TRƯỜNG CĐSP DAKLAK

******

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

NGÂN HÀNG CÂU HỎI ĐỀ THI

HỌC PHẦN LÝ LUẬN VĂN HỌC I & II
(5 Đơn vị học trình)
Người thực hiện: Trịnh Đức Long
Tổ Văn –Khoa xã hội

NĂM
2008
A- PHẦN MỞ ĐẦU
I- Mục đích lý do chọn đề tài:
1- Xuất phát từ quyết định số 25/2006/QĐ – BD&ĐT ngày 26/6/2006 của Bộ trưởng Bộ
GD&DT về việc ban hành quy chế đào tạo Đại học và Cao đẳng hệ chính quy (Nội dung các điểu
khoản ban hành về quy chế thi và kiểm tra học phần )
2- Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học ở trường sư phạm nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo: Sự đổi mới phải thực hiện đồng bộ, toàn diện từ đổi mới cách dạy, đổi
mới cách học, đổi mới trang thiết bị dạy học, đối mới hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả
học tập của Sinh viên trong đó khâu ra đề thi, kiểm tra rất quan trọng.
3- Xuất phát từ văn bản số 12/HD/2008 của trường CĐSP Đăklăk ban hành ngày 2/1/2008
hướng dẫn việc xây dựng ngân hàng đề thi học phần được áp dụng từ năm học 2007-2008
trong đó nhấn mạnh mỗi học phần đều có ngân hàng đề thi là cơ sở dữ liệu cho việc chọn đề
thi chính thức theo yêu cầu của việc tổ chức thi học phần.
4- Xuất phát từ thực tiễn dạy học của bản thân: Qua nhiều năm giảng dạy bản thân đã có ý
thức hệ thống hóa các đơn vị kiến thức thành các Môđun kiến thức nhằm phục vụ việc ôn
tập cho học sinh.

II- Đối tượng nghiên cứu:

Đề tài này tập trung nghiên cứu các đơn vị kiến thức của học phần lý luận văn học I (2
đvht) và lý luận văn học II (3 đvht), trên cơ sở đó dự kiến hệ thống câu hỏi tương ứng với
các đơn vị kiến thức đó.

III- Nhiệm vụ nghiên cứu:

Đề tài tập trung vào 2 nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu sâu đây:
1- Khảo sát toàn bộ nội dung kiến thức của 2 học phần lý luận văn học, tập hợp theo loại
hình chủ đề kiến thức, hệ thống và lượng hóa thành những Môđun kiến thức tương
ứng.
2- Từ các môđun kiến thức đã được xác lập, tiến hành dự thảo ngân hàng câu hỏi và đáp
án trả lời.

IV- Phương pháp nghiên cứu:

Xuất phát từ đặc điểm loại hình đề tài là xây dựng ngân hàng câu hỏi cho đề thi học phần
nên đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
1- Phương pháp điều tra khảo sát:
Nghiên cứu thật kỹ chương trình,đề cương chi tiết học phần, bài giảng giáo trình để xác
lập các đơn vị kiến thức trọng tâm cơ bản. Đây chính là cơ sở để hình thành các chủ đề kiến
thức và hệ thống thành các Môđun..
2- Phương pháp thống kê phân loại:
Tập hợp và phân loại hệ thống các câu hỏi đã biên soạn thành những loại hình ( phân tích
lý thuyết, thực hành ứng dụng) và cấp độ (độ khó, trung bình, dễ) để thuận tiện cho việc tổ
hợp thành đề thi.
3- Phương pháp thử nghiệm:
2
 Sau khi dự kiến các câu hỏi theo loại hình và cấp độ, tiến hành thử nghiệm ứng dụng kiểm
tra thử một số câu hỏi (Cho SV làm thử) để xác độ giá trị, độ khó và tính khả thi của câu hỏi
khi sử dụng để kiểm tra (Tất cả những câu hỏi đó sau này đều loại ra không đưa và ngân
hàng để đảm bảo nguyên tắc bí mật). Sau khi thử nghiệm tiến hành điều chỉnh lại trước khi
đưa vào ngân hàng đề thi.



B- PHẦN NỘI DUNG

Chương I: MÔ TẢ KHÁI QUÁT HỌC PHẦN

3
 I- Học phần Lý luận văn học I:
(Nhöõng vaán ñeà khaùi quaùt veà Lyù luaän vaên hoïc)
1- Mục ñích yeâu caàu:
Hoïc phaàn lyù luaän vaên hoïc I caáu taïo goàm 30 tieát (2 ñôn vò hoïc trình).Noäi dung chöông
trình nhaèm ñaït ñöôïc nhöng muïc tieâu sau:
1.1-Veà tri thöùc: Cung caáp cho sinh vieân CÑSP nhöõng tri thöùc lyù luaän vaên hoïc quan
troïng, cô baûn nhaát veà baûn chaát, ñaëc tröng chöùc naêng vaên hoïc, tieáp nhaän thöôûng thöùc
vaên hoïc, caùc quy luaät chung cuûa vaên hoïc, loaïi hình vaên hoïc. Giuùp SV hình thaønh quan
nieäm ñuùng ñaén khoa hoïc veà vaên hoïc laøm cô sôû cho vieäc daïy, hoïc vaên.
1.2-Veà kyõ naêng: Bieát phaân bieät caùc khía caïnh, vaán ñeà cô baûn cuûa vaên hoïc, bieát
vaän duïng tri thöùc ñeå phaân tích, tieáp nhaän vaên hoïc moät caùch coù phöông phaùp.
1.3- Veà thaùi ñoä: Boài döôõng tinh thaàn khoa hoïc vaø yù thöùc lyù luaän cho SV, giuùp hoï
thaáy vai troø, yù nghóa cuûa lyù luaän vaên hoïc trong vieäc hieåu saâu, hieåu ñuùng caùc hieän
töôïng vaên hoïc, töø ñoù coù yù thöùc trau gioài lyù luaän ñeå naâng cao naêng löïc hieåu bieát vaø
giaûng daïy vaên hoïc.
2- Nhöõng ñôn vò kieán thöùc troïng taâm cuûa hoïc phaàn: (Moâñun kieán thöùc)
2.1- Vaên hoïc laø moät hình thaùi yù thöùc thaåm myõ
+ Naém vöõng vaên hoïc laø hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi mang tính ñaëc thuø, khu bieät vôùi
caùc hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi khaùc.
+ Naém vöõng baûn chaát thaåm myõ cuûa vaên hoïc.
2.2- vaên hoïc vaø cuoäc soáng con ngöôøi
+ Naém vöõng ñoái töôïng vaø chuû theå cuûa vaên hoïc
+ Hieåu ñöôïc baûn chaát cuûa vaên hoïc: Vaên hoïc laø nhaân hoïc
+ Thaáy ñöôïc vaên hoïc trong caùc moái quan heä xaõ hoäi: Vaên hoïc quan heä vôùi caùc
hình
thaùi yù thöùc xaõ hoäi khaùc
2.3-Vaên hoïc ngheä thuaät ngoân töø
+ Naém vöõng baûn chaát cuûa hình töôïng ngheä thuaät
+ Naém vöõng ñaëc tröng, vai troø cuûa ngoân töø ngheä thuaät trong saùng taùc vaên hoïc
+ ÖÙng duïng phaân tích ngoân töø ngheä thuaät trong taùc phaåm vaên hoïc.
2.4- Quaù trình saùng taïo vaên hoïc
+ Hieåu ñöôïc caùc toá chaát cuûa ngheä só vaø quaù trình saùng taïo ngheä thuaät cuûa nhaø
vaên
+ Naém vöõng baûn chaát caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên vaø vai troø cuûa noù trong
vieäc
ñoåi môùi vaên hoïc
2.5- Tieáp nhaän, thöôûng thöùc, pheâ bình vaên hoïc
+ Hieåu vaø phaân bieät söï khaùc nhau trong hoaït ñoäng tieáp nhaän, thöôûng thöùc vaø
pheâ bình vaên hoïc.
+ YÙ thöùc vai troø tích cöïc, chuû ñoâïng vaø saùng taïo cuûa ñoái töôïng tieáp nhaän vaên
hoïc.
+ Hieåu vai troø cuûa hoaït ñoäng pheâ bình vaên hoïc trong ñôøi soáng vaên hoïc
vaø phöông phaùp pheâ bình vaên hoïc.
2.6- Chöùc naêng cuûa vaên hoïc
4
 + Naém vöõng khaùi nieäm chöùc naêng vaên hoïc.
+ Hieåu roõ baûn chaát cuûa moät soá chöùc naêng vaên hoïc:Thaåm myõ, nhaän thöùc, khôi
gôïi.
+ Giuùp SV hieåu roõ vai troø taùc duïng cuûa vaên hoïc trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
2.7- Caùc quy luaät chung cuûa tieán trình vaên hoïc
+ Naém vöõng cô sôû vaän ñoäng vaø caùc giai ñoaïn cuûa tieán trình phaùt trieån vaên hoïc
+ Naém vöõng quy luaät keá thöøa, caùch taân cuûa vaên hoïc. Söï giao löu, aûnh höôûng
cuûa vaên hoïc.
2.8- Phong caùch vaø traøo löu vaên hoïc
+ Naém vöõng khaùi nieäm, caùc yeáu toá, loaïi hình phong caùch vaên hoïc.
+ Naém vöõng khaùi nieäm, söï hình thaønh traøo löu, tröôøng phaùi vaên hoïc.
2.9 - Moät soá traøo löu vaên hoïc
+ Naém vöõng söï hình thaønh dieãn bieán vaø ñaëc ñieåm cuûa moät soá traøo löu vaên
hoïc:
Hieän thöïc, laõng maïn, hieän ñaïi chuû nghóa.
+ Vaän duïng khaûo saùt moät soá taùc phaåm vaên hoïc tieâu bieåu cuûa töøng traøo löu
treân

I- Học phần Lý luận văn học II:

(Taùc phaåm vaø theå loaïi vaên hoïc)

1- Mục ñích yeâu caàu:

Hoïc phaàn lyù luaän vaên hoïc II caáu taïo goàm 45 tieát (3 ñôn vò hoïc trình). Noäi dung
chöông trình nhaèm ñaït ñöôïc nhöng muïc tieâu sau:
1.1-Veà tri thöùc: Cung caáp cho sinh vieân CÑSP nhöõng tri thöùc lyù luaän vaên hoïc cuï
theå veà caáu truùc taùc phaåm, vaên baûn, caùc yeáu toá cuûa noù vaø ñaëc ñieåm cuûa theå loaïi
vaên hoïc, caùc thuû phaùp vaên hoïc tieâu bieåu ñeå laøm neàn taûng cho sinh vieân tieáp caän
taùc phaåm vaên hoïc.
1.2-Veà kyõ naêng: Bieát vaän duïng caùc khaùi nieäm ñaõ hoïc vaøo vieäc phaân tích, lyù
giaûi, phaùt hieän noäi dung vaø hình thöùc ngheä thuaät ñoäc ñaùo cuûa taùc phaåm vaên hoïc.
1.3- Veà thaùi ñoä: Boài döôõng tinh thaàn khoa hoïc vaø yù thöùc lyù luaän cho SV, giuùp hoï
thaáy vai troø, yù nghóa cuûa lyù luaän vaên hoïc trong vieäc hieåu saâu, hieåu ñuùng caùc hieän
töôïng vaên hoïc, töø ñoù coù yù thöùc trau gioài lyù luaän ñeå naâng cao naêng löïc hieåu bieát vaø
giaûng daïy vaên hoïc.
2- Nhöõng ñôn vò kieán thöùc troïng taâm cuûa hoïc phaàn: (Moâñun kieán thöùc)
2.1- Phöông thöùc toàn taïi cuûa vaên hoïc
+ Naém vöõng quan nieäm veà taùc phaåm qua caùc bình dieän: Taùc phaåm – Taùc giaû,
Taùc phaåm – Vaên baûn, Taùc phaåm – Ñoäc giaû.
+ Quan heä giöõa taùc phaåm vaø vaên baûn
+ Taùc phaåm vaên hoïc laø quaù trình khoâng keát thuùc

2.2- Caáu truùc cuûa vaên baûn vaên hoïc

+ Naém vöõng ñaëc ñieåm vaên baûn taùc phaåm vaên hoïc
+ Naém vöõng caùc caáp ñoä caáu truùc trong chænh theå taùc phaåm:
- Taàng ngöõ aâm cuûa vaên baûn
5
 - Taàng yù nghóa cuûa vaên baûn
- Taàng hình töôïng
- Taàng haøm nghóa
+ Reøn kyõ naêng phaân tích caáu truùc vaên baûn taùc phaåm
2.3- Nhaân vaät vaên hoïc
+ Naém vöõng vò trí, chöùc naêng cuûa nhaân vaät trong taùc phaåm vaên hoïc
+ Caùc yeáu toá caáu thaønh nhaân vaät
+ Phaân loaïi nhaân vaät vaên hoïc
2.4- Coát truyeän vaø traàn thuaät
+ Naém vöõng Vai troø cuûa coát truyeän vaø traàn thuaät. Söï kieän - Moät yeáu toá quan
troïng
cuûa coát truyeän; Caùc yeáu toá cuûa coát truyeän vaø traàn thuaät.
+ Thöïc haønh toùm taét vaø phaân tích coát truyeän
2.5- Keát caáu taùc phaåm vaên hoïc
+ Naém vöõng khaùi nieäm vaø nguyeân taéc keát caáu. Vai troø cuûa keát caáu trong saùng
taùc
vaên hoïc.
+ Thöïc haønh phaân tích keát caáu ôû moät soá taùc phaåm vaên hoïc
2.6- Caùc thuû phaùp bieåu hieän cuûa vaên hoïc
+ Naém vöõng khaùi nieäm Thuû phaùp bieåu hieän cuûa vaên hoïc
+ Nhaän dieän nhöõng thuû phaùp bieåu hieän trong taùc phaåm vaên hoïc: Mieâu taû, töï söï,
tröõ tình, nghò luaän
2.7- Noäi dung vaø yù nghóa cuûa taùc phaåm vaên hoïC
+ Naém vöõng caùc bình dieän noäi dung trong taùc phaåm: ñeà taøi, chuû ñeà, caûm höùng
chuû ñaïo
+ Nhaän dieän nhöõng thuoäc tính thaåm myõ cuûa vaên hoïc: Caùi cao caû, caùi huøng, caùi
bi, caùi haøi,
caùi laõng maïn, caûm thöông
2.8- Phaân loaïi theå loaïi vaên hoïc
+ Naém vöõng khaùi nieäm theå loaïi vaên hoïc. Phaân bieät caáp ñoä Loaïi vaø Theå
+ Naém vöõng caùc tieâu chí phaân chia theå loaïi, heä thoáng theå loaïi vaên hoïc
2.9- Thô ca
+ Naém vöõng baûn chaát ñaëc ñieåm thô ca, phaân bieät vôùi vaên xuoâi töï söï
+ Phaân loaïi thô, naém moät soá theå thô tieâu bieåu trong Vaên hoïc Vieät Nam
+ Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích taùc phaåm thô
2.10- Truyeän
+ Naém vöõng baûn chaát ñaëc ñieåm truyeän: Phöông thöùc töï söï
+ Phaân loaïi caùc theå loaïi truyeän: Tieåu thuyeát, truyeän ngaén
+ Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích taùc phaåm töï söï

2.11- Vaên hoïc kòch

+ Naém vöõng baûn chaát ñaëc ñieåm kòch: Xung ñoät kòch, haønh ñoäng kòch, nhaân vaät
kòch,
ngoân ngöõ kòch
+ Phaân loaïi caùc theå loaïi kòch: Bi kòch, haøi kòch, chính kòch

6
 2.12- Kyù vaên hoïc
+ Naém vöõng baûn chaát ñaëc ñieåm kyù vaên hoïc: Ñeà taøi, nguyeân taéc mieâu taû, keát
caáu,
thuû phaùp ngheä thuaät
+ Phaân loaïi caùc theå kyù vaên hoïc: Kyù söï, phoùng söï, nhaät kyù, buùt kyù, tuyø buùt
2.13- Moät soá theå loaïi vaên hoïc trung ñaïi
+ Naém vöõng baûn chaát ñaëc ñieåm chung cuûa vaên hoïc Trung ñaïi: Tính ña chöùc naêng,
tính öôùc leä tính suøng coå
+ Phaân loaïi caùc theå loaïi vaên hoïc Trung ñaïi: Thô Ñöôøng luaät, phuù, hòch, caùo, chieáu,
khuùc ngaâm, truyeàn kyø

*****************

Chöông II- HEÄ THOÁNG CAÂU HOÛI - ÑAÙP AÙN HOÏC PHAÀN

Hoïc phaàn LYÙ LUAÄN VAÊN HOÏC I (2đvht)

Chương I – VĂN HỌC LÀ HÌNH THÁI Ý THỨC THẨM MỸ
Câu1: ( 5 ñieåm)
1.a- Phân tích bản chất xã hội của văn học. Cho ví dụ minh họa.
1.b- So sánh văn học với các hình thái ý thức xã hội khác: Chính trị, triết học, đạo đức,
tôn giáo.
Đáp án:
7
 I- Phân tích bản chất xã hội của văn học. Cho ví dụ minh họa. ( 3 ñieåm)
1-Vaên hoïc laø moät hieän töôïng yù thöùc xaõ hoäi trong toaøn boä caáu truùc xaõ hoäi (1
ñieåm)
1.1- Caáu truùc xaõ hoäi bao goàm: cô sôû kinh teá vaø kieán truùc thöôïng taàng. Cô sôû kinh
teá laø neàn taûng cuûa söï toàn taïi xaõ hoäi. Töông öùng vôùi cô sôû kinh teá hình thaønh kieán
truùc thöôïng taàng (chính trò, luaät phaùp, ñaïo ñöùc, toân giaùo, trieát hoïc, vaên hoïc ngheä
thuaät…).YÙ thöùc xaõ hoäi laø saûn phaåm cuûa toàn taïi xaõ hoäi, theå hieän yù thöùc cuûa chuû
theå con ngöôøi ñoái vôùi toàn taïi xaõ hoäi. Caùc hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi khaùc luoân coù
aûnh höôûng taùc ñoäng qua laïi laãn nhau.(0,5 ñieåm)
1.2- Vaên hoïc luoân chòu söï raøng buoäc cuûa cô sôû xaõ hoäi, coù coäi nguoàn töø ñôøi soáng,
laø taám göông phaûn aùnh ñôøi soáng.Vaên hoïc coøn chòu aûnh höôûng cuûa caùc hình thaùi yù
thöùc xaõ hoäi khaùc nhö :Trieát hoïc, chính trò, ñaïo ñöùc, toân giaùo.(Thaàn thoaïi laø saûn
phaåm cuûa xaõ hoäi nguyeân thuyû. Xaõ hoäi phong kieán moïi ngöôøi ñeàu laø baày toâi cuûa
vua, laø phaàn töû cuûa gia ñình neân vaên hoïc chöa coù caù tính roõ neùt (tính phi ngaõ), hình
thaønh tö töôûng toân quaân. Xaõ hoäi tö baûn vôùi nhöõng quan heä saûn xuaát mang tính caù
theå neân vaên hoïc naûy sinh nhu caàu giaûi phoùng caù nhaân, tích luyõ tö baûn hình thaønh con
ngöôøi keo kieät.)(0,5 ñieåm)
2-Vaên hoïc laø moät hình thaùi quan nieäm nhaân sinh: (2 ñieåm)
2.1-Vaên hoïc taäp trung phaûn aùnh quan nieäm veà theá giôùi vaø nhaân sinh, nhöõng suy
ngaãm cuûa con ngöôøi veà theá giôùi. Vaên hoïc ôû moïi thôøi ñaïi ñeàu quan taâm ñeán soá
phaän con ngöôøi, baøn ñeán caùc phaïm truø ñôøi soáng nhö: Tình yeâu vaø haïnh phuùc, chieán
tranh vaø hoaø bình, löông taâm vaø traùch nhieäm, cao thöôïng vaø thaáp heøn…Töø ñoù vaên
hoïc gôïi neân nieàm vui soáng, yeâu ñôøi, hoaøi nghi hay phaãn noä taïo thaønh caûm höùng chuû
ñaïo. (0,5 ñieåm)
2.2-Khi baøn veà quan nieäm nhaân sinh, vaên hoïc luoân döïa treân moät laäp tröôøng tö töôûng,
theá giôùi quan nhaát ñònh. Trong cuoäc soáng con ngöôøi bao giôø cuõng theå hieän thaùi ñoä tình
caûm cuûa mình (toân vinh, ngöôõng moä, ñam meâ, choái boû, gheâ tôûm, leân aùn…), ñieàu
naøy taïo neân tính khuynh höôùng tö töôûng cuûa vaên hoïc. Ví duï minh hoïa. (0,5 ñieåm)
2.3-Tính khuynh höôùng cuûa vaên hoïc coøn bao haøm phaïm truø giaù trò. Khuynh höôùng
chaân thöïc gaén lieàn vôùi caùi thieän, laáy chuaån möïc ñaïo ñöùc laøm thöôùc ño giaù trò con
ngöôøi. Caùi thieän gaén lieàn vôùi quan ñieåm ñaïo ñöùc tieán boä theå hieän caûm höùng nhaân
vaên cao caû, nhöõng thaùi ñoä phaûn nhaân vaên, phi nghóa, uûng hoä baïo löïc chieán tranh ñeàu
laø khuynh höôùng aùc.Ví duï minh hoïa. (0,5 ñieåm)
2.4-Söï theå hieän khuynh höôùng vaên hoïc mang tính ñaëc thuø thoâng qua hình töôïng ngheä
thuaät. Khuynh höôùng phaûi theå hieän moät caùch thaåm myõ, kín ñaùo khoâng loä lieãu, phaûi
toaùt ra töø söï mieâu taû vaø tình huoáng. Angel raát taâm ñaéc yù töôûng:”Khuynh höôùng phaûi
toaùt ra töø tình huoáng vaø haønh ñoäng”. Tính khuynh höôùng theå hieän loä lieãu laø saûn
phaåm cuûa söï baát taøi, töôùc boû ñaëc tröng ngheä thuaät tính khuynh höôùng seõ khoâng coøn
giaù trò ñích thöïc.Ví duï minh hoïa. (0,5 ñieåm)
II-So sánh văn học với các hình thái ý thức XH khác: Chính trị, triết học, đạo đức (2 ñieåm)
1-Vaên hoïc vaø chính trò:Vaên hoïc phuïc vuï chính trò, chòu söï chi phoái cuûa chính trò. Vaên
hoïc vaø chính trò tuy khaùc bieät nhau ôû hình thaùi nhöng khoâng ñoái laäp nhau veà baûn chaát
xaõ hoäi. Bôûi leõ caûm höùng saùng taïo gaén vôùi rung ñoäng taâm hoàn, nieàm say meâ chính
trò, vaên hoïc baøy toû nhieät tình chính trò theo caùch rieâng cuûa noù (Baèng con ñöôøng tình
caûm thaåm myõ).Ví duï minh hoïa. (1 ñieåm)

8
 2-Vaên hoïc vaø trieát hoïc:Trieát hoïc vaø vaên hoïc coù quan heä maät thieát, trieát hoïc cung
caáp cho nhaøvaên theá giôùi quan khi saùng taùc, trong thöïc teá lòch söû phaùt trieån cuûa vaên
hoïc ñeàu hình thaønh töø cô sôû trieát hoïc.Ví duï minh hoïa. (0,5 ñieåm)
3-Vaên hoïc vaø ñaïo ñöùc: Caû hai phaïm truø naøy ñeàu quan taâm ñeán yù thöùc veà löông
taâm traùch nhieäm, caùch öùng xöû cuûa con ngöôøi trong ñôøi soáng xaõ hoäi, khuyeân con
ngöôøi höôùng ñeán caùi thieän.Tuy nhieân vaên hoïc chuyeån taûi ñaïo ñöùc baèng hình töôïng,
tình caûm thaåm myõ coøn ñaïo ñöùc phaûn aùnh baèng nhöõng nguyeân taéc quy phaïm. Ví duï
minh hoïa. (0,5 ñieåm)

Caâu 2: (5 điểm)Taïi sao noùi vaên hoïc laø saûn phaåm cuûa tö duy ngheä thuaät - thaåm
myõ? Cho ví duï minh hoïa.
Đáp án:
1- Văn học là hình thái ý thức xã hội đặc thù: (1 ñieåm)
Tuy laø hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi nhöng vaên hoïc laø hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi ñaëc thuø -
Hình thaùi phaûn aùnh thaåm myõ. Hoaït ñoäng phaûn aùnh thaåm myõ laø coäi nguoàn cuûa
saùng taïo ngheä thuaät. Taùc phaåm vaên hoïc laø saûn phaåm cuûa tö duy ngheä thuaät thaåm
myõ.
2- Nhöõng bieåu hieän cuï theå cuûa hoaït ñoäng phaûn aùnh thaåm myõ: (4 ñieåm)
2.1- Tình caûm thaåm myõ-ñaëc tröng cuûa phaûn aùnh thaåm myõ: (1 ñieåm)
Tình caûm thaåm myõ khaùc haún vôùi tình caûm töï nhieân thoâng thöôøng ôû choã:
+Tình caûm töï nhieân laø söï phaûn öùng tröôùc kích thích cuûa ngoaïi caûnh khoâng bò kieàm
cheá, khoâng ñem laïi söï thuï caûm thaåm myõ.
+Tình caûm thaåm myõ hình thaønh treân cô sôû söï thanh loïc thaêng hoa nhöõng suy ngaãm,
traûi nghieäm cuûa ñôøi soáng. Noù laø thöù tình caûm vöøa coù hình töôïng saéc neùt vöøa vöôït
leân nhöõng hôn thieät, maát maùt cuûa caù nhaân ñeå moïi ngöôøi theå nghieäm.Tình caûm thaåm
myõ laø tình caûm xuaát phaùt töø lôïi ích coäng ñoàng nhaân loaïi. (Ví duï minh hoïa)
2.2- Lyù töôûng thaåm my õ- Söï ñònh höôùng chæ ñaïo phaûn aùnh thaåm myõ: (2 ñieåm)
+ Lyù töôûng thaåm myõ laø moâ hình veà caùi ñeïp ñöôïc hình thaønh töø truyeàn thoáng vaên
hoaù lòch söû cuûa daân toäc vaø nhaân loaïi. Noù laø ñích höôùng tôùi söï hoaøn thieän cuûa hoaït
ñoäng thaåm myõ gaén lieàn vôùi lyù töôûng xaõ hoäi, chuaån möùc chính trò, ñaïo ñöùc. Lyù
töôûng thaåm myõ ñoùng vai troø chæ ñaïo trong quaù trình phaûn aùnh ngheä thuaät. (Ví duï minh
hoïa)
+ Lyù töôûng thaåm myõ- tieàn ñeà vaø khôûi ñieåm cuûa phaûn aùnh thaåm myõ:
Lyù töôûng thaåm myõ ñoùng vai troø khôi gôïi yù töôûng, taïo taâm theá phaûn aùnh ngheä thuaät
cuûa nhaø vaên. Nhieàu hình töôïng vaên hoïc theå hieän khaùt voïng lyù töôûng thaåm myõ cao
caû cuûa taùc giaû.
(Ví duï minh hoïa)
+ Lyù töôûng thaåm myõ quyeát ñònh tính chaát vaø phöông thöùc phaûn aùnh thaûm myõ:
Trong quaù trình saùng taùc vieäc nhaø vaên söû duïng phöông thöùc mieâu taû nhö theá naøo,
buùt phaùp ra sao ñeàu do lyù töôûng thaåm myõ quy ñònh. Ca ngôïi toân vinh caùi cao caû
thöôøng söû duïng buùt phaùp laõng maïn, caùch noùi cöôøng ñieäu hoaù nhaán maïnh caùi phi
thöôøng (Ví duï minh hoïa)
+ Lyù töôûng thaåm myõ gaén lieàn vôùi söï töï bieåu hieän cuûa chuû theå:
Lyù töôûng thaåm myõ khoâng chæ ñôn thuaàn laø lyù töôûng xaõ hoäi maø coøn gaén lieàn vôùi
söï thuï caûm thaåm myõ mang daáu aán caù theå. Moãi caù nhaân ñeàu hình thaønh cho mình

9
nhöõng khaùt voïng hoaøi baõo khaùc nhau treân cô sôû lyù töôûng thaåm myõ chung cuûa thôøi
ñaïi. Tính caù theå cuûa lyù töôûng thaåm myõ laøm cho vaên hoïc mang saéc thaùi ña dieän phong
phuù. (Ví duï minh hoïa)
2.3- Phaûn aùnh thaåm myõ laø saùng taïo ra hình thöùc ñeïp: (1 ñieåm)
Baûn thaân söï phaûn aùnh thaåm myõ bao haøm söï saùng taïo, ñoù laø quaù trình ngheä só tìm
kieám hình thöùc ngheä thuaät hoaøn myõ. Ñaây chính laø söï thoáng nhaát giöõa noäi dung vaø
hình thöùc trong moät chænh theå ngheä thuaät. Daáu hieäu cuûa hình thöùc thaåm myõ theå hieän
qua chaát lieäu ngoân töø, keát caáu, theå loaïi…(Ví duï minh hoïa)

Chöông 2 – VAÊN HOÏC VAØ CUOÄC SOÁNG CON NGÖÔØI

Caâu 3: (5 ñieåm)Taïi sao noùi Vaên hoïc khai thaùc con ngöôøi vôùi tö caùch laø moät thöïc
theå xaõ hoäi? Giaûi thích baèng moät taùc phaåm cuï theå.
Đáp án:
1-Tính ngöôøi mang daáu aán xaõ hoäi laø ñaëc tröng cuûa vaên hoïc: (1 ñieåm)
Con người là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học như: y học, sinh học, bệnh học.. Tuy
nhiên văn học khai thác con người với tư cách là một thực thể xã hội. Con ngöôøi ñi vaøo vaên hoïc
mang daáu aán xaõ hoäi cuï theå, laø moái toång hoøa cuûa caùc quan heä xaõ hoäi. (So saùnh vôùi
caùc ngaønh khoa hoïc khaùc cuõng nghieân cöùu con ngöôøi) (Ví duï minh hoïa)
2- Nhöõng bieåu hieän tính ngöôøi mang daáu aán xaõ hoäi trong vaên hoïc: (4 ñieåm)
2.1- Vaên hoïc laø nhaân hoïc: Ñoái töôïng mieâu taû cuûa vaên hoïc laø cuoäc soáng con ngöôøi,
chuû theå saùng taïo vaên hoïc cuõng laø con ngöôøi neân vaên hoïc mang phaåm chaát nhaân hoïc
laø taát yeáu. Khaùi nieäm nhaân hoïc ñöôïc M.Gorky ñeà xuaát naêm 1931 “Vaên hoïc laø nhaân
hoïc”. Vaên hoïc laø nhaân hoïc bôûi leõ noù phaûn aùnh moïi maët cuoäc soáng con ngöôøi moät
caùch ña daïng phong phuù: Xaõ hoäi, caù nhaân, vaät chaát, tinh thaàn, phong tuïc taäp quaùn,
thoùi quen thò hieáu thaåm myõ… (Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
2.2- Bieåu hieän con ngöôøi xaõ hoäi trong vaên hoïc:Theo quan ñieåm Maùc Xít thì con ngöôøi
laø toång hoaø caùc moái quan heä xaõ hoäi, do vaäy tính ngöôøi gaén lieàn vôùi tính xaõ hoäi. Tuy
coù nhöõng bieåu hieän cuûa tính ngöôøi vónh cöûu: tình yeâu cuoäc soáng, yeâu thieân nhieân,
tình baïn, yeâu gia ñình, tình yeâu nam nöõ, yeâu caùi ñeïp, yeâu töï do, löông taâm vaø loøng
traéc aån… nhöng ñeàu gaén lieàn vôùi yù thöùc xaõ hoäi nhaát ñònh. Coù theå noùi vaên hoïc laø
baøi ca vónh cöûu veà tình ngöôøi. (Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
2.3- Bieåu hieän con ngöôøi töï nhieân trong vaên hoïc: Tuy con ngöôøi mang thuoäc tính xaõ
hoäi nhöng luoân mang trong mình baûn chaát töï nhieân ( khaùt voïng caàm ñaàu, thích cöôõng
ñoaït, hay ñoá kò, tham soáng sôï cheát…) voán dó laø baûn naêng toàn taïi taát yeáu cuûa ñoäng
vaät trong theá giôùi töï nhieân. Con ngöôøi cuõng khoâng thoaùt khoûi quy luaät cuûa töï nhieân
nhö sinh, laõo, beänh, töû.
Tình yeâu vaø tình duïc cuõng laø hoaït ñoäng phoå bieán cuûa con ngöôøi. Chính vì theá veà
moät phöông dieän nhaát ñònh chuû nghóa töï nhieân, trieát hoïc phaân taâm veà theá giôùi voâ
thöùc trong con ngöôøi cuûa Freud cuõng laø noäi dung nhaân hoïc ñöôïc bieåu hieän trong vaên
hoïc. (Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
2.4- Con ngöôøi mang tính caù theå:
+ Neùt ñaëc saéc nhaát cuûa vaên hoïc laø söï quan taâm ñeán tính caùch vaø soá phaän caù nhaân
cuûa con ngöôøi. Moãi nhaân vaät trong vaên hoïc xuaát hieän vôùi tö caùch laø moät caù theå sinh
ñoäng. Khi baøn veà ñieån hình hoaù AÊngel ñaõ khaúng ñònh:”Moãi tính caùch laø moät ñieån

10
hình nhöng ñoàng thôøi laø moät caù nhaân rieâng leû. Ñuùng laø con ngöôøi naøy ñaây…” (Ví
duï minh hoïa)
+ So vôùi caùc hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi khaùc duy nhaát chæ coù vaên hoïc quan taâm sinh
meänh caù theå cuûa con ngöôøi giöõa bieån ñôøi meânh moâng. YÙ thöùc caù nhaân cuûa con
ngöôøi ( giaù trò cuûa caù theå veà caùi ñeïp, tö chaát, sôû nguyeän…) coù theå ñöôïc lónh hoäi
qua vaên hoïc.Vaên hoïc coù khaû naêng thaâm nhaäp mieâu taû, phaân tích theá giôùi noäi taâm
saâu kín nhaát cuûa con ngöôøi, goùp phaàn naâng cao naêng löïc töï quan saùt vaø töï hoaøn thieän
cho con ngöôøi.(Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)

Caâu 4: (5 ñieåm) Phaân tích bieåu hieän tính giai caáp vaø tính nhaân daân, tính daân toäc,
tính nhaân loại, tính lịch sử trong taùc phaåm vaên hoïc. Cho ví duï minh hoïa
Đáp án:
1-Tính giai caáp: (1 ñieåm)
1.1-Khi xaõ hoäi phaân hoaù giai caáp thì taát yeáu con ngöôøi thuoäc veà moät giai caáp nhaát
ñònh. Ñòa vò giai caáp khieán con ngöôøi coù söï khaùc nhau trong quan nieäm, yù thöùc heä, giaù
trò vaø phöông thöùc sinh hoaït (Quan nieäm veà sang, heøn, giaøu ngheøo, thoáng trò, bò trò…).
(0,5 ñieåm)
1.2- Töø xöa ñeán nay vaên hoïc ñeàu phaûn aùnh tính giai caáp thoâng qua hình töôïng nhaân
vaät: nhaân vaät chính dieän, phaûn dieän ñeàu ñaïi dieän cho moät giai caáp nhaát ñònh.Tuy
nhieân neáu tuyeät ñoái hoaù tính giai caáp trong phaân tích vaên hoïc laø bieåu hieän cuûa loái
phaân tích xaõ hoäi hoïc dung tuïc, bieán vaên hoïc thaønh söï minh hoïa cho hoïc thuyeát giai caáp
töôùc boû ñaëc thuø ngheä thuaät cuûa vaên chöông.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2-Tính nhaân daân: (1,5 ñieåm)
2.1- Neáu tính giai caáp laø thuoäc tính cuûa vaên hoïc thì tính nhaân daân thieân veà phaåm chaát
vaên chöông, theå hieän moái quan heä giöõa saùng taùc vaên hoïc vaø hieän thöïc nhaân daân.
Chính nhaân daân laø nhöõng con ngöôøi ñaõ saùng taïo ra cuûa caûi vaät chaát vaø tinh thaàn cho
toaøn xaõ hoäi. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2-Tính nhaân daân trong taùc phaåm vaên hoïc theå hieän qua ñeà taøi, chuû ñeà tö töôûng,
quan nieäm veà nhaân vaät.Tính nhaân daân thieân veà ca ngôïi khaùt voïng haïnh phuùc, coâng
baèng, daân chuû tieán boä cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi. Chính caùc tö töôûng nhö: chuû nghóa
yeâu nöôùc,nhaân ñaïo, khaùt voïng töï do daân chuû, giaûi phoùng caù tính, toá caùo hieän thöïc
xaõ hoäi baát coâng ngang traùi coù söùc maïnh taäp hôïp, lieân keát caùc taàng lôùp nhaân daân
tieán boä trong xaõ hoäi. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.3-Khi ñònh giaù tính nhaân daân cuûa taùc phaåm khoâng neân maùy moùc caên cöù vaøo
thaønh phaàn xuaát thaân, lai lòch cuûa taùc giaû maø chuù yù ñeán thieân kieán giai caáp, thaùi
ñoä thaåm myõ cuûa nhaø vaên ñoái vôùi nhaân daân.Thöïc teá coù nhieàu nhaø vaên xuaát thaân
giai caáp thoáng trò nhöng laïi daønh tình caûm cho ngöôøi daân ngheøo khoå trong trang vieát.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3-Tính daân toäc: (1,5 ñieåm)
3.1- Nhaø vaên, ngöôøi tieáp nhaän vaên hoïc bao giôø cuõng thuoäc moät daân toäc nhaát ñònh,
noùi tieáng noùi daân toäc, mang baûn saéc vaên hoaù, tính caùch, taâm lyù cuûa daân toäc neân
tính daân toäc laø thuoäc tính taát yeáu cuûa vaên hoïc. Tính daân toäc laø thuoäc tính vaên hoùa
xaõ hoäi trôû thaønh tính chaát thaåm myõ trong vaên hoïc. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3.2-Tính daân toäc trong taùc phaåm theå hieän ôû caû hai bình dieän: noäi dung vaø hình thöùc

11
 + Bình dieän noäi dung: tính daân toäc theå hieän qua ñeà taøi,chuû ñeà caûm höùng chuû ñaïo
gaén vôùi taâm hoàn,truyeàn thoáng tö töôûng ñaïo lyù, quan nieäm ngheä thuaät thaåm myõ cuûa
daân toäc. (Ví duï minh hoïa) .
+ Bình dieän hình thöùc ngheä thuaät: tính daân toäc theå hieän qua ñaëc tröng ngoân ngöõ, theå
loaïi, chaát lieäu ngheä thuaät, keát caáu söû duïng trong taùc phaåm. (Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
4-Tính nhaân loaïi (0,5 ñieåm)
Tính nhaân loaïi laø phaïm truø toång hôïp cuûa caùc thuoäc tính treân. Nhaân loaïi khoâng chæ
laø taäp hôïp caùc daân toäc, chuûng toäc maø coøn laø taäp hôïp cuûa taát caû caùc caù nhaân
soáng treân traùi ñaát, laø thuoäc tính mang tính quoác teá. Coù nhieàu ñeà taøi cuûa vaên chöông
ngheä thuaät khoâng chæ giôùi haïn cuûa moät daân toäc naøo maø laø vaán ñeà toaøn caàu nhö:
chieán tranh hoøa bình, quyeàn soáng cuûa con ngöôøi,töï do haïnh phuùc, tình yeâu…. (Ví duï
minh hoïa)
5-Tính lòch söû:(0,5 ñieåm)
Vaên hoïc laø moät phaïm truø lòch söû, noù khoâng phaûi laø hieän töôïng nhaát thaønh baát
bieán theo thôøi gian (Xeùt ôû caû hai khía caïnh saùng taùc vaø tieáp nhaän). Taùc phaåm vaên
hoïc laø saûn phaåm cuûa moät thôøi ñaïi lòch söû cuï theå,theå hieän daáu aán cuûa thôøi ñaïi.
Luaän ñieåm naøy coù yù nghóa trong phöông phaùp tieáp caän phaân tích vaên hoïc. (Ví duï minh
hoïa)

Chöông 3- VAÊN HOÏC NGHEÄ THUAÄT NGOÂN TÖØ

Caâu 5*: (5 ñieåm) Phaân tích ñaëc ñieåm ngoân töø ngheä thuaät. Nhaän xeùt tính öu vieät
cuûa ngheä thuaät ngoân töø
Đáp án:
1-Tính chaát phi vaät theå: (1 ñieåm)
1.1-Hình töôïng moãi loaïi hình ngheä thuaät ñöôïc xaây döïng baèng nhöõng chaát lieäu khaùc
nhau. Caùc loaïi hình ngheä thuaät nhö hoäi hoïa, saân khaáu, ñieâu khaéc, ñieän aûnh duøng caùc
chaát lieäu nhö maøu saéc, hình khoái, ñaïo cuï, dieãn xuaát cuûa dieãn vieân taùc ñoäng tröïc tieáp
vaøo thò giaùc con ngöôøi baèng hình töôïng höõu hình vaät theå. Hình töôïng vaên hoïc xaây
döïng baèng chaát lieäu ngoân töø neân taùc ñoäng vaøo trí tueä, lieân töôûng,töôûng töôïng cuûa
ngöôøi ñoïc, khoâng ai thaáy hình töôïng vaên hoïc baèng caùc giaùc quan cuï theå maø boäc loä
qua “caùi nhìn” beân trong thaàm kín. Ñaây chính laø tính phi vaät theå cuûa hình töôïng vaên hoïc.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
1.2-Tính phi vaät theå cuûa hình töôïng khieán vaên hoïc coù theå caûm nhaän ñöôïc khoâng chæ
theá giôùi höõu hình cuï theå maø coøn caû nhöõng caùi mô hoà,theá giôùi tinh thaàn tröøu töôïng.
Ngoân töø coù theå ñöa con ngöôøi caûm nhaän beà saâu hieän thöïc baèng caùch söû duïng caùc
maøu hö aûo coù khaû naêng gôïi taû.
(Ví duï minh hoïa)

2- Chaát lieäu ngoân töø khoâng bò haïn cheá veà khoâng gian vaø thôøi gian (1,5 ñieåm)
2.1- Caùc loaïi hình ngheä thuaät hoäi hoaï, ñieâu khaéc hình töôïng ñöôïc theå hieän qua khoâng
gian, vaên hoïc thuoäc loaïi hình ngheä thuaät thôøi gian, hình töôïng môû daàn trong thôøi gian.
Nhôø söû duïng chaát lieäu ngoân töø neân khaû naêng caûm nhaän thôøi gian trong vaên hoïc laø
voâ taän, coù the åco keùo thôøi gian, coù theå ñaûo loän traät töï thôøi gian, ñoàng hieän thôøi gian
khi mieâu taû, thôøi gian trong vaên hoïckhoâng chæ ñôn thuaàn laø thôøi gian vaät lyù (tính baèng

12
giôø,phuùt,naêm,thaùng) maø coøn laø thôøi gian taâm lyù cuûa nhaân vaät (Ví duï minh hoïa)
(0,5 ñieåm)
2.2- Khoâng gian trong vaên hoïc cuõng mang saéc thaùi rieâng. Khoâng gian nhaèm taùi hieän
laïi hoaøn caûnh, ñòa ñieåm ñeå nhaân vaät haønh ñoäng hoaëc mô öôùc( chaúng haïn khoâng gian
trong truyeän coå tích). Khoâng gian trong taùc phaåm khoâng bò haïn cheá giôùi haïn, coù theå
môû roäng khoâng gian mieâu taû, chuyeån ñoåi hoaëc ñoàng hieän khoâng gian. (Ví duï minh
hoïa) (0,5 ñieåm)
2.3- Khoâng gian vaø thôøi gian vaên hoïc luoân gaén lieàn vôùi tính quan nieäm cuûa nhaø
vaên, theå hieän qua ñieåm nhìn khoâng gian. Thoâng qua caùch mieâu taû khoâng gian, thôøi gian
nhaø vaên ñeàu theå hieän thaùi ñoä tình caûm, taâm traïng vôùi cuoäc ñôøi.(Ví duï minh hoïa) (0,5
ñieåm)
3- Ngoân ngöõ coù khaû naêng phaûn aùnh veû ñeïp tö töôûng cuûa hình töôïng: (1,5
ñieåm)
3.1- Con ngöôøi ñi vaøo vaên hoïc laø con ngöôøi bieát noùi naêng suy nghó thoâng qua vaên
baûn ngheä thuaät ngoân töø: Lôøi phaùt ngoân, gioïng ñieäu cuûa ngöôøi traàn thuaät,nhaân
vaät, ngöôøi keå chuyeän, nhaân vaät tröõ tình. Döôùi goùc ñoä thi phaùp, ngoân töø khoâng chæ
laø phöông tieän mieâu taû maø coøn laø ñoái töôïng mieâu taû cuûa vaên hoïc (M.Bakhtin). (Ví
duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3.2-Vaên hoïc khaùc caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc ôû choã: hoäi hoïa vaø ñieâu khaéc
mieâu taû theá giôùi höõu hình vaø caùi nhìn cuûa con ngöôøi nhöng baèng söï im laëng, aâm nhaïc
tuy coù lôøi nhöng caùi hoàn cuûa baûn nhaïc laïi thuoäc veà giai ñieäu tieát taáu. Vaên hoïc coù
theå caûm nhaän ñöôïc tieáng noùi, gioïng ñieäu cuûa heát thaûy moïi taàng lôùp ngöôøi trong xaõ
hoäi töø teân voâ laïi cho ñeán baäc hieàn trieát ôû moïi thôøi ñaïi khaùc nhau. (Ví duï minh hoïa)
(0,5 ñieåm)
3.3- Vaên hoïc coøn coù khaû naêng theå hieän nhöõng suy ngaãm tö duy cuûa con ngöôøi cuûa
taùc giaû, khaéc hoaï ñöôïc chaân dung tö töôûng cuûa nhaø vaên thoâng qua hình töôïng nhaân
vaät. Ñoù laø nhöõng tö töôûng trieát hoïc, chính trò, ñaïo ñöùc, taâm lyù, hoïc thuaät, kinh teá cuûa
con ngöôøi trong moïi thôøi ñaïi. Suy cho cuøng vaên hoïc laø moät cuoäc trao ñoåi, tranh luaän,
ñoái thoaïi ngaàm hoaëc coâng khai veà tö töôûng trong yù nghóa ñích thöïc cuûa töø naøy. (Ví duï
minh hoïa)
4-Tính vaïn naêng vaø phoå thoâng cuûa vaên hoïc: (1 ñieåm)
4.1- Tính vaïn naêng:Do laáy ngoân töø laøm chaát lieäu, vaên hoïc coù theå phaûn aùnh baát
cöù phöông dieän naøo cuûa ñôøi soáng hieän thöïc.Vaên hoïc coù khaû naêng voâ haïn trong vieäc
taùi hieän ñôøi soáng,thöïc hieän chöùc naêng nhaän thöùc,bieåu hieän tö töôûng moät caùch hoaøn
haûo nhaát. Hegel ñaõ khaúng ñònh:”Vaên hoïc laø ngheä thuaät phoå quaùt,coù khaû naêng
dieãn ñaït vaø phaùt bieåu baát cöù noäi dung naøo döôùi baát kyø hình thöùc naøo”. (Ví duï minh
hoïa) (0,5 ñieåm)
4.2- Tính phoå thoâng: Ngoân töø laø phöông tieän giao tieáp phoå bieán nhaát cuûa con ngöôøi,
xeùt veà phöông dieän saùng taùc, truyeàn baù vaø tieáp nhaän thì vaên hoïc laø loaïi hình ngheä
thuaät phoå thoâng nhaát.Vieäc taøng giöõ, tieáp nhaän vaên hoïc khoâng ñoøi hoûi nhieàu phöông
tieän vaät chaát nhö caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc(AÂm nhaïc,hoäi hoaï,ñieâu khaéc…).
Ngheä thuaät ngoân töø coù nhieàu thuaän lôïi hôn so vôùicaùc ngheä thuaät khaùc. (Ví duï minh
hoïa) (0,5 ñieåm)
Câu 6 : (5 ñieåm) Ñaêc tröng cuûa hình töôïng vaên hoïc. Phaân tích minh hoïa baèng moät
hình töôïng vaên hoïc cuï theå.

13
 Đáp án:
1-Söï mieâu taû theá giôùi moät caùch giaùn tieáp öôùc leä: (1,5 ñieåm)
1.1- Hình töôïng vaên hoïc do ngoân töø gôïi môû maø ngoân ngöõ laø tín hieäu bieåu ñaït baèng
aâm thanh (hoaëc chöõ vieát) gaén lieàn vôùi yù nghóa khaùi quaùt ôû sau moãi töø. Hieän thöïc
cuoäc soáng hieän hình giaùn tieáp ñaèng sau moãi töø ngöõ baèng söï suy ngaãm lieân töôûng
chuùng ta môùi nhaän bieát ñöôïc (Ñieàu naøy khaùc vôùi hình töôïng hoäi hoaï, ñieâu khaéc mang
tính höõu hình cuï theå).(0,5 ñieåm)
1.2- Hình töôïng vaên hoïc khoâng döøng ôû mieâu taû maø coøn gaén lieàn vôùi nhöõng bieåu
töôïng, kinh nghieäm, kyù öùc. Nhieàu hình töôïng coøn mang tính öôùc leä töôïng tröng saâu saéc,
laø nhöõng tín hieäu thaåm myõ naèm saâu trong maïch ngaàm vaên baûn.Vieäc giaûi maõ ñöôïc
tín hieäu aáy chính laø vieäc ñi tìm hieåu noäi dung yù nghóa cuûa hình töôïng. (Ví duï minh hoïa)
(0,5 ñieåm)
1.3-Khaùc vôùi hình töôïng hoäi hoïa, ñieâu khaéc, hình töôïng vaên hoïc laø taâm aûnh. Quaù
trình hình thaønh vaø tieáp nhaän hình töôïng luoân gaén lieàn vôùi söï töôûng töôïng, lieân töôûng;
laø quaù trình khôi gôïi, chôø ñôïi lieân töôûng, kích thích vaø thaêng hoa saùng taïo. (Ví duï minh
hoïa) (0,5 ñieåm)
2-Söï bieåu hieän yù thöùc chuû theå moät caùch tröïc tieáp: (1 ñieåm)
2.1- Hình töôïng ngheä thuaät laø saûn phaåm lao ñoäng saùng taïo cuûa ngheä só neân luoân coù
daáu aán cuûa chuû theå saùng taïo.Tuy nhieân tính chuû theå trong vaên hoïc ñöôïc boäc loä tröïc
tieáp do söï tham gia cuûa nhaân vaät tröõ tình vaø ngöôøi keå chuyeän. Tính chuû theå luoân theå
hieän treân beà maët cuûa hình töôïng.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2- Söï theå hieän tính chuû theå trong hình töôïng vaên hoïc khaù ña daïng tuyø theo töøng theå
loaïi, khuynh höôùng saùng taùc.Chaúng haïn trong thô tính chuû theå boäc loä qua taâm traïng
caûm xuùc cuûa taùc giaû, caùi toâi tröõ tình cuûa nhaø thô; trong vaên xuoâi söï mieâu taû, traàn
thuaät keát hôïp vôùi bình luaän phaân tích caøng laøm cho tính chuû theå hieän roõ.Vieäc nhaân
vaät boäc loä tính caùch cuõng laø bieåu hieän cuûa tính chuû theå cuûa hình töôïng(tính caù theå
hoaù cuûa hình töôïng vaên hoïc)
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3-Tính khaùi quaùt cuûa hình töôïng vaên hoïc: (1 ñieåm)
3.1- Vôùi tö caùch laø phieân baûn hieän thöïc ñôøi soáng neân heát thaûy hình töôïng vaên hoïc
ñeàu mang noäi dung khaùi quaùt ñieån hình veà con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Hình töôïng nhaân vaät
ñieån hình ñeàu ñaïi dieän cho moät löïc löôïng, taàng lôùp ngöôøi naøo ñoù trong xaõ hoäi. (Ví duï
minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3.2- Tính khaùi quaùt hoaù trong vaên hoïc khaùc vôùi khoa hoïc: vaên hoïc khoâng khaùi quaùt
baèng khaùi nieäm tröøu töôïng maø thoâng qua vieäc khaéc hoaï nhöõng neùt ñaëc tröng phoå
bieán cuûa nhaân vaät.Theo Goethe:”Söùc soáng ñích thöïc cuûa ngheä thuaät laø ôû choã naém
baét vaø mieâu taû söï vaät ñaëc thuø caù bieät…chæ coù ngheä thuaät naøo theå hieän ñöôïc
ñaëc tröng môùi laø ngheä thuaät ñích thöïc”
Töïu trung laïi khaùi quaùt hoaù vaø caù theå hoaù laø hai maët cuûa hình töôïng vaên hoïc ñieån
hình coù yù nghóa saâu saéc. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
4- Phaân tích minh hoïa:
Döïa treân nhöõng ñaëc tröng keå treân, thí sinh tieán haønh khaûo saùt phaân tích moät hình
töôïng vaên hoïc cuï theå (1,5 ñieåm)

14
 Chöông 4 - QUAÙ TRÌNH SAÙNG TAÏO VAÊN HOÏC
Caâu 7: (5 ñieåm) Trình baøy nhöõng toá chaát cuûa ngöôøi ngheä só trong quaù trình saùng
taïo. Daãn chöùng minh hoïa baèng nhaø vaên cuï theå.
Đáp án:
1- Naêng löïc quan saùt vaø trí nhôù: (1,5 ñieåm)
1.1- Cô sôû xaây döïng hình töôïng laø voán soáng cuûa nhaø vaên tích luyõ töø vieäc nhaän
thöùc hieän thöïc cuoäc soáng. Ñeå nhaän thöùc ñöôïc cuoäc soáng moät caùch ña daïng saâu saéc
nhaø vaên ñoøi hoûi phaûi coù naêng löïc quan saùt, coù ñoâi maét tinh töôøng ñeå naém baét
nhöõng bieåu hieän ñaëc tröng cuûa ñôøi soáng. Saùng taùc thaønh coâng khoâng chæ ôû ñeà taøi
môùi laï maø bieát phaùt hieän ra nhöõng daáu hieäu môùi laï trong hieän thöïc cuoäc soáng raát
ñoãi bình thöôøng. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
1.2- Voán kieán thöùc saâu roäng cuõng laø toá chaát trí tueä cuûa nhaø vaên. Naém vöõng tri
thöùc veà vaên hoaù, phong tuïc taäp quaùn, lòch söû, ngheä thuaät trieát hoïc, kinh teá…nhaø vaên
coù theå khaùm phaù saâu hôn moïi maët ñôøi soáng. Söï lòch laõm uyeân thaâm uyeân baùc laø
keát quaû cuûa söï daán thaân tích cöïc vaøo ñôøi soáng cuûa nhaø vaên. Khoâng phaûi ngaãu
nhieân maø keát quaû cuûa nhöõng chuyeán ñi thöïc teá, nhaø vaên thöôøng nung naáu vaø hình
thaønh yù töôûng saùng taùc. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
1.3-Trí nhôù toát cuõng laø naêng löïc khoâng theå thieáu cuûa nhaø vaên ñeå ghi nhôù tích luyõ
nhöõng aán töôïng veà cuoäc soáng, kinh nghieäm saùch vôû. Nhieàu nhaø vaên ñaõ töøng löu giöõ
nhöõng kyû nieäm raát laâu töø thuôû aáu thô ñeå ñöa vaøo taùc phaåm. Ñaëc bieät ôû nhöõng boä
tieåu thuyeát ñoà soä vieäc nhôù heát caùc söï kieän, lai lòch vaø moái quan heä cuûa caùc nhaân
vaät ñaûm baûo tính logic coát truyeän ñoøi hoûi nhaø vaên phaûi coù söï maãn caûm veà trí nhôù.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
2- Naêng löïc thaåm myõ,tình caûm vaø tröïc giaùc: (1 ñieåm)
2.1- Khi saùng taùc nhaø vaên phaûi coù söï rung caûm thaåm myõ thöïc söï tröôùc cuoäc soáng,
tình caûm xô cöùng khoâng theå trôû thaønh ngheä só ñöôïc. Nhaø vaên phaûi coù heä thaàn kinh
thaät nhaïy beùn khi va chaïm tröôùc hieän töôïng thaåm myõ ñeå thaêng hoa ngheä thuaät. Tình
caûm thaåm myõ maõnh lieät laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå nhaø vaên saùng taïo ngheä thuaät.
Phaåm chaát tình caûm trong vaên hoïc phaûi chaân thöïc, laø nhöõng tình caûm lôùn lao, cao
caû…Tình caûm naûy sinh töø yù thöùc tö töôûng lôùn gaén lieàn vôùi caùi chaân thieän myõ. (Ví
duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2-Tröïc giaùc laø naêng löïc nhaän thöùc lyù tính baèng tröïc caûm, nhaän thöïc trong khoaûnh
khaéc khoâng traûi qua phaân tích suy lyù. Nhôø naêng löïc naøy cuoäc soáng ñi vaøo taùc phaåm
sinh ñoäng haáp daãn nhö noù voán coù.Tröïc giaùc, thaåm myõ tình caûm laø nhöõng nhaân toá
khoâng theå thieáu trong tö chaát ngheä só giuùp cho nhaø vaên phaùc thaûo böùc tranh cuoäc
soáng non tô xanh töôi ñaày aép tình caûm.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3-Naêng löïc töôûng töôïng vaø lyù giaûi ñôøi soáng: (1 ñieåm)
3.1- Hö caáu töôûng töôïng laø ñaëc tröng cuûa hoaït ñoäng saùng taïo ngheä thuaät theå hieän ôû
nhöõng phöông dieän sau:
+ Saép xeáp, keát caáu toå hôïp caùc chi tieát hình aûnh trong chænh theå hình töôïng ñoàng
thôøi caûi taïo bieán ñoåi khaùc vôùi hieän thöïc ñôøi soáng voán coù ñeå hình töôïng theâm sinh
ñoäng. Töø nguyeân maãu ñôøi soáng ñeán hình töôïng ngheä thuaät laø keát quaû cuûa quaù trình
hö caáu töôûng töôïng.

15
 + Boå sung theâm caùc tình tieát ngheâï thuaät ñeå keát caáu taùc phaåm theâm sinh ñoäng, hình
töôïng hoaøn chænh theo yù töôûng saùng taùc cuûa nhaø vaên.Tuy nhieân söï boå sung phaûi hôïp
vôùi logic cuoäc soáng, tình caûm, tính caùch nhaân vaät khoâng ñöôïc tuyø tieän chuû quan. (Ví
duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
3.2- Trí töôûng töôïng giuùp cho nhaø vaên hoùa thaân vaøo nhaân vaät, can döï vaøo caùc tình
huoáng truyeän, vui buoàn cuøng soá phaän cuoäc ñôøi nhaân vaät ñeå coù theå mieâu taû ñöôïc
taâm traïng suy nghó tình caûm vaø caùch öùng xöû cuûa nhaân vaät. Trí töôûng töôïng taïo cho
hình töôïng veû ñeïp töôïng tröng bieåu töôïng. Phaåm chaát töôûng töôïng gaén lieàn vôùi tình
caûm chuû quan cuûa ngheä só theå hieän daáu aán caù tính saùng taïo cuûa taùc giaû. (Ví duï minh
hoïa)(0,5 ñieåm)
4- Naêng löïc bieåu hieän: (1,5 ñieåm)
Theå hieän naêng löïc trình baøy yù töôûng cuûa nhaø vaên treân trang vieát. Ñaây laø naêng löïc
quyeát ñònh thaønh coâng cuûa taùc phaåm. Naêng löïc naøy bao goàm nhieàu phöông dieän:
4.1- Naêng löïc caáu töù: naêng löïc toå chöùc boá cuïc taùc phaåm, xaây döïng hình töôïng ngheä
thuaät thaønh chænh theå mang yù nghóa khaùi quaùt. Caùch toå chöùc taùc phaåm coøn tuyø
thuoäc vaøo töøng theå loaïi.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
4.2- Naêng löïc khaéc hoïa,mieâu taû xaây döïng hình töôïng nhaân vaät: Ñoøi hoûi nhaø vaên huy
ñoäng voán soáng, kyù öùc veà cuoäc soáng, hình thaønh caùc bieåu töôïng, quan nieäm ñeå xaây
döïng hình töôïng nhaân vaät. Nhaø vaên choïn löïa caùc chi tieát, hình aûnh, töø ngöõ, gioïng ñieäu
ñeå taïo neân hình töôïng soáng ñoäng.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
4.3- Naêng löïc bieåu hieän hình thöùc ñeïp: Naêng löïc söû duïng caùc theå loaïi, söû duïng ngoân
ngöõ, söû duïng caùc phöông tieän ngheä thuaät…theå hieän taøi naêng bieåu hieän caùc saéc thaùi
tinh vi cuûa cuoäc soáng. Naêng löïc naøy thieân veàø kyõ thuaät vieát vaên. (Ví duï minh hoïa)(0,5
ñieåm)
Taát caû noäi dung naêng löïc bieåu hieän taïo ra phaåm chaát hình thöùc ngheä thuaät cuûa taùc
phaåm.

Caâu 8: (5 ñieåm)Taïi sao noùi caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên goùp phaàn ñoåi môùi
vaên hoïc
Đáp án:
1- Giải thích khaùi nieäm: Caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên(1,5 ñieåm)
1.1- Caù tính laø nhöõng ñaëc tröng taâm lyù oån ñònh coù khuynh höôùng roõ reät cuûa con
ngöôøi theå hieän qua caùc phöông dieän: höùng thuù, thò hieáu, khí chaát, naêng löïc, thieân phuù,
tính caùch. Caù tính tuy laø phaïm truø caù nhaân nhöng chòu aûnh höôûng saâu saéc cuûa ñôøi
soáng xaõ hoäi, truyeàn thoáng vaên hoùa(laø saûn phaåm xaõ hoäi hoùa caù nhaân). (Ví duï minh
hoïa)(0,5 ñieåm)
1.2- Caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên gaén lieàn vôùi caù tính nhaø vaên nhöng khoâng ñoàng
nhaát.Tuy vaäy nhieàu neùt caù tính taâm lyù ñeå laïi daáu aán treân trang vieát nhö moät thoùi
quen thaåm myõ.
Theo Khrapchencoâ: “Caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên laø caù nhaân nhaø vaên bao goàm caùc
ñaëc ñieåm taâm lyù vaø xaõ hoäi, ñoù laø caùch nhìn veà theá giôùi vaø caùch theå hieän ngheä
thuaät. Caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên bao goàm thaùi ñoä thaåm myõ ñoái vôùi xaõ hoäi bao

16
goàm caû ngoân ngöõ, lôøi keâu goïi noäi taâm ñoái vôùi coâng chuùng ngheä thuaät”. (Ví duï
minh hoïa)(0,5 ñieåm)
1.3- Caù tính saùng taïo bieåu thò phaåm chaát naêng löïc trong lao ñoäng ngheä thuaät cuûa nhaø
vaên, laø daáu hieäu chöùng toû nhaø vaên ñoù tröôûng thaønh ñònh hình phong caùch ngheä
thuaät.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)

2- Caù tính saùng taïo goùp phaàn ñoåi môùi vaên hoïc: (3,5 ñieåm)
2.1- Vaên hoïc phaùt trieån khoâng ngöøng treân cô sôû ñoåi môùi khoâng ngöøng caù tính saùng
taïo cuûa nhaø vaên. Chính ñieàu naøy taïo neân böùc tranh vaên hoïc ngaøy caøng phong phuù ña
daïng. Moät neàn vaên hoïc coù chaát löôïng khoâng chæ ôû noäi dung tö töôûng ngheä thuaät tieán
boä maø coøn ôû söï phaùt trieån ña daïng caùc phong caùch ngheä thuaät. (Ví duï minh hoïa)(1
ñieåm)
2.2- Saùng taïo khoâng coù nghóa laø ñoåi môùi hoaøn toaøn maø treân cô sôû keá thöøa tieáp
noái truyeàn thoáng nhöõng yeáu toá noäi dung vaø ngheä thuaät mang tính oån ñònh nhö: ñeà taøi,
chuû ñeà, hình töôïng, theå loaïi, caùc bieän phaùp ngheä thuaät. (Ví duï minh hoïa)(1 ñieåm)
2.3- Söï ñoåi môùi khoâng ngöøng cuûa vaên hoïc dieãn ra treân nhieàu bình dieän: (1,5 ñieåm)
+ Ñoåi môùi veà hình thöùc khaùi quaùt ngheä thuaät: tieán trình vaên hoïc cuûa nhaân loaïi daõ
traûi qua nhieàu hình thöùc khaùi quaùt hieän thöùc nhö: thaàn thoaïi, laõng maïn, coå ñieån, hieän
thöïc, töôïng tröng, sieâu thöïc, hieän thöïc xaõ hoäi chuû nghóa…
+ Ñoåi môùi noäi dung ñôøi soáng ñöôïc moâ taû thoâng qua heä thoáng ñeà taøi,chuû ñeà tö
töôûng.
+ Ñoåi môùi heä thoáng thi phaùp nhö: quan nieäm ngheä thuaät veà theá giôùi vaø con ngöôøi,
quan nieäm khoâng gian, thôøi gian ngheä thuaät laø nguyeân taéc xaây döïng hình töôïng.
+ Ñoåi môùi hình thöùc ngheä thuaät: caùch söû duïng töø ngöõ,keát caáu, theå loaïi… (Ví duï
minh hoïa)

Chöông 5: TIEÁP NHAÄN, THÖÔÛNG THÖÙC, PHEÂ BÌNH VAÊN HOÏC

Caâu 9: (5 ñieåm) Phaân tích vai troø cuûa hoaït ñoäng tieáp nhaän vaên hoïc. Cho ví duï
minh hoïa
Đáp án:
1- Tiếp nhận văn học là gì? (1 ñieåm)
1.1- Tiếp nhận văn học là hoạt động của độc giả trong việc tiếp cận chiếm lĩnh cảm nhận thế giới
nghệ thuật trong tác phẩm văn học.
1.2- Hoạt động tiếp nhận văn học bao gồm nhiều cấp độ: thưởng thức, phẩm bình tác phẩm văn
học
2-Vai troø,yù nghóa cuûa hoaït ñoäng tieáp nhaän vaên hoïc: (4 ñieåm)
2.1- Tiếp nhận văn học goùp phần hình thaønh moái quan heä giöõa taùc phaåm vaø baïn ñoïc:
+ Neáu saùng taùc vaên hoïc laø hoaït ñoäng “saûn xuaát” thì tieáp nhaän vaên hoïc laø hoaït
ñoäng “tieâu duøng”. Taùc phaåm vaên hoïc laø moät quaù trình, khoâng nhaát thaønh baát bieán
maø luoân gôïi môû yù nghóa voâ taän töø phía ñoäc giaû.Voøng ñôøi cuûa taùc phaåm khoâng
phaûi laø chu kyø kheùp kín maø luoân môû ra töø phía ñôøi soáng. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Taùc phaåm tuy hoaøn thaønh nhöng chöa hoaøn taát. Nhaø vaên hoaøn thaønh taùc phaåm,
coøn söï hoaøn taát laø do ñoäc giaû, do söï saøng loïc cuûa thôøi gian vaø lòch söû. Cuøng moät
taùc phaåm nhöng moãi thôøi ñaïi, moãi ngöôøi laïi coù caùch tieáp caän khaùc nhau. Nhieàu khi
17
söï lyù giaûi töø phía ñoäc giaû naèm ngoaøi yù töôûng saùng taùc cuûa nhaø vaên.(Ví duï minh
hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Tieáp nhaän vaên hoïc ñoàng nghóa vôùi vieäc laøm soáng daäy theá giôùi ngheä thuaät
trong taùc phaåm, laø cuoäc troø chuyeän ñoái thoaïi ngaàm giöõa ñoäc giaû vaø nhaø vaên theå
hieän naêng löïc tö duy xuùc caûm cuûa ngöôøi tieáp nhaän.(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Tieáp nhaän vaên hoïc coù vai troø quan troïng trong vieäc hoaøn taát quaù trình saùng taùc,
laøm cho hoaït ñoäng saùng taïo trôû neân coù yù nghóa, muïc ñích, giaù trò ñích thöïc cuûa taùc
phaåm ñöôïc baûo toàn vaø phaùt trieån phong phuù theâm.(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2-Tính tích cöïc saùng taïo cuûa ngöôøi ñoïc:
+ Ngöôøi ñoïc laø nhaân toá khoâng theå thieáu trong qua trình vaên hoïc, tieáp nhaän taùc
phaåm baèng taát caû tính tích cöïc vaø saùng taïo cuûa mình. Ñeå coù ñöôïc toá chaát ñoù ñoøi
hoûi ngöôøi ñoïc phaûi coù voán soáng vaø söï hieåu bieát lòch laõm ngheä thuaät nhaát ñònh
(Naém vöõng tính ñaëc thuø cuûa ngoân töø ngheä thuaät, hình töôïng vaên hoïc, caáu truùc cuûa
töøng theå loaïi vaên hoïc, ñaëc ñieåm phong caùch,thi phaùp ngheä thuaät cuûa töøng traøo
löu,taùc giaû…). Coù nhö theá ngöôøi ñoïc môùi trôû thaønh ngöôøi ñoàng saùng taïo vôùi taùc
giaû. Saùng taïo trong quaù trình hieåu bieát, thöôûng thöùc,lyù giaûi vaø thaåm ñònh taùc phaåm.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Tính tích cöïc vaø saùng taïo cuûa ngöôøi ñoïc theå hieän ôû choã khi tieáp nhaän ngöôøi
ñoïc khôi gôïi nhöõng ñieåm (Khoaûng troáng) maø nhaø vaên voâ tình hay höõu yù khoâng nhaéc
ñeán. Baèng hoaït ñoäng lieân töôûng, töôûng töôïng ngöôøi ñoïc giaûi maõ caáu truùc hình töôïng,
phaùt hieän nhöõng haøm ngoân aån yù trong maïch ngaàm vaên baûn. (Ví duï minh hoïa) (0,5
ñieåm)
+ ÔÛ caáp ñoä cao hôn, ngöôøi ñoïc phaùt hieän ra nhöõng taàng yù nghóa môùi vaø nhöõng
moái lieân heä beân trong chænh theå taùc phaåm nhieàu khi gaây baát ngôø cho chính taùc giaû.
Chính ñieåm naøy taïo neân söùc soáng vónh cöûu cuûa taùc phaåm“Ñoïc vaên hoïc laø moät
cuoäc ñi tìm nghóa”.Sôû dó coù hieän töôïng naøy laø do khi tieáp nhaän ngöôøi ñoïc ñaët taùc
phaåm vaø ngöõ caûnh rieâng cuûa ngöôøi tieáp nhaän (moâi tröôøng tieáp nhaän bao goàm:
Khoâng gian,thôøi gian taâm lyù tieáp nhaän). Cuõng taùc phaåm aáy,cuõng ñoái töôïng tieáp
nhaän aáy nhöng laàn tieáp nhaän sau coù khi laïi phaùt hieän theâm nhieàu yù nghóa môùi. Do
vaäy cô hoäi saùng taïo cuûa ngöôøi ñoïc luoân ôû phía tröôùc.(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Saùng taïo töø phía ngöôøi ñoïc khoâng coù nghóa laø laøm phaù vôõ logic khaùch quan
cuûa taùc phaåm. Ñaønh raèng taùc phaåm taøng aån tính mô hoà ña nghóa ñoái vôùi ngöôøi ñoïc
nhöng khoâng vì theå maø tieáp nhaän theo thieân kieán chuû quan laøm boùp meùo ñi yù töôûng
cuûa taùc giaû toaùt ra töø vaên baûn taùc phaåm. Luaän ñieåm naøy goùp phaàn khaúng ñònh
theâm veà söï ñoàng caûm giöõa taùc giaû vaø ñoäc giaû veà taùc phaåm cho duø hoï coù khoaûng
caùch xa nhau veà khoâng gian vaø thôøi gian. Ñaây chính laø yeâu caàu toân troïng chaân lyù
ngheä thuaät khi tieáp nhaän vaên hoïc
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
Caâu 10: (5 ñieåm) Phaân tích ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi hình ñoäc giaû trong hoaït ñoäng
tieáp nhaän vaên hoïc.
Đáp án:
1- Tieâu chí phaân chia loaïi hình ñoäc giaû:(1 ñieåm)
Coù nhieàu tieâu chí phaân loaïi ngöôøi ñoïc: ngheà nghieäp, trình ñoä, löùa tuoåi, vò theá chính trò
xaõ hoäi….nhöng döïa treân quaù trình “Saûn xuaát”-“Tieâu duøng” taùc phaåm trong ñôøi soáng
xaõ hoäi, coù theå chia ngöôøi ñoïc thaønh 2 loaïi: Ngöôøi ñoïc tieàm aån vaø ngöôøi ñoïc thöïc teá.

18
 2- Ngöôøi ñoïc tieàm aån (Ngöôøi ñoïc giaû ñònh) (2 ñieåm)
2.1- Loaïi ngöôøi ñoïc naèm trong taâm töôûng, nieàm mong ñôïi cuûa nhaø vaên xuaát hieän
trong quaù trình saùng taùc. Khi saùng taùc nhaø vaên luoân hình thaønh yù töôûng nhaén gôûi,
taâm tình, keâu goïi, phaùn xeùt… nhöõng ai ñoù. Boùng daùng cuûa ngöôøi ñoïc giaû ñònh ít
nhieàu xuaát hieän tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp chuyeån thaønh moät soá yeáu toá keát caáu trong
taùc phaåm. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
2.2- Trong taùc phaåm xuaát hieän lôøi keå thì khoâng theå vaéng boùng ñoái töôïng tieáp nhaän,
nhieàu khi ñoäc giaû xuaát hieän ngay trong tieâu ñeà taùc phaåm . (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.3- Tuy nhieân khoâng neân chöùng minh aùp ñaët ngöôøi ñoïc tieàm aån vaøo caùc hình thaùi
quaù caù bieät vaø cuï theå.Tuy taùc giaû tröïc tieáp goïi teân nhöng khoâng phaûi ñoù laø ngöôøi
duy nhaát ñoïc taùc phaåm (VD: Kính gôûi cuï nguyeãn Du cuûa Toá Höõu). Ngöôøi ñoïc tieàm
aån thöïc chaát laø moät phaïm truø myõ hoïc giuùp ta nhaän dieän cô cheá beân trong cuûa hoaït
ñoäng saùng taïo vaên hoïc. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
2.4- Ngöôøi ñoïc tieàm aån coù vai troø quan troïng trong hoaït ñoäng vaên hoïc goùp phaàn
ñònh höôùng nhaø vaên trong vieäc xöû lyù ñeà taøi, löïa choïn caùch vieát ñeå taùc phaåm ñaït
ñeán möùc taùc ñoäng toái ña phuø hôïp vôùi taàm ñoùn nhaän. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
3- Ngöôøi ñoïc thöïc teá: (2 ñieåm)
3.1- Loaïi ñoäc giaû tieáp nhaän taùc phaåm vaên hoïc toàn taïi thaät trong cuoäc ñôøi. Ñaây laø
ñoái töôïng khaù phong phuù ña daïng nhieàu khi vöôït khoûi khaû naêng bao quaùt cuûa taùc
giaû(coù khi khoâng truøng khôùp vôùi ñoäc giaû tieàm aån). Coù bao nhieâu löôït ngöôøi ñoïc thì
coù baáy nhieâu hoaït ñoäng tieáp nhaän vaên hoïc.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
3.1- Coù theå phaân loaïi ngöôøi ñoïc naøy theo nhieàu tieâu chí khaùc nhau trong ñoù tieâu chí
taàm ñoùn nhaän laø tieâu bieåu. Taàm ñoùn nhaän nhaèm chæ khaû naêng, giôùi haïn nhu caàu
tieáp nhaän vaên hoïc cuï theå cuûa töøng caù nhaân, thôøi ñaïi, loaïi hình ngöôøi ñoïc. Coù theå
phaân chia ngöôøi ñoïc thöïc teá thaønh caùc loaïi sau:
+ Loaïi ngöôøi ñoïc bình daân coù theå hieåu bieát thích thuù vaên hoïc daân gian, ít chuù yù ñeán
saùng taùc mang tính chuyeân nghieäp
+ Loaïi ngöôøi coù vaên hoùa phoå thoâng, chuû yeáu ñoïc ñeå giaûi trí, khoâng chuù yù ñeán
vieäc nhaän xeùt ñaùnh giaù taùc phaåm.
+ Loaïi ngöôøi ñoïc laø trí thöùc coi vieäc ñoïc vaên chöông laø nhu caàu khoâng theå thieáu ñöôïc
cuûa cuoäc soáng, khi ñoïc coù suy ngaãm, trao ñoåi tranh luaän nhaèm hieåu vaø ñoàng caûm vôùi
taùc phaåm, hoï taïo neân nhöõng dö luaän xaõ hoäi veà taùc phaåm
+ Giôùi vaên hoïc( nhaø saùng taùc,lyù luaän pheâ bình,bieân taäp vieân vaên hoïc, giaùo vieân
vaên hoïc…) Hoï laø ñoái töôïng tieáp nhaän vaên hoïc coù chaát löôïng nhaát (tieáp nhaän bao
haøm söï saùng taïo).
(Ví duï minh hoïa)(1,5 ñieåm)

Caâu 11: (5 ñieåm) Trình baøy nhöõng hieåu bieát cuûa anh (chò) veà hoaït ñoäng thöôûng
thöùc vaên hoïc. Lieân heä baèng taùc phaåm cuï theå.
Đáp án:
1- Thöôûng thöùc vaên hoïc – Moät hoaït ñoäng phoå bieán cuûa tieáp nhaän vaên hoïc:(1
ñieåm)
1.1-Tieáp nhaän vaên hoïc coù nhieàu caáp ñoä, thöôûng thöùc vaên hoïc laø caáp ñoâï tieáp
nhaän cuï theå caûm nhaän caùi hay,caùi ñeïp cuûa taùc phaåm vaên chöông töø ñoù ñem laïi

19
khoaùi caûm thaåm myõ. Thöôûng thöùc vaên hoïc laø caáp ñoä tieáp nhaän phoå bieán cuûa moïi
ñoái töôïng laø hoaït ñoäng ñoái vôùi caù nhaân töøng ngöôøi ñoïc nhaèm ñaït tôùi söï hoøa ñoàng
chia seû vôùi taùc giaû. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
1.2- Thöôûng thöùc vaên hoïc bao goàm caû söï rung caûm thaåm myõ vaø nhaän thöùc lyù trí coù
quan heä boå sung chuyeån hoùa nhau.Thoâng qua thöôûng thöùc môùi ñaùnh giaù ñöôïc taùc
phaåm.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2- Ñieàu kieän thöôûng thöùc vaên hoïc: (1 ñieåm)
2.1- Ngöôøi thöôûng thöùc phaûi coù voán soáng vaø kinh nghieäm xaõ hoäi nhaát ñònh. Ñieàu
naøy coøn phuï thuoäc vaøo tuoåi taùc, trình ñoä hoïc vaán. Tuy vaäy khoâng coù nghóa raèng söï
traûi nghieäm cuoäc soáng ñoàng nghóa vôùi naêng löïc thöôûng thöùc vaên hoïc. (Ví duï minh
hoïa)(0,5 ñieåm)
2.2- Ngöôøi thöôûng thöùc phaûi coù voán hieåu bieát nhaát ñònh veà ñaëc tröng vaên hoïc môùi
coù theå giaûi maø tín hieäu thaåm myõ cuûa hình töôïng ngheä thuaät.
Kinh nghieäm cuoäc soáng vaø naêng löïc ngheä thuaät laø nhaân toá hình thaønh taàm ñoùn
nhaän ñoái vôùi ngöôøi thöôûng thöùc. Ñaây laø ñieàu kieän chuû quan cuûa hoaït ñoäng thöôûng
thöùc vaên hoïc. Khoâng theå boû qua nhöõng ñieàu kieän khaùch quan nhö ñôøi soáng, moâi
tröôøng vaên hoïc cuûa xaõ hoäi: söï vaän ñoäng naâng cao chaát löôïng saùng taùc, ñònh höôùng
giaùo duïc thò hieáu thaåm myõ cho coâng chuùng, hình thaønh vaên hoùa ñoïc trong xaõ hoäi…
ñeå goùp phaàn naâng cao taàm ñoùn nhaän. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
3- Quaù trình hoaït ñoäng taâm lyù trong thöôûng thöùc vaên hoïc: (2 ñieåm)
3.1- Taâm theá thöôûng thöùc vaø söï chuù yù: Ñaây laø hoaït ñoäng taâm lyù tích cöïc mang
tính chaát khôi nguoàn chuaån bò thöôûng thöùc.
+ Taâm theá thöôûng thöùc bieåu hieän qua traïng thaùi taâm hoàn,tình caûm, trí tueä nhaân thöùc
maø ngöôøi ñoïc hình thaønh khi baét ñaàu böôùc vaøo theá giôùi ngheä thuaät. Ngöôøi ñoïc phaûi
thöùc nhaän raèng mình ñang coù cô hoäi ñeå thanh loïc, ñeàn buø, caûm thoâng, chia seû. (Ví duï
minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Söï chuù yù taäp trung ôû caáu truùc hình thöùc vaên baûn taùc phaåm (nhö gioïng ñieäu,
khoâng gian, thôøi gian…)ñeå hình thaønh caûm giaùc höôûng thuï thaåm myõ.
3.2- Tri giaùc thaåm myõ: giuùp ngöôøi ñoïc nhaän thöùc dieän maïo caûm tính cuûa taùc phaåm
vaên hoïc (chi tieát, hình aûnh, söï kieän, nhaân vaät, nhòp ñieäu…).Tri giaùc thaåm myõ taïo neân
khoaùi caûm thaåm myõ khi tieáp nhaän theá giôùi hieän thöïc soáng ñoâïng trong taùc phaåm. (Ví
duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
3.3- Nhaän thöùc thaåm myõ: giuùp ngöôøi ñoïc nhaän ra ranh giôùi giöõa cuoäc soáng hieän
thöïc khaùch quan vôùi theá giôùi hieän thöïc trong taùc phaåm, giaûi maõ ñöôïc caùc aån duï,
ñieån coá, bieåu töôïng, motyp, caùi lyù ngheä thuaät trong taùc phaåm. (Ví duï minh hoïa)(0,5
ñieåm)
3.4- Töôûng töôïng thaåm myõ: ñi keøm cuøng vôùi nhaän thöùc thaåm myõ laøm cho hieän
thöïc cuoäc soáng trong taùc phaåm sinh ñoäng, thi vò hôn. Khoâng coù töôûng töôïng, taùc phaåm
trôû neân khoâ khan nhaït nheõo.Töôûng töôïng bao haøm nhieàu caáp ñoä: taùi hieän vaø saùng
taïo.Töôûng töôïng luoân ñi keøm vôùi xuùc caûm thaån myõ. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
4- Hieäu quaû cuûa thöôûng thöùc vaên hoïc: (1 ñieåm)
4.1- Ñoàng caûm vaø thanh loïc:
+Ñoàng caûm veà tö töôûng vaø quan nieäm maø taùc phaåm ñaët ra, vôùi soá phaän cuoäc
ñôøi nhaân vaät maø theo Maïnh Töû ñoù laø söï “Traéc aån chi taâm”.

20
 +Thanh loïc tình caûm,naâng cao taâm hoàn vaø nhaân caùch höôùng tôùi tình caûm cao
ñeïp.Khaùi nieäm naøy baét nguoàn töø thôøi Aristoât,theo oâng”Bi kòch gaây ra noãi ñau buoàn
vaø khieáp sôï,töø ñoù daãn ñeán söï thanh loïc ñoái vôùi nhöõng tình caûm naøy” (Ví duï minh
hoïa)(0,5 ñieåm)

4.2- Böøng tænh vaø ghi taïc:

+Böøng tænh: ngöôøi ñoïc suy ngaãm khi nhaän thöùc chaân lyù cuûa taùc phaåm,ñoái chieáu
vôùi thöïc tieãn cuoäc soáng boãng phaùt hieän nhöõng vaán ñeà trieát lyù nhaân sinh.
+ Ghi taïc: Nhöõng ñieàu tieáp nhaän taùc phaåm ñeå laïi aán töôïng saâu saéc trong taâm thöùc
khoâng phai môø. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)

Chöông 6 : CHÖÙC NAÊNG CUÛA VAÊN HOÏC

Caâu 12: (5 ñieåm)Taïi sao noùi: Chöùc naêng thaåm myõ mang tính ñaëc thuø cuûa ngheä
thuaät. Cho ví duï minh hoïa.
Đáp án:
1- Heä thoáng caùc chöùc naêng vaên hoïc: (1 ñieåm)
Chöùc naêng nhaän thöùc, giaùo duïc vaø thaåm myõ. Nhaän thöùc vaø giaùo duïc khoâng chæ
coù trong vaên hoïc maø coøn theå hieän trong caùc hình thaùi yù thöùc khaùc nhö: ñaïo ñöùc, trieát
hoïc, lich söû… chæ coù chöùc naêng thaåm myõ môùi mang tính ñaëc thuø ngheä thuaät
2- Tính ñaëc thuø ngheä thuaät cuûa chöùc naêng thaåm myõ: (4 ñieåm)
2.1- Khôi gôïi khoaùi caûm ngheä thuaät, thoaû maõn nhu caàu thaåm myõ, giaûi trí: (2 ñieåm)
+Vaên hoïc coù khaû naêng khôi gôïi ñaùp öùng nhu caàu höôûng thuï caùi ñeïp cuûa con ngöôøi
bôûi leõ saùng taïo ra caùi ñeïp, vun xôùi cho caùi ñeïp vónh cöûu laø muïc ñích cöùu caùnh, laø
chöùc naêng quan troïng nhaát cuûa vaên hoïc töø bao ñôøi nay (Caùi ñeïp cuûa vaên hoïc khoâng
chæ laø daáu hieäu hình thöùc maø coøn laø noäi dung). Bieâlinski khaúng ñònh “Caùi ñeïp laø
ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa ngheäø thuaät, neáu thieáu caùi ñeïp thì khoâng theå
coù ngheä thuaät”. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
+ Vaên hoïc ñem ñeán cho con ngöôøi söï thuï caûm thaåm myõ töø baûn thaân ñôøi soáng hieän
thöïc(thieân nhieân, xaõ hoäi, con ngöôøi). Caùi ñeïp trong vaên hoïc laø moät phaïm truø lòch söû,
noäi dung thaåm myõ luoân vaän ñoäng vaø bieán ñoåi qua töøng thôøi kyø lòch söû. (Ví duï minh
hoïa)(0,5 ñieåm)
+ Caùi ñeïp cuûa vaên hoïc toaùt leân töø hình töôïng ngheä thuaät ngoân töø. Veû ñeïp cuûa chaát
lieäu ngheä thuaät, phöông thöùc phöông tieän ngheä thuaät, caùc bieän phaùp tu töø khôi gôïi con
ngöôøi khoaùi caûm thaåm myõ veà söï thoáng nhaát giöõa noäi dung vaø hình thöùc ngheä thuaät.
Ngöôøi ñoïc caûm thaáy haû heâ,thaùn phuïc tröôùc taøi naêng vaø söï saùng taïo cuûa nhaø vaên
ñöôïc hieän thöïc hoùa trong theá giôùi hình töôïng.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
+ Höôûng thuï thaåm myõ khoâng gaén vôùi nhöõng vuï lôïi vaät chaát nhoû nhen taàm thöôøng,
laø söï thaêng hoa cuûa taâm hoàn khi thuï caûm vaên hoïc.Vaên hoïc ñem ñeán khoaùi caûm
thaåm myõ voâ tö laõng maïn, ngöôøi ñoïc du haønh trong theá giôùi ngheä thuaät vôïi bôùt ñi bao
noãi nhoïc nhaèn phieàn muoän cuûa cuoäc soáng ñôøi thöôøng. Chính vì theá veà moät phöông
dieän naøo ñoù vaên hoïc laø moät phöông tieän giaûi trí thanh cao boå ích. (Ví duï minh hoïa)(0,5
ñieåm)
2.2-Ñònh hình thò hieáu, lyù töôûng thaåm myõ khôi gôïi toá chaát ngheä só vaø khaû naêng
saùng taïo cuûa con ngöôøi: (2 ñieåm)

21
 +Thò hieáu thaåm myõ laø nhöõng sôû thích, thaùi ñoä thaåm myõ cuûa xaõ hoäi vaø caù nhaân
khi tieáp nhaän hieän töôïng thaåm myõ, noù theå hieän naêng löïc trình ñoä ñònh gía thaåm myõ
cuûa chuû theå thuï caûm.Vaên hoïc laø nhaân toá quan troïng trong vieäc hình thaønh thò hieáu
thaåm myõ cuûa con ngöôøi. (Ví duï minh hoïa)(0,75 ñieåm)
+ Lyù töôûng thaåm myõ laø nhöõng chuaån möïc giaù trò thaåm myõ maø con ngöôøi khaùt
khao höôùng tôùi.Vaên hoïc goùp phaàn boài döôõng lyù töôûng thaåm myõ cho con ngöôøi, bôûi
hieän thöïc ñôøi soáng ñi vaøo vaên hoïc mang veû ñeïp lyù töôûng, vaên hoïc khoâng chæ noùi
ñieàu ñaõ vaø ñang coù maø coøn höôùng tôùi ñieàu caàn phaûi coù ñeå cuoäc soáng ngaøy caøng
hoaøn thieän hôn.Lyù töôûng thaåm myõ coù quan heä vôùi lyù töôûng xaõ hoäi,chính trò,ñaïo
ñöùc laø moät phaïm truø lòch söû. (Ví duï minh hoïa)(0,75 ñieåm)
+ Vaên hoïc bieåu hieän ñaày ñuû nhaát naêng löïc vaø caù tính saùng taïo cuûa ngheä só, noù
giuùp cho ngöôøi ñoïc khôi daäy vaø reøn giuõa caùc giaùc quan thaåm myõ, thaêng hoa xuùc
caûm thaåm myõ. Ngöôøi thöôøng xuyeân tieáp caän vaên hoïc seõ hình thaønh toá chaát ngheä só
vaø nieàm khao khaùt say meâ saùng taïo ngheä thuaät. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)

Caâu 13: ( 5 ñieåm) Lyù giaûi luaän ñieåm:Vaên hoïc laø cuoán baùch khoa toaøn thö veà
cuoäc soáng cuûa con ngöôøi.
Đáp án:
1- Luaän ñieåm khaúng ñònh moái quan heä giöõa vaên hoïc vaø hieän thöïc: (0,5 ñieåm)
Vaên hoïc coù khaû naêng nhaän thöùc cuoäc soáng voâ haïn. Vaên hoïc coù theå phaûn aùnh
hieän thöïc cuoäc soáng moät caùch khaùi quaùt vaø cuï theå sinh ñoäng. Vaên hoïc laø böùc tranh
toaøn caûnh veà hieän thöïc töï nhieân, xaõ hoäi vaø con ngöôøi ôû moïi thôøi ñaïi
2-Vaên hoïc cung caáp tri thöùc baùch khoa veà hieän thöïc ñôøi soáng: ( 2 ñieåm)
2.1- Xuaát phaùt töø ñaëc tröng cuûa vaên hoïc phaûn aùnh hieän thöïc, vaên hoïc coù khaû
naêng voâ taän trong vieäc giuùp con ngöôøi khaùm phaù moïi dieän maïo ñôøi soáng hieän thöïc,
cung caáp tri thöùc toång hôïp veà cuoäc soáng (theá giôùi töï nhieân, xaõ hoäi, con ngöôøi). (Ví duï
minh hoïa) (1 ñieåm)
2.2- Vaán ñeà maø vaên hoïc quan taâm nhaát laø hieän thöïc con ngöôøi. Vaên hoïc giuùp con
ngöôøi hieåu bieát veà mình hôn, tìm hieåu thaân phaän con ngöôøi, phaân tích taâm lyù con
ngöôøi, khaùm phaù caùc tính caùch xaõ hoäi trong töøng thôøi ñaïi nhaát ñònh. Khoâng phaûi
nhaãu nhieân maø nhieàu nhaø vaên ñaõ ñaït ñeán pheùp “bieän chöùng taâm hoàn”. (Ví duï minh
hoïa) (1 ñieåm)
2- Vaên hoïc nhaän thöùc caùi khaùi quaùt qua caùi cuï theå, caùi môùi laï trong caùi quen
thuoäc, nhaän thöùc söï ña daïng ngaãu nhieân bieán hoùa:( 2,5 ñieåm)
2.1- Theo quy luaät cuûa nhaän thöùc thì ñích cuoái cuøng bao giôø cuõng höôùng ñeán nhöõng
chaân lyù phoå quaùt, khaùm phaù baûn chaát quy luaät cuûa caùc hieän töôïng. Nhaän thöùc trong
vaên hoïc cuõng naèm trong quyõ ñaïo ñoù. Vaên hoïc chaân chính phaûi nhaän thöùc ñöôïc
nhöõng vaán ñeà baûn chaát cuûa hieän thöïc, phaùt hieän nhöõng traïng thaùi nhaân sinh, tìm hieåu
quy luaät vaän ñoäng cuûa ñôøi soáng vaø chöùa ñöïng nhöõng döï baùo töông lai. Lenin goïi
Toistoi laø “Taám göông phaûn chieáu caùch maïng Nga”
Cho ví duï minh hoïa (1 ñieåm)
2.2- Nhaän thöùc trong vaên hoïc khoâng baèng suy lyù logic,coâng thöùc,khaùi nieäm tröøu
töôïng maø baèng hình töôïng cuï theå caûm tính ña daïng vaø phong phuù.Vaên hoïc nhaän thöùc
caùi chung,caùi mang tính quy luaät qua caùi rieâng ñoäc ñaùo töôûng nhö raát ngaãu nhieân,caù

22
bieät. Chính vì theá vaên hoïc khaùm phaù bao ñieàu môùi laï,saâu xa töø trong nhöõng caùi raát
ñoãi bình thöôøng ñôn giaûn gaàn guõi thaân quen.
Cho ví duï minh hoïa (1 ñieåm)
2.3- Ñoïc moät taùc phaåm ta hieåu theâm nhöõng soá phaän, thaám thía theâm bao ñieàu quanh
ta maø baáy nay khoâng ñeå yù. Nhaän thöùc vaên hoïc khoâng chæ khai trí, khai taâm maø coøn
cung caáp tri thöùc daïy khoân cho con ngöôøi khieán ta phaân bieät chaân lyù,nguïy traù, thieän
aùc, xaáu ñeïp moät caùch raïch roøi.
Cho ví duï minh hoïa (0,5 ñieåm)
Câu 14*: ( 5 ñieåm) Taïi sao noùi:Vaên hoïc goùp phaàn hoaøn thieän nhaân caùch con
ngöôøi?. Minh hoïa baèng moät taùc phaåm cuï theå
Đáp án:
1- Luaän ñieåm khaúng ñònh baûn chaát chöùc naêng giaùo duïc trong vaên hoïc: (0,5
ñieåm)
Töø bao ñôøi nay vaên hoïc ñaõ thöïc hieän chöùc naêng kheâu gôïi, nuoâi döôõng tö töôûng tình
caûm nieàm tin cho con ngöôøi, giaùo duïc nhaân caùch hoaøn thieän. Ñieåm qua moät vaøi taùc
phaåm vaên hoïc tieâu bieåu qua töøng thôøi ñaïi, hoaëc neâu moät vaøi quan nieäm cuûa nhaø
vaên veà chöùc naêng naøy
2- Vaên hoïc kheâu gôùi tö töôûng,tình caûm nieàm tin cho con ngöôøi (1,5 ñieåm)
2.1- Khi nhaän thöùc hieän thöïc vaên hoïc bao giôø cuõng coù tính khuynh höôùng tö töôûng,
gaén lieàn vôùi theá giôùi quan, nhaân sinh quan cuûa ngöôøi vieát.Vaên hoïc laø vuõ khí tinh thaàn
saéc beùn trong vieäc boài döôõng theá giôùi quan, quan ñieåm chính trò-xaõ hoäi, quan ñieåm
luaân lyù ñaïo ñöùc goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch hoaøn thieän.Myõ hoïc töø xöa ñeán nay
luoân coi troïng chöùc naêng höôùng thieän cuûa vaên hoïc(Quan nieäm “Vaên dó taûi ñaïo”). (Ví
duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2- Vaên hoïc goùp phaàn khôi gôïi nhöõng tình caûm cao ñeïp trong taâm hoàn con ngöôøi,
ñaây chính laø söùc maïnh giaùo duïc cuûa vaên hoïc.Taùc phaåm vaên hoïc goïi daäy trong con
ngöôøi loøng nhaân aùi, vò tha bao dung ñoä löôïng, tình yeâu thieân nhieân yeâu cuoäc soáng.
Khoâng theå ñeán vôùi vaên hoïc baèng moät traùi tim baêng giaù döûng döng voâ caûm. (Ví duï
minh hoïa)(0,5 ñieåm)
2.3- Vaên hoïc khoâng chæ laøm cho con ngöôøi hieåu ñuùng cuoäc soáng thöïc taïi maø coøn
vöõng tin vaøo cuoäc soáng töông lai.Vaên hoïc nhen nhoùm trong taâm hoàn con ngöôøi nhöõng
khaùt voïng laõng maïn laïc quan, khôi daäy nieàm tin taát thaéng cuûa caùi thieän, daïy cho con
ngöôøi nghò löïc soáng, coáng hieán vì töông lai töôi ñeïp. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
3-Vaên hoïc bieán söï giaùo duïc thaønh khaû naêng töï giaùo duïc, giuùp con ngöôøi hoaøn
thieän nhaân caùch toaøn dieän: (1 ñieåm)
3.1- Taát caû caùc hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi khaùc (Chính trò, ñaïo ñöùc,phaùp luaät,toân
giaùo…) ñeàu höôùng ñeán vieäc hình thaønh nhaân caùch nhöng khoâng theå thay theá ñöôïc vaên
hoïc, bôûi leõ moãi hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi chæ taùc ñoäng vaøo moät phöông dieän naøo ñoù
cuûa nhaân caùch coøn hình töôïng vaên hoïc taùc ñoäng vaøo caû trí tueä, tö töôûng yù thöùc vaø
voâ thöùc giuùp con ngöôøi hình thaønh nhaân caùch troïn veïn. Hình töôïng vaên hoïc laø taám
göông ñeå con ngöôøi töï soi mình, duyeät laïi mình vaø phaùn xeùt ngöôøi khaùc.Vaên hoïc giuùp
ta bieát phaân ñònh caùi thaùnh thieän vaø toäi loãi, giöõa caùi lyù trí cao caû vaø duïc voïng thaáp
heøn. ÔÛ nhöõng hình töôïng lyù töôûng coøn laø giaù trò chuaån möïc ñôøi soáng.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)

23
 3.2- Vaên hoïc khôi gôïi khaû naêng töï giaùo duïc xuaát phaùt töø meänh leänh cuûa traùi tim töï
vöôn leân hoaøn thieän mình. Vaên hoïc giaùo duïc baèng hình thöùc ñaëc thuø, giaùo duïc thoâng
qua hình töôïng ngheä thuaät, giaùo duïc baèng con ñöôøng tình caûm thaåm myõ (Ví duï minh
hoïa) (0,5 ñieåm)
4- Minh hoïa baèng taùc phaåm cuï theå: (2 ñieåm)
Thí sinh choïn moät taùc phaåm phaân tích ñeå laøm saùng toû nhöõng vaán ñeà lyù luaän vöøa
neâu.
Chöông 7 : CAÙC QUY LUAÄT CHUNG CUÛA TIEÁN TRÌNH VAÊN HOÏC

Caâu 15: (5 ñieåm) Trình baøy caùc tieâu chí phaân kyø vaên hoïc. Döïa treân nhöõng tieâu
chí aáy khaûo saùt trong tieán trình phaùt trieån cuûa Vaên hoïc Vieät Nam
Đáp án:
1- Caùc tieâu chí phaân kyø giai ñoaïn vaên hoïc: (1 ñieåm)
1.1- Tieâu chí xaõ hoäi – lòch söû:Vieäc phaân chia giai ñoaïn vaên hoïc döïa treân nguyeân taéc
veà moái quan heä giöõa vaên hoïc vaø hieän thöïc lòch söû xaõ hoäi. Caùc giai ñoaïn cuûa moät
neàn vaên hoïc thöôøng coù söï thoáng nhaát vôùi giai ñoaïn lòch söû cuûa moät daân toäc, bôûi leõ
vaên hoïc laø saûn phaåm cuûa moät giai ñoaïn lòch söû nhaát ñònh. Vôùi tieâu chí phaân chia naøy
ta coù theå thaáy dieän maïo xaõ hoäi thoâng qua vaên hoïc.
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
1.2- Tieâu chí caùc söï kieän vaên hoïc: Caùc söï kieän vaên hoïc bao goàm: söï xuaát hieän cuûa
caùc traøo löu vaên hoïc, yù thöùc thaåm myõ cuûa nhaø vaên, heä thoáng thi phaùp vaên hoïc cuûa
thôøi ñaïi. Nhöõng söï kieän vaên hoïc treân thöôøng mang tính oån ñònh trong moät giai ñoaïn
vaên hoïc nhaát ñònh.(0,5 ñieåm)
2- Trình baøy söï phaân kyø caùc giai ñoaïn vaên hoïc Vieät Nam: (1 ñieåm)
2.1- Vaên hoïc Trung ñaïi: Theá kyû X ñeán heát theá kyû XIX
2.2- Vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi I :Töø ñaàu theá kyû XX ñeán 1945
2.3- Vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi II :Töø 1945 ñeán nay
3- Giaûi thích lyù do phaân kyø caùc giai ñoaïn: (3 ñieåm)
3.1- Vaên hoïc Trung ñaïi: Theá kyû X ñeán heát theá kyû XIX:
+ Xuaát hieän trong boái caûnh lòch söû xaõ hoäi phong kieán Vieät Nam, chòu aûnh höôûng
cuûa yù thöùc heä phong kieán (tö töôûng Nho giaùo).
+ Heä thoáng thi phaùp oån ñònh vôùi nhöõng daáu hieäu ñaëc tröng: Tính suøng coå, tính quy
phaïm hoùa khi saùng taùc. Tính öôùc leä, tính phi ngaõ (cho ví duï minh hoïa)(1 ñieåm)
3.2- Vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi I :Töø ñaàu theá kyû XX ñeán 1945
+ Xuaát hieän trong boái caûnh lòch söû xaõ hoäi thöïc daân nöûa phong kieán, aûnh höôûng
vaên hoùa phöông Taây, ñoäi nguõ saùng taùc xuaát thaân töø taàng lôùp trí thöùc Taây hoïc, söï
xuaát hieän nhieàu khuynh höôùng saùng taùc.
+ Heä thoáng thi phaùp: Phaù vôõ heä thoáng thi phaùp Trung ñaïi, söï caùch taân ñoåi môùi tö
duy ngheä thuaät ( Söï xuaát hieän phong traøo Thô môùi, tieåu thuyeát töï löïc vaên ñoaøn), moät
soá theå loaïi môùi xuaát hieän ( tieåu thuyeát, phoùng söï, thô töï do, kòch…) (cho ví duï minh
hoïa)(1 ñieåm)
3.3- Vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi II :Töø 1945 ñeán nay
+ Xuaát hieän trong boái caûnh lòch söû daân toäc coù nhieàu bieán ñoåi: caùch maïng thaùng
taùm thaønh coâng môû ra kyû nguyeân ñoäc laäp töï do, caû daân toäc tham gia 2 cuoäc chieán

24
tranh veä quoác vó ñaïi, ñaát nöôùc ñoäc laäp thoáng nhaát böôùc vaøo thôøi kyø xaây döïng chuû
nghóa xaõ hoïi, thôøi kyø ñoåi môùi.
+ Khuynh höôùng vaên hoïc thoáng nhaát, coù toå chöùc döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng. Heä
thoáng thi phaùp luoân ñoåi môùi theo höôùng hieän ñaïi.(cho ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
Söï phaân kyø Vaên hoïc Vieät Nam döïa treân caû hai tieâu chí xaõ hoäi –lòch söû vaø söï kieän
vaên hoïc. Ta vöøa thaáy söï hình thaønh vaø phaùt trieån caû veà yù thöùc tö töôûng laãn tö duy
ngheä thuaät trong töøng giai ñoaïn vaø caû tieán trình vaên hoïc.
Caâu 16 : (5 ñieåm) Phaân tích quy luaät keá thöøa vaø caùch taân trong vaên hoïc. Cho ví
duï minh hoïa trong vaên hoïc Vieät Nam.
Đáp án:
1-Keá thöøa vaø caùch taân phaùt trieån laø quy luaät chung cuûa söï nhaän thöùc: (1
ñieåm)
Theo quy luaät cuûa söï nhaän thöùc bieän chöùng trieát hoïc thì söï nhaän thöùc bao giôø cuõng
döïa treân cô sôû caùi ñaõ bieát ñeå töø ñoù phaùt trieån lónh hoäi nhöõng chaân lyù môùi. Keá
thöøa vaø phaùt trieån caùch taân laø quy luaát taát yeáu. Trong heä tö töôûng Ñöùc, Maxl Angel
coù vieát: “Lòch söû chaúng qua chæ laø söï keá tieáp cuûa nhöõng theá heä khaùc nhau maø
moãi theá heä ñeàu lôïi duïng nhöõng vaät lieäu, tö baûn, söùc saûn xuaát do caùc theá heä khaùc
truyeàn laïi moät maët tieáp tuïc caùc hoaït ñoäng ñöôïc tieàn boái ñeå laïi trong nhöõng hoaøn
caûnh ñaõ caên baûn ñoåi môùi, laïi baèng moät hoaït ñoäng ñaõ caên baûn ñoåi môùi,noù laøm
thay ñoåi hoaøn caûnh cuõ . Vaên hoïc cuõng tuaân thuû theo quy luaät ñoù.
2- Söï keá thöøa cuûa vaên hoïc: (1,5 ñieåm)
2.1- Keá thöøa laø quy luaät taát yeáu cuûa nhaän thöùc, saùng taïo ngheä thuaät: Ñoù laø söï
tieáp tuïc söû duïng thaønh quaû vaên ngheä cuûa thôøi ñaïi tröôùc ôû thôøi ñaïi sau, söï ra ñôøi caùi
môùi töø trong caùi cuõ. Söï keá thöøa theå hieän ôû choã nhaø vaên khi saùng taùc khoâng phaûi
töø hai baøn tay traéng maø coù saün nhöõng maãu möïc saùng taùc, caùc quy phaïm xaây döïng
hình thöùc. (0,5 ñieåm)
2.2- Söï keá thöøa bieåu hieän treân caû hai bình dieän noäi dung vaø hình thöùc:
+ Noäi dung: Vaên hoïc thöôøng coù söï keá thöøa ñeà taøi, caûm höùng chuû ñaïo taïo thaønh
nhöõng tö töôûng truyeàn thoáng trong noäi dung vaên hoïc cuûa moät daân toäc.
+ Hình thöùc: Vaên hoïc coù söï keá thöøa caùc yeáu toá hình thöùc nhö: ngoân ngöõ, theå loaïi,
caùc phöông tieän taïo hình, bieåu hieän khi xaây döïng hình töôïng.
Vieäc tieáp thu hoïc taäp di saûn vaên hoïc quaù khöù cuûa daân toäc moät caùch coù yù thöùc
chính laø phaåm chaát cuûa neàn vaên ngheä tieán boä nhaèm giöõ gìn vaø phaùt huy baûn saéc
daân toäc. Ví duï minh hoïa (1 ñieåm)
3- Söï caùch taân saùng taïo cuûa vaên hoïc: (2,5 ñieåm)
3.1- Caùch taân saùng taïo laø ñoäng löïc phaùt trieån cuûa vaên hoïc:
Ñoàng thôøi vôùi söï keá thöøa laø söï ñoåi môùi, saùng taïo. Muïc ñích cuûa söï phuû ñònh bieän
chöùng laø taïo ra caùi môùi chöa töøng coù theå hieän trình ñoä ñieâu luyeän môùi. Ñieåm nhaán
cuûa caùch taân saùng taïo laø taïo ra nhöõng giaù trò ngheä thuaät khoâng laëp laïi, phaùt trieån
khaû naêng chieám lónh ñôøi soáng cuûa vaên hoïc.
Ví duï minh hoïa (0,5 ñieåm)
3.2- Söï caùch taân saùng taïo bieåu hieän treân caû hai bình dieän noäi dung vaø hình thöùc:
+ Noäi dung: Vaên hoïc luoân khai thaùc phaùt hieän nhöõng maûng hieän thöïc ñôøi soáng
môùi, ñeà xuaát nhöõng yù töôûng môùi veà cuoäc soáng. Nhaø vaên luoân phaûi coù yù thöùc tìm
toøi “Khôi nhöõng nguoàn chöa ai khôi vaø saùng taïo ra nhöõng gì chöa coù”(Nam cao).

25
 + Hình thöùc: Vaên hoïc luoân coù yù thöùc ñoåi môùi tö duy ngheä thuaät, heä thoáng thi phaùp
ngheä thuaät theå hieän qua caùc phöông dieän nhö: caùch taân trong vieäc söû duïng ngoân ngöõ,
theå loaïi, keát caáu.
Ví duï minh hoïa (1 ñieåm)
3.3- Söï caùch taân ñoåi môùi ñaùnh daáu söï tröôûng thaønh vaø phaùt trieån cuûa moät neàn
vaên hoïc. Caùch taân vaø keá thöøa coù moái quan heä nhau trong quy luaät vaän ñoäng phaùt
trieån, coù theå xem ñaây laø cuoäc chaïy tieáp söùc trong haønh trình vaên hoïc, giai ñoaïn sau
naém ngoïn ñuoác giai ñoaïn tröôùc thaép saùng baèng hieän thöïc cuûa thôøi ñaïi mình, vöôït leân
chinh phuïc chaëng ñöôøng môùi, ñònh hình nhöõng thaønh töïu môùi.
Taát nhieân trong keá thöøa coù pheâ phaùn ñoaïn tuyeät caùi laïc haäu baûo thuû, saùng taïo ñoåi
môùi khoâng phaûi laø taïo neân caùi laï, laäp dò. Vöøa hoïc taäp di saûn vaên hoïc quaù khöù,vöøa
tieáp thu tinh hoa vaên hoùa theá giôùi. Ví duï minh hoïa (1 ñieåm)

Caâu 17*: (5 ñieåm) Phaân tích söï giao löu vaø aûnh höôûng vaên hoùa. Anh (chò) coù suy
nghó gì veà vaán ñeà giao löu hoäi nhaäp vaên hoùa trong ñôøi soáng vaên hoïc hieän nay?
Đáp án:
1-Giao löu, aûnh höôûng vaên hoïc laø hieän töôïng taát yeáu mang tính quy luaät: (1 ñieåm)
1.1-Vaên hoïc tuy laø saûn phaåm tinh thaàn cuûa moät daân toäc nhöng khoâng ñoàng nghóa
vôùi vieäc ñoùng khung kheùp kín trong giôùi haïn quoác gia.Vieäc giao löu trao ñoåi, aûnh höôûng
vaên hoaù giöõa caùc daân toäc laø quy luaät taát yeáu trong ñôøi soáng vaên hoïc nhaèm môû
roäng tieáp thu tinh hoa vaên hoùa nhaân loaïi nhaát laø trong thôøi ñaïi hieän nay khoa hoïc coâng
ngheä phaùt trieån.
1.2- Giao löu aûnh höôûng vaên hoïc giöõa caùc daân toäc treân theá giôùi laø nhaân toá goùp
phaàn thuùc ñaåy vaên hoïc phaùt trieån, böùc tranh vaên hoïc ngaøy caøng phong phuù, hoaøn
haûo.
2-Tieáp thu aûnh höôûng saùng taïo tinh hoa vaên hoùa theá giôùi laø heä quaû cuûa giao
löu vaên
hoïc:(1,5 ñieåm)
2.1- Söï phaùt trieån khoâng ñoàng ñeàu cuûa vaên ngheä caùc daân toäc do ñieàu kieän xaõ hoäi
lòch söû cuï theå quy ñònh ñem laïi keát quaû laø coù neàn vaên ngheä daân toäc phaùt trieån sôùm,
coù neàn vaên ngheä daân toäc phaùt trieån muoän. Do vaäy vieäc tieáp thu tinh hoa caùc neàn vaên
ngheä ñi tröôùc ñeå phaùt trieån vaên ngheä daân toäc laø quy luaät phoå bieán. Ví duï minh hoïa
(0,5 ñieåm)
2.2- Söï giao löu aûnh höôûng vaên hoïc thöôøng dieán ra trong nhöõng moâi tröôøng vaên hoïc
coù ñieàu kieän töông töï nhö : Caùc nöôùc cuøng khu vöïc vôùi nhau ( Chaâu AÙ, Ñoâng Nam
AÙ, Chaâu AÂu…), caùc daân toäc coù moät thöù ngoân ngöõ vaên töï moâi giôùi, cuøng ngöõ
heä hoaëc aûnh höôûng yù thöùc heä tröïc tieáp. Tuy nhieân söï tieáp thu khoâng phaûi aûnh
höôûng caùi töông ñoàng gaàn guõi maø tieáp thu caùi môùi laï laøm cho vaên ngheä daân toäc
phong phuù. Ví duï minh hoïa (0,5 ñieåm)
2.3- Söï tieáp thu tinh hoa vaên ngheä nöôùc ngoaøi nhieàu khi khoù traùnh khoûi giai ñoaïn moâ
phoûng baét chöôùc nhöng söï tieáp thu coù yù thöùc khoâng bao giôø laø söï sao cheùp noâ leä
maø laø quaù trình saùng taïo. Do vaäy ngheä só phaûi coù laäp tröôøng tieán boä, trau gioài baûn
lónh daân toäc thì môùi coù theå tieáp thu saùng taïo, ngöôïc laïi mang tö töôûng noâ leä, suøng
ngoaïi thì chæ taïo ra nhöõng caën baõ cuûa söï sao cheùp
Ví duï minh hoïa.(0,5 ñieåm)

26
3- Suy nghó veà vaán ñeà giao löu hoäi nhaäp vaên hoùa trong ñôøi soáng vaên hoïc hieän
nay(2,5 ñieåm)
3.1- Trình baøy thöïc tieãn vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa theá giôùi trong ñôøi soáng vaên hoïchieän
nay. Neâu suy nghó nhaän xeùt. (1 ñieåm)
3.2- Lieân heä thöïc teá baûn thaân: Vai troø cuûa sinh vieân sö phaïm vaø thaày coâ giaùo trong
töông lai trong vieäc giao löu hoäi nhaäp vaên hoùa: vieäc hoäi nhaäp xu theá vaên hoïc theá giôùi
laø caàn thieát song hoäi nhaäp maø khoâng hoøa tan, ñoù cuõng chính laø tinh thaàn baûo toàn
phaùt huy truyeàn thoáng vaên hoïc daân toäc. Ví duï minh hoïa(1,5 ñieåm)

Chöông 8: MOÄT SOÁ TRAØO LÖU VAÊN HOÏC

Caâu 18*: (5 ñieåm)
1- Phaân tích nhöõng ñaëc ñieåm cuûa traøo löu vaên hoïc laõng maïn. Cho ví duï minh
hoïa.
2- Theo anh (chò) Vaên hoïc Vieät Nam coù ñaày ñuû ñaëc ñieåm cuûa traøo löu vaên hoïc
laõng maïn khoâng? Vì sao?
Đáp án:
1- Neâu baûn chaát chuû nghóa laõng maïn: (1 ñieåm)
1.1- Thuaät ngöõ chuû nghóa laõng maïn: chæ traøo löu vaên hoïc xuaát hieän ôû Chaâu AÂu
vaøo theá kyû XIX. Traøo löu naøy baét ñaàu xuaát hieän ôû Phaùp do aûnh höôûng Caùch maïng
tö saûn Phaùp(1789-1794) chaám döùt thôøi kyø thoáng trò cuûa giai caáp quyù toäc phong kieán,
thieát laäp cheá ñoä tö baûn. Nhöng sau khi caùch maïng thaønh coâng, giai caáp tö saûn quay laïi
phaûn boäi nhaân daân. Khaåu hieäu “Töï do, bình ñaúng, baùc aùi”chæ laø troø mò daân löøa
bòp.
1.2- Söï xuaát hieän hai khuynh höôùng laõng maïn:
+ Laõng maïn quyù toäc: Laø tieáng noùi cuûa giai caáp quyù toäc khoâng coøn vò theá trong
ñôøi soáng chính trò trôû veà hoaøi coå quaù khöù, coi thöïc taïi laø laïc loõng, troáng roãng voâ
nghóa. (Satoâbraêng, Lamactin)
+ Laõng maïn coâng daân:Ra ñôøi muoän hôn(1810-1830) laø tieáng noùi baát hoøa cuûa nhaân
daân lao ñoäng tröôùc heä quaû nghieät ngaõ cuûa caùch maïng tö saûn. Hoï phaûn khaùng laïi
hieän thöïc tö saûn ,khaùt khao mô öôùc döï baùo moät xaõ hoäi lyù töôûng toát ñeïp (Huygo,
Bairôn, Hainô, Puskin..)
1.3 -Tieàn ñeà trieát hoïc aûnh höôûng chuû nghóa laõng maïn:
Chuû nghóa laõng maïn aûnh höôûng trieát hoïc xaõ hoäi khoâng töôûng cuûa OÂoen, Xanh xi
moâng, PhuRieâ xuaát hieän vaøo ñaàu theá kyû XIX. Caùc nhaø khoâng töôûng chuû tröông ñoaïn
tuyeät vôùi traät töï tö saûn hieän toàn, ñöa ra moâ hình caûi taïo xaõ hoäi thöïc hieän coâng baèng,
haïnh phuùc baèng con ñöôøng luaät phaùp, tình thöông.
2- Ñaëc ñieåm cuûa traøo löu vaên hoïc laõng maïn : ( 3 ñieåm)
1-Xaây döïng nhaân vaät trung taâm: (1 ñieåm)
Nhaân vaät trung taâm cuûa chuû nghóa laõng maïn laø nhöõng “con ngöôøi noåi loaïn” baát hoøa
phaûn öùng thöïc taïi xaõ hoäi, tuy nhieân ôû moãi khuynh höôùng laõng maïn laïi hình thaønh caùc
kieåu nhaân vaät khaùc nhau.
1.1- Nhaân vaät cuûa laõng maïn quyù toäc: laø nhöõng con ngöôøi thoaùt ly thöïc teá, hoaøi coå
quaù khöù troán vaøo moäng aûo, hö voâ aùi tình vaø caùi cheát. Con ngöôøi mang taâm traïng
maëc caûm soá phaän, aùm aûnh caùi toâi coâ ñôn nhoû beù. Ví duï minh hoïa

27
 1.2- Nhaân vaät cuûa laõng maïn coâng daân:laø nhöõng con ngöôøi choáng ñoái xaõ hoäi tö saûn
phaøm tuïc, mò daân ñaõ töôùc ñi quyeàn soáng cuûa hoï. Nhaân vaät coù taâm hoàn cao thöôïng,
theo ñuoåi lyù töôûng hoaøi baõo tích cöïc cho duø laø aûo töôûng. Hoï laø nhöõng con ngöôøi laáy
ñaïo ñöùc, tình thöông, thaùnh thieän laøm phöông chaâm soáng vaø haønh ñoäng ñeå caûm hoùa
caùi aùc. Ví duï minh hoïa
2- Ñieån hình hoùa: (1 ñieåm)
2.1- Duøng caùi phi thöôøng ñoäc ñaùo rieâng bieät laøm nguyeân taéc xaây döïng tính caùch
nhaân vaät ñeå ñoái laäp caùi taàm thöôøng cuûa thöïc taïi. Tính caùch nhaânvaät ñöôïc phoùng ñaïi
theo thieân höôùng chuû quan cuûa taùc giaû.Huygo quan nieäm:”Bình thöôøng laø caùi cheát
cuûa ngheä thuaät”. Ví duï minh hoïa
2.2- Tính caùch khoâng phaûi laø saûn phaåm cuûa hoaøn caûnh, khoâng theo logic khaùch quan,
khoâng xuaát phaùt töø nguyeân maãu ñôøi soáng maø töø nhöõng nguyeân lyù muoân thuôû veà
ñaïo ñöùc,laø saûn phaåm cuûa trí töôûng töôïng,laø hình aûnh “phaân thaân”mang tính chuû quan
cuûa taùc giaû. Ví duï minh hoïa
3- Ñaëc tröng thi phaùp: (1 ñieåm)
3.1- Ñeà cao vai troø cuûa trí töôûng töôïng: Do laáy moäng töôûng ñoái laäp vôùi thöïc taïi neân
chuû nghóa laõng maïn tuyeät ñoái hoùa hoaït ñoäng hö caáu saùng taïo, chuù yù taùi taïo nhieàu
hôn taùi hieän, muoán troán hoaøn caûnh thöïc taïi ngoät ngaït phaûi “Truù aån nôi vöông quoác
töôûng töôïng” Huygo taâm nieäm: “Ngheä só du haønh ñeán caùc vì sao ñaønh xin loãi khoâng
phuïc tuøng huyeän ñöôøng ñöôïc”. Ví duï minh hoïa
3.2- Coi troïng tình caûm tröõ tình trong saùng taùc: Chuû nghóa laõng maïn khai thaùc trieät ñeå
caùi toâi tröõ tình vôùi nhöõng vui buoàn, yeâu thöông caêm giaän, öôùc mô hy voïng. Tieáng noùi
tình yeâu doài daøo vôùi nhieàu bieåu hieän phong phuù, thôøi kyø naøy thô ca tröõ tình nôû roä. Ví
duï minh hoïa
3.3-Vaên phong: Lôøi vaên Phoùng tuùng, linh hoaït uyeån chuyeån giaøu chaát thô,nhaïc,hoaï,
söû duïng nhieàu bieän phaùp tu töø ñaày saùng taïo. Ví duï minh hoïa
4- Vaán ñeà chuû nghóa laõng maïn trong Vaên hoïc VN: (1 ñieåm)
Vaên hoïc Vieät Nam khoâng coù ñuû ñaëc ñieåm cuûa chuû nghóa laøng maïn chaâu AÂu maø
chæ coù aûnh höôûng bôûi leõ:
+ Veà lòch söû: Khoâng coù cuoäc caùch maïng tö saûn, khoâng hình thaønh tieàn ñeà trieát hoïc
xaõ hoäi khoâng töôûng.
+ Khoâng ñaày ñuû nhöõng ñaëc ñieåm baûn chaát cuûa chuû nghóa laõng maïn: Nhaân vaät
trung taâm, ñieån hình hoùa, thi phaùp
(Ví duï minh hoïa)

Caâu 19: (5 ñieåm) Phaân tích nhöõng ñaëc ñieåm cuûa traøo löu vaên hoïc hieän thöïc. Minh
hoïa baèng moät taùc phaåm vaên hoïc hieän thöïc Vieät Nam 1930-1945.
Đáp án:
1- Ñaëc ñieåm cuûa traøo löu vaên hoïc hieän thöïc : (3,5 ñieåm)
1.1- Xaây döïng nhaân vaät trung taâm vaø caûm höùng chuû ñaïo: (1 ñieåm)
a- Nhaân vaät trung taâm:
+ Nhaân vaät cuûa chuû nghóa hieän thöïc laø nhöõng con ngöôøi trong ñôøi soáng hieän thöïc
trong xaõ hoäi tö saûn ñöông thôøi. Ñoù laø nhöõng con ngöôøi caù theå xuaát thaân töø nhieàu
thaønh phaàn khaùc nhau trong xaõ hoäi (quyù toäc, tö saûn, tieåu tö saûn..). Loaïi hình nhaân vaät
trung taâm phaûn dieän thöôøng xuyeân xuaát hieän trong trang vieát (nhaân vaät Saclô, Graêngñeâ,
laõo Goârioâ… trong taùc phaåm cuûa Banzac). Hoï laø saûn phaåm cuûa quan heä tö
28
saûn“Thaúng tay caét ñöùt,khoâng ñeå laïi giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi moät moái quan heä naøo
khaùc ngoaøi moái lôïi laïnh luøng vaø loái traû tieàn ngay khoâng tình nghóa” (AÊng ghen)
+ Chuû nghóa hieän thöïc coøn dung naïp loaïi hình nhaân vaät ñau khoå. Hoï laø nhöõng ngöôøi
lao ñoäng ngheøo, ñôøi soáng baáp beânh, laø naïn nhaân cuûa xaõ hoäi tö saûn. Loaïi hình nhaân
vaät lyù töôûng trong vaên hoïc hieän thöïc chieám tyû leä ít bôûi hieän thöïc xaõ hoäi quy ñònh.
Vd: Nhaân vaät chuû nghóa hieän thöïc Nga theá kyû XIX (Trong tieåu thuyeát “Chieán tranh
vaø hoøa bình :PieBeâdukhoâp,Andraây….)
b- Caûm höùng chuû ñaïo:
Nhaân vaät trung taâm phaûn dieän quyeát ñònh caûm höùng chuû ñaïo cuûa vaên hoïc hieän
thöïc laø thaùi ñoä pheâ phaùn phuû ñònh traät töï xaõ hoäi tö saûn hieän toàn. Chính vì theá chuû
nghóa hieän thöïc theá kyû XIX ñöôïc meänh danh laø chuû nghóa hieän thöïc pheâ phaùn (Khaùc
vôùi chuû nghóa hieän thöïc thôøi Phuïc höng).
1.2-Tính caùch ñieån hình trong hoaøn caûnh ñieån hình: (1,5 ñieåm)
a- Tính chung vaø tính rieâng cuûa ñieån hình:
Ñieån hình hoùa cuûa chuû nghóa hieän thöïc luoân chuù yù söï thoáng nhaát giöõa tính
chung(Khaùi quaùt hoùa) vaø tính rieâng (Caù theå hoùa). Neùt khaùi quaùt hoaù ôû choã tính
caùch tieâu bieåu cho ñieån hình xaõ hoäi, ñaïi dieän cho löïc löôïng giai caáp nhaát ñònh trong xaõ
hoäi. Caù theå hoùa ôû choã moãi tính caùch ñeàu mang dieän maïo rieâng bieät, coù soá phaän,
ñôøi soáng taâm lyù rieâng bieät. Chính ñieàu naøy laøm cho nhaân vaät sinh ñoäng gaàn guõi vôùi
ñôøi soáng. (Ví duï minh hoïa)
b- Moái lieân heä giöõa hoaøn caûnh vaø tính caùch:
+Vôùi nguyeân taéc lòch söû-cuï theå, quan nieäm con ngöôøi xaõ hoäi, chuû nghóa hieän thöïc
xaây döïng nhöõng hoaøn caûnh ñieån hình. Ñoù laø hoaøn caûnh cuûa nhaân vaät ñöôïc taùi hieän
vaøo taùc phaåm, bieåu thò baûn chaát tình theá xaõ hoäi cuï theå.
+ ÔÛ chuû nghóa hieän thöïc moái quan heä giöõa hoaøn caûnh vaø tính caùch laø quan heä
moät chieàu, nhaân vaät leä thuoäc noâ leä bôûi hoaøn caûnh.
(Ví duï minh hoïa)
c- Tính caùch ñieån hình vôùi theáù giôùi chuû quan cuûa nhaø vaên - Vaán ñeà “Nhaân vaät
noåi loaïn”:
+ Vì tính caùch nhaân vaät laø heä quaû tröïc tieáp cuûa hoaøn caûnh neân chuû nghóa hieän
thöïc ñaët ra vaán ñeà”Logic noäi taïi cuûa tính caùch”(Hay söï phaùt trieån töï thaân cuûa tính
caùch). Khi xaây döïng nhaân vaät nhaø vaên phaûi tuaân thuû theo logic khaùch quan cuûa tính
caùch maëc duø vaãn chòu söï chi phoái cuûa chuû quan nhaø vaên.
+ Chuû nghóa hieän thöïc khoâng cho pheùp nhaø vaên giaûi quyeát soá phaän nhaân vaät theo
thieân kieán chuû quan cuûa mình maø phaûi tuaân thuû theo logic khaùch quan cuûa baûn thaân
noäi taïi hình töôïng. Do vaäy “Nhaân vaät noåi loaïn” laø hieän töôïng phoå bieán trong quaù trình
saùng taùc. Nhaân vaät keát thuùc soá phaän khaùc vôùi döï ñoà saùng taïo ban ñaàu cuûa taùc giaû.
(Ví duï minh hoïa)
1.3-Ñaëc tröng thi phaùp: (1 ñieåm)
a- Söï chaân thöïc cuûa chi tieát: Chuû nghóa hieän thöïc chuù yù khai thaùc caùc chi tieát chaân
thöïc trong cuoäc soáng nhaèm taùi hieän laïi tính caùch ñieån hình trong hoaøn caûnh ñieån
hình.Chi tieát coù taùc duïng “Thöïc caûm”khieán cho ngöôøi ñoïc queân ñi raèng mình ñang ñoïc
taùc phaåm maø nhö ñang ñöôïc tieáp xuùc vôùi chính caûnh ñôøi thöïc.”Ngheä thuaät cuûa
ngöôøi vieát tieåu thuyeát laø tính chaân thaät cuûa chi tieát”(Banzac). Chuû nghóa hieän thöïc
theá kieåu saùng taùc taùi taïo baèng taùi hieän, ñeà cao loái töï truyeän.

29
 b- Söï nôû roä cuûa theå loaïi tieåu thuyeát xaõ hoäi: Do chuû nghóa hieän thöïc phaûn aùnh
hieän thöïc cuoäc soáng moät caùch chaân thöïc,ña daïng cuï theå neân tieåu thuyeát laø theå loaïi
phuø hôïp nhaát.Caùc nhaø tieåu thuyeát loãi laïc ñeàu xuaát hieän ôû traøo löu
naøy( Banzac,L.Toânstoi, Ñicken,Tseâkhoâp..). Söï thaéng lôïi cuûa chuû nghóa hieän thöïc gaén
lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa theå loaïi tieåu thuyeát.
(Ví duï minh hoïa)

Caâu 20*: (5 ñieåm) So saùnh chuû nghóa laõng maïn vaø chuû nghóa hieän thöïc treân caùc
bình dieän sau: Nhaân vaät trung taâm, ñieån hình hoùa vaø ñaëc tröng thi phaùp.
Đáp án:
Sinh vieân coù theå trình baøy baèng baûng so saùnh :
Bình Chuû nghóa laõng maïn Chuû nghóa hieän thöïc
dieän
So
saùnh
1- Nhaân vaät trung taâm laø nhöõng “con ngöôøi noåi 1- Nhaân vaät xaây döïng töø nhöõng con ngöôøi trong
loaïn” baát hoøa phaûn öùng thöïc taïi xaõ hoäi. Nhaân hieän thöïc xaõ hoäi tö saûn ñöông thôøi. Ñoù laø nhöõng
NHAÂN vaät cuûa laõng maïn quyù toäc thoaùt ly thöïc teá, con ngöôøi caù theå xuaát thaân töø nhieàu thaønh phaàn
VAÄT hoaøi coå quaù khöù troán vaøo moäng aûo, hö voâ aùi khaùc nhau trong xaõ hoäi (quyù toäc, tö saûn, tieåu tö
TRUNG tình vaø caùi cheát. saûn..). Loaïi hình nhaân vaät trung taâm phaûn dieän
TAÂM 2- Nhaân vaät cuûa laõng maïn coâng daân choáng ñoái thöôøng xuyeân xuaát hieän trong trang vieát caûm höùng
(1,5 xaõ hoäi tö saûn phaøm tuïc, nhaân vaät coù taâm hoàn chuû ñaïo: thaùi ñoä pheâ phaùn phuû ñònh traät töï xaõ
ñieåm) cao thöôïng, theo ñuoåi lyù töôûng hoaøi baõo tích cöïc, hoäi tö saûn hieän toàn
laáy ñaïo ñöùc, tình thöông, thaùnh thieän laøm phöông 2- Loaïi hình nhaân vaät ñau khoå; nhöõng ngöôøi lao
chaâm soáng vaø haønh ñoäng ñeå caûm hoùa caùi aùc ñoäng ngheøo, ñôøi soáng baáp beânh, laø naïn nhaân cuûa
(Nhaân vaät lyù töôûng) xaõ hoäi tö saûn. Loaïi hình nhaân vaät lyù töôûng trong
vaên hoïc hieän thöïc chieám tyû leä ít bôûi hieän thöïc xaõ
hoäi quy ñònh.

1- Tính caùch phi thöôøng, hoaøn caûnh ñaëc bieät:
Duøng caùi phi thöôøng ñoäc ñaùo rieâng bieät laøm
nguyeân taéc xaây döïng tính caùch nhaân vaät ñeå ñoái
laäp caùi taàm thöôøng cuûa thöïc taïi. Tính caùch
nhaân vaät ñöôïc phoùng ñaïi theo thieân höôùng chuû
quan cuûa taùc giaû. Huygo quan nieäm:”Bình thöôøng
laø caùi cheát cuûa ngheä thuaät”
ÑIEÅN 2- Moái lieân heä giöõa hoaøn caûnh vaø tính caùch:
HÌNH Tính caùch khoâng phaûi laø saûn phaåm cuûa hoaøn
HOÙA caûnh, khoâng theo logic khaùch quan, khoâng xuaát
(2 ñieåm) phaùt töø nguyeân maãu ñôøi soáng maø töø nhöõng
nguyeân lyù muoân thuôû veà ñaïo ñöùc,laø saûn
phaåm cuûa trí töôûng töôïng,laø hình aûnh “phaân
thaân”mang tính chuû quan cuûa taùc giaû.
1- Tính caùch ñieån hình trong hoaøn caûnh ñieån hình:
Ñieån hình hoùa cuûa chuû nghóa hieän thöïc luoân chuù
yù söï thoáng nhaát giöõa tính chung(Khaùi quaùt hoùa)
vaø tính rieâng (Caù theå hoùa). Neùt khaùi quaùt hoaù ôû
choã tính caùch tieâu bieåu cho ñieån hình xaõ hoäi, ñaïi
dieän cho löïc löôïng giai caáp nhaát ñònh trong xaõ hoäi.
Caù theå hoùa ôû choã moãi tính caùch ñeàu mang dieän
maïo rieâng bieät, coù soá phaän, ñôøi soáng taâm lyù
rieâng bieät.
2- Moái lieân heä giöõa hoaøn caûnh vaø tính caùch:
Tính caùch nhaân vaät laø saûn phaåm cuûa hoaøn caûnh,
moái quan heä giöõa hoaøn caûnh vaø tính caùch laø quan
heä moät chieàu, nhaân vaät leä thuoäc noâ leä bôûi hoaøn
caûnh.
Chuû nghóa hieän thöïc khoâng cho pheùp nhaø vaên
giaûi quyeát soá phaän nhaân vaät theo thieân kieán chuû
quan cuûa mình maø phaûi tuaân thuû theo logic khaùch
quan cuûa baûn thaân noäi taïi hình töôïng, hoaøn caûnh.
Do vaäy “Nhaân vaät noåi loaïn” laø hieän töôïng phoå
bieán trong quaù trình saùng taùc.

1- Ñeà cao vai troø cuûa trí töôûng töôïng: Do laáy
moäng töôûng ñoái laäp vôùi thöïc taïi neân chuû nghóa
laõng maïn tuyeät ñoái hoùa hoaït ñoäng hö caáu saùng
taïo, chuù yù taùi taïo nhieàu hôn taùi hieän. Lôøi vaên
Phoùng tuùng, linh hoaït uyeån chuyeån giaøu chaát
1- Chuù yù khai thaùc caùc chi tieát chaân thöïc trong cuoäc
soáng nhaèm taùi hieän laïi tính caùch ñieån hình trong
hoaøn caûnh ñieån hình. Chi tieát coù taùc duïng “Thöïc
caûm”khieán cho ngöôøi ñoïc queân ñi raèng mình ñang
ñoïc taùc phaåm maø nhö ñang ñöôïc tieáp xuùc vôùi chính
30
 THI thô,nhaïc,hoaï, söû duïng nhieàu bieän phaùp tu töø
PHAÙP ñaày saùng taïo.
(1,5 2- Coi troïng tình caûm tröõ tình trong saùng taùc:
ñieåm) Chuû nghóa laõng maïn khai thaùc trieät ñeå caùi toâi
tröõ tình vôùi nhöõng vui buoàn, yeâu thöông caêm
giaän, öôùc mô hy voïng. Tieáng noùi tình yeâu doài
daøo vôùi nhieàu bieåu hieän phong phuù, thôøi kyø
naøy thô ca tröõ tình nôû roä.
caûnh ñôøi thöïc Chuû nghóa hieän thöïc theá kieåu saùng
taùc taùi taïo baèng taùi hieän, ñeà cao loái töï truyeän.
2- Söï nôû roä cuûa theå loaïi tieåu thuyeát xaõ hoäi: Do
chuû nghóa hieän thöïc phaûn aùnh hieän thöïc cuoäc soáng
moät caùch chaân thöïc,ña daïng cuï theå neân tieåu thuyeát
laø theå loaïi phuø hôïp nhaát. Caùc nhaø tieåu thuyeát loãi
laïc ñeàu xuaát hieän ôû traøo löu naøy. Söï thaéng lôïi cuûa
chuû nghóa hieän thöïc gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån
cuûa theå loaïi tieåu thuyeát.

Hoïc phaàn LYÙ LUAÄN VAÊN HOÏC II

Chöông I -II: PHÖÔNG THÖÙC TOÀN TAÏI CUÛA VAÊN HOÏC - CAÁU TRUÙC
CUÛA
VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC

Caâu 1: (3,5 ñieåm) Phaân tích quy luaät thoáng nhaát giöõa noäi dung vaø hình thöùc trong
taùc phaåm vaên hoïc.
Ñaùp aùn

1-Noäi dung vaø hiønh thöùc laø hai maët thoáng nhaát cuûa moät söï vaät: (0,5 ñieåm)
Noäi dung töùc laø caùi baûn chaát caùi haøm chöùa laøm cho söï vaät toàn taïi vaø hoaït ñoäng
nhö laø noù. Hình thöùc töùc laø söï bieåu hieän beà ngoaøi xaùc ñònh caáu taïo cuûa noäi dung.
Hai maët naøy phaân bieät nhau nhöng gaén boù khoâng taùch rôøi nhau. Noäi dung phaûi ñöôïc
bieåu hieän ra hình thöùc cuï theå, hình thöùc laø söï bieåu hieän cuûa noäi dung xaùc ñònh (Ví duï
minh hoïa)
2- Söï thoáng nhaát giöõa noäi dung vaø hình thöùc trong taùc phaåm vaên hoïc: (2,5 ñieåm)
2.1- Noäi dung laø caùi gôïi yù tröôùc ñònh höôùng quyeát ñònh hình thöùc. Ñoái vôùi quy luaät
saùng taïo caùi gôïi yù ban ñaàu cuûa nhaø vaên laø hieän thöïc tö töôûng (ñeà taøi, chuû ñeà tö
töôûng). Noäi dung quyeát ñònh yù ñoà caáu töù ngheä thuaät (Xaây döïng hình töôïng, söû duïng
ngoân töø, keát caáu, choïn löïa theå loaïi…). Do vaäy khi noäi dung thay ñoåi thì hình thöùc phaûi
thay ñoåi theo cho phuø hôïp, neáu khoâng seõ phaù vôõ noäi dung. (Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
2.2- Hình thöùc laø söï theå hieän noäi dung, laø phöông thöùc ñeå chuyeån taûi noäi dung. Nhôø
hình thöùc noäi dung môùi ñònh hình moät caùch cuï theå. Hình thöùc phaûi phuø hôïp vôùi noäi
dung laø tieâu chuaån thaåm myõ ñeå ñaùnh giaù taùc phaåm. “Taùc phaåm ngheä thuaät maø
thieáu moät hình thöùc thích ñaùng thì khoâng phaûi laø taùc phaåm thöïc söï” Heâghen Tuy
nhieân hình thöùc coù tính ñoäc laäp töông ñoái cuûa noù. Hình thöùc coù tính oån ñònh ít bieán
ñoåi hôn so vôùi noäi dung trong tieán trình vaên hoïc. (Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)
2.3- Giöõa noäi dung vaø hình thöùc coù söï thoáng nhaát cao ñoä, neáu khoâng taùc phaåm seõ
phaù vôõ tính chænh theå. Hai bình dieän aáy coù söï boå sung chuyeån hoaù cho nhau. Ñeå taïo
neân söï thoáng nhaát cao ñoä khi saùng taùc nhaø vaên luoân phaûi lao taâm khoå töù tìm toøi,
caân nhaéc, löïa choïn nhöõng hình thöùc thích hôïp töông öùng vôùi noäi dung (Löïa choïn töø
ngöõ, keát caáu, toå chöùc caâu vaên, xaây döïng hình töôïng…)Khoâng neân xem nheï hoaëc
tuyeät ñoái hoaù hình thöùc hoaëc noäi dung, khi phaân tích taùc phaåm khoâng neân taùch rôøi hai
bình dieän naøy.
(Ví duï minh hoïa) (1 ñieåm)

31
Caâu 2 : (3,5 ñieåm)Trình baøy caùc caáp ñoä caáu truùc ngoân töø cuûa taùc phaåm vaên
hoïc. Cho ví duï minh hoïa
Ñaùp aùn
1- Caáp ñoä ngoân töø – caáp ñoä cô baûn nhoû nhaát cuûa taùc phaåm vaên hoïc:(0,5
ñieåm)
1.1- Baát kyø taùc phaåm vaên hoïc naøo tröôùc heát ta baét gaëp moät vaên baûn ngoân töø.
Ñoù laø lôøi vaên cuûa taùc phaåm taïo thaønh khaùch theå tieáp nhaän tröïc tieáp cuûa ngöôøi
ñoïc.
1.2- Caáp ñoä naøy bao goàm moïi thaønh phaàn cuûa ngoân töø nhö: aâm chöõ, thanh ñieäu,
vaàn gioïng ñieäu, töø ngöõ, caâu vaên.
1.3- Ñaëc ñieåm cuûa taàng naøy laø tröïc tieáp chòu söï quy ñònh cuûa quy luaät ngoân ngöõ
nhö: Ngöõ aâm, ngöõ phaùp, töø vöïng, phong caùch, ñoàng thôøi chòu söï chi phoái cuûa quy
luaät thô vaên, theå loaïi. Caáp ñoä naøy theå hieän ôû hai taàng: ngöõ aâm vaø yù nghóa.
2- Heä thoáng caáp ñoä ngoân töø trong taùc phaåm vaên hoïc: (3 ñieåm)
2.1-Taàng ngöõ aâm cuûa vaên baûn vaên hoïc: (1,5 ñieåm)
+AÂm chöõ: Laø ñôn vò nhoû nhaát cuûa taàng ngöõ aâm ñöôïc xem laø coâng cuï ñeå taïo
laäp vaên baûn. Khi saùng taùc, nhaø vaên phaûi söû duïng aâm chöõ theo ñuùng quy taéc chính
aâm chính taû cuûa ngoân ngöõ. ÔÛ caáp ñoä aâm chöõ baûn thaân noù khoâng mang daáu aán
phong caùch nhö khi söû duïng. Tuy nhieân do ñaëc ñieåm aâm tieát tieáng Vieät coù tính phaân
tieát roõ neùt, caáu taïo goàm coù phuï aâm ñaàu, phaàn vaàn, thanh ñieäu neân taïo tính nhaïc cao,
taïo phöông thöùc laùy…nhaø vaên söû duïng saùng taïo, ñoäc ñaùo goùp phaàn theå hieän yù
ñoàø ngheä thuaät (Ví duï minh hoïa)
(0,5 ñieåm)
+Thanh ñieäu, vaàn: ñaây cuõng laø ñaëc tröng cuûa aâm tieát tieáng vieät nhöng khi ñi vaøo
taùc phaåm vaên hoïc thöôøng mang yù nghóa tu töø, goùp phaàn bieåu thò yù töôûng tình caûm
cuûa ngöôøi vieát.
-Tieáng Vieät coù 6 thanh ñi vaøo thô ñöôïc khuoân thaønh : Baèng (Traàm) vaø Traéc
(Boång). Khi saùng taùc taùc phaåm (ñaëc bieät laø thô) vieäc toå chöùc caáu truùc thanh ñieäu
kheùo leùo trong caâu vaên (Thô) seõ taïo hieäu quaû ngheä thuaät cao goùp phaàn chuyeån taûi tö
töôûng caûm xuùc.
-Vaàn: Thöôøng söû duïng trong caáu truùc caâu thô (Hieäp vaàn), laø söï lieân laïc veà ngöõ
aâm noái dính caùc caâu laïi vôùi nhau thaønh chænh theå thoáng nhaát. Yeáu toá vaàn khoâng
chæ coù taùc duïng laøm cho vaên baûn deà thuoäc deã nhôù, caâu vaên coù tính nhaïc maø coøn
goùp phaàn theå hieän caûm xuùc, yù töôûng cuûa taùc giaû.. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+Gioïng ñieäu: Nghieân cöùu lôøi vaên cuûa taùc phaåm, thi phaùp hoïc khoâng chæ chuù yù ôû
noäi dung lôøi vaên maø coøn khaûo saùt saéc thaùi gioïng ñieäu ngoân ngöõ. Gioïng ñieäu vaên
chöông laø phöông tieän theå hieän thaùi ñoä tö töôûng tình caûm cuûa ngöôøi vieát :taùn thaønh
hay phaûn ñoái, ngôïi ca hay chaâm bieám, kính caån hay suoàng saõ.
Gioïng ñieäu coøn goùp phaàn theå hieän tính caùch nhaân vaät, laø yeâu toá nhaän dieän phong
caùch ngheä thuaät cuûa taùc giaû. Nhöõng nhaø vaên taøi naêng khi vieát luoân coù söï chuyeån
ñoåi gioïng ñieäu traàn thuaät, söï ña thanh nhieàu gioïng. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2-Taàng yù nghóa cuûa vaên baûn vaên hoïc: (1,5 ñieåm)
+Nghóa cuûa töø ngöõ: Veà cô baûn nghóa cuûa töø ngöõ trong vaên baûn vaãn mang neùt
nghóa töø vöïng trong kho taøng ngoân ngöõ. Tuy nhieân trong thöïc teá saùng taùc nhaø vaên
luoân coù yù thöùc tìm toøi saùng taïo ra nhöõng neùt nghóa môùi khi söû duïng töø ngöõ. Muoán

32
 giaûi maõ töø ngöõ, ta phaûi ñaët trong ngöõ caûnh cuï theå cuûa vaên baûn. (Ví duï minh hoïa)
(0,5 ñieåm)
+Nghóa caâu vaên, ñoaïn vaên: laø caáp ñoä cao hôn yù nghóa töø vöïng trong chænh theå taùc
phaåm goùp phaàn theå hieän yù nghóa thoâng baùo traàn thuaät nhö: giôùi thieäu nhaân vaät,
mieâu taû khoâng gian, lyù giaûi tính caùch. Hieåu heát caùc taàng yù nghóa caâu, ñoaïn vaên
khoâng chæ ôû noäi dung caâu chöõ maø coøn ôû phöông thöùc toå chöùc caâu vaên, söï lieân
keát noäi dung vaø hình thöùc giöõa caâu vaø ñoaïn.(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+Nghóa bieåu töôïng, nghóa vaên hoùa:Moät trong nhöõng ñaëc tröng vaên baûn taùc phaåm
vaên hoïc laø hieän töôïng “yù taïi ngoân ngoaïi”. YÙ töôûng cuûa nhaø vaên gôûi gaém qua hình
aûnh, töø ngöõ chi tieát taïo neân nhöõng neùt nghóa giaùn tieáp mang tính bieåu töôïng. Phaùt
hieän ñöôïc taàng nghóa bieåu töôïng töùc laø phaàn naøo ñaõ giaûi maõ ñöôïc ngoân töø cuûa taùc
phaåm.
Nghóa vaên hoùa ñöôïc xem laø phaåm chaát giaù trò ñích thöïc cuûa noäi dung taùc phaåm.
Neùt nghóa naøy mang taàm voùc khaùi quaùt nhöõng vaán ñeà ngaãm suy, chieâm nghieäm veà
con ngöôøi, leõ soáng, nhöõng vaán ñeà ñaïo ñöùc truyeàn thoáng, giaù trò nhaân vaên…
(Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)

Caâu 3 : (3,5 ñieåm)Trình baøy caáp ñoä hình töôïng cuûa taùc phaåm vaên hoïc. Cho ví duï
minh hoïa.
Ñaùp aùn
1- Caáp ñoä hình töôïng –Caáp ñoä trung taâm cuûa taùc phaåm vaên hoïc: (0,5 ñieåm)
1.1- Ñaây laø caáp ñoä trung taâm cuûa taùc phaåm, laø linh hoàn cuûa taùc phaåm.Caáp ñoä
naøy bao goàm: chi tieát, nhaân vaät, khoâng gian, coát truyeän..Caáp ñoä naøy goïi laø böùc tranh
ñôøi soáng, hình thöùc baûn thaân ñôøi soáng.
1.2- Xuyeân qua lôùp ngoân töø, ta baét gaëp caùc chi tieát taïo hình, tình tieát, söï kieän vaø töø
ñoù xuaát hieän phong caûnh, con ngöôøi, caùc quan heä xaõ hoäi, nhöõng hình töôïng vöøa laï
vöøa quen. Ñaây laø caáp ñoä taïo hình vaø bieåu hieän döïa treân söï mieâu taû, quan saùt, kyù
öùc, lieân töôûng cuûa nhaø vaên.
2- Heä thoáng caáp ñoä hình töôïng trong taùc phaåm vaên hoïc: (3 ñieåm)
2.1-Chi tieát ngheä thuaät: (1 ñieåm)
+ Chi tieát ngheä thuaät trong taùc phaåm bao goàm hình aûnh, aâm thanh, maøu saéc, ñoà vaät,
chaát lieäu…laøm neân theá giôùi ngheä thuaät trong taùc phaåm. Chi tieát laø yeáu toá then choát
ñeå xaây döïng hình töôïng, laøm cho böùc tranh hieän thöïc trong taùc phaåm mang hôi thôû cuoäc
soáng. Trong quaù trình xaây döïng hình töôïng, nhaø vaên luoân coù yù thöùc choïn löïa nhöõng
chi tieát chaân thöïc ñieån hình. (Ví duï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
+ Chi tieát khoâng chæ mang yù nghóa khaùch theå maø coøn theå hieän ñieåm nhìn ngheä
thuaät, quan nieäm thaåm myõ cuûa taùc giaû veà ñoái töôïng mieâu taû. Vieäc nhaø vaên choïn
löïa chi tieát naøo, taàn soá cuûa chi tieát naøo ñoù xuaát hieän nhieàu trong taùc phaåm ñeàu gaén
lieàn vôùi tö töôûng, tình caûm cuûa taùc giaû. Nhieàu chi tieát mang yù nghóa khaùt quaùt gaén
lieàn vôùi tö töôûng, caûm höùng chuû ñaïo cuûa taùc phaåm. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
2.2-Nhaân vaät vaên hoïc: (1 ñieåm)
+ Nhaân vaät laø yeáu toá trung taâm cuûa taùc phaåm. Vaên hoïc mieâu taû theá giôùi vaø con
ngöôøi moät caùch phong phuù thoâng qua vieäc xaây döïng hình töôïng nhaân vaät. Chöùc naêng
cuûa nhaân vaät trong taùc phaåm laø khaùi quaùt caùc quy luaät veà nhaân caùch, theå hieän quan

33
nieäm tö töôûng, tình caûm thaåm myõ cuûa nhaø vaên veà con ngöôøi vaø cuoäc ñôøi. (Ví duï
minh hoïa)(0,5 ñieåm)
+Nhaân vaät trong taùc phaåm ñoùng nhieàu vai troø khaùc nhau tuyø theo chöùc naêng trong
taùc phaåm:
-Nhaân vaät haønh ñoäng: coï xaùt vôùi caùc tình huoáng, söï kieän thoâng qua heä thoáng haønh
ñoäng nhaèm theå hieän tính caùch.
-Nhaân vaät keå chuyeän: laø ngöôøi chöùng kieán söï vieäc, thuyeát minh, mieâu taû traàn thuaät
trong taùc phaåm
-Nhaân vaät tröõ tình; xuaát hieän trong thô: boäc loä caûm xuùc taâm traïng tröôùc hieän thöïc
+Nhaân vaät laø ñöùa con tinh thaàn cuûa taùc giaû, noù chæ hieän leân moät caùch hoaøn chænh
khi ta ñoïc xong taùc phaåm. Nhaân vaät trong taùc phaåm ñöôïc caáu truùc goàm caùc yeáu toá
sau:
-Nhaân vaät ñöôïc ñònh danh baèng teân goïi( teân rieâng, teân goïi theo ñaëc ñieåm ngheà
nghieäp, thaønh phaàn xaõ hoäi)
-Nhaân vaät coù tính caùch, hoaït ñoäng quan heä vôùi hoaøn caûnh moâi tröôøng soáng, vôùi
caùc nhaân vaät khaùc trong theå giôùi taùc phaåm
-Nhaân vaät coù ñaëc ñieåm veà ngoaïi hình, ñôøi soáng noäi taâm, tö theá dieän maïo boäc loä
tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp trong taùc phaåm. (Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
2.3-Khoâng gian ngheä thuaät:(1 ñieåm)
+Khoâng gian ngheä thuaät thuoäc phaïm truø hình thöùc ngheä thuaät cuûa taùc phaåm. Neáu
toaøn boä theá giôùi ngheä thuaät trong taùc phaåm theå hieän caùch nhìn hieän thöïc thì khoâng
gian ngheä thuaät laø tröôøng nhìn, ñieåm nhìn ngheä thuaät cuûa nhaø vaên. Khoâng gian ngheä
thuaät ñöôïc xaây döïng töø khoâng gian hieän thöïc cuï theå (caûnh vaät thieân nhieân, ñòa ñieåm,
moâi tröôøng, hoaøn caûnh soáng cuûa nhaân vaät).(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)
+Khoâng gian ngheä thuaät trong taùc phaåm mang tính öôùc leä töôïng tröng, laø phöông tieän
ñeå theå hieän taâm traïng, tính caùch nhaân vaät. Thoâng qua ñieåm nhìn khoâng gian quan ñieåm
tö töôûng caûm xuùc cuûa taùc giaû boäc loä. Khaûo saùt khoâng gian trong taùc phaåm caàn chuù
yù nhöõng daáu hieäu laëp laïi cuûa nhöõng chi tieát mieâu taû trong caáu truùc khoâng gian.
(Ví duï minh hoïa)(0,5 ñieåm)

Chöông III : NHAÂN VAÄT VAÊN HOÏC

Caâu 4: (3 ñieåm) Phaân tích vai troø cuûa nhaân vaät trong taùc phaåm vaên hoïc. Cho ví
duï minh hoïa
Ñaùp aùn
1- Khaùi quaùt veà nhaân vaät vaên hoïc: (0,5 ñieåm)
Noùi ñeán nhaân vaät vaên hoïc laø noùi ñeán con ngöôøi ñöôïc mieâu taû, theå hieän trong taùc
phaåm baèng nhöõng phöông tieän ngheä thuaät goùp phaàn theå hieän chuû ñeà taùc phaåm.
Nhaân vaät laø linh hoàn cuûa taùc phaåm.
2- Vai troø cuûa nhaân vaät trong taùc phaåm vaên hoïc: (2,5 ñieåm)
2.1-Nhaân vaät vaên hoïc – Hình thöùc theå hieän con ngöôøi trong taùc phaåm: (1 ñieåm)
+ Vaên hoïc khoâng theå thieáu nhaân vaät vì ñaây laø hình thöùc cô baûn ñeå vaên hoïc phaûn
aùnh hieän thöïc moät caùch coù hình töôïng, taùi hieän cuoäc soáng qua nhöõng chuû theå nhaát
ñònh.

34
 + Nhaân vaät vaên hoïc laø hieän töôïng ngheä thuaät öôùc leä coù theå nhaän bieát qua moät soá
daáu hieäu sau:
-Nhaân vaät coù teân goïi : Chí Pheøo, Acpagoâng, Giaêng Van Giaêng
-Nhaân vaät coù lai lòch, ngheà nghieäp, ñaëc ñieåm rieâng veà ngoaïi hình : Noâng daân, tö saûn,
ngöôøi tuø khoå sai…
-Nhaân vaät coù ñaëc ñieåm tính caùch : Tha hoùa, keo kieät, giaøu loøng traéc aån, vò tha…
-Nhaân vaät mieâu taû chaân dung ngoaïi hình
Taát caû nhöõng daáu hieäu treân ñeàu khaùi quaùt thaønh nhöõng coâng thöùc nhaèm giôùi
thieäu nhaân vaät. (cho ví vuï minh hoïa)
2.2- Nhaân vaät laø phöông tieän ñeå khaùi quaùt cuoäc soáng hieän thöïc: (1,5 ñieåm)
+ Chöùc naêng cuûa nhaân vaät nhaèm khaùi quaùt caùc quy luaät veà cuoäc soáng vaø con
ngöôøi, nhaø vaên saùng taïo nhaân vaät nhaèm bieåu thò nhöõng quan nieäm veà nhöõng caù
nhaân xaõ hoäi nhaát ñònh. Nhaân vaät laø phöông tieän ñeå khaùi quaùt nhöõng tính caùch, soá
phaän con ngöôøi. Tính caùch cuûa nhaân vaät ñöôïc theå hieän trong toaøn boä söï mieâu taû
nhaân vaät : Ngoaïi hình, lai lòch, haønh ñoäng, taâm lyù, lôøi noùi. (Cho ví vuï minh hoïa) (0,5
ñieåm)
2.2-Tính caùch cuûa nhaân vaät vaên hoïc mang yù nghóa ñieån hình: Tính caùch laø moät hieän
töôïng xaõ hoäi, lòch söû xuaát hieän trong cuoäc soáng. Do ñoù chöùc naêng khaùi quaùt cuûa
nhaân vaät cuõng mang tính chaát lòch söû, nhaân vaät ñieån hình cho tieáng noùi cuûa thôøi ñaïi.
(Cho ví vuï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.3-Noäi dung khaùi quaùt cuûa nhaân vaät khoâng chæ laø tính caùch xaõ hoäi lòch söû maø
coøn laø quan nieäm veà tính caùch vaø tö töôûng maø taùc giaû muoán theå hieän. Tìm hieåu ta
coù theå thaáy tính quan nieäm veà con ngöôøi cuûa taùc giaû. (Cho ví vuï minh hoïa) (0,5 ñieåm)

Caâu 5: (3,5 ñieåm) Trình baøy caùc yeáu toá theå hieän nhaân vaät vaên hoïc. Minh hoïa
baèng moät nhaân vaät vaên hoïc cuï theå.
Ñaùp aùn
1- Caùc yeáu toá theå hieän nhaân vaät trong taùc phaåm: (1,5 ñieåm)
1.1-Yeáu toá Chi tieát: (0,5 ñieåm)
+ Vaên hoïc duøng chi tieát ñeå mieâu taû chaân dung, ngoaïi hình, haønh ñoäng, taâm traïng theå
hieän quaù trình noäi taâm cuûa nhaân vaät. (Cho ví vuï minh hoïa)
+ Vaên hoïc duøng chi tieát ñeå xaây döïng khoâng gian ngheä thuaät, moâ taû ngoaïi caûnh,
moâi tröôøng, ñoà vaät chung quanh cuoäc soáng con ngöôøi.(Cho ví vuï minh hoïa)
1.2-Yeáu toá heä thoáng söï kieän, maâu thuaãn xung ñoät: (0,5 ñieåm)
+ Söï kieän laø nhöõng taùc nhaân aûnh höôûng ñeán soá phaän, tính caùch cuûa nhaân vaät trong
taùc phaåm. Söï kieän coù nhieàu loaïi: coù söï kieän lôùn mang yù nghóa xaõ hoäi (Chieán tranh,
caùch maïng, khôûi nghóa…), coù söï kieän nhoû (Gaëp gôõ, chia tay, cheát ngöôøi…) (Cho ví vuï
minh hoïa) + Maâu thuaãn xung ñoät laø taùc nhaân laøm cho nhaân vaät boäc loä tính caùch
ñieån hình. Maâu thuaãn trong taùc phaåm bao goàm: Maâu thuaãn giöõa nhaân vaät vôùi xaõ hoäi,
vôùi caùc nhaân vaät khaùc. (Cho ví vuï minh hoïa)
1.3- Yeáu toá heä thoáng haønh ñoäng, suy nghó cuûa nhaân vaät: (0,5 ñieåm)
+ Haønh ñoäng cuûa nhaân vaät theå hieän qua vieäc laøm, ñoäng thaùi cöû chæ, moái quan heä
giao tieáp cuûa nhaân vaät trong theå giôùi taùc phaåm. Haønh ñoäng goùp phaàn theå hieän tính
caùh nhaân vaät. (Cho ví vuï minh hoïa)

35
 + Suy nghó cuûa nhaân vaät thöôøng theå hieän qua lôøi traàn thuaät cuûa taùc giaû hoaëc
nhöõng doøng ñoäc thoaïi noäi taâm cuûa nhaân vaät, laø phöông tieän ñeå theå hieän traïng thaùi
taâm lyù nhaân vaät. (Cho ví vuï minh hoïa)
2- Söï theå hieän nhaân vaät trong taùc phaåm:(2 ñieåm)
2.1- Khi khaûo saùt söï theå hieän nhaân vaät caàn chuù yù coù khi taùc giaû mieâu taû nhaân
vaät moät caùch tröïc tieáp, cuõng coù khi mieâu taû giaùn tieáp qua söï caûm nhaän cuûa caùc
nhaân vaät khaùc hoaëc qua ñoà vaät, moâi tröôøng soáng. (Cho ví vuï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.2- Söï theå hieän nhaân vaät phaûi phuø hôïp vôùi noäi dung tính caùch nhaân vaät, kieåu loaïi
nhaân vaät. Phöông thöùc theå hieän ñoái vôùi nhaân vaät chính, phuï, chính dieän, phaûn dieän,
nhaân vaät loaïi hình, nhaân vaät tính caùch, nhaân vaät tö töôûng phaûi khaùc nhau. Söï theå hieän
nhaân vaät coøn tuyø thuoäc vaøo phöông phaùp saùng taùc, truyeàn thoáng vaên hoïc daân toäc,
phong caùch nhaø vaên, ñaëc tröng theå loaïi.(Cho ví vuï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.3- Khoâng neân hieåu söï phuø hôïp giöõa noäi dung vaø söï theå hieän nhaân vaät theo loái
moät chieàu (Nhaân vaät chính dieän caùi gì cuõng ñeïp cao caû vaø ngöôïc laïi) maø phaûi gaén
lieàn vôùi tính quan nieäm cuûa taùc giaû khi theå hieän(Cho ví vuï minh hoïa) (0,5 ñieåm)
2.4- Söï mieâu taû khoâng gian, thôøi gian ngheä thuaät, ñoà vaät cuõng laø phöông tieän quan
troïng ñeå theå hieän taâm lyù nhaân vaät.(Cho ví vuï minh hoïa) (0,5 ñieåm)

Caâu 6:( 3 ñieåm)Trình baøy caùc tieâu chí phaân loaïi nhaân vaät vaên hoïc. Cho ví duï
minh hoïa
Ñaùp aùn

Vieäc phaân loaïi nhaân vaät coù theå döïa treân nhöõng tieâu chí sau:
1- Phaân loaïi theo keát caáu: (0,5 ñieåm)
1.1-Nhaân vaät chính: nhaân vaät ñoùng vai troø chuû choát, taàn soá xuaát hieän nhieàu, lieân
quan ñeán caùc söï kieän chuû yeáu, goùp phaàn trieån khai ñeà taøi cuûa taùc giaû.
1.2-Nhaân vaät trung taâm: Trong heä thoáng nhaân vaät chính xuaát hieän nhaân vaät theå hieän
chuû ñeà tö töôûng, nôi quy tuï caùc moái maâu thuaãn trong taùc phaåm.
1.3-Nhaân vaät phuï: Loaïi nhaân vaät ôû bình dieän thöù hai coù chöùc naêng boå sung tính
caùch cuûa nhaân vaät chính.
Cho ví duï minh hoïa töøng loaïi nhaân vaät
2-Phaân loaïi theo caûm höùng tö töôûng: (1 ñieåm)
2.1-Nhaân vaät chính dieän (nhaân vaät tích cöïc): Theå hieän lyù töôûng thaåm myõ, tö töôûng
ñaïo ñöùc toát ñeïp cuûa thôøi ñaïi vaø taùc giaû gaén lieàn vôùi caûm höùng ngôïi ca.
2.2-Nhaân vaät phaûn dieän (nhaân vaät tieâu cöïc): Hieän thaân cho caùi baûo thuû, xaáu xa trong
xaõ hoäi gaén lieàn vôùi caûm höùng pheâ phaùn.
2.3-Nhaân vaät trung gian: Thöôøng xuaát hieän trong vaên hoïc hieän thöïc coù caû hai maët toát
xaáu ñan xen nhau.
Cho ví duï minh hoïa töøng loaïi nhaân vaät
3-Phaân loaïi theo kieåu caáu truùc: (1 ñieåm)
3.1-Nhaân vaät chöùc naêng (Maët naï): nhaân vaät thöïc hieän moät chöùc naêng naøo ñoù
trong taùc phaåm, loaïi nhaân vaät naøy tính caùch tónh taïi taùch baïch khoûi hoaøn caûnh
(thöôøng xuaát hieän trong vaên hoïc daân gian, vaên hoïc coå) (ví duï minh hoïa)

36
 3.2-Nhaân vaät loaïi hình: Laø loaïi nhaân vaät theå hieän taäp trung caùc phaåm chaát xaõ hoäi,
ñaïo ñöùc cuûa moät loaïi ngöôøi nhaát ñònh trong moät thôøi ñaïi, nhaân vaät khaùi quaùt chung
moät kieåu loaïi tính caùch ñieån hình.(ví duï minh hoïa)
3.3-Nhaân vaät tính caùch: laø loaïi nhaân vaät phoå bieán nhaát trong vaên hoïc ñöôïc moâ taû
nhö moät nhaân caùch, moät caù nhaân coù caù tính noåi baät. Tính caùch luoân coù söï vaän ñoäng
phaùt trieån theo hoaøn caûnh, theå hieän khaù phong phuù, phöùc taïp. (ví duï mimh hoïa)
3.4-Nhaân vaät tö töôûng: nhaân vaät thuyeát minh cho tö töôûng quan nieäm naøo ñoù cuûa
nhaø vaên hoaëc thôøi ñaïi. (ví duï mimh hoïa)
Thöïc teá trong vaên hoïc hieän ñaïi nhaân vaät luoân coù söï ñan xen cuûa caùc kieåu caáu truùc.
4-Phaân loaïi theo loaïi theå: (0,5 ñieåm)
4.1- Nhaân vaät tröõ tình: hieän thaân cho taâm traïng caûm xuùc cuûa chuû theå tröõ tình
4.2- Nhaân vaät töï söï: taùc giaû mieâu taû tính caùch nhaân vaät trong taùc phaåm

Chöông IV : COÁT TRUYEÄN VAØ TRAÀN THUAÄT

Caâu 7: (3 ñieåm) Trình baøy caùc thaønh phaàn cuûa coát truyeän. Minh hoïa baèng moât
taùc phaåm cuï theå.
Ñaùp aùn
1- Khaùi quaùt veà coát truyeän: (0,5 ñieåm)
Coát truyeän laø hình thöùc sô ñaúng nhaát cuûa truyeän bao goàm heä thoáng caùc söï kieän
xaûy ra lieân tieáp trong khoâng gian vaø thôøi gian ñe åcho nhaân vaät hoaït ñoäng vaø coù yù
nghóa ñoái vôùi taùc giaû. Truyeän coù môû ñaàu, phaùt trieån vaø keát thuùc.
2- Caùc thaønh phaàn cuûa coát truyeän: (1,5 ñieåm)
2.1- Thaét nuùt: laø söï xuaát hieän caùc söï kieän ñaùnh daáu ñieåm khôûi ñaàu cuûa moät
quan heä taát yeáu seõ tieáp tuïc phaùt trieån.
2.2- Phaùt trieån: Bao goàm toaøn boä caùc söï kieän theå hieän söï trieån khai vaän ñoäng cuûa
caùc quan heä maâu thuaãn xaûy ra. Moãi söï kieän ñöôïc xem laø moät coát truyeän nhoû.
2.3- Cao traøo (hay coøn goïi laø ñænh ñieåm): laø söï kieån thöû thaùch cao nhaát, toät cuøng
ñoái vôùi nhaân vaät, taïo ra böôùc ngoaët lôùn trong söï phaùt trieån cuûa truyeän, laøm thay ñoåi
soá phaän nhaân vaät.
2.4- Môû nuùt: laø söï kieän quyeát ñònh keà ngay sau cao traøo nhaèm giaûi quyeát soá phaän
cuûa nhaân vaät theå hieän thaùi ñoä cuûa taùc giaû ñoái vôùi hieän thöïc. Môû nuùt cuùng laø
dieãn bieán cuûa quaù trình goàm nhieàu quan heä. Môû nuùt laø söï xoaù boû xung ñoät nhöng
khoâng phaûi bao giôø cuõng xoaù boû maâu thuaãn.
2.5-Ngoaøi caùc thaønh phaàn treân coát truyeän coøn coù phaàn trình baøy vaø phaàn vó thanh.
+Trình baøy: laø giôùi thieäu tình traïng nhaân vaät khi chöa hay saép xaûy ra xung ñoät (thai
ngheùn xung ñoät)
+Vó thanh: laø phaàn cuoái cuøng cuûa truyeän, boå sung cho phaàn môû nuùt laøm cho böùc
tranh soá phaän nhaân vaät theâm troïn veïn, hoaëc coù theå döï baùo nhöõng vieäc coù theå xaûy ra
trong töông lai cuûa nhaân vaät
3- Minh hoïa caùc thaønh phaàn cuûa coát truyeän baèng moät taùc phaåm vaên hoïc cuï
theå
Duøng taùc phaåm vaên hoïc cuï theå ñeå soi saùng cho vaán ñeà lyù luaän veà coát truyeän. (1
ñieåm)

37
 Caâu 8: (3,5 ñieåm) Trình baøy caùc yeáu toá cuûa traàn thuaät trong taùc phaåm töï söï.
Minh hoïa baèng taùc phaåm cuï theå.
Ñaùp aùn
Caùc yeáu toá cuûa traàn thuaät:
1-Ngöôøi keå: (1 ñieåm)
1.1-Ngoân ngöõ cuûa ngöôøi keå chuyeän laø ngoân ngöõ cuûa ngöôøi ñoùng vai troø keå
chuyeän. Ñoù laø ngöôøi phaûi bieát chuyeän, chöùng kieán hay traûi qua ñeå keå laïi. Ngöôøi aáy
khoâng nhaát thieát laø chính taùc giaû maëc duø taùc giaû laø ngöôøi vieát ra lôøi keå. (0,5 ñieåm)
1.2-Ñeå hieåu roõ ñaëc ñieåm ngoân ngöõ ngöôøi keå chuyeän caàn nhaän bieát ngoâi keå.
Thoâng thöôøng truyeän thöôøng ñöôïc keå theo ngoâi thöù nhaát hoaëc ngoâi thöù ba.
+Ngoâi keå thöù nhaát: Nhaân vaät saép vai ngöôøi keå chuyeän (Nhaân vaät toâi). keå xöng
toâi taïo neân caâu chuyeän gaàn guõi haáp daãn, tuy vaäy coù haïn cheá vì chæ coù theå keå
nhöõng gì nhaân vaät toâi bieát.
+Ngoâi thöù ba: Khoâng bò haïn cheá vì ngöôøi keå coù theå keå beân ngoaøi noäi taâm nhaân
vaät, keå caû veà quaù khöù, töông lai.Theo quan nieäm lyù luaän môùi thì thöïc chaát loái keå
chuyeän theo ngoâi thöù ba laø keå theo ngoâi thöù nhaát töï giaáu mình. Tuy nhieân ôû caùc taùc
giaû taøi naêng thöôøng söû duïng linh hoaït caû hai kieåu ngoâi keå.
Ví duï minh hoïa(0,5 ñieåm)
2-Lôøi keå: (1 ñieåm)
2.1-Lôøi keå laø phaàn lôøi vaên cuûa taùc giaû, cuûa ngöôøi traàn thuaät, hoaëc ngöôøi keå
chuyeän coù chöùc naêng trình baøy toaøn boä theá giôùi hình töôïng, nhaân vaät giuùp cho ngöôøi
ñoïc lónh hoäi noäi dung taùc phaåm. Trong lôøi keå ngoaøi noäi dung keå chuyeän coøn chuù yù
ñeán gioïng ñieäu keå chuyeän goùp phaàn theå hieän quan nieäm veà nhaân vaät ñöôïc keå. Ví duï
minh hoïa
2.2-Lôøi keå coù theå chia laøm hai loaïi (Döïa theo quan nieäm cuûa nhaø lyù luaän Bakhtin):
+Lôøi keå moät gioïng: Ñoù laø lôøi taùi hieän caùc hieän töôïng cuûa theá giôùi ngheä thuaät
trong yù nghóa khaùch quan voán coù cuûa chuùng theo yù ñoà cuûa taùc giaû, khoâng lieân can gì
ñeán yù thöùc suy nghó cuûa ngöôøi khaùc veà chuùng.
+Lôøi keå hai gioïng: Ñoù laø lôøi taùi hieän phaåm bình höôùng tôùi lôøi vaø yù thöùc cuûa
ngöôøi khaùc tranh bieän phaûn baùc hay ñoàng tình vôùi chuùng.
-Lôøi keå coù choã giao nhau giöõa lôøi cuûa ngöôøi traàn thuaät vaø yù thöùc
nhaân vaät, maø yù thöùc nhaân vaät laø ñoái töôïng mieâu taû.
-Ngöôøi keå chuyeän laø nhaân vaät, taùc giaû trao cho nhaân vaät söù maïng chöùc naêng traàn
thuaät nhöng theå hieän quan ñieåm cuûa taùc giaû. Ñaây laø lôøi keå cuûa moät ngöôøi cuï theå,
noù mang tính chaát ñoäc thoaïi tröïc tieáp, vöøa mang tính chaát cuûa moät chuû theå xaõ hoäi,
vöøa mang tính chaát cuûa moät nhaân vaät vaên hoïc. (Ví duï minh hoïa)
3-Ñieåm nhìn traàn thuaät: (1,5 ñieåm)
3.1-Vai troø cuûa ñieåm nhìn traàn thuaät: Nhaø vaên khoâng theå mieâu taû traàn thuaät caùc söï
kieän veà ñôøi soáng ñöôïc neáu khoâng xaùc ñònh cho mình veà hieän thöïc ñoù( nhìn hieän thöïc
töø goùc ñoä xa hay gaàn, cao hay thaáp, töø beân trong hay töø beân ngoaøi vaøo…). Do vaäy
ñieåm nhìn traàn thuaät laø yeáu toá haøng ñaàu cuûa saùng taïo ngheä thuaät bôûi leõ vai troø quan
troïng nhaát trong traàn thuaät veà hieän thöïc laø quan ñieåm ñaùnh giaù- caûm thuï trong ñoù
khoâng theå thieáu yù thöùc veà ñieåm nhìn cuï theå. Ví duï minh hoïa.(0,5 ñieåm)
3.2-Söï ña daïng cuûa ñieåm nhìn traàn thuaät trong taùc phaåm: Trong thöïc tieãn saùng ta nhaø
vaên coù theå tieán haønh traàn thuaät theo quan ñieåm cuûa mình hoaëc theo quan ñieåm cuûa

38
moät soá nhaân vaät trong taùc phaåm. Nhaân vaät trong taùc phaåm vöøa laø ñoái töôïng ñaùnh
giaù - caûm thuï laïi vöøa laø ngöôøi ñaùnh giaù- caûm thuï. Heä thoáng ñieåm nhìn ngheä thuaät
khoâng phaûi moät chieàu.Vd: Söï ñaùnh giaù caùi cheát cuûa Chí Pheøo trong ñoaïn keát taùc
phaåm. Do vaäy coù theå döïa vaøo moät soá tieâu chí sau ñeå tìm hieåu ñieåm nhìn ngheä thuaät:
+ Tieâu chí veà tröôøng nhìn ngheä thuaät: töùc laø ñieåm nhìn bao quaùt hieän thöïc ñöôïc nhìn
töø choã ñöùng naøo ñoù (cuûa taùc giaû hay nhaân vaät) ta chia thaønh hai loaïi:
-Tröôøng nhìn taùc giaû: loái traàn thuaät theo söï quan saùt cuûa ngöôøi traàn thuaät ñöùng
ngoaøi truyeän, noù mang laïi tính khaùch quan toái ña cho traàn thuaät.
Vd: Ñieåm nhìn phoå bieán trong truyeän daân gian, truyeän kyù
-Tröôøng nhìn nhaân vaät: loái traàn thuaät theo quan ñieåm cuûa nhaân vaät naøo ñoù trong taùc
phaåm, noù bò haïn cheá bôûi ñòa vò, hieåu bieát laäp tröôøng cuûa nhaân vaät ñoù nhöng coù theá
maïnh laø ñöa vaøo traàn thuaät quan ñieåm rieâng, saéc thaùi taâm lyù caù tính , taêng cöôøng tính
tröõ tình vaø chaâm bieám (Vaán ñeà nhaäp thaân nhaân vaät ).
Ví duï minh hoïa (0,5 ñieåm)
3.3- Trong thöïc teá saùng taùc, hai ñieåm nhìn treân coù khi khoâng taùch bieät nhau. Trong quaù
trình traàn thuaät ñieåm nhìn ñöôïc chuyeån töø taùc giaû sang nhaân vaät goùp phaàn môû roäng
khaû naêng bao quaùt ñaùnh giaù cuûa traàn thuaät.
+Tieâu chí veà bình dieän taâm lyù: Coù theå phaân bieät ñieåm nhìn beân trong vaø ñieåm nhìn
beân ngoaøi
-Ñieåm nhìn beân trong: traàn thuaät qua laêng kính cuûa taâm traïng cuï theå, coù theå taùi hieän
quaù trình dieãn bieán taâm traïng cuûa nhaân vaät.
-Ñieåm nhìn ngheä thuaät beân ngoaøi: traàn thuaät theo loái taùc giaû mieâu taû khaùch quan söï
vieäc. Ví duï minh hoïa(0,5 ñieåm)

Chöông V: KEÁT CAÁU TAÙC PHAÅM VAÊN HOÏC

Caâu 9: (3,5 ñieåm) Tìm hieåu caùc nguyeân taéc keát caáu ñeå thaáy raèng tuy ñaây laø
yeáu toá thuoäc hình thöùc nhöng goùp phaàn theå hieän noäi dung taùc phaåm
Ñaùp aùn
1-Khaùi nieäm: (0,5 ñieåm)
Keát caáu laø toaøn boä toå chöùc caáu truùc ngheä thuaät cuûa taùc phaåm döôùi söï saùng taïo
cuûa nhaø vaên ñeå taïo neân chænh theå ngheä thuaät. Keát caáu bao goàm nhieàu thao taùc nhö:
löïa choïn saép xeáp caùc chi tieát, chaát lieäu cuoäc soáng, toå chöùc heä thoáng caûm xuùc trong
taùc phaåm, caáu truùc xaây döïng hình töôïng, toå chöùc saép xeáp heä thoáng caùc söï kieän theo
trình töï khoâng gian, thôøi gian.
2-Nhöõng nguyeân taéc keát caáu: (3 ñieåm)
2.1-Keát caáu theå hieän tö töôûng taùc phaåm vaø khaéc hoïa tính caùch nhaân vaät: (1 ñieåm)
+Keát caáu tuy laø phöông dieän thuoäc hình thöùc ngheä thuaät nhöng khoâng thuaàn tuyù thieân
veà hình thöùc, kyõ thuaät, thuû phaùp maø goùp phaàn theå hieän noäi dung hieän thöïc cuoäc
soáng vaø tö töôûng trong taùc phaåm. Khaûo saùt thi phaùp keát caáu cuûa taùc phaåm ta coù theå
thaáy tính quan nieäm cuûa nhaø vaên veà cuoäc soáng. (Ví duï minh hoïa)
+Khi xaây döïng nhaân vaät bao giôø nhaø vaên cuõng chuù yù phöông dieän caáu truùc nhaân
vaät. Keát caáu goùp phaàn lieân keát caùc yeáu toá caáu thaønh hình töôïng nhaân vaät, khaéc hoïa
soá phaän tính caùch nhaân vaät, moái quan heä giöõa caùc nhaân vaät trong taùc phaåm. Söï toå
chöùc heä thoáng caùc nhaân vaät trong taùc phaåm thöôøng ñöôïc xaây döïng theo caùc quan heä:

39
ñoái chieáu, töông phaûn, ñoái laäp, boå sung goùp phaàn khaéc hoïa roõ neùt tính caùch nhaân
vaät.(Ví duï minh hoïa)
2.2-Keát caáu phaûi phuø hôïp vôùi logic cuoäc soáng vaø logic caûm thuï: (1 ñieåm)
+Taùc phaåm vaên hoïc laø taám göông phaûn aùnh ñôøi soáng neân keát caáu taùc phaåm thöïc
chaát laø keát caáu cuûa theá giôùi hieän thöïc cuoäc soáng ñöôïc phaûn aùnh trong taùc phaåm.
Keát caáu laø phöông dieän hình thöùc hoùa ñôøi soáng, laø moâ hình cuoäc soáng. Ñôøi soáng
hieän thöïc laø caùi gôïi yù nhaø vaên ñònh hình keát caáu. (Ví duï minh hoïa)
+Tuy keát caáu laø saûn phaåm saùng taïo cuûa nhaø vaên nhöng khoâng phaûi laø söï bòa ñaët
mang tính chuû quan giaû taïo maø phaûi luoân tuaân thuû theo logic noäi taïi cuûa baûn thaân ñôøi
soáng, vaø hôïp vôùi logic caûm thuï cuûa baïn ñoïc. Chính vì theá trong quaù trình saùng taùc
thöôøng xaûy ra hieän töôïng nhaân vaät “noåi loaïn”, keát caáu thay ñoåi so vôùi döï ñoà saùng taïo
ban ñaàu cuûa taùc giaû. (Ví duï minh hoïa)
2.3-Keát caáu phaûi phuø hôïp vôùi quy luaät theå loaïi: (1 ñieåm)
+Moãi theå loaïi vaên hoïc coù ñaëc tröng ngheä thuaät rieâng. Keát caáu ñöôïc khaûo saùt theo
chieàu ngang töùc laø xem xeùt ôû bình dieän quy luaät toå chöùc theå loaïi: Keát caáu töï söï, keát
caáu kòch, keát caáu tröõ tình. ÔÛ bình dieän roäng hôn keát caáu coøn ñöôïc ñöôïc ñaët trong
moái töông quan vôùi caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc nhö: Hoäi hoïa, aâm nhaïc, kieán truùc…
Moãi theå loaïi vaên hoïc coù nhöõng phöông thöùc toå chöùc rieâng. (Ví duï minh hoïa)
+Ñaëc ñieåm keát caáu cuûa töøng theå loaïi:
-Keát caáu taùc phaåm töï söï: Keát caáu döïa treân söï trieån khai coát truyeän, xaâu chuoãi heä
thoáng caùc söï kieän, tình tieát. Keát caáu nhaèm theå hieän soá phaän tính caùch nhaân vaät. Neáu
cuï theå hôn ngay phöông thöùc keát caáu cuûa theå loaïi tieåu thuyeát cuõng khoâng gioáng nhau:
Tieåu thuyeát truyeàn thoáng khaùc vôùi tieåu thuyeát hieän ñaïi. Tieåu thuyeát truyeàn thoáng keát
caáu xaâu chuoãi heä thoáng söï kieän theo trình töï thôøi gian, tieåu thuyeát hieän ñaïi thöôøng keát
caáu theo dieãn bieán taâm lyù cuûa nhaân vaät.
-Keát caáu taùc phaåm tröõ tình: Keát caáu döïa treân maïch caûm xuùc taâm traïng cuûa chuû
theå tröõ tình theå hieän trong taùc phaåm. Caûm xuùc taâm traïng coù theå khoâng theo quy luaät
khoâng gian, thôøi gian thöïc teá (Hoài töôûng, hoaøi nieäm , ñoàng hieän khoâng gian thôøi
gian…)
(Ví duï minh hoïa)

Caâu 10: (3 ñieåm) Trình baøy phöông thöùc bieåu ñaït mieâu taû vaø töï söï trong taùc
phaåm vaên hoïc
Ñaùp aùn
1- Phöông thöùc mieâu taû: (1,5 ñieåm)
1.1-Mieâu taû laø gì?:Mieâu taû laø thuû phaùp ngheä thuaät ñöôïc söû duïng phoå bieán trong
taùc phaåm nhaèm giuùp ngöôøi ñoïc hình dung nhaän dieän nhöõng ñaëc ñieåm, tính chaát noåi
baät cuûa söï vieäc, söï vaät, con ngöôøi, khoâng gian phong caûnh…nhö ñang hieän leân tröôùc
maét. Nhôø yeáu toá mieâu taû böùc tranh hieän thöïc trong taùc phaåm trôû neân sinh ñoäng,
haáp daãn gaàn guõi mang hôi thôû cuoäc soáng. (0,5 ñieåm)
1.2-Ñaëc tröng cuûa mieâu taû: (0,5 ñieåm)
+Söï quan saùt phaùt hieän baûn chaát ñoái töôïng mieâu taû: Ñeå nhaän thöùc ñöôïc cuoäc soáng
moät caùch ña daïng saâu saéc nhaø vaên ñoøi hoûi phaûi coù naêng löïc quan saùt, coù ñoâi maét
tinh töôøng ñeå naém baét nhöõng bieåu hieän ñaëc tröng cuûa ñôøi soáng. Saùng taùc thaønh

40
coâng khoâng chæ ôû ñeà taøi môùi laï maø bieát phaùt hieän ra nhöõng daáu hieäu môùi laï trong
hieän thöïc cuoäc soáng raát ñoãi bình thöôøng. (Ví duï minh hoïa)
+Khaû naêng lieân töôûng so saùnh, nhaän xeùt trong mieâu taû: Mieâu taû trong vaên hoïc
khoâng phaûi laø söï ghi cheùp maùy moùc nhö kieåu chuïp aûnh moät caùch voâ caûm maø ñoøi
hoûi ngöôøi vieát phaûi coù trí töôûng töôïng, khaû naêng lieân töôûng so saùnh ñoái chieáu giöõa
caùc söï vaät, hieän töôïng trong quaù trình mieâu taû ñeå laøm noåi baät ñaëc ñieåm cuûa ñoái
töôïng, taïo neân veû ñeïp taïo hình gôïi taû. (Ví duï minh hoïa)
+Ñieåm nhìn ngheä thuaät trong mieâu taû: khi mieâu taû nhaø vaên luoân yù thöùc ñieåm nhìn
ngheä thuaät ñeå choïn löïa chi tieát, hình aûnh mieâu taû vöøa mang tính chaân thöïc, vöøa theå
hieän khaû naêng saùng taïo. Mieâu taû luoân gaén lieàn vôùi quan nieäm tö töôûng cuûa nhaø vaên
veà hieän thöïc. Do vaäy vaán ñeà theá giôi quan, caùch nhìn cuoäc soáng quyeát ñònh yù nghóa
vaø chaát löôïng mieâu taû trong taùc phaåm.(Ví duï minh hoïa)
1.3-Moät soá phöông thöùc mieâu taû trong taùc phaåm:(0,5 ñieåm)
+Mieâu taû caûnh vaät: Caûnh vaät mieâu taû ñöôïc xem laø khoâng gian ngheä thuaät trong taùc
phaåm, laøm neàn ñeå cho nhaân vaät hoaït ñoäng boäc loä tính caùch soá phaän. Caûnh vaät trong
taùc phaåm bao goàm: khung caûnh thieân nhieân, cuoäc soáng sinh hoaït, coù khi laø boái caûnh
xaõ hoäi roäng lôùn. Phöông thöùc mieâu taû caûnh khaù phong phuù ña daïng tuyø thuoäc vaøo
töøng taùc giaû, thôøi ñaïi, traøo löu vaø ñaëc tröng theå loaïi. Caûnh coù khi mang yù nghóa taû
thöïc, coù khi mang yù nghóa töôïng tröng; caûnh vaät laø phöông tieän ñeå boäc loä noäi taâm
nhaân vaät.(Ví duï minh hoïa)
+Mieâu taû nhaân vaät: bao goàm mieâu taû chaân dung ngoaïi hình, lai lòch soá phaän vaø taâm
lyù, noäi taâm nhaân vaät. Taát caû caùc phöông dieän mieâu taû nhaân vaät ñeàu taäp trung khaéc
hoaï tính caùch. Moãi nhaø vaên ñeàu coù nhöõng saùng taïo ñoäc ñaùo rieâng trong vieäc mieâu
taû(söû duïng caùc thuû phaùp ngheä thuaät, gioïng ñieäu mieâu taû. (Ví duï minh hoïa)
2- Phöông thöùc töï söï: (1,5 ñieåm)
2.1-Khaùi nieäm “Töï söï”: (0,5 ñieåm)
Töï söï - Phöông thöùc bieåu ñaït baèng caùch keå ra caùc söï kieän theo moái quan heä naøo ñoù
(quan heä nhaân quaû, lieân töôûng).Theo nghóa chöõ Haùn: “Töï” coù nghóa laø keå, “Söï” laø
vieäc, chuyeän Khaùi nieäm töï söï ôû ñaây bao haøm caû noäi dung traàn thuaät, keå chuyeän.
Ñaây laø phöông thöùc thöôøng söû duïng trong taùc phaåm ôû moïi theå loaïi (coù caû trong thô)
2.2-Ñaëc ñieåm töï söï: (1 ñieåm)
+ Tính chaân thöïc khaùch quan cuï theå cuûa ñoái töôïng töï söï: khi traàn thuaät keå chuyeän
trong taùc phaåm nhaø vaên phaûi coù thaùi ñoä khaùch quan cuï theå töôøng thuaät caâu chuyeän
ñeå ngöôøi ñoïc caûm thaáy nhö mình ñang tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi söï vieäc vaäy. Tuy nhieân
ñaëc ñieåm naøy coøn tuyø thuoäc vaøo töøng phöông phaùp saùng taùc. (Ví duï minh hoïa)
+ Söï vieäc vaø nhaân vaät laø hai yeáu toá cô baûn cuûa töï söï. Söï vieäc ñöôïc nhaø vaên trình
baøy moät caùch cuï theå xaûy ra trong thôøi gian khoâng gian do nhaân vaät thöïc hieän, söï vieäc
coù nguyeân nhaân dieãn bieán vaø keát quaû. Trong taùc phaåm caùc söï vieäc ñöôïc xaâu chuoãi,
saép xeáp theo moät trình töï naøo ñoù nhaèm theå hieän tö töôûng cuûa ngöôøi keå chuyeän (Ví
duï minh hoïa)
+ Gioïng ñieäu töï söï vaø ngoâi keå töï söï:
Trong taùc phaåm ngöôøi keå chuyeän baøy toû thaùi ñoä, tình caûm cuûa mình veà söï vieäc vaø
nhaân vaät thoâng qua gioïng ñieäu keå chuyeän. Vieäc tìm hieåu ngoâi keå trong phöông thöùc töï
söï laø tìm hieåu moái quan heä giöõa ngöôøi keå vôùi söï vieäc ñöôïc keå. Lòch söû veà ngoâi keå

41
khaù phong phuù: Loái keå theo ngoâi thöù 3, loái keå chuyeän theo ngoâi thöù 1. (Ví duï minh
hoïa)

Caâu 11: (3 ñieåm) Trình baøy phöông thöùc bieåu ñaït tröõ tình vaø nghò luaän trong taùc
phaåm vaên hoïc
Ñaùp aùn
1- Phöông thöùc tröõ tình: (1,5 ñieåm)
1.1-Khaùi nieäm: (0,5 ñieåm)
Thuaät ngöõ “phöông thöùc Tröõ tình” hay coøn goïi laø bieåu caûm laø phöông thöùc nhaèm
boäc loä caûm xuùc, taâm traïng cuûa ngöôøi vieát tröôùc hieän thöïc cuoäc soáng ñöôïc phaûn
aùnh trong taùc phaåm. Phöông thöùc naøy ñöôïc söû duïng trong taát caû caùc theå loaïi taïo cho
taùc phaåm taêng theâm chaát caûm xuùc thi vò.
1.2-Söï theå hieän phöông thöùc tröõ tình: (1 ñieåm)
+ Trong vaên hoïc ngöôøi vieát coù theå tröïc tieáp boäc loä caûm xuùc hoaëc giaùn tieáp thoâng
qua mieâu taû, keå chuyeän. Trong taùc phaåm thô caûm xuùc thöôøng ñöôïc boäc loä tröïc tieáp
döôùi hình thöùc caùi toâi tröõ tình taâm traïng (Ví duï minh hoïa).
+ Trong taùc phaåm truyeän, ngöôøi vieát coù theå tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp baøy toû caûm
xuùc:
-Daïng thöùc tröõ tình ngoaøi ñeà: Daïng thöùc ngöôøi keå chuyeän tröïc tieáp baøy toû caûm
xuùc, suy nghó quan nieäm cuûa mình ñoái vôùi söï vieäc hoaëc nhaân vaät trong taùc phaåm.
Tröõ tình ngoaïi ñeà goùp phaàn theå hieän chuû ñeà tö töôûng cuûa taùc phaåm, toâ ñaäm neát
theâm hình töôïng nhaân vaät; nhöõng ñoaïn tröõ tình ngoaïi ñeà toát coù yù nghóa giaùo duïc lôùn.
(Ví duï minh hoïa).
-Daïng thöùc tröõ tình giaùn tieáp loàng vaøo mieâu taû keå chuyeän theå hieän qua vieäc mieâu
taû caûnh vaät, gioïng ñieäu keå chuyeän, buùt phaùp mieâu taû. (Ví duï minh hoïa).
2- Phöông thöùc nghò luaän: (1,5 ñieåm)
2.1-Khaùi nieäm:
Phöông thöùc nghị luận dùng những lý lẽ lập luận, dẫn chứng nhằm bàn bạc, thảo luận đề xuất
những ý kiến riêng của người viết về những vấn đề trong đời sống xã hội, vaên hoïc như: Văn hóa,
triết học, đạo đức, chính trị, kinh tế, văn học nghệ thuật…
2.2- Đặc trưng cơ bản của nghị luận:
+Vấn đề có ý nghĩa xã hội là nội dung nghị luận: “Vấn đề” xuất hiện do quaù trình vieát taùc
phaåm ñaët ra: Khaùi quaùt nhöõng quan nieäm veà xaõ hoäi, con ngöôøi baèng chính kieán tröïc
tieáp cuûa ngöôøi vieát. Nhöõng vaán ñeà nghò luaän thöôøng ñöôïc theå hieän baèng phöông thöùc
tröõ tình ngoaïi ñeà. (Ví duï minh hoïa).
+Tính chất laäp luaän logic của nghị luận:Nghị luận sử dụng lập luận lý lẽ để bàn bạc giải thích
làm sáng rõ moät vaán ñeà tö töôûng coát loõi cuûa taùc phaåm . Söû duïng phöông thöùc nghò
luaän moät caùch ñoäc ñaùo seõ taïo neân veû ñeïp trí tueä saéc saûo trong taùc phaåm.(Ví duï minh
hoïa).
+Tính chất đối thoại, boäc baïch caûm xuùc trong văn nghị luận: Mục đích nghị luận trong taùc
phaåm là bàn bạc thảo luận và đề xuất vấn đề nào đó để thuyết phục con người nên bao giờ cũng có
một ai đó để giao tiếp, đối thoại. Do vậy “hình ảnh người đối thoại” là vấn đề chủ thể nghị luận luôn
quan tâm. Tính chất đối thoại được thể hiện thông qua từ ngữ, sử dụng câu văn, giọng điệu nghị
luận. (Ví duï minh hoïa).

42
 +Yeáu toá nghò luaän trong taùc phaåm theå hieän moät caùch töï nhieân khoâng aùp ñaët, noù
toaùt ra töø mieâu taû, töï söï, bieåu hieän. Coù khi laø nhaø vaên tröïc tieáp phaùt bieåu, coù khi
qua suy nghó cuûa nhaân vaät (Nhaø vaên nghò luaän giaùn tieáp).(Ví duï minh hoïa).

Chöông VII: NOÄI DUNG VAØ YÙ NGHÓA CUÛA TAÙC PHAÅM VAÊN HOÏC
Caâu 12: (3,5 ñieåm)Phaân tích caùc bình dieän noäi dung tö töôûng trong taùc phaåm vaên
hoïc
Ñaùp aùn
1-Khaùi quaùt noäi dung taùc phaåm vaên hoïc: (0,5 ñieåm)
1.1- Noäi dung taùc phaåm vaên hoc baét nguoàn töø moái lieân heä giöõa vaên hoïc vaø hieän
thöïc, söï thoáng nhaát giöõa chuû quan vaø khaùch quan, nhaø vaên taùi hieän ñôøi soáng khaùch
quan vaø theå hieän caûm xuùc, thaùi ñoä lyù töôûng mình gôûi gaém vaøo taùc phaåm
1.2- Noäi dung cuûa taùc phaåm vaên hoïc bao haøm 3 khía caïnh:
- Taùi hieän cuoäc soáng maø con ngöôøi quan taâm
- Giaûi thích cuoäc soáng laøm cho noù toát hôn
- Ñeà xuaát, phaùn xeùt ñoái vôùi caùc hieän töôïng ñöôïc moâ taû
Ba phöông dieän treân ñöôïc theå hieän qua ñeà taøi, chuû ñeà, caûm höùng chuû ñaïo cuûa taùc
phaåm.
2- Caùc bình dieän noäi dung taùc phaåm vaên hoïc: (3 ñieåm)
2.1- Ñeà taøi: (1 ñieåm)
a- Khaùi nieäm: Ñeà taøi - Phöông dieän khaùch quan cuûa taùc phaåm, laø phaïm vi hieän thöïc
cuoäc soáng ñöôïc mieâu taû tröïc tieáp taïo thaønh chaát lieäu cuûa theá giôùi hình töôïng trong
taùc phaåm. Ñeà taøi coøn laø söï gôïi yù ñeå nhaø vaên ñaët ra nhöõng chuû ñeà veà trieát hoïc,
xaõ hoäi ñaïo ñöùc trong taùc phaåm. Coù theå noùi ñeà taøi laø khaùi nieäm trung gian giöõa theá
giôùi hieän thöïc ñöôïc thaåm myõ hoùa trong taùc phaåm vaø baûn thaân hieän thöïc ñôøi soáng
khaùch quan. Xaùc ñònh ñeà taøi töùc laø traû lôøi ñôïc caâu hoûi:Vieát caùi gì? ( Ví duï minh hoïa)
b- Ñaëc ñieåm:
+ Giôùi haïn phaïm vi cuûa ñeà taøi ñöôïc xaùc ñònh möùc ñoä roäng heïp khaùc nhau:
-Phaïm vi roäng: giôùi haïn beà ngoaøi theå hieän qua caùc phaïm truø xaõ hoäi lòch söû maø taùc
phaåm quan taâm. ( Ví duï minh hoïa)
-Phaïm vi heïp: giôùi haïn beân trong theå hieän qua hieän thöïc ñôøi soáng, soá phaän nhaân vaät
cuï theå trong taùc phaåm, phaïm vi heïp cuï theå cuûa ñeà taøi laø cô sôû ñeå tìm hieåu chuû ñeà.
( Ví duï minh hoïa)
+ Ñeà taøi thöôøng gaén lieàn vôùi nhöõng hieän töôïng lòch söû xaõ hoäi trong moät thôøi ñaïi
cuï theå. Moãi thôøi ñaïi nhaø vaên thöôøng quan taâm ñeán nhöõng maûng ñeà taøi khaùc nhau.
( Ví duï minh hoïa)
+ Ñeà taøi tuy do hieän thöïc cuoäc soáng khaùch quan gôïi yù nhöng nhaø vaên quan taâm vaø
taâm ñaéc maûng hieän thöïc naøo ñeå mieâu taû laïi xuaát phaùt töø yù höôùng chuû quan cuûa
taùc giaû. Söï löïa choïn ñeà taøi coù theå xem laø nhaân toá ñaàu tieân boäc loä khuynh höôùng tö
töôûng cuûa nhaø vaên, vieäc löïa choïn luoân gaén lieàn vôùi laäp tröôøng tö töôûng, voán soáng,
toá chaát thaåm myõ saùng taïo mang daáu aán caù nhaân ñoäc ñaùo cuûa nhaø vaên.( Ví duï minh
hoïa)
2.2- Chuû ñeà: (1 ñieåm)

43
 a- Khaùi nieäm: Chuû ñeà laø vaán ñeà coát loõi trung taâm coù yù nghóa haøng ñaàu ñöôïc ñaët
ra vaø giaûi quyeát trong taùc phaåm. Chuû ñeà cuûa moät taùc phaåm khoâng phaûi laø caùi gì ôû
beân treân hay beân ngoaøi ñeà taøi maø xuaát phaùt töø ñeà taøi, chuû ñeà laø nhaân toá quan
troïng theå hieän caùch ñaùnh giaù, khai thaùc, xöû lyù ñeà taøi cuûa nhaø vaên. ( Ví duï minh
hoïa)
b- Ñaëc ñieåm:
Thöïc teá saùng taùc cho thaáy tuy cuøng xuaát phaùt töø moät ñeà taøi nhöng söï ñònh höôùng
chuû ñeà ôû moãi nhaø vaên laïi hoaøn toaøn khaùc nhau . Ñieàu naøy theå hieän naêng löïc khaùm
phaù hieän thöïc, chieàu saâu tö duy, tö töôûng, khaû naêng chieâm nghieäm baûn chaát ñôøi soáng
cuûa töøng taùc giaû. Chuû ñeà taùc phaåm theå hieän roõ neùt daáu aán chuû quan cuûa taùc giaû
2.3- Caûm höùng tö töôûng, noäi dung trieát lyù cuûa taùc phaåm: (1 ñieåm)
a- Khaùi nieäm: Tö töôûng cuûa taùc phaåm bao goàm toaøn boä khuynh höôùng trieát hoïc,
chính trò, ñaïo ñöùc, thaåm myõ, khuynh höôùng nhaän thöùc, caét nghóa, ñaùnh giaù baøy toû
thaùi ñoä tình caûm cuûa nhaø vaên ñoái vôùi vaán ñeà ñöôïc neâu ra trong taùc phaåm (ñoàng
tình, phaûn ñoái, ngôïi ca, toân vinh, gheâ tôûm, leân aùn…)
b- Ñaëc ñieåm:
+ Tö töôûng cuûa taùc phaåm gaén lieàn vôùi theá giôùi quan, laäp tröôøng tö töôûng cuûa nhaø
vaên. Nhaø vaên coù löông taâm vaø traùch nhieäm khi caàm buùt luoân höôùng ngöôøi ñoïc ñeán
nhöõng tö töôûng tieán boä, nhaân vaên. Thöïc chaát tö töôûng laø söï lyù giaûi chuû ñeà taùc
phaåm theo khuynh höôùng naøo ñoù. ( Ví duï minh hoïa)
+ Tö töôûng taùc phaåm khoâng phaûi laø tö töôûng thuaàn lyù maø mang tính caûm xuùc, thaåm
myõ. Nhaø vaên coù khi phaùt bieåu tröïc tieáp coâng khai tö töôûng cuûa mình nhöng phoå bieán
hôn caû laø thoâng qua hình töôïng. Böùc thoâng ñieäp tö töôûng khoâng chæ giôùi haïn ôû nhöõng
lôøi bình luaän thuyeát lyù maø thaám saâu vaøo caáu truùc hình töôïng ngheä thuaät ngoân töø,
vaøo caû töøng yeáu toá hình aûnh, chi tieát, gioïng ñieäu taùc phaåm. Do vaäy caûm höùng chuû
ñaïo laø nhaân toá tö töôûng noàng nhieät nhaát trong taùc phaåm.( Ví duï minh hoïa)

Caâu 13: (3,5 ñieåm) Phaân tích caùc thuoäc tính thaåm myõ (Caùi cao caû, caùi bi, caùi
haøi) trong taùc phaåm vaên hoïc
1-Caùi cao caû( 1 ñieåm):
1.1-Caùi cao caû laø moät phaïm truø thaåm myõ toàn taïi khaùch quan voán laø ñaëc tính cuûa
caùc söï vaät hieän töôïng ñaët trong moái quan heä cuûa noù ñoái vôùi con ngöôøi. Ñoù laø caùi
coù taàm voùc lôùn lao, phi thöôøng gaây cho con ngöôøi caûm giaùc choaùng ngôïp, thaái ñoä
chieâm ngöôõng kính phuïc ñoâi khi boái roái, sôï haõi. Heâgel: “Caùi cao caû gôïi neân ôû
chuùng ta yù muoán veà caùi voâ taän”. ( Ví duï minh hoïa)
1.2-Giöõa caùi cao caû vaø caùi ñeïp coù nhöõng ñieåm gaàn guõi. Caùi ñeïp ôû möùc tuyeät
ñænh trôû thaønh caùi cao caû, caû hai ñeàu gôïi neân caûm giaùc tích cöïc. Caùi ñeïp laø söï mô
öôùc gaàn guõi, caùi cao caû laø lyù töôûng cao sieâu. Ñoàng nhaát caùi cao caû vaø caùi ñeïp laø
töôùc maát taàm voùc kyø vó cuûa noù, nhöng ñoái laäp seõ laøm cho caùi cao caû trôû neân gheâ
gôùm ñaùng sôï.
1.3-Caùi cao caû ñi vaøo vaên hoïc vôùi nhieàu bieåu hieän:
- Caùi cao caû trong hình töôïng thieân nhieân
- Caùi cao caû trong xaõ hoäi: Caùc söï kieän lòch söû, caùc chieán coâng cuûa nhaân vaät anh
huøng
- Caùi cao caû hìhn töôïng nhaât vaät

44
 ( Ví duï minh hoïa)
2- Caùi bi: (1 ñieåm)
2.1-Caùi bi laø moät phaïm truø thaåm myõ gôïi neân söï maát maùt, huûy dieät taïo ra söï ñau
xoùt thöông caûm cuûa con ngöôøi. Caùi bi khaùc vôùi caùi ñeïp ôû choã:
- Caùi ñeïp coù caû trong töï nhieân, xaõ hoäi, caùi bi chuû yeáu chæ coù trong xaõ hoäi.
- Caùi ñeïp coù caû trong noäi dung vaø hình thöùc ngheä thuaät coøn caùi bi chæ coù trong noäi
dung taùc phaåm
- Caùi ñeïp gaén vôùi söï haøi hoaø, caùi bi gaén vôùi xung ñoät
( Ví duï minh hoïa)
2.2-Caùi bi laø söï xung ñoät vaø keát quaû laø daãn ñeán söï maát maùt thöông ñau. Tuy vaäy
khoàn phaûi söï maát maùt naøo cuõng mang yù nghóa bi kòch. Caùi bi laø söï maát maùt cuûa
hoaøi baõo lyù töôûng, cuûa söï ñaáu tranh cho caùi ñeïp, caùi cao caû, thaùnh thieän. ( Ví duï minh
hoïa)
2.3- Caùi bi coù tính giaùo duïc saâu saéc. Noù khôùi daäy nhöõng nhieät tình maõnh lieät, cao
caû vaø söï tham gia tích cöïc vaøo vieäc ñaáu tranh cho cuoäc soáng ngaøy caøng hoaøn thieän.
( Ví duï minh hoïa)
3- Caùi haøi: (1 ñieåm)
3.1- Caùi haøi thöôøng gaén vôùi caùi cöôøi nhöng khoâng phaûi tieáng cöôøi naøo cuõng mang
tính haøi (Tieáng cöôøi sinh lyù khoâng coù yeáu toá haøi). Caùi cöôøi mang tính haøi ñoøi hoûi
phaûi coù ñoái töôïng cöôøi töùc laø caùi coù theå gaây cöôøi. Trong cuoäc soáng caùi gaây cöôøi
khaù ña daïng nhöng xeùt veà baûn chaát laø caùi taïo neân nghòch lyù, maâu thuaãn thieáu caân
xöùng haøi hoøa: noäi dung><hình thöùc, öôùc muoán><khaû naêng, bình thöôøng><khoâng
bình thöôøng ( Ví duï minh hoïa)
3.2-Tieáng cöôøi trong caùi haøi mang khuynh höôùng xaõ hoäi. Cöôøi laø moät hình thöùc ñeå
cheá ngöï caùi xaáu. Khi daùm cöôøi caùi xaáu töùc laø daùm tin, töï khaúng ñònh söï toát ñeïp
cuûa mình hoaëc ít ra töï thöøa nhaän ngaàm raèng ñoù laø caùi xaáu, ñaùng gheùt ( Ví duï minh
hoïa)
3.3-Caùi haøi trong ngheä thuaät coù nhieàu caáp ñoä: Haøi höôùc, dí doûm, chaâm bieám mæa
mai, ñaû kích ( Ví duï minh hoïa)
Chöông VIII: PHAÂN LOAÏI THEÅ LOAÏI VAÊN HOÏC
Caâu 14: (3,5 ñieåm)
1- Anh (chò) hieåu nhö theá naøo laø theå loaïi vaên hoïc?
2- Trình baøy caùc tieâu chí phaân chia theå loaïi vaên hoïc. Laäp baûng heä thoáng theå
loaïi Vaên hoïc Vieät Nam.
Ñaùp aùn:
1- Nhaän thöùc veà theå loaïi vaên hoïc; (1.5 ñieåm)
1.1- Theå loaïi - Hình thöùc chænh theå cuûa taùc phaåm vaên hoïc: (0,5 ñieåm)
+ Theå loaïi vaên hoïc laø khaùi nieäm chæ quy luaät loaïi hình cuûa taùc phaåm trong ñoù
öùng vôùi moät noäi dung nhaát ñònh, coù moät loaïi hình thöùc nhaát ñònh, taïo cho taùc phaåm
hình thöùc toàn taïi chænh theå. Trong theå loaïi taùc phaåm bao giôø cuõng coù söï quy ñònh
thoáng nhaát laãn nhau giöõa caùc yeáu toá:ñeà taøi, caûm höùng, hình thöùc nhaân vaät, keát caáu,
ngoân ngöõ
+ Theå loaïi taùc phaåm vaên hoïc laø moät hieän töôïng loaïi hình cuûa saùng taùc vaø giao
tieáp, hình thaønh treân cô sôû laëp laïi coù quy luaät caùc yeáu toá cuûa taùc phaåm. Caùc taùc
phaåm cuøng theå loaïi thöôøng coù nhöõng quy luaät gioáng nhau (Thô: nhaân vaät tröõ tình, keát

45
caáu maïch caûm xuùc, ngoân ngöõ caùch ñieäu; Kòch: xung ñoät, haønh ñoäng, nhaân vaät kòch;
Truyeän: Coát truyeän, tính caùch nhaân vaät, söï kieän tình huoáng…)
1.2-S öï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa theå loaïi: (1 ñieåm)
+ Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa theå loaïi gaén lieàn vôùi söï hình thaønh vaø phaùt
trieån cuûa vaên hoïc qua caùc giai ñoaïn. Noù baét ñaàu baèng nhu caàu xaõ hoäi, giao löu vaên
hoùa, söï theå nghieäm trong saùng taùc cuûa nhaø vaên vaø cuoái cuøng hình thaønh caùc theå
loaïi töông ñoái oån ñònh trong moät thôøi gian laâu daøi (coù khi nhieàu theá kyû) ( Ví duï minh
hoïa)
+ Theå loaïi vaên hoïc laø moät hieän töôïng mang tính thôøi ñaïi roõ neùt. Noù coù theå ñöôïc
keá thöøa vaän duïng vaø bieán ñoåi cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän xaõ hoäi môùi, vaø cuõng coù
khi thay ñoåi hoaù thaân thaønh theå loaïi khaùc hoaëc chaám döùt söï toàn taïi. Tính lòch söû cuûa
theå loaïi coøn theå hieän ôû vai troø vò trí cuûa theå loaïi ñoù trong töøng thôøi ñaïi, chöùc naêng
cuûa caùc theå loaïi trong ñôøi soáng xaõ hoäi, moãi traøo löu vaên hoïc thöôøng saùng taùc thieân
veà moät theå loaïi nhaát ñònh. Nhieàu thôøi kyø xuaát hieän quan nieäm ñaúng caáp hoùa veà theå
loaïi( Ví duï minh hoïa)
+ So vôùi caùc yeáu toá khaùc trong taùc phaåm nhö: ñeà taøi, caûm höùng, tö töôûng… thì theå
loaïi mang tính beàn vöõng oån ñònh ít thay ñoåi hôn. Nhieàu theå loaïi vaãn tröôøng toàn qua
nhieàu giai ñoaïn lòch söû vaên hoïc (ñaëc bieät laø nhöõng theå loaïi truyeàn thoáng cuûa daân
toäc). (Ví duï minh hoïa)
2-Tieâu chí phaân chia loaïi theå: (1,5 ñieåm)
2.1- Tieâu chí loaïi hình: Theå loaïi hay coøn goïi laø theå taøi thöôøng ñöôïc xem laø theå hay
kieåu, daïng cuûa vaên hoïc. Döïa vaøo loaïi ñeå phaân chia theå: Töï söï (tieåu thuyeát, truyeän
ngaén, anh huøng ca); Kòch (Bi kòch, haøi kòch, chính kòch)… Caùch phaân chia naøy ñaõ thaønh
truyeàn thoáng vaø coù cô sôû.
2.2- Tieâu chí döïa vaøo hình thöùc lôøi vaên ñöôïc toå chöùc theo moät theå thöùc nhaát ñònh
(theå vaên): Vaên xuoâi( töï söï) vaên vaàn (Thô), vaên bieàn ngaãu. Döïa vaøo soá löôïng chöõ
trong caâu thô: Nguõ ngoân, luïc baùt. Hoaëc döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa loaøi vaên: Töï söï (söû
duïng caâu vaên traàn thuaät), Kòch( ñoái thoaïi), thô(thoå loä giaûi baøy)
2.3- Tieâu chí dung löôïng taùc phaåm: ngaén hay daøi ñeå phaân bieät : Thô vaø tröôøng ca, tieåu
thuyeát vaø truyeän ngaén
2.4- Tieâu chí caûm höùng, tình ñieäu trong taùc phaåm ñeå phaân bieät Bi kòch vaø haøi kòch,
tuïng ca vaø traøo phuùng, nguï ngoân vaø truyeän cöôøi
3- Baûng heä thoáng theå loaïi vaên hoïc Vieät Nam: (0,5 ñieåm)
Heä thoáng theå loaïi vaên hoïc coù baûn thöôøng xaùc ñònh theo taát caû caùc tieâu chí keå treân.
Coù theå heä thoáng hoùa baèng baûng thoáng keâ sau:

PHƯƠNG THỨC THỂ LOẠI PHƯƠNG THỨC THỂ LOẠI

(LOẠI) VĂN HỌC (LOẠI) VĂN HỌC

Truyện ngắn Bi kịch

    
Tiểu thuyết Hài kịch
TỰ SỰ KỊCH
Truyện thơ   Chính kịch
  Truyện ký  
  Lục bát Hịch
  Song thất lục bát   Cáo
TRỮ TÌNH CHÍNH LUẬN
Thơ Đường luật   Chiếu
  Thơ tự do   Văn chính luận 46
Caâu 15: (3 điểm) Phaân tích ñaëc ñieåm taùc phaåm thô. Cho ví duï minh hoïa
Ñaùp aùn:
1-Thô noùi chí, tröõ tình, töôûng töôïng töï do: (1 ñieåm)
1.1.Noùi chí: Thô thieân veà suy nghó giaûi baøy taâm traïng cuûa con ngöôøi theå hieän coát
caùch phaåm chaát taâm hoàn cuûa chuû theå tröõ tình. Söï boäc loä chí höôùng cuûa caùi toâi laø
ñaêc tröng cô baûn cuûa thô. Neáu truyeän thieân veà “sôû kieán” thì thô laïi thieân veà “Ngoân
chí”. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø ngöôøi xöa hình thaønh khaùi nieäm “Thi dó ngoân chí”.
“Vaên dó taûi ñaïo”
(Ví duï minh hoïa)
1.2.Caûm xuùc tröõ tình: Thô thuoäc phöông thöùc tröõ tình neân söï rung ñoäng caûm xuùc
thaåm myõ trong theá giôùi noäi caûm cuûa ngheä só laø ñaëc ñieåm chuû ñaïo cuûa thô (Caûm
xuùc tröôùc caùi ñeïp, nieàm ñam meâ haïnh phuùc, noãi day döùt ñau khoå). Chöa coù caûm xuùc
hoaëc caûm xuùc chöa ñuû ñoä chín thì khoâng theå thaêng hoa ngheä thuaät. Caûm xuùc trong thô
phaûi chaât thaät xuaát phaùt töï ñaùy loøng. Hình töôïng thô laø hình töôïng caûm xuùc cuûa chuû
theå tröõ tình.
(Ví duï minh hoïa)
1.3.Trí töôûng töôïng töï do bay boång:
+Hö caáu töôûng töôïng laø ñaëc tröng cuûa vaên hoïc noùi chung nhöng ôû thô ca phaùt huy
maïnh nhaát. Töôûng töôïng taïo cho thô chaát men ti vò, bay boång gôïi caûm. Cô sôû cuûa söï
töôûng töôïng laø hieän thöïc cuoäc soáng ñeå nhaø thô lieân töôûng chuyeån hoaù vaøo hình
töôïng baèng nhöõng caùch noùi taïo hình gôïi taû, söû duïng caùc bieän phaùp tu töø, pheùp
chuyeån nghóa…. Töôûng töôïng theå hieän khaû naêng saùng taïo ñoäc ñaùo cuûa nhaø thô. (Ví
duï minh hoïa)
+Khaû naêng töôûng töôïng trong thô laø voâ taän. Trong thô thöôøng xuaát hieän yeáu toá phi
lyù tính. Saûn phaåm cuûa trí töôûng töôïng coù theå voâ lyù trong hieän thöïc nhöng laïi coù lyù
trong ngheä thuaät. Trí töôûng töôïng coù theå taïo ra theá giôùi huyeàn aûo lung linh dieäu kyø.
Tuy nhieân söï lieân töôûng trong thô phaûi gaén keát vôùi hieän thöïc cuoäc soáng vaø ñöôïc moïi
ngöôøi chaáp nhaän. Neáu thoaùt ly khoûi hieän thöïc, lieân töôûng moät caùch chuû quan seõ taïo
ra nhöõng hình aûnh khoù hieåu bí hieåm theo kieåu chuû nghóa sieâu thöïc. (Ví duï minh hoïa)

2-Thô coù vaàn ñieäu ñaùp öùng nhu caàu ngaâm ngôïi: (1 ñieåm)
Ñaây chính laø daáu hieäu phaân bieät giöõa thô vaø vaên xuoâi. Xuaát phaùt töø ñaëc tröng aâm
tieát tieáng Vieät neân thô Vieät Nam xuaát hieän 2 yeáu toá vaàn vaø nhòp thô (thanh ñieäu).
2.1-Vaàn thô: Laø söï laëp laïi ngöõ aâm (phaàn vaàn) ôû giöõa hoaëc cuoái doøng thô ñöôïc goïi
laø söï hieäp vaàn thô. Vieäc hieäp vaàn nhaèm noái keát caùc caâu thô thaønh moät chænh theå
thoáng nhaát.
-Veà aâm thanh, vaàn ñöôïc chia laøm 2 loaïi: Vaàn chính (Hieäp vaàn döïa treân khuoân aâm coá
ñònh, khoâng bieán theå) vaø vaàn thoâng (Khoâng theo khuoân maãu coá ñònh maø coù bieán
aâm)
-Veà vò trí, vaàn coù 2 loaïi: Vaàn chaân : Hieäp vaàn ôû cuoái caâu vaø vaàn löng: Hieäp vaàn
ôû giöõa caâu.

47
 Khi hieäp vaàn phaûi ñaûm baûo caû veà vaàn vaø yù, traùnh cöïc ñoan maùy moùc, neáu aùp löïc
vaàn moät caùch quaù goø eùp seõ laøm phaù vôõ noäi dung baøi thô. (Ví duï minh hoïa)
2.2-Nhòp thô: Theå hieän qua vieäc toå chöùc nhòp ñieäu, ngaét nhòp theo quy luaät naøo ñoù
goùp phaàn theå hieän caûm xuùc. Nhòp thô gaén lieàn vôùi nhòp ñieäu cuoäc soáng, taâm traïng
cuûa chuû theå tröõ tình. Vieäc ngaét nhòp caâu thô taïo neân giai ñieäu traàm boång theå hieän tính
nhaïc. Trong thô VN, yeáu toá thanh ñieäu (Baèng, Traéc) cuõng goùp phaàn taïo neân tính
nhaïc.Ñaây laø daáu hieäu ñeå thô coù theå ngaâm ngôïi (Ví duï minh hoïa)
Vai troø ngöõ aâm trong thô tuy quan troïng nhöng khoâng phaûi laø cöùu caùnh daãn ñeán vieäc
laøm xieác aâm thanh taïo neân söï laäp dò (Hieän töôïng troø chôi Domino aâm thanh) laø bieåu
hieän cuûa chuû nghóa hình thöùc
3-Thô haøm suùc dö ba, hình töôïng noåi baät (1 ñieåm)
3.1-Tính haøm suùc dö ba theå hieän qua yeáu toá caáu truùc vaø ngoân ngöõ thô. Khaùc vôùi töï
söï thô phaûi ngaén goïn, coâ ñuùc, lôøi ít yù nhieàu chuyeån taûi ñöôïc caûm nghó coù söùc khaùi
quaùt cao. Chính vì theá thô thöôøng coù hieän töôïng “yù taïi ngoân ngoaïi” (Ví duï minh hoïa)
3.2- Ñeå ñaït phaåm chaát haøm suùc, nhaø thô thöôøng xuyeân coù yù thöùc trong vieäc choïn
löïa, chaét loïc töø kho töø ngöõ ñeå taïo neân nhöõng hình aûnh coù khaû naêng khaùi quaùt cao.
Töø ngöõ trong thô coâ ñuùc, caùch ñieäu hoùa thöôøng mang tính ña nghóa. (Ví duï minh hoïa)
3.3-Hình töôïng thô laø hình töôïng caûm xuùc, theå hieän yù töôûng caûm höùng chuû ñaïo cuûa
taùc giaû, khaùc vôùi hình töôïng truyeän laø hình töôïng tính caùch nhaân vaät. Hình töôïng thô
thöôøng mang tính ña nghóa, coù söùc khaùi quaùt cao, theå hieän söï saùng taïo ñoäc ñaùo cuûa
taùc giaû.
(Ví duï minh hoïa)

Caâu 16: (3 ñieåm) Phaân tích ñaëc tröng thô Ñöôøng luaät, thô luïc baùt. Cho ví duï minh
hoïa.
Ñaùp aùn:
1-Ñaëc tröng thơ Đường luật: (2 ñieåm)
1.1-Thể thơ cách luật xuất hiện vào thời nhà Đường ở Trung Quốc (618 – 977) và du nhập vào
nước ta trong giai đoạn văn học Trung đại (Thế kỷ X-hết thể kỷ XIX). Thơ Đường luật có ba dạng
thức chính : Bát cú (8 câu), Tứ tuyệt (4 câu) và trường luật (10 câu trở lên) trong đó dạng thức thất
ngôn Đường luật bát cú là điển hình nhất.
1.2- Đặc điểm thể thơ Thất ngôn Đường luật bát cú:
+ Số lượng câu, chữ: một bài thơ có 8 câu, mỗi câu thơ có bảy chữ
+ Vần: Chỉ sử dụng vần Bằng để gieo ở chữ cuối các câu 1,2,4,6,8. Nếu gieo không đúng gọi là
lạc vần, nếu gieo miễn cưỡng gọi là ép vần.
+ Luật: Theo hệ thống ngang có sự quy định về Bằng Trắc trong từng câu thơ và toàn bài. Bài thơ
được chia làm 4 liên (Cặp), mỗi liên gồm 2 câu , Bằng Trắc trong hai câu phải đối nhau theo nguyên
tắc: Chữ thứ 1,3,5 được tự do (nhất, tam, ngũ bất luận), chữ thứ 2,4,6 phải đối nhau đúng luật (nhị,
tứ, lục phân minh ).
+ Niêm(dính) : Theo hệ thống dọc thì chữ thứ 2 của các cặp câu sau phải niêm với nhau:
Câu 1- câu 8; Câu 2 – Câu 3; Câu 4 – Câu 5; Câu 6 – Câu 7. Từng cặp này phải giống nhau về
Bằng Trắc.
+ Đối: Các cặp câu 3 và 4, câu 5 và 6 phải đối nhau về thanh, ý và từ loại
+Về bố cục: Bài thơ chia làm 4 phần : Đề (câu 1,2), Thực (câu 3,4), Luận (câu 5,6), Kết (câu 7,8)
( Ví duï minh hoïa)

48
 2-Ñaëc tröng thơ lục bát: (1 ñieåm)
2.1- Thể thơ cách luật cổ điển thuần tuý của Việt Nam. Đơn vị cơ bản là tổ hợp gồm một cặp câu
cố định (6 tiếng và tám tiếng). Đây là thể thơ phổ biến trong ca dao.
2.2- Cách gieo vần: chữ cuối của câu 6 hiệp vần với chữ thứ 6 của câu 8, chữ cuối của câu 8 lại
hiệp vần với chữ cuối của câu 6 cứ thế lặp lại theo quy luật ổn định. Vần ở chữ cuối gọi là vần chân,
vần ở trong dòng gọi là vần lưng.( Ví duï minh hoïa)
+Về thanh : các chữ thứ 2,6,8 phải thanh Bằng, chữ thứ 4 thanh Trắc. Tuy chữ thứ 6 và 8 ở
câu 8 đều là thanh Bằng nhưng phải khác nhau về dấu (Thanh huyền: trầm, thanh không
dấu: bổng. ( Ví duï minh hoïa)

Caâu 16: (3,5 ñieåm)Phaân tích nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa truyeän. Cho ví duï minh
hoïa
Ñaùp aùn:

1-Khaùi quaùt veà truyeän: (0,5 ñieåm)

1.1- Truyeän laø thuaät ngöõ chæ theå loaïi taùc phaåm saùng taùc theo phöông thöùc töï söï trong
ñoù keå chuyeän, mieâu taû trình baøy söï vieäc laø bieän phaùp ngheä thuaät cô baûn, coát truyeän
vaø nhaân vaät laø thaønh phaàn chuû yeáu.
2.2- Dung löôïng cuûa truyeän thöôøng lôùn hôn thô. Khaùc vôùi thô thieân veà caùi ñeïp caûm
xuùc vaø söï coâ ñoïng, truyeän coù khaû naêng ñi saâu vaøo nhöõng khía caïnh ña dieän phöùc taïp
cuûa hieän thöïc ñôøi soáng vaø taâm hoàn con ngöôøi.
2-Ñaëc ñieåm cuûa truyeän: (3 ñieåm)
2.1-Tính caùch nhaân vaät ñöôïc khaéc hoaï ña dieän, tinh teá: (1 ñieåm)
+ Taùc phaåm töï söï 3 yeáu toá: nhaân vaät, söï kieän vaø hoaøn caûnh, trong ñoù nhaân vaät
ñaët trong nhieàu moái quan heä ñeå boäc loä tính caùch laø yeâu caàu chuû yeáu ñaët ra ñoái vôùi
ngöôøi vieát truyeän. Moãi nhaân vaät coù soá phaän rieâng, hoaït ñoäng ña daïng trong taùc
phaåm. Vieäc khaéc hoïa tính caùch nhaân vaät goùp phaàn theå hieän chuû ñeà taùc phaåm.( Ví
duï minh hoïa)
+ Tính caùch nhaân vaät ñöôïc boäc loä qua nhieàu bình dieän: mieâu taû ngoaïi hình, haønh
ñoäng, lai lòch, taâm lyù, lôøi thoaïi. Ñeå tính caùch nhaân vaät sinh ñoäng, nhaø vaên coù theå söû
duïng nhieàu phöông thöùc:mieâu taû, keå chuyeän, ñoái thoaïi, ñoäc thoaïi noäi taâm. Tuy nhieân
söï ña daïng cuûa tính caùch coøn tuyø thuoäc vaøo loaïi hình nhaân vaät, phöông phaùp saùng taùc.
Chuû nghóa hieän thöïc khaéc hoaï tính caùch nhaân vaät ña daïng phong phuù gaàn guõi vôùi baûn
thaân ñôøi soáng, nhaân vaät luoân coù söï vaän ñoäng thay ñoåi tính caùch( Ví duï minh hoïa)
+ Vaán ñeà logic tính caùch: Nhaân vaät truyeän ñöôïc xaây döïng töø cô sôû vaø chaát lieäu
cuûa hieän thöïc cuoäc soáng neân nhaân vaät luoân vaän ñoäng quan heä theo quy luaät noäi taïi
cuûa cuoäc soáng. Nhaø vaên khoâng theå aùp ñaët, goø eùp tính caùch nhaân vaät theo yù ñoà
chuû quan cuûa mình. Do vaäy trong saùng taùc thöôøng xaûy ra hieän töôïng “Nhaân vaät noåi
loaïn” phaù vôõ döï ñoà saùng taïo ban ñaàu cuûa taùc giaû, soá phaän nhaân vaät thay ñoåi baát
ngôø thaäm chí taùc giaû khoâng löôøng tröôùc ñöôïc( Ví duï minh hoïa)
2.2-Xaây döïng hoaøn caûnh coâng phu: (1 ñieåm)
+ Hoaøn caûnh trong truyeän laø moâi tröôøng, ñòa ñieåm (Khoâng gian, thôøi gian ngheä
thuaät) ñeå nhaân vaät hoaït ñoäng boäc loä tính caùch. Moái quan heä giöõa hoaøn caûnh vaø tính
caùch laø moái quan heä bieän chöùng. Thoâng qua hoaøn caûnh, soá phaän nhaân vaät ñöôïc giaûi

49
baøy, tính caùch nhaân vaät saùng roõ. Hoaøn caûnh truyeän khoâng phaûi do nhaø vaên töôûng
töôïng maø laáy töø nhöõng boái caûnh töø hieän thöïc cuoäc soáng.( Ví duï minh hoïa)
+ Hoaøn caûnh truyeän ñöôïc mieâu taû khaù phong phuù ña dieän goàm nhieàu caáp ñoä:
- Hoaøn caûnh roäng: Bao goàm hoaøn caûnh xaõ hoäi lòch söû ñöôïc nhaéc ñeán trong ñeà
taøi chi phoái taát caû caùc nhaân vaät trong taùc phaåm
- Hoaøn caûnh heïp: Hoaøn caûnh soáng cuï theå gaén lieàn vôùi soá phaän cuoäc ñôøi cuûa
töøng nhaân vaät trong taùc phaåm( Ví duï minh hoïa)
+ Hoaøn caûnh truyeän phaûi mang yù nghóa ñieån hình tieâu bieåu cho quan heä chung cuûa
ñôøi soáng, ñaûm baûo tính chaân thöïc sinh ñoäng (tính chaân thöïc khoâng coù nghóa laø söï sao
cheùp phieân baûn, chuïp aûnh maùy moùc hieän thöïc). Töø nguyeân maãu ñôøi soáng, nhaø vaên
choïn löïa, boå sung hö caáu saùng taïo neân hoaøn caûnh ñieån hình trong taùc phaåm. Nhôø hö
caáu hoaøn caûnh trong truyeän mang tính chaân thaät ñieån hình vöøa khaùi quaù hoùa vöøa caù
theå hoùa. Cuõng gioáng nhö tính caùch ñieån hình, hoaøn caûnh ñieån hình coøn tuyø thuoäc vaøo
phöông phaùp saùng taùc, chæ coù tieåu thuyeát hieän thöïc môùi xaây döïng ñöôïc hoaøn caûnh
ñieån hình.( Ví duï minh hoïa)
2.3- Ngoân ngöõ nhieàu gioïng: (1 ñieåm)
+ Ngoân ngöõ trong truyeän khaù ña daïng bao goàm ngoân ngöõ keå chuyeän, mieâu taû vaø
ngoân ngöõ nhaân vaät. Ngöôøi keå chuyeän ít ñoùng vai troø tröïc tieáp trong chuyeän, thöôøng
khi giaáu mình trong truyeän ñeå cho nhaân vaät hoaït ñoäng. Do vaät ngöôøi keå chuyeän coù theå
xuaát hieän ôû moïi thôøi ñieåm ñeå tham gia caâu chuyeän khoâng phaûi vôùi tö caùch ngöôøi
trong cuoäc maø laø ngöôøi quan saùt chöùng kieán moät caùch khaùch quan. ( Ví duï minh hoïa)
+ Thoâng thöôøng coù hai ngoâi keå thöù nhaát vaø thöù ba. Caàn môû roäng theâm ngoâi keå
thöù ba thöïc chaát cuõng laø ngoâi keå thöù nhaát nhöng ngöôøi keå giaáu mình khoâng boäc loä.
Caàn thaáy söï khaùc nhau giöõa hai ngoâi keå:
-Ngoâi thöù nhaát: keå xöng toâi haïn cheá vì chæ coù theå keå nhöõng gì nhaân vaät toâi bieát
-Ngoâi thöù ba: Khoâng bò haïn cheá vì ngöôøi keå coù theå keå beân ngoaøi noäi taâm nhaân
vaät, keå caû veà quaù khöù, töông lai.
Tuy nhieân ôû caùc taùc giaû taøi naêng thöôøng söû duïng caû hai kieåu ngoâi keå, söï chuyeån
ñoåi ngoâi keå moät caùch linh hoaït ( Ví duï minh hoïa)
+ Saéc thaùi gioïng ñieäu trong ngoân ngöõ töï söï laø phöông tieän ñeå nhaø vaên boäc loä tính
quan nieäm, thaùi ñoä tö töôûng veà hieän thöïc mieâu taû. Söï thay ñoåi saéc thaùi gioïng ñieäu khi
keå chuyeän, mieâu taû goùp phaàn theå hieän thaùi ñoä tình caûm cuûa taùc giaû ñoái vôùi ñoái
töôïng mieâu taû, cuï theå hoaù ñoái töôïng mieâu taû trong töøng ngöõ caûnh rieâng bieät.( Ví duï
minh hoïa)
+ Saéc thaùi gioïng ñieäu trong ngoân ngöõ nhaân vaät goùp phaàn khaéc hoïa tính caùch nhaân
vaät, theå hieän roõ neùt dieãn bieán taâm traïng cuûa nhaân vaät khi ñöùng tröôùc nhöõng söï kieän
naøo ñoù ñang xaûy ra trong taùc phaåm.( Ví duï minh hoïa)

Caâu 17: (3,5 ñieåm) Phaân tích ñaëc ñieåm taùc phaåm kòch. Cho ví duï minh hoïa
Ñaùp aùn:

1-Khaùi quaùt veà kòch: (1 ñieåm)

1.1- Ñieåm khaùc bieät giöõa kòch vaø truyeän, thô:
+ Kòch coù hai phaàn bieåu hieän: phaàn döôùi daïng vaên baûn vaên hoïc (Kòch baûn) vaø
phaàn dieãn xuaát treân saân khaáu. Khi ôû daïng kòch baûn kòch coù giaù trò nhö moät taùc

50
phaåm vaên hoïc, nhöng kòch chæ coù giaù trò hoaøn haûo khi ñöa kòch baûn leân dieãn treân saân
khaáu.
+ Hình töôïng kòch coù söï löu chuyeån töø hình töôïng vaên hoïc sang hình töôïng saân khaáu,
haønh ñoäng kòch coù söï chuyeån ñoåi töø haønh ñoäng ngoân ngöõ vaên baûn sang haønh ñoäng
döôùi daïng hình theå.
1.2-Kòch laø loaïi hình ngheä thuaät toång hôïp:
Do bieåu dieãn treân saân khaáu neân kòch coù söï tham gia cuûa nhieàu loaïi hình ngheä thuaät
khaùc nhau (aâm nhaïc, hoäi hoaï, ñieän aûnh…) ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua nhöõng khía
caïnh sau:
+ Ngheä thuaät saùng taïo khoâng gian saân khaáu: aùnh saùng, hoäi hoïa, ñaïo cuï
+ Ngheä thuaät dieãn xuaát cuûa dieãn vieân thoâng qua vai troø ñaïo dieãn
+ Ngheä thuaät aâm nhaïc laøm neàn cho vôû dieãn
3-Kòch chòu söï quy ñònh cuûa caùc nguyeân taéc saân khaáu:
Do ñöa kòch baûn leân dieãn treân saân khaáu neân kòch chòu söï raøng buoäc bôûi nhöõng
nguyeân taéc quy phaïm cuûa saân khaáu (aûnh höôûng caû saùng taùc laãn bieåu dieãn):
+ Giôùi haïn khoâng gian vaø thôøi gian bieåu dieãn: ñieàu naøy ñoøi hoûi kòch phaûi choïn löïa
nhöõng chi tieát ñieån hình nhaát ñeå theå hieän.
+ Chòu söï aûnh höôûng cuûa caùc quy taéc mang tính öôùc leä saân khaáu(aùnh saùng, hoùa
trang, phoái caûnh, cöû chæ ñieäu boä dieãn xuaát)
+ Kòch soáng ôû thôøi hieän taïi treân saân khaáu neân phaûi hieän taïi hoùa quaù khöù, ñöông
ñaïi hoùa lòch söû khi moâ taû hieän thöïc xaûy ra ôû thôøi quùa khöù.
2-Ñaëc tröng cô baûn cuûa kòch:( 2,5 ñieåm)
2.1-Xung ñoät kòch: (0,75 ñieåm)
+ Xung ñoät laø ñaëc tröng cô baûn cuûa kòch. Ñoù laø söï maâu thuaãn töông phaûn ñoái laäp
ñeå xaây döïng caùc moái quan heä qua laïi giöõa caùc hình töôïng, noù laø cô sôû ñeå thuùc ñaåy
haønh ñoäng kòch phaùt trieån, qua ñoù vôû dieãn vaän ñoäng (Trình baøy, thaét nuùt, cao traøo,
môû nuùt). Khoâng coù xung ñoät thì khoâng coù kòch. Do vaäy vieäc phaân caûnh, haønh ñoäng
cuûa nhaân vaät qua vai dieãn goùp phaàn doàn neùn xung ñoät.( Ví duï minh hoïa)
+ Noäi dung caùc tình huoáng xung ñoät trong kòch thöôøng laø: Xung ñoät giöõa caùc giai caáp,
löïc löôïng ñoái khaùng trong xaõ hoäi; xung ñoät giöõa caùc tính caùch nhaân vaät; xung ñoät taâm
lyù coù khi dieãn ra ngay trong noäi taïi tính caùch nhaân vaät. Vieäc giaûi quyeát xung ñoät theo
chieàu höôùng naøo theå hieän caùch nhìn, tö töôûng tình caûm cuûa taùc giaû( Ví duï minh hoïa)
2.2-Haønh ñoäng kòch: (1 ñieåm)
+ Kòch dieãn treân saân khaáu neân haønh ñoäng kòch laø linh hoàn cuûa vôû dieãn. Haønh
ñoäng kòch bao goàm caû ngoân ngöõ, cöû chæ thaùi doä quan heä cuûa dieãn vieân döôùi söï chæ
ñaïo cuûa ñaïo dieãn. Haønh ñoäng kòch mang tính nhaát quaùn, döïa treân neàn taûng kòch baûn
theå hieän tö töôûng chuû ñeà vôû dieãn. ( Ví duï minh hoïa)
+ Haønh ñoäng kòch mang tính quaù trình vaän ñoäng theo quy luaät nhaân quaû. Haønh ñoäng
kòch bao goàm nhieàu daïng thöùc:
-Haønh ñoäng beân ngoaøi: mang tính hình theå bieåu hieän qua cöû chæ, ñoäng taùc cuûa
dieãn vieân treân saân khaáu
-Haønh ñoäng beân trong:haønh ñoäng taâm lyù cuûa nhaân vaät.
Haønh ñoäng beân ngoaøi goùp phaàn trieån khai thuyeát minh haønh ñoäng beân trong
( Ví duï minh hoïa)
2.3-Nhaân vaät kòch: (0,75 ñieåm)

51
 + Trong kòch chæ coù nhaân vaät xuaát hieän, caùc yeáu toá khaùc nhö mieâu taû caûnh vaät,
lôøi daãn truyeän ñeàu chuyeån hoaù vaøo haønh ñoäng cuûa vai dieãn, baøi trí saân khaáu. Do haïn
cheá veà khoâng gian vaø thôøi gian neân soá löôïng nhaân vaät khoâng nhieàu nhöng tính caùch
nhaân vaät phaûi thaät söï noåi baät, dieãn xuaát phaûi nhaäp vai hoùa thaân vaøo nhaân vaät.( Ví
duï minh hoïa)
+ Nhaân vaät kòch luoân dieãn ra cuoäc ñaáu tranh noäi taâm maõnh lieät, haønh ñoäng nhaát
quaùn goùp phaån theå hieän xung ñoät kòch. Coù theå xem cuoäc ñaáu tranh noäi taâm laø phöông
dieän thi phaùp cuûa theå loaïi kòch, nhieàu vôû dieãn söû duïng bieän phaùp “löôõng phaân tính
caùch” khi xaây döïng nhaân vaät. ( Ví duï minh hoïa)

Caâu 18: (3,5 ñieåm)Phaân tích ñaëc ñieåm kyù vaên hoïc. Cho ví duï minh hoïa
Ñaùp aùn:
1-Khaùi quaùt: (0,5 ñieåm)
1.1-Kyù baùo chí vaø kyù vaên hoïc:
+ Khoâng neân quan nieäm nhöõng taùc phaåm kyù laø söï xaâm nhaäp aûnh höôûng cuûa baùo
chí vaøo vaên hoïc bôûi leõ tröôùc khi xuaát hieän baùo chí ñaõ coù nhöõng taùc phaåm kí (Söû
kyù cuûa Tö Maõ Thieân). Taát nhieân khi baùo chí ra ñôøi coù nhieàu taùc ñoäng ñeán vaên hoïc.
+ Khoâng neân phaân bieät kyù vaên hoïc vaø kyù baùo chí moät caùch cöïc ñoan, vaø cuõng
khoâng neân xoaù nhoaø ranh giôùi giöõa kyù vaên hoïc vaø baùo chí. Kyù vaên hoïc vaø baùo chí
ñeàu gioáng nhau ôû choã toân troïng tính xaùc thöïc, tính thôøi söï, nhöng kyù baùo chí tính xaùc
thöïc ñoøi hoûi tuyeät ñoái khoâng ñöôïc hö caáu, tính thôøi söï caáp baùch coøn kyù vaên hoïc
khoâng ñoøi hoûi nhö vaäy.
1.2- Vai troø cuûa kyù trong ñôøi soáng vaên hoïc:
+ Kyù laø theå loaïi cô ñoäng, linh hoaït nhaäy beùn trong vieäc phaûn aùnh hieän thöïc ôû daïng
tröïc tieáp nhaát ñaùp öøng kòp thôøi yeâu caàu cuûa thôøi ñaïi ñaët ra. So vôùi caùc theå loaïi
khaùc vai troø chöùc naêng thoâng baùo chính xaùc vaø sinh ñoäng ôû kyù coù hieäu quaû nhaát.
+ Söï xuaát hieän theå kyù trong ñôøi soáng vaên hoïc laøm cho neàn vaên hoïc caân ñoái, giaøu
tính chieán ñaáu. Do baùm saùt hieän thöïc cuoäc soáng, kyù kòp thôøi bieåu döông caùi toát, cheá
ngöï vaø söûa chöõa caùi sai, thöïc hieän chöùc naêng tuyeân truyeàn moät caùch coù hieäu quaû
ngheä thuaät
2-Ñaëc ñieåm kyù vaên hoïc: (3 ñieåm)
2.1-Ñeà taøi: (1 ñieåm)
+ Kyù khai thaùc hieän thöïc cuoäc soáng khaùch quan vôùi tính xaùc thöïc lòch söû, laø hình
thöùc ghi cheùp linh hoaït trong vaên xuoâi vôùi nhieàu daïng töôøng thuaät, mieâu taû, bieåu hieän
veà nhöõng söï kieän vaø con ngöôøi mang tính thôøi söï. Kyù mang ñaëc ñieåm vaên hoïc tö lieäu,
tính tö lieäu khoâng phaûi laø söï sao cheùp maùy moùc maø laø söï saùng taïo cuûa ngöôøi vieát.
( Ví duï minh hoïa)
+ Ngöôøi vieát kyù phaûi choïn löïa hieän thöïc thaät ñieån hình, toân troïng trung thaønh vôùi
nhöõng söï kieän, chi tieát chaân thaät cuûa ñoái töôïng mieâu taû, ñoái töôïng mieâu taû phaûi coù
lai lòch, ñòa chæ cuï theå mang tính ñieån hình xaõ hoäi lòch söû. Söï bòa ñaët toâ veõ chuû quan
seõ laøm giaûm nieàm tin, tình caûm thaåm myõ cuûa taùc phaåm. ( Ví duï minh hoïa)
2.2-Nguyeân taéc hö caáu trong kyù: (1 ñieåm)
+ Hö caáu laø quy luaät ñaëc thuø cuûa saùng taïo ngheä thuaät, Kyù toân troïng tính xaùc thöïc
lòch söû khoâng coù nghóa laø phuû nhaän vai troø cuûa hö caáu. Hö caáu goùp phaàn ñieåm
xuyeát laøm cho taùc phaåm ñieån hình sinh ñoäng hôn. Tuy nhieân möùc ñoä vaø phaân löôïng hö

52
caáu trong kyù coù phaàn chaët cheõ hôn so vôùi caùc theå loaïi vaên hoïc khaùc. Hö caáu khoâng
laøm phaù vôõ nguyeân taéc trung thaønh vôùi hieän thöïc, toân troïng tính xaùc thöïc lòch söû.( Ví
duï minh hoïa)
+ Hö caáu trong kyù ñoùng vai troø toå chöùc lieân keát caùc söï kieän chöù khoâng ñöôïc theâm
thaét bòa ñaët giaû taïo caùc söï kieän khoâng xaùc thöïc. Trong kyù khoâng ñöôïc pheùp hö caáu
caùc thaønh phaàn xaùc thöïc: Lai lòch, ngoaïi hình, söï kieän. Kyù coù theå hö caáu caùc thaønh
phaàn khoâng xaùc ñònh nhö: mieâu taû caûnh, noäi taâm nhaân vaät laøm cho taùc phaåm theâm
phong phuù.( Ví duï minh hoïa)
+ Kyù phaûi hö caáu vì nhöõng nguyeân nhaân sau:
- Do phaïm vi khoâng gian thôøi gian ngöôøi vieát kyù coù khi khoâng tröïc tieáp theo doõi saùt
dieãn bieán cuûa ñoái töôïng mieâu taû moät caùch tæ mæ.
- Caâu chuyeän ñaõ ñi vaøo quaù khöù, ngöôøi vieát khoâng tröïc tieáp chöùng kieán dieãn bieán
maø thoâng qua ngöôøi töôøng thuaät keå vaø ghi laïi
- Ngöôøi keå ngaïi noùi leân taâm traïng caûm xuùc cuûa mình nhaát laø khi keå veà thaønh tích.
-Laøm phong phuù theâm tính caùch nhaân vaät phaûi theâm caùc yeáu toá mieâu taû noäi taâm
nhaân vaät( Ví duï minh hoïa)
2.3-Keát caáu, coát truyeän kyù: (1 ñieåm)
Tuyø theo loaïi hình taùc phaåm kyù (coù hay khoâng coù yeáu toá coát truyeän) seõ hình thaønh
hình thöùc keát caáu khaùc nhau.
+ Ñoái vôùi loaïi kyù coù coát truyeän (Truyeän kyù): keát caáu coù ranh giôùi gaàn guõi vôùi
truyeän ngaén. Loaïi taùc phaåm naøy vieát theo loái : Keát caáu – Coát truyeän vôùi caùc böôùc
khai ñoaïn, phaùt trieån, thaét nuùt, ñænh ñieåm, môû nuùt. Nhaân vaät hoaït ñoäng treân neàn heä
thoáng söï kieän boäc loä tính caùch.( Ví duï minh hoïa)
+ Ñoái vôùi loaïi kyù khoâng coù yeáu toá coát truyeän (Tuyø buùt, phoùng söï): Keát caáu coù
ranh giôùi gaàn guõi vôùi truyeän, thô vaø nghò luaän. Loaïi taùc phaåm naøy vieát theo loái: Keát
caáu – Lieân töôûng trong ñoù xen keõ giöõa nhöõng söï kieän, con ngöôøi xuaát hieän caùc ñoaïn
tröõ tình, nghò luaän vôùi tæ leä lôùn cuûa nhaân vaät traàn thuaät. ( Ví duï minh hoïa)

Caâu 19: (3 ñieåm) Phaân loaïi kyù vaên hoïc

Ñaùp aùn:

1-Kyù töï söï: (1 ñieåm)

Ñaëc ñieåm thi phaùp cuûa loaïi kyù naøy laø traàn thuaät mieâu taû caùc söï kieän, con ngöôøi
moät caùch khaùch quan laø cô sôû ñeå caáu truùc taùc phaåm
1.1-Kyù söï: Ghi cheùp khaù hoaøn chænh nhöõng caâu chuyeän, söï kieän, con ngöôøi (Moät
phong traøo, moät giai ñoaïn..). Trong ñoù caùc söï vieäc con ngöôøi ñan cheùo vaøo nhau, nhöng
göông maët cuûa töøng nhaân vaät cuï theå thì khoâng roõ neùt. Ngöôøi vieát ít bình phaåm, baøy
toû caûm xuùc hoaëc phaân tích hieän thöïc.( Ví duï minh hoïa)
1.2-Phoùng söï: Noåi baät baèng nhöõng söï kieän xaùc thöïc, doäi daøo vaø mang tính thôøi söï,
phaûn aùnh nhöõng vaán ñeà böùc xuùc cuûa thôøi ñaïi. Ngöôøi vieát phoùng söï phaûi töï thaêm
doø, theo doõi saùt sao dieãn bieán söï vieäc. Ñan xen vôùi töôøng thuaät coù yeáu toá chính luaän.
( Ví duï minh hoïa)
1.3-Hoài kyù: Ghi laïi hoài öùc veà söï kieän quaù khöù. Ñoù laø nhöõng söï kieän ñeå laïi daáu
aán saâu saéc trong cuoäc ñôøi coù yù nghóa xaõ hoäi vaø thaåm myõ. Ñoái töôïng ghi hoài kyù

53
thöôøng laø nhöõng nhaø hoaït ñoäng caùch maïng, xaõ hoäi coù uy tín, nhaø ngheä só taøi naêng.
( Ví duï minh hoïa)
2-Kyù tröõ tình: (1 ñieåm)
Ñaëc ñieåm thi phaùp cuûa theå loaïi naøy thieân veà boäc loä caûm xuùc taâm traïng tröõ tình
cuûa ngöôøi vieát tröôùc hieän thöïc. Taùc phaåm coù söï keát hôïp yeáu toá mieâu taû keå chuyeän
vôùi tröõ tình, bình luaän, suy nghó cuûa taùc giaû.
2.1-Nhaät kyù: Ghi cheùp söï vieäc, caûm xuùc, suy nghó theo ngaøy thaùng baèng nhöõng lôøi
taâm söï theå hieän theá giôùi noäi taâm cuûa ngöôøi vieát. Nhaät kyù laø hình thöùc töï nhaän
thöùc chính mình, duyeät laïi mình ñeå hoaøn thieän.( Ví duï minh hoïa)
2.2-Tuyø buùt: Loaïi kyù giaøu tính tröõ tình nhaát, trong ñoù ngöôøi vieát keát hôïp vieäc mieâu
taû khaùch quan vaø tröïc tieáp baøy toû khuynh höôøng tö töôûng tình caûm, coù khi ñan xen yeáu
toá chính luaän. Caùc chi tieát mieâu taû khoâng theo logic veà thôøi gian, khoâng gian maø vaän
ñoäng theo maïch caûm xuùc. Ñoâi khi tuyø buùt coøn theå hieän quan ñieåm ngheä thuaät, baøy
toû tình caûm soáng vaø vieát cuûa nhaø vaên. ( Ví duï minh hoïa)
3-Kyù chính luaän: (1 ñieåm)
Ñaëc ñieåm thi phaùp cuûa loaïi naøy coù söï keát hôïp giöõa tö duy hình töôïng vaø tö duy logic.
Ngöôøi vieát coù theå giôùi thieäu, töôøng trình moät vaán ñeà mang tính xaõ hoäi, chính trò.
Ñieåm troäi cuûa loaïi kyù naøy laø heä thoáng laäp luaän chaët cheõ, chi tieát daãn chöùng xaùc
thöïc coù tính thuyeát phuïc cao. Nhöõng vaán ñeà baøn ñeán laø nhöõng hieän töôïng, söï vieäc
ñang ñaët ra trong ñôøi soáng xaõ hoäi nhaân sinh (Ví duï minh hoïa)

Caâu 20: (3,5 ñieåm) Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc theå loaïi vaên hoïc Trung ñaïi
Ñaùp aùn:
1-Ñaëc ñieåm chung cuûa theå loaïi vaên hoïc Trung ñaïi: (0,5 ñieåm)
1.1-Loaïi vaên bieàn ngaãu: Caùc theå loaïi vaên hoïc Trung ñaïi ñeàu du nhaäp töø vaên chöông
coå ñieån Trung Quoác vaøo nöôùc ta töø thôøi Baéc thuoäc. Neàn vaên hoïc vieát phong kieán
luoân coi troïng Nho hoïc, duøng chöõ Haùn laøm chöõ vieát chính thoáng neân vaên bieàn ngaãu
coù ñaát duïng voõ.
1.2-Baûn chaát vaên bieàn ngaãu:
+Laáy söï ñoái xöùng laøm nguyeân taéc thaåm myõ cô baûn trong ñaëc tröng loaïi theå (Keát caáu
soùng ñoâi caân xöùng). Xuaát phaùt töø quan ñieåm myõ hoïc phöông Ñoâng chuù yù veû ñeïp
hình thöùc caân ñoái haøi hoøa.
+Vaán ñeà thuaät ngöõ: Bieàn vaên ( 駢 偶 )
“Bieàn”: caëp ngöïa cuøng thaéng chung xe
“Ngaãu”: 2 ngöôøi cuøng goïi moät luùc
“Bieàn ngaãu” coøn goïi laø “Ñoái tröôïng”: Soùng ñoâi nhö 2 haøng thò veä xeáp nghieâm trang
trong luùc chaàu vua
+Vaên bieàn ngaãu laø loaïi vaên chöông trong ñoù caáu truùc goàm nhieàu veá ñoái nhau thaønh
töøng caëp, moãi caëp goïi laø moät “Lieân”. Nguyeân taéc ñoái bao goàm caû ñoái yù vaø ñoái
töø.
2-Ñaëc ñieåm cuï theå cuûa vaên bieàn ngaãu: (3 ñieåm)
2.1- Ñaëc tröng cuù phaùp, ngöõ aâm: (0,5 ñieåm)
+ Cuù phaùp: Caâu vaên chia laøm 2 veà töông ñöông veà soá löôïng töø, gioáng nhau veà caáu
truùc cuù phaùp
+ Ngöõ aâm: theå hieän qua tieát taáu vaø aâm ñieäu
54
 - Tieát taáu: theå hieän qua nhòp ngaét cuûa caâu vaên theo quy luaâït oån ñònh
- Thanh ñieäu: ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc nghòch ñoái neân thanh ñieäu cuûa tieát taáu
ñieåm thöôøng ñoái nhau
2.2- Tính suøng coå: (0,75 ñieåm)
+ Đây là nét tâm lý đặc thù của của con người thời Trung đại: Học theo tiền bối, noi theo mệnh
trời. Họ coi thời hoàng kim là thời đã qua, khuôn mẫu quy phạm được làm nên bởi tiền bối nên
thường trích dẫn điển tích, điển cố và trở thành nguyên tắc thẩm mỹ khi sáng tác.
+ Từ ngữ dùng trong Biền văn phải trang trọng (Điển nhã), thường sử dụng từ ngữ Hán Việt
mang sắc thái cổ kính, sử dụng các điển tích, điển cố trong lịch sử xa xưa.
2.3- Tính quy phaïm öôùc leä: (1 ñieåm)
+ Quy phaïm laø nhöõng nguyeân taéc chuaån möïc ñaët ra trong quaù trình saùng taùc. Xaõ hoäi
phong kieán laø xaõ hoäi cuûa chöõ “Leã”, neân quy phaïm laø bieåu hieän cuûa chöõ “Leã”aáy.
Tính quy phaïm theåû hieän qua caùc nguyeân taéc ,luaät leä khi saùng taùc:
- Nguyeân taéc veà luaät thô, nguyeân taéc ñoái, keát caáu
- Nguyeân taéc söû duïng töø: töø phaûi “Ñieån nhaõ” thanh cao traùnh thoâng tuïc, lôøi haøm
suùc, tao nhaõ.
+Tính öôùc leä: laø heä quaû cuûa tính quy phaïm. Hình aûnh söû duïng trong saùng taùc mang
tính aån duï töôïng tröng cao. Xuaát phaùt töø quan nieäm veà theá giôùi “Thieân nhaân töông
caûm” neân vaên hoïc thöôøng möôïn hình aûnh vuõ truï ñeå töôïng tröng cho con ngöôøi . Vaên
hoïc Trung ñaïi laø caû moät theá giôùi töôïng tröng, trôû thaønh moät bieän phaùp mieâu taû.
Chaúng haïn nhö: Roàng töôïng tröng cho vua, hoa sen töôïng tröng cho phaät, khí tieát thanh cao,
non vaø bieån töôïng tröng cho söï beàn chaët chung thuyû “Heïn non theà bieån”, Soâng caïn nuùi
moøn tieâu bieåu cho chaân lyù khoâng xeâ dòch, Tuøng baùch truùc mai laø taâm hoàn khí phaùch
ngöôøi quaân töû, con coâng con phöôïng laø quyù phaùi, con gaø con seû laø taàm thöôøng…
2.4- Tính bieät laäp cuûa caùc theå loaïi: (0,75 ñieåm)
Theå loaïi vaên hoïc Trung ñaïi coù nhieâug daïng thöùc phong phuù nhöng giöõa chuùng coù tính
bieät laäp, raïch roøi. Moãi theå loaïi ñeàu ñöôïc saùng taùc höôùng vaøo muïc ñích nhaát ñònh
+Vaên chöông coù tính chaát quan phöông, trao ñoåi giöõa caùc vöông trieàu, quan laïi: Caùo,
hòch, chieáu, saéc, bieåu.
+Vaên chöông phuïc vuï quan heä thuø taùc (taëng nhau): Caâu ñoái, tröôùng, vaên teá, vaên bia
+Vaên chöông phuïc vuï thi cöû: Phuù, kinh nghóa
+Vaên chöông saùng taùc baøy toû taác loøng: Thô , phuù,

Caâu 21: (3 ñieåm) Phaân tích nhöõng daáu hieäu ñaëc tröng cuûa thô Ñöôøng luaät qua
baøi thô “Thaêng Long thaønh hoaøi coå” cuûa Baø Huyeän Thanh Quan.
“Taïo hoùa gaây chi cuoäc hí tröôøng,
Ñeán nay thaám thoaét maáy tinh söông.
Loái xöa xe ngöïa hoàn thu thaûo,
Neàn cuõ laâu ñaøi boùng tòch döông.
Ñaù vaãn trô gan cuøng tueá nguyeät,
Nöôùc coøn cau maët vôùi tang thöông.
Ngaøn naêm göông cuõ soi kim coå,
Caûnh ñaáy ngöôøi ñaây luoáng ñoaïn tröôøng.”
Ñaùp aùn
Daáu hieäu ñaëc tröng cuûa thô Ñöôøng luaät qua baøi thô “Thaêng Long thaønh hoaøi coå”:

55
 1- Soá caâu chöõ, boá cuïc: (0,5 ñieåm)
1.1- Baøi thô thaát ngoân baùt cuù ( Baøi thô coù 8 caâu, moãi caâu 7 chöõ)
1.2- Baøi thô coù boá cuïc goàm 4 phaàn:
a-Ñeà (caâu 1, 2): Caâu1(phaù ñeà) môû yù baøi thô. Caâu 2 (thöøa ñeà) tieáp yù thöøa ñeà
chuyeån yù vaøo thaân baøi
b-Thöïc(caâu3,4)
c-Luaän (caâu5,6)
d-Keát (caâu7,8)
2-Veà nieâm luaät: (1,5 ñieåm)
+ Baøi thô chia laøm 4 lieân(caëp), moãi lieân 2 caâu:

Lieân1(caâu1,2): T T B B T T B Lieân 2(caâu3,4): T B B T B B T

TBTTTBB BTBBTTB

Lieân 3(caâu 5,6): T T B B B T T Lieân 4 (caâu7,8): B B B T B B T

TBBTTBB TTBBTTB
Baøi thô coù 29 Baèng/27 Traéc, 8 doøng thô doøng naøo cuõng coù töø 3,4 vaàn Baèng taïo neân
nhaïc ñieäu du döông traàm boång.
+ Nieâm: Söï “dính”, gaén keát vôùi nhau veà aâm luaät. Cuï theå laø chöõ thöù 2 cuûa caâu sau
lieân treân vaø caâu ñaàu lieân döôùi nieâm vôùi nhau (cuøng gioáng nhau veà B hoaëc T). Cuï theå
laø : chöõ thöù 2 cuûa caâu 1 nieâm vôùi chöõ thöù 2 cuûa caâu8 (Hoùa - ñaáy); caâu 2 nieâm vôùi
caâu3 (nay - xöa); caâu 4 nieâm vôùi caâu 5 ( cuõ - vaãn); caâu 6 nieâm vôùi caâu 7(coøn - naêm).
+ Thanh B vaø T trong hai caâu cuøng moät lieân phaûi ñoái nhau theo nguyeân taéc “Nhaát tam
nguõ baát luaän”,”Nhò töù luïc phaân minh”:
Ví duï: Lieân1: Hoùa (T) – Chi (B) – Hyù (T)
Nay (B) – Thoaét (T) – Söông (B)
+ Caùch gieo vaàn: Chöõ cuoái ôû caâu 1,2,4,6,8 trong baøi thô hieäp vaàn nhau, cuøng thanh
Baèng ( Tröôøng, söông, döông, thöông, tröôøng).
3- Veà ñoái: (1 ñieåm)
Hai caëp caâu luaän vaø thöïc phaûi ñoái nhau. Nguyeân taéc ñoái caùc töø ñoái nhau phaûi
cuøng loaïi (Danh töø – Danh töø, Tính töø – Tính töø… ), ñoái nhau veà thanh ñieäu (B-T), ñoái
yù
Loâí xöa xe ngöïa hoàn thu thaûo
Thöïc
Neàn cuõ laâu ñaøi boùng tòch döông

Ñaõ vaãn trô gan cuøng tueá nguyeät

Luaän
Nöôùc coøn cau maët vôùi tang thöông

Caâu 22: (3 ñieåm)): Phaân tích quy luaät thoáng nhaát giöõa noäi dung vaø hình thöùc
trong
ñoaïn thô sau:
“Doác leân khuùc khuyûu doác thaêm thaúm
Heo huùt coàn maây suùng ngöûi trôøi

56
 Ngaøn thöôùc leân cao ngaøn thöôùc xuoáng
Nhaø ai Pha Luoâng möa xa khôi
Anh baïn daõi daàu khoâng böôùc nöõa
Guïc treân suùng muõ boû queân ñôøi!
Chieàu chieàu oai linh thaùc gaàm theùt
Ñeâm ñeâm Möôøng Hòch coïp treâu ngöôøi
Nhôù oâi Taây Tieán côm leân khoùi
Mai Chaâu muøa em thôm neáp xoâi” (Taây Tieán – Quang Duõng)
Ñaùp aùn
1- Neâu quy luaät thoáng nhaát giöõa noäi dung vaø hình thöùc trong taùc phaåm
vaên hoïc:
(1 ñieåm)
1.1- Noäi dung laø caùi gôïi yù tröôùc, ñònh höôùng quyeát ñònh hình thöùc. Ñoái vôùi
quy luaät saùng taïo caùi gôïi yù ban ñaàu cuûa nhaø vaên laø hieän thöïc tö töôûng (ñeà
taøi, chuû ñeà tö töôûng). Noäi dung quyeát ñònh yù ñoà caáu töù ngheä thuaät (Xaây döïng
hình töôïng, söû duïng ngoân töø, keát caáu, choïn löïa theå loaïi…). Do vaäy khi noäi dung
thay ñoåi thì hình thöùc phaûi thay ñoåi theo cho phuø hôïp, neáu khoâng seõ phaù vôõ noäi
dung.
1.2- Hình thöùc laø söï theå hieän noäi dung, laø phöông thöùc ñeå chuyeån taûi noäi
dung. Nhôø hình thöùc noäi dung môùi ñònh hình moät caùch cuï theå. Hình thöùc phaûi
phuø hôïp vôùi noäi dung laø tieâu chuaån thaåm myõ ñeå ñaùnh giaù taùc phaåm.
1.3- Giöõa noäi dung vaø hình thöùc coù söï thoáng nhaát cao ñoä, neáu khoâng taùc
phaåm seõ phaù vôõ tính chænh theå. Hai bình dieän aáy coù söï boå sung chuyeån hoaù cho
nhau. Ñeå taïo neân söï thoáng nhaát cao ñoä khi saùng taùc nhaø vaên luoân phaûi lao taâm
khoå töù tìm toøi, caân nhaéc, löïa choïn nhöõng hình thöùc thích hôïp töông öùng vôùi noäi
dung (Löïa choïn töø ngöõ, keát caáu, toå chöùc caâu vaên, xaây döïng hình töôïng…)
2- Söï thoáng nhaát dieäu kyø giöõa noäi dung vaø hình thöùctrong ñoaïn thô: (2
ñieåm)
2.1- Ñoaïn thô ghi laïi hoài öùc kyû nieäm veà moät thôøi binh löûa haøo huøng cuûa
ngöôøi lính Taây tieán. Trong ñoù taùc giaû nhaán maïnh söï gian truaân vaát vaû cuûa
ngöôøi chieán binh Taây tieán trong suoát haønh trình taây tieán döõ doäi, hieåm trôû khaéc
nghieät nhöng raát laõng maïn haøo huøng. Ñaây chính laø noäi dung tö töôûng caûm höùng
chuû ñaïo cuûa ñoaïn thô
2.2- Ñeå chuyeån taûi tinh thaàn caûm höùng ñoù, taùc giaû ñaõ söû duïng caùc phöông
tieän ngheä thuaät ñoäc ñaùo nhö:
+ Söû duïng caùc töø ngöõ töôïng hình gôïi taû deå phaù thaûo caùc döõ doäi, hoang vu
hieåm trôû cuûa hieän thöïc chieán tröôøng Taây tieán: Khuùc khuyûu, thaêm thaúm, heo
huùt.
+ Söû duïng caùch noùi cöôøng ñieäu hoùa: Thaùc gaàm theùt, coïp treâu ngöôøi
+ Toå chöùc nhòp thô, söû duïng thanh ñieäu: Phaân tích caùch toå chöùc nhieäp ñieäu, söï
keát hôïp thanh Baèng, Traéc ñoäc ñaùo trong ñoaïn thô:
Doác leân khuùc khuyûu doác thaêm thaúm…
Nhaø ai Pha Luoâng möa xa khôi
+ Söû duïng ngheä thuaät töông phaûn ñoái laäp gay gaét
+ Trieät ñeå söû duïng buùt phaùp laõng maïn khi theå hieän caûm xuùc

57
 Taát caû nhöõng daáu hieäu ngheä thuaät ñoäc ñaùo ñoù ñaõ goùp phaàn theå hieän hoaøn
haûo caûm höùng noäi dung tö töôûng cuûa ñoaïn thô.

Caâu 23 (3,5 ñieåm): Döïa vaøo ñaëc ñieåm tính caùch nhaân vaät, anh (chò) haõy phaân tích
tính caùch moät nhaân vaät trong vaên hoïc hieän thöïc pheâ phaùn vieät Nam.
Ñaùp aùn
1- Tính caùch nhaân vaät ñöôïc boäc loä qua nhieàu bình dieän khi nhaø vaên mieâu taû:
(1,5 ñieåm)
1.1- Mieâu taû ngoaïi hình
1.2- Giôùi thieäu lai lòch
1.3- Mieâu taû heä thoáng haønh ñoäng
1.4- Mieâu taû dieãn bieán taâm lyù,
1.5- Theå hieän ngoân ngöõ nhaân vaät (lôøi thoaïi).
( Duøng moät nhaân vaät trong vaên hoïc hieän thöïc pheâ phaùn ñeå phaân tích minh hoïa)
2- Neùt ñoäc ñaùo cuûa tính caùch nhaân vaät trong vaên hoïc hieän thöïc pheâ phaùn: (2,5
ñieåm)
2.1- Ñeå tính caùch nhaân vaät sinh ñoäng, nhaø vaên coù theå söû duïng nhieàu phöông thöùc:
mieâu taû, keå chuyeän, ñoái thoaïi, ñoäc thoaïi noäi taâm.
2.2- Tuy nhieân söï ña daïng cuûa tính caùch coøn tuyø thuoäc vaøo loaïi hình nhaân vaät,
phöông phaùp saùng taùc. Chuû nghóa hieän thöïc khaéc hoaï tính caùch nhaân vaät ña daïng phong
phuù gaàn guõi vôùi baûn thaân ñôøi soáng, nhaân vaät luoân coù söï vaän ñoäng thay ñoåi tính
caùch
( Duøng moät nhaân vaät trong vaên hoïc hieän thöïc pheâ phaùn ñeå phaân tích minh hoïa)
2.3- Vaán ñeà logic tính caùch: Nhaân vaät truyeän ñöôïc xaây döïng töø cô sôû vaø chaát lieäu
cuûa hieän thöïc cuoäc soáng neân nhaân vaät luoân vaän ñoäng quan heä theo quy luaät noäi taïi
cuûa cuoäc soáng. Nhaø vaên khoâng theå aùp ñaët, goø eùp tính caùch nhaân vaät theo yù ñoà
chuû quan cuûa mình.
( Duøng moät nhaân vaät trong vaên hoïc hieän thöïc pheâ phaùn ñeå phaân tích minh hoïa)
2.4- Do vaäy trong saùng taùc thöôøng xaûy ra hieän töôïng “Nhaân vaät noåi loaïn” phaù vôõ
döï ñoà saùng taïo ban ñaàu cuûa taùc giaû, soá phaän nhaân vaät thay ñoåi baát ngôø thaäm chí
taùc giaû khoâng löôøng tröôùc ñöôïc ( Duøng moät nhaân vaät trong vaên hoïc hieän thöïc pheâ
phaùn ñeå phaân tích minh hoïa)

Caâu 24: (3,5 ñieåm) Phaân tích giaù trò cuûa phöông thöùc mieâu taû trong ñoaïn thô sau:
“ Buoàn troâng cöûa beå chieàu hoâm,
Thuyeàn ai thaáp thoaùng caùnh buoàm xa xa
Buoàn troâng ngoïn nöôùc môùi sa,
Hoa troâi man maùc bieát laø veà ñaâu?
Buoàn troâng noäi coû daøu daøu,
Chaân maây maët ñaát moät maøu xanh xanh.
Buoàn troâng gioù cuoán maët dueành,
Aàm aàm tieáng soùng keâu quanh gheá ngoài”
(Nguyeãn Du – Truyeän Kieàu)
Ñaùp aùn

58
 1- Trình baøy vai troø cuûa phöông thöùc mieâu taû caûnh vaät trong taùc phaåm vaên
hoïc: (0,5 ñieåm)
1.1- Mieâu taû laø thuû phaùp ngheä thuaät ñöôïc söû duïng phoå bieán trong taùc phaåm nhaèm
giuùp ngöôøi ñoïc hình dung nhaän dieän nhöõng ñaëc ñieåm, tính chaát noåi baät cuûa söï vieäc,
söï vaät, con ngöôøi, khoâng gian phong caûnh…nhö ñang hieän leân tröôùc maét. Nhôø yeáu toá
mieâu taû böùc tranh hieän thöïc trong taùc phaåm trôû neân sinh ñoäng, haáp daãn gaàn guõi mang
hôi thôû cuoäc soáng.
1.2- Mieâu taû luoân gaén lieàn vôùi quan nieäm tö töôûng cuûa nhaø vaên veà hieän thöïc. Do
vaäy vaán ñeà theá giôi quan, caùch nhìn cuoäc soáng quyeát ñònh yù nghóa vaø chaát löôïng
mieâu taû trong taùc phaåm.
1.3- Caûnh vaät mieâu taû ñöôïc xem laø khoâng gian ngheä thuaät trong taùc phaåm, laøm neàn
ñeå cho nhaân vaät hoaït ñoäng boäc loä tính caùch soá phaän. Caûnh vaät trong taùc phaåm bao
goàm: khung caûnh thieân nhieân, cuoäc soáng sinh hoaït, coù khi laø boái caûnh xaõ hoäi roäng
lôùn. Caûnh coù khi mang yù nghóa taû thöïc, coù khi mang yù nghóa töôïng tröng; caûnh vaät laø
phöông tieän ñeå boäc loä noäi taâm nhaân vaät.
2- Phöông thöùc mieâu taû trong ñoaïn thô: (3 ñieåm)
2.1- Ñoaïn thô mieâu taû caûnh laàu Ngöng Bích ñeïp nhöng man maùc buoàn, gaén lieàn vôùi
taâm traïng naøng Kieàu coâ ñôn buoàn tuûi traøo daâng noãi nhôù (nhôù nhaø, nhôù ngöôøi
thöông) khi naøng phaûi giam haõm tuoåi xuaân nôi choán laàu xanh.
2.2- Nguyeãn Du ñi tröôùc thôøi ñaïi trong vieäc phaân tích taâm lyù nhaân vaät thoâng
qua caûnh vaät. Buùt phaùp mieâu taû möôïn caûnh nguï tình ñöôïc söû duïng khaù thaønh
coâng, caûnh ôû ñaây laø taâm caûnh.
2.3- Caûnh vaät laø taùc nhaân naûy sinh taâm traïng nhaân vaät: Sau khi MGS baùn Kieàu
cho Tuù Baø, naøng ñoái maët vôùi caûnh ngoä coâ ñôn, ñau ñôùn, nhaân vaät ñöùng tröôùc
caûnh khoâng gian meânh moâng baùt ngaùt hoang vaéng.
2.4- Khoâng gian taâm lyù, caûnh mieâu taû caân xöùng(troâng 4 phía theo myõ hoïc coå
ñieån) 4 caûnh: xa-gaàn (noäi coû daøu daøu, maët ñaát moät maøu xanh xanh) gôïi neân
caùi coâ ñôn thaêm thaúm. Gioøng nöôùc khoâng eâm aû maø “Gioù cuoán maët dueành”
soùng loøng, baõo toá taâm hoàn ñang traøo daâng, döï caûm tai öông bi kòch aäp ñeán.
2.5- Kieàu ôû laàu Ngöng Bích laø moät trong nhöõng doaïn mieâu taû noäi taâm thaønh
coâng nhaát trong truyeän Kieàu. Baèng buùt phaùp taû caûnh nguï tình, ñoaïn thô laøm noåi
baät caûnh ngoä coâ ñôn, buoàn tuûi cuûa nhaân vaät Thuùy Kieàu.



59
 C-PHAÀN KEÁT LUAÄN
1- Treân ñaây laø heä thoáng caâu hoûi ngaân haønh ñeà thi ñaõ ñöôïc xaây döïng treân cô sôû
nhöõng moâñun kieán thöùc trong 2 hoïc phaàn Lyù luaän vaên hoïc. Khi söû duïng thaønh ñeà thi,
ngöôøi ra ñeà coù theå toå hôïp moät caùch linh hoaït töø nhöõng caâu hoûi treân. Quaù trình toå
hôïp ñeà caàn löu yù moät soá ñieåm:
+ Neân choïn caâu hoûi töø nhieàu moâñun kieán thöùc khaùc nhau ñeå ñaûm baûo söï phuû kín
chöông trình hoïc phaàn.
+ Neân choïn caû caâu hoûi lyù thuyeát keát hôïp vôùi caâu hoûi thöïc haønh öùng duïng.
+ Chuù yù nhöõng caâu hoûi ñaùnh daáu (*) laø caâu hoûi khoù mang tính phaân hoùa.
+ Ñaùp aùn traû lôøi chæ laø nhöõng ñònh höôùng coát loõi veà noäi dung kieán thöùc. Sinh
vieân khi laøm baøi caàn phaûi boå sung phaân tích ví duï cuï theå ñeå laøm saùng toû vaán ñeà lyù
luaän
2- Heä thoáng caâu hoûi ngaân haøng ñeà thi hoïc phaàn lyù luaän vaên hoïc ñöôïc bieân soaïn
treân tinh thaàn ñoåi môùi phöông phaùp kieåm tra ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp cuûa sinh vieân,
coá gaéng taêng cöôøng yeâu caàu phaân tích öùng duïng. Böôùc ñaàu coù höôùng tích hôïp vôùi
moân Ngöõ vaên ôû THCS, ñaây laø dòp ñeå sinh vieân coù theå öùng duïng trong hoaït ñoäng
daïy hoïc Ngöõ vaên sau naøy.
3- Trong quaù trình bieân soaïn khoâng theå traùnh nhöõng sai soùt. Kính mong quyù ñoàng
nghieäp chaân thaønh goùp yù ñeå taùc giaû boå sung hoaøn thieän ñöa vaøo söû duïng ñaït hieäu
quaû.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1- Lyù luaän vaên hoïc – Phöông Löïu –Traàn ñình Söû - Nguyeãn Xuaân Nam –
Nxb Giaùo duïc1997
2- Giaùo trình lyù luaän vaên hoïc (Saùch döï aùn ñaøo taïo GVTHCS) – Traàn Ñình Söû,
Phan Huy Duõng, Laõ Khaéc Hoøa- NXB Ñaïi hoïc SP – Haø noäi 2004
3- Thieát keá baøi hoïc taùc phaåm vaên chöông ôû nhaø tröôøng phoå thoâng
( Taäp 1 vaø 2)-
GS. Phan Troïng Luaän- Nxb Giaùo duïc-1996.
4- Saùch giaùo khoa Ngöõ vaên THCS lôùp 6.7.8.9.
5- Chöông trình hoïc phaàn lyù luaän vaên hoïc CÑSP

***********

60