Yüksek Sıcaklığa Dayançlı Çelik Yüksek Sıcaklığa Dayançlı Çelik Yüksek Sıcaklığa Dayançlı Çelik

10CrMo9-10 (Sementasyon Çeliği) 11CrMo9-10 (Tosçelik Arşivinde Islah Çeliği olarak Geçiyor) 13CrMo4-5
Tv: 200 - 250 C ön ısıtma (5 mm üstü ise) Tv: 250 C ön ısıtma (5 mm üstü ise) Tz: <350 C seviyelerinde olmalıdır.
TZ: 350 C olabilir ama çokta önemli değil çünkü Tv Hep süreklidir. Th: 750 C’de Temperleme Th: 650 C ‘ de gerilim giderme tavı yapılır.
Th: 750 C’de Temperleme Yassı Çelik Tv: 150 – 300 C (Basamak II) Ön ısıtma gerekir yoksa sertleşme olur.
Kaynak ağzı yanmaz bantla kapatılır, küçük küçük Teslim Durumu: N,T,QA,QL Ön ısıtmayı belirlemede parça kalınlığı ve yönteme bakılır.
açarak kaynak yapılır. Deoksidasyon: FN (Bilmiyorsan Basamak II de geç)
Salınımlı Paso atılır (İstisna) Çünkü çizgisel atılırsa sertlik artar. Tokluk: +20 C’de 27 Joule TIG veya TozAltı olursa E artışında Tv azaltılır
Yassı Çelik -------------------------------------- Yassı Çelik
Teslim Durumu: V yada (Q) Islah Edilmiş 13CrMo9-10 Teslim Durumu: N,T,QA,QL
Deoksidasyon: FN Tv: 200-250 C (5 mm üstü ise) Deoksidasyon: FN
Tokluk: +20 C’de 27 Joule Th: 700 C Temperleme Tokluk: +20 C’de 27 Joule
Puntalama Öncesi Tv 50 C arttırılmalı

Yüksek Sıcaklığa Dayançlı Çelik Yüksek Sıcaklığa Dayançlı Çelik Yüksek Sıcaklığa Dayançlı Çelik
Basınçlı Hidrojene Dayançlı Çelikler
X20CrMoV12-1 (İstisnai Yüksek Alaşımlı-Paslanmaz Değil) 13CrMo4-4
Tv: 300 ile 500 C arasında (Tercihen 400 C) 25CrMo4 (Islah Çeliği) Tv: 30 mm’ye kadar 150 C // 30 mm üstü ise 250 C
Tz: Tv ile aynı 24CrMo4 Th: 700 C Temperleme
Th: 550 – 780 C temperleme ------------------- Kök Paso TIG ile atılacaksa: 250 C Ön ısıtma gerekli
İnce Plaka yada Kök Kaynağında TIG (Tv:200 Th:200 C Üstü) 10CrMo11 Teslim Durumu: V yada (Q) Islah Edilmiş
Çizgisel Paso Atılır (Tokluk özelliğini kaybetmemesi için) 20CrMoV13-5 Deoksidasyon: FN
Yassı Çelik 12CrMo19-5 Tokluk: DVM’ye göre test edilir.
Teslim Durumu: V X12CrMo7 (Isıl İşlem Durumu:j ; Jeotermal Dönüştürülmüş) -------------------------------------
Deoksidasyon: FN X12CrMo9-1 (Isıl İşlem Durumu:j ; Jeotermal Dönüştürülmüş) 16Mo3 (Sementasyon Çeliği)
Yassı Çelik
Kaynak Sonrası Isıl İşlem: Islah N: Normalize edilmiş
Deoksidasyon: FN
Tokluk: +20 C’de 27 Joule

Yüksek Alaşımlı SÜRÜNMEYE Otomat Çelikleri Sementasyon Çelikleri Islah Çeliği Karbon Çelikleri Yapı Çelikleri
Dayançlı Paslanmaz Çelik (%C 0 - 0,2) (%C 0,2 – 0,6)
9SMn28 / 11SMn30 C10 (Sementasyon) S185 ---
X10CrAlSi7 Ferritik 14NiCr14 42CrMo4
9SMn36 / 11SMn37 C15 (Sementasyon) S235JRG1 (FU)
X10CrTi12 Ferritik Tv: 100 – 300 C 15CrNi6 34Cr4
9SMnPb28 / 11SMnPb30 C20/C22 S250G2T (FU)
X10CrAlSi13 Ferritik Th: 730 – 760 C 21NiCrMo2 37Cr4
9SMnPb36 / 11SMnPb37 C30 S235JRG2 (FN)
X10CrAlSi18 Ferritik 17CrNiMo6 41Cr4
9S20/10S20 C35 S355J0 (FN)
X10CrAlSi25 Ferritik 18NiCrMo5 25CrMo4
35S20 C40 S235JRG3 (FF)
16MnCr5 34CrMo4
45S20 C45 S355J2G3 (FF)
16MnCrS5 34CrMoS4
46S20 Ck45/C45E S235G2T
X20CrBiSi25-4 Dubleks Tv ve Th gerekmez 20MnCr5 42CrMoS4
46S20 C50 /E235 / St35
SAE1117 50CrMo4 S235JR/S275JR
-Sadece yüzeyi sertleştirilmiş C60
X12CrNiTi18-9 Östenitik Tv ve Th gerekmez SAE1137 30CrNiMo8 E295 / St50-2
ama içi tok olan çeliklerdir.
X12CrNiSi25-20 Östenitik Tv ve Th gerekmez -Kaynaktan sonra karbürleme 34CrNiMo6 S355J0 / St52-3
X10NiCrAlTi32-20 Östenitik Tv ve Th gerekmez Bilerek S ve P yüksek tutulan malzemelerdir. Böylece malzeme yapılmalıdır.
-Kaynak öncesi yüzeydeki sert
36CrNiMo4 Takım Çelikleri E335 / St60-2
gevrek olur ve talaş kaldırma kabiliyeti artar. Vidalama işinde ffelan
iyidir. tabaka temizlenmelidir. (%C 0,6 - … ) E360 / St70-2
Islah işleminde:
Kaynakta Sıcak Çatlak tehlikesi fazla Çünkü talaş kaldırmayı arttırıcı Önce Sertleştirilip S460
Yukarıdaki Tv ve Th S ve P fazladır. C, Si, Mn oranı arttıkça Talaş kaldırma oranı düşer. sonra X30WCrV9 3
gerekmeyen durumlar Bazik elektrod kullanılarak kükürdün cürufa geçmesi sağlanabilir S690
Menevişlenen X40CrMoV5 1
Östenitik yapıdan dolayıdır. (Tehlikeli olsada) çeliklerdir. Böylece S700
Pb alaşımlı otomatların kaynağı S alaşımlılara göre daha iyidir.
sertliğin yanında X38CrMoV5 3
(Kötünün iyisi) toklukta kazanır. X32CrMoV3 3
56NiCrMoV7

Yüksek Alaşımlı Paslanmaz Çelik (ÖSTENİTİKLER) Yüksek Alaşımlı Paslanmaz Çelik (FERRİTİKLER) Yüksek Alaşımlı Paslanmaz Çelik (MARTENSİTİKLER)
%12-25 Cr ve %8-25 Ni %16 – 30 Cr ve %0,25-0,50 C %11,5-18 Cr ve %0,1-1,2 C

X2CrNiMoN18-12-4 X4CrNi8-12 X10CrAl24 Korozyona çok Dirençli X10Cr13 X12Cr13

X2CrNiMo18-15-4 X5CrNi18-10 X10CrSi18 Korozyona çok Dirençli X6Cr13 X3CrNiMo13-4
X2CrMnNiN17-7-5 X5CrNi1 8-10 X10Cr17 Korozyona çok Dirençli X5CrNi13-4 X4CrNiMo16-5-1
X2CrNiMo17-12-2 X6CrNiTi18-1O X6Cr17 X39Cr13 X5CrNiMo13-14-1
X2CrNi2-20 X6CrNiNb1 8-10 X7Cr13 X7CrMo17-1 X50CrMoV15 X5CrNiMoCuNb16-4-1
X2CrNiN18-7 X6CrNiMoNb17-12-2 X2CrNi12 X105CrMo17 X8CrNiMoAl15-17-2
X2CrNi19-1 1 X8CrNiS18-9 X3CrTi17
X3CrNiMo17-13-3 X10CrNi18-8 X2CrMoTi18-2 X2CrMoTi29-4
Tv: 400 C (Yüksek Tv Çalışılmalı, Hızlı soğuma önlenerek soğuk çatlakların
Tv: ÖN ISITMA ASLA YAPILMAZ (Çünkü Dönüşümsüz) Tv: t=10 mm’e kadar gerek Yok // t>10 mm ise 100 C // t>30 mm ise 300 C oluşması engellenir.)

Tz: <150 C Tz: Her pasondan sonra 150 C soğuması için beklenir
Tz: 80-150 C arasında sınırlandırılır (Taneler irileşmesin diye) (Martensit tam oluşsun diye)
Th: 1000 C Gerilim Giderme Tavı (Çünkü Çarpılma fazla olur, Th: 700 – 800 C’de Temperleme (FM’lerde M2yi yumuşatsın Tam’da içgerilmeleri yok etsin diye)
Bunu gidermek için)
Th: Son pasodan sonra 700 – 800 C’de Temperleme
E: Düşük tutulmalıdır. Yoksa tane irileşmesi olur. yapılır (Kalıntı östenitler giderilsin diye)
Th: 450 C ‘de çözündürme tavı (Çünkü Soğuk deformasyondan
kaynaklı gevrekleşmeyi çözmek için) Kaynakta Hatalar: Fazı , Cr23C6 Çökelmesi , 475 C Gevrekleşmesi , Tane Kaynakta Hatalar: Fazı , Cr23C6 Çökelmesi, Sıcak Çatlak
E: Düşük tutulmalı İrileşmesi, (Laves ve Chi fazları görülmez çünkü Mo yoktur.) Dolgu Malzemesi: Kullanılacak elektrodlar;
Kaynakta Hatalar: Fazı, Cr23C6 Çökelmesi ,Sıcak Çatlak, Kaynağı en problemli grup olduğundan ön ısıtma şart (Sünekliği arttırmak, İç 1)Östenitik yapıda olabilir, Östenitin süneklik özelliği sıcak
gerilimleri azaltmak için)
Çizgisel Paso Kullanılmalı çatlak riskini azaltacaktır
Çizgisel Paso Kullanılır
Dolgu Malzemesi: Bazik elektrod kullanılır (S ve P yi 2)Nb içerikli kullanılır. Nb Karbonu bağlayarak Cr23C6
Dolgu Malzemesi: Aynı tür, Östenitik, Dubleks: Bunlar kullanılır
engeller) oluşumunu engeller
İç Yapı; Ferritik (Tam yada FM)
‘’Th ilgli durumlar oluşursa yapılır.’’ 3)Ni içerikli dolgu malzemeleri kullanılabilir. İyidir.
NOT: Yarı yani Ferrit+Martenzit olanlarda Martenzit yüksek sıcaklıkta
İç Yapı: Östenitik (AF yada A) 4)Dolgu malzemesi C oranı düşük seçilmelidir yoksa
korozyona karşı korur.
İç Yapı: (Ferritli, Tam Östenitli, Süper Östenit) sertleşme yapar.
Not: Östenitik Yapılılar Nikel bulundurur. İç Yapı; Martensitik (Saf M, MF, MAF)

Östenitik Çelikler: Yüksek Alaşımlı Paslanmaz Çelik (DUBLEKS)

- Molibdenli - Düşük Karbonlu %50 Ferritik+%50 Östenitik
-Molibdensiz - Stabilize Edilmiş
X2CrNiMoN22-5-3 (C%1, Cr%20-30, Ni%4-10)
Tv: 100-150 C (Ferritten dolayı
E: Optimum seçilir (Azı Çoğu zarar. Ortası gerek)
Kaynak Hataları: : Fazı , Cr23C6 Çökelmesi , 475 C
Gevrekleşmesi , Tane İrileşmesi, , Sıcak Çatlak)
Dolgu Malzemesi: Östenitik karakterde ve Bazik örtülü
olabilir. Östenitik sünektir o yüzden iyi.
Soğukta Tok Olan Çelikler Soğukta tok olan çelikler Soğukta tok olan Çelikler

26CrMo4 (İstisna olarak Ni içermiyor)
E: Hat Enerjisi Düşük Tutulmalı
Dolgu Malzemesi: Östenitik veya Nikel Bazlı Dolgu
kullanılmalı
Teslim Durumu: A: Temperlenmiş, H: Sertleştirilmiş
Tokluk: -50 C’de 40 veya 27 Joule
11MnNi5-3 Teslim Durumu: N veya N+A X7NiMo6
13MnNi6-3 Teslim Durumu: N veya N+A X8Ni9
14NiMn6 Teslim Durumu: N veya N+a veya H+A
10Ni14 Teslim Durumu: N veya N+a veya H+A
12Ni19 Teslim Durumu: N veya N+a veya H+A Tv: Sadece kurutmak amaçlı yapılır.
E: Hat Enerjisi Düşük Tutulmalı
Tv: 20 mm’den itibaren 100 – 200 C Dolgu Malzemesi: Östenitik veya Nikel Bazlı Dolgu
Tz: 180 C kullanılmalı
E: Hat Enerjisi Düşük Tutulmalı Tokluk: Ni Miktarı çok yüksek, -150 altında 40 Joule
Tv: Parça kalınlığına bağlı olarak 100 C altına düşmemelidir.
Dolgu Malzemesi: Östenitik veya Nikel Bazlı Dolgu kullanılmalı
Tokluk: -50’den başlar 40 Joule dik Pozisyonda
Tokluk: Ni miktarı arttıkça Düşük C’lerde 40 Joule

YAPI ÇELiKLERİ
S460M S355J2 S690QL

d=20 mm // PA // MAG d=70 mm // PA // MAG d=15 mm // PA // MAG

Tv: …….. 60 mm’den sonra gereklidir. Tv: 150 C (Kalınlıktan Dolayı) Tv: 100 – 120 C (Kalınlık artarsa en fazla 150 C)
Tz: <=200 C Tz: - Tz:<=200 C
E: 18 kj/cm E: - E: <=15 kj/cm
Th:<=580 C’de 1,5 saat Th: -………( ince tanelidir. İrileştirmemek için yapmayız) Th: -………( ince tanelidir. İrileştirmemek için yapmayız)
Fm: G3Ni1 FM: G4Si1 FM: G695 M21 Mn4Ni1Mo
a: 460 MPa a:355 MPa a:690 MPa
Yapı Çeliğidir Yapı Çeliğidir Yapı Çeliğidir
Termomekanik Haddelenmiş -20 C’de 27 Joule Tokluk Verir Islah Eidlmiş Çeliktir
Çizgisel Paso İle Kaynaklanır (E değerine göre) Çizgisel Paso Uygulanır (E değerine göre) Düşük Sıcaklıkta -40 C’de 27 Joule Tokluk Verir
Çizgisel Paso İle Kaynaklanır (e değerine göre)
Yüksek ısı girdisinde tokluk ve dayanç kaybı ve tane
irileşme riski vardır.

S355MC S355J0 + N S690QL1

d=15 // PA // MA d=40 mm // PA // 135 d=15 mm // PA // MAG

Tv: …………….(20C yeterli, Termomekanik olduğu için) Tv: 100 – 120 C’de (Kalınlıktan dolayı) Tv: 100 – 120 C
Tz:<=200 C Tz: - Tz:<=200 C
E: <=15 kj/cm E: - E: <=15 kj/cm
Th: ………( ince tanelidir. İrileştirmemek için yapmayız) Th: -………(Normalize edilmiş, ince tanelidir. İrileştirmemek için) Th: -………( ince tanelidir. İrileştirmemek için yapmayız)
FM: G4Si1 a: 355 MPa FM: G695 M21 Mn4NiMo
a: 355 MPa a: 690 MPa
Yapı Çeliğidir
Yapı Çeliğidir Normalize edilmiştir. Bu tip çeliklerde 15 mm’ye kadar dkalınlık ve E değeri aynı
Termomekanik haddelenmiş, Soğuk şekillendirilebilir Deoksidasyon durumu: Min FN seçilmelidir.
Çizgisel paso uygulanır(E değerine göre) 0 C’de 27 Joule Tokluk verir Yüksek dayanımlı ince taneli yapı çeliğidir
%C:0,18 , %Mn:1,4 civarındadır. Q: Islah edilmiş
Punta öncesi ön ısıtma +50 C fazla olmalıdır L1: Düşük sıcaklık -60 C’de 27 Joule Tokluk verir

P460NL P460 QL P460ML

d=30 mm // 135 d=25 mm // 111 d=25 mm // 111

Tv:100 – 120 C Tv: 100 C Tv: 20 C (Zaten M olabilmesi için %C<0,1 olması lazım, böyle bir düşük
Tz:<=200 C (460 MPa yüksek bir değer olduğu için pasolar arası Tz: <=200 C (Mekanik özellikler için dikkat edilmeli, Taneler irileşmesin diye) karbonlu yapıda sertleşme eğilimi olmayacağından ön ısıtmaya gerek yoktur.)
sıcaklığa dikkat ediyoruz, 355 MPA olsaydı gerek olmazdı) E: <=16 - 18 kj/cm (Kalınlığa göre belirlenir; 25 mm) Tz: <=200
E: Yok (N özel işlem değil) E: 16-18 kj/cm
a: 460 MPa
a: 460 MPa a: 460 MPa
Basınçlı Kap Çeliğidir
Basınçlı Kap Çeliğidir Islah Edilmiştir Basınçlı Kap Çeliğidir
Normalize edilmiştir -40 C’de 27 Joule Tokluk verir Termomekanik Haddelenmiştir
Çizgisel Paso tekniği kullanılır (E değerine göre) Çizgisel paso uygulanır (E değerine göre) Çizgisel Paso Kullanılır.
Düşük Sıcaklık -50 C’de 27 Joule Tokluk Verir

S355J2+M S700MC NOTLAR:

Termomekanik haddelnmiş (M) ise Ön ısıtmaya ihtiyaç yok

d=40 mm // MAG Tv: …….. (20 C) Normalize edilmiş (N) ise Isıl işleme gerek yok
Tz:<=200 C E malzeme kalınlığına göre belirlenir.
Tv: …….. (20 C) E: <=20 kj/cm E belirli ise Çizgisel paso kullanılmalıdır
Çizgisel pasonun yanısıra Tz ve E’yi sınırlamamızın nedeni tane
Tz:<=200 C a: 700 MPa iriliğine sebebiyet vermemek. Dayanç ve Tokluğun düşmesini
E: <=25 kj/cm engellemek.
Th: -………( ince tanelidir. İrileştirmemek için yapmayız) Yapı Çeliğidir. Puntalamalarda sertleşme olmasın diye ön ısıtma sıcaklığı 50 derece
a: 355 MPa Soğuk Şekillendirmeye Uygun (C: Coldwork)
daha arttırılmalıdır.
Kaynaklanabilirlik Ceş, değerine ve Kalınlığa bağlıdır;
Termomekanik Haddelenmiş (M) Ceş<0,45 ise Tv’ye gerek yok
Yapı Çeliğidir Çizgisel Paso ile kaynatılır (E değerine göre) 0,45<Ceş<0,60 ise 100 – 200 C Tv gerekir
Termomekanik Haddelenmiş Çizgisel pasonun yanısıra Tz ve E’yi sınırlamamızın nedeni tane iriliğine 0,60<Ceş ise 200 C üstünde Tv gerekir
Puntalamada Tv +50 C arttırılır yoksa sertleşme olur sebebiyet vermemek. Dayanç ve Tokluğun düşmesini engellemek.
Deoksidasyon: J2 & K2 = FF…(J2, J0 olursa min FN diyeceğiz)
Çizgisel Paso Kullanılır (E değerine göre)
Çizgisel pasonun yanısıra Tz ve E’yi sınırlamamızın
nedeni tane iriliğine sebebiyet vermemek. Dayanç ve
Tokluğun düşmesini engellemek.