Akapulko Lotion: Alternatibong Gamot para sa Fungal Skin Infection

BalangkasTeoretikal / Konseptwal

Inilahad sa Figure 1 ang teoretikal-konseptwal na balangkas ng pag-aaral. Ipina

kikita dito ang iba’t ibang teorya na magsisilbing batayan ng pag-aaral na ito.

Ang Teorya ng “Traditional Chinese Medicine” na isinulat ni Bian Qiao (3rd century B
C) ay maaaring mailarawan bilang holistic na binibigyang diin ang integridad ng katawan ng t
ao at ang malapit na ugnayan sa pagitan ng tao at ng panlipunan at natural na kapaligiran. P
ara sa pagpapabuti ng kalusugan, gumagamit ang TCM ng maraming natural na therapeutic
na pamamaraan kabilang ang paggamit ng halamang gamot. Ayon sa “Chinese Medicine Th
eory”, ang Qi ng isang tao ay maaaring magambala ng hangin, kalamigan, tag-init, mamasa-
masang hangin, tagtuyot at 'fire evils'. Pangunahing mga pathogenic factor ng eczema ay pi
naniniwalaang dahil sa hangin o mamasa-masang hangin, at init. Ang dagta ng Akapulko ay
malinaw na tinatanggal ang init mula sa panlabas at inaalis ang init mula sa loob ng isang su
gat. Ipinapahiwatig ng mga pag-aaral ng parmasyolohikal na ang halaman na ito ay mayroon
g katangian na kontra-fungal para sa impeksyon sa balat.

Ang teorya ng “Transpersonal Caring” ni Jean Watson (1979) ay nagpapahayag na a

ng paggaling mula sa isang karamdaman ay pinahusay ng pangangalagang transpersonal, a
t sa diwa na iyon, ang akapulko lotion ay maaaring ilagay kasabay ng pagpindot, masahe o
sa pamamagitan ng banayad na aplikasyon direkta sa balat. Kaya, ang koneksyon ng tao sa
pamamagitan ng paghawak ay nakasaad bilang bahagi ng aplikasyon ng Akapulko losyon. P
ara kay Watson, ang kalusugan ay na-konsepto bilang isang mahalagang pagsasama sa ug
nayang tao-kapaligiran, at ang Akapulko lotion ay maaaring lumikha ng isang pakiramdam n
g pagkakaisa sa kapaligiran sapagkat ang mga ito ay organikong elemento na gumagana sa
pakikiisa sa katawan.

Binigyang diin ng pag-aaral na ito ang isinasaad ng “Traditional and Alternative Medi
cine Act (TAMA) of 1997 (isang libo’t siyam na daan at siyam na pu’t pito)” o kilala bilang Re
public Act No. 8423 (walong libo’t apat na daan at dalawang pu’t tatlo) Ayon sa batas na ito
“This Act aims to strengthen the Traditional and Complementary Health Care System in the
country to provide the people with wider range of health products and services that are prov
en to be safe, efficient, effective and of quality at much affordable prices” ibig sabihin, ito ay
naglalayong magsaliksik at magtakda ng paraan para sa paggawa ng mga alternatibong ga
mot na napatunayang ligtas, mabisa, at abot-kaya ng mga tao. Tinugunan ito ng Kagawaran
ng Kalusugan ng Pilipinas nang ito ay nag apruba at opisyal na idineklara ang isang listahan
ng “Sampung Halamang Gamot” na may siyentipikong patunay na nakakagamot sa iba't iba
ng mga sakit. Nabibilang dito ang Senna alata (Ringworm bush/akapulko) na kilala sa pagga
mot ng mga sakit sa balat. Ang pag-apruba ay malinaw na pagkilala sa kontribusyon ng mga
halaman sa larangan ng medisina at ang epekto nito sa populasyon.

May maraming antifungal na katangian ang akapulko na nakapagpapagaling ng mga

tiyak na sakit ngunit mas pinagtuunan ng pansin ang chrysophanic acid sa pag-aaral na ito.

Ang Akapulko ay isang uri ng halamang gamot na kadalasang makikita sa Pilipinas. I

to ay matagal nang ginagamit ng bansa, partikular sa mga kanayunan, kung saan ang pag-a
ccess sa mga medikal na serbisyo at mga gamot ay napaka-limitado. Ang mga dahon ng ak
apulko ay ginagamit laban sa mga impeksyon sa balat tulad ng ringworm, scabies at eczem
a. Ayon sa National Integrated Research Program on Medicinal Plants (2019), nagtataglay a
ng halaman ng chrysophanic acid, isa sa mga aktibong sangkap ng Akapulko losyon at crud
e anthraquinones tulad ng rhein at aloe-emodine na nagpapakita ng aktibidad na antifungal l
aban sa dermatophytes (Trichophyton spp., Epidermophyton spp., at Microsporum spp.) na i
mpeksyon sa balat.

Ang panterapeutika na kabisaan ng S. alata leaf extract laban sa Pityriusis versicolor

ay iniulat sa pag-aaral nina Sri Fatmawati at Abu Bakar (2020). Para sa pagpapatunay ng pa
giging epektibo ng antifungal compounds mula sa mga dahon ng akapulko, isang simpleng p
amamaraan ang naibalangkas. Ipinapahiwatig ng pag-aaral na ang katas ng dahon ay maaa
ring mapagkakatiwalaan bilang isang halamang gamot upang gamutin ang P. versicolor, isa
ng impeksyong fungal na nagdudulot ng maliliit na mga patch sa ating balat. Ang mga katas
ng dahon ay walang mga hindi kanais-nais na epekto. Bukod dito, ang mga dahon ng akapul
ko ay nagbigay ng makabuluhang epekto sa pagpapagaling ng mga paso sa balat at naiulat
na mabisa laban sa mga Gram-positive at Gram-negative na mga bakterya.

Ang tropikal na klima ng Pilipinas at ang interaksyon nito sa mga kulturang nakasana
yan, edad, hanapbuhay at ang kakayahan ng ating immune system ay nakakadagdag sa ma
taas na kaso ng fungal skin infections sa Pilipinas. Karaniwan itong nakakahawa at madaling
makuha ng isang tao mula sa iba, kagaya ng paghawak sa isang taong may impeksyon o pa
gdampi sa ibabaw kung saan naroroon ang fungus. Ang mga halamang-gamot ayon sa mga
pag-aaral ay isang kahalili na paraan upang maibsan ang sakit o impeksyon. Ayon sa datos
ng World Health Organization (WHO), halos 80% ng populasyon sa buong mundo ang guma
gamit ng mga produkto batay sa mga halamang gamot (Djordjevic, 2017). Kabilang sa tradis
yonal na ginagamit na antifungal na halaman ay ang Senna alata, na karaniwang kilala bilan
g akapulko at ringworm bush.

Sa pag-aaral nina Doctor at Manuel (2014) ng University of the Cordilleras, binigyan

g-diin na ang akapulko ay nagtataglay ng mga anti-herpetic at antifungal na mga katangian.
Ang mga sariwang dahon ay dinudurog at inilalapat sa apektadong sugat upang magamot a
ng isang impeksyon. Ang dagta ng mga dahon ay ginagamit din bilang isang laxative. Sa ka
bilang banda, ang mga dahon ay nagtataglay ng mga active principles na may mga vermifug
e na katangian. Ang resulta ng mga clinical trials ay nagpapatotoo na ang Akapulko ay kasin
g epektibo ng mga gawa ng tao na antifungal na ahente sa paggamot ng superficial na impe
ksyon sa balat. Ang mga klinikal na pagsusuri ng NIRPROMP ay nagpapatunay na ang hala
mang-gamot na ito ay ligtas at epektibo sa paggamot sa Pityriasis (Tinea) versicolor lokal na
kilala bilang “an-an”.

Ang iba't ibang bahagi ng halaman ay naiulat sa katutubong gamot bilang therapeuti
c na sangkap para sa remediation ng magkakaibang mga karamdaman at impeksyon. Ang
mga extrak at nakahiwalay na compound ay nagpapakita ng mga aktibidad na pharmacologi
cal (Brown, 2011). Sa kasalukuyan, ang mga dahon, bulaklak, at balat ng S. alata ay ginaga
mit para sa paggamot ng iba`t ibang uri ng mga impeksyon sa balat at mga karamdaman tul
ad ng ringworms, blotch, eczema, scabies, at tine impeksyon (Oladeji, 2016). Ang mga kara
niwang ginagamit na bahagi ng akapulko ay ang dahon, balat, tangkay, ugat, at buto; gayun
paman, karamihan sa mga dokumentadong ulat ay gumagamit ng mga dahon at ugat para s
a pananaliksik.

Ang pinakakaraniwang mga kaso ng impeksyong fungal sa Pilipinas ay napapabilang

an ng pityriasis versicolor (25.34%), tinea corporis (22.63%), tinea cruris (16.7%), at tinea pe
dis (16.38%); noong 2017, 1.9% ng populasyon ang naghihirap mula sa malubhang impeksy
ong fungal (Batac, 2017). Sa pagsugpo sa epekto at pagkalat ng mga impeksyong fungal, m
ayroong komersyal na mga antifungal na gamot na magagamit tulad ng polyenes (amphoteri
cin B) at azoles (fluconazole, itraconazole, voriconazole, and posaconazole) na ginagambala
ang katatagan ng fungal cell wall at sinisira ang homeostasis ng pathogen na sanhi ng osmo
tic stress (Van Thiel, 2012). Habang itinuturing na epektibo, ang mga synthetic na gamot na i
to ay may mga limitasyon sa kanilang paggamit. Ang nephrotoxicity na sanhi ng Amphoterici
n B ay isang kilalang epekto. Ang iba pang naiulat na epekto ng azoles ay ang pagsusuka, s
akit ng ulo at tiyan, impeksyon sa balat, paminsan-minsang pagtaas ng liver serum enzymes,
at hepatotoxicity (Sandhu, 2014).

Sa pagsasaalang na ang mga synthesized na gamot na ito ay may mga negatibong

epekto at mahal kung bibilhin, at ang fungi ay patuloy na nagkakaroon ng panlaban na kumo
kontra sa epekto ng mga gamot na ito, kinakailangan ang mga alternatibong gamot laban sa
mga fungal impeksyon sa balat gaya ng akapulko. May mga ilang in vitro at klinikal na pag-a
aral ang nagkumpirma sa pagiging epektibo nito, sa gayon, nagbibigay ng isang ebidensya a
t batayan na maaaring suportahan at palakasin ang paggamit ng halaman na ito para sa pag
gamot ng mga indikasyon ng fungal infection sa balat (Legaspi, 2020).

Ayon sa naging pag-aaral ng University of the Philippines-Philippine General Hospital

(UP-PGH) tungkol sa “Senna alata (akapulko) Extract laban sa Topical Antifungals for Treat
ment of Superficial Fungal Skin Infections”, kanilang iminungkahi na ang katas ng S. alata ay
maaaring maging mabisa tulad ng sodium thiosulfate 25% na losyon sa paggamot ng tinea v
ersicolor. Ang mga masamang epekto ng akapulko ay kakaunti at katamtaman para sa pare
hong paggamot at hindi malinaw kung mayroong panganib para sa higit na masamang epekt
o. Batay sa solong pag-aaral, ang dagta ng S. alata ay maaaring maging mabisa tulad ng ter
binafine at ketoconazole na mga krim (Tababa, 2015).

Ang mga bulaklak at dahon ng Akapulko na nakuha mula sa Ogbomoso, Southwest

Nigeria, ay sinuri sa pagtatangkang bigyang katwiran ang mga pahayag tungkol sa pagiging
mabisa nito laban sa fungal skin infections. Ang in vitro antifungal na aktibidad ng ethanolic
at methanolic extract ay siniyasat gamit ang disc diffusion approach. Ang Ethanolic extract a
y nagpakita ng tiyak na inhibitory activities kung ihahambing sa methanolic extract. Ang IC50
na value ng katas ng ethanolic ay dalawang tiklop na mas mataas kaysa sa methanolic extr
act laban sa mga fungi isolates. Ang inhibitory activities na nakita ay maaaring dahil sa natuk
lasang methaqualone, cinnamic acid, isoquinoline, at toluidine. (Adelowo et al., 2020).