Professional Documents
Culture Documents
Lecxumis Gvarebi
Lecxumis Gvarebi
მერაბ კეზევაძე
საგამომცემლო ცენტრი
ქუთაისი 2018
UDC (უაკ) 929.5(479.22)
კ 37
ISBN 978-9941-9610-8-3
წ ინ ა თქ მ ა
3
XIX საუკუნის ლეჩხუმში უკვე ისტორიულ ად არსებული რამდენიმე
გვარი აღარ დასტურდება, ზოგი საერთოდ დაკარგულია, ზოგმა კი
გეოგრაფია შეიცვალა. ასე მაგალითად, აღარ ჩანს გვარები: საკუთა
რიძე, ჩოჩივაძე (საჩხეური), ქოთბოძეიძე, ჭუჭულაძე (ჭაშლეთი). XVI
საუკუნეში აღვში ცხოვრობდნენ ცხვედიანები, ლახეფაში _ სივსი
ვეებ
ი, ნაკურალეშში _ გიორგობიანები, ხუტუნაშვილები, ოყურეშში
_ სივსივეები, ქვარიანები, უსახელოში _ გაბადაძეები, მაღრიანე
ბი, ჩხუტელში _ გოხიანები, რომლებიც როგორც აღვნიშნეთ, XIX
საუკუნეში აქ უკვე აღარ ცხოვრობდნენ. აღსანიშნავია, ისიც, რომ
ამ დროს ზოგი გვარი სხვადასხვა ფორმით გვხვდება. მაგალითად:
გოგიბაშვილი _ გოგებაშვილი, უგრეხელაშვილი _ უგრეხელიძე,
ლეფსწვერიძე _ ლეფსვერიძე, ნეფსწვერიძე, ჟღამაძე _ ჯღამაძე,
სამთელაძე _ სანთელაძე, სილაკაძე _ სილაგაძე. ლეჩხუმში, ისე რო
გორც საქართველოს სხვა რეგიონებში, გვართა დაკარგვას (გარდა
ამოწყვეტა-გადაშენებისა), XIX საუკუნის დასაწყისიდან იწვევს მიგ
რაციული პროცესები. მართალია, მას ნაკლებად შეეხ ო 1810-1812
წლებში შავი ჭირისა და 1819-1820 წლებში იმერეთის საეკლესიო
აჯანყების გამო გადასახლებები, მაგრამ 1840-1850 -იან წლებში მა
სობრივად ხდებოდა ბატონისგან გაქცევა და სხვა მხარეში „საშო
ვარზე წასვლა“, საიდანაც ზოგჯერ უკან აღარ ბრუნდებოდნენ.
ლეჩხუმში მოსახლე გვარსახელები მკვლევართა არაერთ წიგნშია
განხილული. მათგან განსაკუთრებულ ინტერესს იმსახურებს ისტო
რიკოსისა და ეთნოლოგის, როლანდ თოფჩიშვილის 1993 წელს გა
მოცემული „ლეჩხუმური გვარსახელები“, რომელშიც შესწავლილია
ლეჩხუმში მოსახლე ათობით გვარის ისტორია. აღნიშნული ნაშრომი
უცვლელადაა შეტანილი მისსავე წიგნში „ქართული გვარსახელების
ისტორიიდან“ წიგნი I, თბ. 2003.
წინამდებარე ნაშრომით შევეცადეთ მკითხველისათვის მიგვეწო
დებინა ცნობები XIX საუკუნის ლეჩხუმში არსებულ 280-მდე გვარ
სახელზე მათი სოციალური მდგომარეობისა და გავრცელების გე
ოგრაფიის ჩვენებით. ვფიქრობთ, აღნიშნული ინფორმაცია დიდად
დაეხმარება ქართული ანთროპონომიითა და გენეალოგიით დაინტე
რესებულ პირებს.
მერაბ კეზევაძე
4
ალპანა
სახელმწიფო და საეკლესიო საბატონო გლეხები
გლეხები
ფრუიძე ისიანი ხარაიშვილი
კვატაშიძე ხვადაგიანი
ფარცხალაძე ჯანაძე
ფრუიძე
აღვი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი ყრუაშვილი ბობოხიძე
მანდარია ჩიქოვანი ებაურიძე
თაგვაძე
სახელმწიფო და საეკლესიო
მიქაძე
გლეხები
მუშკუდიანი
ბობოხიძე ჩხეიძე
ჩაკვეტაძე
გოლეთიანი ჩხეტიანი
დავითულიანი ხეცურიანი ჩხეტიანი
მიქაძე ჯიაძე ხეცურიანი
მუშკუდიანი ხმელიძე
ჯიაძე
აჭარა
სახელმწიფო და საეკლესიო საბატონო გლეხები
გლეხები ფრუიძე
ფრუიძე
5
ბარდნალა
თავადები საბატონო გლეხები
ასათიანი ლეფსვერიძე
აზნაურები ლიპარტელიანი
ასათიანი ლორთქიფანიძე ცხვედიანი
დევდარიანი
ხაბულიანი
ბჭყალა
აზნაურები საბატონო გლეხები
ბაკურაძე ბაკურაძე
გოგიბაშვილი
სახელმწიფო და საეკლესიო გლეხები (გოგებაშვილი)
ქარსელაძე
ბაკურიძე ჯინჭარაძე
ყვირილიანი
ლომთაძე
ხუბუკელაშვილი
ჯინჭარაძე
გენდუში
თავადები საბატონო გლეხები
გელოვანი დავითულიანი
სახელმწიფო და საეკლესიო გლეხები სამთელაძე
ლუხუტაშვილი ქურციკიძე (სანთელაძე)
სამთელაძე ჭაბუკიანი სვანიძე
(სანთელაძე) ჭიღვარია
6
გვესო
აზნაურები საბატონო გლეხები
ბერიძე ჩიქოვანი ბენდუქიძე ქარსელაძე
გოგიძე ქურციკიძე
სახელმწიფო და საეკლესიო გოლეთიანი ყურაშვილი
გლეხები გუგავა შკუბლაძე
ბუაძე მუშკუდიანი გურული შკუბლიანი
გოგიძე ონიანი დავითულიანი ჩაკვეტაძე
გუგავა ქურციკიძე ლიპარტელიანი ჩხეტიანი
გურული ყურაშვილი ცვარიანი
უჩაძე
მამარდაშვილი შკუბლიანი
მდივანი
დერჩი
თავადები საბატონო გლეხები
ასათიანი ახვლედიანი ბანძალაძე მურუსიძე
(ბანძელაძე) ოყრეშიძე
აზნაურები გაბიძაშვილი სულწაძე
ასათიანი ქვარიანი გელენიძე შანიძე
გოლეთიანი ჩიტორელიძე
სახელმწიფო და საეკლესიო
კაკიტაძე ჩხაბერიძე
გლეხები
მანაგაძე ჭუმბაშვილი
ასათიანი მინდაძე მიქაუტაძე ჯილესაშვილი
ბანძალაძე სართანია
(ბანძელაძე) ქარსელაძე
7
დეხვირი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი ფალავანდიშვილი ასამბიანი მინდაძე
ახვლედიანი ყიფიანი ახვლედიანი სილაგაძე
მეიფარიანი ჩიქოვანი გასვიანი (სილაკაძე)
გურული ფრუიძე
სახელმწიფო და საეკლესიო ვაწაძე ქლიბაძე
გლეხები კენჭაძე ჭაბუკიანი
ლარცულიანი ხეცურიანი
კენჭაძე ხვადაგიანი
მეიფარიანი ჯიაძე
დღნორისა
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი ბაკურაძე გაბიძაშვილი
ახვლედიანი ქვარიანი გამსახურდია
თოთაძე
სახელმწიფო და საეკლესიო კახიძე
გლეხები ლომთაძე
მანაგაძე
არსენიძე მანაგაძე
მიქაუტაძე
ბენდელიანი მიქაუტაძე
სადილიანი
კახიძე სადილიანი სილაგაძე
ლომთაძე ჩხაბერიძე
ვანი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ნემსაძე ბანძალაძე
(ბანძელაძე)
სახელმწიფო და საეკლესიო გლეხები
ბანძალაძე (ბანძელაძე)
8
ზარაგულა
სახელმწიფო და საეკლესიო გლეხები
კოპალიანი ჯანელიძე
ლაზარიანი
ზოგიში
თავადები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი არჩვაძე ჭელიძე
აზნაურები გოქაძე ჭოხონელიძე
ახვლედიანი ზალკალიანი ხვადაგიანი
სახელმწიფო და საეკლესიო ისიანი ჯანაძე
გლეხები სილაგაძე
ჭოხონელიძე ხვადაგიანი
ზუბი
აზნაურები საბატონო გლეხები
გაგილაძე კუხალაშვილი ბენიძე
ლეფსვერიძე
სახელმწიფო და საეკლესიო მამარდაშვილი
გლეხები ომანაძე
ბენიძე მიქაძე ჩაკვეტაძე
კიკალიშვილი ომანაძე ხალიანი
მამარდაშვილი ყურაშვილი ჯანელიძე
9
თაბორი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ბაკურაძე ბაკურაძე
სადილიანი
სახელმწიფო და
ქარსელაძე
საეკლესიო გლეხები
ქარსელაძე შიშინაშვილი ხეცურიანი
ისუნდერი
აზნაურები საბატონო გლეხები
მანდარია აკობიძე ლიპარტელიანი
ბანძელაძე მამარდაშვილი
სახელმწიფო და გაბუნია უგრეხელაშვილი
საეკლესიო გლეხები თედორაშვილი ქომეთიანი
ლიპარტელიანი კუხალაშვილი ჩაკვეტაძე
ყურაშვილი
კენაში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი ახვლედიანი ახვლედიანი
ფალავანდიშვილი კენჭაძე
სახელმწიფო და ჩხეტიანი
საეკლესიო გლეხები
კენჭაძე რატიანი
ლაბეჭინა
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები ალალიძე
ჯინჭარაძე კენჭაძე
ქარსელაძე
10
ლაილაში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი ახვლედიანი ონიანი
გიორგობიანი გიორგობიანი სვანიძე
სახელმწიფო და გოლოძე ჩახჩხიანი
საეკლესიო გლეხები გოქაძე ჩხეტიანი
ლაშხი ერბელიძე ცხვედიანი
მანაგაძე თვარაძე ხეცურიანი
მოწონელიძე ლეფსვერიძე ხუბუკელაშვილი
ყუბუსიძე ლეშკაშელი ჯანხოთელი
ჩანგელიანი მესხაძე ჯინჭარაძე
ლაილაში (დაბა)
სახელმწიფო და საბატონო
საეკლესიო გლეხები გლეხები
ალხაზოვი კაჭკაჭიშვილი მესხაძე
ანასოვი კიკალიშვილი ჩაჩხიანი
არონაშვილი ლაშხი
ბათიაშვილი მარდახიაშვილი
ბაინდუროვი მეგრელიშვილი
ბებერაშვილი მოძღვრიშვილი
ბერუჩაშვილი მოწონელიძე
ბინიაშვილი სეფიაშვილი
გაჩეჩილაძე ჯანუაშვილი
ვაწაძე ჯაფარიძე
ზონენაშვილი ჯინჭარაძე
ლარჩვალი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ჩარკვიანი ფუტკარაძე
ჩიხლაძე
ხეცურიანი
11
ლასურიაში
თავადები საბატონო გლეხები
გელოვანი ახვლედიანი სვანიძე
ჩიქოვანი ბაქრაძე სილაგაძე
აზნაურები ბრეგვაძე (სილაკაძე)
ახვლედიანი კანაჩაძე ფანჯარაძე
ლორთქმანიძე კაპანაძე ცხვედიანი
სახელმწიფო და კობერიძე ჭაბუკიანი
საეკლესიო გლეხები მოდებაძე ხეცურიანი
მუშკუდიანი ხეცურიანი მუშკუდიანი ჯამბურიძე
სულწაძე პაჭკორია
ლასხანა
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი ბერულავა ყვირილიანი
გასვიანი ბურჯალიანი ჭაბუკიანი
ლაჭყეპიანი ჭელიძე
მეშველიანი ჭიღვარია
სილაკაძე ხმელიძე
ლაცორია
თავადები საბატონო გლეხები
გელოვანი აბაშიძე
ახვლედიანი
სახელმწიფო და ბენდელიანი
საეკლესიო გლეხები ლარცულიანი
ახვლედიანი სილაგაძე მაღრიანი
ონიანი
კიბაბიძე
ლაჭეპიტა
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები გოგიძე
უგრეხელაშვილი მუშკუდიანი
(უგრეხელიძე) უგრეხელაშვილი
12
ლახეფა
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები ყურაშვილი
ჩაკვეტაძე
ბეშიძე ჩაკვეტაძე1
ლაჯანა
თავადები საბატონო გლეხები
გელოვანი
დავითულიანი მეგრელი
აზნაურები ლაკვეხელიანი ურთმელიძე
გიორგობიანი ლეშკაშელი ქლიბაძე
ლიპარტელიანი ჩხეტიანი
სახელმწიფო და
მახარობლიძე ჭოხონელიძე
საეკლესიო გლეხები
გელოვანი
ლეშკაშელი
მახარობლიძე
ლესინდი
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები აბაშიძე სილაგაძე
კანაჩაძე ყვირილიანი
სილაგაძე
ლეშკაში
საბატონო გლეხები
გოგიბაშვილი ჩარკვიანი
ყვირილიანი ჩაჩხიანი
13
ლეხიდრისთავი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი დარახველიძე მანაგაძე
ხუციძე
სახელმწიფო და საეკლესიო
გლეხები
მანაგაძე
მინდიაშვილი
ლუხვანო
სახელმწიფო და საეკლესიო საბატონო გლეხები
გლეხები ბენდელიანი
საღინაძე
ბენდელიანი გასვიანი
სვანიძე
კილასონია გეგელია
კოპალიანი ლეთოდიანი ყურაშვილი
ლეთოდიანი მამარდაშვილი ჭიღვარია
ლომთაძე
საღინაძე
მახაში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი არდანიანი მუშკუდიანი
ბარძემიშვილი გიორგობიანი (სილაგაძე)
გასვიანი გოლეთიანი სილაკაძე
მგალობლიშვილი გურული ჩხეტიანი
ვაწაძე ცხვედიანი
სახელმწიფო და საეკლესიო
ირემაძე ხმელიძე
გლეხები
კენჭაძე ჯამბურიძე
ბაკურაძე სილაგაძე კოპალიანი ჯიაძე
გოლეთიანი ცხვედიანი
მუშკუდიანი ჯიაძე
14
მახურა
აზნაურები საბატონო გლეხები
მანდარია მუშკუდიანი
სახელმწიფო და
საეკლესიო გლეხები
აკობიძე კუხალაშვილი
ამბროლიანი მამარდაშვილი
თედორაშვილი ომანაძე
მექვენა
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი ნემსაძე გოგელიძე
მუშკუდიანი ყრუაშვილი თოთაძე
კვატაშიძე
სახელმწიფო და კიბორძალიძე
საეკლესიო გლეხები მანაგაძე
კიბორძალიძე მიქაუტაძე
მიქაუტაძე
მიშვიძე
მიშვიძე
ჩაკვეტაძე ხმელიძე
ხარაბაძე
მცხეთა
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი აბაშიძე მინდაძე
ფალავანდიშვილი გურული ფრუიძე
კოპალიანი ქლიბაძე
ლარცულიანი
15
ნაკურალეში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ყრუაშვილი 2
ბუაძე
ყურაშვილი
სახელმწიფო და საეკლესიო
გლეხები
გოლეთიანი 3
ჩაკვეტაძე
ყურაშვილი
ნასპერი
თავადები საბატონო გლეხები
ჩიქოვანი არჩვაძე ფრუიძე
აზნაურები გასვიანი ფუტკარაძე
ახვლედიანი გოლეთიანი ღურჭუმელიძე
ჩარკვიანი დავითულიანი ჩხეტიანი
სახელმწიფო და ვაჩაძე ხეცურიანი
საეკლესიო გლეხები ირემაძე ხვადაგიანი
არჩვაძე ყურაშვილი კიკალიშვილი ხურცილავა
ღურჭუმელიძე ხვადაგიანი სვანიძე
ონჭეიში
სახელმწიფო და საეკლესიო საბატონო გლეხები
გლეხები მანაგაძე
მანაგაძე
ქობულაძე ქობულაძე
16
ორბელი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი ბახსოლიანი მეგრელი
ლაჩოტაძე ბურჯალიანი მუკბანიანი
გვიდიანი ონაშვილი
სახელმწიფო და გვიშიანი სანიკიძე
საეკლესიო გლეხები გზობავა სვანიძე
ბურჯალიანი გურგუჩიანი სილაგაძე
გვიდიანი თენჩიანი (სილაკაძე)
ლეშკაშელი კეკუტია ქაროსანიძე
კვენეტაძე ჩხეტიანი
ლეშკაშელი ხერგიანი
ორხვი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი ქვარიანი ბანძალაძე
ახვლედიანი (ბანძელაძე)
გაბიძაშვილი
სახელმწიფო და საეკლესიო
კენჭაძე
გლეხები
ახვლედიანი ფუტკარაძე
გაბიძაშვილი
ოფიტარა
აზნაურები საბატონო გლეხები
ყრუაშვილი ასლანიკაშვილი
გიორბელიძე
სახელმწიფო და საეკლესიო მანაგაძე
გლეხები მუშკუდიანი
ასლანიკაშვილი მუშკუდიანი ყურაშვილი
ბენიძე ტურაბელიძე
გიორბელიძე ყურაშვილი
მანაგაძე
2. მ. კეზევაძე 17
ოყურეში
აზნაურები საბატონო გლეხები
მამარდაშვილი ყრუაშვილი4 აკობიძე
მანდარია ჩარკვიანი გიორბელიძე
ნემსაძე ჯაფარიძე ეფაძე
სახელმწიფო და საეკლესიო გლეხები უგრეხელაშვილი
აკობიძე მელქაძე (უგრეხელიძე)
ასლანიკაშვილი მუშკუდიანი7 ყურაშვილი
არჯევანიძე უგრეხელაშვილი8 ჩაკვეტაძე
გიორბელიძე5 (უგრეხელიძე)
თვარაძე ყურაშვილი
მამარდაშვილი6 ჯღარკავა
ჟოშხა
თავადები საბატონო გლეხები
გელოვანი ავალიანი კერვალიშვილი
აზნაურები ბუმბლაძე კიბაბიძე
ყიფიანი წულუკიძე ბურჯალიანი მუკბანიანი
სახელმწიფო და გაბიცინაშვილი მუსერიძე
საეკლესიო გლეხები გაგოშიძე ნავარიანი
გორდეზიანი გორგიანი სალუქვაძე
მეგრელი გორდეზიანი საგანელიძე
სვანი გოქაძე ფრუიძე
ფრუიძე თვარაძე ჩიკვაიძე
ყიფიანი იაშვილი ჭიღვარია
ჯინჭარაძე
4 პირველად ამ სოფელში მოიხსენიება 1660 წ. (პირთა ანოტირებული
ლექსიკონი ტომი V, თბ. 2015, გვ. 83)
5 პირველად ამ სოფელში მოიხსენიება მე-16 ს. (პირთა ანოტირებული
ლექსიკონი ტომი I, თბ. 1991, გვ. 644)
6 პირველად ამ სოფელში მოიხსენიება 1660 წ. (პირთა ანოტირებული
ლექსიკონი ტომი III, თბ. 2004, გვ. 21)
7 იქვე, გვ. 227)
8 პირველად ამ სოფელში მოიხსენიება მე-16 ს. (პირთა ანოტირებული
ლექსიკონი ტომი IV, თბ. 2007, გვ. 256)
18
საირმე
აზნაურები საბატონო გლეხები
სანიკიძე ალავიძე ყანთელაძე
ალალიძე ცხვედიანი
სახელმწიფო და ბუაძე ჭოხონელიძე
საეკლესიო გლეხები კაბოსნიძე ხუბუკელაშვილი
გაბიანი სანიკიძე კაკიტაძე ხუციძე
ირემაძე სილაგაძე სანიკიძე ჯილესაშვილი
კაბოსნიძე ხუციძე ფრუიძე
სანორჩი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი არდანიანი ფუტკარაძე
ყრუაშვილი ბენიძე ქომეთიანი
გასვიანი ყურაშვილი
სახელმწიფო და ლეთოდიანი ჩირაძე
სვანიძე ცინარიძე
საეკლესიო გლეხები
ფრუიძე ჭელიძე
ახვლედიანი
ფუტკარაძე
საჩხეური
აზნაურები საბატონო გლეხები
ჩარკვიანი ბანძალაძე სულაძე
სახელმწიფო და (ბანძელაძე) ფრუიძე
გუგავა ძნელაძე9
საეკლესიო გლეხები
მანაგაძე ხვადაგიანი
მანაგაძე
ძნელაძე
19
სპათაგორი
თავადები საბატონო გლეხები
გელოვანი ახვლედიანი ლეშკაშელი
გელოვანი მახარობლიძე
გიორგობიანი
სურმუში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი ბაკურაძე სილაგაძე
ბაკურაძე გიორგობიანი ფრუიძე
გამსახურდია გოქაძე ქარსელაძე
ჩარკვიანი თედორაშვილი ყურაშვილი
ჩიკვაიძე თვარაძე ჩაჩხიანი
სახელმწიფო და კობერიძე ჭარბაძე
საეკლესიო გლეხები მახარობლიძე ჭელიძე
გოქაძე ობოლაძე ხეცურიანი
თედორაშვილი
ფინთიხაშვილი
ტვიში
თავადები საბატონო გლეხები
ასათიანი ასათიანი
აზნაურები ბანძელაძე
ასათიანი ქვარიანი გორეზიანი
ახვლედიანი ლაჭყეპიანი
ლეფსვერიძე11
სახელმწიფო და ლომთაძე
საეკლესიო გლეხები სვანიძე
სვანიძე10 ჩხეტიანი
20
უსახელო
თავადები საბატონო გლეხები
დადეშქელიანი ასათიანი
აზნაურები გიორგობიანი
ასათიანი ყრუაშვილი გოლეთიანი
გაბუნია ჭიჭინაძე
თვარაძე
მამარდაშვილი ჯაფარიძე
თოთაძე
სახელმწიფო და
ყურაშვილი
საეკლესიო გლეხები
შეკიშვილი
ასათიანი მუშკუდიანი
ჩაკვეტაძე
გოლეთიანი12 სამთელაძე
გორგასლიძე სვანიძე ხეცურიანი
გუგავა სიმსივე
გურული ფრუიძე
თვარაძე ყურაშვილი
თოთაძე შეკიშვილი
მუკბანიანი ხეცურიანი
უცხერი
თავადები საბატონო გლეხები
ჩიქოვანი ახვლედიანი უჩაძე
სახელმწიფო და ლეფსვერიძე ფრუიძე
საეკლესიო გლეხები ტვილდიანი ხმელიძე
ასათიანი
ჩორგოლიანი
ქვიშარი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ცხვედიანი განგავა ჭელიშვილი
ყიფიანი ცხვედიანი ხუციძე
21
ქორენიში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ასათიანი გოდოლაძე
სახელმწიფო და სვანიძე
საეკლესიო გლეხები ხმელიძე
ასათიანი ხმელიძე
გოლეთიანი
ქულბაქი
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები ბენდელიანი
ელიავა მეშველიანი გასვიანი
ლეთოდიანი სვანიძე კოპალიანი
ლიპარტელიანი სილაგაძე
მახარობლიძე
ღვარდია
აზნაურები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი უგრეხელიძე ბერაძე
ვაწაძე გვენცაძე
მოწონელიძე
სახელმწიფო და საეკლესიო სვანიძე
გლეხები ხალიანი
მოწონელიძე რატიანი
ღვირიში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ჩარკვიანი გიორგობიანი
ჩიქოვანი ირემაძე
სახელმწიფო და ქომეთიანი
საეკლესიო გლეხები ყურაშვილი
ჩხეტიანი
ყურაშვილი ხეცურიანი
22
ღუ
აზნაურები საბატონო გლეხები
ჩარკვიანი გოდერიძე ჟღამაძე (ჯღამაძე)
ლეშკაშელი ჩარკვიანი
მიქაძე ჩორგოლიანი
ჩორთისი
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები მანაგაძე
მანაგაძე
ჩქუმი
აზნაურები საბატონო გლეხები
მიქაუტაძე დავითულიანი
სახელმწიფო და სვანიძე
საეკლესიო გლეხები ჩიკვაიძე
ლიპარტელიანი ყურაშვილი
ჩხუტელი
თავადები საბატონო გლეხები
დადეშქელიანი ბურჯალიანი მეშველიანი
აზნაურები გვიდიანი მურცხვალაძე
ახვლედიანი ჩარკვიანი გვიშიანი სვანიძე
დაშნიანი ჩიქოვანი გუგავა სილაგაძე13
რუსიშვილი ჭიჭინაძე გურასაშვილი უგულავა
ეფაძე ფოჩხიძე
სვანიძე
თვარაძე ქარსელაძე
სახელმწიფო და
კახიძე ყურაშვილი
საეკლესიო გლეხები კვირიკაშვილი შკუბლიანი
მეშველიანი შკუბლიანი კოპალიანი ჩაფრავა
მურცხვალაძე ეფაძე კორძაია ციხილაძე
23
ცაგერა
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები გოქაძე
გოქაძე სოხაძე ზალკალიანი
ზალკალიანი
ცაგერი
თავადები საბატონო გლეხები
ახვლედიანი ბენდუქიძე
აზნაურები ბუაძე
გოგიძე
ავალიანი კუხალაშვილი
გოლეთიანი
ასათიანი მგალობლიშვილი
გოქაძე
ახვლედიანი მდივანი გუგავა
ბერიძე ნემსაძე გურული
გერსამია ყრუაშვილი ზალკალიანი
დაშნიანი ჩიკვაიძე თვარაძე
კირვალიძე
სახელმწიფო და
ლიპარტელიანი
საეკლესიო გლეხები მკერვალიძე
ახვლედიანი მუშკუდიანი
საღინაძე ყურაშვილი
ყრუაშვილი შკუბლიანი
ჩხეტიანი
ცვარიანი
ცხუკუშერი
აზნაურები საბატონო გლეხები
ჩიქოვანი სვანიძე
სახელმწიფო და
საეკლესიო გლეხები
სვანიძე14
24
წილამიერი
აზნაურები საბატონო გლეხები
დევდარიანი აბაშიძე ქლიბაძე
ყიფიანი გურული ყვირილიანი
ლარცულიანი ყიფიანი
სილაგაძე
წიფერჩი
თავადები საბატონო გლეხები
ჩარკვიანი ბენიძე ფუტკარაძე
აზნაურები გიორბელიძე ფრუიძე
ნემსაძე გიორგობიანი ქომეთიანი
ჩარკვიანი დავითულიანი ქურასპეტიანი
სახელმწიფო და
თუთისანი ჩარკვიანი
საეკლესიო გლეხები ლარცულიანი
ჩიხლაძე
გელოვანი ლეფსვერიძე
თუთისანი ცხვედიანი
ლიპარტელიანი
ფრუიძე ხაბულიანი
მეიფარიანი
ფუტკარაძე ხეცურიანი
მეშველიანი
ქომეთიანი ხურცილავა
ჩარკვიანი სილაგაძე
ტვილდიანი ჯიდოშვილი
ხაბულიანი
ხეცურიანი
ჭაშლეთი
სახელმწიფო და საბატონო გლეხები
საეკლესიო გლეხები კენჭაძე მანაგაძე
კიბორძალიძე
კიბორძალიძე ჩუბინიძე
ქურციკიძე
ხვადაგიანი კიკოლიაშვილი ჭელიძე
25
ჭყვიში
აზნაურები საბატონო გლეხები
ყიფიანი გაბიცინაშვილი ფონაძე
ცხვედიანი გადაბაძე ფრუიძე
სახელმწიფო და გურასაშვილი ფურცხვანიძე
საეკლესიო გლეხები დავითულიანი ღოღელიანი
განგავა თოთაძე ცხვედიანი
გოლეთიანი
კაჭკაჭიშვილი ჭელიშვილი
გურასაშვილი
დავითულიანი კენჭაძე ხახნელიძე
თვარაძე ლეკიშვილი ხვადაგიანი
თოთაძე მეტონიძე ხმელიძე
კენჭაძე რეხვიაშვილი ჯინჭარაძე
ლაზარიანი
სილაგაძე
ფონაძე
ფურცხვანიძე
ქურციკიძე
ჩაკვეტაძე
ჩხეიძე
ცხვედიანი
ხუციძე
ჯინჭარაძე
ხოჯი
საბატონო გლეხები
გოლეთიანი ურთმელიძე
სილაგაძე ფოჩიანი
26
გვარების საძიებელი
დასახლებული პუნქტების მიხედვით
36
დასახლებული მცხოვრებთა საერთო რაოდენობა ეროვნება
№
პუნქტი კომლი მამაკაცი ქალი სული ქართველი1 ებრაელი სომეხი
1 ალპანა 34 136 119 255 255
2 აღვი 141 419 399 818 818
3 აჭარა 31 136 106 242 242
4 ბარდნალა 35 120 105 225 225
5 ბჭყალა 22 83 79 162 162
8 გენდუში 37 173 143 316 316
10 დერჩი 97 308 284 592 592
11 დეხვირი 67 245 218 463 463
მიხედვით1
37
38
მცხოვრებთა საერთო რაოდენობა ეროვნება
№ დასახლებული პუნქტი
კომლი მამაკაცი ქალი სული ქართველი ებრაელი სომეხი
19 კენაში 21 58 53 111 111
21 ლაბეჭინა 25 87 78 165 165
22 ლაილაში 102 413 346 759 759
23 ლაილაში (დაბა) 137 (27 ქართველი,
84 ებრაელი, 446 388 834 207 487 140
26 სომეხი)
25 ლასურიაში 66 250 214 464 464
26 ლასხანა 32 106 104 210 210
27 ლაცორია 42 147 139 286 286
28 ლაჭეპიტა 32 127 117 244 244
29 ლახეფა 35 118 120 238 238
30 ლაჯანა 55 227 188 415 415
31 ლესინდი 36 132 128 260 260
32 ლეშკაში 9 51 47 98 98
33 ლეშკედა 24 76 86 162 162
34 ლეხიდრისთავი 21 99 81 180 180
35 ლუხვანო 229 987 963 1950 1950
36 მახაში 52 175 164 339 339
მცხოვრებთა საერთო რაოდენობა ეროვნება
№ დასახლებული პუნქტი
კომლი მამაკაცი ქალი სული ქართველი ებრაელი სომეხი
37 მახურა 45 153 160 313 313
38 მექვენა 62 192 190 382 382
40 ნაკურალეში 92 367 345 712 712
41 ნასპერი 79 277 231 508 508
42 ონჭეიში 36 142 129 271 271
43 ოფიტარა 84 364 306 670 670
44 ორბელი 129 548 538 1086 1086
45 ორხვი 62 218 205 423 423
46 ოყურეში 134 472 439 911 911
47 ჟოშხა 102 369 356 725 725
48 საირმე 116 468 456 924 924
49 სანორჩი 36 139 127 266 266
50 საჩხეური 36 152 123 275 275
51 სურმუში 60 232 193 425 425
52 სპათაგორი 31 99 83 182 182
53 ტვიში 58 207 188 395 395
54 უსახელო 85 333 290 623 623
55 უცხერი 68 266 230 496 496
39
40
მცხოვრებთა საერთო რაოდენობა ეროვნება
№ დასახლებული პუნქტი
კომლი მამაკაცი ქალი სული ქართველი ებრაელი სომეხი
57 ქორენიში 51 145 138 283 283
58 ქულბაქი 38 193 182 375 375
59 ღვარდია 48 203 184 387 387
60 ღვირიში 108 432 405 837 837
61 ღუ 38 139 141 280 280
62 ჩორთისა 18 94 81 175 175
63 ჩქუმი 22 78 53 131 131
64 ჩხუტელი (მურით) 101 358 364 722 722
66 ცაგერა 21 75 70 145 145
68 ცაგერი-გვესო 109 341 318 659 659
67 ცხუკუშერი 62 239 229 468 468
69 წილამიერი 29 103 103 206 206
70 წიფერჩი 126 567 541 1108 1108
71 ჭაშლეთი 29 112 101 213 213
74 ჭყვიში 198 753 709 1462 1462
75 ხოჯი 27 120 97 217 217
ქ.ც.ა. ფ.1 ან.1 ს.2593, 3400, 3868, 3881, 3888, 4021, 4040, 4153,
4205, 4207,4215, 4229, 4238, 4301, 4310, 4317, 4333, 4337, 4428, 4434,
4436, 4440, 4441, 4471, 4472, 4474, 4478, 4493, 4496, 4514, 4697, 4699,
4707, 4709, 4711,4712, 4722, 4730, 4761, 4765, 4769, 4770, 4779, 4782,
4795, 4804, 4809,4813, 4818, 4821, 4826, 4831, 4834,4835, 4839,4847,
4858, 4864, 4872, 4918, 4951, 4969, 4973, 4978, 4999, 5001, 5002, 5074,
5133,5135, 5149, 5152, 5167, 5200, 5207, 5209, 5211, 5219, 5222, 5245,
5253, 5262, 5268, 5381, 5859, 5959;
ქ.ც.ა. ფ.8 ან.1 ს.822, 824;
ქ.ც.ა. ფ.18 ან.1 ს.2439;
ქ.ც.ა. ფ.21 ან.1 ს.2509, 10797, 11024, 13424, 14145,15640, 16254;
ქ.ც.ა. ფ.50 ან.1 ს.1-49
ქ.ც.ა. ფ.57 ან.1 ს.1;
ქ.ც.ა. ფ.130 ან.1 ს.129;
ქ.ც.ა. ფ.173 ან.1 ს. 46, 66, 73;
ქ.ც.ა. ფ.189 ან.1 ს.979, 1503, 1504, 1515, 1865, 1883, 1900, 1906,
1909, 1915, 1922, 1949, 1958, 1959, 1974, 1983;
ოდიშის (სამეგრელოს) სამთავროს თავადთა და აზნაურთა
ოჯახები _ ტექსტები შეკრიბეს და დასაბეჭდად მოამზადეს ზურაბ
ჭუმბურიძემ, იური ჩიქოვანმა და ანზორ სიჭინავამ, თბ. 2013;
რ. თოფჩიშვილი _ ლეჩხუმური გვარსახელები, თბ. 2003;
ს. კაკაბაძე _ დასავლეთ საქართველოს საეკლესიო საბუთები,
წ. I, თბ. 1921;
ს. კაკაბაძე _ დასავლეთ საქართველოს საეკლესიო საბუთები,
წ. II, თბ. 1921;
ც. ღვინიანიძე _ ქართული გვარსახელები წყალტუბოს რაიონში,
ქუთ. 2011.
პ. ცხადაია _ ლეჩხუმის გეოგრაფიული სახელწოდებანი (ლაჯა
ნურის ხეობა), თბ. 2014.
41
ქართული სამართლის ძეგლები, ტექსტები გამოსცა, შენიშვნები
და საძიებლები დაურთო პროფ. ი. დოლიძემ, ტომი III, ,,მეცნიერე
ბა“ თბ. 1970;
ქართული სამართლის ძეგლები, ტექსტები გამოსცა, შენიშვნები
და საძიებლები დაურთო პროფ. ი. დოლიძემ, ტომი VI, თბ. 1977;
პირთა ანოტირებული ლექსიკონი, XI – XVII სს ქართული ისტო
რიული საბუთების მიხედვით, ტომი I, გამოსაცემად მოამზადეს: დ.
კლდიაშვილმა, მ. სურგულაძემ, ე. ცაგარეიშვილმა, გ. ჯანდიერმა,
თბ. 1991;
პირთა ანოტირებული ლექსიკონი, XI – XVII სს ქართული ისტო
რიული საბუთების მიხედვით, ტომი I, გამოსაცემად მოამზადეს: დ.
კლდიაშვილმა, მ. სურგულაძემ, თბ. 1993;
პირთა ანოტირებული ლექსიკონი, XI – XVII სს ქართული ისტო
რიული საბუთების მიხედვით, ტომი III, ტომი შეადგინეს: დ. კლდიაშ
ვილმა და მ. სურგულაძემ, თბ. 2004;
პირთა ანოტირებული ლექსიკონი, XI – XVII სს ქართული ისტო
რიული საბუთების მიხედვით, ტომი IV, ტომი შეადგინეს: დ. კლდიაშ
ვილმა და მ. სურგულაძემ, თბ. 2007;
პირთა ანოტირებული ლექსიკონი, XI – XVII სს ქართული ისტო
რიული საბუთების მიხედვით, ტომი V, ტომი შეადგინა და რედაქცია
გაუკეთა მზია სურგულაძემ, თბ. 2015;
42
სარჩევი
წინათქმა...................................................................................................................... 3
გამოყენე
ბული ძი
რითადი საარქივო წყაროე ბი
და ლიტერატურა................................................................................................... 41
43
წიგნის ყდაზე:
დიმიტრი ერმაკოვის ფოტო _ მურის ციხე (დაჰკარი), 1910 წელი
ფასი _ სახელშეკრულებო