TANZİMAT EDEBİYATI

Tanzimat Edebiyatı, bir kültür ve siyasi hareketin sonucu olarak ortaya çıkmış bir edebi akımdır. 3
Kasım 1839'da Reşit Paşa tarafından ilan edilen ve Gülhane Hattı Hümayunu da denilen yenileşme
beratının yürürlüğe konmuş olmasından doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak
adlandırılacak, gerek siyasi alanda gerek edebi ve gerekse toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi
bir belgesi sayılacaktır. Edebiyat Tarihçilerimizde 1839yılını Tanzimat edebiyatının başlangıcı olarak
kabul edeceklerdir.

Bu dönem edebiyatı üç dönemde incelenir:

a) HAZIRLIK DÖNEMİ(1839-1860) :Bu dönem şiirlerinde üzerinde halk edebiyatı etkileri görülür.

Batı'dan çeviriler dikkat çeker (Akif Paşa, Sadullah Paşa, Müfit Paşa, Yusuf Kamil Paşa dönemin
önemli isimleridir).
Özellikle Fransız Edebiyatı'ndan şiir, hikaye ve roman çevirilerinin yapıldığı bir geçiş dönemidir. Divan
Edebiyatı ile Tanzimat Edebiyatı arasında bir köprü gibidir.
Devlet eliyle çıkarılan ilk Türk gazetesi olan TAKVİM-İ VAKAYİ bu dönemde çıkarılır.
Bu dönemde Yusuf Kamil Paşa'nın Fenelon'dan çevirdiği Telemak ilk çeviri romanımızdır.

b) BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI VE ÖZELLİKLERİ (1860-1876)

1860'ta Tercüman-ı Ahval (ilk özel gazete)gazetesinin yayımlanmasıyla başlar, 1877'ye kadar sürer.
1877'de II.Abdulhamit'in Meşrutiyet Meclisi'nin çalışmalarını durdurmasıyla sona erer.

 Özellikle Fransız edebiyatından etkilenmişlerdir.

 Batılı anlamda ilk esereler bu dönemde verilmeye başlanmıştır
 1.Dönem sanatçıları  halka eğitmek ve aydınlatmak gibi bir görev üstlenmişlerdir.Toplumu
bilinçlendirmek için edebiyatı bir araç olarak görmüşlerdir.
 Vatan millet, hak adalet, özgürlük gibi kavramlar ilk defa bu dönemde kullanılmaya
başlanmıştır.
 Halka yöneliş söz konusu olduğundan dilde sadeleşme hareketi başlamıştır.Dilin sadeleşmesi
gerektiğini söylemişler ancak pek başarılı olamamışlardır bu konuda.

 Divan edebiyatını eleştirmelerine rağmen onun etkisinden kurtulamamışlardır. Divan

Edebiyatı‘nın nazım biçimleriyle birlikte Batı’dan alınan yeni nazım biçimleri ( sone, terzarima)
de kullanılmıştır.
 Roman, modern hikâye, tiyatro, gazete, eleştiri, anı bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır.
 Bu dönemin sanatçıları aynı zamanda devlet adamı sıfatı da taşıyorlardı.
 Klasisizim  (Şinasi, Ahmet Vefik Paşa) romantizm (Namık Kemal, Ahmet Mithat) den
etkilenmişlerdir.
 Geleneksel şiir anlayışındaki belirli konuların ele alınmasına son verilmiş ve hemen hemen her
şey şiirin konusu olmaya başlamıştır.
 Günlük ve sosyal yaşamdaki problemler konu olarak işlenmiştir.
 Sanat toplum içindir anlayışı vardır.
 Şiirde ağırlıklı olarak aruz ölçüsü kullanılsa da hece ölçüsüyle yazılmış şiirler de vardır.
 Edebiyatımızda ilk kez noktalama işaretleri kullanılmıştır.
 Bu dönem eserleri teknik açıdan kusurludur.
Birinci dönem sanatçıları 
ŞİNASİ
AHMET MİTHAT EFENDİ
ŞEMSETİN SAMİ
NAMIK KEMAL
AHMET VEFİK PAŞA
ZİYA PAŞA