PAG-AARAL SA KAHALAGAHAN AT PAGKAEPEKTIBO NG PAGGAMIT

NG MGA NAKASALING MEDIKAL NA TERMINOLOHIYA SA FILIPINO

SA SANTA MARIA, BULACAN

Ang Pananaliksik na
Ito ay Ipinasa sa mga Guro ng
Polytechnic University of the Philippines
Santa Maria, Bulacan Campus

Bilang Pagtupad sa Isa sa mga Pangangailangan ng Asignaturang:

Pagsasalin sa Kontekstong Filipino

Nina

Cruz, Janinah G.
Gabin, Mariz G.
Ibarrientos, Joy L.

Marso 2020
 Kabanata 1

ANG SULIRANIN AT SANDIGAN NITO

Panimula

Ayon kay C. Rabin (1958), “Ang pagsasaling wika ay isang proseso kung saan

ang isang pahayag, pasalita man o pasulat, ay nagaganap sa isang wika at ipinapalagay

na may katulad ding kahulugan sa isang dati nang umiiral na pahayag sa ibang wika.”

Ayon naman kay Newmark (1998), “Walang bansa, walang kultura ang lubhang

nakababata upang hindi tumanggap sa makabagong kaisipan. Ang pagsasalin ngayon

ay ginagamit upang makapagpalaganap ng kaalaman para sa paglikha ng unawaan sa

pagitan ng grupo at mga bansa, gayundin ang paglaganap ng kultura.” Ang pinahayag

nito na ang pagsasalin ay nakakatulong upang makapagpabago at makapagpaunlad ng

kultura ng isang bansa.

Mula sa pananaliksik na “Medical Translation” ni Karwacka (2015), nakasaad na

ang pagsasalin ay isang mahalagang instrumento sa pagtuklas at pagpapalawig ng mga

kaalaman sa larangan ng medikal. Samakatuwid, mas napapalawak, napapadali at

nauunawaan ang mga medikal na salita kung ito sa isasalin sa lenguwahe ng nasabing

bansa, kaya naman pumili ang mga mananaliksik ng sampung medikal na terminolohiya

mula sa Ingles na nakasalin na sa Filipino at aalamin kung epektibo ang paggamit ng

mga napiling nakasaling salita.

Ang mga medikal na terminolohiya ay ang mga salitang madalas gamitin sa loob

ng ospital, klinikal at ng mga taong nakakaranas nito. Ang pag-aaral ay nagpokus sa

mga nakasaling medikal na terminolohiya sa Filipino. Inalam ng mga mananaliksik kung

epektibo at kung lubos ba na nakatutulong sa mga doktor, nars at pasyente ang

paggamit ng mga nakasaling medikal na terminolohiya sa Filipino. Sa paraang ito ay

maitatala ng mga mananaliksik kung ano ang antas ng pang-unawa ng mga doktor, nars

at pasyente sa pagkakasalin ng mga piling medikal na terminolohiya, kung paanong ang

mga ito ay nakatulong sa kanila at kung ano ang kanilang antas ng balidasyon sa mga

ito. Deskriptibong pag-aaral din ang ginamit na paraan kung paano inilahad ang

pananaliksik na ito. Gumamit din ang mga mananaliksik ng talatanungan sa pangagalap

ng mga datos mula sa apat na pu't limang pasyente, tatlong nars at dalawang doktor.

Ang pananaliksik ay lubos na makakatulong sa mga doktor, nars, pasyente at

maging sa ibang tao, dahilan na mas lalawak ang kanilang kalaaman sa mga nakasaling

medikal na terminolohiya at magiging bukas din sila sa tulong ng mga ito sa kanila.

Kasaysayan ng Pag-aaral

Mula sa pananaliksik na “Etimolohikal na Depinisyon ng Sampung Terminong

May Kaugnayan sa mga Sakit sa Puso” ipinuntong kinakailangan na mapaunlad at

madagdagan ang mga salitang isasalin sa Pilipino mula sa Ingles upang lubos na

maging epektibo at mabilis ipakalat ang mga salita at impormasyon ukol sa sakit sa

puso. Bilang karagdagan, ayon kay Fortunato Sevilla III (FS), noong ginamit nya ang

wikang Filipino sa pagtuturo ng Kemistri ay naging mabilis ang pag-unawa ng mga

estudyante sa mga konsepto at batas na sakop ng sabjek na Kemistri. Napatunayan

niya na mas naiitindihan ng mga estudyante ang paliwanag kapag Filipino ang nadidinig

nila kaysa sa Ingles. Samakatuwid, mas napapalawak, napapadali at nauunawaan ang

mga medikal na salita kung ito sa isasalin sa sariling wika.

Ang kahalagahan ng pag aaral na ito ay masuri ng mga mananaliksik kung

gaano ba kaepektibo ang paggamit ng mga nakasaling medikal na terminolohiya.

Binigyang diin din na magkaroon ng sapat na kaalaman ang bawat miyembro ng

tagapangalaga ng kalusugan upang maipaunawa sa kanilang mga pasyente ang ibig

sabihin ng mga medikal na terminolohiya upang maiwasan ang di pag kakaunawaan sa

pagitan nito, isa na nga sa maari nilang gawin ay ang pagsasalin ng mga ito sa sariling

wika.

Teoretikal na Balangkas

.
Konseptwal na Balangkas

AWPUT
INPUT 1. Lubos na nauunawaan
ng mga doktor, nars at
1. Ano ang antas ng pasyente ang mga medikal
pang-unawa ng mga na terminolohiya kung ito
doktor, nars at pasyente PROSESO ay nakasalin sa Filipino
sa mga nakasaling
medikal na terminolohiya? Pagbabasa ng mga 2. Ang mga nakasaling
kaugnay na literatura medikal na terminolohiya
2. Ano ang antas ng ay ginagamit ng mga
balidasyon ng mga doktor, nars at pasyente
Pagsasagawa ng sa kanilang
doktor, nars at pasyente talatanugan
sa mga nakasaling pakikipagtalastasan.
medikal na terminolohiya?
Pag-aanalisa sa mga 3. Naiiwasan ang hindi
nakalap na datos
3. Paano nakatulong ang pagkakaintindihan sa
pagsasalin ng mga pagitan ng mga doktor,
medikal na terminolohiya nars at pasyente kung ang
sa mga doktor, nars at mga medikal na
pasyente? terminolohiya ay nakasalin
sa Filipino.
 Pigura 1. Paradimo ng Pag-aaral

Ang Konseptwal na balangkas o “conceptual framework” ng pag-aaral na ito ay

ginamitan ng input-process-output model. Inilahad ng unang kuwadro ang mga suliranin

ng pag-araral. Ang ikalawang kuwadro naman ay tumutukoy sa mga hakbang ng mga

mananaliksik ukol sa pagkuha ng datos, samantalang ang huling kuwadro naman ay

sumasaklaw sa bunga ng mga nakalap na datos.

Paglalahad ng Suliranin

Ang layunin ng pag-aaral na ito ay ang masagot ang mga sumusunod:

1. Ano ang antas ng pang-unawa ng mga doktor, nars at pasyente sa mga

nakasaling medikal na terminolohiya?

2. Ano ang antas ng balidasyon ng mga doktor, nars at pasyente sa mga

nakasaling medikal na terminolohiya?

3. Paano nakatulong ang pagsasalin ng mga medikal na terminolohiya sa mga

doktor, nars at pasyente?

Haypotisis

Ho: Ang pagkakasalin ng mga medikal na terminolohiya ay may relasyon sa

antas ng pang-unawa ng mga doktor, nars at pasyente sa mga ito.

Ha: Mas naipapahayag ng pasyente ang kaniyang saloobin sa doktor o nars

kung ito ay nasa wikang Filipino kaysa sa Ingles.

Saklaw at Hangganan ng Pag-aaral

Ang pananaliksik ay mangyayari lamang sa ikalawang semestre ng taong 2019-

2020. Ang mga respondante ay ang dalawang doktor, tatlong nars at apatnapu't limang
pasyente na manggagaling sa napiling lugar na Santa Maria, Bulacan, ang kabuuang

bilang ng respondante ay limampu.

Kahalagahan ng Pag-aaral

Para sa Paaralan. Ang pananaliksik ay makakatulong upang kung sakaling magkaroon

ng pag-aaral hingil dito ay mayroon silang makukuhang impormasyon o kasaysayan ng

pag-aaral na angkop dito.

Para sa Estudyante. Ang pananaliksik ay sadyang makakatulong sa mga estudyante

upang mas lumawak ang kaalaman nila hingil sa medikal na terminolohiya.

Makakatulong din ito upang kung sakaling magkaroon sila ng pananaliksik tungkol dito

ay may background na sila sa pag-aaral.

Para sa Pasyente. Ang pananaliksik ay higit na makakatulong sa mga pasyente na

laging gumagamit ng mga medikal na terminolohiya upang lubusan nilang makilala at

lumawak ang kanilang pagkaunawa sa mga salitang ito.

Para sa Doktor at Nars. Mas lubos na makakatulong ang pananaliksik sa mga may

propesyong pangkalusugan dahil sila ang madalas gumamit at nagtatakda kung ano ang

sakit na nararanasan ng isang pasyente. Mas maiintindihan at mas mauunawan ng mga

pasyente ang mga medikal na terminolohiya lalo na’t sa kanila nagnggagaling ang mga

salitang ito.

Katuturan ng mga Talakay

Doktor- nangangasiwa sa mga pasyenteng maysakit, nagrereseta ng mga gamot,

nagbibigay ng mga payo sa mga dapat at di dapat gawin, nag-oopera at higit sa lahat

siya ang naatasan humanap ng solusyon sa isang partikular na sakit. Doktor din ang

nagdidikta kung anong klaseng sakit ang nararamdaman o nararanasan ng isang

pasyente.

Epektibo- ito ay tumutukoy sa isang bagay na nais subukan at malaman kung ito ba ay

nakakatulong at makita kung ito ay mabisa.

Medikal- nauukol sa mga gamot o sa paggamot ng mga sakit at tumutukoy din ito sa

medisina.

Nars- katulong ng doktor sa pagsasawa ng mga gawaing pangmediko.

Pasyente- sila ang mga taong nagpapakonsulta sa mga doktor at nars kung ano ang

tawag sa kanilang mga nararamdaman, maaaring pisikal, mental at iba pa.

Salin- ito ay tumutukoy sa paglilipat ng mga kahulugan ng wikang pinagmulan sa target

na wika upang lubos na maunawaan at maiintindihan ng mga tao ang salita.

Nakakatulong din ito upang mas lalong magamit ng wasto ang isang salita.

Terminolohiya- tumutukoy sa talaan ng mga salita na kadalasang ginagamit sa

paggawa ng pananaliksik. Ito ay upang maintindihan ng bawat mambabasa ang

kahulugan ng malalalim o komplikadong salita.

 Kabanata 2

MGA KAUGNAY NA PANITIKAN AT PAG-AARAL

Wika sa Larangan ng Medisina

Ayon kay Nerel (2017), napakahalaga ng wika sa larangan ng medisina, dahil ito

ang nagbibigay daan sa komunikasyon sa isang pakikipag-ugnayan, nagbigay halaga sa

obligasyong sosyal ibig sabihin ang tanging paraan o gamit nang wika ay ang paghatid

nang kabatiran na mensahe.

Mula sa pag - aaral ng estudyante ni Bb. Armia Leonardo ng ICCT Colleges

Foundation, Inc. (2014), ang pagkakaroon ng wikang pambansa ay nagbibigay daan sa

pagkakaisa ng mga mamamayan at nagbibigay tulong sa pag-unlad ng iba’t ibang

larangan tulad ng edukasyon at medisina. Ang sariling wika ay mahalaga at

kinakailangan ng isang bansa sapagkat ito ang ginagamit sa pakikipag-ugnayan at

pakikipag-talastasan ng bawat mamamayan. Ang ekonomiya ay hindi uunlad kung ang

mga tao ay hindi nagkakaisa at nagkakaintindihan.

Sa kasalukuyan, isang mahalagang bahagi ng ating pamumuhay ang larangan

ng medisina. Ito ay sangay ng agham pangkalusugan na tumutukoy sa pag-aaral sa

kalusugan at pagtuklas ng mga lunas sa iba’t ibang sakit. Ito rin ay tumatalakay sa pag-

iwas at paggamot ng sakit sa tulong ng mga doktor. Ngunit alam natin na marami ang

mga salitang teknikal sa larangang ito na hindi lahat ng tao ay makakaintindi. Kung

gayon, wikang pangkaraniwan ang ginagamit ng isang doktor sa kanyang pakikipag-

usap sa mga pasenyte subalit wikang teknikal naman ang ginagamit kapag sila ay nag-

aaral upang madagdagan ang kanilang kaalaman sa panggagamot (De Leon 2019).

Sa pakikipanayam kay Mariah (2019), sinabi niya na malaking bahagi ang wika

sa pagitan ng doktor at pasyente sapagkat mahalagang maunawaan ng mga pasyente

ang kanilang sakit, kung paano ito nakukuha at paano ito malulunasan. Nararapat daw

na gamitin ang mga salitang maiintindihan ng lahat dahil hindi pantay-pantay ang antas

ng edukasyon ng bawat tao. Ang mga nars naman ang nagsasagawa ng mga bilin at

utos ng mga doktor, gaya ng pagbigay ng tamang medisina. Sila rin ang nag-aalaga sa

mga pasyente, at nagbabalita sa mga doktor sa mga pagbabago sa kanilang kalagayan

upang masubaybayan at masolusyonan ng doktor ang mga posibleng karamdaman ng

pasyente (Deblois 2019).

Mula sa panayam kay Dr. Domingo (2019) nalaman na kadalasan, wikang

Filipino ang ginagamit ng mga medikal na propesyonal sa pagchecheck-up,

pagpapaliwanag, at pakikipag-usap sa mga pasyente. Ayon din sa kanya, gumagamit rin

sila paminsan-minsan ng diyalektong Ilokano o Ibanag sapagkat ito ang mga diyalektong

karaniwang ginagamit sa Tuguegarao. Subalit, mayroon pa ring mga Ingles na salitang

medikal na kanilang ginagamit sapagkat walang katumbas ang mga ito sa Filipino.

Dagdag pa nya, sa paggamit ng ganitong mga salita ay kinakailangan ipaliwanag pa rin

nila ito sa mga pasyente sa pamamagitan ng paggamit ng wikang kanilang

maiintindihan.

Sa loob ng ospital, ang pormal na wika o salita ang kailangang gamitin sa

pakikipagtalastasan. Sapagkat iba’t ibang uri, klase at antas ng tao ang

nakasasalamuha dito. May taong may pinag-aralan, mayroon din namang wala. May

maayos makipag-usap, mayroon din namang pabalang kung magsalita. Mayroong

marunong makiusap, mayroon din namang mapangahas. Subalit anumang klase ng tao

ang makaharap sa loob ng ospital, isa lang ang dapat tandaan; pormal na pakikipag-

usap ang kailangan para sa isang mapayapa at matiwasay na pakikipag-kapwa.

Samakatuwid, tunay na nakakatulong ang impormal na komunikasyon, saan mang panig

ng bansa kahit sa loob ng ospital. Nagpaparamdam ito ng pagiging kumportable ng

pasyente sa ospital sa pamamagitan ng mga uri ng pakikipag-usap ng isang

tagapagpangalagang pangkalusugan tulad ng doktor at nars. Naipapahayag sa kapwa

ang nais iparating ng ayon sa pangyayari sa pamamagitan ng maayos na impormal na

komunikasyon. (Deblois, 2019).

Ang Pagsasaling- Wika sa Larangan ng Medisina

Ayon kay Dela Fuente (2014) sa artikulong “Kahalagahan ng Pagsasaling Wika”,

ang pagsasaling wika ay nakatutulong upang isulong ang ating ekonomiya dahil

kaakibat ng pagsasaling wika ang ating wika, teknolohiya, agham, at medisina. Madaling

unawain ng mamamayang Pilipino ang mga salita kung ito ay maisasalin sa wikang

Filipino. Maiintindihang mabuti ng mga Pilipino kung ang gagamiting wika ay ang

pansariling wika. Sinuportahan ito ni Peroche (2016) sa kanyang pag-aaral na

“Etimolohikal na Depinisyon ng Sampung Terminong May Kaugnayan sa mga Sakit sa

Puso”, kung saan ay ipinunto na kinakailangan na mapaunlad at madagdagan ang mga

salitang isasalin sa Pilipino mula sa Ingles upang lubos na maging epektibo at mabilis

ipakalat ang mga salita at impormasyon ukol sa sakit sa puso.

Binigyang diin ng dalawang propesor sa Unibersidad ang kahalagahan ng

pagsasalin sa larangan ng agham at medisina para sa masa, sa Saliksik at Salin 2019:

Isang Forum sa Pananaliksik sa mga Larangan ng Araling Salin, sa Gusaling San Martin

de Porres noong Peb. 20, 2019. “Madaling ihatid sa karaniwang tao ang bagong

kaalaman sa agham kapag ito ay nakasaad sa wikang pamilyar sa kanila,” ani Prop.

Emeritus Fortunato Sevilla III mula sa Departamento ng Kimika.

Ayon naman kay Dr. Maria Minerva Calimag (2018), propesor mula sa Fakultad

ng Medisina at Pagtitistis, makatutulong ang pagsasalin sa wikang Filipino upang

maunawaan ng mga pasyente ang kanilang sakit na dinaranas. Kasamang nagbahagi

ng saliksik sina Elimar Ravina, propesor mula sa Institute of Information and Computing

Sciences, Alvin Ringgo Reyes at Elenita Mendoza mula sa Departamento ng Filipino, at

Emmanuel de Leon mula sa Fakultad ng Sining at Panitik.

Kaugnay naman ng naunang pag-aaral ang pagsasaling wika. Ayon sa

pananaliksik ng estudyante ni Ginoong Rodel Mariano (2013), ang pagsasalin ay

karapat-dapat lamang matutunan dahil makatutulong ito upang makagawa ng

asignaturang pananaliksik. Binanggit din dito na ang pagkakaroon ng kahusuyan sa

pagsasalin ng mga salita ay magiging makabuluhan para mas maintindihan ang mga

dayuhang salita. Ang pagsasalin ay isang gawaing kinakailangan ng mahusay na

paggamit ng salita. “Malaki ang epekto ng mahusay na pagsasalin.” Kapag naisalin ang

mga salita, mas madaling maiintindihan ang lahat ng makakabasa o nakaririnig nito.
Medikal na Terminolohiya at ang Paggamit nito

Mula sa aklat ni Chanber (2015) na Language of Medicine ay binigyang

kahulugan ang terminolohiya, ito ay isang hanay ng mga ekspresyon, pagtatalaga, o

mga simbolo na ginamit para kumakatawan sa mga konsepto na tiyak sa isang

partikular na agham, disiplina, o dalubhasang paksa.

Nakasaad naman sa aklat ni Betty Davis Jones (2016) na Comprehensive

Medical Terminology na ang mga medikal na terminolohiya ay ang wika ng gamot. Ang

daan patungo sa tagumpay ng halos anumang propesyong pangkalusugan ay

nagsisimula sa isang matatag na pag-unawa sa medikal na terminolohiya. Ginagamit ito

ng mga tagapangalagang pangkalusugan upang makipag-usap sa bawat isa at sa

kanilang mga pasyente. Sinumang nagtatrabaho sa institusyong pangkalusugan ay

nakikinabang sa pamamagitan ng kakayahang basahin at bigyang kahulugan ang mga

termino ng medikal na ginamit sa mga ulat at tala sa kalusugan. Sinuportahan ito ni Erik

Skjeggestadab (2015) sa kanyang aklat na Patient Education and Counseling, ayon sa

kanya ang mga implikasyon sa pagsasanay ng mga bagong nagtatrabahong doktor na

hindi katutubong nagsasalita ay maaaring makinabang mula sa suporta sa pag-unawa at

kaalaman sa pamamahala sa mga hadlang na may kaugnayan sa wika.

Maraming mga may-akda ang nagsabi na ang pagkakaroon ng hadlang sa

magkaibang wika ay lubos na nakakaepekto sa kalidad ng serbisyong pangkalusugan

na nabibigay (Flores, 2006). Gayunpaman, ang ilan sa kanila ay pinagtutuunang pansin

ay ang pagsasalin ng medikal na terminolohiya at ang mga problema ng mga

pagtatambal ng wika. Isinasaalang-alang din ng mga iskolar ang tipolohiya at likas na

katangian ng mga teksto ng siyentipiko, iba't ibang mga sangay ng gamot, ang mga
problema sa pagsasalin ng mga parmasyutiko at ang pagkakaiba-iba ng kanilang mga

pangalan sa iba't ibang mga bansa (Marsh, 2004).

Kapag alam ng lahat ng mga miyembro ng isang grupo ng tagapangalaga ng

kalusugan ang salin ng mga medikal na terminolohiya, maaari rin nilang tulungan ang

pasyente na malaman kung ano ang ibig sabihin ng mga salitang iyon. Ang pagbibigay

kaalaman sa pasyente ay tumutulong sa mga ito na maging isang mas aktibong bahagi

ng kanilang grupo. Ang pag-alam sa medikal na terminolohiya ay maaari ring

makatulong sa iyo na maiwasan ang pagkakamali sa “coding or billing” na maaaring

iwasto ng pasyente — isang hindi pagkakasundo (PCC Institute for Health

Professionals, 2017).

BUOD
 Kabanata 3

MGA PAMAMARAAN AT INSTRUMENTO SA PANANALIKSIK

Disenyo ng Pag-aaral

Ang pananaliksik na ito ay isang deskriptibong pag-aaral. Ang deskriptibong

pananaliksik ay may paglalarawan, pagtatala, pagsusuri at pagbibigay ng interpretasyon

sa kasalukuyang panahon. Isinagawa ang pag-aaral na ito upang matuklasan kung

epektibo at kapakipakinabang ang pagsasalin ng mga medikal na terminolohiya.

Naniniwala ang mga mananaliksik na angkop ang disensyong ito para sa paksang

sapagkat mas mapapadali ang pangangalap ng datos mula sa maraming respondent.

Paraan ng Pamimili ng Respondente

Upang makakuha ng mga impormasyon ang mananaliksik ukol sa kahalagahan

at pagkaepektibo ng paggamit ng mga nakasaling medikal na terminolohiya sa Filipino,

gumamit ang purposive sampling technique kung saan ang pagpili ng respondente ay

dapat na may sapat na kaalaman ukol sa paksa.

Ang napiling respondente sa pagsusuring ito ay mula sa Sta. Maria, Bulacan

kung saan ang respondante ay dalawang doktor, tatlong nars at apatnapu't limang

pasyente na na ang kabuuang bilang ay limampu, naniniwala ang mga mananaliksik na

sila ang angkop sa pananaliksik na ito para maging epektibo ang resulta.

Instrumento ng Pananaliksik

Ang pag-aaral na ito ay isinagawa ng mga mananaliksik sa pamamagitan ng

paghahanda ng talatanungan para sa mga respondente kung saan ito ay ang mga

doktor, nars at pasyente upang makuha ang kanilang ideya tungkol sa kahalagahan at

pagkaepektibo ng mga nakasaling medikal na terminolohiya sa Filipino

Pumili ang mga mananaliksik ng sampung medikal na terminolohiya na nakasalin

na sa Filipino mula sa Philippine Council for Health Research and Develpoment.

Pamamaraan ng Pagkalap ng Datos

Ang mananaliksik ang mismong kumalap ng mga impormasyon upang lubos na

maunawaan ang mga saklaw at mga posibilidad sa pag-aaral upang matiyak ang

kalidad ng ipipresentang datos.

 Ginamit nito ang talatanungan sa pagkolekta ng mga datos upang mas mapadali

sa mga mananaliksik maging sa mga tagasagot. Ang mananaliksik ay nagsagawa ng

maikling oryentasyon sa mga respondente at siniguro ang pagiging kompidensyal ng

mga nakalap na datos bago ang pamamahagi ng talatanungan upang mas

makapagpahayag ang mga sasagot ng tanong.

Istatistikal na Pagsusuri ng mga Datos

Pagkatapos masagutan ng mga doktore ang talatanungan, ang kanilang mga sagot ay

susumahin o kukunin ang total. Ang mga nakuhang resulta ay gagamitan ng weighted

mean na pormula upang maipakita ang kabuuang sagot ng mga napiling respondente:

Weighted Mean:

x=
Σfx
N
Kung saan,

x = weighted average

Σfx = kabuuang bilang ng dalas at iskor

N = bilang ng respondente

ISKALA KAHULUGAN

3.25 - 4.00 Lubos na Lubos na Lubos na angkop aang

nakatulong naunawaan pagkakasalin

2. 50 - 3. 24 Nakatulong Naunawaan Angkop ang

pagkakasalin

1.75 - 2.49 Hindi nakatulong Hindi naunawaan Hindi angkop ang

 pagkakasalin

1.00 - 1.74 Lubos na hindi Lubos na hindi Lubos na hindi angkop

nakatulong naunawaan ang pagkakasalin