ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

EDUG-400: Εισαγωγή στις Επιστήμες Αγωγής

Εισαγωγή
Ο παρών Οδηγός Μελέτης αποτελεί βασικό βοήθημα του μαθήματος «Εισαγωγή στις
Επιστήμες Αγωγής», το οποίο προσφέρεται στο πλαίσιο του εξ αποστάσεως Μεταπτυχιακού
Προγράμματος Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Σκοπός του Οδηγού αυτού είναι να
καθοδηγήσει τους/τις φοιτητές/τριες και να τους/τις βοηθήσει στη συστηματική αξιοποίηση
του εκπαιδευτικού υλικού στο οποίο στηρίζεται η διδασκαλία του μαθήματος. Ο Οδηγός
ενδείκνυται να χρησιμοποιείται από κοινού με το Διάγραμμα Μαθήματος, όπως επίσης και με
το εκπαιδευτικό υλικό που αναρτάται στη διαδικτυακή και διαδραστική πλατφόρμα του
μαθήματος (moodle). O Οδηγός αποτελείται από 6 ενότητες. Η επιτέλεση των δραστηριοτήτων
είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς θα σας βοηθήσει να αφομοιώσετε την ύλη του μαθήματος,
αλλά και να αναπτύξετε κριτική σκέψη πάνω σε διάφορα παιδαγωγικά θέματα. Τόσο οι
δραστηριότητες όσο και η προτεινόμενη βιβλιογραφία θα εμπλουτίζονται κατά τη διάρκεια
του εξαμήνου.

1
 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 (εβδομάδες 1 και 2)
Βασική ορολογία σχετικά με τις επιστήμες αγωγής – Σκοποί και θεσμοί της αγωγής

ΣΤΟΧΟΙ
Οι φοιτητές/φοιτήτριες να είναι σε θέση:
• Να επεξηγούν βασικές έννοιες των επιστημών αγωγής: μάθηση, αγωγή, παιδαγωγός,
εκπαίδευση, παιδεία, κοινωνικοποίηση, κουλτούρα, πολιτισμός.
• Να συγκρίνουν βασικές έννοιες του πεδίου, εντοπίζοντας την μεταξύ τους
αλληλεξάρτηση.
• Να αναγνωρίζουν τη συνάρτηση μεταξύ των επιστήμων αγωγής με άλλες κοινωνικές
επιστήμες (π.χ. ιστορία της εκπαίδευσης, κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, φιλοσοφία
της εκπαίδευσης).
• Να αναλύουν σημαντικές συνθήκες που καθορίζουν τους σκοπούς της εκπαίδευσης σε
μια κοινωνία.
• Να επιχειρηματολογούν για τη σημαντικότητα της οικογενειακής αγωγής.
• Να αναφέρουν κοινωνικούς θεσμούς μάθησης, αναγνωρίζοντας τη συμβολή τους στην
αγωγή του μαθητή.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Με το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
• Να κατανοήσουν τους σκοπούς αγωγής του μαθητή.
• Να ερμηνεύουν κριτικά τις βασικές έννοιες του πεδίου, επισημαίνοντας παράγοντες
που τις διαμορφώνουν και τις αλλοιώνουν σε διαφορετικές εποχές.
• Να συζητούν την αξία των θεσμών έξω από το σχολείο που επηρεάζουν την αγωγή του
μαθητή.

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ
μάθηση, αγωγή, εκπαίδευση, παιδεία, κοινωνικοποίηση, κουλτούρα, πολιτισμός, θεωρητική
παιδαγωγική, εφαρμοσμένη παιδαγωγική, σκοποί αγωγής, θεσμοί αγωγής

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κρίβας, Σ. (2007). Παιδαγωγική Επιστήμη: Βασική Θεματική. Aθήνα: Gutenberg. (4ο και 6ο
Κεφάλαιο) [Αναρτημένο στην πλατφόρμα: επιλεγμένα κείμενα]
Ξωχέλλης, Π. (2018). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική: Θεμελιώδη Προβλήματα της Παιδαγωγικής
Επιστήμης. Θεσσαλονίκη: Aδελφοί Κυριακίδη.

2
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μαυροειδής, Γ. (2011). Εισαγωγή στις Επιστήμες Αγωγής. Αθήνα: Γρηγόρη.
Πυργιωτάκης, Ε. (2000). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εβδομάδα 1
Να συζητήσετε στο forum το πιο κάτω ερώτημα:
• Ποιες τρεις διαφορετικές ερμηνείες του όρου «παιδεία», κατά την άποψή σας, έχουν
την μεγαλύτερη απήχηση στη σύγχρονη αντίληψη.
Εβδομάδα 2
Να συζητήσετε στο forum το πιο κάτω ερώτημα:
• Να προσδιορίσετε τρεις σημαντικούς παράγοντες που πιστεύετε ότι έχουν πρωταρχική
επίδραση στην παιδεία των πολιτών μιας χώρας, επεξηγώντας το ρόλο του καθενός.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 (εβδομάδες 3 και 4)

Αναλυτικό πρόγραμμα: περιεχόμενο και λειτουργικότητα

ΣΤΟΧΟΙ
Οι φοιτητές/φοιτήτριες να είναι σε θέση:
• Να ορίζουν τι είναι το αναλυτικό πρόγραμμα.
• Να περιγράφουν την ιστορική αναδρομή της εγκαθίδρυσης του αναλυτικού
προγράμματος στο σχολείο.
• Να προσδιορίζουν τη δομή και τη λειτουργικότητα ενός αναλυτικού προγράμματος.
• Να παρουσιάζουν τις εμφάσεις του αναθεωρημένου Ελλαδικού αναλυτικού
προγράμματος, επισημαίνοντας συγκεκριμένες σημαντικές τροποποιήσεις.
• Να επεξηγούν τους λόγους για τους οποίους ένα αναλυτικό πρόγραμμα απαιτείται να
τροποποιηθεί σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Με το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
• Να ερμηνεύουν τη θέση και την αναγκαιότητα του αναλυτικού προγράμματος στην
εκπαίδευση.
• Να εξετάζουν κριτικά τους παράγοντες που συμβάλλουν στη μεταρρύθμιση του
αναλυτικού προγράμματος σε σχέση με τις εκάστοτε κοινωνικο-πολιτισμικές συνθήκες
ενός κράτους.
• Να αξιοποιούν σωστά το αναλυτικό πρόγραμμα στη διδακτική εργασία τους.

3
ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ
αναλυτικό πρόγραμμα, «εγκύκλια παιδεία», Ερβαρτιανή σχολή, εκπαιδευτικό σύστημα,
μεταρρύθμιση, σκοποί της εκπαίδευσης, στοχοθεσία μαθήματος, διδακτική μεθοδολογία, διά
βίου μάθηση, διαθεματικό ενιαίο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κουτσελίνη, Μ. (2011). Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σήμερα: Ανάγκη επαναπροσδιορισμού.
Στο: Γ. Μαυροειδής, (Επιμ.) Εισαγωγή στις Επιστήμες Αγωγής. Αθήνα: Γρηγόρη.
[Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Επιλεγμένα κείμενα]
Σκουμπούρδη, Χ. (2009). Οι Μεταρρυθμίσεις του Εκπαιδευτικού Συστήματος στην Ελλάδα
και τα Αναλυτικά Προγράμματα των Μαθηματικών. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 159, 95-118.
[Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Ενότητα 2γ]

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εβδομάδα 3
Να συζητήσετε στις ομάδες σας και να παρουσιάσετε ένα πλέγμα κοινωνικο-πολιτισμικών
συνθήκων που καθιστούν αναγκαία τη μεταρρύθμιση του αναλυτικού προγράμματος σε ένα
εκπαιδευτικό σύστημα. Μπορείτε να κάνετε αναφορά και στο Ελλαδικό εκπαιδευτικό
σύστημα (έκταση 300-400 λέξεις).
Εβδομάδα 4
Να επιλέξετε ένα θέμα διδασκαλίας από μάθημα του αναλυτικού προγράμματος και να
καθορίσετε 3 ειδικούς στόχους για ένα σαραντάλεπτο μάθημα.

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 (εβδομάδες 5 και 6)

Σημαντικοί εκπρόσωποι του «νέου» σχολείου – Κριτική παιδαγωγική

ΣΤΟΧΟΙ
Οι φοιτητές/φοιτήτριες να είναι σε θέση:
• Να σχολιάζουν και αντιπαραβάλλουν σημαντικές παιδαγωγικές αρχές των
εκπροσώπων παιδαγωγών του «νέου» σχολείου.
• Να προσδιορίζουν τις θεμελιακές αρχές της κριτικής παιδαγωγικής με βάση τις
απόψεις του Πάολο Φρέιρε.
• Να επιχειρηματολογούν για τη σημαντικότητα της εφαρμογής της κριτικής
παιδαγωγικής.
• Να εντοπίζουν πιθανές δυσκολίες και εμπόδια που εμπλέκονται στην εφαρμογή της
κριτικής παιδαγωγικής σε μια τάξη.

4
 • Να σκιαγραφούν τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του Dewey, επεξηγώντας την απήχηση
που έχουν στη σύγχρονη εκπαιδευτική θεωρία.
• Να περιγράφουν τη θέση του μαθητή στην κριτική παιδαγωγική και την εμπειρική
μάθηση.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Με το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
• Να ερμηνεύουν την αξία και τη συμβολή σημαντικών παιδαγωγών στη διαμόρφωση
της σύγχρονης διδακτικής θεωρίας και πράξης.
• Να εξετάζουν κριτικά το ρόλο του δασκάλου και του μαθητή στην εφαρμογή της
κριτικής παιδαγωγικής και της εμπειρικής μάθησης.
• Να συζητούν παιδαγωγικά θέματα που σχετίζονται με την επίδραση που έχει η
παιδαγωγική φιλοσοφία που εφαρμόζει ο δάσκαλος στη διδασκαλία/μάθηση.

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ
Ρουσσώ, Πεσταλότσι, Μοντεσσόρι, Φρέιρε, Dewey, κίνημα νέας αγωγής, σεβασμός στη φύση
του παιδιού, αυτενέργεια, κριτική παιδαγωγική, προβληματίζουσα εκπαίδευση, αμφισβήτηση,
ελευθερία συνείδησης, διαμορφωτική συνείδηση, κοινωνική δικαιοσύνη, εξανθρωπιστική
εκπαίδευση, μετασχηματιστική μάθηση, δημοκρατική μάθηση, εμπειρική μάθηση

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Houssaye, J. (Eκδ.) (2000). Δεκαπέντε Παιδαγωγοί: Σταθμοί στην Ιστορία της Παιδαγωγικής
Σκέψης. Aθήνα: Μεταίχμιο. [Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Ενότητα 3δ].

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Dewey, J. (1980). Εμπειρία και Εκπαίδευση. Αθήνα: Γλάρος
Freire, P. (2009). Η Αγωγή του Καταπιεζόμενου. Αθήνα: Κέδρος. [Αναρτημένο στην
πλατφόρμα: Ενότητα 3ε]
Giroux, H. A. (2010). Rethinking Education as the Practice of Freedom: Paulo Freire and the
Promise of Critical Pedagogy. Policy Futures in Education, 8(6), 715-721.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εβδομάδα 5
Να συζητήσετε στο forum ποιος παιδαγωγός του «νέου» σχολείου σας εμπνέει περισσότερο,
αιτιολογώντας την άποψή σας.

5
Εβδομάδα 6
Να σχεδιάσετε δύο δραστηριότητες για τη διδασκαλία συγκεκριμένου θέματος με βάση την
εμπειρική μάθηση. Να περιγράψετε με λεπτομέρεια πώς θα εργαστούν δάσκαλος και μαθητές,
κατά την πορεία εφαρμογής των δραστηριοτήτων.

ΕΝΟΤΗΤΑ 4 (εβδομάδες 7 και 8)

Το φαινόμενο της διδασκαλίας – Στοιχεία της διδασκαλίας

ΣΤΟΧΟΙ
Οι φοιτητές/φοιτήτριες να είναι σε θέση:
• Να διακρίνουν τη διδασκαλία σε άτυπη/φυσική και σχολική διδασκαλία, εκθέτοντας
τις ομοιότητες και τις διαφορές τους.
• Να αναφέρουν διάφορα άτυπα περιβάλλοντα μάθησης, επεξηγώντας τη συμβολή τους.
• Να ορίζουν τη σχολική διδασκαλία, τονίζοντας την ποιότητα της συμμετοχικότητας
που χρειάζεται από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές.
• Να επιχειρηματολογούν για την υπόσταση της σχολικής διδασκαλίας ως επιστήμη,
πρακτική και τέχνη.
• Να περιγράφουν τους απαραίτητους επιστημολογικούς παράγοντες για την πρακτική
της σχολικής διδασκαλίας.
• Να αναλύουν την παρουσία του δασκάλου ως ένα ισχυρό επιστημολογικό παράγοντα
της σχολικής διδασκαλίας, αντιπαραβάλλοντας διαφορετικά μοντέλα δασκάλου.
• Να καθορίζουν τη θέση του μαθητή στην τάξη, λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικά
μοντέλα δασκάλου.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Με το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
• Να εκτιμούν την αξία της άτυπης/φυσικής διδασκαλίας/μάθησης σε σχέση με τους
διάφορους τομείς ανάπτυξης του μαθητή.
• Να εξετάζουν κριτικά το ρόλο του δασκάλου και του μαθητή στην εφαρμογή μιας
καλής διδασκαλίας.
• Να εμβαθύνουν σε παιδαγωγικά θέματα που αφορούν τόσο στη συμμετοχή του μαθητή
στη διδασκαλία όσο και στις απαραίτητες παιδαγωγικές αρετές του δασκάλου,
διανοητικές και ηθικές.

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ
άτυπη/φυσική διδασκαλία, σχολική διδασκαλία, επιστημολογικοί παράγοντες διδασκαλίας,
διδασκαλία ως επιστήμη, πρακτική και τέχνη, δημοκρατικός/αυταρχικός δάσκαλος, καλή

6
διδασκαλία, ενεργητική συμμετοχή, τομείς μάθησης (γνωστικός, συναισθηματικός,
κοινωνικός, ηθικός, πνευματικός), παιδαγωγικές αρετές (διανοητικές και ηθικές)

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Hadjipanteli, A. (2018). Aretaic Pedagogy: How We Can Transform the Aesthetics of Good
Teaching. The Curriculum Journal, 29(4), 448-463.
Ξωχέλλης, Π. (2018). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική: Θεμελιώδη Προβλήματα της Παιδαγωγικής
Επιστήμης. Θεσσαλονίκη: Aδελφοί Κυριακίδη.
Παπασταμάτης, Α. (2006). Το φαινόμενο της Διδασκαλίας. Επιστήμες Αγωγής, 4, 181-188.
[Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Επιλεγμένα κείμενα]

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Illeris, K. (2016). O Tρόπος που Μαθαίνουμε: Οι Πολλαπλές Διαστάσεις της Μάθησης στην
Τυπική και Άτυπη Εκπαίδευση. Αθήνα Μεταίχμιο.
Τοmlinson, C. A. (2004). Διαφοροποίηση της Εργασίας στην Αίθουσα Διδασκαλίας. Αθήνα:
Γρηγόρη.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εβδομάδα 7
Να ετοιμάσετε ένα κατάλογο με πέντε άτυπα περιβάλλοντα μάθησης που θα αξιοποιούσατε
στο πλαίσιο διδασκαλίας των μαθημάτων σας. Να επεξηγήσετε τη σημαντικότητα του κάθε
περιβάλλοντος ξεχωριστά με βάση δύο επιχειρήματα.
Εβδομάδα 8
Να συζητήσετε ποιες, κατά τη γνώμη σας, είναι οι παιδαγωγικές αρετές που χρειάζεται να
εφαρμόσει ο εκπαιδευτικός στο πλαίσιο της κριτικής παιδαγωγικής (έκταση 300-400 λέξεις).

ΕΝΟΤΗΤΑ 5 (εβδομάδες 9 και 10)

Σχολική τάξη – Σχολικό κλίμα και οι συνέπειες στη διδασκαλία/μάθηση

ΣΤΟΧΟΙ
Οι φοιτητές/φοιτήτριες να είναι σε θέση:
• Να ερμηνεύουν τον όρο «τάξη», αναφέροντας διαφορετικές σημασίες.
• Να περιγράφουν συνθήκες που συμβάλλουν σημαντικά στην εγκαθίδρυση της
πειθαρχίας μέσα στην τάξη.
• Να συζητούν πώς αντιμετωπίζεται η πειθαρχία από διαφορετικά μοντέλα δασκάλου.
• Να επεξηγούν το σχολικό κλίμα ως ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

7
 • Να καθορίζουν μια σειρά από συντελεστικούς παράγοντες που βοηθούν στη
δημιουργία θετικού κλίματος σε μια σχολική τάξη.
• Να συζητούν την παρουσία του δασκάλου ως καθοριστικό παράγοντα της πειθαρχίας
και του θετικού κλίματος στην τάξη, επισημαίνοντας συγκεκριμένες παιδαγωγικές του
αρετές που είναι υποστηρικτικές προς αυτό τον σκοπό.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Με το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
• Να αναλύουν κριτικά τις συνθήκες που συντελούν αποφασιστικά στη διαμόρφωση
μιας πειθαρχημένης τάξης με θετικό κλίμα μάθησης.
• Να εξετάζουν τα θέματα πειθαρχίας και θετικού κλίματος μάθησης κάτω από τη
σκοπιά σύγχρονων κοινωνικών αλλαγών και συνθηκών, αναφέροντας προσωπικές
εμπειρίες.
• Να εμβαθύνουν στην αλληλεξάρτηση που υπάρχει ανάμεσα στο σχολικό κλίμα και τη
διδακτική μεθοδολογία, επισημαίνοντας συγκεκριμένα παραδείγματα.

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ
τάξη, πειθαρχία, σχολικό κλίμα, θετικό κλίμα μάθησης, μοντέλο δασκάλου, κοινωνική
συμβίωση τάξης, διαμόρφωση κοινωνικής οικολογίας, συνεργασία, αλληλεπιδράσεις,
διαπροσωπικές σχέσεις

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ματσαγγούρας, Η. (2008). Η Σχολική Τάξη. Αθήνα: Γρηγόρη. (5ο Κεφάλαιο) [Αναρτημένο
στην πλατφόρμα: Eπιλεγμένα κείμενα]
Ξωχέλλης, Π. (2018). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική: Θεμελιώδη προβλήματα της παιδαγωγικής
επιστήμης. Θεσσαλονίκη: Aδελφοί Κυριακίδη.
Πασιαρδή, Γ. (2001). Το Σχολικό Κλίμα – Θεωρητική Ανάλυση και Εμπειρική Διερεύνηση
των Βασικών Παραμέτρων του. Αθήνα: Τυπωθήτω.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Babalis, T., Tsoli, K., Koutouvela, C., Stavrou, N. & Alexopoulos, N. (2012). Quality and
Effectiveness in Greek Primary School. Rrocedia - Social and Behavioral Sciences, 69,
1462-1468.
Haynes, N. M., Emmons, C. & Ben-Avie, M. (2010). School Climate as a Factor in Student
Adjustment and Achievement. Journal of Educational Psychological Consultation, 8(3),
321-329.
Κουτούβελα, Χ. (2016). Το Πείραμα της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Γρηγόρη.

8
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εβδομάδα 9
Η κάθε ομάδα να βρει από το διαδίκτυο μια ταινία μικρού μήκους ή μια
διδασκαλία/δραστηριότητα μέσα από την οποία διαφαίνεται καθαρά το κλίμα μιας τάξης. Να
σχολιάσετε τρεις παράγοντες που διακρίνετε ότι συντελούν θετικά/αρνητικά στη διαμόρφωση
του κλίματος σε αυτή την τάξη (έκταση 300-400 λέξεις).
Εβδομάδα 10
Αφού παρακολουθήσετε τη συνέντευξη του Χρίστου Τσολάκη στο σύνδεσμο
https://www.youtube.com/watch?v=MnyH06vb2as, να συζητήσετε πώς ο ίδιος πιστεύει ότι
μπορεί να αναπτυχθεί ένα εποικοδομητικό κλίμα μάθησης σε μια τάξη (έκταση 300 λέξεις).

ΕΝΟΤΗΤΑ 6 (εβδομάδες 11 και 12)

Σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις και προσεγγίσεις

ΣΤΟΧΟΙ
Οι φοιτητές/φοιτήτριες να είναι σε θέση:
• Να αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα σύγχρονων τάσεων που επικρατούν στην
εκπαίδευση (π.χ. διαπολιτισμική παιδαγωγική, δημιουργική διδασκαλία).
• Να επεξηγούν τις βασικές αρχές της διαπολιτισμικής παιδαγωγικής.
• Να συζητούν το θέμα της διαπολιτισμικής παιδαγωγικής στο Ελλαδικό συγκείμενο.
• Να ερμηνεύουν έννοιες που σχετίζονται με την διαπολιτισμική παιδαγωγική:
προκατάληψη, στερεότυπα, πολυπολιτισμική κοινωνία, διαπολιτισμός.
• Να περιγράφουν γενικά χαρακτηριστικά του δασκάλου που προωθεί τη διαπολιτισμική
παιδαγωγική.
• Να ορίζουν τι είναι η δημιουργικότητα, συνδέοντας την με τη φαντασία και την
αποκλίνουσα σκέψη.
• Να εντοπίζουν τις ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας των
μαθητών στο πλαίσιο της διδασκαλίας.
• Να σκιαγραφούν το παιδαγωγικό μοντέλο του δημιουργικού δασκάλου.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Με το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
• Να συζητούν κριτικά τις κατάλληλες συνθήκες κάτω από τις οποίες εφαρμόζονται η
διαπολιτισμική παιδαγωγική και η δημιουργική διδασκαλία.
• Να διαμορφώσουν προσωπική αντίληψη για τις σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις και
την αναγκαιότητα εφαρμογής τους στο σχολείο.
• Να αξιολογούν τις σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις και προσεγγίσεις σε συνάρτηση με
τις προοπτικές που προσφέρει το αναλυτικό πρόγραμμα.

9
ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ
διαπολιτισμική παιδαγωγική, παιδαγωγική της ειρήνης, παιδαγωγική της δημιουργικότητας,
στερεότυπα, προκατάληψη, διαπολιτισμός, πολυπολιτισμική κοινωνία, δημιουργικότητα,
συγκλίνουσα/αποκλίνουσα σκέψη, φαντασία, δημιουργική μάθηση, δημιουργικός δάσκαλος

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Δαμανάκης, Μ. & Κοντογιάννη Δ. (2011). Η Διαπολιτισμική Παιδαγωγική Προσέγγιση:
Παρουσίαση Βασικών Θεωρητικών Στοιχείων. Στο: Γ. Μαυροειδής, (Επιμ.) Εισαγωγή
στις Επιστήμες Αγωγής. Αθήνα: Γρηγόρη. [Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Επιλεγμένα
κείμενα]
Κρίβας, Σ. (2007). Παιδαγωγική Επιστήμη: Βασική Θεματική. Aθήνα: Gutenberg. (12ο
Κεφάλαιο) [Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Επιλεγμένα κείμενα]
Ξανθάκου, Γ. (2011). Δημιουργικότητα και Καινοτομία στο Σχολείο και την Κοινωνία. Αθήνα:
Διάδραση. (6ο Κεφάλαιο)[Αναρτημένο στην πλατφόρμα: Επιλεγμένα κείμενα]

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αγγελίδης, Π. (2011). Παιδαγωγικές της Συμπερίληψης. Αθήνα: Διάδραση.
Νεοφύτου, Λ. (2013). Κριτική πολυπολιτισμική παιδαγωγική κι αναλυτικά προγράμματα. Στο:
Π. Αγγελίδης & Χ. Χατζησωτηρίου, (Επιμ.) Διαπολιτισμικός διάλογος στην εκπαίδευση:
Θεωρητικές προσεγγίσεις, πολιτικές πεποιθήσεις και παιδαγωγικές πρακτικές. Αθήνα:
Διάδραση.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εβδομάδα 11
Η κάθε ομάδα αφού παρακολουθήσει την ομιλία του Robinson για τη δημιουργικότητα στο
σύνδεσμο https://www.videoman.gr/50552, να εισηγηθεί τρεις καινοτομίες που θα μπορούσαν
να εφαρμοστούν σε μια σχολική κοινότητα με σκοπό την ανάπτυξη της δημιουργικής μάθησης.
Να επεξηγήσετε τη συλλογιστική των εισηγήσεων σας (έκταση 300 λέξεις).
Εβδομάδα 12
Να εισηγηθείτε δύο υλικά που θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε στη διδασκαλίας σας με τρόπο
δημιουργικό. Για κάθε υλικό να περιγράψετε 2 διαφορετικές χρήσεις.

10
ΘΕΜΑ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Στην παιδαγωγική επιστήμη, το θετικό κλίμα μάθησης αποτελεί απαραίτητη συνθήκη για την
καλή διδασκαλία.
1. Να επεξηγήσετε την έννοια του κλίματος μέσα στη σχολική τάξη.

2. Να εστιάσετε την προσοχή σας σε τρεις παραμέτρους, που πιστεύετε ότι προσδιορίζουν
σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του κλίματος σε μια τάξη και να επεξηγήσετε τη θετική
τους επίδραση.

3. Να σκιαγραφήσετε μια δραστηριότητα/ένα διδακτικό επεισόδιο που συντελείται μέσα

στην τάξη το οποίο, κατά την άποψή σας, αποδεικνύει ότι δάσκαλος και μαθητές
εργάζονται μέσα σε ένα θετικό κλίμα συνεργασίας. Να επισημάνετε τα στοιχεία που
συμβάλλουν στο αποτέλεσμα αυτό.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

• Να τεκμηριώσετε τις θέσεις σας με τη βιβλιογραφία.
• Οι βιβλιογραφικές πηγές που θα χρησιμοποιηθούν να είναι πρόσφατες (μέσα στην
τελευταία δεκαετία) και να μην είναι λιγότερες από δώδεκα.
• Έκταση εργασίας: 3000 λέξεις (συμπεριλαμβανομένου του εξωφύλλου και των
βιβλιογραφικών αναφορών).
• Ημερομηνία κατάθεσης της εργασίας: 30.04.2021.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

• Δομή και οργάνωση
• Τεκμηρίωση απόψεων
• Ορθή χρήση βιβλιογραφίας
• Γλωσσική σαφήνεια και ακρίβεια

ΜΟΡΦΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
• Οι εργασίες υποβάλλονται δακτυλογραφημένες με διπλό διάστημα και μία ίντσα
περιθώριο γύρω-γύρω. Η γραμματοσειρά που καλείστε να χρησιμοποιήσετε είναι
Times New Roman και το μέγεθος των γραμμάτων 12. Οι βιβλιογραφικές αναφορές
που θα παρουσιάσετε μέσα στο κείμενο χρειάζεται να ακολουθούν με συνέπεια τις
συμβάσεις του ακαδημαϊκού στιλ APA (American Psychological Association).
• Στο τέλος της εργασίας, αναμένεται να παρουσιάσετε με αλφαβητική σειρά
βιβλιογραφική λίστα όλων των πηγών που έχετε αξιοποιήσει για τη συγγραφή της
εργασίας σας. Αυτή η λίστα μπορεί να περιέχει τόσο ελληνική όσο και ξένη
βιβλιογραφία, όπως επίσης και όλα τα είδη των πηγών (π.χ. βιβλίο, κεφάλαιο από
βιβλίο, άρθρο από ακαδημαϊκό περιοδικό κ.ά.).
• Τα πιο κάτω παραδείγματα, τα οποία είναι από διαφορετικές πηγές, θα σας βοηθήσουν
να ετοιμάσετε τη βιβλιογραφική λίστα της εργασίας σας με βάση το σύστημα APA.

11
 • Για βιβλίο:
Γκόβαρης, Χ. (2011). Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Αθήνα: Διάδραση.
Για άρθρο από περιοδικό:
Messiou, K. & Ainscow, M. (2015). Responding to learner diversity: Student views as a
catalyst for powerful teacher development? Teaching and Teacher Education, 51, 246-255.
Για κεφάλαιο από βιβλίο:
Νεοφύτου, Λ. (2013). Κριτική πολυπολιτισμική παιδαγωγική κι αναλυτικά προγράμματα. Στο:
Π. Αγγελίδης & Χ. Χατζησωτηρίου, (Επιμ.) Διαπολιτισμικός διάλογος στην εκπαίδευση:
Θεωρητικές προσεγγίσεις, πολιτικές πεποιθήσεις και παιδαγωγικές πρακτικές. Αθήνα:
Διάδραση.

ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Εργασίες που υποβάλλονται εκπρόθεσμα κινδυνεύουν να χάσουν μονάδες. Η καθυστέρηση
εργασιών είναι θεμιτή μόνο στην περίπτωση που υπάρχει σοβαρός και τεκμηριωμένος λόγος
από την πλευρά του φοιτητή.

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ
Απαγορεύεται αυστηρά η αντιγραφή ή παράφραση από κείμενο άλλου συγγραφέα, χωρίς τη
χρήση βιβλιογραφικών αναφορών (ή και εισαγωγικών όπου χρειάζεται). Παράβαση αυτού του
όρου μπορεί να οδηγήσει στο μηδενισμό της εργασίας. Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τους πιο
πάνω όρους και κανονισμούς, ώστε να είστε σε θέση να συγγράφετε σωστά και ακαδημαϊκά
τις εργασίες σας.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ Βαθμοί

Εκτέλεση δραστηριοτήτων και θετική συμμετοχή στο μάθημα 2

Τελική ατομική γραπτή εργασία 2

Τελική γραπτή εξέταση 6

Σύνολο 10

12