EVCİL HAYVANLARIN MUAYENESİNDE ANAMNEZ

VE EŞKAL BİLGİLERİNİN Ö NEMİ

Evcil hayvanların dış hastalıklar yönünden muayenesi; hasta hayvan hakkında hayvan
sahibi ya da bakıcısından hastalıkla ilgili bilgilerin alındığı hastanın özgeçmişi (anamnez) ile
başlar. Aynı zamanda hasta hayvanın dış görünüş (Signalement-Eşkâl) bilgileri muayenin ilk
basamağını oluşturur.

ÖZGEÇMİŞ(ANAMNEZ)
Hayvan sahibinden alınacak temel bilgiler; hayvan sahibinin adı soyadı, hayvanın adı ve ırkı,
cinsiyeti, yaşı, kliniğe başvuru nedeni,hastanın daha önce kliniğe başvurup başvurmadığıdır.
Doğru tanı için hayvan sahibinden hayvana ait eksiksiz bir geçmiş bilgisi alınmalıdır.
Anamnez tam alınmazsa hastalığa tanı koymada hatalar yapılabilir ya da tanı güçleşebilir.
Doğru ve tam alınmış bir anamnez, hastalığı tanıma açısından büyük kolaylık
sağlar.Hayvan sahibi için önemli gözükmeyen detaylar hastalığın tanısının yapılmasında
önem taşır.Alınacak iyi bir özgeçmiş bilgisi veteriner hekimin hem tanısını kolaylaştıracak
hem de veteriner hekime zaman kazandıracaktır.

Hayvan sahibine sorularak yanıt alınması gereken temel sorular şunlardır:

1. Şikâyetiniz nedir?
2. Hayvan ne zamandan beri hasta?
Bu soru ile hastalığın süresi hakkında hekim bilgi edinir. Hastalıklar klinik yönünden: Perakut
(peracute), akut (acute), subakut (subacute), ve kronik (chronic) olmak üzere seyrederler.
3. Hayvanınızın hastalığını nasıl anladınız veya hayvanda neler gördünüz?
4. Hayvanınız sizce neden hastalanmış olabilir?
5. Hayvanın barındığı yerde başka hayvanlar var mı, varsa onlarda benzeri bir olay
var mı, ölen kesilen veya şu anda başka hasta hayvan var mı?
6. Hastanın daha önce muayenesi ve sağaltımı yapıldı mı, yapıldıysa ne gibi ilaçlar verildi?
Sonuç ne oldu?
Bazen hastaya daha önce bir veteriner hekim tarafından belli bir sağaltım uygulanmış;
fakat iyileşme elde edilmemiş olabilir. Bu durumda, elde edilen bilgi ile yeniden
uygulanacak sağaltımın yönü değiştirilmiş olur. Sağaltımdan yarar görmüş; fakat üzerinden
yeteri kadar zaman geçmemişse, aynı sağaltıma daha bir süre devam etmek gerektiği
kanısına varılır.
7. Hayvanınız gebe mi? Gebelik süresi ne kadar?
8. Hayvanınız en son ne zaman doğum yaptı? Hangi kızgınlık belirtilerini gördünüz?
9. Hayvanın iştahı, susama hali nasıldır? İdrar ve dışkısını normal yapıyor mu?
10.Hastalık ani bir şekilde mi, yoksa yavaş yavaş mı gelişti?
11. Hastalığın gidişinde bir artma veya azalma oldu mu?
Birçok hastalıkta, hastalığın zaman geçtikçe gösterdikleri bulguların nitelik ve
niceliklerinde birtakım değişimler olur ve bu değişmeler kendini azalma veya artma, ya da
tamamen ortadan kaybolma şeklinde gösterir.
 EŞKAL (SİGNALEMENT)

Hayvanın dış görünüşünde, hekimin beş temel duyusu ile algılayabileceği ve hepsi ayrı
öneme ait özelliklerdir.Bu başlıklar altında incelenebilir;

o Hayvanın türü: Bu kelimelerden hasta hayvanın tektırnaklı (equidae), çifttırnaklı

(ruminant), etyiyen (carnivor), hem et ve hem de diğer şeyleri yiyen (omnivor) ve kanatlı
(avis) bir hayvanın olduğunu anlarız.Türe spesifik hastalıklar için önem taşır.
Gurm,at vebası tek tırnaklılarda,Coryza gangrenosa bovum sığırlarda,tavuk gribi
kanatlılarda türe özgü hastalıklara örnektir.
o Hayvanın ırkı: Bu aşamada hayvanların yerli veya yabancı bir ırka ait olup olmadığı
araştırılır.Doğal olara yerli ırklar yaşadıkları çevrenin türlü koşullarına alışkın
olduklarından, dış ülkelerden getirilen yabancı ırk hayvanlara oranla hastalıklara daha
dayanıklıdırlar.
Soğukkanlı (ağır ve büyük kitleli, lenfatik) hayvanlara oranla sıcakkanlı hayvanlarda,
şiddetli ve ani hareketler, çabalamalar sonu kırıklar daha çok şekillenir.Sinir ezilmeleri
(paresis.ve paralysis), kas ve tendo kopmaları ise sıcak kanlı hayvanlarda çok olur.
Çoğu kez derisi kalın olan yerli ırk hayvanlarda herhangi bir hastalığın sağaltımı
amacıyla irkiltisel ilaçların kullanılması gerekirse, derisi ince olan safkan hayvanlara
oranla bunlarda daha etkili olan irkiltici ilaçlara başvurulur. Ağır vücut yapısına sahip
hayvanlarda, ekstremite hastalıklarına oldukça çok rastlanır.
o Hayvanın cinsiyeti: Hayvanın dişi veya erkek olduğu anlaşılır.
Gebe hayvanlarda zamanla karın bölgesinde görülen hacim artmaları normal bir durumdur.
Hayvanlar gebe oldukları zaman daha az hareketli, hareketlerinde daha ölçülü, yavaş ve
daha uyumlu olurlar. Bunun bir hastalıkla ilgili olmadığını bilmek gerekir.
Kızgınlık zamanında görülen sinirli haller veya vaginadan az çok kanlı bir akıntının
gelmesi fizyolojik bir olayın belgesidir.Çok aksilik gösteren, aşırı cinsel davranışlara sahip
(nymphomania) dişi hayvanlarda ovarium üzerinde kist, tümör ve benzeri hastalıkların
bulunmasından şüphe edilir.Erkeklerde ise, teslislerden bir veya her ikisinin karında veya
annulus inguinalis'te kalması (cryptorchismus abdominalis ve inguinalis) sonucu hayvanda
şiddetli huysuzluk ve aşırı cinsel istek görülür.
o Hayvanın yaşı ve canlı ağırlığı: Genç hayvanlarda genel olarak hastalıklara karşı direnç,
yaşlılara oranla daha çoktur. Bu nedenle genç hayvanlarda şekillenen kırıklar, yaralar ve
operasyonlardan sonraki iyileşmeler, yaşlı hayvanlara oranla çok daha çabuk olur.
Vücut ağırlığı ise özellikle hastaların tedavisi sırasında veya operasyonlardan önce
yapılacak anestezide verilecek ilacın dozunun saptanması bakımından önemlidir.
o Hayvanın rengi (donu) ve işaretleri:  Bu noktada hayvanın derisini örten kılların rengi ve
bunlar içerisinde doğal olarak veya sonradan şekillenen değişimler dikkate alınır.Örneğin;
açık donlu, derisi pigmentsiz beyaz kıllarla örtülü hayvanlarda, dış irkiltiler nedeniyle
(ışınlar, şimik ve fizik irkiltisel faktörler, v.b.) deri yangılan (dermatitis), koyu renkli deri
ve kıllarla örtülü hayvanlara oranla çok daha kolay şekillenir. Açık donlu hayvanlarda
(kır), melanom ve melanosarkom gibi tümörler daha çok görülür. Kır dondaki hayvanlarda,
 çeşitli pigment anomalilerine ve bu arada gözün tunica vasculosasının renksiz olmasına
(albinismus oculi) sık rastlanmaktadır.
o Hayvanın kullanım yönü: Çiftlik hayvanları söz konusu olduğunda göz önünde
bulundurulur.
Saçma ve diğer silahlardan ileri gelen ateşli silah yaralarına av köpeklerinde ve av
hayvanlarında sık rastlanır.
Yarış ve konkur atlarında ise; ekstremitelerde eksoztozlara, eklem ve synovial kese
hastalıklarına çok rastlanır.

Maide Nur SAKA 3/B 18100132