Ayon kay Narvaez, malaki ang gampanin ng pagsasalin sa pag-unlad ng bansa na

binubuo ng maraming wika. Gaya ng Pilipinas na isang multilingguwal na bansa na binubuo ng

higit sa 100 katutubong wika at iba’t ibang banyagang wika. Katuwang ng pag-unlad ng isang
wikang pambansa ang pagsasalin. At ito ay nagsisilbing kasangkapan para maangkin natin sa
ating wika ang mga angkat na kaisipan at karanasan mula sa isang bansa patungo sa isang
multilingguwal na lugar tulad ng sa Pilipinas. Kailangan ang pagsasalin upang maipon ang lahat
ng kaalaman at karunungan ng mundo tungo sa wika ng bansa. Ngunit tuwing magkakaroon ng
usap-usapan ukol sa kung maari at dapat ipalit ang Filipino para sa Ingles, hindi maiiwasang
mabanggit ang larangan ng siyensiya bilang isang mabigat na hadlang laban dito (Ricafrente,
2010). Binanggit ni Villafuerte ang mga suliraning maaaring kaharapin ng tagasalin sa pagsasalin
sa Filipino mula sa Ingles sa larangan ng Agham at Teknolohiya tulad ng (1) Mga
Terminolohiyang Teknikal sa Ingles at ang Kawalan o Kakulangan ng Katumbas nito sa Filipino,
(2) Ang Panghihiram, (3) Paraan ng Pagtutumbas sa Pagsasalin ng mga Katawagang Ingles sa
Filipino, (4) Mga Terminolohiyang Likha o Hango at (5) Mga Terminolohiyang Pang-agham at
Pang-Teknolohiya at ang Kaugnayan nito sa Bansang Nanghihiram at Pinaghihiraman.

Madalas na ang turing lamang sa pagsasaling teknikal ay isang gawaing sadyang

nakapokus lamang sa impormasyon, terminolohiya at estruktura ng mga pangungusap (Buban,
R.S., 2014). Na kadalasang hindi ito binibigyan ng mataas na pagkilala gaya ng pagsusulat ng
orihinal na akda. Marahil bunsod ito ng nakagawiang paniniwala ng mga Pilipino na madali
lamang ang pagsasalin, na ito lamang ay isang mekanikal na gawain. Lalo na sa panahon ngayon
na sa pamamagitan ng translation software o online websites gaya ng: google translate,
www.translatorsbase.com, www.odesk.com, www.translatorcafe.com, at marami pang iba ay
madali ka na lamang makapagsasalin. Isa din marahil sa dahilan ay ang hindi pagbigay ng sapat
na pansin ng gobyerno sa pagsasalin at pagturing lamang sa pagsasalin bilang trabaho ng mga
guro at hindi bilang isang hiwalay na propesyon (Almario, 2019). Itinuturing itong ugat kung
bakit kahit pa sintanda ng sibilisasyon ang pagsasalin, hindi parin ito napo-professionalize sa
ating bansa (Buban, R.S., 2014). Dahil magpahanggang ngayon, wala pang anumang licensing
agency sa bansa ang nangangasiwa para sa propesyonalisayon ng pagsasalin sa bansa. Iginiit
nga ni Virgilio Almario, tagapangulo ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) at kilalang tagasalin
na pahanon na para makilala bilang isang propesyon ang pagsasalin sa bansa dahil malaki ang
naitutulong nito sa pag-unlad ng wikang Filipino.

Ang pagsasaling teknikal ay isang espesyalisadong pagsasaling may kinalaman sa iba’t

ibang larangan o disiplina. Kakaiba ito sa ibang pagsasalin dahil sa mga terminong kaugnay ng
isang disiplina [ CITATION Est17 \l 13321 ]. Hindi ito tulad ng tekstong pampanitikan na
napapalamutian ng mga tayutay at may gamit ang mga salita sa paraang iba sa mga
pakahulugan sa diksiyonaryo. Sa katunayan, hindi nakapaloob sa iisang uri lamang ng genre ang
mga tekstong teknikal dahil ito ay sumasaklaw sa iba’t ibang uri ng teksto. Ayon pa nga kay
Zethsen (2001), “Kinakailangang maging malay ang isang tagasalin sa realidad na kung tutuusin,
wala naman talagang maituturing na tekstong teknikal dahil hindi naman ito isang genre; sa
halip, ang mayroon lamang ay iba’t ibang uri ng mga tekstong gumagamit ng teknikal na
lengguwahe at mga tekstong nag-uugat sa iba’t-ibang disiplina”. Halimbawa na lamang ng mga
tekstong teknikal ay: (1) mga dokumentong legal, (2) technical report, (3) brochures, (4) mga
liham, (5) mga taunang ulat, (6) survey forms at iba pa. Sa pagsasalin ng ganitong uri ng teksto,
kailangan sa gayon, na maging komunikatibo ang pagsasaling teknikal. Sa pahayag nga ni Jody
Byrne (2006) sinabi niya na ang hamon sa mga manunulat na teknikal ay “to ensure that all of
the relevant information is indeed conveyed but also that it is conveyed in such a way that the
readers can use the information easily, properly and effectively.” Ipinahihiwatig din niya sa
naturang pahayag na ang pagsasaling teknikal ay hindi lamang paglilipat ng impormasyon.
Bukod sa pagtiyak na naisalin ang mga makabuluhang impormasyon ng isang sulating teknikal
ay kailangang ilipat ang mga ito ng tagasalin sa isang paraang mabisa at madaling maintindihan
ng sinumang babasa sa pinagsalinang wika. Sabi nga ng mga eksperto, kailangan ito ay (1)
nakaangkop sa target na mambabasa, at (2) may layuning maglingkod sa target na mambabasa.
Halimbawa na lamang ang salitang “saves”, na nagtataglay ng iba’t ibang pagpapakahulugan sa
iba’t ibang larang. Kung ang salitang ito ay gagamitin para sa bilbord sa harap ng isang
simbahang katolika puwede itong tapatan ng “nagliligtas”. Ngunit dapat itong tumbasan ng
“nagtitipid” o deretsong “nagdedeposito” kung gagamitin ito para sa isang adbertisement ng
isang bangko. Kaya isa sa unang unang tuntunin ng pagsasalin, pampanitikan man o teknikal,
ang maingat na pag-unawa sa gamit salita sa simulaang wika upang mabigyan ito ng angkop na
katapat sa tunguhang wika na angkop ang salin sa larangang na paggagamitan. Sapagkat may
mga salitang iisa ang ginagamit sa iba’t ibang larang ngunit iba ang kahulugan at gamit. Marahil
dahil sa edukasyon, antas panlipunan, pinagmulang komunidad o pamilya, trabaho at
napakarami pang ibang bagay ay nagkakaiba iba ang bokabularyo at tipo ng pangungusap ng
mga tao. May mga hakbang ngayon na ginagamit sa Pilipinas na dapat gawin ng tagasalin: Una
ay maghanap ng pantumbas sa Filipino, o kung wala, sa ibang wikang katutubo; Pangalawa,
manghiram sa Español; Pangatlo ay manghiram sa Ingles; at panghuli ay lumikha. Ang
halimbawa nito ay ang salitang sa budget na maaaring magkaroon ng iba’t ibang saling teknikal.
Hindi lamang dahil sa target na mambabasa ng salin. Maaaring dahil din sa kinahihiligan o
kinawiwilihang uri ng Filipino ng tagasalin. Ang budget, halimbawa ay maaaring manatiling
“budget” sa orihinal na Ingles, o maaaring ireispel na “badyet,” o tapatan ng hiram sa Español
na “presupuwesto” (presupuesto), o ng bagong-pagbuong “laang-gugulín., depende sa
sitwasyon. (Almario, 2016)

Sa kabila ng dominasyon ng wikang Ingles sa buong mundo at ang walang-humpay na

paglikha ng mga bagong teknolohiya at pag-usbong ng mga bagong teknikal na salita, mas
napapaigting ang pangangailangang maipamahagi ang kaalaman at kasanayan sa iba’t ibang
panig ng mundo na nagpatindi sa kahalagahan ng pagsasalin bilang tagapamagitan ng mga wika
at kultura ng mundo. Sinasabing “buhay at dinamiko ang wikang Filipino” kaya naman
nagkakaiba ang wikang ginagamit ng iba’t ibang pangkat ng mga tao sa lipunan. Ayon kina
Catacataca at Espiritu (Wikang Filipino: Kasaysayan at Pag-unlad, 2005, p. 129), mahalaga ang
paglalarawan ng barayti ng Filipino na ginagamit sa iba’t ibang larangan. Gayundin, ang patuloy
na dokumentasyon ng mga datos ukol sa mga nabubuong barayti sa mga pasulat na aklat dahil
makatutulong ang mga ito upang makabuo ng pangkalahatang paglalarawan ng Filipino tungo
sa istandardisasyon ng wika.
Almario, V. S. (2016). Batayang Pagsasalin: Ilang Patnubay at Babasahin para sa Baguhan.
Metro Manila: Komisyon sa Wikang Filipino.

Cruz, J. C. (2020, January 9). The Varsitarian. Retrieved March 2, 2020, from
https://varsitarian.net/filipino/20200109/pagsasalin-dapat-nang-kilalanin-bilang-
propesyon-almario#

Torres-Rada, E. (2017). Estilo ng Pagsasalin sa Wikang Filipino ng mga Teksbuk sa Araling

Makabayan. 90.

Catacataca, P. D. at Espiritu, C. C. (2005). Wikang Filipino: Kasaysayan at pagunlad. (Unang ed.).

Quezon City: Rex Bookstore, Inc

Buban, R. S.. (2014). Ang Pagsasaling Teknikal: Pagsipat sa Praktika at Pagpapahalaga /

Technical Translation: Revisiting the Practice and Essentials. MALAY, 26(2). Retrieved from
http://ejournals.ph/form/cite.php?id=8058

Zethsen, Karen Korning. The Dogmas of Technical Translation – Are They Still Valid?
https://pure.au.dk/ws/files/9952/H23_05.pdf. 2001. Elektroniko.