Professional Documents
Culture Documents
S.Y 2020-2021
Yunit 1: Heograpiya at Kabuhayan sa Asya
Monsoon – Ito ay uri ng panahon na nagtatagal nang ilang buwan at tumutukoy rin sa
pagdadala ng tubig-ulan galling sa mga katubigan.
Tropikal – Ito ay uri ng klima na nagtataglay ng dalawang tiyak na panahon: tag-ulan at
tag-init.
Temperate – Binubuo ng klimang temperate ang katamtamang init at lamig na
nararanasan halos sa buong taon.
Polar – Buong taon naglalamig at nagyeyelo ang mga lugar na sakop ng klimang polar.
Makikita sa mga biomes o mga lugar na may iisang uri ng klima, halamanan, pangkat ng mga tao, at
hayop, ang uri ng pamayanan ng mga Asyano.
Tundra – lugar na halos walang puno at nakakaranas ng klimang malamig buong taon; sa
Gitna at Timog Asya ito kadalasang nararanasan.
Taiga – lugar na may mga kagubatang malamig at nakararanas ng klimang malamig
buong taon; sa Gitna at Timog Asya ito kadalasang nararanasan.
Grassland – lugar na maraming uri ng halaman at damong namumuhay sa katamtamang
klima; sa Bhutan, India, at Nepal ito makikita.
Disyerto – tuyo ito sa buong taon at kakaunti ang halaman na nabubuhay ritol ang
maraming bansa sa Kanlurang Asya ay katatagpuan ng mga disyerto.
Tropical Rainforest – maraming halaman, ngunit maulan at mainit na panahon ang
nararanasan dito.
Mountainous Forest – mga lupaing sakop nito ay puno ng mga kagubatan sa mga
kabundukan kadalasang temperate ang klimang nararanasan dito; sa Silangang Asya
makikita ang lupaing ito.
Pahina 1
Mga Kahanga-hangang Likhang Asyano
Kilala rin ang mga Asyano sa pagiging malikhain, matiyaga, masipag, at matapang. Ang ilan sa
kanilang nabuo ay ang mga sumusunod:
1. Hagdan-hagdang Palayan na binuo ng mga Ifugao sa Banaue. Nilikha ito ng mga Ifugao 2,000
taon nang nakalilipas at nagpapatunay sa kanilang kagalingan at larangan ng inhinyeriya at
agrikultura.
2. Dakilang Pader ng Tsina. Sinumulang itayo ito ng mga Tsino sa panahon ng pamumuno ni Qin
Shi Huangdi ng Dinastiyang Qin noong ika-7 na siglo BCE o Before Commen Era upang magsilbing
pananggalang sa pananakop ng mga barbarong Mongol na mula sa disyerto ng Gobi sa hilagang
bahagi ng Tsina.
3. Angkor Wat sa Cambodia. Ang templong ito naipatayo ni Suryavarman II sa gitna ng kagubatan
ng Cambodia noong Ika-12 na siglo CE o Common Era ay nagsilbing patunay na pagiging maka-
Diyos ng mga Khmer.
4. Borobudur sa Indonesia. Ito ay temple naman ng Mahayana Buddhismo na itinayo noong ika-9
na siglo AD upang magsilbing sentro ng mga mananampalataya ng Buddhismo.
5. Taj Mahal sa India. Ito ay isang mawsoleo na nagsilbing libingan ni Mumtaz Mahal na
paboritong asawa ng Mughal na Emperador na si Shah Jahan.
6. Al-Masjid Al-Haram. Ito ay ang pinakamalaking mosque sa buong daigdig at ang pinakabanal na
lugar sa Islam itinayo ito 3,000 taong nakalipas.
7. Mga Templo at Pagoda ng Bagan sa Burma. Matatagpuan dito ang mahigit sa 10,000 na
estruktura ang nakalaan sa relihiyon ng Buddhismo na makikita sa Silangan ng Burma.
8. Palayo ng Potala sa Tibet, Tsina. Dito nakatira ang Dalai Lama ang pinuno ng relihiyong
Buddhismo.
Pahina 2
TAKDANG ARALIN
Buuin ang analohiya. Isulat ang tamang salita bubuo sa analohiya sa bawat patlang.
Pahina 3
PAGSASANAY
Pagtambalin ang estruktura sa Hanay A sa bansang kinabibilangan nito sa Hanay B. Maaring
magkaroon ng isa pang sago ang dalawang estruktura sa Hanay A sa Hanay B.
Hanay A Hanay B
Pahina 4
PAGSUSULIT
A. Bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Ito ay lugar na halos walang puno at nakararanas ng klimang malamig sa buong taon.
a. taiga c. mountainous forest
b. tundra d. tropical rainforest
2. Ang lupaing sakop nito ay puno ng mga kagubatan sa mga kabundukan at kadalasang
may katamtamang klima.
a. disyerto c. mountainous forest
b. tropical rainforest d. taiga
3. Tuyo ito sa buong taon at kakaunti ang halamang nabubuhay rito.
a. disyerto c. tundra
b. taiga d. mountainous forest
4. Ito ay uri ng klima na may dalawang tiyak na panahon: tag-ulan at tag-init.
a. amihan c. monsoon
b. habagat d. tropical
5. Tinagurian itong “Bubong ng Daigdig”.
a. Palasyo ng Potala c. Philippine Deep
b. Bundok Everest d. Talampas ng Tibet
6. Ito ay pinakamainit na disyerto sa daigdig.
a. Rub al-Khali c. Sahara
b. Gobi d. Ural
7. Sa rehiyong ito matatagpuan ang pinakamalaking reserba ng langis sa daigdig.
a. Silangang Asya c. Timog-Silangang Asya
b. Kanlurang d. Hilagang Asya
8. Ito ang hangganan ng Asya sa kanluranan.
a. Bulunbunduking Ural c. Dagat Aegean
b. Caspian Sea d. Karagatang Pasipiko
9. Siya ang nagpatayo ng Angkor Wat.
a. Dalai Lama c. Qin Shi Huangdi
b. Suryavarman II d. Shah Jahan
10. Ipinatayo niya ang Taj Mahal.
a. Mumtaz Mahal c. Dalai Lama
b. Suryavarman II d. Shah Jahan
B. Tukuyin ang salitang inilalarawan ng mga sumusunod na pangungusap. Isulat ang sagot
sa patlang bago ang bilang:
Pahina 5
__________________________________2. Pinakamalawak na karagatan sa daigdig.
Pahina 6
Aralin 2: Mga Bansa sa Asya
Ang Asya ay binubuo ng 48 na mga bansa na may sari-sariling pamahalaan, teritoryo, batas, at
mamayang kumikilala sa kanilang pagkabansa. Iba-iba ang kanilang wika, kultura, lipunan,
ekonomiya, at politika. Alam mo ba kung ano-ano ang mga bansang bumubuo sa Asya? Ating
alamin.
Silangang Asya
1. Tsina- ito ang pinakamalaking bansa sa Asya na may sukat na 9,560,980 kilometro kuwadrado at sakop
nito ang malaking bahagdan ng lupain sa Silangang Asya.
2. Hapon- Ang Bansang Hapon ay may sukat na 377,944 kilometro kuwadrado na binubuo ng apat na
pangunahing pulo: Hokkaido, Shikoku, Honshu, at Kyushu.
3. Hilagang Korea- Ang bansang ito ay nasa pinakahilagang bahagi ng Asya. May lawak itong 120,538
kilometro kuwadrado.
4. Timog Korea- Nasa timog ito ng Hilagang Korea. Ang bansa ay may lawak na 100,210 kilometro
kuwadrado.
5. Mongolia- Ito ang tanging bansa na nasa Gitang Asya. May laki itong 1,564,115 kilometro kuwadrado.
6. Taiwan- Ito ay isang pulong nasa silangan ng Tsina. Ito ay may laki na 36,100 kilometro kuwadrado.
Timog-Silangang Asya
7. Brunei Darussalam- Ito ay may lawak na 5,765 kilometro kuwadrado. Isa sa bansang may pinakamalaking
reserba ng langis sa Timog-Silangang Asya.
8. Cambodia- Ito ay may lawak na 181,040 kilometro kuwadrado.
9. Indonesia- Ito ang pinakamalaking kapuluan sa buong daigdig na may lawak na 1,919,440 kilometro
kuwadrado.
10. Laos- May laki ito na 236,800 kilometro kuwadrado at tinagurian itong “Lupain ng Milyong Elepante”.
11. Malaysia- Inaabot ito ng 329,847 kilometro kuwadrado sa laki.
12. Myanmar- Burma lang isa pang pangalan para sa bansang ito. May 676,578 kilometro kuwadrado ang laki.
Tinagurian itong “Lupain ng Ginintuang Pagoda”.
13. Pilipinas- Ito ay may laki na 300,000 kilometro kuwadrado. Binubuo ito ng 7,107 na mga pulo. Tinatawag
din itong “Perlas ng Silangan” at binubuo ng mga pangunahing pulo ng Luzon, Visayas, at Mindanao.
14. Singapore- Ito ay pinakamaliit na bansa sa Timog-Silangang Asya na may laki na 716 kilometro kuwadrado.
15. Timor-Leste- May laking 15,000 kilometro kuwadrado ang Timor-Leste na kilala rin sa pangalang East
Timor.
16.Vietnam- May laki ang Vietnam na nasa 331,210 kilometro kuwadrado. Ito ang bansang nakaranas ng ilang
libong taon ng pananakop ng mga dayuhan tulad ng Tsino, Pranses, at Ruso.
17. Thailand- Ang tanging bansan sa Timog-Silangang Asya na hindi nasakot ng mga Kanluranin. Ito ay may
Pahina 7
lawak na 513,120 kiilometro kuwadrado.
Timog Asya
18. Afghanistan- Ito ay bansang may lawak na 652,000 kilometro kuwadrado. Naging tahanan din ito ng mga
kaharian ng mga sinaunang kabihasnan tulad ng Maurya at India.
19. Bangladesh- Ito ay may laking 147,570 kilometro kuwadrado at matatagpuan sa Silangan ng India.
20. Bhutan- Kaharian ito na may laking 38,394 kilometro kuwadrado. Tinagurian itong “Lupain ng Dragong
Kidlat”.
21. India- Ito ay ang pinakamalaking bansan sa Timog Asya na may lawak na 3,287,590 kilometro kuwadrado.
22. Maldives- Ang mga pulo ng Maldives ay may lawak na 300 kilometro kuwadrado. Ito ay ang pinakamaliit
na bansa sa buong mundo.
23. Nepal- May laking 140,797 kilometro kuwadrado ang Nepal. Dito matatagpuan ang pinakamataas na
bundok daigdig, ang Mt. Everest.
25. Sri Lanka- Ito ay may lawak na 65,600 kilometro kuwadrado. Dating tinawag ito na “Ceylon” ng mga
mananakop na Briton at nakilala ito bilang isa sa mga pinakamalaking tagaluwas ng tsaa sa daigdig.
Kanlurang Asya
26. Armenia- Ang bansang Armenia ay may lawak na 29,700 kilometro kuwadrado. Ito ay isang dating
kaharian na unang kumilala sa Kristiyanismo noong taong 301 AD.
27. Azerbaijan- May laking 86,600 kilometro kuwadrado ang bansang Azerbaijan.
28. Bahrain- Kaharian ito na may laki lamang na 760 kilometro kuwadrado. Ito ang bansang walang langis,
ngunit isa ito sa mga pinakamaunlad na bansa sa rehiyon.
29. Cyprus- Sa kanluran ng Lebanon matatagpuan ang Cyprus. May laki itong 9,200 kilometro kuwadrado.
30. Georgia- May laking 69,700 kilometro kuwadrado ang Georgia at kilala ito bilang isang bansang
gumagawa ng masarap na wine o alak.
31. Jordan- Ang laki ng Jordan ay 92,300 kilometro kuwadrado. Ang opisyal na pangalan nito ay ang”
Hashemite Kingdom of Jordan” na tahanan ng mga Hashemite, isang tribo ng mga nomadikong Arabo.
34. Israel- Ang Lupain ng Israel ay may lawak na 20,370 kilometro kuwadrado. Ito ay lupain ng mga hudyo at
naging tahanan ng Kristiyanismo.
35. Lebanon- Ito ay pinakamaliit na basan sa Kanlurang Asya. May laki itong 10,400 kilometro kuwadrado.
Pahina 8
36. Kuwait- May laki itong 17,818 kilometro kuwadrado. Napakayaman sa langis ang bansang ito at isa ito sa
pinakamayaman sa rehiyon.
37. Oman- May laking 212, 460 kilometro kuwadrado. “Guwardiya ng Golpo”
38. Qatar- may laki itong 11,000 kilometro kuwadrado. Masagana ang bansang ito sa natural gas at perlas.
39. Saudi Arabia- ito ang pinakamalaking bansa sa Kanlurang Asya na may laking 2,150,000 kilometro
kuwadrado. Narito ang pinakamalaking reserba ng langis sa buong daigdig.
40. Syria- ang laki ng Syria ay 71,498 kilometro kuwadrado. Narito naman ang isa sa mga lugar na tinitirhan
ng kabihasnang Sumer, ang pinakamatandang kabihasnan sa daigdig.
41. United Arab Emirates- Binubuo ito ng pitong emirates at may laking 82,800 kilometro kuwadrado.
Matatagpuan ditto ang Burj Khalifa, ang pinakamataas na gusali sa daigdig.
42. Turkey- Umabot sa 783,600 kilometro kuwadrado ang laki ng bansang Turkey.
43. Yemen- may laking 527,940 kilometro kuwadrado ang Yemen. Narito ang Gulf of Aden, isa sa mga
makasaysayang daungan ng barko sa daigdig.
Gitnang Asya
44. Kazakhstan- May laki itong 2,794,900 kilometro kuwadrado. Ito ang pinakamaunlad na bansa sa Gitnang Asya
dahil sa reserba nitong langis. Maituturing na pinakamalaking bansa sa relihiyon na hindi napapalibutan ng tubig.
46. Tajikistan- May laking 143,100 kilometro kuwadrado ang bansang Tajikistan.
47. Uzbekistan- May lawak itong 447,400 kilometro kuwadrado. May sari-saring yamang mineral dito tulad ng ginto,
uranium, at natural gas.
48. Turkmenistan – May laki itong 488,100 kilometro kuwadrado. Isang mahalagang likas na yaman ditto ang natural
gas. Ika-apat ito sa may pinakamalaking reserba ng natural gas sa daigdig.
Pahina 9
TAKDANG ARALIN
Isulat ang TAMA kung wasto ang pahayag tungkol sa mga bansa sa Asya at MALI
kung ito ay hindi wasto.
________________1. Hindi lahat ng bansa ay may kabisera.
________________2. Sabay naging bansa ang mga estado sa Gitnang Asya noong 1991.
________________5. Naging bahagi ng Unyong Soviet ang mga bansa sa Gitnang Asya.
________________9. Ang mamamayan ng isang bansa ay ang kabuuang dami ng tao sa loob ng
teritoryo nito.
Pahina 10
PAGSASANAY
Pahina 11
PAGSUSULIT
Tukuyin kung saang rehiyon ng Asya matatagpuan ang mga sumusunod na bansa.
Isulat ang sagot sa nakalaang espasyo.
______________________________1. Tsina
______________________________3. Thailand
______________________________4. India
______________________________5. Maldives
______________________________6. Armenia
______________________________7. Azerbaijan
______________________________8. Taiwan
______________________________9. Pilipinas
______________________________10. Uzbekistan
______________________________11. Tajikistan
______________________________12. Yemen
______________________________13. Oman
______________________________14. Georgia
______________________________15. Bangladesh
Pahina 12
Aralin 3: Heograpiya ng Timog-Silangang Asya
Nahahati sa dalawa ang rehiyon sa Timog-Silangang Asya: ang rehiyong nasa lupa o mainland at
ang rehiyong maritime na binubuo ng mga kapuluan.
1. Brunei Darussalam – Isa itong bansa na nasa isla ng Borneo, ang pinakamalaking pulo sa
Asya.
2. Indonesia – Ito ang bansang nasa pinakatimog na bahagi ng Timog-Silangang Asya.
3. Malaysia – Ang Malaysia ay bansang nahahati sa dalawang bahagi: ang Kanlurang
Malaysia na nasa bahaging mainland ng Timog-Silangang Asya, at ang Silangang
Malaysia na nasa isla ng Borneo sa bahaging maritime ng Timog-Silangang Asya.
4. Pilipinas- Nasa gawing silangan ang Pilipinas na nasa tabi ng Karagatang Pasipiko at
binubuo ito ng 7,107 na pulo.
5. Singapore – Ito ay isang lungsod na isa ring ganap na bansa o estado.
6. Timor-Leste – Nakapaloob sa mga kapuluan ng Indonesia ang bansang Timor-Leste.
TOPOGRAPIYA
Anyong Lupa
Pahina 13
Anyong Tubig
LIKAS NA YAMAN
Yamang Lupa
- Ang rehiyon ay sagana sa mga hilaw na sangkap o raw materials mula sa yamang lupa.
Yamang Hayop
Tamaraw
Binturong
Sumatran tiger
Yamang Mineral
Yamang Tubig
Tuna
Butanding
Pahina 15
_____________6. Ano ang tawag sa pinakamalaking perlas na natagpuan sa Pilipinas?
a. Perlas ng Silanganan
b. Perlas ni Allah
c. Perlas ng Dapit Hapon
d. Perlas ng Pilipinas
_____________9. Alin sa mga sumusunod ang tama tungkol sa mga likas na yaman ng Timog-
Silangang Asya?
_____________10. Alin sa mga sumusunod ang patunay ng ugnayan ng mga bansa sa Timog-
Silangang Asya?
Pahina 16
PAGSASANAY
Tukuyin ang inilalarawan ng mga sumusunod na pahayag. Isulat ang sagot sa patlang.
Pahina 17
PAGSUSULIT
A. Maglista ng mga anyong lupa at anyong tubig na makikita sa mga bansa sa tsart sa
ibaba.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Pahina 18
Aralin 4: Heograpiya ng Timog Asya
Topograpiya
Anyong Lupa
Hindu Kush
Grassland
Maldives
Anyong Tubig
1. Ilog Ganges
2. Ilong Indus
3. Ilong Brahmaputra
Klima
monsoon
taiga
grassland
Likas na Yaman
Yamang Lupa
Yamang Hayop
Yamang Mineral
coal
graphite
Pahina 19
iron
ore
manganese
mica
ginto
Yamang Tubig
landlocked
Lungsod ng Mohenjo-
Taj Mahal
Daro
(India)
(Pakistan)
Lumbini, Lundayan ni
Ang Ginintuang Temple Buddha (Nepal)
ng Amritsar
Pahina 20
TAKDANG ARALIN
Hindi tuwirang naranasan sa Pilipinas ang impluwensiyang Indyano sa pamamagitan ng
kalakalan. Naging mahalaga ang kalakalan sa pagitan ng Timog Asya at Timog-Silangang Asya, at
ang heograpiya ay may tungkulin sa pagpapatibay ng ugnayan ng Timog at Timog-Silangang
Asya. Kung ikaw ay namuhay noong panahon ng kalakalan ng India at Timog-Silangang Asya,
ano ang iyong sasabihin sa mga mangangalakal na Indyano? Paano mo sila pasasalamatan?
Magsulat ka ng lihan ng pasasalamat sa isang mangangalakal.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Pahina 21
PAGSASANAY
Isulat sa patlang ang titik ng tamang sagot.
a. Ilog Brahmaputra
b. Ilog Ganges
c. Ilog Indus
d. Wala sa nabanggit
________________3. Pag dating sa mga yamang tubig, saan kilala ang India?
a. Teknolohiya sa pangingisda
b. Pangingisda ng alamang
c. Pangingisda ng hipon
d. Wala sa nabanggit
a. Indian Subcontinent
b. Indian Continent
c. Kaharian ng India
d. Estado ng India
________________5. Anong hayop ang may katangi-tanging kulay na nasa Timog-Asya lamang
makikita?
a. rhinoceros
b. pilandok
c. tigre
d. tigreng Bengal
Pahina 22
________________6. Saang lugar sa India mararanasan ang panahong tropical at makikita ang
mga magagandang dalampasigan?
a. New delhi
b. Goa
c. Dhaka
d. Colombo
a. Ilog Brahmaputra
b. Ilog Tigris
c. Ilog Ganges
d. Ilong Indus
________________8. Bakit naging madali ang pananakop ng mga Kanluranin sa Timog Asya?
Pahina 23
PAGSUSULIT
A. Ayusin ang mga titik sa bawat bilang upang makabuo ng isang kumpletong salita.
Ipangkat sa tsart ang mga nabuong salita.
Pahina 24