Professional Documents
Culture Documents
#Η Πορεία Προς Τον Κόκκινο Δεκέμβρη 1
#Η Πορεία Προς Τον Κόκκινο Δεκέμβρη 1
Φθινόπωρο του 1944. Η γερμανική κατοχή στην Ελλάδα πλησιάζει προς το τέλος της.
Η πολυπόθητη λευτεριά δεν αργεί. Ο ελληνικός λαός, οργανωμένος κάτω απ’ τη σημαία
του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, παλεύει με κάθε τρόπο ώστε η πολυπόθητη απελευθέρωση να
έρθει μια ώρα αρχύτερα. Η ανάπτυξη του αντάρτικου σε όλη τη χώρα, οι νίκες του
ΕΛΑΣ εναντίον των γερμανών και των ελλήνων συνεργατών τους, των Ταγμάτων
Ασφαλείας και της χωροφυλακής, αλλά και οι λαμπρές νίκες του Κόκκινου Στρατού στη
Σοβιετική Ενωση, αναγκάζουν του Γερμανούς ναζί να αρχίσουν την αποχώρηση από
μια σειρά χώρες και από την Ελλάδα.
Στη χώρα μας ταυτόχρονα με την οργάνωση του λαϊκού απελευθερωτικού στρατού,
συγκροτήθηκε, το Μάη του 1944, η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής
Απελευθέρωσης), η Κυβέρνηση του Βουνού, που άρχισε να οικοδομεί σε όλη σχεδόν
την ύπαιθρο τη λαϊκή εξουσία. Η εξέλιξη αυτή ήταν που τρόμαζε περισσότερο απ’ όλα
τον ελληνικό αστικό κόσμο και την «εξόριστη κυβέρνηση» του Γεωργίου
Παπανδρέου, που δεν είχε καμιά πραγματική εξουσία και στηριζόταν μόνο από τους
Αγγλους. Δεν ήθελαν σε καμιά περίπτωση ο λαός να καταφέρει να θέσει τις βάσεις της
λαϊκής εξουσίας, να οικοδομήσει μόνος του το μέλλον του, χωρίς προστάτες, χωρίς
εκμεταλλευτές. Όπως έλεγε ο Δ. Γληνός: «…περισσότερο απ’ όλα φοβούνται τον ίδιο το
λαό. Φοβούνται το ξύπνημά του…φοβούνται μήπως σαν θα πάρει ο λαός στα χέρια του
τις ελευθερίες του, δε θα είναι εκείνοι που θα τον οδηγήσουν στην παραπέρα πολιτική
ζωή…Και τους τρομάζει κάθε λαϊκό κίνημα, κάθε αληθινό ξύπνημα του λαού, κάθε
μαζική πάλη». (Δ. Γληνός, «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ», σελ 50, εκδ. Ο Ρήγας).
Γι αυτό προσπάθησαν με κάθε τρόπο να υποβαθμίσουν τον αγώνα του ελληνικού
λαού, να συκοφαντήσουν το ΚΚΕ (τη ραχοκοκαλιά του ΕΑΜικού κινήματος), να
στιγματίσουν τους αντάρτες με την κατηγορία του δολοφόνου, να εξισώσουν τον ΕΛΑΣ
με τους γερμανοτσολιάδες. Αυτό φάνηκε πολύ καθαρά στο Συνέδριο του Λιβάνου
(17-20 Μάη του 1944). Στο Συνέδριο αυτό, που ήταν από τις κρισιμότερες στιγμές του
εθνικοαπελευθερωτικού μας κινήματος, η ηγεσία του ΕΑΜ σύρθηκε σε μια συζήτηση
διάλυσης της ΠΕΕΑ και δημιουργίας κυβέρνησης με τα παλιά αστικά κόμματα που είχαν
καταργηθεί προπολεμικά από τη μεταξική δικτατορία. Η στάση των εκπροσώπων των
αστικών κομμάτων και του Γ. Παπανδρέου απέναντι στους εκπροσώπους του ΕΑΜ ήταν
εξοργιστική. Κάθε λόγος τους ήταν και ένα αντικομμουνιστικό παραλήρημα.
Χαρακτηριστικές είναι οι φράσεις του Γ. Παπανδρέου όταν περιέγραφε την κατάσταση
στην Ελλάδα. Σε μια απροκάλυπτη προσπάθεια σπίλωση του ηρωικού αγώνα του ΕΑΜ
και του ΕΛΑΣ είπε:
«… κόλαση είναι σήμερα η κατάσταση στην πατρίδα μας. Σφάζουν οι Γερμανοί,
σφάζουν τα Τάγματα Ασφαλείας, σφάζουν και οι αντάρτες… Με την τρομοκρατία του
ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, εδημιουργήθηκε δυστυχώς, το ψυχολογικό κλίμα, που επέτρεψε στους
Γερμανούς να επιτύχουν στον τρίτο χρόνο της δουλείας ό,τι δεν είχαν κατορθώσει κατά
τα δύο πρώτα χρόνια: την κατασκευήν των Ταγμάτων Ασφαλείας...» (Σταύρου
Αβδουλου «Γιατί χάθηκε η νίκη», σελ. 76, εκδ. προσκήνιο)
Οι άνθρωποι που ηγήθηκαν του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ βρέθηκαν κατηγορούμενοι για τον
αγώνα τους και την προσφορά τους στην απελευθέρωση της πατρίδας. Αυτοί που δεν
πρόσφεραν τίποτα στον αγώνα, αυτοί που με την πρώτη ευκαιρία αναζήτησαν σιγουριά
και ασφάλεια στο Κάιρο έγιναν κατήγοροι και κριτές του ελληνικού λαού. Δεν είναι
τυχαίο που ο Δ. Βλαντάς είπε για το συνέδριο του Λιβάνου ότι ήταν συνεδρίαση
εκτάκτου στρατοδικείου.
Στο συνέδριο συμμετείχαν εκπρόσωποι της ΠΕΕΑ, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ (Σβώλος,
Αγγελόπουλος, Πορφυρογένης, Ρούσος, Σαράφης κ.α.) αντιπρόσωποι της
«κυβέρνησης» Παπανδρέου, των παλιών αστικών κομμάτων καθώς και εκπρόσωποι του
ΕΔΕΣ και της ΕΚΚΑ (οργανώσεις που δεν είχαν σχεδόν κανένα λαϊκό έρεισμα). Οι
αποφάσεις του Συνεδρίου ήταν μια σημαντική υποχώρηση του ΕΑΜ, μια πολιτική ήττα
του ΚΚΕ, που, χωρίς να υπάρχει κανένας ουσιαστικός λόγος, υπέγραψε συμφωνία για
κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τον Παπανδρέου. Καταδικαζόταν το δημοκρατικό
κίνημα των στρατιωτών της Μ. Ανατολής, αποφασίστηκε η δημιουργία εθνικού στρατού
(δηλαδή έπρεπε να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ) και αναγνωριζόταν στους Αγγλους το δικαίωμα να
επέμβουν στα εσωτερικά της Ελλάδας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι έθετε το ΕΑΜ
κάτω απ’ τις διαταγές της βασιλικής κυβέρνησης του Παπανδρέου που λειτουργούσε
κάτω από την επίβλεψη των Αγγλων ιμπεριαλιστών. Βέβαια το Εθνικό Συμβούλιο της
ΠΕΕΑ καθώς και όλες οι οργανώσεις του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, αμέσως μετά τη
συμφωνία του Λιβάνου, την καταδίκασαν και ζήτησαν την ανάκλησή της.
Ο Θανάσης Χατζής περιγράφει πολύ χαρακτηριστικά την αντίδραση του Εθνικού
Συμβουλίου της ΠΕΕΑ στις 27 Μάη, όταν ένας απ’ τους γραμματείς του Συμβουλίου
διάβαζε τους όρους της συμφωνίας: «Όταν ο γραμματέας διάβασε την τελευταία
παράγραφο … ένα αυθόρμητο, ομόφωνο και βροντερό ΑΙΣΧΟΣ! τάραξε την αίθουσα.
Ορθιοι οι εθνοσύμβουλοι απαιτούσαν την άμεση ανάκληση της αντιπροσωπείας». (Θ.
Χατζή «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε» τόμος Γ, σελ. 215, εκδ. Δωρικός).
Αλλά και ο ίδιος ο Ζέβγος στην ομιλία του ως εκπρόσωπος του ΚΚΕ, μεταξύ άλλων
είπε: «Κάνοντας ένα βήμα προς τα πίσω, με την αποδοχή μιας ενότητας δουλείας, θα
διαπράτταμε μια προδοσία της χείριστης μορφής. Το εθνικό Συμβούλιο ποτέ δε θα
δεχτεί μια τέτοια πράξη» (Θ. Χατζή, τόμος Γ, σελ. 216).
Το κακό όμως είχε γίνει. Οι αυταπάτες που είχαν πολλά ηγετικά στελέχη του ΕΑΜ για
μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας και οι λανθασμένες απόψεις για μια ειρηνική
απελευθέρωση σε συνεργασία με τους αντιπροσώπους των αστών, οδήγησαν στην
τήρηση της απαράδεκτης συμφωνίας.
Ο μόνος από την αντιπροσωπεία που αντέδρασε στους υβριστικούς λόγους για το ΕΑΜ
αλλά και την ίδια τη συμφωνία ήταν ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης που
προσπάθησε να ανατρέψει το κλίμα αλλά δεν είχε την υποστήριξη ούτε και των
ΕΑΜικών αντιπροσώπων που για χάρη της επίτευξης συμφωνίας τον καλούσαν να
σωπάσει.
Βιβλιογραφία
1. Σταύρου Αβδουλου, «Γιατί χάθηκε η νίκη», εκδ. Προσκήνιο
2. Σόλωνα Γρηγοριάδη, «Συνοπτική ιστορία της Εθνικής αντίστασης 1941-
1944», εκδ. Καπόπουλος
3. Φοίβου Γρηγοριάδη, «Βρετανοί, το αντάρτικο, απελευθέρωσις» (τόμοι 7, 8),
εκδ. Νεόκοσμος
4. Mark Mazower: «Στην Ελλάδα του Χίτλερ», εκδ. Αλεξάνδρεια
5. «Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης 1940-1945», συλλογικό, εκδ. Σύγχρονη
Εποχή
6. Dominique Eudes, «Οι καπετάνιοι», εκδ. Εξάντας.
7. Βάσου Μαθιόπουλου, «Ο Δεκέμβρης του 1944», εκδ. Νέα Σύνορα - Λιβάνη
8. Θ. Χατζή «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε» τόμοι Γ, Δ, εκδ. Δωρικός
9. Σπύρου Γασπαρινάτου «Απελευθέρωση, Δεκεμβριανά, Βάρκιζα», τόμος Α,
εκδ. Σιδέρης
10. Δ. Γληνού, «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ», εκδ. Ο Ρήγας
11. Νίκου Ψυρούκη, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας» τόμος Α, εκδ.
επικαιρότητα
12. Τάσου Βουρνά, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας», εκδ. Τολίδη
13. «ΚΚΕ, επίσημα κείμενα», τόμος 5ος, εκδ. Σύγχρονη Εποχή