dan tuliskan abjad ke dalam petak yang

disediakan bagi menunjukkan cara pembiakan
vegetatif yang betul.

(i) Keratan (iv)

Umbisi
batang
(ii) Batang (v)
Sulur
rayap
Pada rajah di atas, tandakan (✓) pada (iii) (vi)
huruf yang menunjukkan bahagian Rizom Tuber
pembiakan betina bunga.

23
 PRAKTIS 4

10 (a) Maklumat di bawah menunjukkan peringkatw

Fungsi Huruf
peringkat persenyawaan tumbuhan.
Tuliskan nombor dalam petak yang (a) Menyimpan dan
disediakan untuk menunjukkan membekalkan makanan
langkah-langkah persenyawaan. kepada anak benih

(b) Berkembang menjadi akar

Tiub debunga tumbuh ke tumbuhan
bawah melalui stil.
(c) Melindungi biji benih dan
embrio
Tiub debunga tumbuh keluar
dari butir debunga. (d) Membenarkan kemasukan
air dan udara

Gamet jantan memasuki ovul (e) Tempat perlekatan biji

dan bercantum dengan ovum. benih pada buah

(f) Berkembang menjadi pucuk

Nukleus di dalam butir debunga tumbuhan
membahagi untuk
menghasilkan dua gamet 12 Lengkapkan teka silang kata berikut yang
jantan. berkaitan dengan proses pembiakan.

Tiub debunga sampai ke ovul.

(b) Tandakan (✓) bahagian sistem pembiakan

betina yang akan menjadi buah selepas
persenyawaan.

Ovul

Ovari

11 Rajah di bawah menunjukkan bahagiana

bahagian satu anak benih.

MELINTANG
1 Pemindahan butir debunga dari stamen ke
stigma.
2 Pertumbuhan biji benih menjadi anak benih.
3 Percantuman gamet jantan dan gamet
betina untuk menghasilkan zigot.

Tuliskan huruf dalam petak yang disediakan MENEGAK

bagi menunjukkan fungsi bahagian anak benih 4 Penghasilan ovum oleh ovari.
itu dengan betul. 5 Perlekatan embrio pada dinding uterus.
6 Penghasilan individu baru

24
 PRAKTIS 4

PRAKTIS SUMATIF

4.3 Kitar Haid

1 Rajah di bawah menunjukkan fasa yang berlainan dalam kitar haid.

(a) (i) Pada keseluruhannya, berapa lamakah tempoh kitar haid seorang perempuan?

(ii) Jika haid Rohana bermula pada 3 Mei, apakah tarikh haidnya yang akan datang?

(b) Terangkan maksud ‘fasa subur’.

(c) Bilakah seorang perempuan mula mengalami haid?

(d) (i) Bolehkah persenyawaan berlaku semasa haid?

(ii) Berikan satu sebab bagi jawapan di (d)(i).

(e) Namakan satu bahan yang disingkirkan semasa haid.

(f) Mengapakah seorang budak perempuan yang sudah mencapai akil baligh boleh hamil selepas
mengadakan persetubuhan hanya sekali?

25
 PRAKTIS 4

(g) Terangkan mengapa seorang lelaki tua masih boleh menghasilkan zuriat manakala seorang
perempuan tua tidak boleh.

4.4 Persenyawaan dan Kehamilan

2 (a) Rajah di bawah menunjukkan fetus dalam uterus semasa minggu ke-36 kehamilan.

uterus

plasenta
Fetus

tali pusat

serviks

(i) Di manakah persenyawaan berlaku dalam sistem pembiakan perempuan?

(ii) Terangkan apakah yang berlaku semasa persenyawaan.

(b) Terangkan secara ringkas bagaimana fetus menerima nutrien daripada ibunya.

(c) Mengapakah seorang ibu yang hamil tidak dibenarkan menggunakan dadah dan ubat-ubatan
terlarang?

(d) Satu pasangan yang telah berkahwin selama beberapa tahun tidak mempunyai anak. Ketidakupayaan
pasangan itu mendapat anak disebabkan oleh kemandulan pada salah seorang daripada
pasangan itu atau kedua-duanya. Berikan satu sebab untuk kemandulan lelaki dan perempuan
itu.

(i) Lelaki:

(ii) Perempuan:
(e) Rajah di bawah menunjukkan kaedah ligasi tiub yang dilakukan kepada seorang wanita.

hujung diikat
dipotong

uterus
ovari

26
 PRAKTIS 4

(i) Berikan satu tujuan kaedah ini dilakukan.

(ii) Nyatakan bagaimana kaedah yang sama dilakukan kepada seorang lelaki.

(iii) Cadangkan satu cara untuk mengatasi kemandulan pada wanita.

4.7 Pembiakan Tumbuhan

3 (a) Rajah di bawah menunjukkan dua tumbuhan P dan Q daripada spesies yang sama.

proses X

Butir-butir debunga dipindahkan dari tumbuhan P ke tumbuhan

Q. (i) Namakan proses X.

(ii) Nyatakan tiga kebaikan menggunakan proses X untuk pembiakbakaan dalam pertanian.

1.

2.

3.
(b) (i) Cadangkan satu cara untuk memastikan hanya proses X berlaku pada Q.

(ii) Berikan satu sebab bagi jawapan di (b)(i).

(c) Rajah di bawah menunjukkan pokok bunga raya ditanam di dalam taman tertutup.

27
 PRAKTIS 4

(i) Cadangkan dua cara untuk meningkatkan proses X seperti yang ditunjukkan di (a) dalam taman
ini.

1.
2.

(ii) Nyatakan satu sebab bagi jawapan di (c) (i).

(d) Rajah di sebelah menunjukkan seekor rama-rama bunga

menghisap nektar pada sekuntum bunga.
Terangkan bagaimana situasi ini rama-rama

meningkatkan hasil buah daripada sepohon

pokok.

4 Rajah di bawah menunjukkan botol W, X, Y dan Z W X Y

diisi dengan biji benih kacang hijau dalam

keadaan yang berlainan.
lapisan
minyak

kapas lembap kapas kering air didih sejuk kapas kotak

lembap hitam
(a) Berikan satu sebab mengapa saiz biji benih dalam botol W membesar dan testanya pecah selepas
satu hari.

(b) Selepas dua hari, biji benih dalam botol W dan Z bercambah tetapi biji benih dalam botol Y tidak
bercambah.
Apakah kesan-kesan penggunaan minyak dan air didih sejuk dalam botol
Y? (i) Minyak:

(ii) Air didih sejuk:

(c) Nyatakan dua cara yang boleh anda lakukan supaya biji benih dalam botol Y bercambah.

1. 2.
(d) Mengapakah biji benih dalam botol Z bercambah walaupun botol Z diletakkan dalam sebuah kotak
hitam?

(e) Kapas kering dalam botol X digantikan dengan kertas surat khabar lembap.
Didapati biji benih dalam botol X bercambah selepas 2 hari. Mengapa?

Nyatakan tiga cara menyimpan biji benih sayuran supaya tidak

(f)
bercambah. 1.

2.

3.

28