TÌNH HUỐNG NHỜ THU

- Phạm Thành Việt

- Nguyễn Bảo Ngọc
- Đoàn Như Trúc
- Lê Phi Quân

LOGO
Tình huống 1
Một ngân hàng A ở Ấn Độ gởi bộ chứng từ có giá trị 40.000 USD
kèm một chỉ thị nhờ thu điều kiện trả ngay vào thời điểm 60 ngày
sau ngày Vận đơn đường biển (D/P at 60 days after Bill of Lading)
đến ngân hàng B ở Argentina để đề nghị thu hộ.

Sau ngày đáo hạn nhưng nhà xuất khẩu vẫn không nhận được tiền
thanh toán từ nhà nhập khẩu. Lúc này ngân hàng A chỉ thị cho
ngân hàng B phải hoàn trả lại trọn bộ chứng từ nếu như nhà nhập
khẩu không thực hiện việc thanh toán.

Tuy nhiên ngân hàng B đã giao bộ chứng từ cho nhà nhập khẩu đi
nhận hàng trên cơ sở chấp nhận thanh toán trên hối phiếu, đến
ngày đáo hạn nhà nhập khẩu không thanh toán và tất nhiên ngân
hàng B không còn bộ chứng từ để trả hoàn trả lại phía xuất khẩu
theo đúng chỉ thị. Như vậy ngân hàng B có hành động sai không khi
xử lý nghiệp vụ như trên?
Trả lời: Ngân hàng B làm như vậy là sai
 Theo URC 522 Điều 7 khoản c: “Nếu chỉ thị nhờ thu kèm hối
phiếu trả sau mà chỉ thị nhờ thu là chứng từ thương mại
được chuyển giao khi thanh toán, thì chứng từ chỉ được
chuyển giao khi thanh toán”

=>Nhờ thu trả ngay mà có kèm hối phiếu trả sau thì cũng
được xem như là nhờ thu trả ngay, tức là ngân hàng thu hộ
chỉ giao bộ chứng từ trên cơ sở thanh toán.
 Trường hợp này thường xảy ra khi hàng hóa đến chậm hơn
nhiều do khoảng cách quá xa, chứng từ nhờ thu chuyển qua
ngân hàng thường tới trước. Nhưng người mua không
muốn thanh toán tiền sớm nên thỏa thuận với người bán
trong chỉ thị nhờ thu theo điều kiện “Release documents
againts payment at X days sight”
Giải pháp:

Nhà xuất khẩu nên ước lượng khoảng thời gian

chênh lệch giữa hàng hóa đến và thời gian bộ chứng
từ đến ngân hàng là chấp nhận được và đề nghị nhờ
thu trả ngay và 2 bên phải có sự tin tưởng lẫn nhau
nhất định. Nếu không tốt hơn hết là quy định nhờ
thu trả chậm
Tình huống 2
 Nhà xuất khẩu Dota tại Nhật Bản xuất khẩu mặt hàng bánh kẹo sang
Trung Quốc cho nhà nhập khẩu Taobao. Sau khi hàng đã cập cảng và
lưu kho, ngân hàng thu hộ Zhangsin chuyển bộ chứng từ cho nhà nhập
khẩu Taobao yêu cầu thanh toán, tuy nhiên nhà nhập khẩu Taobao từ
chối nhận bộ chứng từ vì cho rằng hàng không đảm bảo chất lượng.
 Trong thời gian lưu kho bãi tại cảng nước ngoài (Trung Quốc), kho bị
hỏa hoạn nên hàng hóa bị hư hại một phần.
 Trong chỉ thị nhờ thu gửi đến ngân hàng chuyển giao, nhà xuất khẩu
Dota đã yêu cầu ngân hàng nhờ thu Zhangsin thực hiện việc mua bảo
hiểm hàng hóa cho sản phẩm của mình, tuy nhiên ngân hàng Zhangsin
đã không thực hiện dẫn đến việc hàng hóa hư hại không được bảo
hiểm.
 Do đó, nhà nhập khẩu Dota yêu cầu Ngân hàng Zhangsin phải bồi
thường cho những tổn thất của mình.
 Theo bạn ngân hàng Zhangsin có phải bồi thường thiệt hại này không?
Trả lời:
 Ngân hàng Zhangsin không phải chịu trách nhiệm về việc
này, vì
 Theo điều 10 khoản b URC522 có quy định: “Ngân hàng
không có nghĩa vụ phải thực hiện những hành động đối với
hàng hóa mà bộ chứng từ nhờ thu đại diện, kể cả lưu kho
và mua bảo hiểm cho hàng hóa ngay cả khi có các chị thị cụ
thể về việc này. Ngân hàng chỉ hành động như vậy nếu khi
và có chừng mực xét thấy cần thiết đối với từng trường
hợp cụ thể. Bất kể quy định tại điều 1c, nguyên tắc này
được áp dụng ngay cả khi ngân hàng thu hộ không có bất
kỳ thông báo cụ thể nào về quyết định của mình”
Tình huống 3:
 Người ủy thác: công ty xuất nhập khẩu Việt Nam (XNK)
 Ngân hàng nhờ thu: ngân hàng Vietcombank (VN)
 Người nhập khẩu: Công ty Singapore (SG)
 Mặt hàng: trứng gà sống
 Trong đơn nhờ thu, người ủy thác chỉ định ngân hàng A ở Singapore
làm ngân hàng thu hộ, nhưng ngân hàng A lại không phải là ngân
hàng đại lý của ngân hàng VN. Để nhờ thu thực hiện được, trong
lệnh nhờ thu, ngân hàng VN chỉ định ngân hàng B (là ngân hàng đại
lý) làm ngân hàng thu hộ, sau đó ngân hàng B chuyển bộ chứng từ
đến ngân hàng A để xuất trình và thu tiền từ nhà nhập khẩu. Nhà
nhập khẩu trả tiền, nhận bộ chứng từ và đi nhận hàng. Do chứng từ
qua 3 ngân hàng nên bị chậm mất 4 ngày, khi nhận hàng thì toàn bộ
trứng gà sống đã nở thành gà con. Hỏi ai là người phải chịu trách
nhiệm?
Trả lời:
Đơn ủy thác nhờ thu là hợp đồng kinh tế giữa người ủy
thác và ngân hàng nhờ thu. Trong trường hợp này, người
ủy thác đã chỉ định ngân hàng A ở Singapore làm ngân hàng
thu hộ nhưng ngân hàng nhờ thu (VN) lại chỉ định cho
ngân hàng B làm ngân hàng thu hộ. Vì vậy đã có hành vi
không đúng đối với hợp đồng ủy thác, nên mọi hậu quả
phát sinh từ hành vi không được ủy thác đều do ngân
hàng nhờ thu gánh chịu.

+Theo URC 522 điều 5 khoản d: “NH chuyển chứng từ sẽ sử

dụng NH do người yêu cầu nhờ thu chỉ định như là NH thu
hộ. Nếu không có chỉ định như vậy, NH chuyển chứng từ sẽ
sử dụng dịch vụ của NH theo sự lựa chọn của mình.”
Tình huống 4:
Trong lệnh nhờ thu nhà xuất khẩu A yêu cầu các
chi phí nhờ thu sẽ do nhà nhập khẩu B thanh toán.
Tuy nhiên, ngân hàng thu hộ C vẫn không thu từ
nhà nhập khẩu B mà trừ thẳng số tiền phí này vào
số tiền họ thu được.
Nhà xuất khẩu A yêu cầu ngân hàng C phải hoàn
trả lại số tiền phí đó nhưng ngân hàng C không
chấp nhận.
Ngân hàng C làm vậy có đúng không?
 +Theo URC522 điều 21a: “Nếu lệnh nhờ thu quy định rằng phí
và/hoặc chi phí nhờ thu do Người trả tiền chịu nhưng người trả
tiền từ chối thanh toán, thì trừ khi áp dụng điều 20 (b), Ngân
hàng xuất trình có thể trao chứng từ khi nhận được thanh toán
hoặc chấp nhận hối phiếu hoặc chấp nhận các điều kiện khác, tùy
từng trường hợp mà không thu các khoản phí và/ hoặc chi phí
nhờ thu như đã yêu cầu.
 Bất kỳ khi nào khi các khoản phí và/hoặc chi phía nhờ thu được
miễn thì chúng sẽ được tính cho bên mà từ đó nhận được nhờ
thu gửi đến và sẽ khấu trừ vào số tiền thanh toán.”
Giải pháp:
Cần thỏa thuận rõ ràng về chi phí phát sinh trong
việc nhờ thu giữa nhà nhập khẩu và nhà xuất khẩu.
Khi đó nhà xuất khẩu nên quy định chặt chẽ trên
chỉ thị nhờ thu đặc biệt là các chi phí do nhà nhập
khẩu chịu các ngân hàng thu hộ có được phép bỏ
qua hay không.
Tình huống 5:
Người ủy thác: công ty sản xuất bóng đèn ở Mỹ.
Người nhập khẩu: Công ty nhập khẩu bóng đèn ở
Việt Nam.
Số tiền nhờ thu: 100.000 USD
Nhờ thu kèm chứng từ theo điều kiện D/P
Khi hàng đến, người nhập khẩu muốn thanh toán
để nhận chứng từ, nhưng chỉ có tiền mặt VND, số
tiền 2.000.000.000VND (2 tỷ đồng VN). Tỷ giá tại
lúc này là 20.000VNĐ/USD.
Ngân hàng xuất trình xử lý thế nào?
Trả lời: Theo điều 18 URC 522:
Ngân hàng xuất trình có quyền không giao chứng
từ cho nhà nhập khẩu.
Tuy nhiên trong điều kiện tại ngân hàng xuất trình
lúc này có đủ số tiền 100.000USD để bán cho nhà
nhập khẩu, thì ngân hàng vẫn có thể chấp nhận số
tiền thanh toán bằng VNĐ, sau đó đưa chứng từ
cho nhà nhập khẩu. Đồng thời gửi số tiền thu hộ
bằng USD cho ngân hàng mà từ đố nhận được lệnh
nhờ thu.
 Phần Câu hỏi

Câu hỏi 1:
Ngân hàng A nhận được bộ chứng từ nhờ thu từ
ngân hàng đại lý B ở nước ngoài gửi đến với điều kiện
trao chứng từ là D/A. Nhà nhập khẩu đã có văn bản chấp
nhận thanh toán và ngân hàng A đã giao chứng từ cho
khách hàng đi lấy hàng.
Đến hạn thanh toán, người mua không thanh toán,
hỏi trách nhiệm của ngân hàng A (ngân hàng thu hộ)
là như thế nào?
Trả lời:
Ngân hàng thu hộ không có trách nhiệm trả thay, vì
cam kết thanh toán là của khách hàng (người nhập
khẩu).
Tuy nhiên, nếu ngân hàng thu hộ đã bảo lãnh thanh
toán cho nhà nhập khẩu và đã gửi thông báo bảo lãnh đó
cho ngân hàng nhờ thu, thì ngân hàng thu hộ phải thanh
toán vô điều kiện khi nhờ thu đến hạn, mà không cần
biết đến thiện chí hay năng lực thanh toán của khách
hàng.
Đồng thời, theo điều 26 khoản c.3, ngân hàng A phải
nỗ lực xác minh các nguyên nhân không thanh toán và
thông báo không chậm trễ cho ngân hàng mà từ đó lệnh
nhờ thu gửi đến.
Câu hỏi 2:
Trong lệnh nhờ thu có chỉ thị cho phép thanh toán từng
phần và nói rõ 50% thanh toán theo điều kiện D/P và
50% thanh toán theo điều kiện D/A. Hỏi:
 a/ Người ủy thác (người xuất khẩu) phải lập bộ chứng từ
như thế nào?
 b/ Ngân hàng thu hộ sẽ trao bộ chứng từ với điều kiện
như thế nào?
Trả lời:
a/ Để phù hợp với quy định của lệnh nhờ thu, người ủy
thác phải lập bộ chứng từ, trong đó:
 Hóa đơn thương mại thể hiện 100% giá trị nhờ thu
 Lập 02 hối phiếu, trong đó 01 hối phiếu at sight với 50%
giá trị của hóa đơn; và 01 hối phiếu kỳ hạn để chấp nhận
với 50% giá trị hóa đơn.
b/ Ngân hàng thu hộ sẽ trao chứng từ khi khách hàng đã
thực hiện trả ngay 50% giá trị hóa đơn và đã ký chấp
nhận hối phiếu kỳ hạn 50% giá trị hóa đơn.
Câu hỏi 3:
a) Trường hợp bộ chứng từ nhờ thu có kèm theo hối
phiếu trả sau, nhưng trong lệnh nhờ thu lại có chỉ thị rõ
ràng về điều kiện trao chứng từ là D/P. Hỏi ngân hàng
thu hộ sẽ xử lý như thế nào?
Trả lời:
Điều 7 khoản c URC 522
Nếu nhờ thu kèm theo hối phiếu trả sau và trong Lệnh
nhờ thu quy định chứng từ thương mại chỉ được trao khi
nhận được thanh toán, thì chứng từ thương mại chỉ được
trao khi nhận được thanh toán và ngân hàng thu hộ sẽ
không chịu trách nhiệm về bất kỳ hậu quả nào phát sinh
do chậm trễ trong việc chuyển giao chứng từ.
Câu hỏi 3:
b) Trong nhờ thu phiếu trơn, lệnh nhờ thu có chỉ thị cho
phép thanh toán từng phần. Hỏi ngân hàng thu hộ sẽ
trao chứng từ tài chính với điều kiện như thế nào?
Trả lời:
Theo điều 19 khoản a URC 522:
Phải căn cứ theo luật của từng nước xem có cho
phép thanh toán hối phiếu từng phần hay không. Nếu
luật cho phép, thì ngân hàng chỉ sẽ trao chứng từ tài
chính khi khách hàng đã thực hiện thanh toán đầy đủ số
tiền ghi trên hối phiếu.
Câu hỏi 4:
Nếu nhờ thu phải có ngân hàng xuất trình, thì ai là người
chỉ định ngân hàng xuất trình?
Trả lời: Điều 5 khoản d và khoản f URC 522:
 Nhờ thu là nhờ thu của người ủy nhiệm thu, nên người
ủy nhiệm thu là người có quyền chỉ định ngân hàng xuất
trình.
 Nếu người ủy nhiệm thu không chỉ định, thì ngân hàng
gửi nhờ thu sẽ là người được quyền chỉ định, có như
vậy nhờ thu mới thực hiện được.
 Nếu ngân hàng gửi nhờ thu không chỉ định, thì ngân
hàng thu hộ sẽ là người được quyền chỉ định, có như
vậy nhờ thu mới thực hiện được.
Câu hỏi 5:
a) Lệnh nhờ thu quy định lãi suất phải được thu, nhưng
người trả tiền từ chối thanh toán. Hỏi ngân hàng thu hộ
phải làm gì?
Trả lời: Điều 20 khoản a URC 522
Nếu lệnh nhờ thu chỉ quy định lãi suất phải được thu mà
không nói rõ là lãi suất không được miễn, thì ngân hàng
thu hộ vẫn có thể trao chứng từ khi nhận được thanh
toán hoặc chấp nhận hối phiếu hoặc chấp nhận các điều
kiện khác, tùy theo trường hợp, mà không cần thu lãi
suất.
Câu hỏi 5:
b) Nếu lệnh nhờ thu quy định lãi suất phải được thu và
không được miễn, nhưng người trả tiền từ chối thanh
toán, ngân hàng thu hộ phải làm gì?
Trả lời: Điều 20 khoản c URC 522
Trường hợp này ngân hàng thu hộ sẽ không trao chứng
từ và không chịu trách nhiệm gì về bất cứ hậu quả nào
phát sinh do chậm trễ trong việc chuyển giao chứng từ.
Khi lãi suất bị từ chối thanh toán, thì ngân hàng thu hộ
phải thông báo không chậm trễ bằng viễn thông hoặc,
nếu không thể thì bằng các phương tiện nhanh chóng
khác cho ngân hàng mà từ đó nhận được lệnh nhờ thu
gửi đến.
LOGO