Pengenalan Kumpulan Vektor

Semua pengubah 3 fasa diberi rujukan kumpulan vektor untuk mengenal pasti tatarajah
sambungan ketiga-tiga gegelung pada bahagian utama dan pendua. Kumpulan vektor atau
cara sambungan ketiga-tiga gegelung pada bahagian utama dan pendua memberi maklumat
tentang sudut fasa antara bahagian utama dan pendua.

Kumpulan Vektor (Vector Group)

1. Belitan pengubah tiga fasa boleh dihubungkan dengan beberapa cara. Kumpulan vektor
pengubah ditentukan berdasarkan sambungan belitan. Kumpulan vektor pengubah
ditunjukkan pada Plat Nama pengubah oleh pengeluar.
Untuk rujukkan : https://www.electronicshub.org/three-phase-transformer/

Plat Nama Pengubah

2. Kumpulan vektor diperkenalkan kerana konfigurasi tertentu sambungan belitan pengubah

yang menunjukkan perbezaan fasa antara bahgian primer dan sekunder.

3. Penentuan kumpulan vektor pengubah sangat penting sebelum menghubungkan dua atau
lebih pengubah secara selari. Sekiranya dua pengubah dari kumpulan vektor yang berbeza
disambungkan secara selari, lalu terjadilah perbezaan fasa antara sekunder pengubah dan
aliran arus yang besar wujud di antara kedua-dua pengubah yang menyebabkan kerugian.

1
Anjakan Fasa antara belitan HV dan LV.

1. Vektor belitan HV diambil sebagai vektor rujukan. Perpindahan vektor belitan lain dari
vektor rujukan, ianya diwakili dengan penggunaan muka angka jam dengan kaedah arah
putaran lawan jam.
Dalam matematik, fizik dan kejuruteraan, kuantiti vektor ialah kuantiti yang mempunyai magnitud dan arah
gerakan. Vektor Euclid lazimnya diwakili tembereng garis dengan arah tertentu, atau daripada segi grafik
dengan suatu anak panah, menyambungkan titik permulaan A dengan titik penamat B.

2. IS: 2026 (Bahagian 1V) -1977 memberikan 26 set sambungan bintang-bintang, bintang-
delta, dan bintang zigzag, delta-delta, delta star, delta-zigzag, zigzag star, zigzag-delta.
Perpindahan vektor belitan LV bervariasi dari 0° hingga -330° dalam langkah -30°, bergantung
pada kaedah sambungan.

3. Hampir tidak ada sistem kuasa yang menggunakan pelbagai jenis sambungan. Sebilangan
sambungan yang biasa digunakan dengan anjakan fasa 0, -300, -180 ″ dan -330 ° (tetapan
muka jam 0, 1, 6 dan 11).

4. Simbol untuk belitan voltan tinggi didahulukan, diikuti dengan simbol belitan dalam
urutan voltan yang semakin berkurang. Sebagai contoh sebuah pengubah 220/66/11 kV
sambungan bintang, bintang dan delta dan vektor 66 dan 11 kV belitan yang mempunyai
anjakan fasa 0° dan -330 ° dengan vektor rujukan (220 kV) akan ditunjukkan sebagai
Yy0 - Yd11.

5. Digit (0, 1, 11 dll) berkaitan dengan anjakan fasa antara belitan HV dan LV menggunakan
formasi muka jam. Frasa yang mewakili belitan HV diambil sebagai rujukan dan ditetapkan
pada pukul 12:00. Putaran fasa sentiasa berlawanan arah jam. (Diterima pakai
antarabangsa).

6. Menggunakan paparan muka jam sebagai sudut anjakan fasa. Ini adalah Kerana terdapat
12 jam pada muka jam, dan bulatan terdiri daripada 360 °. Oleh yang demikian setiap jam
mewakili 30 °. Oleh itu 1 = 30 °, 2 = 60 °, 3 = 90 °, 6 = 180 ° dan 12 = 0 ° atau 360 °.

7. Jarum minit ditetapkan pada jam 12 dan menggantikan garis ke voltan neutral (kadang kala
khayalan) belitan HV. Kedudukan ini selalu menjadi titik rujukan.

2
JARUM JAM / LV

JARUM MINIT / HV

Contoh :
Digit 0 = 0° bahawa frasa LV berada dalam fasa dengan frasa HV.
Digit 1 = 30° ketinggalan (LV ketinggalan HV dengan 30 °) kerana putaran
berlawanan arah jam.
Digit 11 = 330 ° ketinggalan atau 30 ° mendahului (LV mendahului HV dengan 30 °)
Digit 5 = 150 ° ketinggalan (LV ketinggalan HV dengan 150 °)
Digit 6 = 180 ° ketinggalan (LV ketinggalan HV dengan 180 °)

Apabila pengubah dikendalikan secara selari, adalah mustahak bahawa setiap fasa peralihan
adalah sama setiap satu. Keselarian berlaku apabila transformer terletak di satu kedudukan
dan disambungkan ke common bus bar (dilekatkan) atau terletak di lokasi yang berlainan
dengan terminal sekunder yang disambungkan melalui litar pengedaran atau transmisi yang
terdiri daripada kabel dan talian atas.

3
 Phase Shift Connection
Anjakan Fasa
(Deg)

0 Yy0 Dd0 Dz0

-30 lag Yd1 Dy1 Yz1

-60 lag Dd2 Dz2

-120 lag Dd4 Dz4

-150 lag Yd5 Dy5 Yz5

-180 lag Yy6 Dd6 Dz6

150 lead Yd7 Dy7 Yz7

120 lead Dd8 Dz8

60 lead Dd10 Dz10

30 lead Yd11 Dy11 Yz11

Bushing (TERMINAL) fasa pada pengubah tiga fasa ditandakan sama ada ABC, UVW atau 123
(modal sisi HV, huruf kecil sisi LV). Pengubah tiga fasa dua belitan boleh dibahagikan kepada
empat kategori utama

Group O’clock TC

Group I 0 o’clock, 0° delta/delta, star/star

Group II 6 o’clock, 180° delta/delta, star/star

Group III 1 o’clock, -30° star/delta, delta/star

Group IV 11 o’clock, +30° star/delta, delta/star

Minus indicates LV lagging HV, plus indicates LV leading HV

Tolak menunjukkan LV ketinggalan HV, tambah menunjukkan LV mendahului HV

4
Contoh Simbol Kumpulan Vector

Tatarajah sambungan lilitan utama dan sekunder.

Contoh; Dyn 11

Dimana,

D (huruf besar) adalah sambungan

Delta/Mesh pada bahagian voltan tinggi

untuk sistem 3 fasa 3 dawai.

yn (huruf kecil) adalah sambungan star/wye/bintang

pada bahagian voltan rendah dan mempunyai

punca neutral untuk dapatkan sistem 3fasa 4 dawai.

11 Menggunakan permukaan jam dan waktu (pukul sebelas) untuk

memberitahu tatarajah sambungan dan perbezaan sudut antara

bahagian utama dan pendua. Salah satu syarat untuk selarikan

pengubah 3 fasa.

5
Gambarajah Vektor dan frasa

GROUP Connection Connection

Yy0 Dd0

0
(0o)

Yd1 Dy1

1
( 30o)

Yy6 Dd6

6
( 180o)

6
 Yd11 Dy11

11
( - 30o)

7
 Prosedur Ujian Kumpulan Vektor Pengubah

Pengubah YNd11

1. Sambungkan titik neutral belitan sambungan bintang dengan bumi

2. Sambungkan titik 1U dari HV dan titik 2W dari LV bersama-sama

.
3. Berikan bekalan tiga fasa 415V ke terminal HV

4. Ambil ukuran / bacaan voltan antara terminal 2U-1N, 2V-1N, 2W-1N,

(voltan antara setiap terminal LV dan neutral HV).

5. Ukur juga voltan antara terminal 2V-1V, 2W-1W dan 2V-1W.

Bagi Pengubah YNd11, kesimpulannya,

2U-1N > 2V-1N > 2W-1N

2V-1W > 2V-1V or 2W-1W .

Ujian kumpulan vektor pengubah untuk kumpulan lain juga boleh dilakukan dengan cara yang
serupa

8
9