ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Υπ. Καθ. Κατερίνα Δημητριάδου

Κούρτης Δημήτρης
Ρωμανού Ελευθερία

1
 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα των τάξεων μικτής ικανότητας, με

βασικό χαρακτηριστικό την έντονη διαφορετικότητα των μαθητών σε πολλαπλά
επίπεδα,η παραδοσιακή διδασκαλία είναι καταδικασμένη να αποτύχει.
Η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις ανάγκες των
μαθητών,οδηγεί στη σχολική αποτυχία.

Λύση στο πρόβλημα της αυξανόμενης διαφορετικότητας στις σχολικες τάξεις μπορεί
να αποτελέσει η διαφοροποίηση της διδασκαλίας.Σημαντικός αριθμός μελετών και
ερευνών έδειξαν ότι η διαφοροποίηση της διδασκαλίας συμβάλλει στη βελτίωση της
διδασκαλίας και της μάθησης. (Τοmlinson,1999 & Brophy,2003)

2
 Πώς ορίζεται η έννοια «διαφοροποίηση διδασκαλίας»;

•Η διαφοροποίηση διδασκαλίας περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων που βασίζεται στην

αρχή ότι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να προσαρμόζουν την διδασκαλία τους στις
διαφορετικές ανάγκες των μαθητών στις τάξεις μικτής ικανότητας.
Πιο συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να τροποποιούν την διδασκαλία τους
ώστε να ανταποκρίνονται στα διαφορετικά επίπεδα ετοιμότητας των μαθητών, στους
διαφορετικούς τρόπους που μαθαίνουν καθώς και στα ενδιαφέροντα τους. (Tomlinson,
2001 & Κουτσελίνη, 2001, 2006)

•Στόχος τους πρέπει να είναι να δημιουργήσουν για κάθε μαθητή τις καλύτερες δυνατές
συνθήκες προσωπικής ανάπτυξης, αλλά ταυτόχρονα να διασφαλίσουν και ένα κοινά
αποδεκτό επίπεδο βασικών γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. (Κανάκης, 2007)

3
Πώς αναγνωρίζεται στην εκπαιδευτική πρακτική;

•Η διαφοροποίηση διδασκαλίας μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσω των διάφορων

αποτελεσμάτων που θα επιφέρει μέσα στη σχολική τάξη.Μια αίθουσα όπου εφαρμόζεται
η διαφοροποίηση χαρακτηρίζεται από πλουραλισμό επιλογών,από διαβαθμισμένες
δραστηριότητες και από πολλαπλές ευκαιρίες ενεργητικής δραστηριοποίησης για
μάθηση για όλα τα παιδιά.Είναι δηλαδή αίθουσες με προκλητικό μαθησιακό περιβάλλον
που απευθύνονται στα ποικίλα ενδιαφέροντα των παιδιών και στην διαφορετικότητα.

•Mε την διαδικασία αυτή επίσης μπορούμε να καταλάβουμε την αποτελεσματικότητα

της , εάν παρατηρήσουμε βελτίωση στη μαθησιακή διαδικασία.Βέβαια εκτός των
μαθητών, επηρεάζεται και ο εκπαιδευτικός , ο οποίος μέσα από τις διάφορες πρακτικές
αποκτά μια εμπειρία ,δημιουργώντας έτσι μία διαφοροποιημένη τεχνική διδασκαλίας ,
την οποία μπορεί να προσαρμόσει στις διάφορες ανάγκες των

4
 Ποια τα συστατικά της στοιχεία;

•Η διαφοροποιημένη διδασκαλία αποτελείται από πολλά τμήματα. Χωρίζεται αρχικά

στον τομέα του προγραμματισμού, ο οποίος ξεκινάει από τον ημερήσιο και μπορεί να
φτάσει εώς και τον μακροχρόνιο,παιρνώντας μέσα από διάφορα στάδια που
δημιουργούν ένα σταθερό πρόγραμμα.Σε καθημερινή βάση ο εκπαιδευτικός ιεραρχεί τα
διάφορα στάδια γνώσεων σε βασικές, προαπαιτούμενες και εξειδικευμένες γνώσεις.Με
αυτό το τρόπο δημιουργούνται οι στόχοι του μαθήματος.

5
Ποιες οι εφαρμογές της στη διδασκαλία;

Σύμφωνα με τους Tomlinson & Kalbfleisch (1998) οι εφαρμογές στη διδασκαλία είναι οι
εξής:
• Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές εργάζονται συνεχώς για την αποδοχή και εκτίμηση των
ομοιοτήτων και των διαφορών τους με στόχο την ανάπτυξη του σεβασμού μεταξύ τους.

• Όλοι οι μαθητές λαμβάνουν μέρος σε αξιόλογες μαθησιακές εμπειρίες οι οποίες είναι εξίσου
ενδιαφέρουσες και δυναμικές.

• Οι μαθητές εργάζονται ως συνεργάτες με τους συμμαθητές τους και τον εκπαιδευτικό.

• Οι εκπαιδευτικοί δίνουν συχνά στους μαθητές επιλογές για περιοχές μελέτης, τρόπους
μάθησης, τρόπους έκφρασης και συνθήκες εργασίας.

• Ομαδοποιούν τους μαθητές με τυχαίο τρόπο και παρουσιάζουν πληροφορίες με ποικίλους

τρόπους (προφορικά, οπτικά) μέσα από επίδειξη.

6
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει κατά την
εφαρμογή της;

• Μεγιστοποίηση του κινήτρου και κάλυψη των κενών μάθησης

• Ανάπτυξη των ικανοτήτων και των ενδιαφερόντων των μαθητών

• Δραστηριοποίηση των μαθητών

• Προώθηση της πρωτοβουλίας και της αυτενέργειας

• Ενίσχυση της ικανότητας για συνεργασία και ομαδικότητα

• Ανάπτυξη της αυτογνωσίας

• Ανάληψη προσωπικής ευθύνης για τα αποτελέσματα

• Βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή

7
 Ποια η σχέση της με συναφείς έννοιες;

Η έvvoια της διαφoρoπoίησης της διδασκαλίας - μάθησης θεμελιώvεται στη θεωρία της
Επoικoδόμησης της Μάθησης η oπoία υπoστηρίζει ότι η μάθηση είvαι διαδικασία
oικoδόμησης πρoσωπικoύ voήματoς, δηλαδή πoυ εξαρτάται από τα πρoηγoύμεvα
γvωστικά και συναισθηματικά σχήματα τoυ κάθε μαθητή

Ο εποικοδομητισμός ή οικοδομισμός είναι η διαδικασία μάθησης κατά την οποία ο

κάθε μαθητής μαθαίνει να έχει ομαδικό και συνεργατικό πνέυμα καθώς και ενεργό
συμμετοχή στο μάθημα.

Είναι φανερό λοιπόν ποια είναι η σχέση Εποικοδόμησης και

Διαφοροποίησης.Διαφοροποίηση είναι η εποικοδόμηση μάθησης για κάθε μαθητή.Αν
δεν γνωρίζαμε για τη σχέση προαπαιτούμενων και βασικών γνώσεων καθώς και για το
πώς αποτελεσματικότερα επεξεργάζεται ο μαθητής τις πληροφορίες δεν θα
μπορούσαμε να εφαρμόσουμε διαφοροποίηση διδασκαλίας.

8
 Παράδειγμα εφαρμογής της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
στην εκπαιδευτική πρακτική

Ομαδικές διαφοροποιημένες εργασίες:

•Εργασία σε μεικτές ομάδες (παιδιά με διαφορετικά επίπεδα) με διαβαθμισμένη
εργασία στην κάθε ομάδα.Τα παιδιά καλούνται να ολοκληρώσουν την εργασία
συνεργαζόμενα μεταξύ τους, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να συμμετέχουν και να
συμβάλλουν σε αυτή.Το φύλλο εργασίας θα έχει περιεχόμενο κατανοητό από
όλουςτους μαθητές καθώς και ασκήσεις με κλιμάκωση από την πιο απλή στην πιο
σύνθετη.

•Μια απλή αλλά παρ’ όλα αυτά αποτελεσματική εργασία θα ήταν να δωθεί στα παιδιά
μία φόρμα επίλυσης μαθηματικών προβλημάτων, από 4 εώς 6 στο σύνολό τους ,όπου
το καθένα από αυτά θα καταλήγει σε μία σύνθετη λύση.Π.χ. σε μία παρέα ο Γιαννάκης
έχει 4 μήλα , η Ζωή του παίρνει τα 2 και με πόσα θα μείνει ο Γιαννάκης? Σε ένα
μεταγενέστερο στάδιο θα προστεθούν παραπάνω μήλα και παραπάνω παιδιά. Έτσι θα
ολοκληρωθεί το πρόβλημα.
9
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Κανάκης, Ι.Ν. (1991). Η εσωτερική διαφοροποίηση και η
εξατομίκευση της διδασκαλίας – μάθησης. Νεοελληνική Παιδεία, 23,
33-49.
• Κουτσελίνη, Μ. (2001). Ανάπτυξη προγραμμάτων- θεωρία – έρευνα
– Πράξη. Λευκωσία
• Κουτσελίνη, Μ. (2006). Διαφοροποίηση Διδασκαλίας –Μάθησης σε
τάξεις μικτής ικανότητας : Φιλοσοφία και έννοια προσεγγίσεις και
εφαρμογές . Τόμος Α΄. Λευκωσία
• Κουτσελίνη, Μ. (2008). Εποικοδόμηση και διαφοροποίηση
διδασκαλίας – μάθησης σε τάξεις μικτής ικανότητας. Λευκωσία
• Τomlinson, C. (2003). Διαφοροποίηση της εργασίας στην αίθουσα
διδασκαλίας. (Χ. Θεοφιλίδης, Δ. Μαρτίδου Φορσιέ, Μετάφ.).
Λευκωσία. (Δημοσίευση πρωτότυπου, 1999)

10