Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
QUARTER 1 – WEEK 5.2
ANG PANG-EKONOMIKONG
PAMUMUHAY NG MGA PILIPINO SA
PANAHON NG PRE-KOLONYAL
Kumikitang Kabuhayan
Guide Card
Alamin
Learning Objectives:
Natatalakay ang kahalagahan ng
pinagkukunang yaman sa paghahanapbuhay
ng mga unang Pilipino kaugnay sa kapaligiran
Nakapagtatala ng mga hanapbuhay kaugnay
sa kapaligiran ng mga sinaunang Pilipino
Napahahalagahan ang kabuhayan sa
sinaunang panahon kaugnay sa kapaligiran
1
Subukin
Piliin Mo. Basahin at unawaing mabuti ang mga pangungusap. Piliin at isulat sa
sagutang papel ang titik ng tamang sagot.
1. Ang mga sumusunod ay mga naging hanapbuhay ng mga Pilipino. Alin sa
mga hanapbuhay ang luminang ng pakikipagkaibigan at pakikipag-
ugnayan ng mga sinaunang Pilipino sa mga dayuhan?
A. Paghahabi C. Pakikipagkalakalan
B. Pagsasaka D. Pangingisda
2. Ang mga sumusunod ay mga kagamitang panghanapbuhay ng mga
Pilipino. Alin sa mga sumusunod na kagamitan ang naging bunga ng
pagkamalikhain at ginamit sa paglalakbay ng mga unang Pilipino?
A. Bangka C. Pana
B. Bingwit D. Sibat
3. Ang mga sinaunang mangingisda ay gumamit ng mga kagamitang
makatutulong sa kanilang paghahanapbuhay . Alin sa mga sumusunod ang
kagamitang hindi nila ginamit?
A. Bingwit C. Lambat
B. Itak D. Salakab
4. Gumawa ng mga kagamitang yari sa bakal ang mga sinaunang Pilipino na
nakatulong upang maiangkop nila ang sarili sa kapaligiran at hanapbuhay.
Alin sa mga sumusunod ang ginamit ng ating mga ninuno sa pagkakaingin?
A. Bato C. Gulok
B. Balisong D. Sibat
5. Ang mga ninuno ay nakagawa ng mga palamuti sa katawan mula sa mga
karagatan. Anong bagay ang nalikha at naikalakal ng ating mga ninuno sa
mga dayuhan?
A. Hikaw C. Pulseras
B. Kuwintas yari sa perlas D. Singsing
6. Ang mga minero, magtotroso, at mangangaso ay tunay na nakikinabang sa
kapaligiran. Aling kapaligiran ang kanilang pinakikinabangan?
A. Dagat C. Kagubatan
B. Ilog D. Kapatagan
7. Ang mga Pilipino ay nag-ukit sa mga bangka tulad ng Vinta at nagkulay ng
tela upang maging kaakitakit. Anong katangian mayroon sila?
A. Magalang C. Masipag
B. Malikhain D. Matapat
8. Ang paninisid ng perlas at kabibe ay ginawa upang makalikha ng alahas o
palamuti sa katawan. Kaugnay ng kapaligiran, paano pinakinabangan ng
ating mga ninuno ang mga produktong ito?
A. Isinuot nila sa kanilang mga katawan.
B. Ipinamana nila sa kanilang mga anak.
C. Ipinamigay sa mga dayuhang kaibigan.
D. Ipinalit nila ng ibang produkto mula sa mga dayuhan.
9. Sa Gitnang Luzon ay pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay noon. Bakit
angkop ito sa kanilang lugar?
A. Sapagkat ito ay malapit sa kabundukan
B. Sapagkat may malawak itong kapatagan
C. Sapagkat ito ay may malawak na minahan
D. Sapagkat ito ay may malawak na katubigan
10. Noong unang panahon ay malawak ang kapatagan. Ano ang ginawang
pag-aangkop ng mga Pilipino upang sila ay makapagtanim?
A. Pinutol nila ang mga puno. C. Sininog nila ang kagubatan
B. Nilinis ang bahaging pwed D. Pinabayaan na lamang ang mga sunog
nilang pagtamnan. na bagay na galing sa kagubatan.
2
Balikan
Kumusta ka kaibigan?
Ako si Ana na tutulong sa iyo upang
maiugnay ang iyong kaalaman mula sa
nakaraan at bagong aralin.
Handa ka na ba?
Tuklasin
ACTIVITY CARD
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang naging kaugnayan ng kapaligiran sa hanapbuhay ng mga nani-
nirahan sa isang lugar?
2. Ano-ano ang kabuhayan ng mga unang Pilipino?
3. Ano-ano ang mga ginamit nilang kagamitan sa kanilang hanapbuhay?
3
Suriin
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang ipinapahayag sa bawat larawan?
2. Ano-anong hanapbuhay ang inilalarawan ng bawat
larawan?
3. Saan matatgpuan ang iba’t ibang hanapbuhay na
nakalarawan?
4
Pagpapalalim
ENRICHMENT CARD
Pagsasaka
Bago pa matapos ang Panahon ng Bagong Bato nang magsimulang magsaka
ang mga sinaunang Pilipino. Ang pagsasaka ang isa sa kanilang naging pangunahing
hanapbuhay.
May dalawang paraan ng pagsasaka ang mga Pilipino, ang pagkakaingin
(slash-and-burn) at pagsasaka sa pamamagitan ng pagbubungkal ng lupa. palay, niyog,
tubo at saging ang ilan sa mga halimbawa ng kanilang mga itinatananim.
Samantala, sa paggamit ng irigasyon o patubig ay dumami ang produksyon ng
kanilang pagkain dahilan upang maging sedentaryo ang panahanan ng mga sinaunang
Pilipino at dumami ang kanilang populasyon.
Pangingisda
Naging kapaki-pakinabang din para sa mga sinaunang Pilipino ang pagiging
insular ng Pilipinas. Dahil sa katubigang nakapaligid sa kapuluan ay naging pangunahing
kabuhayan din nila ang pangingisda. Lambat, bingwit, basket at lason ang pangunahing
kagamitan nila sa pangingisda. Ang lason na kanilang ginamit ay mula sa katas ng ugat
at dahon ng halaman. Bukod sa pangingisda, nanisid din ang mga unang Pilipino ng mga
perlas.
Pangangaso
Nangaso rin ang mga unang Pilipino. Gumamit sila ng mga bihag o patibong
tulad ng mga hukay upang makahuli ng malalaking hayop.
Pagmimina
Ang pagmimina ay isa pang gawaing ekonomiko noong sinaunang panahon.
Ginto ang pangunahing minimina ng mga sinaunang Pilipino.
5
Pagyamanin
Gabay na Tayahin 1
1.
2.
3.
4.
5.
7.
Pahalang
1. Pangunahing hanapbuhay ng mga unang Pilipino
3. Iniangkop ng mga unang Pilipino ang kanilang hanapbuhay
sa kanilang _________.
4. Sila ang gumawa ng Hagdan-hagdang Palayan sa Banaue.
6. Hanapbuhay ng mga nasa tabing ilog at dagat.
Pababa
1. Isang hanapbuhay na mga nakatira sa bundok at gubat
2. Isang paraan ng pagsasaka sa kabundukan.
5. Karaniwang hanapbuhay ng mga kababaihan.
7. Pangunahing itinatanim ng mga magsasaka.
6
Identipikasyon. Punan ng tamang sagot ang bawat
patlang
Gabay na Tayahin 2
7
Malayang Gawain 1
Ano Gawa Mo? Suriing mabuti ang mga larawan. Isulat sa patlang kung
anong hanapbuhay ang ipinapakita ng bawat isa.
Malayang Tayahin 1
Hanay A Hanay B
8
Malayang Gawain 2
Tabing
Ilog, dagat
at karagatan
Hanapbuhay ng
mga ninuno at
likas na yaman
bundok at
gubat kapatagan
Malayang Tayahin 2
9
RR
Isagawa
10
ASSESSMENT CARD
Tayahin
Binabati ko kayo!
Natapos na ang ating aralin tungkol sa uri ng
hanapbuhay ng ating mga ninuno. Nawa’y naging
malinaw sa inyo kung paano iniangkop ng mga
unang Pilipino ang kanilang hanapbuhay sa
kanilang kapaligiran. Isa pang pagsusulit ang
naghihintay sa iyo bago tayo magtapos.
Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong. Piliin at isulat ang tamang sagot sa
inyong sagutang papel.
1. Kung sa Gitnang Luzon ay pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay noon. Bakit
angkop ito sa kanilang lugar?
A. Sapagkat ito ay may malawak na minahan
B. Sapagkat ito ay may malawak na kapatagan
C. Sapagkat ito ay may malawak na katubigan
D. Sapagkat ito ay may malawak na kabundukan
2. Noong unang panahon ay may malawak na kagubatan. Ano ang ginawang pag-
aangkop ng mga Pilipino upang sila ay makapagtanim?
A. Pinutol nila ang mga puno.
B. Sinunog nila ang kagubatan.
C. Nilinis ang mga bahaging pwede nilang pagtamnan.
D. Pinabayaan na lamang ang mga sunog na bagay na galing sa kagubatan.
3. Ang mag-asawang sina Mang Mario at Aling Ely ay nakatira malapit sa tabing
dagat. Ano ang kanilang hanapbuhay?
A. Pagkakaingin C. Pagsasaka
B. Pagmimina D. Pangingisda
4. Marami ang naninirahan sa kabundukan ng Camarines Sur, Masbate, Mindoro at
lalawigang bulubundukin. Ano kayang hanapbuhay ang pwede sa mga lugar na
ito?
A. Paghahabi C. Pagsasaka
B. Pagmimina D. Pangingisda
5. Iniangkop ng mga unang Pilipino ang kanilang hanapbuhay sa kanilang
kapaligiran. Tumira sila sa kapatagan. Ano ang kanilang naging hanapbuhay?
A. Paghahabi C. Pagsasaka
B. Paggawa ng palayok D. Lahat ay tama
6. Ang pagpapalayok ay isang industriya ng mga sinaunang Pilipino. Sa sinaunang
lipunan sa Visayas, sino ang gumagawa ng mga palayok?
A. Kababaihan C. Matatanda sa barangay
B. Kalalakihan D. Namumuno sa barangay
7. Si Mang Karyo ay isang mangingisda. Gumagamit siya ng dinamita sa kanyang
pangingisda. Tama ba ang kanyang pamamaraan?
A. Opo, upang marami siyang makuhang isda.
B. Opo, upang mapadali ang kanyang pangingisda.
C. Hindi po, dahil makakaapekto ito sa mga isda at iba pang yamang tubig.
D. Hindi po, dahil baka masabugan ang kanyang sinasakyang bangka.
8. Ang mga sumusunod ay mga hanapbuhay ng mga nasa kabundukan MALIBAN sa
isa. Alin ito?
A. Paghahabi C. Pangangaso
B. Pagmimina D. Slash-and-burn
9. Ang pagtotroso ay isa ring hanapbuhay ng ating mga ninuno. Saan nila ginamit
ang malalaking troso?
A. Sa paggawa ng bahay C. Sa paggawa ng mga kasangkapan
B. Sa paggawa ng mga bangk D. Sa pagluluto
10. Ang sibat at pana ang pangunahing sandata ng mga sinaunang Pilipino. Ano ang
tawag sa taong gumagawa nito?
A. Doktor C. Minero
B. Karpintero D. Panday
11
B. Gumupit ng mga larawan ng iba’t ibang hanapbuhay . Idikit ito sa Coupon bond at
pangalanan ang mga ito
Susi sa Pagwawasto
Totoo Ba?
1. C 6. C
2. A 7. B
3. B 8. D
4. C 9. B
5. B 10. B
Magtalahanayan Tyo
Crossword Puzzle
1.p a g s a s a k a
2.p a
3.k a p a l i g i r a n
g m
5.p k 4. I f u g a o
a a m
g k i
h a n 7.p
a i a a
h n l
6.p a n g i n g i s d a
b i y
i n
Identipikasyon
1. pangangaso 3.pagtotroso
2. pagmimina 4. pangingisda
5. pagsasaka
12
Kabuhayan Natin
1. Pangingisda 6. pangangalakal
2. Pagsasaka 7. pagmimina
3. Pangangaso 8. pagpapanday
4. Pagkakaingin 9. paghahabi
5. Paggawa ng palayok
Pagtutugma
Hanay A Hanay B
13
Graphic Organizer
pangingisda
paninisid ng pakikipag-
perlas kalakalan
Tabing ilog,
dagat at
karagatan
Hanapbuhay ng
mga ninuno at mga
likas na yaman
bundok at kapatagan
gubat
Basahin at Sagutin
ASSESSMENT CARD
A.
1. B 6. A
2. C 7. C
3. D 8. A
4. B 9. B
5. D 10. D
14