Nestkast voor mezen

Jullie maken een nestkast voor mezen (koolmezen of pimpelmezen). Beide mezensoorten broeden in een
holte. Dit kan een natuurlijke holte zijn, bv. een holte in een boom, maar ook een nestkast. Als je nestkast
aan een aantal eisen voldoet en op een juiste plek is opgehangen, dan is er een grote kans dat mezen hierin
gaan nestelen.

Afbeelding 1: Herkennen van pimpelmees en koolmees

Hoewel er overeenkomsten zijn in het nestelgedrag van beide mezensoorten, zijn er ook verschillen.
Koolmees Pimpelmees
broedperiode april – juli april - augustus
duur van de bouw van het nest (dagen) 2 – 30 2 – 30
aantal eieren (1 per dag) 7 - 11 7 - 14
broedduur 12 - 14 12 - 14
aantal dagen dat de jongen daarna nog nestblijven 18 - 21 18 - 21
aantal legsels per seizoen (jaar) 1 (soms 2) 1 (soms 2)
aantal dagen dat de mezen gebruikmaken van de ± 50 ± 50
nestkast (bouwen van het nest tot uitvliegen van de
jongen)
grootte van in-/uitvlieggat (mm.) 32 30

Maten van de nestkast (in mm.)

breedte lengte
dikte van planken 18
deksel 156 210
achter- en voorwand 120 270
zijwanden 156 270
 bodem 120 120
latjes (tegen het schuiven van de deksel) < 120
lat (voor de bevestiging van het hok) 350
afstand van bodem tot in-/uitvlieggat >190

Ophangen van de nestkast

 Een nestkast mag niet in de volle zon en regen hangen. Hang de invliegopening daarom het liefst in
oostelijke richting. Als deze richting niet mogelijk is, hang de nestkast dan toch op. Vogels bepalen zelf
wel of ze een nestkast aantrekkelijk vinden.
Als een nestkast onder een overkapping, dakrand of carport gehangen wordt, is er minder kans op
inregenen en opwarming door direct zonlicht. De richting van de vliegopening is dan van minder
belang.
 Mezen tikken nog al eens in de nestkast om te testen of de nestkast stevig is. Dit kan doorklinken in het
huis. Als tussen de nestkast en de muur een stukje rubber geplaatst wordt, zal het tikken minder
doorklinken.
 Hang een nestkast op minimaal 1,8 meter hoogte zodat katten er minder gemakkelijk bij kunnen.
Een kattengordel om een boomstam voorkomt dat een kat in de boom klimt.
 Zorg er voor dat de nestkast op een rustige plaats hangt waar de vogels niet of weinig gestoord
worden.
 Zorg voor een vrije aanvliegroute zonder takken en bladeren voor de invliegopening.
 Het territorium van mezen is vijftien meter rondom de nestkast. Hang een volgende nestkast voor
mezen bij voorkeur op dertig meter afstand van een andere nestkast.
Als je één nestkast voor en één achter het huis hangt, dan kan je met minder afstand toe: ook met
hemelsbreed maar twaalf meter ertussen, kan er best in beide kasten genesteld worden.
Uiteraard zijn niet alle mezen hetzelfde en zullen sommigen elkaar beter tolereren dan anderen.
Ook tolereren koolmezen en pimpelmezen elkaar meer dan echte soortgenoten.
 Gebruik vurenhout van achttien millimeter dik voor het maken van de nestkast. Dik hout isoleert goed.
 Een invlieggat groter dan 32 mm is niet erg, maar de kans op bijvoorbeeld een specht als indringer is
dan groter. De specht zal niet in de nestkast zelf komen, maar kan mogelijk wel een springend jong
pakken.
Een metalen beschermplaatje met een gat van dertig of tweeëndertig millimeter doorsnee kan voor de
nestkast geplaatst worden om te voorkomen dat een specht of andere onwelkome gast de toegang
groter maakt.
 Zet de deksel met één of twee borgpinnen, deuvels of haakjes vast. Zorg er wel voor dat de deksel van
de nestkast verwijderd kan worden, zodat de nestkast schoon kan worden gemaakt.
 Maak twee haakjes (of oogjes) aan de kast om hem op te kunnen hangen of maak gebruik van een
ophanglat.
 De vliegopening voor de nestkast van de pimpelmees is kleiner, omdat deze vogel kleiner is dan de
koolmees.
 Er mogen aan de binnenkant van de nestkast geen scherpe spijkers of andere oneffenheden zitten,
waaraan de vogels zich kunnen verwonden.
 Als er kieren in de kast zitten, kunnen deze met houtlijm dicht gemaakt. (Gebruikt houtlijm dat geschikt
is voor buitengebruik).
 De kast kan geverfd worden met beits. Hoewel het ook kan worden geverfd met carbolineum, valt dit
sterk af te raden, aangezien carbolineum erg schadelijk is voor het milieu. Andere soorten verf of lak
zijn niet geschikt, omdat deze vochtwisseling met de buitenlucht onmogelijk maken.
Nestkasten worden meestal bruin of groen gebeitst.
 Verf de binnenkant van een nestkast nooit!
 Een nestkast mag nooit in de zon worden opgehangen. Voor de jongen, die in het nest dicht tegen
elkaar aanliggen en zelf veel warmte produceren, kan de temperatuur te hoog worden.
 Stop geen materialen zoals stro of zaagsel in het nestkastje; ook geen organisch nestmateriaal van
cacao vezels en jute, dit is gevaarlijke nestmateriaal waar in diverse gevallen jonge meesjes in verstrikt
raakten (en dus vergroeiingen kregen of doodgingen).
 Als je graag wil dat de nestkast meer dan eens gebruikt wordt, dan moet je de binnenkant van de kast
één à twee maal per jaar worden controleren en evt. schoonmaken (zie: ‘Schoonmaken van de
nestkast’)

Schoonmaken van de nestkast

Als een nest er schoon uitziet, kan het na een maand na uitvliegen verwijderd worden. Sommigen mezen
gebruiken juist hun eigen nest een 2e maal.

Pas bij het schoonmaken van de nestkast op voor vogelvlooien en ander ongedierte! Als je een plastic zak
om je hand doet, dan is een nest op een gemakkelijke en hygiënische manier te verwijderen. Gebruik bij
het schoonmaken liefst altijd schoonmaak-/tuinhandschoenen. Gebruik je geen handschoenen, was dan
na het schoonmaken uitgebreid (minstens 20 sec.) je handen met zeep!

Als de nestkast gemakkelijk te verwijderen is, doe dan het volgende:

- Haal het nest uit de nestkast.
- Maak de nestkast daarna schoon met (kokend-) heet water.
- Laat de nestkast eventueel een dag drogen en hang deze weer op

Als de nestkast niet gemakkelijk te verwijderen is, doe dan het volgende:
- Haal het nest uit de nestkast en probeer zoveel mogelijk takjes en mos te verwijderen. Als er een
mogelijkheid is de nestkast 'uit te stofzuigen' dan is dat ook een mogelijkheid om ongedierte te
verwijderen.

Omdat mezen in de winter vaak in de nestkast slapen en daar dan ook poepen, is het verstandig de
nestkast half maart te controleren en zo nodig (nogmaals) schoon te maken.

Bronnen/meer informatie
NESTKAST VOOR KOOLMEZEN EN PIMPELMEZEN. (Z.D.). GERAADPLEEGD 30 NOVEMBER 2020, VAN
HTTPS://MEZEN.MADELEN.NL/NESTKAST.HTML

NESTKASTEN OPHANGEN. (Z.D.). GERAADPLEEGD 30 NOVEMBER 2020, VAN HTTPS://WWW.VOGELBESCHERMING.NL/IN-

MIJN-TUIN/NESTKASTEN/NESTKASTEN-OPHANGEN

ZELF EEN NESTKAST MAKEN. (Z.D.). GERAADPLEEGD 30 NOVEMBER 2020, VAN https://www.vogelbescherming.nl/in-
mijn-tuin/nestkasten/zelf-een-nestkast-maken
BIJLAGE 2