Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
QUARTER 1 – WEEK 4.2
ANG PAMUMUHAY NG MGA
SINAUNANG PILIPINO SA PANAHONG
PRE- KOLONYAL
“Sulyap sa Nakaraan”
(Ang Pamumuhay ng mga Sinaunang
Pilipino Noong Sinaunang Panahon)
Alamin
guide Card
Learning Objectives:
• Natutukoy ang antas ng panlipunan na pamumuhay ng mga
sinaunang Pilipino sa panahong Pre-kolonyal.
• Napahahalagahan ang uri ng pamumuhay, pamamahala at
paniniwala ng mga sinaunang Pilipino noong panahong Pre-kolonyal.
Learning • Naipakikita ang pagpapahalaga sa sinaunang kabihasnan sa
Competency paggawa ng maikling dula.
1
Subukin
PANUTO: Bilugan ang titik ng iyong sagot ukol sa konseptong binibigyang-
kahulugan sa mgasumusunod na katanungan. Kung ang lahat ng sagot mo ay
tama, hindi mo na kailangang magpatuloy pa ngunit kapag may mali kang sagot,
kailangan mong magpatuloy hanggang sa huling gawain.
2
Balikan
Sa modyul na ito, tatalakayin ang mga paksa para sa Araling Panlipunan
baitang lima (5) tungkol sa uri ng pamumuhay ng mga sinaunang
Pilipino.Binibigyang linaw sa panimulang aralin na ito ang kahalagahan ng pag-
aaral sa mga paraan ng pamumuhay ng mga sinaunang Pilipino sa panahon ng
Pre- kolonyal. Bilang mag-aaral, mahalagang magkaroon ka ng malawak na
kaalaman sa mga sinaunang nakagisnan o pamumuhay ng ating mga ninuno.
Mahalagang mabigyan mo ng pansin ang mga gawi na nagpabago sa ating
pamumuhay at paano nga ba ito nakaapekto sa ating paghinaharap na
pamumuhay.
activity Card
Tuklasin
GAWAIN 1. Suriin ang mga larawan na makikita sa ibaba. Sagutin ang mga
sumusunod na katanungan.
3
Suriin
Datu at
Maginoo
kinabibilanagan ng
mga datu at maginoo
ang pinaka mataas na antas ng
panlipunan noong sinaunang
panahon
Maharlika at Timawa
Ang mga maharlika ang katuwang ng
datu sa pagpapanatili ng kaayusan sa
isang baragay. habang timawa naman
ang tawag sa mga tagasunod na
nakalaya sa pagkakaalipin. kabilang sa
pangkat ng mga maharlika ang mga
bagani sila ang mga mahuhusay na
mandirigma ng datu.
Alipin o Oripun
kabilang ang mga alipin o oripun sa pinakamababang
antas ng panlipunan noon. Sila ang kadalasang
naninilbihan sa mga datu at maginoo.
4
Uri ng Pamahalaan
Pamahalaang Sultanato
Pamahalaang Barangay
-pinamumunuan ito ng isang sultan.
-pinamumunuan ng isang datu
-binubuo ito ng 12 o higit pang nayon
-binubuo ng 30 hanggang 100
-kasama ng sultan ang mga
pamilya
Ruma Bichara sa pagpapanatili ng
-kaagapay ng datu ang mga
kapayapaan.
maharlika at mga lupon ng mga
-ang mga batas na ginagawa ng
matatanda sa paggawa ng batas
isang
upang mapanatili ang kaayusan sa
sultan ay dapat nakasunod sa
barangay.
katuruang Islam.
Sistema ng Paniniwala
Ang animismo at paganismo ay kapwa umiiral na uri ng
pananampalataya noon sa Pilipinas.Ang salitang animismo ay
nagmula sa salitang Latin na “anima” na nangangahulugang
“kaluluwa”. Ang paganismo naman ay nagmula sa salitang latin na
“paganus” na nangangahulugang “naninirahan sa nayon”.
Pinaniniwalaan din nila na may iisang Dakilang Nilalang na siyang
maylikha ng langit, lupa at tao. Tinawag siyang Bathala ng mga
Tagalog; Abba ng mga Cebuano; Kabunyian ng mga Ifugao; at
Laon ng mga Bisaya. Kadalasang mga kababaihan ang namumuno
sa mga gawaing espirituwal tinatawag silang Babaylan o
katalonan. Sila ang tumatayong tagapamagitan ng mga tao sa
diyos.
5
Enrichment Card
Pagpapalalim
Aliping Saguiguilid
•naninirahan sa tirahan ng datu o maharlika, araw man o gabi; maaaring
bumukod kapag nakapag-asawa.
•hindi maaaring magkaroon ng sariling ari-arian.
Ayuey
•pinakamababang pangkat ng oripun, naninilbihan kailanman naisin ng datu
Tumarampuk
•naninilbihan ng isang araw sa isang Linggo
•maaaring magbayad ng palay kapalit ng kanyang paninilbihan
Tumataban
•naninilbihan sa datu tuwing may piging o pagtitipon
6
Pagyamanin
GABAY NA GAWAIN 1
SINO SILA?
PANUTO: Tukuyin ang uri ng antas ng panlipunan na hinahanap sa bawat bilang
isulat ang DM kung ang konsepto ay tumutukoy sa pagiging Datu at Maginoo,
MTkung pagigingMaharlika at Timawa ang tinutukoy, at AO naman kung ito ay
tungkol sa mga Alipin o Oripun.
______1. Kabilang sa pangkat na ito ang mga bagani na nagsisilbing mga
mandirigma ng datu.
______2. Sila ay kabilang sa pinakamataas na antas ng panlipunan sa sinaunang
panahon sa Pilipias.
______3. Ang mga Ayuey at mga Aliping Namamahay ay kabilang sa anong antas
panlipunan?
______4. Kaagapay sila ng mga datu sa pagpapanatili ng kaayusan sa barangay.
______5. Tumataban ang tawag sa mga taong naninilbihan sa datu tuwing may
piging o kasiyahan.
GABAY NA TAYAHIN 1
7
GABAY NA GAWAIN 2
HANAY A HANAY B
___1. Naninilbihan ng isang araw sa A. Tumataban
isang Linggo sa Datu.
___2. Mga tagasunod na nakalaya B. Barangay
na sa pagiging Alipin
___3. Pamahalaang pinamumunuan C. Bagani
ng isang Datu.
___4. Katulong sa pagdaraos ng mga D. Tumarampuk
pagtitipon at katulong sa
paghahanda ng mga kailangan E. Timawa
ng datu sa paglalakbay.
___5. Magigiting na mandirigma ng F. Aliping Namamahay
mga datu.
GABAY NA TAYAHIN 2
8
MALAYANGGAWAIN #1
HANAP-SALITA!
PANUTO: Bilugan ang mga salitang mahahanap na may kinalaman sa
pamumuhay ng mga sinaunang Pilipino sa panahong Pre-kolonyal.
G A L A H T A B G H K L S Y K S A S
H T T D K R A S B N M H E Y S U A B
H E U A L A L I P I N U T H D L T A
A Y M T K M M A H G Y S D N G T G B
E K A U M N A E T A W A S B H A P A
D A T D M K O K U K R W W G K N O Y
R B A R A N G A Y M T E E S L A O L
Y R B G W L I M K N Y P R U M T Y A
S R A U P W W E M H U I T L B O W N
N T N Y P M S R L Y O U Y T W D A A
M W S D K M A H A R L I K A R D A S
A N I M I S M O S G H K L N W E R T
9
MALAYANG TAYAHIN #1
MAGINOO
ANTAS
PANLIPUNAN
ORIPUN
PAGANISMO
Sinaunang KATALONAN
Paniniwala
ISLAM
SHARIF ul-
HASHIM
Sinaunang
Pamprosesong Tanong Pamahalaan
1. Ano ang ginawang
hakbang ng mga
sinaunang Pilipino SHARIF
upang mapanatili ang KABUNGSUAN
kaayusan sa kanilang
pamayanan?
2. Paano napaunlad ng
mga sinaunang Pilipino
ang antas ng kanilang
pamumuhay?
10
MALAYANG GAWAIN #2
Sultan-
____________________________________________
____________________________________________
Datu-
____________________________________________
____________________________________________
Babaylan/Katalonan-
____________________________________________
____________________________________________
Alipin/Oripun-
____________________________________________
____________________________________________
Bagani-
____________________________________________
____________________________________________
Pamprosesong Tanong
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
11
MALAYANG TAYAHIN #2
PINAGBIYAK NA BUNGA
PANUTO: Itala sa ibaba ang mga pagkakahawig ng sinaunang pamumuhay
sa kasalukuyang panahon.
PARAAN NG PAMUMUHAY
NOON NGAYON
______________________ ______________________
______________________ ______________________
______________________ ______________________
______________________ ______________________
URI NG PAMAHALAAN
NOON NGAYON
______________________ ______________________
______________________ ______________________
______________________ ______________________
______________________ ______________________
12
Reflection card
Isaisip
PAGSUSURI SA NATUTUNAN
Suriin ang natutuhan at magsagawa ng pagninilay hinggil sa iyong pagkatuto
mula sa araling tinalakay. Isulat sa iyong kuwaderno ang talahanayan. Punan ng
ang wastong hanay sa talahanayan at sagutin ang mga kasunod na tanong.
Pamprosesong Tanong
13
Isagawa
14
assessment Card
Tayahin
15
8. Sa panahong Pre-kolonyal bumuo ang mga sinaunang Pilipino ng isang
pamahalaan upang mapanatili ang kaayusan sa pamayanan, alin ang
nagpapatunay sa pangyayaring ito?
A. Ang mga Pilipino ay nagtalaga ng datu o sultan na mamumuno sa kanila.
B. Ang mga Pilipino ay patuloy na nag-aaway sa mga lupang sinasaka
C. Nawalan ng halaga ang mga sinaunang kabihasnan
D. Hinintay ng mga Pilipino ang pagdating ng mga mananakop na
mamumuno sa kanila.
9. Mahalaga ang ugnayan ng mga tao na bumuo sa sinaunang lipunan. Ito ay
upang____________.
A. Mapanatili ang kapangyarihan ng mga pinuno.
B. Mahikayat ang mga mamamayan na makipagdigmaan
C. Makalikha ng sigalot sa pagitan ng mga datu, maharlika at alipin
D. Maiwasan ang hindi pagkakaunawaan sa bawat pangkat ng mga
Pilipino.
10. Malaki ang naging impluwensya ng mga paniniwala at tradisyon sa buhay ng
ating mga ninuno. Aling pahayag ang angkop dito?
A. Nagbago ang kanilang pamumuhay
B. Nanatili na lamang sila sa kanilang paniniwala
C. Nagkaroon ng alinlangan sa kanilang sarili
D. Naging gabay ang mga ito sa kanilang pang-araw-araw na buhay.
Reference Card
Araling Panlipunan 5 (Pilipinas Bilang Isang Bansa) Kagamitan ng mag-aaral
at gabay ng guro.
Araling Panlipunan (Most Essentials Learning Competencies Matrix)
https://nexxusaeris080795.wordpress.com/category/pre-kolonyal/
https://indio.fandom.com/tl/wiki/Panahon_ng_pre-kolonyal
Ang mga ginamit na lararawan para sa modyul na ito ay nagmula sa mga
ibat-ibang website na makikita sa Google.
16
ANSWER Card
Susi sa Pagwawasto
MALAYANG GAWAIN 1
PARA SA:
1. BATHALA 7. SULTANATO
MALAYANG GAWAIN 2
2. BARANGAY 8. SULTAN
MALAYANG TAYAHIN 2
3. ANIMISMO 9. TUMATABAN
ISAISIP at ISAGAWA
4. MAHARLIKA 10. DATU
(Malayang pagsagot ng Bata)
5. ALIPIN 11. AYUEY
6. BABAYLAN
1. BARANGAY 3. SULTANATO
2. SULTAN 4. DATU
17