‫‪www.icivil.

ir‬‬
‫پرتال جامع داوشجًیان ي مهىدسیه عمران‬

‫ارائه کتابها ي جسيات رایگان مهىدسی عمران‬

‫بهتریه ي برتریه مقاالت ريز عمران‬
‫اوجمه های تخصصی مهىدسی عمران‬
‫فريشگاه تخصصی مهىدسی عمران‬
 ‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‬

‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪه‬

‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد زاده‬

 ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ‬

‫ﻫﺪﻑ ﺍﻳﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺍﺻﻮﻟﯽ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺟﻬﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺣﺮﻓﻪﺍﯼ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﺎﮐﻴﺪ ﺍﺻﻠﯽ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ ﻳﻌﻨﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺎﺯﻩﺍﯼ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﺎﺻﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺳﺎﺯﺩ‪ ،‬ﻟﻴﮑﻦ ﺣﺼﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﺍﻣﮑﺎﻥﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺮﺍﺡ ﺩﺭﮎ‬
‫ﺩﺭﺳﺘﯽ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻻﺯﻡ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻴﺎﺯ ﺟﻬﺖ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺫﮐﺮ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻳﮏ ﮐﺘﺎﺏ ﺟﻬﺖ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺳﺎﺯﻩﺍﯼ‪ ،‬ﻻﺟﺮﻡ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﮏ ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ‪ BS٨١١٠‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎﯼ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺟﻬﺖ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺩﻻﺋﻞ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪،‬‬
‫ﻭﺍﺭﺩﺍﺗﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻳﮏ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﭼﺎﭖ ﻭ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺷﺪﻥ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺭﺷﺪ‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ‪ ،‬ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺑﺨﺸﻬﺎﯼ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﮐﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪II‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﭼﺎﭘﻬﺎﯼ ﺑﻌﺪﯼ ﺁﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎﯼ ﻓﻨﯽ‬
‫ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ ‪ TR١٧‬ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﻴﺮﻫﺎﯼ ﺳﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﯼ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰﺩﻫﻢ ﭼﻨﺪ ﻣﺜﺎﻝ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬
‫ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﯼ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﻣﻪﺍﯼ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺗﺎﺭﻳﺨﭽﻪ ﻭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﯼ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﻳﮏ ﺩﻳﺪ ﮐﻠﯽ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ‬
‫ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﺑﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﻣﻌﻴﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻮﻝ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺗﺎ ﺩﻫﻢ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻳﺎﺯﺩﻫﻢ ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﯽﺷﻮﻳﻢ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﮐﻪ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰﺩﻫﻢ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﻻﺯﻡ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻢ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺯﺣﻤﺎﺕ ﺑﯽﺩﺭﻳﻎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻬﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮﺭ ﻭﻳﮋﻩ ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎﯼ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻣﻬﺪﯼ ﻣﻬﺪﯼﺧﺎﻧﯽ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯼ ﺭﺷﺘﺔ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﺓ ﻓﻨﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﺭ‬
‫ﺁﻣﺎﺩﻩﺳﺎﺯﯼ ﮐﺘﺎﺏ ﺑﺮﺍﯼ ﭼﺎﭖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻭ ﺗﺸﮑﺮ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﺭﮔﺎﻩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎﻝ‬
‫ﺁﺭﺯﻭﯼ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺍﻳﺮﺝ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ ﮐﻨﯽ‬

‫ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄﺕ ﻋﻠﻤﯽ ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﺓ ﻓﻨﯽ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪١٣٨٤‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬

‫‪i‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬

‫‪vii‬‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ‬

‫ﻣﻘﺪ‪‬ﻣﻪ‬
‫‪١‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١‬ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٧‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٢‬ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٠‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٣‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٣‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٤‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٦‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٥‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪ii‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١‬ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬

‫‪١٧‬‬ ‫‪ ١‐١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢١‬‬ ‫‪ ٢‐١‬ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٤‬‬ ‫‪ ٣‐١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٧‬‬ ‫‪ ٤‐١‬ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٣١‬‬ ‫‪ ٥‐١‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ )ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٣٣‬‬ ‫‪ ٦‐١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﻠﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٣٤‬‬ ‫‪ ٧‐١‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٣٩‬‬ ‫‪ ٨‐١‬ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٤٠‬‬ ‫‪ ٩‐١‬ﺩﺭﺟﺔ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٤١‬‬ ‫‪ ١٠‐١‬ﺍﻳﻤﻨﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٤١‬‬ ‫‪ ١١‐١‬ﻣﺮﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٢‬ﻧﻤﺎﺩ ﻭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﯽ‬

‫‪٤٣‬‬ ‫‪ ١‐٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٤٦‬‬ ‫‪ ٢–٢‬ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٤٧‬‬ ‫‪ ٣‐٢‬ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٤٩‬‬ ‫‪ ٤–٢‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٥٠‬‬ ‫‪ ٥–٢‬ﺑﺘﻦ ﺳﺒﮏ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٥١‬‬ ‫‪ ٦‐٢‬ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٥٤‬‬ ‫‪ ٧–٢‬ﺳﺴﺘﯽ ﻓﻮﻻﺩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٥٥‬‬ ‫‪ ٨–٢‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ–ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٥٦‬‬ ‫‪ ٩–٢‬ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻓﻮﻻﺩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٥٨‬‬ ‫‪ ١٠–٢‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٣‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬

‫‪ ١‐٣‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٥٩‬‬
‫‪ ٢‐٣‬ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٦٠‬‬
‫‪iii‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺍﺟﺰﺍﯼ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﻘﺪ‪‬ﻣﺎﺗﯽ‬

‫‪٦١‬‬ ‫‪ ٣‐٣‬ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫‪٦٤‬‬ ‫‪ ٤‐٣‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٦٥‬‬ ‫‪ ٥‐٣‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ‐ ﻛﺮﻧﺶ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٦٦‬‬ ‫‪ ٦‐٣‬ﺣﺎﻻﺕ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٦٨‬‬ ‫‪ ٧‐٣‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٧٠‬‬ ‫‪ ٨‐٣‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٧٢‬‬ ‫‪ ٩‐٣‬ﺧﺴﺘﮕﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٧٣‬‬ ‫‪ ١٠‐٣‬ﺩﻭﺍﻡ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٧٤‬‬ ‫‪ ١١‐٣‬ﻟﺮﺯﺵ )ﺭﺯﻭﻧﺎﻧﺲ( ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٧٥‬‬ ‫‪ ١٢‐٣‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٤‬ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪ ١‐٤‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٧٧‬‬
‫‪ ٢‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٧٨‬‬
‫‪ ٣‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٨٣‬‬
‫‪ ٤–٤‬ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٢‬‬
‫‪ ٥–٤‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٢‬‬
‫‪ ٦–٤‬ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٥‬‬
‫‪ ٧–٤‬ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٦‬‬
‫‪ ٨–٤‬ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٧‬‬
‫‪ ٩‐٤‬ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﮐﻞ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٨‬‬
‫‪ ١٠–٤‬ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٩٩‬‬
‫‪ ١١–٤‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪١٠١‬‬
‫‪ ١٢‐٤‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪١٠٣‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٥‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ١‐٥‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪١٠٥‬‬
‫‪ ٢‐٥‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪١٠٦‬‬
‫‪ ٣‐٥‬ﺗﻨﺶ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﻤﺶ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪١١٠‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪iv‬‬

‫‪١١١‬‬ ‫‪ ٤‐٥‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫‪١١٤‬‬ ‫‪ ٥‐٥‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١١٧‬‬ ‫‪ ٦‐٥‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١١٩‬‬ ‫‪ ٧‐٥‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٢٢‬‬ ‫‪ ‐٨‐٥‬ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺳﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻱ ﺷﺪﻩ ﺑﺘﻦ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٢٣‬‬ ‫‪ ٩‐٥‬ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﻱ ﻭ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٢٨‬‬ ‫‪ ١٠‐٥‬ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٣٠‬‬ ‫‪ ١١‐٥‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ٣‬‬
‫‪١٣٣‬‬ ‫‪ ١٢‐٥‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٣٦‬‬ ‫‪ ١٣‐٥‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٦‬ﺧﻴﺰ‬
‫‪١٣٧‬‬ ‫‪ ١‐٦‬ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﺧﻴﺰ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٣٩‬‬ ‫‪ ٢–٦‬ﺧﻴﺰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ﻳﻚ ﻭ ﺩﻭ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٤٤‬‬ ‫‪ ٣‐٦‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ﺳﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٤٨‬‬ ‫‪ ‐٤‐٦‬ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٥٠‬‬ ‫‪ ٥‐٦‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٥٢‬‬ ‫‪ ٦‐٦‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺭ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺧﻴﺰ ﺗﻴﺮ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٥٣‬‬ ‫‪ ٧‐٦‬ﻣﺮﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٧‬ﺑﺮﺵ‬
‫‪١٥٥‬‬ ‫‪ ١‐٧‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٥٦‬‬ ‫‪ ٢‐٧‬ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٦٠‬‬ ‫‪ ٣‐٧‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٦٣‬‬ ‫‪ ٤‐٧‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٦٨‬‬ ‫‪ ٥‐٧‬ﻣﺮﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪v‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺍﺟﺰﺍﯼ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﻘﺪ‪‬ﻣﺎﺗﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬

‫‪١٦٩‬‬ ‫‪ ١‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٧١‬‬ ‫‪ ٢‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٧٩‬‬ ‫‪ ٣‐٨‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﮔﻴﺮﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٨٤‬‬ ‫‪ ٤‐٨‬ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٨٦‬‬ ‫‪ ٥‐٨‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٩‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬

‫‪١٨٧‬‬ ‫‪ ١‐٩‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٨٨‬‬ ‫‪ ٢‐٩‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺍﺳﺎﺳﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٩٢‬‬ ‫‪ ٣‐٩‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٩٤‬‬ ‫‪ ٤‐٩‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻣﺎﻧﻴﻞ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪١٩٨‬‬ ‫‪ ٥‐٩‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﯼ )ﺣﺪﯼ( ﻛﺎﺑﻞ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٠١‬‬ ‫‪ ٦‐٩‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٠٣‬‬ ‫‪ ٧‐٩‬ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٠٦‬‬ ‫‪ ٨‐٩‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ٣‬‬
‫‪٢١١‬‬ ‫‪ ٩‐٩‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﻄﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢١٢‬‬ ‫‪ ١٠‐٩‬ﻓﻠﻮﭼﺎﺭﺗﻬﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢١٦‬‬ ‫‪ ١١‐٩‬ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١٠‬ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬

‫‪٢٢١‬‬ ‫‪ ١‐١٠‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٢٢‬‬ ‫‪ ٢‐١٠‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٣١‬‬ ‫‪ ٣‐١٠‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٣٤‬‬ ‫‪ ٤‐١٠‬ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٣٩‬‬ ‫‪ ٥‐١٠‬ﺑﺮﺵ ﻗﺎﺋﻢ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٤٣‬‬ ‫‪ ٦‐١٠‬ﺧﻴﺰﻫﺎ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٤٧‬‬ ‫‪ ٧‐١٠‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯼ ﻧﺴﺒﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪vi‬‬

‫‪ ٨‐١٠‬ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎ ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻫﺎ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٢٥٠‬‬

‫‪ ٩‐١٠‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٢٥٢‬‬
‫‪ ١٠‐١٠‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‪٢٥٤‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١١‬ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬

‫‪٢٥٥‬‬ ‫‪ ١‐١١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٥٦‬‬ ‫‪ ٢‐١١‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٦٥‬‬ ‫‪ ٣‐١١‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﻭ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﯽ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٦٩‬‬ ‫‪ ٤‐١١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٧٣‬‬ ‫‪ ٥‐١١‬ﻣﺮﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١٢‬ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪٢٧٥‬‬ ‫‪ ١‐١٢‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٧٦‬‬ ‫‪ ٢‐١٢‬ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﺮﺩﻥ )ﺑﺎﻻﻧﺲ( ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻭ ﻃﺮﻓﻪ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٨١‬‬ ‫‪ ٣‐١٢‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٨٣‬‬ ‫‪ ٤‐١٢‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٩٢‬‬ ‫‪ ٥‐١٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٢٩٥‬‬ ‫‪ ٦‐١٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬
‫‪٣٠٠‬‬ ‫‪ ٧‐١٢‬ﻣﺮﺍﺟﻊ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١٣‬ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪) ١‐١٣‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ ‪٣٠١ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ (١‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ‪) ٢‐١٣‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ ‪٣٢٠ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ (٢‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ‪) ١٣- ٣‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ ‪٣٣٠ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ (٣‬‬
 ‫ﻣﻘﺪ‪‬ﻣﻪ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١‬ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻼ ﻧﻮﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬‫ﻳﻮﺟﻴﻦ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ‪ ١‬ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ ١٩٣٦‬ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻛﺎﻣ ﹰ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ‬
‫ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻛﺸﺶ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻨﺶ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺧﻮﺩ‐ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ‪ ٢‬ﺍﺳﺖ )ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ(‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻋﻤﻞﻛﺮﺩ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﺎﺩﻩﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺩ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﺑﺎ ﺩﻭﺍﻡ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶﺳﻮﺯﻱ‪،‬‬
‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﻗﻮﻱ ﻭ ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﻚ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻛﺸﺶ ﺿﻌﻴﻒ ﻭ ﺗﺮﺩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫)‪(Eugene Freyssinet‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﺧﻮﺩ‐ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺸﺎﺭﻱ ‪ ٣٥ Mpa‬ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻭﺍﺭﺩﻩ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ٢ Mpa‬ﻣﻲﺭﺳﺪ )ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪‐١‬ﺍﻟﻒ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﺪ(‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺗﺮﻙ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ‪ .‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻛﻮﭼﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﺍﻱ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻤﻲ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻃﻮﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﻛﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﺸﺸﻲ ﺁﻥ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﮔﺮ ‪ ١/٥٪‬ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ‪ ٤٠٠Mpa‬ﺑﻜﺎﺭ ﺭﻭﺩ )ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺪﻭﺩﹰﺍ ‪ ١٢٠ Kg‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ(‪،‬‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪‐١‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺑﺠﺎﻱ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﺠﺮﺩ ﻭﻗﻮﻉ ﺍﻭﻟﻴﻦ‬
‫ﺗﺮﻙ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺗﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﻋﺒﻮﺭﻱ ﺍﺯ ﺗﺮﻙﻫﺎ ﺟﺎﺭﻱ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎﺭﺑﺮﻱ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺴﺴﺘﻦ ﻋﻀﻮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ )ﻛﺎﺭ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺯﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﻪ ﺍﺯﺍﻱ ﻭﺍﺣﺪ ﺣﺠﻢ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺍﺳﺖ(‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻗﻄﻌﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ ﺳﻔﺖ ﻧﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﻚ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﮔﻲ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺩﺭ ﺳﺨﺘﻲ ﻋﻀﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ٤٠ kg m ۳‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻭ ‪ ٢٠ kg m ۳‬ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪‐١‬ﺝ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ %٠/٢٥ .‬ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ‪،‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺑﺎﺭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻴﺶﻓﺸﺮﺩﮔﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺶﻓﺸﺮﺩﮔﻲ ﺳﺒﺐ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺎﺭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻻﺯﻡ ﺟﻬﺖ ﺗﺮﻙ ﺩﻫﻨﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻀﻮﻱ ﻗﻮﻱ‪ ،‬ﺳﻔﺖ ﻭ ﺳﺨﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻴﺎﻥﮔﺬﺍﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﻱ ﺑﻮﺩ ﺑﻨﺎﻡ ﻳﻮﺟﻴﻦ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ‪) ،‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٢‬ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﺪ؛( ﻭﻱ‬
‫ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ ١٩٢٨‬ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻴﻤﻬﺎﻱ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺗﻼﺷﻬﺎﻱ ﻗﺒﻠﻲ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﻓﺸﺮﺩﮔﻲ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺧﺰﺵ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻃﻮﻝ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻣﺮﻭﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻥ‬
‫ﺭﻃﻮﺑﺖ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﻥ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﻮﺍﻣ ﹰﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ٠/٠٠١‬ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﻧﺒﻮﺩ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻛﺮﻧﺸﻲ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ٠/٠٠١٥‬ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ‬
‫ﺍﺛﺮ ﻣﺮﻭﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻗﺴﻤﺖ ﺍﻋﻈﻢ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺭﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﺳﻴﻤﻬﺎﻱ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫‪۶‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫‪۷‬‬
‫ﺑﺎﻻ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺗﺎ ‪ ٠/٠٠٧‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺩﺍﺩ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺍﻓﺘﻲ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ٠/٠٠١‬ﻫﻨﻮﺯ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺩﻩ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٤‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﻓﺖﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺑﺎﻻﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ‬
‫ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ ١٩٣٦‬ﺩﺭ ﻟﻨﺪﻥ )ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ (٢‬ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪١٤ MPa‬‬
‫)ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ١٣٧٠‬ﻣﺘﺮ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺳﺘﻮﻥ ﺁﺏ( ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﺔ ﺑﺘﻦﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺁﺏ ﻭﺍﺭﺩ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻟﻮﻟﻪ‪،‬‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ١٧٠‐١٨٥ ksi‬ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ‪ ٧ ksi‬ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ‪ ،‬ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ١٠‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻟﻮﻟﻪ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﺭﺍ ﺣﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ”ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺩﺭ ﺭﻭﺵ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‬
‫ﺑﺘﻦ“ ﻧﺎﻡ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻛﺎﺭ ﺍﺻﻴﻞ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎﻱ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻓﺰﻭﻧﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﺍﻭﻟﻴﻦ‬
‫ﻛﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺑﺘﻦﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ ١٩٥١‬ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ‪ ١٧٥‬ﭘﻞ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ‪ ٥٠‬ﻗﺎﺏ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﻗﺮﻳﺐ ‪ ٧٠٠‬ﻣﺨﺰﻥ ﺁﺏ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎﻱ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫)ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪(٣‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٢‬ﻳﻮﺟﻴﻦ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ ﭘﺪﺭ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﻭ ﺭﻭﺵ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﺍﺑﺪﺍﻉ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ :‬ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‪ .‬ﺷﻜﻞ )ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ (٣‬ﺭﻭﺵ‬
‫ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺘﻦﺭﻳﺰﻱ ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺷﻲ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ )ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ (٤‬ﺭﻭﺵ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺑﺘﻦﺭﻳﺰﻱ ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻮﻳﺮ‪ ٣‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ )ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ (٤‬ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻋﻤﻠﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ ١٩٣٨‬ﺑﻨﻴﺎﺩ ﻧﻬﺎﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﻌﻞ ﻭ ﺍﻧﻔﻌﺎﻻﺕ ﺍﻭﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺭﺷﺪ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻄﻮﺭﻳﻜﻪ ﻫﻢﺍﻛﻨﻮﻥ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺻﻨﻌﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﻠﻴﻮﻥ ﺩﻻﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎﻱ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٥‬ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ‬
‫ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ ٥٠٠٠٠‬ﺗﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎﻱ‬
‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ )ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ (٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺐ ‪ ٦٥٪‬ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﭘﻠﻬﺎ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٣‬ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪٣‬‬
‫)‪(E. Hoyer‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٦‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٤‬ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٦‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ )‪٨٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ(‬

‫‪٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٥‬ﺭﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎ ﻭ ﻛﺎﻧﺎﺩﺍ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٢‬ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﭼﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻮﻉ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ﭼﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻏﻴﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻮﺍﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻛﺸﺶ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺑﺎﺭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﺔ‬
‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭘﻴﺶﻓﺸﺮﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺮﻙ‬
‫ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٨‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٧‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٧‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﻭ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻏﻴﺮ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻫﻴﭻ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺸﻲ ﭼﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺑﺎﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺮﻙﺩﺍﺩﻥ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻴﺮﻱ ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﻛﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺧﻮﺩ‐ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺧﻮﺩ‐ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﺵ ﻛﺸﺸﻲ ‪ P‬ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ P‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺧﻨﺜﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻭ ﻳﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻧﻜﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺧﺎﻟﺺ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﻴﺴﺖ؛‬
‫ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺧﻢ ﺑﺮﻣﻲﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺭﺍ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻨﺶ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﮔﻲ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﻏﻴﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻓﻘﻂ ﻭﻗﺘﻲ ﺗﺤﺖ ﻛﺮﻧﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻓﺶ ﺩﭼﺎﺭ ﻛﺮﻧﺶ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫ﻛﺮﻧﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﺷﺪﻳﺪﹰﺍ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻓﺶ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٧‬ﻧﮕﺎﻩ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﻮﺭ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﻏﻴﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ(‬
‫ﻛﺮﻧﺸﻬﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺍﺡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺭﺍ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﺭﺍ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٨‬ﻧﺴﺒﺘﻬﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺗﻴﭗ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ﻏﻴﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٠‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٣‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻼ ﺣﺬﻑ‬ ‫ﭼﻮﻥ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻗﺎﺩﺭ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ ﻛﻪ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺻ ﹰ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻴﺰﻫﺎ ﺭﺍ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻻﻏﺮﺗﺮﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٨‬ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ‪ ٥٠٪‬ﭘﻠﻬﺎ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻠﻬﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪ :‬ﭘﻠﻬﺎﻱ‬
‫ﺳﺎﺩﻩ ﺭﻭﮔﺬﺭ ﺷﺎﻫﺮﺍﻩﻫﺎ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ‪ I‬ﺷﻜﻞ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﺔ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ (٩‬ﺗﺎ‬
‫ﭘﻠﻬﺎﻱ ﺟﻌﺒﻪﺍﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺎ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‪١٠٠‬ﻣﺘﺮ ﺗﺎ ﭘﻠﻬﺎﻱ ﻛﺎﺑﻠﻲ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﺔ ﺣﺪﻭﺩ ‪٣٠٠‬ﻣﺘﺮ )ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪(١٠‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٩‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﭘﻞ ﺭﻭﮔﺬﺭ ﺷﺎﻫﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪٢٥ m‬‬

‫‪١١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٠‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﭘﻞ ﻛﺎﺑﻠﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻗﻄﻌﺎﺕ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﺗﻜﺮﺍﺭﻱ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﺪﻩ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﺃﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺩﻗﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﭘﺎﺭﮐﻴﻨﮓ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ ﻛﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ،١١‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﭘﺎﺭﻛﻴﻨﮓ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﺔ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١١‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﭘﺎﺭﻛﻴﻨﮓ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٢‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﺟﺮﺍ ﺷﻮﻧﺪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﮐﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﺮﺍﺡ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺆﺛﺮﻱ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎﺭ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺭﺍ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻣﻬﻤﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺍﺯ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﺭﻭﻱ ﭘﻲﻫﺎﻱ ﺿﻌﻴﻒ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﻣﺨﺎﺯﻥ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺁﺏ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭘﺎﻧﻞﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ‬
‫ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺤﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﺍﺗﻤﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺧﻂ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﻳﻚ ﺣﺎﺩﺛﺔ ﻫﺴﺘﻪﺍﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٣‬ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٢‬ﻣﺨﺰﻥ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺁﺏ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪١٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٣‬ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻧﻴﺮﻭﮔﺎﻩ ﺍﺗﻤﻲ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ٤‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻃﺮﺍﺡ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﺓ ﺍﻳﻤﻦ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﺩﻭﺍﻡ‪ ،‬ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺟﺬﺍﺏ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺻﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺱ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺣﺎﻃﻪ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻓﺎﺯ ﻣﺸﺨﺺ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮﺩ‪ :‬ﻃﺮﺡ ﺍﻭﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ‪ ،‬ﻭ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٤‬ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٤‬‬

‫ﻃﺮﺡ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮﺡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺭﺍ ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺯ ﺷﻜﻞ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻭ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﻧﮕﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺳﺎﺯﻩ‪ ،‬ﻃﺮﺣﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺶ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎﻱ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﻭ‬
‫ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻃﺮﺍﺡ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼﺗﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺧﺎﺹ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻃﺮﺡ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻓﺎﺯ ﺗﺤﻠﻴﻞ‪ ،‬ﺳﺎﺯﺓ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﺍﻟﻤﺎﻧﻬﺎﻱ ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺁﻥ ﻣﺪﻝ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻟﻤﺎﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻨﺘﺠﻪﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﻳﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺳﺎﺯﻩ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻤﻮﻣ ﹰﺎ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺘﺼﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﺯ‬
‫ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺟﺎ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﭘﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻱ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ )ﻗﺎﺏ ﻣﺴﻄﺢ‪ ،‬ﻗﺎﺏ‬
‫ﻓﻀﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺍﺟﺰﺍﺀ ﻣﺤﺪﻭﺩ( ﺩﺭ ﻓﺎﺯ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻓﺎﺯ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﺗﻚﺗﻚ ﺍﺟﺰﺍﺀ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛‬
‫ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻭ‬
‫ﻧﺤﻮﺓ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩﻫﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻭ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻣﺮﺳﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺯ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ‬
‫ﻼ‬
‫ﻼ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ(‪ ،‬ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ )ﻣﺜ ﹰ‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻣﻴﺰﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺗﺠﺮﺑﻲ )ﻣﺜ ﹰ‬
‫ﻼ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﻭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ( ﻭ ﻣﺪﻟﻬﺎﻱ ﻣﻨﻄﻘﻲ )ﻣﺜ ﹰ‬
‫ﺻﻔﺤﻪﺍﻱ ﺩﺭ ﺧﻤﺶ( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻲ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﻳﺰ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻣﺪﻟﻬﺎﻱ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻓﺎﺯ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺭﺍ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﺍﻋﻈﻢ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ‬
‫ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺡ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎﻱ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﻙ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻠﻬﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺳﺎﺯﯼﻫﺎﻱ ﺭﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺸﯽ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ‐‪ ١٤‬ﻓﺎﺯﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺝ ﺍﻟﻤﭙﻴﻚ ﻣﻮﻧﺘﺮﺍﻝ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ١٦

‫ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬٥‐‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

١- Billington. D.P. “Historical Perspective on Prestressed Concrete”, Journal

of Prestressed Concrete Institute, Vol. ٢١, No. ٥ Sep./Oct. ١٩٧٦ pp.٨٤‐٧١
٢- Freyssinet. E. “A Revolution in the Technique of the Utilisation of
concrete’. A paper read at a joint meeting of the British section of the
societe des ingenieurs Civil de France and the institution of Structural
Engineers, London, March ١٩, ١٩٣٦, ٢٣pp.
٣- Dobell. C., “Prestressed Concrete Tanks”, Proceeding of the First United
State Conference on Prestressed Concrete, Massachusetts Institue of
Technology. Agust ١٩٥١, pp ٩‐٢٠.
٤- Hoyer, E, “Der Stahlsaitenbenton”, (Piano-Wire Concrete). Elsner, Berlin
and Leipzing, ١٩٣٩.
٥- Grant,A.”Design and Construction of East Huntington Bridge”, Journal of
the Prestressed Concrete Institue, VoL ٣٢, No.١ Jan-Feb. ١٩٨٧. pp. ٢٠‐٢٩.
٦- Crom, J.M., “Design of Prestressed Tanks’’, Proceedings of the American
Society of Civil Engineers, Vol. ٧٦, No, ٣٧, Oct. ١٩٥٠.
٧- Knoll, F., Prosser. M.J. and Otter, J., “Prestressing the CN Tower”,
Journal of the Prestressed Concrete Institute, Vol. ٢١. No. ٣, May/June
١٩٧٦. pp. ٨٤‐١١١.
٨- Mamet,J.C. and Moselhi.O.,”Outline of Current Analysis Procedure for
CANDU ٦٠٠ MW Reactor Buildings’’, Canadian Journal of Civil
Engineering, Vol. ١٢, No, ٤, Dec. ١٩٨٥, pp. ٧٩٦‐٨٠٤.
٩- CSA Committee A٢٢,٣, CSA Standard CAN٣-A٢٣,٣-M٨٤, ‘Design of
Concrete Structures for Buildings”, Rexdale, ١٩٨٤, ٢٨١ pp.
١٠- "Metric Design Manual - Precast and Prestressed Croncrete", Second
Edition, Canadian Prestressed Concrete Institute, Ottawa, ١٩٨٧.
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١‬ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬

‫‪ ١‐١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻡﻫﺎﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﭘﻴﺶ‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺣﻖ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﭼﻨﺪ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪﺕ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﺪ ﻭ ﻣﺰﻳﺖ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺷﺪﻳﺪﹰﺍ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﻘﺪ‪‬ﻣﻪ ﺫﮐﺮ ﺷﺪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﻱ ﺑﻨﺎﻡ ﻳﻮﺟﻴﻦ ﻓﺮﻳﺴﻴﻨﻪ‪ ١‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺗﮑﻨﻴﮏ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﻭﺵ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Eugene Freyssinet‬‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٨‬‬

‫ﺍﻳﺪﻩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻳﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺸﺮﺩﮔﯽ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﺮ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺸﻜﻪﻫﺎﯼ ﭼﻮﺑﯽ ﺩﺭ ﻗﺪﻳﻢ ﺍﺯ ﺗﺨﺘﻪﻫﺎﻱ‬
‫ﺧﻤﻴﺪﻩ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﺴﻤﻪ ﻓﻠﺰﻱ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺴﻤﻪ ﻓﻠﺰﻱ ﻗﻄﺮﻱ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻗﻄﺮ‬
‫ﺑﺸﻜﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻳﻚ ﺑﺸﻜﻪ ﺁﺏ ﺑﻨﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪(١‐١‬‬
‫ﭼﺮﺥ ﺩﺭﺷﮑﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﺮﺯ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻳﻚ ﭼﺮﺥ ﺁﻫﻨﻲ ﮔﺮﻡ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﻃﻮﻗﻪ‪ ١‬ﭼﻮﺑﻲ ﭼﺮﺥ ﭘﻴﺶ ﻓﺸﺮﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻊ ﺳﺮﺩ ﺷﺪﻥ‪ ،‬ﭼﺮﺥ ﺁﻫﻨﯽ ﻣﻨﻘﺒﺾ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻭ ﻣﺤﻜﻢ ﻃﻮﻗﻪ ﭼﻮﺑﯽ ﭼﺮﺥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪ (٢‐١‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻃﻮﻗﻪ ﻭ ﺩﺳﺘﮑﻬﺎﯼ ﭼﺮﺥ ﺑﻪﻫﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﺨﺖ ﺷﺪﮔﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻭﻟﻲ ﻣﻌﻤﻮﻝﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻥ ﻳﻚ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺭﺍ ﺑﻲﺍﺛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ‬
‫ﺳﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(٣‐١‬ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻳﻲﻛﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭﮒ ﻻﺯﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺎ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ‪ .‬ﺑﻜﺎﺭﮔﻴﺮﻱ ﺩﺍﻝ‬
‫ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﺗﮑﻨﻴﮏ ‪ lift slab‬ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﺳﻘﻒ ﺩﺭ ﺭﻭﻱ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺟﺮﺍ ﻭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺟﻚ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١‐١‬ﺑﺸﻜﻪ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺴﻤﻪﻫﺎ‬

‫‪١‬‬
‫‪rim‬‬
‫‪١٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐١‬ﭼﺮﺥ ﺩﺭ ﺷﻜﻪ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﺮ ﺁﻫﻨﯽ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐١‬ﻣﺜﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ‬

‫ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﻞ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺳﺎﺧﺖ ﭘﻞﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺯﻳﺎﺩ ﺭﺍ ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﭘﻠﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺍﺯ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ‬
‫ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﭘﻠﻬﺎﻱ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ‬
‫ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻭﻗﻔﻪ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﻓﻴﮏ ﺯﻳﺮ ﭘﻞ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﺍﻳﻦ ﭘﻠﻬﺎ ﺭﺍ ﺁﺳﺎﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪(٤‐١‬‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٠‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐١‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﭘﻠﻬﺎ‬

‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻳﻚ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻭ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻻﺯﻡ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺯﻳﺎﺩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻠﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﻛﻠﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﺀ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﺳﺎﺯﻩ ﻧﻴﺰ ﺍﺭﺯﺍﻥ ﺗﺮ ﺗﻤﺎﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﻭ ﺳﺎﺯ‬
‫ﺭﻭﯼ ﭘﯽ ﻫﺎﯼ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺰﻳﺖ ﻣﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﻙ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁﻭﺭﺩ؛ ﻛﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﻣﻬﻤﯽ ﺭﻭﯼ ﺩﻭﺍﻡ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﯼ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﺏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ ﺳﻮﻡ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﯼ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﻭﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻴﺰ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻴﺰ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺧﻴﺰ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺫﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻘﺎﻁ ﺿﻌﻒ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺘﻬﺎﻱ ﺧﺰﺷﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﺟﺮﺍﻳﯽ‪ ،‬ﺗﺮﺍﺯ ﺑﺎﻻﺗﺮﻱ ﺍﺯ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫)ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ( ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮﮊﻱ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ‬
‫ﻟﺤﺎﻅ ﻟﺰﻭﻡ ﻭﺭﻭﺩ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﮔﺎﻫﯽ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻓﻨﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٢١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٢‐١‬ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺻﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪﻱ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ :‬ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻒ‐ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻭﺍﻳﺮ )‪ (wire‬ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ )‪ (strand‬ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻛﺎﻓﻲ ﺳﺨﺖ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺯﺩﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺻﺎﻑ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻋﻤﻮﻣ ﹰﺎ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻭ ﻳﺎ ﻭﺍﻳﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺟﺎﯼ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ‬
‫ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎﺱ ﺯﻳﺎﺩﯼ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪﺍﻱ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻬﺎﺭ ﮐﻨﺪ ﻭ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻳﻚ‬
‫ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ )ﺷﻜﻞ ‪ (٥‐١‬ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﻱ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐١‬ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٢‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐١‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺣﺮﻛﺖ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﻋﻀﺎ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻨﺼﻮﺭﺕ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﻧﺎﺧﻮﺍﺳﺘﻪﺍﻱ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺏ‐ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻓﻮﻻﺩﯼ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺟﮑﻬﺎﻳﯽ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫ﻼ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﯽ ﮐﻪ ﻋﮑﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺍﻳﻦ ﺟﮑﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﻼ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﺗﻌﺒﻴﻪ‬ ‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭﺟﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﻏﻼﻓﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻋﺒﻮﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻨﻲ ﻋﺒﻮﺭ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺧﻮﺩ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺟﻜﻬﺎ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﻭﺍﻳﺮ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻭﻫﯽ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺭﺍ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﮔﻴﺮﻩ ﻫﺎ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻳﮑﻪ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﺑﻨﺪﯼ ﺧﺎﺹ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺷﮑﺎﻓﺘﻦ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻓﻀﺎﻱ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻏﻼﻑ ﺑﺎ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺗﺰﺭﻳﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺯﻧﮓ ﺯﺩﮔﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮐﺸﺶ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﺍ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﯼ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻬﻢ ﺑﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﺣﺘﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﻏﻼﻓﻬﺎﯼ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﮐﺎﺭ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٧‐١‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﯼ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺷﮑﻞ ﺭﺍ ﺑﻌﺪﹰﺍ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺷﮑﻞ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﺎﺭ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐١‬ﺍﻣﻜﺎﻥﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻋﻀﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻧﺪﻩ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺬﮐﺮ ﺭﺍ‬
‫ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ )‪ (Ramaswamy, ١٩٧٦‬ﻭﻟﻲ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺘﺪﺍﻭﻝﺗﺮﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐١‬ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐١‬ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٤‬‬

‫‪ ٣‐١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ‬

‫ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﻣﻨﺸﻮﺭﯼ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ ‪ P‬ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐١‬ﺍﻟﻒ(‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﻋﻀﻮ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ P A c‬ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ‪ Ac‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺷﻜﻞ )‪ ٩‐١‬ﺏ(‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻏﻼﻑ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻋﻀﻮ ﻣﯽ ﮔﺬﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﮏ ﺟﻚ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ؛‬
‫ﺳﭙﺲ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺣﺬﻑ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﮕﻪﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺸﺶ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺁﻥ ﺍﺯ‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪(١٠‐١‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐١‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﺯ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ P A c‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ‬
‫ﺩﺭ ﺩﻭ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﺩﻗﻴﻘ ﹰﺎ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺍﺻﻞ ﺳﻦ ﻭﻧﺎﻥ∗ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﻭﺭﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻋﻀﻮ ﭘﺲ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﺻﺎﺩﻕ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐١‬ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ‬

‫∗‬
‫‪St Venan's principle‬‬
‫‪٢٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐١‬ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻋﻀﻮ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻏﻼﻑ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻄﻮﺭﻳﻜﻪ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ e‬ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫)ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐١‬ﺍﻟﻒ(‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﺛﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﻣﺤﻮﺭﻱ ‪ P‬ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ‪ Pe‬ﺭﻭﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻋﻀﻮ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺧﻤﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐١‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‬
‫‪ Zb‬ﻭ ‪ Zt‬ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻭ ﺑﺎﻻﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‬
‫ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ )ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐١‬ﺍﻟﻒ(‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ Ms‬ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﻛﻠﻲ‬
‫ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐١‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐١‬ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٦‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐١‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‬

‫ﺩﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻨﺶ ﺧﺎﻟﺺ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ P‬ﻭ ‪ e‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺭﺍ ﺣﺬﻑ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﮎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﺍﻣﺮ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﮐﻠﻴﺪ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻼ ﺑﺮﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﺪ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻄﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﺣﺬﻑ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﻱ "ﺑﺎﻻ" ﻭ "ﭘﺎﻳﻴﻦ" ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻋﻤﻮﺩﻱ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻭ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﻣﺨﺎﺯﻥ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ‪ Zt‬ﻭ ‪ Zb‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺪﻭﻝ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﺍﺯ ﻋﻀﻮ ﻛﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﻭ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻱ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﺑﺎﺭ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺗﻲﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎﺭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻳﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐١‬ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﺸﺶ ﺧﺎﻟﺺ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺯﻣﺎﻧﻲﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻛﺸﺶ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﯼ ﻋﻀﻮ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ )ﺩﺭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪﻣﺠﺮﺩ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﻳﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺪﺩ ﻛﺮﺩ‪ .(.‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺳﻦ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ ﻳﺎ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ١٣‐١‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻭﺯﻥ ﻋﻀﻮ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ ١٤‐١‬ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ‬

‫‪ ٤‐١‬ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ‬

‫ﺍﮔﺮ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐١‬ﺯﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﻋﻀﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺼﻮﺭﺕ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ١٤‐١‬ﺍﻟﻒ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ‪ P‬ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﺸﺸﻲ ‪ T‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﺳﺎﺩﻩ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﺿﺢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٥‐١‬ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻭﺍﺿﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺟﺴﻢ ﻣﺮﮐﺐ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﺎﻟﺺ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺩﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ‪ P‬ﻭ ‪ T‬ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٨‬‬

‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻭ ﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻛﻠﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﻣﺤﻮﺭﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺭﻭﻱ ﻋﻀﻮ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐١‬ﺍﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺛﺮ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ Ms‬ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻛﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ Ms‬ﺗﻌﺎﺩﻝ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺛﺎﺑﺖ ﺍﺳﺖ‪) ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ (،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ ﺑﺪﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ‬
‫ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺭﺍ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺑﻴﺎﻭﺭﺩ )ﺷﻜﻞ ‪ ١٤‐١‬ﺏ(‪.‬‬
‫ﻣﮑﺎﻥ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ "ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ" ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺍﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪) .‬ﻓﺼﻞ ‪(١١‬‬
‫ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ‪ P‬ﺩﺭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ‪ Z‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ ‐١٢‐١‬ﺏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺯﻭﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺑﻜﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٥‐١‬ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻴﺮ ‪ ١٥‬ﻣﺘﺮ ﻭ ﺑﺎﺭﻱ‬
‫ﺭﺍ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٥٠ kN m‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺭﺍ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪ ٢٠٠٠kN‬ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ‪ ٤٠٠‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﻮﺭ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪١٥‐١‬‬
‫‪٢٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪۱۵ ۲‬‬
‫× ‪ ۵۰‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ = ‪= ۱۴۰۶ / ۳ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬
‫‪Z b = Z t = ۷۰ / ۷۳ × ۱۰۶ mm ۳‬‬
‫‪A c = ۲ / ۹ × ۱۰۵ mm ۲‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻻﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪:‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Pe M s‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪Ac Zt‬‬ ‫‪Zt‬‬
‫‪۲۰۰۰× ۱۰۳ ۲۰۰۰× ۱۰۳ × ۴۰۰ ۱۴۰۶ / ۳ × ۱۰۶‬‬
‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۲ / ۹ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۷۰ / ۷۳ × ۱۰۶‬‬ ‫‪۷۰ / ۷۳ × ۱۰۶‬‬
‫‪= ۶ / ۹۰ − ۱۱ / ۳۱ + ۱۹ / ۸۸‬‬
‫‪= ۱۵ / ۴۷ N‬‬
‫‪mm ۲‬‬

‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪:‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪Pe M s‬‬
‫= ‪fb‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪Ac Zb Zb‬‬
‫‪= ۶ / ۹۰ + ۱۱ / ۳۱ − ۱۹ / ۸۸‬‬
‫‪= −۱ / ۶۷ N‬‬
‫‪mm ۲‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٦‐١‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٦‐١‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪(N/mm٢) ١‐١‬‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٠‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﻭﺷﯽ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﻣﺤﻞ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪‐١٤‐١‬ﺏ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪۱۴۰۶ / ۳‬‬
‫= ‪Z= s‬‬ ‫‪= ۰ / ۷۰۳ m‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪۲۰۰۰‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ‪ (٧٠٣‐٤٠٠)=٣٠٣mm‬ﺑﺎﻻﻱ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ‪ ٢٠٠٠kN‬ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ‪ ٢٠٠٠×٠/٣٠٣=٦٠٦ kN.m‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۲۰۰۰ × ۱۰۳ ۶۰۶ / ۰ × ۱۰۶‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۲ / ۹ × ۱۰۵ ۷۰ / ۷۳ × ۱۰۶‬‬
‫‪= ۶ / ۹۰ + ۸ / ۵۷‬‬
‫‪= ۱۵ / ۴۷ N mm ۲‬‬
‫‪f b = ۶ / ۹۰ − ۸ / ۵۷‬‬
‫‪= −۱ / ۶۷ N mm ۲‬‬

‫ﺣﺎﻝ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﭼﻪ ﺍﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ‪ .‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﺎﻁ ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪ ١٧‐١‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻴﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﻏﻴﺮ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺍﯼ ﺣﻞ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﻳﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻳﮏ ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٧‐١‬ﺗﻨﺶﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪(N/ mm٢) ١‐١‬‬

‫‪٣١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ،١‐١‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻟﻨﮕﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﺎﺯﻭﯼ ﻟﻨﮕﺮ ‪ z‬ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺪﻭﻥ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻜﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻮﭘﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻻﺯﻡ ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ ٥‐١‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ )ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‬

‫ﺗﺎﺑﻪﺣﺎﻝ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﻋﻀﻮﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫‪۱‬‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ‪ ١٨‐١‬ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﻁ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺩﻭ‬
‫‪۳‬‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻓﻘﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺯﺍﻭﻳﻪ ‪ θ‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﺬﺍ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻋﻤﻮﺩﻱ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ﹰﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ‪ ،‬ﺩﻭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺘﻦ ﻭ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ )ﺷﻜﻞ ‪ (١٩‐١‬ﺑﺮﺍﻱ ﻗﺴﻤﺖ ﭼﭗ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺩﻭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺍﻓﻘﻲ ‪ Pcosθ‬ﻭ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻋﻤﻮﺩﻱ ‪ Psinθ‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ‪ ،‬ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻋﻤﻮﺩﻱ ‪ Psinθ‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺘﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐١‬ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ‬

‫‪١‬‬
‫‪Deflected tendons‬‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٢‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٩‐١‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻮﻝ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﭼﭗ‪:‬‬
‫⎞‪⎛L‬‬
‫‪P sin θ⎜ ⎟ = (P cos θ)x‬‬
‫⎠‪⎝۳‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫⎞‪⎛L‬‬
‫‪x = ⎜ ⎟ tgθ‬‬
‫⎠‪⎝۳‬‬
‫ﺍﻣﺎ‪:‬‬
‫‪e‬‬
‫= ‪tgθ‬‬
‫‪L‬‬
‫‪۳‬‬
‫ﻟﺬﺍ‪:‬‬
‫‪x=e‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻬﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺎﻳﻞ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺑﺎﺭ ﺧﺎﺭﺟﻲ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻳﻌﻨﯽ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻣﺜﺎﻝ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻟﻴﮑﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺍ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﮑﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐١‬ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺯﺩﻩ ﻭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﭼﭗ ﺁﻥ‬
‫‪۳‬‬
‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ ٢٠‐١‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺭﺳﻴﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ‪ V‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻓﻘﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﺔ ﻋﻤﻮﺩﯼ ﺁﻥ‬
‫‪٣٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ‪ V‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻼ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٧‬ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻔﺼ ﹰ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٠‐١‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺘﻦ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ‬

‫‪ ٦‐١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﻠﻲ‬

‫ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﺎ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﺸﺪﻩ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺏ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﻣﻨﻔﺮﺩ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻭ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻀﻮﯼ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻄﻮﺭ‬
‫ﻣﺠﺰﺍ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﮐﻴﺪ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﻗﺎﺋﻤﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫‪ P‬ﮔﺬﺭﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ٢١‐١‬ﺍﻟﻒ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﺎ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺑﺘﻨﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻗﺎﺋﻢ ﺧﺎﺭﺟﻲ ‪ P‬ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ )ﺷﻜﻞ‪‐٢١‐١‬ﺏ(‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ‪ P‬ﺍﺯ ﺻﻔﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻭﻗﻮﻉ ﻛﻤﺎﻧﺶ ﻋﻀﻮ ﺑﻌﻠﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﺍﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﺮﺩ ﺷﺪﮔﯽ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﺘﻦ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ‪ P‬ﺍﺯ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻋﻀﻮ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻭﺿﻌﻴﺘﯽ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺧﺮﺩ ﺷﺪﮔﯽ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﺘﻦ‪،‬‬
‫ﻛﻤﺎﻧﺶ ﻋﻀﻮ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﺜﺎﻝ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ‬
‫ﻋﻤﺪﹰﺍ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻤﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﻗﺎﺋﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻛﻮﭼﻜﯽ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ‬
‫ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻳﮏ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﻗﺎﺋﻢ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺧﻴﺰ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﻤﺎﻧﺶ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٤‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٢‐١‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻋﻀﻮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺧﻤﻴﺪﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢١‐١‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻗﺎﺋﻢ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٢‐١‬ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺧﻤﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٧‐١‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬

‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٩‐١‬ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻋﮑﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺧﻮﺩ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ‪) .‬ﺷﮑﻞ ‪.(٢٣‐١‬‬
‫‪٣٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ‪ ،‬ﻳﻚ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻭ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ )ﺷﻜﻞ ‪ (٢٤‐١‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﻭﺭ ﺁﻥ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ‪ ∆s‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ T‬ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ‪ w‬ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺧﻮﺩ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﺜﻠﺚ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫⎞ ‪⎛ ∆θ‬‬
‫⎟ ⎜ ‪w∆s = ۲T sin‬‬
‫⎠ ‪⎝ ۲‬‬
‫⎞ ‪⎛ ∆θ ⎞ ⎛ ∆θ‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻛﻢ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺩﺍﺭﻳﻢ ⎟ ⎜ = ⎟ ⎜ ‪ . sin‬ﺍﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄﺔ‬
‫⎠ ‪⎝ ۲ ⎠ ⎝ ۲‬‬
‫ﺯﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪dθ‬‬
‫‪w=T‬‬
‫‪ds‬‬
‫‪dθ‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ rps‬ﺷﻌﺎﻉ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬ ‫=‬ ‫ﺣﺎﻝ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ‪،‬‬
‫‪ds rps‬‬
‫‪T‬‬
‫=‪w‬‬
‫‪rps‬‬
‫ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﺗﺨﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻓﺮﺽ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺍﺛﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٣‐١‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺩ ﺑﺘﻦ ﻭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺧﻤﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٦‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٤‐١‬ﺍﻟﻤﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٥‐١‬ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﯽ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﺔ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٥‐١‬ﻳﮏ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻗﺎﺋﻢ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﺁﻥ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫)‪W = T(sin θ + sin ϕ‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ‪ L‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺳﻬﻤﻲ ﺷﻜﻞ ﻛﻪ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ‪ e‬ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﺮ ﺭﻭﻱ‬
‫ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٦‐١‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻴﺎﻭﺭﻳﺪ‬
‫ﻭ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺭﺍ ﺭﺳﻢ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪٣٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪٢٦‐١‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ‪ xy‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢٦‐١‬ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺳﻬﻤﯽ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪:‬‬

‫‪y = ۴ex‬‬
‫) ‪(L − x‬‬
‫‪L۲‬‬
‫‪d۲ y‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﮏ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﺗﺨﺖ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪dx‬‬ ‫‪rps‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪= −۸ ۲‬‬
‫‪rps‬‬ ‫‪L‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‪:‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Pe‬‬
‫=‪w‬‬ ‫‪= −۸ ۲‬‬
‫‪rps‬‬ ‫‪L‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ w‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ‪ P‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﺑﻮﺩ ﺑﺎ‪:‬‬
‫⎛ ‪L۲‬‬ ‫⎞ ‪Pe ⎞⎛ L۲‬‬
‫‪M max = w‬‬ ‫‪= ⎜ − ۸ ۲ ⎟⎜⎜ ⎟⎟ = −Pe‬‬
‫⎝ ‪۸‬‬ ‫⎠ ‪L ⎠⎝ ۸‬‬

‫ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ‬
‫ﺍﺷﻜﺎﻝ )‪ ٢٧‐١‬ﺍﻟﻒ ﻭ ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎﺳﻲ ﺍﺯ‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﻮﺭﺗﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪،‬‬
‫ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٨‬‬

‫ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﺍﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﻜﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ‬
‫ﮐﺎﺭ ﺭﺳﻢ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎ ﺭﺍ )ﻓﺼﻞ ‪ (٦‬ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻋﻀﻮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪‐٢٨‐١‬ﺍﻟﻒ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﻭﻟﻲ ﺧﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺁﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺍﺯ‬
‫ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺑﺎﺭ ﻋﻤﻮﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺣﺎﻟﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭﻟﻲ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺎﺩﻩﺍﻱ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ‪‐٢٨‐١‬ﺏ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪٢٧‐١‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٨‐١‬ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ‬

‫‪٣٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ ﺍﺳﺎﺱ ﺭﻭﺵ ”ﺑﺎﻻﻧﺲ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﺎﺭ“ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻣﻔﻴﺪﻱ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻭ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ )ﻓﺼﻞ ‪.(١٢‬‬
‫ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻋﻀﻮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺤﺎﻅ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ ٨‐١‬ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﮐﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺽ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺛﺎﺑﺖ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﺸﻴﺪﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﺳﻄﺢ ﻏﻼﻑ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﺔ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ ﺍﻣﺎ‬
‫ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻏﻼﻑ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﻗﻴﻘ ﹰﺎ ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﻏﻼﻑ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﻃﻲ ﺍﺯ ﻃﻮﻟﺶ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻏﻼﻑ ﺗﻤﺎﺱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺩﻭﺭﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻭ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(٢٩‐١‬ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻋﻠﺖﻫﺎﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻓﻘﻂ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪ :‬ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻌﻠﺖ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٤‬ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٩‐١‬ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٤٠‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٣٠‐١‬ﻛﻼﺳﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٩‐١‬ﺩﺭﺟﺔ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﻳﺪﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﻫﻴﭻ‬
‫ﺗﺮﻛﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ ”ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞ“ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺑﻌﺪﯼ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺗﯽ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﮐﻤﯽ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﺮﮎ ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ )ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ( ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﻜﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ ﺑﻪ ”ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﻲ“ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﻪ ﮐﻼﺱ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﮐﻼﺱ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣٠‐١‬ﺑﺎ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪﻱ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﮐﻼﺱ ‪ ،١‬ﺗﻨﺶ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﮐﻼﺱ ‪ ،٢‬ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﻛﺸﺶ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺸﺮﻃﻲﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﯽ ﺑﺘﻦ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻜﻨﺪ؛ ﭘﺲ ﻋﻀﻮ ﻫﻨﻮﺯ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ‪ ،٣‬ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮﺽ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ؛ ﻭﻟﻲ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﻧﻜﺸﻴﺪﻩ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪﻱ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﻴﻦ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺎ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺪﻭﻥ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺩﺭﺟﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪M‬‬
‫‪η= o‬‬
‫‪Ms‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Mo‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻨﺶ ﺻﻔﺮ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺟﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ‪Ms‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﺎﻣﻞ‪ η = ۱ ،‬ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪٤١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺴﻠﺢ ‪ η = ۰‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﮐﻼﺱ ‪ ٣‬ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺳﺎﺳ ﹰﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻓﺮﺽ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭﻱ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﺒﺎﻫﺖ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻤﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻫﺮ ﺩﻭﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﻳﮏ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺎﮐﻴﺪ ﺍﺳﺖ‪) .‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ(‪.‬‬

‫‪ ١٠‐١‬ﺍﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺩﻗﻴﻘﻲ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻜﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻳﺎ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺎﻻ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﺭﺥ ﻣﯽﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻳﻚ‬
‫ﺑﺎﺭ ﭘﻴﺶ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻭﺟﻮﺩ ﻓﻮﻻﺩ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺮﺣﻠﺔ‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺩﺭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺭﻭﯼ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺩﻗﺖ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﺟﺮﺍ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬
‫ﮔﺮﺩﺩ ﺗﺎ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺻﺤﻴﺢ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﯼ ﺩﺳﺘﺨﻮﺵ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮕﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺟﻚ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻣﺮﺍﻗﺒﺘﻲ‬
‫ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﻧﺎﺑﻬﻨﮕﺎﻡ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻭ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺪﻩ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺮﮒ ﺁﻭﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﺎﺯﮔﻲ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﺎﺭﻩﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﻭﺍﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺭﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺑﻌﻀﻲ ﺣﺎﻻﺕ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺗﺪﺭﻳﺠ ﹰﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺗﺨﺮﻳﺒﯽ ﺍﻳﻤﻦ ﻭ ﮐﻨﺘﺮﻝ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﺩ ﻣﯽﺭﺳﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ١١‐١‬ﻣﺮﺟﻊ‬

‫‪Ramaswamy, G.S. (١٩٧٦) Modern Prestressed Concrete Design, Pitman, London‬‬

 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٢‬ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ ١‐٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﻧﺴﺒﺖ ﺁﺏ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﻭﺯﻧﻬﺎﯼ ﺁﺏ ﻭ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ‬
‫ﺩﺭ ﻳﮏ ﻃﺮﺡ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺑﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺁﺏ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯼ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١–٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٤٤‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١ – ٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬

‫ﻳﮏ ﻓﺎﮐﺘﻮﺭ ﻣﻬﻢ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻮﺍﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺍﺧﻞ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﺘﺮﺍﮐﻢ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻏﻠﺐ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﯼ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﺍﻓﻘﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺁﻥ‬
‫ﻣﺘﺮﺍﮐﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻓﻮﻻﺩﯼ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﻀﺎ ﺍﺯ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺍﻣﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺘﺄ ﺛﺮ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻋﻤﻞ ﺁﻭﺭﯼ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻳﺪﻩ ﺍﻝ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﮔﻴﺮﺵ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﻋﻤﻠﯽ‬
‫ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻏﻠﺐ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﺩﺭ ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻋﻤﻞ ﺁﻭﺭﯼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺗﺤﺖ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬
‫ﻫﻮﺍﯼ ﻣﺤﻴﻂ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺭﻭﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺎ ﺍﺑﻌﺎﺩ ‪ ١٥٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺭﻭﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻴﻠﻨﺪﺭﯼ ‪ ١٥٠×٣٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻴﻠﻨﺪﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻳﮏ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ‪ ٧٠–٩٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﮑﻌﺒﯽ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٤٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺭﺍﻳﺞ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺘﻦ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ‪ ٣٠‐٦٠N/mm٢‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻨﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﻭ ﺣﺪ ﺑﺎﻻﻳﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎﺕ ﻃﺮﺡ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﺑﺮﺍﯼ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺳﻬﻢ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﯽ‬
‫ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮐﺸﺸﯽ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﺭﺍﺑﻄﻪ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﺑﻴﻦ ﻣﺪﻭﻝ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ‪) ftu‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮐﺸﯽ ﺧﻤﺸﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺩﻭ ﺑﺎﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﯼ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﻁ‬
‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ( ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﮑﻌﺒﯽ ‪ fcu‬ﻳﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺍﺳﺘﻮﺍﻧﻪ ﺍﯼ ‪ f c′‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪ftu ≅ ٠/٥٩‬‬ ‫‪f cu ≅ ٠/٦٦ f c′‬‬ ‫)‪(١–٢‬‬
‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٤٦‬‬

‫‪ ٢–٢‬ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﺑﺘﻦ‬

‫ﻣﺪﻭﻝ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﺑﺘﻦ ﮐﻤﻴﺘﯽ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧﻴﺰ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻓﺘﻬﺎﯼ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﺯ ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩ ﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٤‬ﺑﺤﺚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻨﺶ – ﮐﺮﻧﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢ – ٢‬ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﯽ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺧﻄﯽ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺧﻂ ‪OA‬‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺯﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺪﻭﻝ ﺳﮑﺎﻧﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﺘﻦ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫‪۱‬‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ( f cu + ۱) N/mm٢‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻭ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ‪ ١٥ N/mm٢‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪۳‬‬
‫ﭼﻮﻥ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻨﺶ–ﮐﺮﻧﺶ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺍﺧﻴﺮ ﺭﺍ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺧﺰﺵ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪) .‬ﺑﺨﺶ‪ ٣ ‐٢‬ﺭﺍ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ (.‬ﻳﮏ ﺷﮑﻞ ﺍﻳﺪﻩﺁﻝ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻨﺶ–ﮐﺮﻧﺶ ﺷﮑﻞ ‪ ٢–٢‬ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻓﺼﻞ‪٣‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٢‐٢‬‬
‫‪٤٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺪﻭﻝ ﺳﮑﺎﻧﺖ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ‪ BS ٨١١٠‬ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ﺍﻓﺘﻬﺎﯼ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪ ﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﮐﻮﺗﺎﻩ‬
‫ﺷﺪﮔﯽ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﻭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ‪ ،‬ﮐﻪ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺴﺎﺏ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪) .‬ﻓﺼﻞ ‪(٦‬‬

‫ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻭﺯﻥ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﮑﻌﺒﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪EC‬‬ ‫ﺩﺍﻣﻨﻪ ‪EC‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬
‫) ‪(N/mm‬‬ ‫) ‪(kN/mm‬‬ ‫)‪(kN/mm٢‬‬
‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٤‬‬ ‫‪١٨ – ٣٠‬‬
‫‪٢٥‬‬ ‫‪٢٥‬‬ ‫‪١٩ – ٣١‬‬
‫‪٣٠‬‬ ‫‪٢٦‬‬ ‫‪٢٠ – ٣٢‬‬
‫‪٤٠‬‬ ‫‪٢٨‬‬ ‫‪٢٢ – ٣٤‬‬
‫‪٥٠‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٢٤ – ٣٦‬‬
‫‪٦٠‬‬ ‫‪٣٢‬‬ ‫‪٢٦ – ٣٨‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١ – ٢‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ‬

‫‪ ٣‐٢‬ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ‬

‫ﭘﺪﻳﺪﻩﺍﯼ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﺍﯼ ﺑﺮ ﺍﻏﻠﺐ ﻣﻮﺍﺩ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﯽ ﮔﺬﺍﺭﺩ ﺧﺰﺵ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺛﺎﺑﺖ‪ .‬ﺧﺰﺵ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻭ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﯽﮔﺬﺍﺭﺩ‪ .‬ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ ﺍﺻﻠﯽ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﻭ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺪﺭﻳﺠﯽ ﺭﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺧﻤﻴﺮﻩ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﺄ ﺛﻴﺮﺍﺕ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯼ ﺍﺯ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﮐﺮﻧﺶ ﺧﺰﺷﯽ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٣–٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٤٨‬‬

‫ﭼﻮﻥ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻳﮏ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﺰﺵ‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﺮﻧﺶ ﺧﺰﺷﯽ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﺗﻨﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺮﻧﺶ ﺧﺰﺷﯽ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ )ﺳﯽ ﺳﺎﻝ( ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫‪φ‬‬
‫= ﺧﺰﺵ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬ ‫)‪(٢–٢‬‬
‫‪E ct‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Ect‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﻭ ‪ φ‬ﺿﺮﻳﺐ ﺧﺰﺵ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺷﮑﻞ ‪ ٤–٢‬ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬ﺩﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﯽ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﻋﺮﻳﺎﻥ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٣‐٢‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٤‐٢‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺧﺰﺷﯽ ‪BS٨١١٠‬‬

‫‪٤٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٤–٢‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﺁﺏ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺁﺏ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﻫﻴﺪﺭﺍﺗﺎﺳﻴﻮﻥ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﺑﮑﺎﺭ‬
‫ﻧﻤﯽﺭﻭﺩ‪ ،‬ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻨﻘﺒﺾ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻄﯽ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﺭﻭﯼ ﻋﻀﻮ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﯼ ﺑﺎﺩ ﮔﻴﺮ ﺧﺸﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺭﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﺧﻴﻠﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻭ ﻳﮏ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٥–٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﯽ‬
‫ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﺪﺭﻳﺞ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻳﮏ ﺳﺎﻝ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ‪ ٨٠%‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺭﺥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﮐﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻭ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺷﮑﻞ ‪ ٦–٢‬ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮐﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ١٩٠ lit/m٣‬ﺁﺏ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺩﺍﻣﻨﺔ ‪ lit / m٣ ٢٣٠–١٥٠‬ﮐﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺁﺏ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺭﻭﯼ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٤‬ﻭ ‪ ٦‬ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٥‐٢‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺭﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﯽ ‪(Neville ١٩٧٧) ٥٠‐٧٠%‬‬

‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٥٠‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٦‐٢‬ﮐﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ‪BS٨١١٠‬‬

‫‪ ٥–٢‬ﺑﺘﻦ ﺳﺒﮏ‬

‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻨﯽ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻀﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﺍﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺳﺒﮏ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﺍﺯ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺍﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﺎﻫﺶ ﻭﺯﻥ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺑﺘﻦﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻋﺎﻳﻖ ﻫﺎﯼ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﺳﻨﮓ ﭘﺎ )ﺳﻨﮓ‬
‫ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ( ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻳﺎ ﺍﺯ ﻗﺸﺮ ﺭﻭﻳﻪ ﻣﻮﺍﺩ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﮐﻮﺭﻩ ﺫﻭﺏ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺧﺮﺩﻩ ﺳﻨﮕﻬﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ‪ ١٣٠٠ Kg m ۳‬ﺗﺎ ‪ ٢٠٠٠ Kg m ۳‬ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ‪ ٢٤٠٠ Kg m ۳‬ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦﻫﺎ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦﻫﺎﯼ ﺳﺒﮏ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ﻫﺎ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﮑﻌﺒﯽ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯﻩ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮﻝ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪﻫﺎﯼ ﺭﺱ ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ١٧ N mm ۲‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ‪ (Pulueniged – Fuel – Ash) PFA‬ﺗﺎ ‪ ٦٠ N mm ۲‬ﻧﻴﺰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪٥١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﺳﺒﮏ ﺑﻴﻦ ‪ ٥٠‬ﺗﺎ ‪ ٧٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺪﻭﻝ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﻭ ﺧﺰﺵ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻧﻮﻉ ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻏﻴﺎﺏ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺟﺰﺋﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﺮﺩﻩ ﺳﻨﮕﻬﺎ ﮐﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﺭﺍ‬
‫‪ ۴۰۰ × ۱۰−۶‬ﺗﺎ ‪ ۶۰۰ × ۱۰−۶‬ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺧﺰﺵ ﻣﺨﺼﻮﺹ ‪ ۰ / ۷ × ۱۰−۴‬ﺗﺎ ‪ ۰/ ۹ × ۱۰−۴‬ﺑﻪ ﺍﺯﺍﯼ ﻫﺮ‬
‫‪ N mm ۲‬ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٦‐٢‬ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﻓﻮﻻﺩ ﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺯﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ – ١‬ﻭﺍﻳﺮ‬
‫‪٢‬‬
‫‪ – ٢‬ﮐﺎﺑﻞ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ‬
‫‪٣‬‬
‫‪ – ٣‬ﻣﻴﻠﮕﺮﺩ‬
‫ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﻗﻄﺮ ‪ ٣‬ﺍﻟﯽ ‪ ٧ mm‬ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﺤﺘﻮﯼ ‪ ٠/٧– ٠/٨٥%‬ﮐﺮﺑﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪) .‬ﻓﻮﻻﺩ ﻧﺮﻡ ‪ ٠/٢٥‬ﺗﺎ ‪ ٠/٢٩‬ﺩﺭﺻﺪ ﮐﺮﺑﻦ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ (.‬ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻮﺭﺩ ﮔﺮﻡ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﺎ ‪ ١٠٠٠ ºС‬ﮔﺮﻡ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ‬
‫ﮐﺸﻴﺪﻥ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺁﻥ ﻗﻄﺮ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮐﺸﺸﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘ ﹰﺎ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺩﻭﺭ‬
‫ﻳﮏ ﻗﺮﻗﺮﻩ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ ٠/٦ – ٠/٧ m‬ﭘﻴﭽﺎﻧﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﭼﻮﻥ ﮐﺸﻴﺪﻩ‪ ٤‬ﮐﺸﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‬
‫ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﭼﻮﻥ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﻗﺮﻗﺮﻩ ﻫﺎ ﺧﺎﺭﺝ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ‬
‫ﭘﻴﺶ–ﺻﺎﻑ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻏﻼﻓﻬﺎﯼ ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﻋﺒﻮﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎ ﺩﺍﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﻣﺪﺕ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻳﺎ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺩﺍﺩﻥ ﺩﺭ ﺣﻴﻦ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺶ ﺑﺎﻻ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﺮ ﺩﻭﯼ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﻭﻟﯽ ﻭﺍﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﺯﺩﺍﻳﯽ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﻭﻣﯽ ﻭﺍﻳﺮ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪﻩ ﻧﺎﻡ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ ﺯﺩﺍﻳﯽ ﺷﺪﻩ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺳﺴﺘﯽ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪﻩ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺳﺴﺘﯽ ﮐﻢ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Wire‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Strand‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Bar‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪as-drawn‬‬
‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٥٢‬‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺩﻧﺪﺍﻧﻪ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻭﺍﻳﺮ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻳﮏ ﭼﻴﻦ ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﻮﺟﯽ ﺷﮑﻞ ﺩﺭ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺩﺭ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ‪ ٧–٢‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ‪ ٥‬ﺗﺎ ‪ ١٢‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻭﺍﻳﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﻮﺝ ﺑﻴﻦ ‪ ٥–١٢ %‬ﻗﻄﺮ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﺭﭘﻴﭻ ﻭ‬
‫‪ ١٠–٢٥ %‬ﻗﻄﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٦‐٢‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﺎﺑﺎﻧﺪﻥ ﭼﻨﺪ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﻳﮏ ﻭﺍﻳﺮ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻳﮏ ﮐﺎﺑﻞ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻣﺎﺭﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﻣﺪﺭﻥ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻔﺖ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ ٨–١٨ mm‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺘﻦ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﭼﻮﻥ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮﺩ‬
‫ﻳﮏ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﭼﻮﻥ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﮔﺮﻣﺎﻳﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺑﺎﻓﺘﻦ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺳﺴﺘﯽ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻳﺎ‬
‫ﮐﻢ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻔﺘﻮﻝ‪ ،‬ﺷﺶ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺎﺭﭘﻴﭻ ﺣﻮﻝ ﻳﮏ ﻭﺍﻳﺮ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪) .‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ‬
‫‪‐٨–٢‬ﺍﻟﻒ( ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻳﺎ ﺳﻮﭘﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﺮﺩ‪ ،‬ﺑﻄﻮﺭﻳﮑﻪ ﻧﻮﻉ ﺳﻮﭘﺮ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺁﻟﻴﻠﮋﯼ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﻳﮏ ﻧﻮﺭﺩ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺼﻮﺭﺕ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﯼ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﯽ ﺍﻳﻦ ﻣﻔﺘﻮﻝﻫﺎ ﺩﺭ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ‪–٨–٢‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﻮﻉ‬
‫ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺴﺘﯽ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻳﺎ ﮐﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﯼ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻗﻄﺮ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮﺩﻫﺎﯼ ﻓﻮﻻﺩ ﺁﻟﻴﺎﮊﯼ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻡ ﻧﻮﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻗﻄﺮﻫﺎﯼ ‪ ٢٠‐٤٠ mm‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﺩ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺧﻮﺍﺹ ﻣﮑﺎﻧﻴﮑﯽ ﺷﺎﻥ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺮﺍﺳﺮﯼ ﺭﺯﻭﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫‪٥٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺻﺎﻑ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﻭ ﺳﺮ ﺁﻥ ﺭﺯﻭﻩ ﺷﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﺯﻭﻩ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻬﺎﺭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻭ ﻳﺎ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺑﮑﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭﺍﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢–٢‬ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪﻩﺍﯼ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺧﺎﺹ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺧﻮﺩﺵ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻧﮑﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻓﻮﻻﺩ ﻫﺎﯼ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﻃﯽ ﻳﮏ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺳﺮﺩ ﮐﺎﺭﯼ‪ ١‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻃﯽ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻧﺒﺎﺭﺩﺍﺭﯼ ﻭ ﺍﺟﺮﺍ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻗﺖ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﺮﻣﺎﯼ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺟﻮﺷﮑﺎﺭﯼ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٨‐٢‬ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪١‬‬
‫‪Cold–Working Process‬‬
‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٥٤‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ ٧–٢‬ﺳﺴﺘﯽ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫ﺳﺴﺘﯽ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺷﺒﻴﻪ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﺳﺖ ﻳﻌﻨﯽ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺗﺎﺑﻊ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺛﺎﺑﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﺳﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻣﺎ ﻭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺳﺴﺘﯽ‪ ،‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺳﺴﺘﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ‪ ١٠٠٠‬ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﻭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٠ ºС‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢–٢‬ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٠ ºС‬ﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪ ٠/٧ fpu‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ )‪ (٩–٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ f pu ) .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﺳﺖ‪ (.‬ﺍﮔﺮ ﺳﺴﺘﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ‪ ١٠٠٠‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ‪ ٠/٧ fpu‬ﻭ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ١% ،٢٠ ºС‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺳﺴﺘﯽ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ١٠٠ ºС‬ﺗﺤﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﻪ ‪ ٦/٥ %‬ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪ ٠/٧٥ f pu‬ﻭ ﺩﻣﺎﯼ ‪٢٠ºС‬‬
‫ﺑﻪ ‪ ١/٥ %‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﮐﻼﺱ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺴﺘﯽ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ‪ BS٥٨٩٦‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ﮐﻼﺱ ﻳﮏ‪ :‬ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ ﺯﺩﺍﻳﯽ ﺷﺪﻩ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﺴﺘﯽ ﻧﺮﻣﺎﻝ‪.‬‬
‫ﮐﻼﺱ ﺩﻭ‪ :‬ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪﻩ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﺴﺘﯽ ﮐﻢ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٩‐٢‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Relaxation of steel‬‬
‫‪٥٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٨–٢‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ–ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ–ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٠–٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻓﻮﻻﺩ ﻫﺎﯼ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺒﻴﻪ ﻓﻮﻻﺩﻫﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺗﻨﺶ ﭘﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻳﮑﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﺑﺎﺭ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻳﮏ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺩﺍﺋﻤﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫)‪ES (kN/mm٢‬‬ ‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫‪٢٠٥‬‬ ‫ﻭﺍﻳﺮ – ‪– BS٥٨٩٦‬ﺑﺨﺶ ﺩﻭﻡ‬
‫‪١٩٥‬‬ ‫ﮐﺎﺑﻞ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ – ‪– BS٥٨٩٦‬ﺑﺨﺶ ﺩﻭﻡ‬
‫‪٢٠٦‬‬ ‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻧﻮﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ – ‪BS٤٤٨٦‬‬
‫‪١٦٥‬‬ ‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻧﻮﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ ﺳﺮﻳﻊ – ‪BS٤٤٨٦‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣ – ٢‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٠‐٢‬ﻣﻨﺤﻨﯽﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ – ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٥٦‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ‪ ٠/١%‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻧﺴﺒﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢–٢‬ﺑﺎﺭ‬
‫ﭘﺮﻭﻑ ‪ ٠/١%‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺩﻭﻡ ﺑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ‪ ١%‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢–٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﻴﺰ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺸﺮﻭﺡ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﻭﺍﻳﺮ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻫﺎﯼ ﺣﺮﺍﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﻳﺮ ﻫﺎﯼ ﭼﻮﻥ– ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﮑﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺴﺘﯽ ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﺶ ﭘﺮﻭﻑ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ‪ ،‬ﻟﺬﺍ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺧﻄﯽ ﺭﺍ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻭﺍﻳﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺟﺰﺋﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻥ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﮐﺸﺶ ﺍﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻳﮏ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭﯼ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ–ﮐﺮﻧﺶ‬
‫ﺍﻳﺪﻩﺁﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ ٩–٢‬ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ )ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﯽﺷﻮﺩ( ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺭﺧﻨﻪ ﺭﻃﻮﺑﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﻧﻔﻮﺫ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﭘﻮﺷﺶ ﮐﺎﻓﯽ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺭﻭﯼ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺁﺏ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﮐﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﯼ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﻏﻼﻓﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮐﺸﺶ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﻭﻏﺂﺏ ﺭﻳﺰﯼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﮏ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻ ﹰﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺑﯽ ﺣﻔﺎﻅ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺍﺯ ﮔﺮﻳﺲ ﻭ ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﻓﺮﻡ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺍﺯ ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﺗﺪﺭﻳﺠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﻭ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ ﺗﻨﺶ–ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ‬
‫ﺍﺯ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﺎﺷﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺮﮐﻬﺎﯼ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺗﺮﺩ ﻭ ﺷﮑﻨﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺗﻨﺶ–ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﮐﻤﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻴﻢ ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻨﺶ ﻫﺎﯼ ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺎﻻ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Corrosion of steel‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Stress–Corrosion‬‬
٥٧ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

Maximum relaxation
Specified characteristic load (kN) (%)after ١٠٠٠ h
Nominal diameter Nominal tensile
BS Type of tendon
and steel area strength Fpu Breaking %٠/١ proof or load at ٧٠% of at ٨٠٪
load (A) at ١٪ elongation A of A

mm (mm٢) N/mm٢ ٠/١٪ proof load

٧ ١٦٧٠ ٦٤/٣ ٥٣/٤
(٣٨/٥)
٧ ١٥٧٠ ٦٠/٤ ٥٠/١
٦ ١٧٧٠ ٥٠/١ ٤١/٦
(٢٨/٣)
Cold-drawn steel wire (pre- ٦ ١٦٧٠ ٤٧/٣ ٣٩/٣ Class ١
straightened) ٥ ١٧٧٠ ٣٤/٧ ٢٨/٨ ٨ ١٢
(١٩/٦)
٥ ١٦٧٠ ٣٢/٧ ٢٧/٢
٤/٥ (١٥/٩) ١٦٢٠ ٢٥/٨ ٢١/٤ Class ٢
٤ ١٧٧٠ ٢٢/٣ ١٨/٥ ٢/٥ ٤/٥
(١٢/٦)
٤ ١٦٧٠ ٢١/٠ ١٧/٥
٥٨٩٦ load at ١٪
mm (mm٢) N/mm٢
elongation
٥ ١٧٧٠ ٣٤/٧ ٢٧/٨
٥ (١٩/٦) ١٦٧٠ ٣٢/٧ ٢٦/٢
٥ ١٥٧٠ ٣٠/٨ ٢٤/٦
For all wires
Wire in mill coils (As- ٤/٥ (١٥/٩) ١٦٢٠ ٢٥/٨ ٢٠/٦
drawn wire) ١٠
٤ ١٧٧٠ ٢٢/٣ ١٧/٨
٤ (١٢/٦) ١٧٢٠ ٢١/٧ ١٧/٤
٤ ١٦٧٠ ٢١/٠ ١٦/٨
٣ ١٨٦٠ ١٣/١ ١٠/٥
(٧/١)
٣ ١٧٧٠ ١٢/٥ ١٠/٠
mm (mm٢) N/mm٢ ٠/١٪ proof load
١٥/٢ (١٣٩) ١٦٧٠ ٢٣٢ ١٩٧
٧-wire steel strand standard ١٢/٥ (٩٣) ١٧٧٠ ١٦٤ ١٣٩
١١/٠ (٧١) ١٧٧٠ ١٢٥ ١٠٦
٩/٣ (٥٢) ١٧٧٠ ٩٢ ٧٨ Class ١
١٥/٧ (١٥٠) ١٧٧٠ ٢٦٥ ٢٢٥ ٨ ١٢
٥٨٩٦ ١٢/٩ (١٠٠) ١٨٦٠ ١٨٦ ١٥٨
Super ١١/٣ (٧٥) ١٨٦٠ ١٣٩ ١١٨
٩/٦ (٥٥) ١٨٦٠ ١٠٢ ٨٧
٨/٠ (٣٨) ١٨٦٠ ٧٠ ٥٩ Class ٢
١٨/٠ (٢٢٣) ١٧٠٠ ٣٨٠ ٣٢٣ ٢/٥ ٤/٥
Drawn ١٥/٢ (١٦٥) ١٨٢٠ ٣٠٠ ٢٥٥
١٢/٧ (١١٢) ١٨٦٠ ٢٠٩ ١٧٨
٤٠ (١٢٥٧) ١٣٠٠ ١٠٥٠
Hot-rolled or hot-rolled and ٤٠ (٨٠٤) ٨٣٠ ٦٧٠
processed alloy steel bars ١٠٣٠ ٣/٥ ٦/٠
Hot rolled ٢٥ (٤٩١) ٥٠٥ ٤١٠
٤٤٨٦ ٢٠ (٣١٤) ٣٢٥ ٢٦٠
٣٢ (٨٠٤) ٩٩٠ ٨٧٠
Hot rolled and processed ٢٥ (٤٩١) ١٢٣٠ ٦٠٠ ٥٣٠ ٣/٥ ٦/٠
٢٠ (٣١٤) ٣٨٥ ٣٤٠

‫ ﺧﻮﺍﺹ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬٢‐٢ ‫ﺟﺪﻭﻝ‬

‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ٥٨

‫ ﻣﺮﺍﺟﻊ‬١٠–٢

١. Abeles, P. W. and Bardhan-Roy, B. K. (١٩٨١) Prestressed Concrete

Designer’s Handbook, Viewpoint, Slough.
٢. Bannister, J. L. (١٩٦٨) Concrete, August, pp. ٣٣٣‐٣٤٢.
٣. Department of the Enviroment (١٩٧٥) Design of Normal Concrete Mixes,
Her Majesty's Stationery Office, London.
٤. Libby, J. A. (١٩٧١) Modern Prestressed Concrete, Van Nostrand Reinhold,
New York.
٥. Neville, A. M. (١٩٧٧) Properties of Concrete, Pitman, London.
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٣‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬

‫‪ ١‐٣‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻭ ﻓﻮﻻﺩﻱ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬
‫ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺠﺎﺯ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺑﺰﻭﺩﻱ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﻳﻚ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﻴﺮ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،British Standard CP١١٥ ،‬ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﺪ ﻭ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻋﻀﺎﺀ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺮﺍﯼ ﻋﻀﻮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻛﻠﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺍﺻﻮﻝ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻛﻪ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٦٠‬‬

‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ‪British Standard‬‬
‫‪ CP١١٠‬ﺿﻤﻴﻤﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٢‐٣‬ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ‬

‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮﺩﻥ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻮﺛﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺪﻡ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻫﺮ ﻳﻚ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻩ ﺍﺯ ﺣ ‪‬ﻴﺰ‬
‫ﺍﻧﺘﻔﺎﻉ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺪ ﻫﺎﻱ ﺧﺮﺍﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﻣﺘﻐﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻣﻬﻢ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻏﻠﺐ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫)ﺍﻟﻒ( ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‪ .‬ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺮﺍﺑﻲ‪ ،‬ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺮﺍﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﺭﻭﻱ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ؛ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻳﻚ‬
‫ﻋﻀﻮ ﻣﻨﻔﺮﺩ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﻛﻠﻲ ﻭ ﻳﺎ ﻛﻤﺎﻧﺶ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺎﺯﻩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻛﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﻲ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮﻩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺍﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫)‪ (٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‪ .‬ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺮﺍﺭ ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻨﻲ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﺭﻭﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫)‪ (٣‬ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺘﻨﺎﻭﺏ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٦١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫)ﺏ( ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﺍﺯ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻣﻬﻢ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫)‪ (١‬ﺧﻴﺰ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻧﺎﺯﻙ ﻛﺎﺭﻱ‪ ،‬ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺟﺪﺍﺳﺎﺯ ﻭ ﻧﻤﺎﺳﺎﺯﻱ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫)‪ (٢‬ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ‪ .‬ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺯﻳﺎﺩ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻈﺮﻩ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻭﺭﻭﺩ‬
‫ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﺭﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺑﺘﻦ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫)‪ (٣‬ﺩﻭﺍﻡ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻮﺫﭘﺬﻳﺮﻱ ﺑﺘﻦ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﺳﻴﺐ‬
‫ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﻣﺜﻞ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻋﻤﺪﻩ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺩﻭﺍﻡ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺭﻭﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﻏﻼﻑ ﭘﺲ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)‪ (٤‬ﻟﺮﺯﺵ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﻓﻮﻧﺪﺍﺳﻴﻮﻥ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻﺕ ﻟﺮﺯﺷﻲ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺳﺎﺯﻩ‪ ،‬ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻻﺕ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻏﻠﺐ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺮﻙ‬
‫ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٣‐٣‬ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ‬

‫ﻳﻚ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻧﺒﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﺮﻱ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﻌﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺪﺩﻱ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻫﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻳﺎ ‪ fk‬ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٦٢‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪ (١‐٣‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﻌﺒﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﻇﺎﻫﺮﺍ ﻳﻜﺴﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ)‪ (١‐٣‬ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ fk‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎﺷﻮﺭ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻫﺎﻱ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ %٥ ،fk‬ﻛﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺯﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﺑﻴﺎﻥ ﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ‬
‫‪ ٢٠‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳﻚ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ‪،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ‪ ١‬ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ fk‬ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎﻱ ﺭﻳﺎﺿﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪fk = fm - ١/٦٤σ‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻓﻮﻕ ‪ σ‬ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺍﺣﻞ‬
‫ﺑﻌﺪﻱ‪ fcu ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻜﻌﺒﻲ ﺑﺘﻦ‪ fy ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﻜﺸﻴﺪﻩ ﻭ ‪ fpu‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺭﻭﻱ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺗﻲ ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ‪ BS٨١١٠‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎﺭ ﺭﻭﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﺮﻣﺎﻝ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻜﻞ)‪ (٢‐٣‬ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﺭ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺭﻭﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻳﺎ ‪ ،wk‬ﺑﺎﺭﻱ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ‪ ٢٠‬ﻣﻮﺭﺩ‪١ ،‬‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﺑﻴﺎﻥ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎﺷﻮﺭ‬
‫ﺧﻮﺭﺩﻩ‪ %٥ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﻞ ﺯﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ wk‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪wk = wm + ١/٦٤σ‬‬
‫‪٦٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ)‪ (٢‐٣‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎﺭ‬

‫‪ ٤‐٣‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ‬

‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺎﺭ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﺩﻻﻳﻞ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺧﻮﺍﺹ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ‪ γ m‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻱ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ = fk / γ m‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬
‫‪ γ m‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬
‫ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﻛﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻮﺷﺶ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ γ m‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺣﺘﺴﺎﺏ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻭ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻋﻀﻮ ﺭﺍ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺩﺭﺟﻪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻤﺘﺮ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ γ m‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ‪ γ f‬ﺿﺮﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ = w k × γ f‬ﺑﺎﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬
 ‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٦٤‬‬

‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ γ f‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪﻡ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺫﺍﺗﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻭ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺧﻄﺎﻱ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ γ f‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺪ ﻫﺎﻱ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ γ f‬ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻻﺕ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺰﻳﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻭ ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﮔﺮ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻴﻔﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ γ m‬ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﻃﺮﻑ‬
‫ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﺑﺪﻭﻥ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻭ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﺩﺩ‪ γ m ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺩﺭﺟﻪ ﺩﻗﺖ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﺎﻙ ﻭ ﻣﺎﻳﻌﺎﺕ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ γ f‬ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎﺭ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ γ f‬ﻭ ‪ γ m‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ‪ ،BS٨١١٠‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﺟﺪﺍﻭﻝ)‪ (١‐٣‬ﻭ )‪ (٢‐٣‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﻴﺎﻥ ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ‪ γ m‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺰ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ‪ γ m‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٣‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬ ‫ﺳﺮﺑﺎﺭ‬

‫ﻓﺸﺎﺭ ﺧﺎﻙ ﻭﺁﺏ‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺑﺎﺩ‬
‫ﻧﺎ ﻣﺴﺎﻋﺪ‬ ‫ﻣﺴﺎﻋﺪ‬ ‫ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﺎ ﻣﺴﺎﻋﺪ‬
‫ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺭ )ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﺧﺎﻙ ﻭﺁﺏ(‬ ‫‪١/٤‬‬ ‫‪١/٠‬‬ ‫‪١/٦‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪١/٤‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﺎﺩ )ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﺧﺎﻙ ﻭﺁﺏ(‬ ‫‪١/٤‬‬ ‫‪١/٠‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪١/٤‬‬ ‫‪١/٤‬‬
‫ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﺎﺩ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺭ)ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﺧﺎﻙ ﻭﺁﺏ(‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫‪١/٢‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ)‪ (١‐٣‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﺎﺭﻫﺎ‬

‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬ ‫‪١/١٥‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺧﻤﺶ ﻳﺎ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ‬ ‫‪١/٥‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ‬ ‫‪١/٢٥‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ‬ ‫‪١/٤‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﺶ ﻟﻬﻴﺪﮔﻲ(‬ ‫‪≥١/٥‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ)‪ (٢‐٣‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪٦٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﺭ ﺯﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﺑﺎﺩ ﺩﺭ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎﺭ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ)‪ ،(١‐٣‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ γ f‬ﻧﺎ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ ﻛﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻌﻴﻦ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ‪ γ f‬ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺭﺍ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺗﺼﺎﺩﻓﻲ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﺜﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﻳﻚ ﺳﻮﻡ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ )ﻭ ﻳﺎ ﻛﻞ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ( ﻭ ﻳﻚ ﺳﻮﻡ ﺑﺎﺭ ﺑﺎﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ‪ γ f‬ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪ ١/٠٥‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ γ m‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٣‬ﻭ ‪ ١/٠‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٥‐٣‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ‐ ﻛﺮﻧﺶ‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ‐ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٢‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﻳﺪﻩ ﺁﻝ ﺳﺎﺯﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ، γ m‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞﻫﺎﻱ)‪ (٣‐٣‬ﻭ )‪ (٤‐٣‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ‪ ٠/٦٧‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ)‪ (٣‐٣‬ﺗﻔﺎﻭﺕ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻜﻌﺒﻲ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻫﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺍﻋﻀﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ‬
‫ﻫﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ‪ ،‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺍﺻﻼﺡ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٦‬ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪ (٣‐٣‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‐ ﻛﺮﻧﺶ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٦٦‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪ (٤‐٣‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‐ ﻛﺮﻧﺶ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪ ٦‐٣‬ﺣﺎﻻﺕ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‬

‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١‬ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼﻑ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻛﺜﺮﺍ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻳﺎ ‪ ،Mi‬ﻟﻨﮕﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﻋﻀﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻧﺎﺯﻙ ﻛﺎﺭﻱ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻏﻠﺐ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ‬
‫ﺁﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻓﺖ ﻫﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺘﻦ ﺿﻌﻴﻔﺘﺮ ﺍﺯ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭﺟﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬
‫ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ‪ Md‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ‪ ،Ms ،‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬
‫‪٦٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﮐﺜﺮ ﺍﻓﺘﻬﺎﯼ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﻮﺩ‬
‫ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺳﺮﺍﺳﺮﻱ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪γ m‬‬
‫ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻭ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ)‪ (١‐٣‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻫﺮ‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎﺭ ﺳﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻﺕ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ (٥‐٣‬ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Pi‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ‪ αPi‬ﻭ ‪ βPi‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﻮﺛﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻻﺕ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﺭﺟﻮﻉ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ‪.(٤‬‬
‫ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻻﻏﺮ ﺟﻬﺖ ﺍﻧﺒﺎﺭ ﻛﺮﺩﻥ‬
‫ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﻳﺎ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺧﻤﺶ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻻﻏﺮ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﻳﻚ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﻧﻘﺼﻬﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﻃﻲ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ )ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮﻕ(‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫)‪ Rowe et al.(١٩٨٧‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪ (٥‐٣‬ﺣﺎﻻﺕ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٦٨‬‬

‫‪ ٧‐٣‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ‪ ١‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻃﺒﻖ‪ BS٨١١٠‬ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻛﻼﺱ‪ :١‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻼﺱ‪ :٢‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺗﺮﻙ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪) .‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺯ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﻛﻼﺱ‪ :٣‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ )ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ(‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻛﻬﺎﻱ‬
‫ﺳﻄﺤﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺠﺎﺯ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ٠/١mm) .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ‬
‫‪ ٠/٢ mm‬ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﻳﺮ ﺣﺎﻻﺕ(‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻋﺮﺽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺗﺮﻙ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ‪ ٠/٣ mm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ‬
‫)‪ Concrete Society‬ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ (١٩٨٣‬ﺑﺤﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻋﺮﺽ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﺗﺮﻙ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ‪ ٣‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻃﺮﺍﺣﻲﻫﺎﻱ‬
‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺗﺮ ﺭﺍ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻭ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٣‐٣‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ fci .‬ﻭ‪ fcu‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﻬﺎﻱ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻛﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻮﻗﺘﻲ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺗﻨﺶ )ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ( ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰﺭﮒ ﺗﺮﻱ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻜﻌﺒﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺠﺎﺯ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺮﺍﺳﺮﻱ ﺗﺤﺖ ﺧﻤﺶ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‪ ،‬ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﻪ ‪ ٠/٤fcu‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﻗﻴﺪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮﺩﻱ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ ﺩﻭ ﻣﺤﻮﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٠/٢٥ fcu‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٦٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬

‫ﻓﺸﺎﺭ‬ ‫‪٠/٥٠ fci‬‬ ‫‪٠/٣٣ fcu‬‬
‫ﻛﺸﺶ‬ ‫‪:‬‬
‫ﻛﻼﺱ‪١‬‬ ‫‪١/٠ N/mm٢‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ﻛﻼﺱ‪٢‬‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ‬ ‫‪۰/۴۵ fci‬‬‫‪۲‬‬
‫‪۰/۴۵ fcu۲‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ‬ ‫‪۰/۳۶ fci۲‬‬ ‫‪۰/۳۶ fcu۲‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٣‐٣‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪.٢‬‬

‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ‪ γm‬ﺑﺮﺍﺑﺮ‪ ١/٣‬ﺑﻪ ﻣﺪﻭﻝ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪ (١‐٢‬ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺕ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺗﺮﻛﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻏﻼﻓﻬﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ‪ ،‬ﻣﺎﻫﻴﺘﻲ ﻣﻮﻗﺘﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺯﻳﺎﺩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪ ،‬ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٣‐٣‬ﺭﺍ ﺗﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ‬
‫‪ ١/٧N/mm٢‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺗﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻣﺠﺪﺩﺍ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻤﻬﻴﺪﺍﺕ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﻛﻲ ﺭﺍ‬
‫ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺰ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﺎﻭﺗﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻭ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻜﺎﺕ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲﺷﻮﺩ )ﺭﺟﻮﻉ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ‪ ،(١٢‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺷﻮﺩ)‪(Clark,١٩٨٢‬؛ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﻲ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ‪ ٠/١٥ f ci‬ﻭ ‪٠/١٥ f cu‬‬
‫ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺩﺭﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺑﺤﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٧٠‬‬

‫‪ ٨‐٣‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‬

‫ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺍﻃﻼﻕ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺯﻩ ﻃﻲ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺣﺎﺿﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺍﻣﻜﺎﻥ‬
‫ﻓﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻣﻠﺰﻭﻣﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺩﺭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﻩ )ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ( ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺯ ‪ ٤٠٠°C‬ﺭﺥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻓﻮﻻﺩﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﭘﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮒ ﺗﺮﻱ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ ‪ ،٤٠٠°C‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﺼﻒ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ ﺭﻭﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭘﻮﺷﺶ ﻻﺯﻡ )ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ( ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺍﺯ ﭘﻮﺷﺶ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻤﺎﻡ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ـ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺳﻄﺢ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﺩـ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺭﺍ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺳﻬﺎﻱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺨﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻛﻢ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ )ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺁﻥ( ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﺑﺎﻻ ﻛﻤﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﺳﺒﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺩﺍﻧﺴﻴﺘﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﻬﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﻛﻤﺘﺮ ﺭﺥ‬
‫ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫‪٧١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﺍﺳﻤﻲ‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎ‬ ‫ﻛﻔﻬﺎ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺳﺎﺩﻩ‬ ‫ﺳﺮﺍﺳﺮﻱ‬ ‫ﺳﺎﺩﻩ‬ ‫ﺳﺮﺍﺳﺮﻱ‬
‫ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫‪mm‬‬ ‫‪mm‬‬ ‫‪mm‬‬ ‫‪mm‬‬
‫‪٠/٥‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬
‫‪١/٥‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٥‬‬ ‫‪٢٠‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٣٥‬‬ ‫‪٢٥‬‬
‫‪٣‬‬ ‫‪٦٠‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٤٥‬‬ ‫‪٣٥‬‬
‫‪٤‬‬ ‫‪٧٠‬‬ ‫‪٥٠‬‬ ‫‪٥٥‬‬ ‫‪٤٥‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٤‐٣‬ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‪.‬‬

‫ﭘﻮﺷﺸﻬﺎﻱ ﺍﺳﻤﻲ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﺮﺍﻱ ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﻭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ )‪(٤‐٣‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻤﺘﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺮﺍﺳﺮﻱ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ‪ ،‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺮﺍﺳﺮﻱ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺭﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ‬
‫ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺑﺎﺯﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﻣﺸﺨﺺ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ ٢‬ﺍﺯ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺑﻌﺪ ﻛﻠﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺩﺭ)‪ Abeles and Bardhan-Roy(١٩٨١‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٧٢‬‬

‫‪ ٩‐٣‬ﺧﺴﺘﮕﻲ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺗﻜﺮﺍﺭﻱ )ﻣﺘﻨﺎﻭﺏ(‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ‬
‫ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻧﻮﺍﺣﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻭﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺎﻭﺭﺍ ﺁﻥ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﻌﻠﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ‪ ٠/٥fcu‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻭ ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻤﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ )ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ( ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﻬﺎﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺭﻭﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ‬
‫ﺗﺮﺍﻭﺭﺳﻬﺎﻱ ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎ ﻋﻤﻼ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺍﻧﺪﻙ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ‬
‫ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﺮﻛﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﻬﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﻦ ‪ ٦٥%‬ﺗﺎ ‪ ٧٥%‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺳﻴﻜﻞ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‬
‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﻣﺸﻜﻞ ﺯﺍ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻴﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻴﺐ‪ ،‬ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺳﻴﻜﻠﻴﻚ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺤﺼﻮﺭ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩ ﻫﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ‬
‫ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫)‪ Warner and Faulkes(١٩٧٩‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺩﺭ‬
‫)‪ Abeles and Bardhan Roy(١٩٨١‬ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٧٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ١٠‐٣‬ﺩﻭﺍﻡ‬

‫ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺿﻌﻒ ﺩﻭﺍﻡ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻧﺴﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﻧﻬﺪﺍﻡ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻨﺠﺮ ﻧﺸﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﺭﺥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﺭﺍ ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺪﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ‪ BS٨١١٠‬ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﺑﺎ ﺩﻭﺍﻡ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺍﺩﻥ ﻭ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﻨﺪﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺩﺭ ‪ ،CP١١٠‬ﺟﻬﺖ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺩﻭﺍﻡ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺟﻮﻱ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻼﻳﻢ‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺭﺍﻧﻬﺎﻱ ﺷﺪﻳﺪ ﻭ ﻳﺦ ﺯﺩﮔﻲ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺭﻃﻮﺑﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺗﻌﺮﻳﻖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪،‬‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺩﺍﺋﻢ ﺯﻳﺮ ﺁﺏ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﺱ ﺑﺎ ﺧﺎﻙ ﻏﻴﺮ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺑﺎﺭﺍﻧﻬﺎﻱ ﺷﺪﻳﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺳﺨﺖ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺩﺍﺋﻤﺎ ﺧﻴﺲ ﻭ ﺧﺸﻚ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺩﭼﺎﺭ ﻳﺦ ﺯﺩﮔﻲ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﭘﺎﺷﺶ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ‪،‬‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ‬
‫ﻧﻤﻜﻬﺎﻱ ﻳﺦ ﺯﺩﺍ )ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‪،‬‬
‫ﺑﺨﺎﺭﺍﺕ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺷﺪﻳﺪ ﻳﺦ ﺯﺩﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‬
‫ﻓﻮﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﺳﺨﺖ ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺘﻨﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺷﺪﻳﺪﹰﺍ ﺳﺎﻳﻨﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺣﺎﻣﻞ ﺫﺭﺍﺕ ﺷﻨﺎﻭﺭ‬
‫ﻳﺎ ﺁﺏ ﺟﺎﺭﻱ ﺑﺎ‪ pH< ٤/٥‬ﻳﺎ ﺳﻄﻮﺡ ﻋﺒﻮﺭ ﺧﻮﺩﺭﻭﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٥‐٣‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٧٤‬‬

‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﺍﺳﻤﻲ)‪(mm‬‬

‫ﻣﻼﻳﻢ‬ ‫‪٢٥‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٣٥‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٢٥‬‬ ‫‪٢٠‬‬
‫ﺳﺨﺖ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٢٥‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٥٠‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٣٠‬‬
‫ﻓﻮﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﺳﺨﺖ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٦٠‬‬ ‫‪٥٠‬‬
‫‪w/c‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ‬ ‫‪٠/٦٥‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٥٥‬‬ ‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٠/٤٥‬‬
‫‪٣‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻥ ﺣﺪﺍﻗﻞ) ‪(kg/m‬‬ ‫‪٢٧٥‬‬ ‫‪٣٠٠‬‬ ‫‪٣٢٥‬‬ ‫‪٣٥٠‬‬ ‫‪٤٠٠‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺘﻦ‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٣٥‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٤٥‬‬ ‫‪٥٠‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٦‐٣‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﺩﻭﺍﻡ‪.‬‬

‫ﭘﻨﺞ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ‪ BS٨١١٠‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٥‐٣‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٦‐٣‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﺪﻭﻝ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺁﺏ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﻭ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺫﻛﺮ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻠﺰﻭﻣﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺩﺍﻧﺴﻴﺘﻪ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٢٠mm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻏﻼﻑ ﻋﺒﻮﺭ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﻏﻼﻑ‪ ٥٠mm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻫﻤﺴﻄﺢ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ ١١‐٣‬ﻟﺮﺯﺵ )ﺭﺯﻭﻧﺎﻧﺲ(‬

‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻻﻏﺮﺗﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻥ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺭﺗﻌﺎﺵ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺳﺎﺯﻩ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ؛ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺭﺯﻭﻧﺎﻧﺲ )ﺗﺸﺪﻳﺪ( ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎﻱ ﻟﺮﺯﺷﻲ)ﺭﻓﺖ ﻭ ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ(‪ ،‬ﺗﻴﺮ ﭘﻠﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﭘﻠﻬﺎﻱ ﻋﺒﻮﺭ ﻋﺎﺑﺮ ﭘﻴﺎﺩﻩ‪ ،‬ﻛﻔﻬﺎﻱ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻧﻮﺳﺎﻥ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬
‫ﺑﺎﺩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﻭﺩﻛﺸﻬﺎ‪ .‬ﺭﻭﺷﻲ ﺟﻬﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫)‪ Warner and Faulkes(١٩٧٩‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
٧٥ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ ﻣﺮﺍﺟﻊ‬١٢‐٣

١. Abeles, P. W. and Bardhan-Roy, B. K. (١٩٨١) Prestressed Concrete

Designer´s Handbook, Viewpoint, Slough.
٢. Clark, L. A. (١٩٨٢) Concrete Bridge Design to BS٥٤٠٠, Cement and
Concrete Association, London.
٣. Concrete Society (١٩٨٣) Partial Prestressing, Technical Report No. ٢٣,
London.
٤. Rowe, R. E. et al. (١٩٨٧) Handbook to British Standard BS٨١١٠: ١٩٨٥
Structural Use of Concrete. Viewpoint, London.
٥. Warner, R. F. and Faulkes, K. A. (١٩٧٩) Prestressed Concrete, Pitman,
Sydney.
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٤‬ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪ ١‐٤‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺒﺎﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺩﺭ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﻚ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺘﻬﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﺍﻓﺘﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺮﻭﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٧٨‬‬

‫ﺍﻓﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ‬ ‫ﺍﻓﺖ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ‬

‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﺑﺘﻦ‬ ‫ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﯽ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ‬
‫ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ‬ ‫ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ‬
‫ﺳﺴﺘﯽ ﻓﻮﻻﺩ‬ ‫ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐ ٤‬ﺍﻓﺘﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﻋﻀﻮ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻭ ﻣﻜﺎﻥ ﺁﻥ ﺩﺭ‬
‫ﻋﻀﻮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺸﻬﺎﻱ ﺑﻌﺪﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﺍﻓﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺯﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﮐﻠﯽ ﻭ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻫﺮ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺩﻗﺖ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﮔﺮﺩﺩ ﺗﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟‬
‫ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﭘﻠﻬﺎﻱ ﺷﺎﻫﺮﺍﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺳﻬﻢ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﻣﻮﺛﺮ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ‬
‫‪ ١‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺨﻤﻴﻨﻬﺎﻱ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻗﺖ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺩﻗﺖ ‪ ± ۱۰%‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺑﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﺯﻧﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﻛﻢ ﺍﺳﺖ؛ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺟﺰﺋﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺩﺭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭﻫﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻲ‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ٢‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‬

‫ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ‪ Pi‬ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺩﺭﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ‬
‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‪ ١‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٧٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪f co ∆f p‬‬
‫=‬
‫‪Ec‬‬ ‫‪Es‬‬
‫‪∆f p = mf co‬‬ ‫)‪(١‐٤‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬
‫‪E‬‬
‫‪: m = s‬ﻧﺴﺒﺖ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ‬
‫‪Ec‬‬
‫‪: f co‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫‪ : ∆f p‬ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ : E s‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫‪ :Ec‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪Pe (Pe e)e Pe‬‬ ‫‪e۲‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫) ‪(۱ + ۲‬‬ ‫)‪(٢‐٤‬‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪Ac‬‬ ‫‪r‬‬
‫ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪ : Pe‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫‪ : Ac‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ‬
‫‪ : I‬ﻣﻤﺎﻥ ﺍﻳﻨﺮﺳﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ‬
‫‪I‬‬
‫= ‪ (r ۲‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ : r‬ﺷﻌﺎﻉ ﮊﻳﺮﺍﺳﻴﻮﻥ )‬
‫‪Ac‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫) ‪Pe = A ps (f pi − ∆f p‬‬ ‫)‪(٣‐٤‬‬
‫‪ : fpi‬ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫‪ : Aps‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١‐٤‬ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٨٠‬‬

‫ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٣‐٤‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻀﻮ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺴﺎﻭﻳﻬﺎﻱ )‪ (١‐٤‬ﻭ )‪ (٢‐٤‬ﻭ)‪ (٣‐٤‬ﺗﺴﺎﻭﻱ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪f pi‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫)‪(٤‐٤‬‬
‫‪Ac‬‬
‫‪m+‬‬
‫‪e۲‬‬
‫) ‪A ps (۱ + ۲‬‬
‫‪r‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ‬
‫ﺩﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮﺩ ﻣﺸﺮﻭﻁ ﺑﺮ ﺍﻳﻨﮑﻪ ‪ fco‬ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺎﻻ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺠﺰﺍ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﮐﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺮﺍﺯ ﻣﺴﺎﻭﻱ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺍﮔﺮ ﻏﻼﻓﻬﺎ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﯼ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻫﻴﭻ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﻨﻮﺯ ﺑﺎ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (١‐٤‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪ ،‬ﺑﺮ‬
‫ﺧﻼﻑ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ‪ ،‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﮐﻮﺗﺎﻩ‬
‫ﺷﺪﮔﯽ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪ Pi‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺛﺎﺑﺖ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﺩﻗﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ fco‬ﺩﺭ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٤ - ٤‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺛﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻥ ﻋﻀﻮ ﺍﺯ ﻗﺎﻟﺐ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺩﺭﺑﺮﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻭﺯﻥ ﻋﻀﻮ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪Me‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ‪ i‬ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭﻛﻞ ‪ fco‬ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮﻝ )‪ (٥‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫‪I‬‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪f pi‬‬ ‫‪Me‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫‪− i‬‬ ‫)‪(٥‐٤‬‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪I‬‬
‫‪m+‬‬
‫‪e۲‬‬
‫) ‪A ps (۱ + ۲‬‬
‫‪r‬‬
‫‪٨١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﺋﻲﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ‪ e‬ﻭ ‪ Mi‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ‪ fco‬ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫‪ fco‬ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﻜﻲ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺪﺍﺩﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺟﻚ ﺗﺎ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺗﺮ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺗﺮ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﻛﺸﺶ‬
‫ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺑﻌﺪﻱ ﻧﻴﺮﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﻘﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﻬﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ‪) .‬ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺜﻨﺎﯼ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻪ‬
‫ﺩﭼﺎﺭ ﺍﻓﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ‪(.‬‬
‫ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﻨﺘﺠﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺭﻭﻧﺪ ﮐﺸﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺎ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺭﺍ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺽ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻳﻚ ﻓﺮﺽ ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻓﺖ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻭﻝ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ mfco‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺁﺧﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫‪۱‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪. mfco :‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﻲ‬
‫ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ‪.mfco‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٨٢‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٢‐٤‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٤‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪f pi = ۱۲۳۹‬‬ ‫‪( = ۰ / ۷ f pu ; f pu = ۱۷۷۰‬‬ ‫)‬
‫‪mm‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪mm ۲‬‬
‫‪A ps = ۲۸۵۰mm ۲‬‬
‫‪m = ۷/۵‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬
‫‪w = ۹ / ۹۷ kN m‬‬
‫‪A = ۴ / ۲۳ × ۱۰۵ mm ۲‬‬
‫‪I = ۹ / ۳۶ × ۱۰۱۰ mm ۴‬‬
‫‪r = ۴۷۱mm‬‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺗﻴﺮ‪:‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۲۰‬‬
‫× ‪M i = ۹ / ۹۷‬‬ ‫‪= ۴۹۸ / ۵ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪۱۲۳۹‬‬ ‫‪۴۹۸ / ۵ × ۱۰۶ × ۵۵۸‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪f co‬‬ ‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= ۱۴ / ۹۷‬‬
‫⎡‬ ‫‪۴ / ۲۳ × ۱۰‬‬‫‪۵‬‬
‫⎤‬ ‫‪۹ / ۳۶ × ۱۰‬‬‫‪۱۰‬‬
‫‪mm ۲‬‬
‫⎢‬ ‫‪/‬‬ ‫‪+‬‬ ‫⎥‬
‫⎦) ‪۲۸۵۰(۱ + ۵۵۸ ۲ ۴۷۱۲‬‬
‫‪۷‬‬ ‫‪۵‬‬
‫⎣⎢‬
‫‪٨٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ‪:‬‬

‫‪۱۲۳۹‬‬ ‫‪N‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫‪= ۷ / ۹۵‬‬
‫⎛‬ ‫⎞ ‪۱۰‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪mm ۲‬‬
‫× ‪⎜ ۷ / ۵ + ۴ / ۲۳‬‬ ‫⎟‬
‫⎜‬
‫⎝‬ ‫⎠⎟ ‪۲۸۵۰‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪:(١‐٤‬‬
‫‪۱‬‬
‫× ‪∆f p = × ۷ / ۵‬‬
‫‪(۱۴ / ۹۷ + ۷ / ۹۵) = ۴۳ N‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪mm ۲‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﻳﻚ ﺍﻓﺖ‪ ٣/٥‬ﺩﺭﺻﺪﻱ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﯼ ﻏﻼﻑ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ‬
‫ﮐﻠﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻣﺮﮐﺐ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺍﺯ‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺭﻭﻱ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٣‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺍﻓﺖ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ‬

‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻛﺸﺶ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﺧﻠﯽ‬
‫ﻏﻼﻑ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻏﻼﻑ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭ ﻧﻮﻉ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ‪ .‬ﺩﻭ‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻡ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺭﺍ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﻭ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻏﻴﺮ ﻋﻤﺪﯼ ﻭ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻴﻦ ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ‬
‫ﻣﺤﻮﺭ ﻏﻼﻑ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻃﻮﻝ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺯ ﻛﺎﺑﻞ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻛﻪ ﺩﻭﺭ ﻳﻚ ﻗﺮﻗﺮﻩ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ ٣‐٤‬ﺍﻟﻒ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ‬
‫ﺁﻧﺠﺎﺋﻲﻛﻪ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﻴﻦ ﻛﺎﺑﻞ ﻭ ﻗﺮﻗﺮﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺑﺎ ‪ µN‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ‪ µ‬ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﻴﻦ ﻛﺎﺑﻞ ﻭ ﻗﺮﻗﺮﻩ‪ .‬ﻣﺜﻠﺚ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﻃﻮﻝ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺑﻞ ‪ ∆S‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ ٣‐٤‬ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻛﻮﭼﻚ ‪ ∆α‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٨٤‬‬

‫‪N=T∆α‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ )‪ (∆s‬ﻛﺎﺑﻞ‪:‬‬
‫‪∆α‬‬ ‫‪∆α‬‬
‫) (‪TCos ( ) − F = (T + ∆T)Cos‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻛﻮﭼﻚ ‪:∆α‬‬
‫‪∆α‬‬
‫‪Cos( ) ≈ ۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪T + F = T - ∆T‬‬
‫‪µ T ∆α = - ∆T‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺪ ﻭﻗﺘﻲ ‪ ∆s → ۰‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪dT‬‬
‫‪= −µT‬‬
‫‪dα‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻓﻮﻕ‪:‬‬
‫)‪T(α) = e −µα ≡ exp(−µα‬‬
‫ﻳﺎ‬
‫) ‪Tf = Ti exp(−µα o‬‬ ‫)‪(٦‐٤‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٣‐٤‬‬
‫‪٨٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ Ti‬ﻭ ‪ Tf‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﻛﺸﺶ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻭ ﻛﺸﺶ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﻮﻟﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﻪ ﺯﺍﻭﻳﻪ ‪ αo‬ﺭﺍ ﻃﯽ ﮐﺮﺩﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻛﺸﺶ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﺤﺖ ﭼﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻧﺤﻨﺎﺀ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ (٤‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٦‐٤‬ﺁﻧﺮﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺷﻌﺎﻉ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ‪ rps١‬ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ‪ ٢‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫) ‪P۲ = P۱ exp(−µα۱‬‬
‫‪− µs۱‬‬
‫(‪= P۱ exp‬‬ ‫)‬
‫‪rps۱‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ s١‬ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ‪.٢‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ‪ P‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ‬
‫ﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ‬‫ﻛﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺍﮐﺜﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﺎﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ‪ s‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻓﻘﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪− µL۱‬‬
‫(‪P۲ = P۱ exp‬‬ ‫)‬
‫‪rps۱‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺨﺶ ‪ ٢‐٣‬ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ P٢‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﺔ ‪ P٣‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪− µL ۲‬‬
‫(‪P۳ = P۲ exp‬‬ ‫)‬
‫‪rps۲‬‬
‫‪⎡ ⎛L‬‬ ‫⎤⎞ ‪L‬‬
‫⎥⎟ ‪= P۱ exp ⎢− µ⎜ ۱ + ۲‬‬
‫⎦⎥⎠⎟ ‪⎢⎣ ⎜⎝ rps۱ rps۲‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٤‐٤‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﻧﺤﻨﺎ‬

‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٨٦‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٥‐٤‬ﺍﺛﺮ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ‬

‫ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻛﺸﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺷﮑﻞ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪− µx‬‬
‫(‪P( x ) = Pi exp‬‬ ‫)‬ ‫)‪(٧‐٤‬‬
‫‪rps‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬
‫‪ x‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫‪ Pi‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫)‪ P(x‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﺔ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﻓﻘﻂ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﭘﻞ ﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭﮒ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ‬
‫ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ﺍﻓﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺑﻴﻦ ﺧﻄﻮﻁ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻏﻼﻑ ﺍﺛﺮ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺷﻜﻞ )‪(٥‐٤‬‬
‫ﺍﺛﺮ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺎ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻥ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺍﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺮﺡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﺛﺮ‬
‫ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺍﻱ ﻭ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪⎡ ⎛ µx‬‬ ‫⎤⎞‬
‫⎜ ‪P( x ) = Pi exp ⎢−‬‬ ‫⎥⎟ ‪+ Kx‬‬ ‫)‪(٨‐٤‬‬
‫‪⎢⎣ ⎜⎝ rps‬‬ ‫⎥⎟‬
‫⎦⎠‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬
‫‪ K‬ﺿﺮﻳﺐ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺑﺎ ﻭﺍﺣﺪ )ﻃﻮﻝ‪ (١/‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٨٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٦‐٤‬ﺍﻓﺘﻬﺎﯼ ﺍﺻﻄﮑﺎﮐﯽ‬

‫‪µ‬‬ ‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺩﻭ ﺳﻄﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬

‫‪٠/٥٥‬‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻤﯽ ﺯﻧﮓ ﺯﺩﻩ ﺭﻭﻱ ﻏﻼﻑ ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪٠/٣٠‬‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻤﯽ ﺯﻧﮓ ﺯﺩﻩ ﺭﻭﻱ ﻏﻼﻑ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﮐﻤﯽ ﺯﻧﮓ ﺯﺩﻩ‬
‫‪٠/٢٥‬‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻤﯽ ﺯﻧﮓ ﺯﺩﻩ ﺭﻭﻱ ﻏﻼﻑ ﮔﺎﻟﻮﺍﻧﻴﺰﻩ‬
‫‪٠/٢٠‬‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﻭﻱ ﻏﻼﻑ ﮔﺎﻟﻮﺍﻧﻴﺰﻩ‬
‫‪٠/١٢‬‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮔﺮﻳﺴﮑﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺭﻭﻱ ﻏﻼﻑ ﭘﻼﺳﺘﻴﮏ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪– ٢‐٤‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ K‬ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻏﻼﻑ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‪ ،‬ﺯﺑﺮﻱ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺁﻥ ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﻳﻦ ﻏﻼﻑ ﺩﺭ ﻃﻲ ﺑﺘﻦﺭﻳﺰﻱ ﺩﺭ ﻣﻜﺎﻥ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺣﻔﻆ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٨‐٤‬ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﻛﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ‪ ۳۳ × ۱۰−۴ ،k‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺍﮔﺮ ﻏﻼﻑ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻃﻲ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﻱ ﺩﺭ ﻣﻜﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﻪ ‪ ۱۷ × ۱۰−۴‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻫﺎﻱ ﺭﻭﻏﻦﻛﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻏﻼﻑ‬
‫ﻫﺎﻱ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﯽ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٨٨‬‬

‫‪۱‬‬
‫) ( ‪K = ۲۵ × ۱۰−۴‬‬
‫‪m‬‬
‫‪⎛ µx‬‬ ‫⎞‬
‫⎜ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٨‐٤‬ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪:‬‬ ‫ﺍﮔﺮ ‪+ Kx ⎟ ≤ ۰/ ۲‬‬
‫‪⎜r‬‬ ‫⎟‬
‫‪⎝ ps‬‬ ‫⎠‬
‫‪⎡ ⎛ µx‬‬ ‫⎤⎞‬
‫⎜ ‪P( x ) = Pi ⎢۱ −‬‬ ‫⎥ ⎟ ‪+ Kx‬‬
‫‪⎢⎣ ⎜⎝ rps‬‬ ‫⎥⎟‬
‫⎦⎠‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ µ‬ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﻭ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﺱ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٢‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺭﻭﻏﻦ ﮐﺎﺭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺧﻞ ﻏﻼﻑ ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ٠/١‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺭﺍ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﻏﻼﻓﻬﺎ ﺗﺰﺭﻳﻘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٨‐٤‬ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ‬
‫‪ θ‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺭﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻃﻮﻝ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٨‐٤‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪⎡ ⎛ x‬‬ ‫⎤⎞‬
‫⎥⎟ ‪P( x ) = Pi exp⎢− µ⎜ + θx‬‬ ‫)‪(٩‐٤‬‬
‫⎜‬ ‫⎥⎟‬
‫‪⎣⎢ ⎝ rps‬‬ ‫⎦⎠‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺮﺍﻱ ‪ θ‬ﺑﻴﻦ ‪ ٠/٠٠٥‬ﺗﺎ ‪ ٠/٠١٠‬ﺭﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﮔﺮﺍﻓﻴﻜﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ‬
‫ﺗﺴﺎﻭﻱ )‪ (٩‐٤‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ (٦‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐٤‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ )‪ (١‐٤‬ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺭﺍﺳﺖ ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﭼﭗ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪µ =٠/٢٥‬‬
‫)‪K = ۱۷ × ۱۰−۴ (۱ / m‬‬
‫ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺍﻱ ﻛﻞ ﺩﺭ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻬﻤﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﻬﻤﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ (٧‐٤‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫‪٨٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪:(٢‐٤‬‬

‫⎞ ‪⎛ d‬‬ ‫⎛‬ ‫⎞ ‪۵۵۸‬‬
‫× ‪α = ۲tg −۱ ⎜ ۴ r ⎟ = ۲tg −۱ ⎜ ۴‬‬ ‫ﺭﺍﺩﻳﺎﻥ ‪⎟ = ۰/ ۲۲۲‬‬
‫⎠‪⎝ L‬‬ ‫⎠ ‪⎝ ۲۰۰۰۰‬‬
‫ﺷﻌﺎﻉ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪−۱‬‬
‫⎞ ‪⎛ d۲y‬‬ ‫‪L۲‬‬
‫= ⎟⎟ ‪rps = ⎜⎜ ۲‬‬
‫⎠ ‪⎝ dx‬‬ ‫‪۸d r‬‬
‫‪۲۰۲‬‬
‫=‬ ‫‪= ۸۹ / ۶۱ m‬‬
‫)‪(۸ ×۰/ ۵۵۸‬‬
‫‪Pi = ۲۸۵۰× ۱۲۳۹ ×۱۰−۳ = ۳۵۳۱/ ۲ kN‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ )‪:(٨‐٤‬‬
‫‪⎡ ⎛ ۰ / ۲۵ x‬‬ ‫⎤⎞‬
‫⎜ ‪P( x ) = ۳۵۳۱ / ۲ exp ⎢−‬‬ ‫⎥⎟ ‪+ ۱۷ × ۱۰−۴ x‬‬
‫‪⎣ ⎝ ۸۹ / ۶۱‬‬ ‫⎦⎠‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺗﻴﺮ‪:‬‬
‫⎛ ⎡‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫⎤⎞‬
‫× ‪P( x = ۱۰) = ۳۵۳۱/ ۲ exp ⎢− ⎜۰/ ۲۵‬‬ ‫‪+ ۱۷ × ۱۰−۴ ×۱۰⎟⎥ = ۳۳۷۶ / ۲ kN‬‬
‫⎝ ⎣‬ ‫‪۸۹ / ۶۱‬‬ ‫⎦⎠‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻓﺖ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ‪ ١٥٥/٠kN‬ﻛﻪ ‪ %٤/٤‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫([‬
‫‪P( x = ۲۰) = ۳۵۳۱ / ۲ exp − ۰ / ۲۵ × ۰ / ۲۲۲ + ۱۷ × ۱۰−۴ × ۲۰‬‬ ‫])‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻓﺖ ‪ ٣٠٢/٣ kN‬ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ‪ %٨/٦‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٧‐٤‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻬﺎﯼ ﺳﻬﻤﯽ‬

‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٩٠‬‬

‫ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺜﺎﻝ‪ ٢‐٤‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﮐﻤﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ‬
‫ﺯﻳﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﯼ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺷﻮﻳﻢ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﻀﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﺮ‬
‫ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﺑﮑﺸﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﻛﺸﻴﺪﻥ ﻧﻴﻤﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻃﺮﻑ ﻭ ﺑﻘﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭﻟﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺗﺮﯼ ﺍﺯ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻃﺮﻑ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐٤‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﺷﻜﻞ )‪ (٨‐٤‬ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪٣٠٠٠kN‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫)ﺍﻟﻒ(‐ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﭼﭗ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮐﺸﺶ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫)ﺏ(– ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮐﺸﺶ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ K‬ﻭ ‪ µ‬ﺭﺍ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺜﺎﻝ )‪ (٢‐٤‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫)ﺍﻟﻒ(‐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻛﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪:‬‬
‫‪x ۱۸ / ۷۵ ۱۲ / ۵ ۱۸ / ۷۵‬‬
‫رادﻳﺎن ‪∑ r = ۱۲۱/ ۹۳ + ۷۷ / ۳۹ + ۱۲۱/ ۹۳ = ۰/ ۴۶۹‬‬
‫‪ps‬‬

‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ‪:‬‬

‫([‬ ‫])‬
‫‪T( x = ۵۰) = ۳۰۰۰exp − ۰/ ۲۵ × ۰/ ۴۶۹ + ۱۷ × ۱۰−۴ × ۵۰ = ۲۴۵۰/ ۷ kN‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ‪ ٥٤٩/٣ kN‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ‪ %١٨/٣‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)ﺏ( ‐ ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻴﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪x ۱۸ / ۷۵ ۶ / ۲۵‬‬
‫رادﻳﺎن ‪∑ r = ۱۲۱/ ۹۳ + ۷۷ / ۳۹ = ۰/ ۲۳۵‬‬
‫‪ps‬‬

‫([‬ ‫])‬
‫‪T( x = ۲۵) = ۳۰۰۰exp − ۰/ ۲۵ × ۰/ ۲۳۵ + ۱۷ × ۱۰−۴ × ۲۵ = ۲۷۱۱/ ۱ kN‬‬
‫ﺍﻓﺖ ‪ ٩/٢٨٨ kN‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ‪ %٩/٦‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺸﻴﺪﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ؛ ﺍﮔﺮﭼﻪ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻜﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٩١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٨‐٤‬‬

‫ﺩﻭ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻭﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﮔﻴﺮﻩ ﻫﺎ ﻋﺒﻮﺭ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ‪ %٢‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺍﻓﺘﻬﺎﯼ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻏﻼﻑ ﭘﻮﺷﺶ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎﺭﺍﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻤﻲ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺧﻮﺩ ﺟﻚ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﭘﻴﺴﺘﻮﻥ ﻭ‬
‫ﺟﺪﺍﺭ ﺟﻚ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺍﺯ ﻓﺸﺎﺭ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺟﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺟﻚ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﮐﺎﻟﻴﺒﺮﺍﺳﻴﻮﻥ ﻗﺮﺍﺋﺖ‬
‫ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﺻﻼﺡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻫﻢ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺍﻓﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺭﻭﻱ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪،‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺭ ﺭﻭﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﮔﺰﺍﺭﺵ‪:‬‬
‫)‪Construction Industry Research and Information Association (١٩٧٨‬‬
‫ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٩٢‬‬

‫‪ ٤–٤‬ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ‬

‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﭼﺎﺭ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺣﻴﻦ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﺸﺶ ﺍﺯ ﺟﻚ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩ ﺷﻮﺩ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﻗﻴﻖ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬
‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﺳﺎﺯﻧﺪﺓ ﮔﻴﺮﻩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻱ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﺯ ﮔﻮﻩﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﻴﺮﻩ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺻﻠﺐ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮﺩ ﮔﻴﺮﻩ ﺻﻠﺐ ﻫﻢ ﮐﻤﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭﻟﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ‬
‫ﺍﻛﺜﺮ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﻟﻐﺰﺵ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﮔﻮﻩ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺍﻳﻦ ﻟﻐﺰﺵ ﺣﺪﻭﺩ ‪٥ mm‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻐﺰﺵ ﮔﻮﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺟﻚ ﮔﻮﻩﻫﺎ ﺭﺍ‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮﻑ ﺟﻠﻮ ﻫﻞ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﺤﻜﻢ ﺩﺭ ﺟﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﭘﻴﭻ ﺩﺍﺭ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﺮﻩ ﺩﺭ ﺟﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﻣﺤﮑﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻮ ﺭﻓﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻱ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺛﺮﺵ ﺭﻭﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻃﻮﻝ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ‬
‫ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻏﻼﻑ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻃﻮﻝ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﺪﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ﺍﺯ ﻃﻮﻝ ﮐﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٥–٤‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ‬

‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ )ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ( ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﺧﻂ ‪ ABC‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐٤‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﮔﻴﺮﻩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٨‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪٩٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻃﻮﻝ ﻗﺎﺋﻢ ‪ AD‬ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ) ‪ ( ∆PA‬ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ‪ AB‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﯽ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺟﻬﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٨‐٤‬ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺟﻬﺖ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ DB‬ﻛﻪ ﻗﺮﻳﻨﻪ ‪ AB‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺯ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻛﺜﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻛﻞ‬
‫ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﻭ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ AB‬ﻭ ‪ DB‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐٤‬ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺧﻄﻮﻁ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺯﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٩‐٤‬ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ‬

‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٩٤‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﺍﻓﺖ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻃﻮﻝ ‪ p kN/m‬ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐٤‬ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪∆PA‬‬
‫‪= px A‬‬ ‫)‪(١٠‐٤‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ ‪ δ ad‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﻣﺆﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻳﻌﻨﻲ ‪ x A‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ‬
‫ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﻮﻝ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺯ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺍﻓﺖ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪∆f p = ε s E s = (δad / x A ) Es‬‬
‫‪∆PA‬‬
‫= ‪ ، ∆f p A ps‬ﺁﻧﮕﺎﻩ‪:‬‬ ‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ‬
‫‪۲‬‬
‫‪∆PA‬‬
‫‪= (δ ad / x A ) E s A ps‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪(١٠‐٤‬‬
‫‪px A = (δ ad / x A )E s A ps‬‬
‫‪۱‬‬

‫) ‪x A = (δ ad E s A ps / p‬‬ ‫‪۲‬‬
‫)‪(١١‐٤‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٠‐٤‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻳﺪﻩ ﺁﻝ ﺷﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪٩٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐٤‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٤‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ‪٥ mm‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪ E s = ۱۹۵kN / mm ۲ .‬ﻓﺮﺽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻃﻮﻝ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫⎪⎧‬ ‫‪µ‬‬ ‫⎪⎫‬
‫⎬]) ‪p = p i ⎨۱ − exp[−( + k‬‬
‫⎩⎪‬ ‫‪rps‬‬ ‫⎭⎪‬
‫⎧‬ ‫‪۰/ ۲۵‬‬ ‫⎫‬
‫(‪= ۳۵۳۱/ ۲ ⎨۱ − exp[−‬‬ ‫⎬]) ‪+ ۱۷ × ۱۰−۴‬‬
‫⎩‬ ‫‪۸۹ / ۶۱‬‬ ‫⎭‬
‫‪= ۱۵ / ۸۲ kN / m‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١١‐٤‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪x A = (۵ ×۱۹۵×۱۰ × ۲۸۵۰‬‬

‫‪۳‬‬
‫‪) ۲ ×۱۰−۳ = ۱۳ / ۲۵ m‬‬
‫‪۱۵ / ۸۲‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪∆PA = ۲ × ۱۵ / ۸۲ × ۱۳ / ۲۵ = ۴۱۹/ ۳ KN‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻛﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ٣٢٧٨/١‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﺓ ‪ %٧/٢‬ﺍﻓﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﮔﺮ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﮑﺸﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺰﺍﻳﺎﻳﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ )ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻂﭼﻴﻦ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ( ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻱ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺭﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﭼﭗ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٦–٤‬ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺁﻥ ﺭﻭﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ‬
‫ﻛﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻳﺎ ﻣﻬﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﭼﺴﻴﺒﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻥ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻫﻢ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٩٦‬‬

‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﻭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﮐﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ ۱۰۰ × ۱۰−۶‬ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻭ ‪ ۳۰۰ × ۱۰−۶‬ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺩﺍﺧﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺶ ﺍﻧﻘﺒﺎﺿﻲ ﺍﺯ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٢‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١١‐٤‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪ ٧–٤‬ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ‬

‫ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﺁﻥ ﺭﻭﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﺛﺮ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻛﺮﻧﺶ‬
‫ﺧﺰﺷﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺧﺰﺷﻲ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪ = φ / E ci‬ﺧﺰﺵ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬ ‫)‪(١٢‐٤‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ φ‬ﺿﺮﻳﺐ ﺧﺰﺵ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ‪ ١/٨‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭ ‪ ٣‬ﺭﻭﺯ ﻭ ‪ ١/٤‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ‪ E ci‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺧﺰﺷﯽ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ،١٢‐٤‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٩٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺩﺭﺟﻪ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺎﻻ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺰﺵ ﻭﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ﺳﺒﻚ‪ ،‬ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻧﺪ ﻭ ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺘﻨﻬﺎﻱ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٨–٤‬ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ‬

‫ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺴﺘﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺍﻓﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﺴﺘﻲ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺳﺴﺘﻲ ‪ ١٠٠٠‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﺯﻧﺪﺓ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٢‬ﺩﺭ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٤‬ﺿﺮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺿﺮﺍﺋﺐ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺼﺤﻴﺤﺎﺗﯽ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻻﺗﻲﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ‬
‫ﺩﺭﺟﻪ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺳﺴﺘﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐٤‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،١‐٤‬ﻛﻞ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ ‐١‬ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ‪ ‐٢ ،‬ﺧﺰﺵ ﻭ ‪ ‐٣‬ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ ‐١‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺭﺍ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ‪ BS٨١١٠‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ε sh = ۳۰۰× ۱۰−۶‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪∆f P = ε sh E s = ۳۰۰× ۱۰−۶ × ۱۹۵ × ۱۰۳ = ۵۹N / mm ۲‬‬
‫‪ ‐٢‬ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ،١‐٢‬ﺑﺎ ‪ f ci = ۰ / ۶۷f cu = ۲۶ / ۸ N / mm ۲‬ﻭ ‪ E ci = ۲۵kN / mm۲‬ﻭ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ‪:‬‬
‫‪ = ۱ / ۴ ۲۵ × ۱۰۳ = ۵۶ × ۱۰−۶‬ﺧﺰﺵ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٩٨‬‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻳﻌﻨﻲ ‪ f co‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ‪ f pi‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۱۱۲۶ N / mm ۲‬ﺑﺎ ﺩﺭﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۱۳ / ۲۸ N / mm ۲‬ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻭ ‪ ۷ / ۲۲N / mm ۲‬ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ f co‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪f co = (۱۳ / ۲۸ + ۷ / ۲۲) / ۲ = ۱۰ / ۲۵ N / mm ۲‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪−۶‬‬
‫‪∆f p = ۵۶ × ۱۰ × ۱۹۵ × ۱۰ × ۱۰ / ۲۵ = ۱۱۲ N / mm‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪ – ٣‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻓﻮﻻﺩﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺳﺴﺘﻲ ﻛﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ )‪ BS٥٨٩٦‬ﻭ ﻛﻼﺱ ‪ (٢‬ﺑﺎ ﺳﺴﺘﻲ‬
‫‪ ١٠٠٠‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ %٢/٥‬ﺩﺭ ‪) ۰ / ۷f pu‬ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٢‬ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪ ،‬ﺳﺴﺘﻲ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪∆f p = ۱ / ۵ × ۰ / ۰۲۵ × ۱۲۳۹ = ۴۶ N / mm ۲‬‬
‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻛﻞ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۲۱۷ N / mm ۲‬ﻳﺎ ‪ %١٧/٥‬ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬ ‫ﻭﺍﻳﺮ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺑﺎ ﮐﻼﺱ ﺳﺴﺘﯽ‬

‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬
‫‐‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫‪١/٥‬‬ ‫ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫‪٠/٢‬‬ ‫‪١/٥‬‬ ‫‪٢/‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ – ٣‐٤‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﺻﻼﺣﯽ ﺳﺴﺘﯽ ‪ ١٠٠٠‬ﺳﺎﻋﺖ‬

‫‪ ٩‐٤‬ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﮐﻞ‬

‫ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ‪ Pi‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫‪ αPi‬ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ‪ βPi‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ α‬ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ ﻭ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ β‬ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊ‬
‫ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﻭ ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﻓﺖ ﮐﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ‪) ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺨﺸﻬﺎﻱ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ(‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﮏ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫‪٩٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻌﺪﯼ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ α‬ﻭ ‪ β‬ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٠/٩‬ﻭ ‪ ٠/٧٥‬ﺩﺭ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٤‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٠/٨٩‬ﻭ ‪ ٠/٧١‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻨﻬﺎﻱ ﻛﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻠﻬﺎﯼ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ )‪ AASHTO(١٩٧٥‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻭ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ ۳۱۵ N / mm ۲‬ﻭ ‪ ۲۲۸ N / mm ۲‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ١٠–٤‬ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺟﻚ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻓﺸﺎﺭ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﺩﺭ ﺟﻚ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻛﺸﺶ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻜﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﻴﻦ ﭘﻴﺴﺘﻮﻥ ﻭ ﻗﺎﺏ ﺟﻚ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﮑﻬﺎ‬
‫ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺳﻠﻮﻝ ﺑﺎﺭ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺎ ﺩﺭﺻﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻢ ﺧﻄﺎ‪ ،‬ﺩﻗﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻛﺸﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺸﺎﺭ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﺟﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ٥‬ﺩﺭﺻﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲﻛﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪﻩ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺛﺮ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺳﺖ ﻛﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻋﻜﺲ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪﻩ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺯﻳﺎﺩ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺯﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻝ ﺟﺪﻱ ﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﺁﻥ ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫‪ µ + K‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﺻﻼﺡ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫‪rps‬‬
‫ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪) ۰ / ۸f pu A ps‬ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪﻱ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ( ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٠٠‬‬

‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪﻩ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﺍﻧﺴﺪﺍﺩﻱ ﺩﺭ ﻏﻼﻑ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺭﺥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻳﺎﻧﻪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﻧﺼﻒ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﺟﻚ ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﻞ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﻃﻮﻟﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﻏﻼﻑ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺆﺛﺮﻱ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﺻﻠﺐ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺍ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺑﺎﻻ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻞ‬
‫ﻛﺸﺶ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻳﮏ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ‪ L‬ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺍﺯ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ‪ ۰ / ۷f pu A ps‬ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪δ e = ۰ / ۷f pu `L / E s‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻣﻘﺪﺍﺭﻱ ﺷﻠﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺭﻭﻳﻪ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﻮﭼﻚ ‪ P′‬ﻛﻪ ‪ ١٠‬ﺩﺭﺻﺪ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻛﻞ ﺍﺯ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ‬
‫ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻳﻌﻨﻲ ‪ ، δ ex‬ﺯﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ﻛﻞ ﻧﻴﺮﻭ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪δ ex = [(Pi − P' ) / Pi ] δ e‬‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﺘﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ )ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ‬
‫ﻣﺮﺩﻩ ﻳﺎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺑﺪﻭﻥ ﺟﮏ( ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﺴﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺛﺮ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﺩﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻃﻮﻝ ‪ L‬ﺍﺯ ﻳﮏ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩﻱ‬
‫ﺭﺍ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ Pi‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐٤‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ x‬ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﺍﺯ ﻣﺎﺩﻟﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫]) ‪P( x ) = Pi exp[−(µx / rps + Kx‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻃﻮﻝ ﻛﻮﭼﻚ ‪ ∆x‬ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪∆δ = (P( x ) / E s A ps )∆x‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﻮﻝ ﻛﻞ ‪ ،L‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫) ‪L P( x‬‬
‫∫=‪δ‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪۰ E A‬‬
‫‪s‬‬ ‫‪ps‬‬
‫‪L‬‬
‫‪= (Pi / E s A ps ) ∫ exp[−(µ / rps + K ) x ]dx‬‬ ‫)‪(١٣‐٤‬‬
‫‪o‬‬
‫‪١٠١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫}‪− Pi {exp[−(µ / rps + K )L] − ۱‬‬

‫=‬
‫) ‪E s A ps (µ / rps + K‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٧‐٤‬‬
‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٤‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١٣‐٤‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫}‪− ۳۵۳۱/ ۲{exp[−(۰/ ۲۵ / ۸۹ / ۶۱ + ۱۷ × ۱۰−۴ ) × ۲۰] − ۱‬‬
‫= ‪δe‬‬ ‫‪=۱۲۲mm‬‬
‫) ‪۱۹۵ × ۱۰۶ × ۲۸۵۰× ۱۰−۶ (۰/ ۲۵ / ۸۹ / ۶۱ + ۱۷ × ۱۰−۴‬‬
‫ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪PL‬‬
‫= ‪δe‬‬ ‫‪= ۱۲۷ mm‬‬
‫‪EA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٢‐٤‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫‪ ١١–٤‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬

‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻏﺎﻟﺐ ﺁﻣﺪﻥ ﺑﺮ ﺍﻓﺖ ﻫﺎﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ ﻭ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ‪ ،‬ﻛﺸﻴﺪﻥ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻌﻤﻮﻝ ‪ ۰ / ۷f pu‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺷﺪﻩ ﺗﻨﺶ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺎ ‪ ۰ / ۸f pu‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﮐﻪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺯﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺁﻧﻲ ﻭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺍﺯ ‪ ۰ / ۷f pu‬ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻟﺰﻭﻡ ﺑﻪ ‪ ۰ / ۷۵f pu‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٠٢‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٨‐٤‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٤‬ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ ﺩﺭﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎ ‪۰ / ۸f pu‬‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪−۳‬‬
‫‪ = ۰/ ۸ ×۱۷۷۰× ۲۸۵۰×۱۰ = ۴۰۳۵/ ۶ kN‬ﻧﻴﺮﻭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻃﻮﻝ ﻳﻌﻨﻲ ‪ p‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪p = ۴۰۳۵/ ۶{۱ − exp[−(۰/ ۲۵ × ۸۹ / ۶۱+ ۱۷ ×۱۰−۴ )]} = ۱۸ /۰۸ kN / m‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪١١‐٤‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۵ ×۱۹۵×۱۰۳ × ۲۸۵۰ ۲ −۳‬‬
‫‪۱‬‬
‫( = ‪xA‬‬ ‫‪) ×۱۰ = ۱۲/۴ m‬‬
‫‪۱۸ /۰۸‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭﮔﻴﺮﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪∆PA = ۲ ×۱۸/۰۸ ×۱۲/ ۴ = ۴۴۸/ ۴ kN‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ‪ ٣٥٨٧/٢ kN‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ‪ ۰ / ۷۱ f pu‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪ ۳۷۶۸kN‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺮﻑ ‪ %١٤/٩‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎ ﺗﻨﺶ ‪۰ / ۷ f pu‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ‪ Abeles‬ﻭ‬
‫)‪ Bardhan-Roy (١٩٨١‬ﻭ ‪(١٩٨٧) Rowe et al‬ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻛﺸﺶ ﺩﺭ‬
‫)‪ Federation Internationale de la precontrainte (١٩٨٦‬ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١٣‐٤‬‬
١٠٣ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ ﻣﺮﺍﺟﻊ‬١٢‐٤

١. Abetes, P. W. and Bardhan-Roy, B. K. (١٩٨١) Prestressed Concrete

Designers Handbook, Viewpoint, Slough.
٢. American Association of Highway and Transportation Officials (١٩٧٥)
AASHTO Interim Specifications - Bridges, Subcommittee on Bridges and
Structures, Washington.
٣. Construction Industry Research and Information Association (١٩٧٨)
Prestressed Concrete - Friction Losses During Stressing. Report No. ٧٤
CIRIA, London.
٤. Fédération Internationale de la Precontrainte (١٩٨٦): Tensioning of
Tendons: Force Elongation Relationship.
٥. Rowe, R. F. et al. (١٩٨٧) Handbook to British Standard B٥٨١١٠:١٩٨٥
Structural use of Concrete, Viewpoint, London.
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٥‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ١‐٥‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﺓ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻚﺗﻚ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻛﺜﺮ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻛﺎﻓﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﭼﻮﻥ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺎﻻ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻋﻤﻠﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٩‬ﺑﺤﺚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭﻟﻲ ﺳﻪ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻜﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜﺴﺎﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٠٦‬‬

‫ﺳﻪ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫)ﺍﻟﻒ( ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﺮﻧﺶ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺧﻤﺶ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺧﻄﻲ ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﺔ‬
‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻫﻢ ﻓﺮﺽ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﺓ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﻫﻤﺎﻥ ﺗﺮﺍﺯ ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫)ﺏ( ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻮﺍﺩ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫)ﺝ( ﺗﻌﺎﺩﻝ‬
‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺘﺠﻪﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬
‫ﺷﺪﻩ ﻭﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ )ﺍﮔﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪ (.‬ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺎﻧﻮﻥ )ﺏ(‪،‬‬
‫ﻧﻮﺍﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٢‐٥‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ‪ ١‬ﻭ ﻛﻼﺱ ‪ ٢‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﻄﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻭ‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺧﻤﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪) .‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١١‐٥‬ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪(.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١‐٥‬ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ‬

‫‪١٠٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻋﻠﺖ ﺻﺤﺖ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ‪ ،‬ﺧﻄﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼﻭﻩ‬
‫ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﺓ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ﻛﻼﺱ ‪ ٢‬ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﻙ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﻣﻤﺎﻥ ﺍﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﻛﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻨﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٣‐١‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﺸﺪﻩﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ‪،‬‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ‪ P‬ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ Pe‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪e‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺳﺖ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪ .(١‐٥‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫) ‪f t = (P / A c ) − (Pe / Z t‬‬
‫) ‪f b = (P / A c ) + (Pe / Z b‬‬
‫ﺍﮔﺮ ‪ e‬ﺯﻳﺮ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﻋﻀﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ A c ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ‪ f t‬ﻭ ‪f b‬‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎ ﻭ ‪ Z t‬ﻭ ‪ Z b‬ﻣﺪﻭﻟﻬﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻭ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ‪ ،‬ﻣﺜﺒﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻛﺎﺳﻪﺍﻱ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻛﺎﺳﻪﺍﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ‬
‫‪ M‬ﺑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﺍﺻﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺍﺛﺮ ﻗﻮﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫) ‪f t = (P / A c ) − (Pe / Z t ) + (M / Z t‬‬ ‫)‪ ١‐٥‬ﺍﻟﻒ(‬
‫) ‪f b = (P / A c ) + (Pe / Z b ) − (M / Z b‬‬ ‫)‪ ١‐٥‬ﺏ(‬
‫ﺍﮔﺮ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻫﻢ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ‪ P‬ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ‬
‫)‪ ١‐٥‬ﺍﻟﻒ( ﻭ)ﺏ( ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٥‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺳﺎﺩﺓ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﺑﻌﺎﺩﻱ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ )‪ (٢‐٥‬ﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ۱۵ m‬ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮ ﻳﻚ‬
‫‪kN‬‬
‫‪ ۱۲‬ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪ ١١٠٠ kN‬ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﺓ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ‬
‫‪m‬‬
‫ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺯﻳﺮﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ (١‬ﺗﺤﺖ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺗﻴﺮ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺍﻓﺖﻫﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩﻣﺪﺕ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ %١٠‬ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ‪ ۳۲۵mm‬ﺯﻳﺮ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻴﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (٢‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‪ ،‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ %١٠‬ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺍﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٠٨‬‬

‫ﺣﻞ‪ :‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ‪:‬‬

‫‪A c = ۲ /۱۳ ×۱۰‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪mm‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪Z b = Z t = ۳۵ /۱۲ ×۱۰۶‬‬ ‫‪mm ۳‬‬

‫‪W = ۵ / ۱ kN / m‬‬
‫‪۱۵ ۲‬‬
‫×‪M i = ۵ /۱‬‬ ‫‪= ۱۴۳ / ۴ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪۱۵ ۲‬‬
‫×‪M s = ۱۷ /۱‬‬ ‫‪= ۴۸۰ / ۹ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪αPi = ۰/ ۹ ×۱۱۰۰ = ۹۹۰ kN‬‬
‫‪β Pi = ۰/ ۸ ×۱۱۰۰ = ۸۸۰ kN‬‬
‫)ﺍﻟﻒ(‬
‫‪۹۹۰×۱۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۹۹۰×۱۰ × ۳۲۵ ۱۴۳ / ۴ ×۱۰‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۶‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= ۴ / ۶۵ − ۹ / ۱۶ + ۴ / ۰۸ = −۰ / ۴۳ N / mm ۲‬‬
‫‪۲ / ۱۳ ×۱۰۵‬‬ ‫‪۳۵ ×۱۲ ×۱۰۶‬‬ ‫‪۳۵ / ۱۲ ×۱۰۶‬‬
‫‪f b = ۴ / ۶۵ + ۹ / ۱۶ − ۴ / ۰۸ = ۹ / ۷۳ N / mm ۲‬‬
‫)ﺏ(‬
‫‪۸۸۰×۱۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۸۸۰×۱۰ × ۳۲۵ ۴۸۰ / ۹ ×۱۰‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۶‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= ۴ / ۱۳ − ۸ / ۱۴ + ۱۳ / ۶۹ = ۹ / ۶۸ N / mm۲‬‬
‫‪۲ / ۱۳ ×۱۰‬‬‫‪۵‬‬
‫‪۳۵ ×۱۲ ×۱۰۶‬‬ ‫‪۳۵ / ۱۲ ×۱۰۶‬‬
‫‪f b = ۴ / ۱۳ + ۸ / ۱۴ − ۱۳ / ۶۹ = −۱ / ۴۲ N / mm ۲‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٥‬ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٥‬‬

‫‪١٠٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪(N / mm ) ١‐٥‬‬

‫‪۲‬‬

‫ﺩﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻌﻬﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐٥‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺗﻴﭗ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ‬
‫ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻬﻢ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﻭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎﺭ ﺗﻨﺶ ﺷﻜﻞ )‪ (٣‐٥‬ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺴﻤﺖ ﺭﻭﺷﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ‬
‫ﻧﻬﻢ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺤﺚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﻣﺤﻞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻻﻳﺔ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭﻟﻲ‬
‫ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺍﮔﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﻄﺮ ﻏﻼﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ‪ ،‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﻏﻼﻑ ﻛﺎﻧﺎﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ‬
‫ﺯﻳﺎﺩ ﺩﻗﻴﻖ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ؛ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻤﻮﻣ ﹰﺎ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻞ ﺑﺘﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١١٠‬‬

‫‪ ٣‐٥‬ﺗﻨﺶ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﻤﺶ‬

‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﻭﺭ ﺁﻥ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‬
‫ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺯﻳﺮﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺧﻤﺶ ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪) .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ‪ (.‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﺷﺪﻩ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﺁﻥ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﺓ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﻧﺸﺪﻩ ﺗﺤﺖ ﺁﻥ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬
‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻭﻗﻮﻉ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐٥‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻞ ‪ ۸۴۵mm‬ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪ (٤‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﻋﻤﺎﻝﺷﺪﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪E‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ mA ps‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ‪ m‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺪﻭﻟﻬﺎﻱ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﺘﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ) ‪( s‬‬
‫‪Ec‬‬
‫‪kN‬‬ ‫‪kN‬‬
‫‪ m ، E c = ۲۸‬ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٧/٠‬ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪ E s = ۱۹۵‬ﻭ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ‬
‫‪mm‬‬ ‫‪mm ۲‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ‪ y = ۳۸۴mm‬ﻭ ﻣﻤﺎﻥ ﺍﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ‪ ۱ / ۳۸ × ۱۰۱۰ mm ۴‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ‪ ۳۱۶mm‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﻋﻤﻖ ﻣﻮﺛﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪ ٧٠٠ mm‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۳۱۶‬‬
‫× ‪∆f ps = m(M s − M i ) y / I = ۷ × (۴۸۰ / ۹ − ۱۴۳ / ۴ )×۱۰۶‬‬ ‫‪= ۵۴ N mm ۲‬‬
‫) ‪(۱/ ۳۸ ×۱۰‬‬
‫‪۱۰‬‬
‫‪١١١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻓﺖﻫﺎ‪:‬‬

‫‪f pe = ۸۸۰ ×۱۰ / ۸۴۵ = ۱۰۴۱‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪N mm ۲‬‬
‫‪N‬‬
‫‪ f pb = ۱۰۴۱ + ۵۴ = ۱۰۹۵‬ﺍﺳﺖ‪.‬ﺗﻨﺶ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻭ‬ ‫ﻭ ﺣﺎﻝ ﺗﻨﺶ ﻛﻞ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫‪mm ۲‬‬
‫ﺍﻛﺜﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٥‬ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬

‫‪ ٤‐٥‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﮔﻲ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺭﺍ ‪ ۳ / ۶ N mm ۲‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ‪ M cr‬ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۸۸۰ × ۱۰۳‬‬ ‫‪۸۸۰ × ۱۰۳ × ۳۲۵ M cr × ۱۰۶‬‬
‫=‪−۳/۶‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪۲ / ۱۳ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۳۵ / ۱۲ × ۱۰۶‬‬ ‫‪۳۵ / ۱۲ × ۱۰۶‬‬
‫‪⇒ M cr = ۵۵۷ / ۵ kN.m‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻛﻞ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١٩/٨٢ kN/m‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﻓﺮﺽ ﺷﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١١٢‬‬

‫ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺳﻬﻢ ﺑﺘﻦ ﺯﻳﺮ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﺑﺮﻱ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻥ ﺑﺘﻦ ﺩﻭﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﺿﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫)‪ (a‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﺘﻦ‪ε c ،‬‬
‫)‪ (b‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ‬
‫)‪ (c‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺯﻳﺮ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﺸﺶ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪ (d‬ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺁﻳﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﻛﺸﺶ ﻛﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ )ﺑﺪﻭﻥ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ(‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ )‪ (b‬ﺑﺮﻣﻲﮔﺮﺩﻳﻢ ﻭ‬
‫ﻣﺮﺍﺣﻞ )‪ (c‬ﻭ )‪ (d‬ﺭﺍ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫)‪ (e‬ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ )‪ (a‬ﺗﺎ )‪ (d‬ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭ‬
‫ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻞ ‪ ε ps‬ﺷﺎﻣﻞ ﺩﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﺳﺖ؛ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﺗﻴﺮ ‪ ε p‬ﻭ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ‬
‫ﭘﻴﺶﻛﺮﻧﺶ ﻣﺆﺛﺮ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ‪. ε pe‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻊﻫﺎﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ‬

‫‪١١٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺗﻼﺵ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﻭ ﻣﺠﻬﻮﻝ ‪ ε c‬ﻭ ‪ x‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻣﺎﺷﻴﻦﺣﺴﺎﺏ ﻳﺎ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ε c‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ‪ x ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬
‫ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺑﺪﺳﺖﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝﺷﺪﻩ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺮﺍﺣﻞ‬
‫ﺩﻗﻴﻘ ﹰﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺮﺍﺣﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻜﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺭﻓﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ‪ ε c‬ﺍﺯ‬
‫ﻗﺒﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ‪ x‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺭﺍ ﺑﻄﻮﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪﺍﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﮐﻼﺱ‪ ٣‬ﻣﻔﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻭﺳﻴﻠﻪﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ‬
‫ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺣﺪﻣﻌﻤﻮﻝ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐٥‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺑﺮﺍﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ ، ۵۵۷ / ۵ kN.m‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪۸۸۰× ۱۰۳‬‬
‫= ‪ε pe‬‬ ‫‪= ۰ / ۰۰۵۳۴‬‬
‫‪۸۴۵ × ۱۹۵ × ۱۰۳‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻌﻬﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻪ ﻛﺸﺶ ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺭﺍ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻌﻲ ﻭ ﺧﻄﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮﹰﺍ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ،٦‐٥‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪M r = ۹۳۱ / ۴ × ۰ / ۵۹۹ = ۵۵۷ / ۹‬‬ ‫‪kNm‬‬
‫‪f ps = (۰ / ۰۰۰۳۱۲ + ۰ / ۰۰۵۳۴) × ۱۹۵ × ۱۰ = ۱۱۰۲ N mm ۲‬‬
‫‪۳‬‬

‫ﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺘﻦ ﺧﻄﻲ ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮﺍﻱ‬ ‫ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻟﮑﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺧﻴﻠﻲ ﺯﻳﺎﺩ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻭﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١١٤‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻊﻫﺎﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐٥‬‬

‫‪ ٥‐٥‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺎ ﺯﻳﺎﺩ ﺷﺪﻥ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺧﻮﺩ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞﻫﺎﻱ ‪ ٣‐٣‬ﻭ ‪ ٤‐٣‬ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ‪ γ m = ۱/ ۰‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎﺭ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﻳﺎ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮ ﻛﻪ ﺿﺮﺍﺋﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺟﺰﺋﯽ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺭﺑﺮ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺑﻌﺪﹰﺍ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١‐٥‬ﺷﺮﺡ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺷﻜﻞ‬
‫)‪‐٧‐٥‬ﺍﻟﻒ( ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺣﺪﻱ ‪ ۰ / ۶۷f cu‬ﺧﻮﺍﻫﺪﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺧﻮﺩﺵ ‪ ε cu = ۰/ ۰۰۳۵‬ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﺭﺟﺎﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧﺮﺩ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﻛﻞ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻛﺸﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪ (.‬ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺍﺯ ‪ CZ‬ﻳﺎ ‪ TZ‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﺁﻳﺪ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪(٨‐٥‬‬
‫ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻞ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ε pb‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺩﻭ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫)ﺍﻟﻒ( ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ε ۲‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻦ ﺧﺮﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﻚ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪) .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻴﺮﻱ ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﻢ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪(.‬‬
‫‪١١٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫)ﺏ( ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ε ۲‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻦ ﺧﺮﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﻚ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫ﺗﺮﺩ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪).‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻴﺮﻱ ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﺯﻳﺎﺩ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪(.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻛﺮﻧﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﺴﺎﻭﻱ ‪ ε ۲‬ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮﻧﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫‪ ε pe‬ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ‪،‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮﻥ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺧﻄﺎﺭ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺑﺎﺭ ـ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﻢ ﻭ ﺯﻳﺎﺩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪ ١٠‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐٥‬‬
‫ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪f cu = ۴۰ N mm ۲ , f pu = ۱۸۶۰ N mm ۲‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﺣﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﻭﺷﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٣‐٥‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺗﺎﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ‪ ε cu = ۰/ ۰۰۳۵‬ﺛﺎﺑﺖ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ ٧‐٥‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ‐ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١١٦‬‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪‐٧‐٥‬ﺍﻟﻒ ﻭ ﺏ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ε pb = ۰ / ۰۰۵۳۴ + [(d − x ) (x )] × ۰ / ۰۰۳۵‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪ d :‬ﻋﻤﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ε c‬ﻛﻪ ﺩﺭ ‪ ε cu = ۰/ ۰۰۳۵‬ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪ x ،‬ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺠﺎﻱ‬
‫ﺭﻭﺵ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺭﺍﺣﺖﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ‪ x‬ﺭﺍ ﺑﺎ ﺳﻌﻲ ﻭ ﺧﻄﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺑﺘﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺩﻭ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺘﻦ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻭ ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻬﻤﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ‪.‬‬
‫ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٥‬ﺑﺮﺍﻱ ‪ f cu = ۴۰ N mm ۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻌﻬﺎﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺣﺎﺻﻞ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪M u = ۱۵۷۱ / ۷ × ۰ / ۶۲۵ = ۹۸۳ / ۳ kN.m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻌﻬﺎﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ‪٧‐٥‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻌﻬﺎﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐٥‬‬

‫‪١١٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﺓ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ‪ ۳۴ / ۹ kN m‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ‪ ،‬ﻛﺮﻧﺶ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ﻛﺮﻧﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﻢ ﻭ ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ‪ ۳۴ / ۹ kN m‬ﺑﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﭼﻴﺰﻱ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺍﻳﻤﻦ ﻳﺎ ﺑﺎﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٧‐٥‬ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﺎ ﺑﺎﺭﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﻱ ‪ ١‐٥‬ﺗﺎ‬
‫‪ ٤‐٥‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺭﻭﻧﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‪ ،‬ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺧﻤﺶ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺮﻙ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﻫﻨﻮﺯ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺗﺮﻙﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ ،‬ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺧﻤﺶ‬
‫ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺩﻳﮕﺮ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻪ ﺍﺻﻞ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﮔﻔﺘﻪﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١‐٥‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺭﻭﯼ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻤﺸﯽ ﺗﻴﺮ‬
‫ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻧﻴﺮﻭ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٦‐٥‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻛﺴﺐ ﻳﻚ ﺩﻳﺪ ﻛﻠﻲ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺗﺎ ‪ ٤‐٥‬ﻣﻔﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﺎﺭ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‪ ١٠‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١١٨‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐٥‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ‪ ١‐٥‬ﺗﺎ ‪٤‐٥‬‬

‫‪۲‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﺎ ‪ ۰ / ۷f pu‬ﺗﻨﺶﺩﺍﺭ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ ‪ ۱۳۰۲ N mm‬ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺗﻼﻓﻬﺎﻱ ﺁﻧﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻛﻮﺗﺎﻩﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﻭ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﺟﻤﻌ ﹰﺎ ‪ %١٠‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪۲‬‬
‫‪ ۱۱۷۲ N mm‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﺔ ‪ A‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻥ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺑﺴﺘﺮﺵ‪ ،‬ﻛﻤﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺷﺮﻭﻉ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺵ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪) .‬ﻧﻘﻄﺔ ‪(.B‬‬
‫ﻭﻗﺘﻲ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ‪ ۱۷ /۱ kN m‬ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭﺍﺛﺮ ﺍﻓﺖﻫﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ‬
‫ﻛﻪ ‪ %١٠‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫‪۲‬‬
‫‪ ۱۰۹۵ N mm‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪) .‬ﻧﻘﻄﺔ‪ ، C‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ‬ ‫ﺍﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻨﺶ ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫‪ ٢‐٥‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪(.‬‬
‫ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺎﺭ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﺔ ‪ D‬ﻛﻤﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ‬
‫‪۲‬‬
‫ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺗﻴﺮ ﺗﺮﻙ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺎ ‪ ۱۱۰۲ N mm‬ﻣﻲﺷﻮﺩ‪) .‬ﻧﻘﻄﺔ ‪،E‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٣‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪ (.‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ‬
‫ﺗﺎﺭﺧﻨﺜﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ‬
‫‪۲‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ‪ ۱۸۶۰ N mm‬ﻣﻲﺭﺳﺪ‪) .‬ﻧﻘﻄﺔ ‪ (.F‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﺔ ‪ G‬ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ‬
‫ﺧﺮﺩﺷﺪﻥ ﺑﺘﻦ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫‪١١٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐٥‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺭ ـ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﮐﻼﺱ ‪١‬‬

‫ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻧﮕﺎﻩﻛﺮﺩﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺭ ـ ﺧﻴﺰ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﺍﻱ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﮐﻼﺱ‪ ١‬ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٧‐٥‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬

‫ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ‪ ۳۴ / ۹ kN m‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٤‐٥‬ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺮﻭﺭﻳﺨﺘﮕﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﭼﻴﺰﻱ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻳﻤﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﻮﺍﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﺑﺮ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺿﺮﺍﺋﺐ ﺍﻳﻤﻨﻲ ﻧﺴﺒﯽ‬
‫ِ‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﻓﻲ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ ﺍﻳﻤﻨﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﺎﺩﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺣﺎﻝ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ـ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩﺷﺪﻩ ﺩﺭﺷﻜﻞ ‪ ،٧‐٥‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐٥‬ﺑﺎ ‪ ، γ m‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪١/٥‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﻭ ‪ ١/١٥‬ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐٥‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻫﻢ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪١٣‐٥‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ‪ f cu = ۴۰ N mm ۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٢٠‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐٥‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ـ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐٥‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ،٤‐٥‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ x‬ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻭ ﻛﺸﺸﻲ ﻛﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٤‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﮐﺮﺩ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲِﺗﻴﺮ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‪،‬‬
‫ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٢‐٥‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻫﺎﯼ ﺗﻨﺶ‐ﮐﺮﻧﺶ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٣‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﮐﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺍﺯ ﺷﮑﻞ ‪١٢‐٥‬‬

‫‪١٢١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٤‐٥‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻭ ﮐﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐٥‬‬

‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪:‬‬

‫‪M u = ۱۳۶۷ / ۲ × ۰ / ۶۰۳ = ۸۲۴ / ۴ kN.m.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ,‬ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﮐﻞ ﻧﻬﺎﻳﯽ ‪ ۲۹ / ۳ kN / m.‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﺭ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﺠﺎﺯ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱ / ۴ × ۵ / ۱ + ۱ / ۶ w = ۲۹ / ۳‬‬
‫‪w = ۱۳ / ۹ kN / m‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ ۱۹ /۰ kN / m‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺪﻥ ﺗﻔﺎﻭﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﻧﺪ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫ﻓﺮﺽ ﮐﻨﻴﺪ ﺗﻴﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻀﻮﻱ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺻﻔﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺎ ‪ ۱۵ / ۳ kN m‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ‬
‫‪ ۱۹ /۰ kN m‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺻﺤﺖ ﻧﻈﺮﻳﻪﺍﯼ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٢‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻏﻠﺐ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٢٢‬‬

‫‪ ‐٨‐٥‬ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺳﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻱ ﺷﺪﻩ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ‬
‫ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺳﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٥‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺑﺎ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻭ ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺭﺍ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐٥‬ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺩﺳﺘﯽ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٦‐٥‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺳﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ‪ ،BS٨١١٠‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻛﺸﺶ ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٢١١‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻭ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪‐١٢‐٥‬ﺏ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪M u = ۰ / ۸۷ × ۱۸۶۰× ۸۴۵(۷۰۰ − ۰ / ۹ × ۲۱۱۲ ) × ۱۰−۶ = ۸۲۷ / ۳ kN.m‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٥‐٥‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٥‐٥‬ﺑﻠﻮﮎ ﺗﻨﺶ ﺳﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬

‫‪١٢٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٩‐٥‬ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﻱ ﻭ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺩﻭ ﺭﻭﺷﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١‐٥‬ﺭﺍ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫) ‪M u = f pb A ps (d − d n‬‬ ‫)‪(٢‐٥‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ f pb‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ‪ d n‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ‪ ٠/٤٥x‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻣﺸﺮﻭﻁ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺎﻟﺪﺍﺭ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎﻝ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ٠/٩x‬ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ x , f pb‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٥‬ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺟﺪﻭﻝ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ‪ T‬ﻛﻪ ﺑﻠﻮﮎ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪،‬‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ‪ T‬ﻛﻪ ﺑﻠﻮﮎ ﺗﻨﺶ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﻝ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ‪ ،‬ﺭﻭﺵ ﺩﻗﻴﻘﺘﺮﻱ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ" ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١٢‐٥‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ‪ ١‐٥‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﮔﺮﺍﻓﻴﻜﻲ ﺩﺭ ﺷﻜﻞﻫﺎﯼ ‪ ١٦‐٥‬ﻭ ‪ ١٧‐٥‬ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٧‐٥‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٢‐٥‬ﻭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٥‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪ ۰ / ۹x ≤ ۲۰۰‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪f pu A ps ۱۸۶۰‬‬ ‫‪۸۴۵‬‬
‫=‬ ‫×‬ ‫‪= ۰ / ۱۴‬‬
‫‪f cu bd‬‬ ‫‪۴۰ ۴۰۰× ۷۰۰‬‬
‫‪f pe‬‬ ‫‪۸۸۰× ۱۰۳‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰ / ۵۶‬‬
‫‪f pu ۸۴۵ × ۱۸۶۰‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٢٤‬‬

‫‪f pu‬‬
‫‪f pu A ps‬‬ ‫‪x/d‬‬
‫‪۰ / ۸۷ f pd‬‬
‫‪f cu bd‬‬ ‫=‪fpe/fpu‬‬ ‫=‪fpe/fpu‬‬
‫‪٠/٦‬‬ ‫‪٠/٥‬‬ ‫‪٠/٤‬‬ ‫‪٠/٦‬‬ ‫‪٠/٥‬‬ ‫‪٠/٤‬‬
‫‪٠/٠٥‬‬ ‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪٠/١١‬‬ ‫‪٠/١١‬‬ ‫‪٠/١١‬‬
‫‪٠/١٠‬‬ ‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪٠/٢٢‬‬ ‫‪٠/٢٢‬‬ ‫‪٠/٢٢‬‬
‫‪٠/١٥‬‬ ‫‪٠/٩٩‬‬ ‫‪٠/٩٧‬‬ ‫‪٠/٩٥‬‬ ‫‪٠/٣٢‬‬ ‫‪٠/٣٢‬‬ ‫‪٠/٣١‬‬
‫‪٠/٢٠‬‬ ‫‪٠/٩٢‬‬ ‫‪٠/٩٠‬‬ ‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٤٠‬‬ ‫‪٠/٣٩‬‬ ‫‪٠/٣٨‬‬
‫‪٠/٢٥‬‬ ‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٨٦‬‬ ‫‪٠/٨٤‬‬ ‫‪٠/٤٨‬‬ ‫‪٠/٤٧‬‬ ‫‪٠/٤٦‬‬
‫‪٠/٣٠‬‬ ‫‪٠/٨٥‬‬ ‫‪٠/٨٣‬‬ ‫‪٠/٨٠‬‬ ‫‪٠/٥٥‬‬ ‫‪٠/٥٤‬‬ ‫‪٠/٥٢‬‬
‫‪٠/٣٥‬‬ ‫‪٠/٨٣‬‬ ‫‪٠/٨٠‬‬ ‫‪٠/٧٦‬‬ ‫‪٠/٦٣‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٥٨‬‬
‫‪٠/٤٠‬‬ ‫‪٠/٨١‬‬ ‫‪٠/٧٧‬‬ ‫‪٠/٧٢‬‬ ‫‪٠/٧٠‬‬ ‫‪٠/٦٧‬‬ ‫‪٠/٦٢‬‬
‫‪٠/٤٥‬‬ ‫‪٠/٧٩‬‬ ‫‪٠/٧٤‬‬ ‫‪٠/٦٨‬‬ ‫‪٠/٧٧‬‬ ‫‪٠/٧٢‬‬ ‫‪٠/٦٦‬‬
‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٠/٧٧‬‬ ‫‪٠/٧١‬‬ ‫‪٠/٦٤‬‬ ‫‪٠/٨٣‬‬ ‫‪٠/٧٧‬‬ ‫‪٠/٦٩‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٥‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ fpb‬ﻭ ‪ x‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻳﺎ ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ .١٦‐٥‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺗﻨﺶ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ )ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪(١‐٥‬‬

‫‪١٢٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٧‐٥‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ )ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪(١‐٥‬‬

‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٥‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫‪f pb = ۰ / ۹۷ × ۰ / ۸۷ × ۱۸۶۰ = ۱۵۷۰‬‬ ‫‪N mm ۲‬‬
‫‪x = ۰ / ۳۰× ۷۰۰ = ۲۱۰‬‬ ‫‪mm‬‬
‫) ‪(۰ / ۹x = ۱۸۹ mm 〈 ۲۰۰ mm‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٢‐٥‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪M u = ۱۵۷۰× ۸۴۵(۷۰۰ − ۰ / ۴۵ × ۲۱۰) × ۱۰ = ۸۰۳ / ۳‬‬
‫‪−۶‬‬
‫‪kN.m‬‬

‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ T‬ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻠﻮﮎ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺟﺎﻥ ﺳﺮﺍﻳﺖ‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ‐ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻭ‬
‫ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ‐ ﺳﻬﻤﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺍﺷﻜﺎﻝ ‪ ١٢‐٥‬ﻭ ‪ ١٣‐٥‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ CP١١٠:١٩٧٢ Part ٣‬ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﭼﺎﺭﺕ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪١٨‐٥‬‬
‫‪ f pu = ۱۸۵۰ N mm ۲ , f cu = ۴۰‬ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ‪N mm ۲‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٢٦‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﺶ ‐ ﻛﺮﻧﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎ ﺑﻜﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻤﻲ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪‐١٢‐٥‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻕ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻛﺎﻓﻲ ﺩﻗﻴﻖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ۱۰۰A ps / bd‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻓﻘﻲ‬
‫ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ ‪ M u / bd ۲‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫‪ ۱۰۰f pe / f pu‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﮐﻤﻴﺖ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺍﻓﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﮐﺮﻧﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮﻝ ‪ ε p‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﻴﺮ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻮﻻﺩ ‪ A ps‬ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ‪ ،۱۰۰f pe / f pu‬ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ‬
‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺖ ‪ ،۱۰۰f pe / f pu‬ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﺍﻓﺖ ﻫﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺁﻥ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻓﻮﻻﺩ ‪ ε pe‬ﺑﻪ ﻛﺮﻧﺶ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ‪ ε pb‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻮﺟﻮﺩ ‪ ε p‬ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺮﻛﺐ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﻛﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻛﺮﻧﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٨‐٥‬ﭼﺎﺭﺕ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬

‫‪١٢٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٨‐٥‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ‪ ١‐٥‬ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫‪۱۰۰f pe‬‬
‫‪= ۵۶‬‬
‫‪f pu‬‬
‫‪۱۰۰A ps‬‬ ‫‪۱۰۰× ۸۴۵‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰ / ۳۰‬‬
‫‪bd‬‬ ‫‪۴۰۰× ۷۰۰‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺍﺯ ﭼﺎﺭﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐٥‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪M u = ۴ / ۲ × ۴۰۰× ۷۰۰۲ × ۱۰−۶ = ۸۲۳ / ۲ kN.m‬‬
‫ﺑﻌﻼﻭﻩ ‪ x d‬ﺑﻄﻮﺭ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ‪ ٠/٣‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ‪ ٢١٠mm‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺳﺖ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﻝ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻭﻟﻲ ﭼﻮﻥ ‪ ۰ / ۹ × ۲۱۰ = ۱۸۹ mm‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ‪ ٨٢٣/٢ kN.m‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐٥‬ﺑﺮﺍﻱ ‪ f pu = ۱۸۵۰ N mm ۲‬ﺍﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ۱۸۶۰ N mm ۲‬ﻛﻪ ﻗﺒﻼ"‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ E S‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻬﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ ‪ ۱۷۵ kN mm ۲‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺧﻄﺎﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺭﺍ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٢٨‬‬

‫‪ ١٠‐٥‬ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﺩﺭ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻛﺎﻓﻲ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﻛﻼﺱ ‪ ٢‬ﻭ ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٣‬ﺍﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺭﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﻳﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ( ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻳﻚ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻫﺮﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺍﺻﻮﻝ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١‐٥‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ‬
‫ﻫﻨﻮﺯ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﮐﻪ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ‐ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻋﺎﺩﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ) ‪(f‬‬
‫‪y‬‬

‫ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٩‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ‪٩‐٥‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ‪ ١‐٥‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﻴﻠﮕﺮﺩ ‪ T١٠‬ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ‬
‫ﺗﺮﺍﺯﻱ ﻛﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺸﺘﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ‪. f y = ۴۶۰ N mm ۲‬‬
‫ﻫﻤﺎﻥ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﯽ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٦‐٥‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻫﻢ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ‬
‫ﺧﻨﺜﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﺁﺯﻣﻮﻥ ﻭ ﺧﻄﺎ ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻮﻥ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻓﺮﺽ ﮐﺮﺩ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ ‪ ε pb = ε pe + ε p‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ) ‪ (ε S‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ε p‬‬
‫ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﺮﺍﺯ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٥‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ‪ x ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ‪ ٢٢٥mm‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﻋﻤﻖ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ‪ ٢٠٣mm‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻝ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪١٢٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٩‐٥‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻨﺶ‐ﮐﺮﻧﺶ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬

‫)ﮐﺮﻧﺶ ‪ ٠/٠٠٢‬ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻮﻻﺩ ‪ fy=٤٦٠ MPa‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪fpb‬‬ ‫‪fst‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪εpb‬‬ ‫‪εst‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬
‫)‪(mm‬‬ ‫) ‪(N/mm‬‬ ‫) ‪(N/mm‬‬ ‫)‪(KN‬‬ ‫)‪(KN‬‬
‫‪٢٠٠‬‬ ‫‪٠/٠١٤١‬‬ ‫‪٠/٠٠٨٧٥‬‬ ‫‪١٦١٨‬‬ ‫‪٤٠٠‬‬ ‫‪١٤٩٣‬‬ ‫‪١٢٩٦‬‬
‫‪٢٢٠‬‬ ‫‪٠/٠١٣٠‬‬ ‫‪٠/٠٠٧٦٤‬‬ ‫‪١٦٠٢‬‬ ‫‪٤٠٠‬‬ ‫‪١٤٨٠‬‬ ‫‪١٤٢٦‬‬
‫‪٢٢٥‬‬ ‫‪٠/٠١٢٧‬‬ ‫‪٠/٠٠٧٣٩‬‬ ‫‪١٥٩٠‬‬ ‫‪٤٠٠‬‬ ‫‪١٤٦٩ ١٤٥٨‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٥‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪٩‐٥‬‬

‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫‪M u = ۰ / ۴۵ × ۴۰ × ۴۰۰ × ۲۰۰ (۷۰۰ − ۲۰۰ ۲)×۱۰−۶ = ۸۶۴ / ۰ kN.m‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ٨٢٧/٣ kN.m‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٦‐٥‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ ‪ %٤/٤‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺑﺎﻻ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺭﻭﺷﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﭼﻪ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺍﻏﻠﺐ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻲ‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﻋﺎﺩﻱ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪A s f y f pu‬‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ" ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺪﺭ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﺩﻗﻴﻖ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﺸﺎﺭﻱ‪ ،‬ﭼﻪ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﭼﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ‬
‫ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٣٠‬‬

‫ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻭﺍﻗﻌ ﹰﺎ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﭼﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮﺩﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪ ،‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﻫﻨﻮﺯ ﻧﺎﺭﺱ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﻱ ﺍﺯ ﻋﻀﻮ ﻛﻪ ﻛﺸﺶ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻭﻗﻮﻉ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﺧﻮﺑﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ‬
‫ﺧﺎﺹ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺠﺎﺯ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼﻭﻩ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﺗﺼﺎﺩﻓﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮﺩﻥ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻭﺳﻂ ﺁﻥ‪ ،‬ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬

‫‪ ١١‐٥‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪٣‬‬

‫ﺳﻪ ﻛﻼﺱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٣‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺨﺶ‪ ٢‐٥‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﮐﻼﺱ ﺑﺘﻦ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﻙ‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٣‬ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻫﺪﻑ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻛﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﻋﻀﻮ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﯼ ﮐﻼﺱ ‪ ٣‬ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻓﺮﺽ‬
‫ﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺗﻨﺶ ﻓﺮﺿﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺗﺮﻙ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﮐﺸﺸﯽ ﻓﺮﺿﻲ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٥‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺟﺪﻭﻝ‪ ٤‐٥‬ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﻓﺮﺿﻲ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺻﻼﺡ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻋﺮﺽ ﺗﺮﮎ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﻭﺟﻪ ﮐﺸﺸﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻓﺮﺿﯽ ﮐﺸﺸﯽ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺩﺭﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ‪،‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ‪ %١‬ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٥‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ‪ ۴ / ۰ N mm۲‬ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ‪B ,‬‬
‫‪ A‬ﻭ ﺗﺎ ‪ ۳ / ۰ N mm۲‬ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺮﻭﻩ ‪ C‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﻳﺮ ﺩﺭﺻﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﮐﻞ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻓﺮﺿﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪ ۰ / ۲۵f cu‬ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٣١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺭﻭﺵ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ‪ BS۸۱۱۰‬ﺑﺎﻳﺪ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺍﺛﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺩﺭ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺘﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﺩ‪ .‬ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﻓﺮﺿﻲ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ‪.‬‬

‫ﺗﻨﺶ ﻃﺮﺍﺣﯽ )ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ( ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﮎ‬
‫ﮔﺮﻭﻩ‬
‫)‪(mm‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪>٥٠‬‬
‫‪٠/١‬‬ ‫‐‬ ‫‪٤/١‬‬ ‫‪٤/٨‬‬
‫‪A‬‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫‪٠/٢‬‬ ‫‐‬ ‫‪٥/٠‬‬ ‫‪٥/٨‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬ ‫‪٠/١‬‬ ‫‪٣/٢‬‬ ‫‪٤/١‬‬ ‫‪٤/٨‬‬
‫‪B‬‬
‫ﺩﻭﻏﺎﺏﺭﻳﺰﯼ ﺷﺪﻩ‬ ‫‪٠/٢‬‬ ‫‪٣/٨‬‬ ‫‪٥/٠‬‬ ‫‪٥/٨‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺍﯼ ﮐﻪ‬
‫‪٠/١‬‬ ‫‐‬ ‫‪٥/٣‬‬ ‫‪٦/٣‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮐﺸﺸﯽ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‬
‫‪C‬‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻪ ﻭﺟﻪ‬
‫‪٠/٢‬‬ ‫‐‬ ‫‪٦/٣‬‬ ‫‪٧/٣‬‬
‫ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺘﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ .٣‐٥‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﮐﺸﺸﯽ ﻓﺮﺿﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﮐﻼﺱ ‪٣‬‬

‫)‪ (mm‬ﻋﻤﻖ ﻋﻀﻮ‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ‬

‫‪ ٢٠٠‬ﻭ ﮐﻤﺘﺮ‬ ‫‪١/١‬‬
‫‪٤٠٠‬‬ ‫‪١/٠‬‬
‫‪٦٠٠‬‬ ‫‪٠/٩‬‬
‫‪٨٠٠‬‬ ‫‪٠/٨‬‬
‫‪ ١٠٠‬ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫‪٠/٧‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٤‐٥‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﮐﺸﺸﯽ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﮐﻼﺱ ‪٣‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٣٢‬‬

‫ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٩‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ‬
‫ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ﻫﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺷﻮﺩ ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﻭﺟﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﻋﻀﻮ ﻭ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺁﻳﺎ ﺯﻳﺮ ﺣﺪ ﻣﺠﺎﺯ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ )ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ‪ (١٩٨٣ ،‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫) ‪w = (۰ / ۰۸ × ۴cf st / E S‬‬ ‫‪mm‬‬ ‫)‪(٣‐٥‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ c‬ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ‪ f st‬ﺗﻨﺶ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٤‐٥‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٣‐٥‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ )ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ‪ (١٩٨٣ ،‬ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ‪ f st‬ﺑﻪ‬
‫‪ ۱۵۰ N mm ۲‬ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ )ﻣﻌﻤﻮﻻ" ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﺩﺭﺻﺪﻱ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ( ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ‪ ۲۰۰ N mm ۲‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺳﺮﻭﻳﺲ ﮐﻞ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺮ ﺗﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ ﻣﻮﻗﺘﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺎﺭ ﮐﻞ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﮐﻼﺱ ‪ ٣‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﻛﻼﺱ ‪ ٢‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻀﻮﯼ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١٣‬ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١٠‐٥‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٥‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ‬
‫‪ ٣‬ﺑﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ‪ ٠/٢ mm‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﺍﺛﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ،٣‐٥‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻓﺮﺿﻲ ‪ ۵ / ۰ N mm ۲‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ‪,٤‐٥‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺻﻼﺣﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺭﻭﻧﻴﺎﺑﯽ‪ ۰/ ۸۲۵ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪f ht = ۰ / ۸۲۵ × ۵ = ۴ / ۱۳ N mm ۲‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۸۸۰ × ۱۰۳ ۸۸۰ × ۱۰۳ × ۳۲۵‬‬ ‫‪M s × ۱۰۶‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= −۴ / ۱۳‬‬
‫‪۲ / ۱۳ ×۱۰۵‬‬ ‫‪۳۵ / ۱۲ × ۱۰۶‬‬ ‫‪۳۵ / ۱۲ ×۱۰۶‬‬
‫‪∴ M s = ۵۷۶ / ۱ kN.m‬‬
‫‪١٣٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۲۰ / ۵ kN m‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺎﺭ ‪۱۵ / ۳ kN m‬‬
‫ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ‪ M s = ۴۳۱ / ۱۰kN.m‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮐﻼﺱ ‪ ٣‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﮐﺮﺩ‪ ،‬ﻃﺮﺡ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺗﺮﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ١٢‐٥‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻢ ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ ﻭ ﻫﻢ ﻭﻗﺖ ﮔﻴﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٣‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﺮﻛﺐ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻏﻠﺐ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺎ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺍﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﻋﻤﻮﻣﺎ" ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻭﺍﺭﺩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻀﻮﯼ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ‬
‫ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﺧﺮﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺳﻪ ﺍﺻﻞ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ١‐٥‬ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﻓﺮﺽ )ﺍﻟﻒ( ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺮﺍﺯ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﭼﻮﻥ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻮﺍﺣﯽ ﻏﻴﺮ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﻭ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺁﺯﻣﺎﻳﺶﻫﺎﯼ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ x‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻃﻮﻝ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻏﻴﺮ‬
‫ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ١٠x‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻃﻮﻝ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻏﻴﺮ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ L‬ﺗﻴﺮ ﺟﺬﺏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٣٤‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﮐﺮﻧﺶ ﮐﻞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬
‫)‪ε pb = ε pe + ۰ / ۰۰۳۵ [(d − x ) / x ] (۱۰x / L‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪x‬‬
‫) ‪= ε pe + ۰ / ۰۳۵ ( ) (۱ −‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪d‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪f pb = f pe + (۰ / ۰۳۵ E s )( )(۱ − ) ≤ ۰ / ۷f pu‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪d‬‬
‫ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫) ‪A ps f pb = ۰ / ۴۵ f cu b(۰ / ۹x‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‪:‬‬
‫‪x = ۲ / ۴۷ A ps f pb bf cu‬‬
‫‪f pb‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﻓﻮﻕ ﻭ ‪ ، E s = ۲۰۰ kN mm ۲‬ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ‬ ‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪= ۰/ ۷‬‬
‫‪f pu‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫⎛ ‪۷۰۰۰‬‬ ‫‪f A‬‬ ‫⎞‬
‫‪f pb = f pe +‬‬ ‫‪⎜⎜۱ − ۱ / ۷ pu ps‬‬ ‫⎟⎟‬ ‫)‪(٤‐٥‬‬
‫⎝‪Ld‬‬ ‫‪f cu bd‬‬ ‫⎠‬
‫‪A ps f pb‬‬
‫× ‪x = ۲ / ۴۷‬‬ ‫)‪(٥‐٥‬‬
‫‪bf cu‬‬
‫‪ f pb‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ۰ / ۷f pu‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ L‬ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ‪١١‐٥‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻳﻚ ﺩﺍﻝ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ۹m‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٠‐٥‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪ f cu = ۴۰ N mm ۲ .‬ﻭ ‪ f pu = ۱۸۲۰ N mm ۲‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺍﻓﺖ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ %٢٥‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎ ‪ %٧٠‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١٣٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺮﺽ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺍﻝ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫‪۱۶۵‬‬ ‫‪mm ۲‬‬
‫= ‪A ps‬‬ ‫‪= ۸۲۵‬‬
‫‪۰/ ۲‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪f pu A ps‬‬ ‫‪۱۸۲۰ × ۸۲۵‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰ / ۱۶۷‬‬
‫‪f cu bd ۴۰ × ۱۰۰۰ × ۲۲۵‬‬
‫‪L d = ۹۰۰۰ ۲۲۵ = ۴۰‬‬
‫‪f pe = ۰ / ۷۵ × ۰ / ۷ × ۱۸۲۰ = ۹۵۶‬‬ ‫‪N mm ۲‬‬
‫ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪:٤‐٥‬‬
‫⎞ ‪⎛ ۷۰۰۰‬‬
‫⎜ ‪f pb = ۹۵۶ +‬‬ ‫‪⎟ (۱ − ۱/ ۷ ×۰ / ۱۶۷ ) = ۱۰۸۱ N mm‬‬
‫‪۲‬‬

‫⎠ ‪⎝ ۴۰‬‬
‫) ‪(〈۰ / ۷f pu = ۱۲۷۴‬‬
‫ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪:٥‐٥‬‬
‫‪x = ۲ / ۴۷ × (۸۲۵ × ۱۰۸۱) (۱۰۰۰× ۴۰) = ۵۵ mm‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪:٢‐٥‬‬
‫‪M u = ۱۰۸۱× ۸۲۵(۲۲۵ − ۰ / ۴۵ × ۵۵ ) × ۱۰−۶ = ۱۷۸ / ۶ kN.m m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٢٠‐٥‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺮﮎﻫﺎﯼ ﮐﻢ ﺑﺎ ﻋﺮﺽ ﺯﻳﺎﺩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ؛ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺗﺮﮎ ﺑﺎ ﻋﺮﺽ ﮐﻢ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮﺩﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻛﻬﺎ‬
‫ﺭﺍ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﻼﻭﻩ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪﻩ ) ‪ (A s‬ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻌﺎﺩﻟﺶ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫) ‪ (A s f y f pu‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٣٦‬‬

‫ﻳﻚ ﻋﻴﺐ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺗﻜﺎ ﺩﺭ ﻣﻬﺎﺭﻫﺎ ﺍﺳﺖ ﺑﻄﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺭﮔﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺭﻫﺎ )ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ( ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺛﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﻛﺮﻧﺸﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺁﺯﺍﺩﺷﺪﻥ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﻛﺮﻧﺸﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ ﺍﺣﺎﻃﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺟﺬﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﺁﺯﺍﺩ‬
‫ﻛﺮﺩﻥ ﺗﻨﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺰﻳﺖ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١‬ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﺎﺯﻩ‬
‫ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺩﻗﺖ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻣﻬﺎﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎﺭ ﺟﻚ‬
‫ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻳﮏ ﻣﺰﻳﺖ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺷﻮﺩ‬
‫ﭼﻮﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﻫﺎﻱ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﻫﺮ ﻃﻮﻝ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻏﻠﺐ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ‬
‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﭘﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺍﯼ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻫﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﯼ‬
‫ﺍﻏﻠﺐ ﮔﺮﻳﺲ ﻛﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺭﯼ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮﻳﺲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻜﺎﺭ ﻧﻤﻲﺭﻭﺩ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ‬
‫ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﮐﻤﮑﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻱ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﺟﻊ‬
‫)‪ Fe’de’ration Internationale de la Pre'contrainte (١٩٨٦‬ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ١٣–٥‬ﻣﺮﺍﺟﻊ‬

‫‪١. Concrete Society (١٩٨٣) Partial Prestressing, Technical Report No. ٢٣,‬‬
‫‪London.‬‬
‫‪٢. Fédération Internationale de La Précontrainte (١٩٨٦). Corrosion Protection‬‬
‫‪of Unhonded Tendons, London.‬‬
‫‪٣. Mosley, W. H. and Bungey, J. H. (١٩٨٧) Reinforced Concrete Design,‬‬
‫‪Macmillan, London.‬‬
‫‪٤. Rowe, R. E. et al. (١٩٨٧) Handbook to British Standard B٥٨١١٠: ١٩٨٥‬‬
‫‪Structural Use of Concrete, Viewpoint, London.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٦‬ﺧﻴﺰ‬

‫‪ ١‐٦‬ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﺧﻴﺰ‬

‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻛﺎﺭﺍﻳﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﺛﺮ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻫﺎﯼ‬
‫ﺧﺎﺹ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺩﺭ ﭘﻠﻬﺎ ﺧﻴﺰ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﭘﻞ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺩﺭ ﺑﺎﻡ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭﮒ ﺭﺥ‬
‫ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻧﺎﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺭﻭﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻛﻔﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺮﻙ ﺩﺭ ﺗﻴﻐﻪ ﻫﺎ ﻭ ﭘﻨﺠﺮﻩ ﻫﺎ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٣٨‬‬

‫ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺍﻓﺘﺎﺩﮔﻲ ﺍﻋﻀﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫‪ L ۲۵۰‬ﻣﺤﺪﻭﺩ ﮔﺮﺩﺩ‪ L .‬ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻴﺮ ﻭ ﻳﺎ ﻃﺮﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﻐﻪﻫﺎ ﻭ ﻧﻤﺎﻱ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻣﻜﺎﻥ ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻪ ‪ L ۵۰۰‬ﻳﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ‪ ٢٠‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺗﺮﺩ ﻭ ﺷﻜﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻪ ‪ L ۳۵۰‬ﻳﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ‪ ٢٠‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻋﺪﺍﺩ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﻗﻮﺱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﺧﻴﺰ ﻣﻨﻔﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻋﻀﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺘﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﺑﻴﺸﻤﺎﺭ ﺩﺧﻴﻞ ﺩﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮﺩ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‐ﻛﺮﻧﺶ ﺧﻄﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎﺭ‐ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﻳﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎﺭﻩ ﺑﺎ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺑﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻓﻘﻂ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺍﺯ ﺧﻴﺰ ﺍﺭﺍﻳﻪ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪﺍﻱ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻴﺰﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬﺎﻱ ﺧﺎﺻﻲ ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﻗﻴﻖ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺧﺎﺹ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺭﻭﻱ ﻣﺪﻟﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺁﺭﺍﻳﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤﻮ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻚ ﺧﻴﺰ ﺣﺘﻲ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻗﻮﺱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺧﻴﺰ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺧﻴﺰ ﻣﻨﻔﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﻼ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺬﺍﻟﻚ ﻳﻜﺴﺮﻱ ﺍﻋﺪﺍﺩ ﻛﻤﻜﻲ‬ ‫ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺎﻣ ﹰ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺗﻴﺮ‬
‫ﭘﻠﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﻛﻼﺱ ﻳﻚ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ ٢٠‬ﺗﺎ ‪ ٢٦‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ﺩﻭ ﻭ ﺳﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻴﺮ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﻳﺎ ﺑﺎﻡ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ ٢٦‬ﺗﺎ ‪ ٣٠‬ﻳﻚ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺘﻬﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ‬
‫ﺳﻴﺰﺩﻫﻢ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻣﻞ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻴﺰ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺍﺯ ﻛﻞ ﺑﺎﺭ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﺭ‬
‫ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻞ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﺑﺮ ﺍﻋﻀﺎ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻼ ﺑﺮﺍﻱ‬‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺩﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﮔﺬﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺧﻴﺰ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻛ ﹰ‬
‫ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﻱ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺣﺪﻭﺩﹰﺍ ‪ ٢٥‬ﺩﺭﺻﺪ ﻛﻞ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺒﺎﺭﻫﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﻪ ‪٧٥‬‬
‫ﺩﺭﺻﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ‬
‫‪١٣٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻼ ﺫﻛﺮ ﺷﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ‬

‫ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻭﻗﺘﻲ ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﺫﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻫﻢ ﺩﭼﺎﺭ ﺧﻴﺰ ﺁﻧﻲ ﻭ ﻫﻢ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺰﺵ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺧﻴﺰ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻭﻫﻢ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫‪ ٢–٦‬ﺧﻴﺰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ﻳﻚ ﻭ ﺩﻭ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧﻴﺰ ﺍﻋﻀﺎ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎ ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﺭﺍﺣﺖ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﻛﻼﺱ ﻳﻚ ﻭ ﺩﻭ‪،‬‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻨﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺭﻭﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﺎ ﺣﻞ ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻴﺮ ﺷﻜﻞ ‪ ١‐٦‬ﺍﻟﻒ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ‬
‫ﺑﺎﺭ ﻧﻘﻄﻪﺍﻱ ‪ W‬ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ‪ ١‐٦‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻫﻴﭻ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ‪ W‬ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺩﺭ‬
‫ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١‐٦‬ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ‬

‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٤٠‬‬

‫ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﺧﺎﺭﺟﯽ ‪ W‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﺍﺯ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺧﻴﺰ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻱ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺎﺭ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻓﻘﻂ ﻛﺎﺭ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺧﻤﺶ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫∫ = ‪Wδ o‬‬
‫‪L‬‬
‫‪M ( x ) dθ‬‬
‫‪۰‬‬

‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ )‪ M(x‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ‪ x‬ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻭ ‪ θ‬ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺧﻴﺰ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻘﻄﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۱ × δ o = ∫ M ′( x ) dθ‬‬ ‫)‪(١‐٦‬‬
‫‪۰‬‬

‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ) ‪ M' ( x‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ‪ x‬ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﻭﺭﺍﻥ ‪ ∆θ‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪ ∆x‬ﺍﺯ ﺗﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫) ‪M( x‬‬
‫= ‪∆θ‬‬ ‫‪∆x‬‬
‫‪EI‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ EI‬ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١‐٦‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫) ‪۱ M ′( x ) M ( x‬‬
‫∫ = ‪δo‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪۰‬‬ ‫‪EI‬‬
‫ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮﺏ ﺩﻭ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺳﻴﻤﭙﺴﻮﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺪﺩﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢‐٦‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪١٤١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻴﺰ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺩﺭ‬
‫ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ‪ x‬ﺍﺯ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ )‪ Pe(x‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ )‪ e(x‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻋﻀﻮ ﻭ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٦‬ﺍﻟﻒ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٦‬ﺏ ﺭﺳﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻟﺰﻭﻣ ﹰﺎ ﺭﻭﻱ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺎﺑﻠﻬﺎﻱ‬
‫ﻼ ﺫﻛﺮ ﺷﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺎ ﺭﻭﺷﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١١‬ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ(‪ ،‬ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٦‬‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐٦‬ﺩﺭ‪:‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪٦٨٠٠kN‬‬
‫ﺏ( ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ‪ ٣٠ kN/m‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ‪ ٤٥٠٠ kN‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٣‐٦‬‬
‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٤٢‬‬

‫‪ = ١١/٢٦ kN/M‬ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ‬

‫‪ = ١١/٢٦+٣٠ = ٤١/٢٦ kN/M‬ﻛﻞ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‪ Mi) ،‬ﻭ‪ (MS‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٦‬ﺍﻟﻒ ﻭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪‐٤‐٦‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪‐٤‐٦‬ﺝ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ‪ Mp‬ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪‐٤‐٦‬ﺩ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ‪ M ′‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﺭ ﻗﺎﺋﻢ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪ ،‬ﺧﻴﺰ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫) ‪L M ′( x )( M i + M p‬‬
‫∫ = ‪δi‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪۰‬‬ ‫‪EI‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪۸‬‬
‫× ‪δ i = (۲‬‬ ‫])‪)[۴(۴۵۰ / ۴ − ۰ / ۱۳P) (۲) + (۷۲۰ / ۶ − ۰ / ۲۶P)(۴‬‬
‫‪۶EI‬‬
‫‪۴‬‬
‫× ‪+ (۲‬‬ ‫])‪)[(۷۲۰ / ۶ − ۰ / ۲۶P) (۴) + ۴ (۷۸۸ / ۲ − ۰ / ۲۶P)(۵) + (۸۱۰ / ۷ − ۰ / ۲۶P) (۶‬‬
‫‪۶EI‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٤‐٦‬‬
‫‪١٤٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬﺍﺭﻱ‪:‬‬
‫‪P = ۶۸۰۰kN‬‬
‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪۵۹۷۹۵‬‬
‫‪δi = −‬‬
‫‪EI‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ‪ I = ۰/۰۶۳۹۶ m ۴‬ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ E‬ﺩﺭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ‪ ٢٨×١٠ kN / m‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫‪٦‬‬ ‫‪۲‬‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪۵۹۷۹۵‬‬
‫‪δi = −‬‬ ‫‪= −۰ / ۰۳۳۴m‬‬
‫‪۲۸ × ۱۰۶ × ۰ / ۰۶۳۹۶‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺧﻴﺰ ‪ ٣٣/٤‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫‪۷۱۹‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ‬
‫‪۳۵۰‬‬
‫ﺏ( ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫) ‪L M ′( x )( M s + M p‬‬
‫∫ = ‪δs‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪۰‬‬ ‫‪EI‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪۸‬‬
‫× ‪δ s = (۲‬‬ ‫])‪)[۴(۱۶۵۰ / ۴ − ۰ / ۱۳ P) (۲) + (۲۶۴۰ / ۶ − ۰ / ۲۶P)(۴‬‬
‫‪۶EI‬‬
‫‪۴‬‬
‫× ‪+ (۲‬‬ ‫])‪)[(۲۶۴۰ / ۶ − ۰ / ۲۶P) (۴) + ۴ (۲۸۸۸ / ۲ − ۰ / ۲۶P)(۵) + (۲۹۷۰ / ۷ − ۰ / ۲۶P) (۶‬‬
‫‪۶EI‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬﺍﺭﻱ‪:‬‬
‫‪P = ۴۵۰۰kN‬‬
‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪۱۰۶۴۸۲‬‬
‫= ‪δs‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪۱۰۶۴۸۲‬‬
‫= ‪δs‬‬ ‫‪= ۰ / ۰۵۹۵m‬‬
‫‪۲۸ × ۱۰۶ × ۰ / ۰۶۳۹۶‬‬
‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٤٤‬‬

‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٥٩/٥‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ‪ ،‬ﻳﺎ‬
‫‪۴۰۴‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻴﺮ‬ ‫ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﻐﻪ ﻫﺎﻱ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﻳﺮ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫‪۳۵۰‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٦‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪:‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۴۱ / ۲۶ × ۲۴ ۴‬‬
‫= ‪δi‬‬ ‫×‬ ‫‪= ۰ / ۰۹۹۵m‬‬
‫‪۳۸۴ ۲۸ × ۱۰۶ × ۰ / ۰۶۳۹۶‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺧﻴﺰ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٩٩/٥‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻳﺎ‬
‫‪۲۵۰‬‬ ‫‪۲۴۰‬‬
‫ﺣﺪﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻋﻤﻞ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻴﺰ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻴﺮ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٣‐٦‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ﺳﻪ‬

‫ﺷﻴﻮﻩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ﻳﻚ ﻭ ﺩﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎ ﻛﻼﺱ ﺳﻪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻭﺩ‪ ،‬ﻣﺸﺮﻭﻁ ﺑﻪ ﺁﻧﻜﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٣‬ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮﺽ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺩﻗﻴﻘﺘﺮﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﻦ ﺍﻧﺤﻨﺎ ‪ ١/r‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻱ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ‪ x‬ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﻭ ﺧﻴﺰ‪ y‬ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪:‬‬
‫‪۱ d۲y‬‬
‫=‬ ‫)‪(٢‐٦‬‬
‫‪r dx ۲‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٢‐٦‬ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻭ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻟﮕﻴﺮﻱ ﻛﺮﺩ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﻋﺪﺩﻱ‬
‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ‪ ًBS٨١١٠‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ،٢‐٦‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﺗﺮﻙ‬
‫ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪Mx‬‬
‫=‬ ‫)‪(٣‐٦‬‬
‫‪ru E c I g‬‬
‫‪١٤٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻛﻪ ‪ Mx‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ x‬ﻭ ‪ EcIg‬ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺘﻦ ﺯﻳﺮ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺗﺮﻙ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ‬
‫ﻼ ﺗﺮﻙ ﻧﻤﻲ ﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺗﻴﺮ ﻛﻤﻚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺎﻣ ﹰ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻠﺤﻮﻅ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪ ١/٠٠N/mm٢‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٠/٥٥N/mm٢‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺍﻧﺤﻨﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱ εc‬‬
‫=‬
‫‪rc‬‬ ‫‪x‬‬
‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻴﺰ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻛﻼﺱ ﺳﻮﻡ‬
‫ﺑﺎ ﺩﺭﺻﺪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻢ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺧﻴﺰ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ‪ ymax‬ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪KL۲‬‬
‫= ‪y max‬‬ ‫)‪(٤‐٦‬‬
‫‪rb‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ L‬ﻃﻮﻝ ﻣﺆﺛﺮ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻭ ‪ ١/rb‬ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻃﺮﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ‪K‬‬
‫ﺿﺮﻳﺒﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ K‬ﺑﺮﺍﻱ ﭼﻨﺪ ﻧﻮﻉ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻳﻬﺎﻱ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺗﺮ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ‪K‬‬
‫ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﺁﺛﺎﺭ ﻗﻮﺍ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪ K‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٥‐٦‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﮐﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﮎ ﺧﻮﺭﺩﻩ‬
‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٤٦‬‬

‫ﻧﻮﻉ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ‬ ‫‪K‬‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴۸‬‬
‫‪۳ − ۴a ۲‬‬
‫) ‪۴۸(۱ − a‬‬
‫‪٠/٢٥‬‬

‫‪٠/١٢٥‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٦‬ﺿﺮﻳﺐ ‪ K‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪٤‐٦‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﺎ ﺿﺮﺍﺋﺐ ‪ K١‬ﻭ ‪ K٢‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫‪K M + K۲M۲‬‬
‫‪ K = ۱ ۱‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ‬ ‫ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ M١‬ﻭ ‪ M٢‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ K‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ‬
‫‪M۱ + M ۲‬‬
‫ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐٦‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٦‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ١٠٠kN‬ﺑﺎ ﺍﺣﺘﺴﺎﺏ ﺍﻓﺘﻬﺎ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﺑﺎﺭ‬
‫ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ‪ ٢٤ kN/m‬ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺧﻴﺰ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺭﺍ ﺣﺴﺎﺏ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ٢‐٦‬ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺏ( ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ٤‐٦‬ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪٦‐٦‬‬
‫‪١٤٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ‬ ‫‪L/٨‬‬ ‫‪L/٤‬‬ ‫‪٣L/٨‬‬ ‫‪L/٢‬‬

‫)‪(Ms-Mi) (kNm‬‬ ‫‪٧٣/٨‬‬ ‫‪١٢٦/٥‬‬ ‫‪١٥٨/٢‬‬ ‫‪١٦٨/٧‬‬
‫ﺗﺮﮎ ﺧﻮﺭﺩﻩ‬
‫‪٠/٧٤‬‬ ‫‪٤/٨٥‬‬ ‫‪١٠/٣١‬‬ ‫‪١٢/٤٠‬‬
‫)‪١/rc(mm‐١ × ١٠‐٧‬‬
‫ﺗﺮﮎ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‬
‫‪١/٥٠‬‬ ‫‪٢/٥٧‬‬ ‫‪٣/٢١‬‬ ‫‪٣/٤٣‬‬
‫)‪١/ru (mm‐١ × ١٠‐٧‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪) ٢‐٦‬ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ( ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٦‬‬
‫ﺍﻟﻒ‪:‬‬
‫‪f pe = ۱۰۰ × ۱۰ / ۱۰۰ = ۱۰۰۰N / mm‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪ε pe = ۱۰۰۰ /(۱۹۵ × ۱۰۳ ) = ۰ / ۰۰۵۱۳‬‬

‫ﺷﻌﺎﻉ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻱ‪ ،‬ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﻭ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐٣‬ﻭ ‪ ٤‐٣‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻭ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٥‬ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺭﻭﺵ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺳﻌﻲ ﻭ ﺧﻄﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﺴﺎﺏ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺭﻳﺰﻱ ﻳﺎ ﻣﻴﻜﺮﻭ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺧﻴﻠﻲ ﺯﻭﺩ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ‪ .‬ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺩﺭ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮﮎ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺷﻴﺐ ﺑﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﭼﭗ ﻭ ﻳﻚ‬
‫ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﺳﻴﻤﭙﺴﻮﻥ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪۱ / ۸۷۵‬‬
‫⎤ ‪⎡ dy‬‬ ‫‪۹۳۷ / ۵‬‬
‫⎦⎥ ‪⎢⎣ dx‬‬ ‫(=‬ ‫‪) × (−۴ × ۱ / ۵۰ − ۴ / ۸۵) × ۱۰−۷ = −۰ / ۳۴ × ۱۰−۳‬‬
‫‪۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۳ / ۷۵‬‬
‫⎤ ‪⎡ dy‬‬ ‫‪۱۸۷۵‬‬
‫⎥ ‪⎢ dx‬‬ ‫(=‬ ‫‪) × (−۴ × ۴ / ۸۵ − ۱۲ / ۴۰) × ۱۰−۷ = −۱ / ۹۹ × ۱۰−۳‬‬
‫‪⎣ ⎦۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺷﻴﺐ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﭼﭗ ﺩﺭﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺑﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ‬
‫ﭼﭗ ﻭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﺳﺖ‪:‬‬

‫‪[y]۰۳ / ۷۵ = y max = (۱۸۷۵ ) × (۴ × ۱/ ۶۵ + ۱/ ۹۹) × ۱۰−۳ = ۵ / ۳۷ mm‬‬

‫‪۳‬‬
‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٤٨‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐٦‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐٦‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٦‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺷﻴﺐ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐٦‬‬

‫ﺏ‪:‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٦‬ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻴﻢ‬
‫‪K=٠/١٠٤‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٦‬ﺍﻧﺤﻨﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪١٢/٤ × ١٠-٧ mm-١‬‬
‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪y max = ۰ / ۱۰۴ × ۷۵۰۰۲ × ۱۲ / ۴ × ۱۰−۷ = ۷ / ۳ mm‬‬
‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫‪ ACI٣١٨‐٧٧‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻣﻤﺎﻥ ﺍﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪M cr ۳‬‬ ‫⎡‬ ‫‪M‬‬ ‫⎤‬
‫( = ‪Ie‬‬ ‫‪) I g + ⎢۱ − ( cr ) ۳ ⎥ I cr‬‬ ‫)‪(٥‐٦‬‬
‫‪M max‬‬ ‫⎣‬ ‫⎦ ‪M max‬‬
‫ﻛﻪ ‪ Icr , Ig‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻤﺎﻥ ﺍﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Ie‬ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٥‐٦‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٣‐٦‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫‪ ‐٤‐٦‬ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ‬

‫ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﻭﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺳﺒﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺭﻭﺷﻲ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫‪١٤٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻭ ﺑﺮﻭﻥ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﺁﻥ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺣﺎﻻﺕ ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﺣﺎﻻﺕ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺭﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﻓﻘﻂ ﺗﻨﺶ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻧﺎﺷﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻﺕ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺭ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺎﺭ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲﺍﯼ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻨﺜﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ‬
‫ﺧﻴﺰ ﻣﻨﻔﻲ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺎﺭ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺷﺪﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺌﻮﺭﻱ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺭﺍ ﻓﻘﻂ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐٦‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐٦‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﻃﻮﺭﻱ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬
‫ﺷﺪﻩ ‪ ٢٠kN/m‬ﺭﺍ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻛﻨﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺳﻬﻤﻲ ﺷﻜﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪w = ۸Pe/L‬‬ ‫‪۲‬‬

‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭ ‪٢٠kN/m‬ﺭﺍ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻛﻨﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪p = (۲۰ × ۱۲۲ ) (۸ × ۰ / ۳) = ۱۲۰۰ kN‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪A c = ۲ / ۱×۱۰۵ mm ۲‬‬
‫‪Z b = Z t = ۲۴ / ۵ ×۱۰۶ mm ۳‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٩‐٦‬‬
 ‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٥٠‬‬

‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪:‬‬

‫‪M s = (۲۰ × ۱۲ ) ۸ = ۳۶۰ kN.m‬‬
‫‪۲‬‬

‫‪۱۲۰۰ × ۱۰۳ ۱۲۰۰ × ۱۰۳ × ۳۰۰ ۳۶۰ × ۱۰۶‬‬

‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= ۵ / ۷۱ − ۱۴ / ۶۹ + ۱۴ / ۶۹ = ۵ / ۷۱ N mm ۲‬‬
‫‪۲ / ۱ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۲۴ / ۵ × ۱۰۶‬‬ ‫‪۲۴ / ۵ × ۱۰۶‬‬
‫‪۱۲۰۰ × ۱۰۳ ۱۲۰۰ × ۱۰۳ × ۳۰۰ ۳۶۰ × ۱۰۶‬‬
‫= ‪fb‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= ۵ / ۷۱ + ۱۴ / ۶۹ − ۱۴ / ۶۹ = ۵ / ۷۱ N mm ۲‬‬
‫‪۲ / ۱ × ۱۰‬‬‫‪۵‬‬
‫‪۲۴ / ۵ × ۱۰‬‬‫‪۶‬‬
‫‪۲۴ / ۵ × ۱۰‬‬‫‪۶‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٥‐٦‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻛﻮﺗﺎﻩ‬
‫ﻣﺪﺕ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺧﺰﺵ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ‪ BS٨١١٠‬ﻟﺤﺎﻅ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﺆﺛﺮ ‪Eceff‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫)‪E ceff = E ct /(۱ + φ‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Ect‬ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﻲ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺳﻦ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﻭ ‪ φ‬ﺿﺮﻳﺐ ﺧﺰﺵ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Ect‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٧‐٦‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Ec٢٨‬ﻭ ‪ fcu٢٨‬ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯﻩ ﺍﺳﺖ‪ fcut .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺳﻦ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٦‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪۰/ ۶‬‬
‫‪E ct = E c۲۸ × (۰ / ۴ +‬‬ ‫) ‪f cu‬‬ ‫)‪(٧‐٦‬‬
‫‪f cu ۲۸ t‬‬
‫ﻭﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺩﻭ ﺳﺮ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻭﺟﻪ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺥ ﻧﻤﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻭﺟﻮﺩ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺘﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺧﻴﺰ ﺗﻴﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١٥١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪fcu٢٨‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺩﺭ ﺳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ )‪(N/mm٢‬‬

‫ﺩﺭﺟﻪ‬ ‫)‪(N/mm٢‬‬ ‫‪ ٧‬ﺭﻭﺯ‬ ‫‪ ٢‬ﻣﺎﻩ‬ ‫‪ ٣‬ﻣﺎﻩ‬ ‫‪ ٦‬ﻣﺎﻩ‬ ‫ﻳﮏ ﺳﺎﻝ‬
‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠/٠‬‬ ‫‪١٣/٥‬‬ ‫‪٢٢‬‬ ‫‪٢٣‬‬ ‫‪٢٤‬‬ ‫‪٢٥‬‬
‫‪٢٥‬‬ ‫‪٢٥/٠‬‬ ‫‪١٦/٥‬‬ ‫‪٢٧/٥‬‬ ‫‪٢٩‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٣١‬‬
‫‪٣٠‬‬ ‫‪٣٠/٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٣٣‬‬ ‫‪٣٥‬‬ ‫‪٣٦‬‬ ‫‪٣٧‬‬
‫‪٤٠‬‬ ‫‪٤٠/٠‬‬ ‫‪٢٨‬‬ ‫‪٤٤‬‬ ‫‪٤٥/٥‬‬ ‫‪٤٧/٥‬‬ ‫‪٥٠‬‬
‫‪٥٠‬‬ ‫‪٥٠/٠‬‬ ‫‪٣٦‬‬ ‫‪٥٤‬‬ ‫‪٥٥/٥‬‬ ‫‪٥٧/٥‬‬ ‫‪٦٠‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٦‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺯﻣﺎﻥ‬

‫ﺭﻭﺷﯽ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﻭﻡ ‪ BS٨١١٠‬ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺛﺮ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻛﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻏﻠﺐ ﻗﺎﺑﻞ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻓﻘﻂ ﺍﺛﺮ ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺰﺵ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ‬
‫ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﺯﻳﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪:‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺏ( ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺝ( ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐٦‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫)ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ – ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ( ‪ +‬ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ = ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ‬
‫ﻋﻠﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﮔﺬﺭﺍ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺗﺮﻙ‬
‫ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐٦‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٦‬ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﺩﻭ ﺳﻮﻡ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺩﺍﺋﻤﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ (fcu=٤٠N/mm٢) .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺮﻙ ﻧﻤﻲﺧﻮﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٦‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺍﺳﻤﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﻱ ﻃﻮﻻﻧﻲ )ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﻚﺳﺎﻝ( ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ،٥٠N/mm٢‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺯ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٢‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ E٢٨‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ٣٠ kN/mm٢‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٥٢‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ )‪:(٧‐٦‬‬

‫‪۰/ ۶ × ۵۰‬‬
‫‪Ec∞ = ۳۰ × (۰/ ۴ +‬‬ ‫‪) = ۳۴ / ۵ kN mm ۲‬‬
‫‪۴۰‬‬
‫ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺭﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻫﻮﺍﻱ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺣﺪﻭﺩ ‪ %٨٥‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﻭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﻴﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۲ × ۴۷ / ۸۲ × ۱۰۴‬‬
‫= ‪t eff‬‬ ‫‪= ۲۴۳ / ۴ mm‬‬
‫)‪۲(۹۳۰ + ۱۰۳۵‬‬
‫‪ Eceff‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٢‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ φ‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٤‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٦‐٦‬ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫‪E ceff = ۳۴ / ۵ (۱ + ۱ / ۴) = ۱۴ / ۳۸ kN / mm ۲‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﻭﺷﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٦‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻛﻞ ﺗﻴﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ‬
‫ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪δ a = ۴۷۰۷۰ / EI = ۴۷۰۷۰ (۲۸ × ۱۰۶ × ۰ / ۰۶۳۹۶) = ۰ / ۰۲۶۳ m‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٦‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫‪ . δ b = ۰ / ۰۵۹۵ m‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪δ c = ۴۷۰۷۰ / E ceff I = ۴۷۰۷۰ (۱۴ / ۳۸ ×۱۰۶ ×۰/۰۶۳۹۶ ) = ۰/۰۵۱۲ m‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪δ t = δ c + δ b − δ a = ۰ / ۰۵۱۲ + ۰ / ۰۵۹۵ − ۰ / ۰۲۶۳ = ۰ / ۰۸۴۴ m‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺪﻭﺩﹰﺍ‬
‫‪۲۵۰‬‬ ‫‪۲۸۴‬‬

‫‪ ٦‐٦‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺭ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺧﻴﺰ ﺗﻴﺮ‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﺭ‐ﺧﻴﺰ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐٦‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ )ﺍﻟﻒ( ﻣﻌﺮﻑ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺪﻭﻥ‬
‫ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻫﺸﺪﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺧﻴﺰ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﻲ )ﺏ( ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ﻣﻨﺤﻨﻲ )ﺝ( ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻛﻼﺱ ‪ ٢‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺧﻮﺩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﻲ )ﺩ( ﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺁﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻛﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١٥٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ )ﺏ(‪) ،‬ﺝ( ﻭ )ﺩ( ﻧﻘﻄﻪﺍﻱ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺷﻴﺐ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻭﻗﻮﻉ ﺗﺮﻙ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻭ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐٦‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻴﺰﻫﺎﻱ ﻣﻨﻔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞﻣﻼﺣﻈﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﺰ ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ‬
‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﻭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺎﻻﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﺳﭙﺲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٠‐٦‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻫﺎﯼ ﺑﺎﺭ‐ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﮑﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮﻫﺎﯼ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫‪ ٧‐٦‬ﻣﺮﺟﻊ‬

‫‪١. Abeles, P. W. (١٩٧١) The Structural Engineer, ٤٩, No. ٢, ٦٧-٨٦.‬‬

 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٧‬ﺑﺮﺵ‬

‫‪ ١‐٧‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺭ ‪ CP١١٥‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﺮﺩﻥ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺍﺯ ﻛﻨﺘﺮﻝ‬
‫ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ‪ CP١١٠‬ﻭ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻭﺵ ﺍﺧﻴﺮ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻮﺩ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻓﺮﻕ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻤﺶ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎ ﻭﻗﻮﻉ ﺗﺮﻛﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻥ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ‪ I‬ﻭ ‪T‬ﺷﻜﻞ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮﻭﻉ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻼ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬‫ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪ ١‐٧‬ﺍﻟﻒ(‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺤﺖ ﺧﻤﺶ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٥٦‬‬

‫ﺑﺎ ﺭﺷﺪ ﺗﺮﻛﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺭﺥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪‐١‐٧‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٢‐٧‬ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‬

‫ﻳﻚ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ‪fcp‬‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ‬
‫ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫‪f s = Vco A y Ib‬‬ ‫)‪(١‐٧‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ A y‬ﻣﻤﺎﻥ ﺍﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺳﻄﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ‪ Vco‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ I .‬ﻣﻤﺎﻥ ﺍﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻭ ‪ b‬ﻋﺮﺽ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﻣﻮﺭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻨﺸﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﺜﺒﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪f cp‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪f prt = −‬‬ ‫‪+ (f cp۲ + ۴f s۲ ) ۲‬‬ ‫)‪(٢‐٧‬‬
‫‪۲ ۲‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١‐٧‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺗﺮﮐﻬﺎﯼ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫‪١٥٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪ ١‐٧‬ﻭ ‪ ٢‐٧‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪Ib‬‬
‫‪Vco = ( )(f prt‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪+ f prt f cp ) ۲‬‬ ‫)‪(٣‐٧‬‬
‫‪Ay‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻛﺸﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪f prt = ۰/ ۲۴f cp ۲‬‬ ‫)‪(٤‐٧‬‬
‫ﺩﻗﺖ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ fprt‬ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﻲ ‪ ١/٥‬ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١‐٢‬ﻟﺤﺎﻅ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺶ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١‐٢‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﻌﻠﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺗﻨﺶ ﻋﻤﻮﺩﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺍﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺣﺪﻭﺩﹰﺍ ﺑﺮ ‪ ٢‬ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪Ib A y = ۰ / ۶۷bh‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ b‬ﻭ ‪ h‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺮﺽ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻛﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ٧‐٣‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺩﺭﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪Vco = ۰ / ۶۷bh (f‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪prt‬‬ ‫) ‪+ f prt f cp‬‬ ‫‪۲‬‬
‫)‪(٥‐٧‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ٤‐٧‬ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ ٠/٨fcp‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ٥‐٧‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪Vco = ۰ / ۶۷bh (f‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪prt‬‬ ‫) ‪+ ۰ / ۸f prt f cp‬‬ ‫‪۲‬‬
‫)‪(٦‐٧‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (٢‐٧‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﻛﻮﭼﻚ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ‬

‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٥٨‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (٣‐٧‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‬

‫‪fcp‬‬ ‫ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺘﻦ‬

‫)‪(N/mm٢‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٥٠‬‬ ‫‪٦٠‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪١/٣٠‬‬ ‫‪١/٤٥‬‬ ‫‪١/٦٠‬‬ ‫‪١/٧٠‬‬
‫‪٤‬‬ ‫‪١/٦٥‬‬ ‫‪١/٨٠‬‬ ‫‪١/٩٥‬‬ ‫‪٢/٠٥‬‬
‫‪٦‬‬ ‫‪١/٩٠‬‬ ‫‪٢/١٠‬‬ ‫‪٢/٢٠‬‬ ‫‪٢/٣٥‬‬
‫‪٨‬‬ ‫‪٢/١٥‬‬ ‫‪٢/٣٠‬‬ ‫‪٢/٥٠‬‬ ‫‪٢/٦٥‬‬
‫‪١٠‬‬ ‫‪٢/٣٥‬‬ ‫‪٢/٥٥٨‬‬ ‫‪٢/٧٠‬‬ ‫‪٢/٨٥‬‬
‫‪١٢‬‬ ‫‪٢/٥٥‬‬ ‫‪٢/٧٥‬‬ ‫‪٢/٩٥‬‬ ‫‪٣/١٠‬‬
‫‪١٤‬‬ ‫‪٢/٧٠‬‬ ‫‪٢/٩٥‬‬ ‫‪٣/١٥‬‬ ‫‪٣/٣٠‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (١‐٧‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪(N/mm٢) Vco/bh‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﻧﻴﺰ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Vco/bh‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺩﺭﺟﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺗﺮﺍﺯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٧‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐٧‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪ ٤‐٧‬ﻭ ‪ ٦‐٧‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ ﺍﺻﻠﻲ ﻟﺰﻭﻣﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺣﺘﻤ ﹰﺎ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺭﻭﺵ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﻠﯽ ﺷﻜﻞ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ I‬ﻭ ‪ ،T‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺗﻨﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪١٥٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ A y‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﺍﺯ ‪ ٠/٦٧bh‬ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ٦‐٧‬ﺗﻘﺮﻳﺐ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﺩﺭ ﺟﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ‬
‫‪۱‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ‪ ۰/ ۲۴f cu ۲‬ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ‪ fcp‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٢‐٧‬ﺑﺎﻳﺪ ‪ ٠/٨‬ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺑﺎﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺍﻱ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻳﺎ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﺎﻳﻞ ﻳﺎ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻗﺎﺋﻢ ‪ fcv‬ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪f cp + f cv‬‬ ‫‪[(f cp − f cv ) ۲ + ۴f s۲ ] ۲‬‬

‫(‪f prt = −‬‬ ‫‪)+‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺭﺍﺑﻄﺔ ‪ ٥‐٧‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪Vco = ۰/ ۶۷ bh[f prt۲ + ۰/ ۸f prt f cp + ۰/ ۸f prt f cv + ۰/ ۶۴ f cp f cv ]۲‬‬ ‫)‪(٧‐٧‬‬
‫ﻭﺍﺿﺢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺻﻔﺮ ﺑﻮﺩﻥ ‪ fcv‬ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺭﺍﺑﻄﺔ ‪ ٦‐٧‬ﺳﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺵ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺭﻭﻱ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﻋﻀﻮ ﺍﺯ ﻭﺟﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ )ﻓﺼﻞ ‪ ٨‬ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ (.‬ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ‪ fcpx‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ x‬ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪f cpx = ( x / L t ) [۲ − ( x / L t )] f cp‬‬ ‫)‪(٨‐٧‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ fcp‬ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ‪ Lt‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Lt‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٦٠‬‬

‫‪ ٣‐٧‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ‬

‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﻤﺶ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺵ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺕ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺮﻙ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪﺍﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﺼﻒ ﻋﻤﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﺍﺯ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ‬
‫ﺩﺭ ﺁﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺍﺳﺖ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﻙ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺗﻴﺮ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﭘﻴﺪﺍ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺮﺩ ﺷﺪﻥ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﻱ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺵ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ‪ Vcr‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪M cr V‬‬
‫‪Vcr = ۰ / ۰۳۷bd f cu۲ +‬‬ ‫)‪(٩‐٧‬‬
‫‪M‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ d‬ﻋﻤﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ‪ Mcr‬ﻟﻨﮕﺮ ﺗﺮﻙ ﺩﻫﻨﺪﮔﻲ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭ ‪ V‬ﻭ ‪ M‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﺑﺮﺷﯽ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﺮﻙ ﺑﺮﺷﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪٩‐٧‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﻙ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﻙ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﻨﮕﺮ ﺗﺮﻙ‬
‫ﺩﻫﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪I‬‬
‫‪M cr = M o + ۰ / ۳۷ f cu۲‬‬ ‫)‪(١٠‐٧‬‬
‫‪y‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪۰/ ۳۷f cu ۲‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻭ ‪ Mo‬ﻟﻨﮕﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻨﺶ ﺻﻔﺮ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﮐﺸﺸﯽ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ Mo=٠/٨fpt I/y‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ fpt‬ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺟﻪ ﻛﺸﺸﯽ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺳﺖ ﻭ ‪ y‬ﻫﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻪ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١٠‐٧‬ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪٩‐٧‬‬
‫ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪IV M o V‬‬
‫‪Vcr = ۰/۰۳۷ bdf + ۰/ ۳۷ f‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪cu‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪cu‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‪(١١‐٧‬‬
‫‪yM‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪١٦١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ‪ I/y=bh٢/٦‬ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﻙ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ ‪ M‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻣﺴﺎﻭﻱ‬
‫‪ ٤Vh‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪١١‐٧‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪h۲ ۱‬‬ ‫‪M V‬‬
‫( ‪Vcr bd = ۰/۰۳۷ f cu۲ + ۰/ ۳۷ f cu۲‬‬ ‫) () ‪)( ) + ( o‬‬
‫‪۶d ۴h‬‬ ‫‪bd M‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ‪ fcu=٥٠N/mm٢‬ﺍﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ‪ d‬ﺭﺍ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺎ ‪ h‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪MoV‬‬
‫( ‪Vcr bd = ۰ / ۳۷ +‬‬ ‫)‬
‫‪bdM‬‬
‫ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺁﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ٩‐٧‬ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺗﻲ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ٠/٥fpu‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﺍﺩﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١١‐٧‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪MoV‬‬
‫‪Vcr = (۱ − n f pe f pu ) v c bd +‬‬ ‫)‪(١٢‐٧‬‬
‫‪M‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ n‬ﻳﻚ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ‪ vc‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ‪ fpe=٠/٦fpu‬ﺑﺎﺷﺪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١٢‐٧‬ﻭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺁﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬﺍ‪:‬‬
‫‪(۱ − ۰/ ۶n ) v c = ۰/ ۳۷ N mm ۲‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ v c = ۰/ ۵۵ N mm ۲‬ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ‪ n‬ﺭﺍ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٠/٥٥‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪MoV‬‬
‫‪Vcr = (۱ − ۰ / ۵۵ f pe f pu ) v c bd +‬‬ ‫)‪(١٣‐٧‬‬
‫‪M‬‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﺋﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Vcr‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪۰/۱bdfcu۲‬ﻛﻤﺘﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻓﺮﺿﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١٣‐٧‬ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺭﺳﻴﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻛﻪ ﺍﺯ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١٣‐٧‬ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ d/٢‬ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮﺽ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﻛﻨﺴﻮﻝ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ d/٢‬ﺍﺯ ﻭﺟﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻛﻨﺘﺮﻝ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ vc‬ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٧‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻤﺎﻡ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ )‪ (As+Aps‬ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻋﺪﺍﺩﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ fcu=٢٥ N/mm٢‬ﻭ ‪γ m = ۱/۲۵‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪۱‬‬
‫( ‪v c = ۰ / ۷۹(۱۰۰A s / bd) ۳ (۴۰۰ / d) ۴‬‬ ‫)‬
‫‪γm‬‬
‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٦٢‬‬

‫‪۱۰۰A s‬‬ ‫ﻋﻤﻖ ﻣﻮﺛﺮ‬

‫‪bd‬‬ ‫‪١٢٥‬‬ ‫‪١٥٠‬‬ ‫‪١٧٥‬‬ ‫‪٢٠٠‬‬ ‫‪٢٢٥‬‬ ‫‪٢٥٠‬‬ ‫‪٣٠٠‬‬ ‫‪≥ ٤٠٠‬‬
‫‪≤ ٠/١٥‬‬ ‫‪٠/٤٥‬‬ ‫‪٠/٤٣‬‬ ‫‪٠/٤١‬‬ ‫‪٠/٤٠‬‬ ‫‪٠/٣٩‬‬ ‫‪٠/٣٨‬‬ ‫‪٠/٣٦‬‬ ‫‪٠/٣٤‬‬
‫‪٠/٢٥‬‬ ‫‪٠/٥٣‬‬ ‫‪٠/٥١‬‬ ‫‪٠/٤٩‬‬ ‫‪٠/٤٧‬‬ ‫‪٠/٤٦‬‬ ‫‪٠/٤٥‬‬ ‫‪٠/٤٣‬‬ ‫‪٠/٤٠‬‬
‫‪٠/٥٠‬‬ ‫‪٠/٦٧‬‬ ‫‪٠/٦٤‬‬ ‫‪٠/٦٢‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٥٨‬‬ ‫‪٠/٥٦‬‬ ‫‪٠/٥٤‬‬ ‫‪٠/٥٠‬‬
‫‪٠/٧٥‬‬ ‫‪٠/٧٧‬‬ ‫‪٠/٧٣‬‬ ‫‪٠/٧١‬‬ ‫‪٠/٦٨‬‬ ‫‪٠/٦٦‬‬ ‫‪٠/٦٥‬‬ ‫‪٠/٦٢‬‬ ‫‪٠/٥٧‬‬
‫‪١/٠٠‬‬ ‫‪٠/٨٤‬‬ ‫‪٠/٨١‬‬ ‫‪٠/٧٨‬‬ ‫‪٠/٧٥‬‬ ‫‪٠/٧٣‬‬ ‫‪٠/٧١‬‬ ‫‪٠/٦٨‬‬ ‫‪٠/٦٣‬‬
‫‪١/٥٠‬‬ ‫‪٠/٩٧‬‬ ‫‪٠/٩٢‬‬ ‫‪٠/٨٩‬‬ ‫‪٠/٨٦‬‬ ‫‪٠/٨٣‬‬ ‫‪٠/٨١‬‬ ‫‪٠/٧٨‬‬ ‫‪٠/٧٢‬‬
‫‪٢/٠٠‬‬ ‫‪١/٠٦‬‬ ‫‪١/٠٢‬‬ ‫‪٠/٩٨‬‬ ‫‪٠/٩٥‬‬ ‫‪٠/٩٢‬‬ ‫‪٠/٨٩‬‬ ‫‪٠/٨٦‬‬ ‫‪٠/٨٠‬‬
‫‪≥ ٣/٠٠‬‬ ‫‪١/٢٢‬‬ ‫‪١/١٦‬‬ ‫‪١/١٢‬‬ ‫‪١/٠٨‬‬ ‫‪١/٠٥‬‬ ‫‪١/٠٢‬‬ ‫‪٠/٩٨‬‬ ‫‪٠/٩١‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٢‐٧‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺘﻦ )‪(N/mm٢‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﻬﺎﻱ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ‪ ٢٥N/mm٢‬ﻭﻟﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺎﻭﻱ ‪ ٤٠N/mm٢‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺟﺪﻭﻝ ‪٢‐٧‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﺿﺮﻳﺐ ‪ (fcu /۲۵) ۱ ۳‬ﺿﺮﺏ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻖ ‪ d‬ﺍﺯ ﻭﺟﻪ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻋﻀﻮ ﺗﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﻘﻞ ﻛﻞ ﻓﻮﻻﺩ ) ‪ (A ps + A s‬ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻭ ﺧﺮﺍﺑﻲ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ‬
‫ﺷﺎﺧﻪ ﺍﻱ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺗﺮﻙ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﺬﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺵ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺷﺎﺧﻪ ﺍﻱ ﺩﺭ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺮﺵ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ ﺍﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺍﮔﺮ ‪ f pe = ۰‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻀﻮ ﺩﻳﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪ M o = ۰ :‬ﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١٣‐٧‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺍﻳﻦ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﺎﻳﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺣﺎﻝ ﺁﻥ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﻬﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﺎﻳﻞ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺭﺍ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻬﺎﻱ ﺯﻭﺩﺭﺱ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٦٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١٣‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ‪ ، M < M o‬ﺍﻳﻦ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻥ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‬
‫ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ‪ Vcr‬ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ‪ V‬ﻛﻪ ﺑﺮﺵ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ‪ Vco‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻫﻢ ‪ Vco‬ﻭ ﻫﻢ ‪ Vcr‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٤‐٧‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻱ ﻗﺒﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻨﮓﻫﺎ ﻭ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎﻳﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ۰ / ۵Vc‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩ ﻟﺰﻭﻡ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ Vc ) .‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ‬
‫ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Vco‬ﻭ ‪ Vcr‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ (.‬ﻭﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Vc‬ﻋﻀﻮ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻋﺮﺿﻲ ‪ A sv‬ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ‬
‫ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻭ ﮔﺎﻡ ﺁﻧﻬﺎ ) ‪ (S v‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻃﺒﻖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١٤‐٧‬ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪A sv‬‬ ‫‪۰/ ۴ b‬‬
‫=‬ ‫)‪(١٤‐٧‬‬
‫‪Sv‬‬ ‫) ‪(۰/ ۸۷ f yv‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ‪ b‬ﻋﺮﺽ ﻳﺎ ﭘﻬﻨﺎﯼ ﻋﻀﻮ )ﻋﺮﺽ ﺟﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ T‬ﺷﻜﻞ ﻳﺎ ‪ I‬ﺷﻜﻞ( ﻭ ‪ f yv‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺷﻲ ) ‪ (Vr‬ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪Vr = Vc + ۰ / ۴bd‬‬ ‫)‪(١٥‐٧‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ d‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﻘﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻃﻮﻟﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١٥‐٧‬ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ ‪ Vc‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻳﻦ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪:‬‬
‫) ‪A sv / s v = (V − Vc‬‬ ‫)‪(۰/ ۸۷ f yvd‬‬ ‫)‪(١٦‐٧‬‬
‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٦٤‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺑﺮﺍﻱ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﮕﻬﺎ ﻳﺎ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬
‫ﻣﻬﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺭﻭﻥ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﻳﻚ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻃﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ﻗﻄﺮﻱ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺧﻢ ﻋﺒﻮﺭ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻡ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪ ٠/٧٥d‬ﻳﺎ ﭼﻬﺎﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺮﺽ ﺟﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ T‬ﺷﻜﻞ ﻳﺎ ‪ I‬ﺷﻜﻞ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ‪V‬‬
‫ﺍﺯ ‪ ١/٨ Vc‬ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ‪ ٠/٥d‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺧﺮﺩ ﺷﺪﻥ ﺟﺎﻥ ﺍﻋﻀﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺳﺘﻜﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﻮﺭﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪ‬
‫‪۱/ ۲‬‬
‫‪ ۰ / ۸f cu‬ﻳﺎ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﻣﻘﻌﻄﻲ ﺗﺤﺖ ﻫﻴﭻ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ‬
‫‪ ۵ N / mm ۲‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮﺩ؛ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺭ ﭘﻬﻨﺎﻱ ﺟﺎﻥ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺠﺮﺍﻫﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﻓﻘﻂ ﻋﺮﺽ ﺑﺘﻦ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ ﺳﻮﻡ ﭘﻬﻨﺎﻱ ﻣﺠﺮﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ‬
‫ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻗﻬﺎﻱ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎﻱ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪d‬‬
‫ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٧‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٧‬ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ۸۵ kN / m‬ﺭﺍ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪١٥‬‬
‫ﻣﺘﺮﻱ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺁﻥ ‪ ۲۰۰۰kN‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ‪ f cu = ۴۰ N / mm۲‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١٦٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ )‪(٤‐٧‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (٥‐٧‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻣﻬﺎﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٧‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬
‫‪A c = ۲ / ۹ × ۱۰۵ mm ۲‬‬
‫‪I = ۳ / ۵۴ × ۱۰۱۰ mm ۴‬‬
‫ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻣﻬﺎﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪‐٥‐٧‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٥‐٧‬ﺏ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪Vmax = ۰ / ۸ × ۴۰۱ ۲ × ۱۵۰× ۸۵۰× ۱۰−۳ = ۶۴۵ kN ≥ ۶۳۷ / ۵ kN‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ ٨٥٠ mm‬ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻃﻮﻟﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﻘﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺟﺎﻥ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ٦‐٧‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ fcp‬ﺩﺭ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪:‬‬
‫‪f cp = ۲۰۰۰× ۱۰۳ (۲ / ۹ × ۱۰۵ ) = ۶ / ۹ N / mm ۲‬‬
‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٦٦‬‬

‫ﻟﺬﺍ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٧‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫‪Vco / bh = ۲ / ۱۹ N / mm‬‬ ‫‪۲‬‬

‫ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪−۳‬‬
‫‪Vco = ۲ / ۱۹ × ۱۰۰۰× ۱۵۰× ۱۰ = ۳۲۸ / ۵ kN‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ )‪ θ = tan −۱ (۴ d r L‬ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ‪ dr‬ﺍﻓﺖ‬
‫ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬﺍ‪:‬‬
‫‪θ = tan −۱ (۴ × ۴۲۵ ۱۵۰۰۰ ) = ۶ / ۴۷ o‬‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻳﭙﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺟﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ‪ ۲۰۰۰sin θ‬ﻳﺎ ‪ ٢٢٥/٢ kN‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﻛﻞ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ‪ ٥٥٣/٧ kN‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺟﻠﻮ ﻣﻲ ﺭﻭﻳﻢ )ﺍﺯ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺩﻭﺭ ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ( ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻛﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮﺽ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻣﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ )‪ (θ‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ‪ Vco‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ‬
‫ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻱ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺗﻴﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪١٣‐٧‬‬
‫ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ۲۰۱۰mm ۲‬ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ‪ f pe / f pu‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺛﺎﺑﺖ ‪ ٠/٦‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ‪ ٣‬ﻣﺘﺮﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻃﺒﻖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪d = ۵۰۰ + (۴ × ۴۲۵ ۱۵ ۲ ) × ۳(۱۵ − ۳) = ۷۷۲ mm‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪۱۰۰A s bd = (۱۰۰× ۲۰۱۰) (۱۵۰× ۷۷۲) = ۱/ ۷۴‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ‪:٢‐٧‬‬
‫‪v c = ۰ / ۷۶ N / mm‬‬ ‫‪۲‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪:‬‬
‫‪P Pey ۲۰۰۰ × ۱۰۳ ۲۰۰۰ × ۱۰۳ × ۲۷۲ × ۵۰۰‬‬
‫= ‪f pt‬‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= ۱۴ / ۵۸ N mm۲‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪۲ / ۹ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۳ / ۵۴ × ۱۰۱۰‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪∴ M o = ۰ / ۸ × ۱۴ / ۵۸ × ۳ / ۵۴ × ۱۰۱۰ ۵۰۰ × ۱۰−۶ = ۸۲۵ / ۸ kNm‬‬
‫‪١٦٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪:‬‬
‫‪V = ۳۸۲ / ۵ kN‬‬
‫‪M = ۱۵۳۰ / ۰ kNm‬‬
‫)‪∴ Vcr = (۱ − ۰ / ۵۵ × ۰ / ۶ ) × ۰ / ۷۶ × ۱۵۰× ۷۷۲ × ۱۰−۳ + (۸۲۵ / ۸ × ۳۸۲ / ۵ ۱۵۳۰ / ۰‬‬
‫‪= ۲۶۵ / ۴ kN‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪Vcr ≥ ۰/۱× ۱۵۰ × ۷۷۲ × ۴۰۲ × ۱۰− ۳ = ۷۳ / ۲ kN‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺵ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٧‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ‪ Vcr < Vco‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻭﺳﻂ ﺗﻴﺮ‪ V > ۰ / ۵Vc ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ‪ Vc‬ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ‪ Vcr‬ﻭ ‪ Vco‬ﺍﺳﺖ ﻭ‬
‫ﻟﺬﺍ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻮﺭﻧﻴﺎﺯ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ١٤‐٧‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪A sv ۰/ ۴ × ۱۵۰‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۲۷۶‬‬
‫‪sr‬‬ ‫‪۰/ ۸۷ × ۲۵۰‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎﻱ ‪ φ۸‬ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ٣٥٠ mm‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪A sv‬‬
‫‪= ۰/ ۲۸۷‬‬
‫‪Sr‬‬
‫ﻛﻞ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮﺍﻱ ‪ ٥‬ﻣﺘﺮ ﻭﺳﻂ ﺗﻴﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﻟﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﻴﺮ ﺧﺎﻣﻮﺕ‬
‫ﻋﺮﺿﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺵ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٦٨‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ (٦‐٧‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٧‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺍﺧﺘﻼﻓﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻭ ‪ Vc‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ‪ ١٣٠kN‬ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﻓﺎﺻﻠﺔ ﺣﺪﻭﺩ ‪٢/٥‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﺍﺯ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺭﺥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١٦‐٧‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪A sv‬‬ ‫‪۱۳۰ × ۱۰۳‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۷۷۴‬‬
‫‪sr‬‬ ‫‪۰/ ۸۷ × ۲۵۰ × ۷۷۲‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ‪ φ۱۲‬ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ٢٧٥ mm‬ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ A sv s v = ۰/ ۸۲۳‬ﺭﺍ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﺔ ‪ ٣‬ﻣﺘﺮﻱ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ d‬ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ﻫﻤﺎﻥ ‪ ٧٧٢ mm‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٧‐٦‬ﻣﺮﺟﻊ‬

‫‪١. Reynolds, G. C., Clarke, S. L. and Taylor, H. P. J. (١٩٧٤) Shear Provisions‬‬

‫‪for Prestressed Concrete in The Unified Code CP١١٠: ١٩٧٢. Cement and‬‬
‫‪Concrete Association Technical Report No. ٤٢,٠٠٥, London.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬

‫‪ ١‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ‬

‫ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﯼ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺸﺶ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﺎﻓﯽ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻣﺠﺪﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻋﻤﻮﻣﯽﺗﺮﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺁﺭﺍﻳﺶ ﺑﺸﮑﻪ ﻭ ﮔﻮﻩ ﻣﻨﻔﺮﺩ ‪١‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﮏ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‪ ،‬ﮔﻮﻩﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﺑﺸﮑﻪ ﻗﻔﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺸﮑﻪﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ﹰﺎ ﺑﺎ ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﺱ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺑﻠﻮﮐﻬﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺑﺴﺘﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪Wedge-and-barrel‬‬
‫‪١‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٧٠‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١‐٨‬ﮔﻴﺮﻩ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺭﺳﻴﺪ ﻳﮏ ﭘﺎﻳﻪ‪ ١‬ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﻭ‬
‫ﺟﮏ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺵ ﺍﺯ ﻓﺸﺎﺭ ﮔﻴﺮﺓ ﺑﺸﮑﻪ ﻭ ﮔﻮﻩ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﺷﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﮏ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺑﺴﺘﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﺩﺭ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﯽ ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺍﺻﻠﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺟﮑﻬﺎﯼ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﮑﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ )ﻭ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ( ﺩﺭ ﻣﮑﺎﻥ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﻗﻔﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ‬
‫ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺟﮑﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Stool‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Strand‬‬
‫‪١٧١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﮐﺸﻴﺪﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﮐﺸﻴﺪﻥ‪،‬‬
‫ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٢‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻋﻤﺪﻩ ﺑﻴﻦ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﺧﻴﺮ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺪﺩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻭﻝ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﻗﺎﻟﺐﮔﻴﺮﯼ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻓﻘﻂ ﻳﮑﺒﺎﺭ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﮔﻴﺮﻩ ﭘﺲ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﺳﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﻤﺪﻩ ﺩﺳﺘﻪﺑﻨﺪﯼ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫)ﺍﻟﻒ( ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﮔﻮﻩﺍﯼ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺷﺒﻴﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﻬﺎﺭﯼ‪ ٢‬ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﮔﻮﻩﻫﺎﻳﯽ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺮﻭﻃﯽ ﺷﮑﻞ ﺳﻮﺭﺍﺧﻬﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻠﻮﮎ ﻓﻮﻻﺩﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﮏ ﻭﺍﻳﺮ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻣﻨﻔﺮﺩ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻳﺎ ﻭﺍﻳﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻏﻼﻑ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ‬
‫ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﺓ ﻳﮑﺴﺎﻧﯽ ﻣﻬﺎﺭ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼﺗﺮ ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻳﮏ ﮔﻴﺮﺓ ﻣﺠﺰﺍ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬
‫ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﮔﻴﺮﻩ ﺑﺸﮑﻪ ﻭ ﮔﻮﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﮔﻴﺮﻩ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺸﺸﯽ ﻭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﺩﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻳﮏ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﺎﺭﭘﻴﭽﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮐﺸﺸﯽﺍﯼ‬
‫ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪٣‐٨‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Wedge anchorages‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Restraining force‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٧٢‬‬

‫ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻫﺮ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﮐﺸﺸﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﮔﻮﻩﻫﺎﯼ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬
‫ﺩﺭ ﻳﮏ ﺑﻠﻮﮎ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻫﺮ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﻓﻮﻻﺩﯼ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻋﻤﺎﻝ ﮐﺸﺶ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻳﮏ ﺟﮏ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﮑﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﯼ ﺩﺭﻭﻥ ﻳﮏ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺟﮏ ﻣﺤﮑﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﺎ ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻓﺸﺎﺭ ﺟﮏ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﯽ ﺍﻧﺪﮎ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺳﺒﺐ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﮔﻮﻩﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺤﮑﻢ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ‬
‫ﻧﺸﻴﻤﻨﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻠﻮﮎ ﻗﻔﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮒ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﺑﻪ ﺟﮑﻬﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺎﻻﺑﺮ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﺸﺎﻥ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﮐﻪ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﮔﻮﻩﺍﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ﻫﺮ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺠﺰﺍ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺟﮑﻬﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ‬
‫ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﮐﺎﺭ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﺟﮏ ‪ ١٠٠٠‬ﺗﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺸﺶ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﺮﺷﻪ‬
‫ﭘﻞ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٣‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢‐٨‬ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻏﻼﻑ ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﻭﻏﺎﺏﺭﻳﺰﯼ ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﮐﺸﺶ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺗﺰﺭﻳﻖ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺘﻨﯽ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻮﺷﺶ ﻏﻼﻑ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻏﻼﻑ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﺍﯼ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻧﺎﺯﮎ ﮔﺎﻟﻮﺍﻧﻴﺰﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﺎﻓﯽ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻬﺎﯼ ﺍﻧﺤﻨﺎﺩﺍﺭﯼ ﮐﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ‪ ،‬ﻏﻼﻑ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﺎﻓﯽ ﺳﺨﺖ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺘﻦﺭﻳﺰﯼ ﺗﺎﺏ ﺑﺮﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﭼﺎﺭ ﻓﺮﻭ ﺭﻓﺘﮕﯽ ﻧﺸﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﻭﻳﮋﻩ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎﺯﻥ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻳﺎ ﺭﺍﮐﺘﻮﺭﻫﺎﯼ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ ﻭ ﻳﺎ ﺳﮑﻮﻫﺎﯼ ﺩﺭﻳﺎﻳﯽ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﯼ ﻓﻮﻻﺩﯼ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﺱ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﯽ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺍﺳﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻏﻼﻓﻬﺎﯼ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﺶ ﻭ ﺩﻭﻏﺎﺏﺭﻳﺰﯼ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮔﻴﺮﻩ ﮐﻪ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪١٧٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪١‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﺏ( ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﺩﻩ‪) ٢‬ﺷﺮﮐﺖ ‪(VSL‬‬

‫‪ ٢‐٨‬ﮔﻴﺮﻩ ﮔﻮﻩﺍﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪١‬‬
‫‪tensioning anchorage‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪dead-end anchorage‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٧٤‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٣‐٨‬ﺟﮏ ‪ ١٠٠٠‬ﺗﻨﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪١‬‬
‫)ﺏ( ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﺳﺮﺩﮔﻤﻪﺍﯼ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﺑﺠﺎﯼ ﻗﻔﻞ ﮐﺮﺩﻧﺸﺎﻥ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺩﻳﮕﺮ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺳﺮﺩﮔﻤﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻭﺍﻳﺮ ﻭ ﺍﺗﮑﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﮔﻴﺮﺓ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻳﯽ ﺩﺭ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ٤‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ ﮔﻴﺮﺓ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﮔﻴﺮﺓ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﺩﻩ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﮔﻴﺮﺓ‬
‫ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺟﮏ ﺭﺯﻭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﮐﺸﺶ‪ ،‬ﺻﻔﺤﺎﺕ ﻻﻳﯽ‪ ٢‬ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﻭ ﺻﻔﺤﺔ‬
‫ﺗﻤﺎﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪) ٤‐٨‬ﺍﻟﻒ( ﺩﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﯽ ﻧﺎﭼﻴﺰﯼ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽﺁﻳﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻩ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﮑﻢ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﻪ ﺟﮑﻬﺎ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪،‬‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻭ ﺁﺯﺍﺩ ﮐﺮﺩﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮐﺸﺶ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩﮐﻨﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﮔﻮﻩﻫﺎ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﺔ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺩﻗﻴﻘ ﹰﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺭﻭﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﺳﺮﺩﮔﻤﻪﻫﺎ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻫﺮ ﻭﺍﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﺟﻔﺖ ﻭ ﺳﻔﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Buttonhead anchorages‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Shim plates‬‬
‫‪١٧٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻟﻒ( ﮔﻴﺮﺓ ﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‬

‫ﺏ( ﮔﻴﺮﺓ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﺩﻩ )‪(BBR Ltd‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٤‐٨‬ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﯼ ﺳﺮﺩﮔﻤﻪﺍﯼ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٧٦‬‬

‫‪١‬‬
‫)ﺝ( ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﭘﻴﭽﯽ‬
‫ﺩﺳﺘﺔ ﺍﺻﻠﯽ ﺳﻮﻡ ﺍﺯ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﺔ ﺣﺪﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻳﮏ ﻣﻬﺮﻩ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺻﻔﺤﺔ ﻓﻮﻻﺩﯼ‬
‫ﺗﮑﻴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺩﺭﻭﻥ ﻣﻴﻠﻪ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٥‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺭﺯﻭﻩ ﺩﺭ‬
‫ﻃﻮﻝ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﺭﻭﺍﺩﺍﺭﯼ‪ ٢‬ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﻴﻠﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﺑﺎ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻧﯽ ﺩﺭﻭﻥ ﻏﻼﻑ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﺳﻮﺭﺍﺧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﺔ ﺗﻤﺎﺳﯽ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮐﺸﺶ‪ ،‬ﺗﺰﺭﻳﻖ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﺁﭼﺎﺭ ﺭﻳﻨﮕﯽ ﺭﻭﯼ ﻣﻬﺮﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻳﮏ ﭘﺎﻳﺔ ﮐﺸﺸﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﺮﻩ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺭﻭﻧﺪ ﮐﺸﺶ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺟﮏ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﮑﯽ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﭘﺎﻳﻪ ﻓﻮﻕ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻣﯽﮐﺸﺪ‪ .‬ﻣﺤﮑﻢ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﻬﺮﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪،‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺗﻮ ﺭﻓﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺪﻥ ﻓﺸﺎﺭ ﺟﮏ ﺭﺍ ﺣﺬﻑ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻼ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻠﯽ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺖ ﭘﻠﻬﺎﯼ ﭼﻨﺪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬ﮐﻮﭘﻠﺮﯼ‪ ٣‬ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﺩﮐﻤﻪﺍﯼ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٦‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﺗﺼﺎﻝ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺁﺭﺍﻳﺶ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻉ ﮔﻴﺮﻩ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺧﻼﺻﻪ ﺫﮐﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﺗﺎﻧﮑﻬﺎ ﻭ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎﯼ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٧‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﻳﮏ‬
‫ﺑﻠﻮﮎ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﮔﻮﺷﺔ ﺩﻳﻮﺍﺭﺓ ﺗﺎﻧﮑﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻭ ﻋﻘﺐ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﯽ ﮐﺎﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻣﻮﺭﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎ‬
‫ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﻣﻬﺎﺭ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﮏ ﺧﺎﺭﺝ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺑﻠﻮﮐﻬﺎﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٨‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ‬
‫‪‐٨‐٨‬ﺍﻟﻒ ﻳﮏ ﮔﻴﺮﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﺓ ﻣﻨﻔﺮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪‐٨‐٨‬ﺏ ﻳﮏ ﮔﻴﺮﻩ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭﺗﺎﻳﯽ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎﺕ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ‬
‫ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﺭﻭﻧﺪ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻗﺮﺍﺭﺩﻫﯽ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺟﮑﻬﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﺓ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭﻭﻥ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﻧﻴﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Threaded bar anchorages‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Tolerance‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Coupler‬‬
‫‪١٧٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٥‐٨‬ﮔﻴﺮﻩﻣﺘﺸﮑﻞ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻭ ﻣﻬﺮﻩ )ﺳﺎﺧﺖ ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ‪(McCalls‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٦‐٨‬ﮐﻮﭘﻠﺮ )‪(BBR‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٧٨‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٧‐٨‬ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ )‪(VSL‬‬

‫)ﺍﻟﻒ(ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ‬

‫)ﺏ(ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ )‪(BBR‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ٨‐٨‬ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﺩﺍﻟﻬﺎ‬
‫‪١٧٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٣‐٨‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ‪ ١‬ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﮔﻴﺮﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﮏ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﮔﻴﺮﻩ ﻭﺍﺭﺩ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﺻﻞ ‪ ،St Venant‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻭﻗﺘﯽ ﺍﺯ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺩﻭﺭ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪﺍﯼ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﮔﻴﺮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺭﺍ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﮐﺸﺸﯽ ﻋﺮﺿﯽ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻋﻤﻮﺩ ﺑﺮ ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻀﻮ ﻣﯽﮔﺬﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺷﮑﺎﻓﺘﻦ ﮐﻨﺎﺭﺓ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﻴﺨﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺗﻴﺮﭼﻪﻫﺎﯼ ﭼﻮﺑﯽ ﮐﻮﺑﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﻨﺪﯼ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﯼ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﮐﺸﺸﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺭﺳﯽﻫﺎﯼ ﺗﺌﻮﺭﯼ ﻭ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﮔﻴﺮﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎﯼ‬
‫‪ BS٨١١٠‬ﺣﺪ ﻭﺍﺳﻄﯽ ﺍﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﻳﮑﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٩‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﺧﻄﻮﻁ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﺍﺻﻠﯽ ﮐﺸﺸﯽ ﻭ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ‬
‫ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻭﻟﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪) ١٠‐٨‬ﺍﻟﻒ( ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻭﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎ‪ ،Fbst،‬ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‪ ،‬ﻓﺮﺽ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ‪ Fbst‬ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﺔ ‪ ٠/٢y٠‬ﻭ‬
‫‪ ٢y٠‬ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ‪ y٠‬ﻧﺼﻒ ﺿﻠﻊ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Bursting forces‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٨٠‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٩‐٨‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٠‐٨‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Fbst‬ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺴﺒﺘﯽ ﺍﺯ ‪ ،Pi‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﻭﻟﻴﺔ ﺟﮏ‪ ،‬ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٨‬ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺟﺪﻭﻝ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ‬
‫ﮐﻪ ‪ Fbst‬ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ yp٠/y٠‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ‪ yp٠‬ﻧﺼﻒ ﺿﻠﻊ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﻳﺮﻩﺍﯼ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻄﺢ ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺴﺎﻭﯼ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪١٨١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪yp٠/y٠ ٠/٢ ٠/٣ ٠/٤ ٠/٥ ٠/٦ ٠/٧‬‬

‫‪Fbst/Pi ٠/٢٣ ٠/٢٣ ٠/٢٠ ٠/١٧ ٠/١٤ ٠/١١‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٨‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬

‫ﺑﺎ ﻳﮏ ﻋﺮﺽ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪﺓ ﺍﺛﺮ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﮔﻴﺮﺓ ﻳﺎ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﯽ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﺓ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻳﮏ ﺍﺯ ﺭﺍﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﺍﺻﻠﯽ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺴﺒﺖ ‪ yp٠/y٠‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﯼ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﻧﻴﺮﻭﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﻭﻟﻴﺔ ﺟﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﺑﻨﺪﯼ‬
‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﺭﭘﻴﭻ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻨﮓ ﺑﺴﺘﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺗﺎ‪ ٢٠٠ N/mm٢‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﻭﻏﺎﺏﺭﻳﺰﯼ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻓﺖ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ Pi‬ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ ﺍﺯ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﯼ‬
‫ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﻭﻏﺎﺑﺮﻳﺰﯼ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻭﻗﻮﻉ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﻧﻴﺮﻭ ﻫﻨﻮﺯ‬
‫ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭼﺴﺒﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﺓ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﻭﻗﻮﻉ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻣﯽﺭﻭﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻤﻨﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﯽ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ‪ Fbst ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٨‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻴﺮﻭﯼ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﻓﺮﺽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺟﮏ ﺗﺤﺖ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭ ﺭﺍ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺮﻭﯼ‬
‫ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﻬﺎﻳﺘ ﹰﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻃﺮﺍﺣﯽ ‪ ٠/٨٧fy‬ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮔﻴﺮﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﻣﻨﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻣﺘﻘﺎﺭﻥ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﮐﺮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻳﮏ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﻣﺠﺰﺍ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﮐﻠﯽ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﮐﻞ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺑﻠﻮﮎ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ )‪ Abeles and Bardhan-Roy (١٩٨١‬ﻭ ﻧﻴﺰ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯼ‬
‫)‪The Construction Industry Research and Information Association (١٩٧٦‬‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٨٢‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٨‬‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ‪ ٦‬ﮔﻴﺮﻩ ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺑﻪ ﻋﺮﺽ ‪ ٧٥ mm‬ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺟﮏ ‪ ٥٠٠kN‬ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﮏ ﺍﺯ‬
‫ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١١‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ‪ fy‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ‪ ٤٦٠N/mm²‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﭼﺴﺒﻨﺪﻩ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻣﺘﻘﺎﺭﻥ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮﺩ ﺑﻄﻮﺭﻳﮑﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬
‫‪ ١٥٠×٢٥٠mm‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١١‐٨‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺟﻪ ﻗﺎﺋﻢ‪:‬‬
‫‪y p ۳۷/۵‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۳۰‬‬
‫‪y۰ ۱۲۵‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺟﻪ ﺍﻓﻘﯽ‪:‬‬
‫‪y p ۳۷/۵‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۵۰‬‬
‫‪y۰‬‬ ‫‪۷۵‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ Fbst ،١‐٨‬ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﯼ ﻗﺎﺋﻢ ‪ ٠/٢٣Pi= ١١٥ kN‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ‪ ٢٥٠ mm‬ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﯼ ﺍﻓﻘﯽ‪ ٠/١٧Pi = ٨٥ KN ،Fbst،‬ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ‪ ١٥٠ mm‬ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﻧﻴﺮﻭﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ١١٥ kN‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﻄﺢ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﻧﻴﺎﺯ ‪ Asv‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻨﺶ ‪ ٢٠٠ N/mm٢‬ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱۱۵ × ۱۰۳‬‬
‫= ‪A sv‬‬ ‫‪= ۵۷۵ mm۲‬‬
‫‪۲۰۰‬‬
‫‪١٨٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ‪ ٤‬ﻋﺪﺩ ‪ T١٠‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﻨﮓ ﺑﺴﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻫﺮ ﮔﻴﺮﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﮐﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻌﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬
‫‪ ٦٢٨ mm٢‬ﺭﺍ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ٦‬ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻣﺠﺰﺍ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ‪ ،‬ﻳﮏ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﺣﺪ ﺑﺎ ﺍﺑﻌﺎﺩ ‪ ٧٥٠ × ٣٥٠ mm‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪(۶ × ۷۵ ) = ۱۸۴ mm‬‬
‫‪۲ ۲‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺟﻪ ﻗﺎﺋﻢ‪:‬‬

‫‪ypo/yo = ٩٢/٣٧٥ = ٠/٢٥‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺟﻪ ﺍﻓﻘﯽ‪:‬‬
‫‪ypo/yo = ٩٢/١٧٥ = ٠/٥٣‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ،١‐٨‬ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﻧﻴﺮﻭﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪= ٠/٢٣ × ٦ × ٥٠٠‬‬
‫‪= ٦٩٠ kN‬‬
‫ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ‪ ٧٥٠ mm‬ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‪ ،‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪Asv = ٦٩٠ × ١٠٣/٢٠٠ = ٣٤٥٠ mm٢‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺎ ‪ ٩‬ﻋﺪﺩ ‪ T١٦‬ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ ٣٦١٩ mm٢‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺍﺟﺮﺍﻳﯽ ﺑﻠﻮﮎ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ ﺩﺭ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٢‐٨‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ١٢‐٨‬ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٨‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٨٤‬‬

‫‪ ٤‐٨‬ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪ ١‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ‬

‫ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺎ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﯼ ﺑﺴﺘﺮ‬
‫ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ ﺣﻔﻆ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﮔﻴﺮﻩﺍﯼ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻋﻀﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻭﯼ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻧﻴﺮﻭﻳﯽ ﺭﺍ ﺗﺪﺭﻳﺠ ﹰﺎ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪﺍﯼ ﺩﻭﺭﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ‬
‫ﻋﻀﻮ ﻧﻘﻄﻪﺍﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﻭﻟﻴﺔ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺭﺍ‬
‫"ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ" ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٣‐٨‬ﺁﻣﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﯽﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎ ﺑﻴﻦ ‪ ٥٠‬ﺗﺎ ‪ ١٦٠‬ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﻗﻄﺮﺷﺎﻥ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﺔ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺩﺭ )‪ Base (١٩٥٨‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ١٣‐٨‬ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻋﻀﻮ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﮐﻤﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻳﮏ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﻣﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻋﻀﻮ‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺭﻫﺎ ﺷﺪﻧﺸﺎﻥ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﺛﺮ ﭘﻮﺍﺳﻮﻥ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﺮﺷﺎﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺍﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﻳﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﮑﺎﻧﻴﮑﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺍﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺜﻞ‬

‫‪١‬‬
‫‪Transmission length‬‬
‫‪١٨٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﺮﺍﻭﺭﺱﻫﺎﯼ ﺭﺍﻩﺁﻫﻦ ﭘﺮ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻭﺍﻳﺮﻫﺎﯼ ﺻﺎﻑ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻳﮑﺴﺎﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺍﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﺩﻭﺭﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺁﺯﺍﺩ ﻋﻀﻮ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ﭘﻮﺍﺳﻮﻥ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﺔ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺪﺭﻳﺠ ﹰﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺩﺭﺟﺔ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺑﺘﻦ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺘﻦ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺑﺘﻦ ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺍﻓﻘﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻮﭼﮏ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﮐﺎﺭﮔﺎﻫﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﻧﺒﻮﺩ ﭼﻨﻴﻦ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻳﯽ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺯﻳﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﻄﻮﺡ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ ٠/٧٥fpu‬ﻣﺠﺎﺯ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪K‬‬
‫)ﻗﻄﺮ( × ‪L t = ۱/t۲‬‬ ‫)‪(١‐٨‬‬
‫‪f ci‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ fci‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ‪ Kt‬ﺿﺮﻳﺒﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪Kt‬‬
‫ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٨‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﯽ‪ ،‬ﺗﺮﮐﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺍﻋﻀﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽﺍﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺤﺪﻭﺩ ﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﺮﮐﻬﺎ ﺳﺒﺐ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺯﻳﺎﺩ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﺮﮎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺳﺒﺐ ﺍﻓﺖ ﺷﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﮐﺮﺩﻥ‬
‫ﺗﺮﮐﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫‪Kt‬‬ ‫ﻧﻮﻉ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﺳﻴﻢﻫﺎﯼ ﺩﻧﺪﺍﻧﻪﺩﺍﺭ ﻳﺎ ﺻﺎﻑ‬
‫‪٦٠٠‬‬
‫)ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻴﻢﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﻣﻮﺟﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﮐﻢ(‬
‫ﺳﻴﻢﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﺪﺍﺭ ﺑﺎ‬
‫‪٤٠٠‬‬
‫ﻣﻮﺝ ≤ ﻗﻄﺮ × ‪٠/١٥‬‬
‫‪٢٤٠‬‬ ‫ﻣﻔﺘﻮﻝ ‪ ‐٧‬ﺳﻴﻢ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺳﻮﭘﺮ‬
‫‪٣٦٠‬‬ ‫ﻣﻔﺘﻮﻝ ‪ ‐٧‬ﺳﻴﻢ ﻓﺸﺮﺩﻩ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٨‬ﺿﺮﻳﺐ ‪ Kt‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٨٦‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ‬
‫ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺗﻴﺮﻫﺎﯼ ﺳﺎﺩﻩ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮﺩ‬
‫ﺯﻳﺮﺍ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺳﺎﺩﮔﯽ ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭﻟﯽ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﮐﺎﺳﺖ ﻭﻟﯽ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ‬
‫ﮔﺮﺍﻥﻗﻴﻤﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﮔﺰﻳﻨﺔ ﺩﻳﮕﺮ ﺣﺬﻑ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺍﺯ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺎ ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮﻳﺴﮑﺎﺭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﻬﻴﺔ ﺭﻭﮐﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺁﺯﺍﺩﺍﻧﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺭﻭﮐﺶ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺭﻭﮐﺶ ﺣﺬﻑ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﻩ ﺗﺪﺭﻳﺠ ﹰﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﺓ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﭘﺲﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﻤﯽﺁﻳﺪ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺯﻳﺎﺩ ﻭ ﺟﺪﺍ ﺍﺯ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ‪ ،١٤‐٨‬ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺗﺮﮐﻬﺎﯼ ﺍﻓﻘﯽ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺗﻨﮕﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﺮﮐﻬﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٤‐٨‬ﺗﺮﮎﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﯽ‬

‫‪ ٥‐٨‬ﻣﺮﺍﺟﻊ‬
‫‪١. Abeles, P. W. and Bardhan-Roy, B. K. (١٩٨١) Prestressed Concrete‬‬
‫‪Designer’s Handbook, Viewpoint, Slough.‬‬
‫‪٢. Base, G. D. (١٩٥٨) An Investigation of the Transmission Length in‬‬
‫‪Pretensioned Concrete. Cement and Concrete Association Publication‬‬
‫‪٤١,٠٠٥, London.‬‬
‫‪٣. Construction Industry Research and Information Association (١٩٧٦) A‬‬
‫‪Guide to the Design of Anchor Blocks for Post-Tensioned Prestressed‬‬
‫‪Concrete Members. Guide No. I, London.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐٩‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬

‫‪ ١‐٩‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﺔ ﻛﻠﻲ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﻻﺯﻡ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﺳﻌﻲ ﻭ ﺧﻄﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺭﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﻩ‬
‫ﺣﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻭﺍﺿﺢ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪١‬ﻭ‪ ٢‬ﺩﺭ ﺑﺨﺸﻬﺎﯼ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﻳﯽ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺮﺷﺔ ﻳﻚ ﭘﻞ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﻮﭘﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻟﺰﻭﻣ ﹰﺎ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺍﺳﺖ؛ )ﺑﺨﺶ ‪ ٩‐٩‬ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( ﻭﻟﻲ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺭﻭﺵ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﻛﻤﻲ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٨٨‬‬

‫ﻭ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٨‐٩‬ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻓﻠﻮﭼﺎﺭﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪١‬ﻭ‪٢‬ﻭ‪ ٣‬ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪١٠‐٩‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ٢‐٩‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺍﺳﺎﺳﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺍﯼ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﻛﻪ ﺯﻳﺮ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪١‐٩‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ‪ Pi‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ‪ e‬ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻓﺮﺽ ﺷﻮﺩ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﺎﻻ ﻭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ‪ ٤‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪α Pi e αPi e M i‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪‐١‐٩‬ﺍﻟﻒ‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zt‬‬ ‫‪Zt‬‬
‫‪αP αP e M‬‬
‫‪fb = i + i − i‬‬ ‫‪‐١‐٩‬ﺏ‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zb‬‬ ‫‪Zb‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪βPi βPi e M s‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪‐١‐٩‬ﺝ‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zt‬‬ ‫‪Zt‬‬
‫‪βP βP e M‬‬
‫‪fb = i + i − s‬‬ ‫‪‐١‐٩‬ﺩ‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zb‬‬ ‫‪Zb‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪(١‐٩‬ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ‬

‫‪١٨٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﺎﻻ‪ Zt ،‬ﻭ ‪ Zb‬ﻣﺪﻭﻝ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﺭﻫﺎﻱ ﺑﺎﻻ ﻭ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ Ac ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻭ ‪ α‬ﻭ ‪ β‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﻓﺖ‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐١‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐١‐٩‬ﺩ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﺮﺽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ ،‬ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ‪ Mi‬ﻭ ‪ ،Ms‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮐﺸﺸﯽ )ﻣﺜﺒﺖ(‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﺍﺯ ﻋﻀﻮ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺑﺎﻻ ﻛﺸﺸﻲ )ﻣﻨﻔﯽ( ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻋﻼﻣﺖ ‪ Mi‬ﻭ ‪ Ms‬ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ ‪′‬‬
‫‪ f max‬ﻭ‬
‫‪ f max‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻭﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻣﻲﻧﻴﻤﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪′‬‬
‫‪ f min‬ﻭ ‪ f min‬ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﮔﺮ ‪ f min‬ﻣﻨﻔﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺳﺖ‪ (،‬ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪ ١‐٩‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺯﻳﺮ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪α Pi α Pi e M i‬‬
‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪′‬‬
‫‪≥ f min‬‬ ‫‪‐٢‐٩‬ﺍﻟﻒ‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zt‬‬ ‫‪Zt‬‬
‫‪α Pi α Pi e M i‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪′‬‬
‫‪≤ f max‬‬ ‫‪‐٢‐٩‬ﺏ‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zb‬‬ ‫‪Zb‬‬
‫‪β Pi β Pi e M s‬‬ ‫‪‐٢‐٩‬ﺝ‬
‫‪−‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪≤ f max‬‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zt‬‬ ‫‪Zt‬‬
‫‪β Pi β Pi e M s‬‬ ‫‪‐٢‐٩‬ﺩ‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪≥ f min‬‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Zb‬‬ ‫‪Zb‬‬
‫ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٢‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٢‐٩‬ﺩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ‬
‫‪‐٢‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٢‐٩‬ﺝ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Zt‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫) ‪(α M s − β M i‬‬ ‫‪‐٣‐٩‬ﺍﻟﻒ‬
‫≥ ‪Zt‬‬
‫) ‪′‬‬
‫‪( α f max − β f min‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٢‐٩‬ﺏ ﻭ ‪‐٢‐٩‬ﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪﻥ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪﺍﯼ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Zb‬ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺩ‪:‬‬
‫) ‪(α M s − β M i‬‬ ‫‪‐٣‐٩‬ﺏ‬
‫≥ ‪Zb‬‬
‫) ‪′ − α f min‬‬
‫‪( β f max‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٩٠‬‬

‫ﺍﻟﻒ(ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬

‫ﺏ( ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺳﺮﻭﻳﺲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐٩‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻭ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺪﺍﻗﻞ ‪ Zt‬ﻭ ‪ Zb‬ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﻴﻦ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ‪ ،‬ﻭ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻄﻠﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺣﺪﺍﻗﻞ‪ ،‬ﻗﻴﻮﺩ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﮔﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ Z t‬ﻭ ‪ Z b‬ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٣‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٣‐٩‬ﺏ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ‬
‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٩‬‬
‫ﻋﺮﺷﺔ ﻳﻚ ﭘﻞ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﺩﺍﻝ ﺗﻮﭘﺮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪ ٢٠‬ﻣﺘﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﭘﻞ ﺑﺎﺭ ﮐﻒ ﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺭ ‪ ۱۰ / ۳ kN m ۲‬ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﻛﻮﺗﺎﻩﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺍﻓﺖ ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %١٠‬ﻭ‪ %٢٠‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻗﻞ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺘﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺍﻝ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪١٩١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ‪٣‐٩‬‬

‫‪′ = ۲۰ N mm ۲‬‬
‫‪f max‬‬
‫‪f max = ۱۶ / ۷ N mm ۲‬‬
‫‪′ = −۱ N mm ۲‬‬
‫‪f min‬‬
‫‪f min = ۰ N mm ۲‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺍﮔﺮ ‪ h‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۲ ۰۲‬‬
‫× ‪M i = ۲ ۴h‬‬ ‫‪= ۱ ۲ ۰ ۰h‬‬ ‫‪kN m m‬‬
‫‪۸‬‬
‫) ‪(۱ ۰ / ۳ × ۲ ۰۲‬‬
‫‪M s = ۱ ۲ ۰ ۰h +‬‬ ‫‪= (۱ ۲ ۰ ۰h + ۵ ۱ ۵ ) kNm m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٣‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭﺏ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫] ‪[۰ / ۹ × (۱۲۰۰ h + ۵۱۵ ) − ۰ / ۸ × ۱۲۰۰ h‬‬
‫≥ ‪Zt‬‬ ‫‪× ۱۰ ۶‬‬
‫])‪[(۰ / ۹ × ۱۶ / ۷ ) − ۰ / ۸ ( − ۱‬‬
‫‪= (۷ / ۵۸h + ۲۹ / ۲۸) × ۱۰۶ mm ۳ m‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ‪:‬‬
‫] ‪[۰ / ۹ × (۱۲۰۰ h + ۵۱۵ ) − ۰ / ۸ × ۱۲۰۰ h‬‬
‫≥ ‪Zb‬‬ ‫‪× ۱۰ ۶‬‬
‫])‪[(۰ / ۸ × ۲۰ / ۰) − ۰ / ۹ (۰‬‬
‫‪= (۷ / ۵۰h + ۲۸ / ۹۷) × ۱۰۶ mm ۳ m‬‬
‫‪Z t = Z b = ۱۰ ۳ × h ۲ ۶ × ۱۰ ۶ = ۰ / ۱۶۷ h ۲ × ۱۰ ۹ mm ۳ m‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ h‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺩﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ h‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪۰/ ۱۶۷h ۲ × ۱۰۹ = ۷ / ۵۸h + ۲۹ / ۲۸ × ۱۰۶‬‬
‫‪۰/ ۱۶۷h ۲ × ۱۰۹ = ۷ / ۵۰h + ۲۸ / ۹۷ × ۱۰۶‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٩٢‬‬

‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ h‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ ٠/٤٤٢ m‬ﻭ‪ ٠/٤٤٠ m‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ‬
‫‪ ٤٤٢ mm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٣‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٣‐٩‬ﺏ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎﺭﺍﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﺷﻮﺩ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﺭﺿﺎﺀ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺟﺎﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻴﺰ ﭘﻮﺷﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٣‐٩‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪﻱ ﺩﺭ ﺭﻭﻧﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٢‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٢‐٩‬‬
‫ﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫)‪′ − Mi‬‬
‫‪( Z t f min‬‬
‫≥ ‪Pi‬‬ ‫‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ‬
‫)‪α (Z t A c − e‬‬
‫)‪′ + Mi‬‬
‫‪( Z b f max‬‬
‫≤ ‪Pi‬‬ ‫‪‐٤‐٩‬ﺏ‬
‫)‪α ( Z b A c + e‬‬
‫) ‪( Z t f max − M s‬‬
‫≤ ‪Pi‬‬ ‫‪‐٤‐٩‬ﺝ‬
‫)‪β( Z t A c − e‬‬
‫) ‪( Z b f min + M s‬‬
‫≥ ‪Pi‬‬ ‫‪‐٤‐٩‬ﺩ‬
‫)‪β( Z b A c + e‬‬
‫ﺍﮔﺮ )‪ ( Z t A c − e‬ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻬﺖ ﻧﺎﻣﺴﺎﻭﻳﻬﺎﯼ ‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٤‐٩‬ﺝ ﻋﻮﺽ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﻭ ﺣﺪ ﺑﺎﻻ ﻭ ﺩﻭ ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻣﺠﺎﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺣﺪﻭﺩ ﺑﺎﻻ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺳﻬﻢ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﻛﻞ‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪١٩٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐٩‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺮﺷﻪ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٩‬ﻭ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ ٥٢٥ mm‬ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻝ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﻃﺎﻕ ﭘﻞ ﺭﺍ ‪ ٧٥ mm‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫‪۵۲۵ ۲ × ۱۰۳‬‬
‫= ‪Zt = Zb‬‬ ‫‪= ۴۵ / ۹۴ × ۱۰۶ mm ۳ m‬‬
‫‪۶‬‬
‫‪A c = ۵ / ۲۵ × ۱۰۵ mm ۲ m‬‬
‫‪۵۲۵‬‬
‫=‪e‬‬ ‫‪− ۷۵ = ۱۸۸ mm‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪M i = ۱۲۰۰× ۰/ ۵۲۵ = ۶۳۰ kNm m‬‬
‫‪M s = ۶۳۰ + ۵۱۵ = ۱۱۴۵ kNm m‬‬
‫ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٤‐٩‬ﺩ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Pi‬ﻣﻲﺩﻫﺪ‪:‬‬
‫‪Pi ≤ ۷۴۷۳ / ۴ kN m‬‬
‫‪Pi ≤ ۶۲۴۶ / ۳ kN m‬‬
‫‪Pi ≥ ۴۶۹۹ / ۳ kN m‬‬
‫‪Pi ≥ ۵۱۹۵ / ۰‬‬ ‫‪kN m‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Pi‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﺣﺪﻭﺩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۵۱۹۵/۰ kN m‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ‪‐٤‐٩‬ﺝ ﻣﻘﺴﻮﻡ ﻋﻠﻴﻪﻫﺎﯼ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺮ ﻳﻚ ﻋﺪﺩ ﻣﻨﻔﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﺎﻣﺴﺎﻭﻱ ﺭﺍ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪١٣٧٨ kN‬‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ‪ ٢٦٥ mm‬ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮﺩﻥ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺍﮔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٤‐٩‬ﺩ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻳﮏ ﺁﺭﺍﻳﺶ ﻋﻤﻠﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﺔ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺳﺒﺐ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﻟﺰﻭﻡ ﺳﺒﺐ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﻫﺮﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬
‫ﺭﺍ ﻧﺘﻮﺍﻥ ﺍﺭﺿﺎ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٩٤‬‬

‫ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪:‬‬

‫‪۰/ ۹ × ۵۱۹۵ ×۱۰۳ ۰/ ۹ × ۵۱۹۵ ×۱۰۳ ×۱۸۸‬‬ ‫‪۶۳۰×۱۰۶‬‬

‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۵ / ۲۵ ×۱۰۵‬‬ ‫‪۴۵ / ۹۴ ×۱۰۶‬‬ ‫‪۴۵ / ۹۴ ×۱۰۶‬‬
‫)‪′ = −۱‬‬
‫‪= ۸ / ۹۱ − ۱۹ / ۱۳ + ۱۳ / ۷۱ = ۳ / ۴۹ N mm۲ (> f min‬‬
‫‪f b = ۸ / ۹۱ + ۱۹ / ۱۳ − ۱۳ / ۷۱ = ۱۴ / ۳۳ N mm۲ (< f max‬‬‫)‪′ = ۲۰‬‬

‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪:‬‬

‫‪۰/ ۸‬‬ ‫‪۰/ ۸‬‬ ‫) ‪(۱۱۴۵ × ۱۰۶‬‬

‫‪f t = ( ) × ۸ / ۹۱ − ( ) × ۱۹ / ۱۳ +‬‬
‫‪۰/ ۹‬‬ ‫‪۰/ ۹‬‬ ‫) ‪(۴۵ / ۹۴ × ۱۰۶‬‬
‫)‪= ۷ / ۹۲ − ۱۷ / ۰۰ + ۲۴ / ۹۴ = ۱۵ / ۸۴ N mm۲ (< f max = ۱۶ / ۷‬‬
‫)‪f b = ۷ / ۹۲ + ۱۷ / ۰۰ − ۲۴ / ۹۲ = ۰ N mm ۲ ( = f min = ۰‬‬
‫ﺑﺤﺮﺍﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪‐١‐٩‬ﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ﻣﺸﺨﺺ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪‐٤‐٩‬ﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ ٤‐٩‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻣﺎﻧﻴﻞ‬

‫ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،١‐٩‬ﭼﻬﺎﺭﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Pi‬ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﺪﺍﺭﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ‪ e‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺩﺍﻣﻨﻪﺍﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺍﺯ ‪ ٤‬ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ‪ Pi‬ﺭﻭﻱ ﻫﻢ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﯼ ‪ e‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩﻫﺎﻱ‬
‫‪ Pi‬ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﭘﻴﺪﺍ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺣﺘﻢ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢﺗﺮ ﻭ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻔﻴﺪ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫‪Magnel ١‬‬
‫‪١٩٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٤‐٩‬ﺩ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﯽ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬ ‫)‪α ( Z t A c − e‬‬
‫≤‬ ‫‪‐٥‐٩‬ﺍﻟﻒ‬
‫‪Pi ( Z t f min‬‬‫)‪′ − Mi‬‬
‫‪۱‬‬ ‫)‪α (Z b A c + e‬‬
‫≥‬ ‫‪‐٥‐٩‬ﺏ‬
‫‪Pi‬‬ ‫)‪′ + Mi‬‬
‫‪( Z b f max‬‬
‫‪۱‬‬ ‫)‪β(Z t A c − e‬‬
‫≥‬ ‫‪‐٥‐٩‬ﺝ‬
‫‪Pi‬‬ ‫) ‪( Z t f max − M s‬‬
‫‪۱‬‬ ‫)‪β(Z b A c + e‬‬
‫≤‬ ‫‪‐٥‐٩‬ﺩ‬
‫‪Pi‬‬ ‫) ‪( Z b f min + M s‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻣﺨﺮﺝﻫﺎﯼ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٥‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٥‐٩‬ﺝ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪﺟﻬﺖ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻋﻮﺽ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﻭ ‪ e‬ﺩﺭ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺑﺎﻻ ﺧﻄﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺭﺳﻢ ﺷﻮﺩ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﻣﻔﻴﺪﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ‬ ‫ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ‬
‫‪Pi‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ Pi‬ﻭ ‪ e‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﺑﻠﮋﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﻣﺎﻧﻴﻞ« ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪ‬
‫ﻭ ﺑﻪ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺍﻭ ﻧﺎﻣﮕﺬﺍﺭﯼ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐٩‬‬
‫ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻣﺎﻧﻴﻞ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺮﺷﺔ ﭘﻞ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٩‬ﺭﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺎ‬
‫ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ‪ ١٨٨‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺭﻭﻱ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﻱ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ‬
‫ﺩﺍﺷﺖ؟‬
‫ﺍﻟﻒ( ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﻪ ‪ ١٢٥‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪.‬‬
‫ﺏ( ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﻪ ‪ ٢٥٠‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٩٦‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ (٤‐٩‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻣﺎﻧﻴﻞ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٥‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٥‐٩‬ﺩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱۰۸‬‬
‫‪≥ ۰/ ۱۳۳e − ۱۱/ ۶۵‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪۱۰۸‬‬
‫‪≥ ۰/ ۰۵۸ e + ۵ / ۰۸‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪۱۰۸‬‬
‫‪≤ ۰/ ۲۱۲ e − ۱۸ / ۵۳‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪۱۰۸‬‬
‫‪≤ ۰/ ۰۷۰e + ۶ / ۱۱‬‬
‫‪Pi‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻋﻼﻣﺖﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٥‐٩‬ﺍﻟﻒ ﻭ ‪‐٥‐٩‬ﺝ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﻘﺴﻮﻡ ﻋﻠﻴﻪﻫﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﻋﻮﺽ ﺷﺪﻩ‬
‫‪۱‬‬
‫ﻭ ‪ e‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻴﻢ ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﻳﮏ ﺧﻂ ﺑﺎ ﻧﻮﺍﺣﯽ‬ ‫‪Pi‬‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺑﺎﻻ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﺨﺘﺼﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﻱ‬
‫ﻣﺠﺎﺯ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎﺯ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﻚ ﻓﻀﺎﻱ ﻫﺎﺷﻮﺭﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫‪١٩٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﯽﮔﻮﻳﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺟﻔﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﺪﻭﺩ ‪ Pi‬ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٤‐٩‬ﺍﻟﻒ ﺗﺎ ‪‐٤‐٩‬ﺩ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ‪ ،e = ١٨٨ mm‬ﺣﺪﻭﺩ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺠﺎﺯ ‪ Pi‬ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪‐٥‐٩‬ﺏ ﻭ ‪‐٥‐٩‬ﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Pi ≤ ۶۲۴۶ / ۳ kN / m‬‬
‫‪Pi ≥ ۵۱۹۵ / ۰ kN / m‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ١٢٥mm‬ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺩﺭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻣﺎﻧﻴﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺣﺪﻭﺩﻱ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Pi‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ e‬ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﭼﻬﺎﺭ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﺔ‬
‫‪) ٢‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺩ( ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺗﺎﺭﻫﺎﯼ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﻣﺠﺎﺯ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ e‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ٢٥٠mm‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ Pi‬ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪) ٤‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﻭ ‪٤‐٩‬‬
‫)ﺩ( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Pi ≤ ۴۶۲۱/ ۹ kN / m‬‬
‫‪Pi ≥ ۴۲۴۰/ ۷ kN / m‬‬

‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ e‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Pi‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺣﺎﺷﻴﻪ‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﮐﻒ ﻋﺮﺷﻪ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ‪ ٤‬ﺧﻂ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻣﺎﻧﻴﻞ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﺔ ‪ e=١٥٣mm‬ﺗﺎ ‪ e=٢٨٣mm‬ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺣﺪﻭﺩ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻭ‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺗﺤﺖ ﻫﻤﺔ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻭ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮﻧﺪ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻣﺮﺯﻱ ﺍﺯ ﻧﺼﻒ ﻋﻤﻖ ﻋﺮﺷﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ e =١٨٨mm‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻛﺎﻓﻲ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ‪ Pi‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ e‬ﻳﻚ ﺭﻭﻧﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ‪ e‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ Pi‬ﺭﺍ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ‬
‫ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ‬
‫ﻣﺎﻧﻴﻞ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻔﻴﺪﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭﮎ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮﭼﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﺩﺭﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻃﺮﺍﺡ‪ ،‬ﺩﺭﮎ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﻱ ﺑﺮﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻧﺪ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪١٩٨‬‬

‫‪ ٥‐٩‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﯼ )ﺣﺪﯼ( ﻛﺎﺑﻞ‬

‫ﺑﻪ ﻣﺠﺮﺩ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽﺁﻳﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻣﺠﺎﺯ ‪ e‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﻣﺠﺎﺯ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺣﺪﯼ ﻧﻴﺰ ﻣﯽﮔﻮﻳﻨﺪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﻫﺮﺷﻜﻠﻲ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻭﺍﮊﻩ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻨﺘﺠﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻨﻔﺮﺩ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺣﺪﯼ‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺗﺤﺖ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺣﺘﻲ ﺍﮔﺮ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺣﺪﯼ ﻛﺎﺑﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ‬
‫‪) ٢‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺩ( ﺭﺍ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﯽ ﻛﺮﺩﻩ ﺗﺎ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪Zt‬‬ ‫‪۱‬‬
‫≤‪e‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪(M i − Z t f min‬‬
‫) ‪′‬‬ ‫‪‐٦‐٩‬ﺍﻟﻒ‬
‫‪A c αPi‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪Z‬‬
‫≤‪e‬‬ ‫‪(Z b f max‬‬
‫‪′ + Mi )− b‬‬ ‫‪‐٦‐٩‬ﺏ‬
‫‪αPi‬‬ ‫‪Ac‬‬
‫‪Zt‬‬ ‫‪۱‬‬
‫≥‪e‬‬ ‫‪+‬‬ ‫) ‪(M s − Z t f max‬‬ ‫‪‐٦‐٩‬ﺝ‬
‫‪A c βPi‬‬

‫≥‪e‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪(Z b f min + M s ) − Z b‬‬ ‫‪‐٦‐٩‬ﺩ‬
‫‪βPi‬‬ ‫‪Ac‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐٩‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ،٣‐٩‬ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ٥١٩٥ kN/m‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﺮﺷﺔ ﭘﻞ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫‪١٩٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﻣﺤﺪﻭﺩﻩﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪) ٦‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺩ( ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ‬
‫ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪e ≤ ۹۷ / ۳ + ۲ / ۱۳۹ × ۱۰− ۷ M i‬‬
‫‪e ≤ ۱۰۹ / ۰ + ۲ / ۱۳۹ × ۱۰− ۷ M i‬‬
‫‪e ≥ −۹۷ / ۱ + ۲ / ۴۰۶ × ۱۰− ۷ M s‬‬
‫‪e ≥ −۸۷ / ۵ + ۲ / ۴۰۶ × ۱۰− ۷ M s‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻓﻮﻕ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ N‬ﻭ ‪ mm‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ Ms ،Mi‬ﻭ ‪ e‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﺍﻝ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﻤﺔ ﺍﻭﻝ ﺁﻥ ﺩﺭ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺣﻮﻝ ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﺘﻘﺎﺭﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﺍﻝ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪) ٦‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﻭ ‪) ٦‐٩‬ﺩ( ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺭﺍ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ ﺁﻥ ﻭﻗﺖ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺣﺎﮐﻢ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ٤٤mm‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻛﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻓﻊ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﻲﺩﻗﺘﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻏﻼﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ٥١٩٥ kN/m‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻳﮏ‬
‫ﺣﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ‪ e=١٨٨mm‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ‪ ١٨٨mm‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺣﺪﯼ ﻛﺎﺑﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﺩﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻓﻊ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ‪،‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﺍﺯ ‪ ٢٥٦mm‬ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ‪ ٢٥٠‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ‬
‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ‪ ٥٥١٢ kN/m‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺯ ‪١٧٢mm‬‬
‫ﺗﺎ ‪ ٢٢٤mm‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ‪ e=١٨٨mm‬ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺍﺳﻤﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻚ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ‪ ١٦mm‬ﺍﺯ ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬

‫)‪(m‬ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٢/٥‬‬ ‫‪٥‬‬ ‫‪٧/٥‬‬ ‫‪١٠‬‬

‫)‪Mi (kN.m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٢٧٥/٦‬‬ ‫‪٤٧٢/٥‬‬ ‫‪٥٩٠/٦‬‬ ‫‪٦٣٠‬‬
‫)‪Ms (kN.m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٥٠٠/٩‬‬ ‫‪٥٨٥/٨‬‬ ‫‪١٠٧٣/٤‬‬ ‫‪١١٤٥‬‬
‫) ‪e ≥ (mm‬‬ ‫‪‐٨٨‬‬ ‫‪٣٣‬‬ ‫‪١١٩‬‬ ‫‪١٧١‬‬ ‫‪١٨٨‬‬
‫) ‪e ≤ (mm‬‬ ‫‪٩٧‬‬ ‫‪١٥٦‬‬ ‫‪١٩٨‬‬ ‫‪٢٢٤‬‬ ‫‪٢٣٢‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ :١‐٩‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐٩‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٠٠‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ ٥ ‐٩‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ ٦ ‐٩‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﻛﺎﺑﻞ‬

‫ﺷﻜﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺳﻬﻤﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪١٨٨mm‬‬
‫ﻭ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺻﻔﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﺗﻨﺶ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺷﻜﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ‬
‫⎞ ‪⎛ ۰/ ۱۸۸‬‬
‫ﻃﻮﻟﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ‪ y = ⎜ ۴ × ۲ ⎟ x (۲۰ − x ) :‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫⎝‬ ‫⎠ ‪۲۰‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ‪ y‬ﺍﺯ ﻭﺳﻂ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ‪ x‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﺮﺷﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺮ‬
‫ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ﻓﻮﻕ ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻏﻼﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(٦‐٩‬ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ‪ y‬ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪﺓ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﻃﺒﻖ ‪ Pi = ٥٥١٢ kN/m‬ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺑﻠﻮﮐﻬﺎﯼ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﮔﻴﺮﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﺁﺯﺍﺩ ﺩﺭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻋﻀﻮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻃﺮﺍﺣﻲ‬
‫ﺑﻠﻮﮐﻬﺎﯼ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٨‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺑﺎﻻ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮﺽ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﺓ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١٣‬ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻫﺮ ﺩﻭﻱ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٢٠١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٦‐٩‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺍﺯ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺪﻑ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺎ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺣﺪ‬
‫ﻣﺠﺎﺯ ﺧﻮﺩ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﻳﻦ ﻫﺪﻑ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٣‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻳﻚ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻟﻜﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬ﻓﺮﺽ ﮐﻨﻴﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐٩‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪) ٤‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺩ( ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪ e=١٨٨mm‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﯽ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪Pi ≤ ۱۱/ ۰۵۶ M i + ۵۰۸‬‬
‫‪Pi ≤ ۴ / ۰۳۳ M i + ۳۷۰۵ / ۶‬‬
‫‪Pi ≥ ۱۲ / ۴۳۸ M s − ۹۵۴۲ / ۷‬‬
‫‪Pi ≥ ۴ / ۵۳۷ M s‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫‪ Mi=٦٣٠ kN.m‬ﻭ ‪ Ms=١١٤٥ kN.m‬ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﻭ ﺣﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ٥١٩٥ kN/m‬ﻭ‬
‫‪ ٦٢٤٦ kN/m‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﻣﻌﻴ‪‬ﻦ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪‐٤‐٩‬ﺩ( ﺑﺪﺳﺖﺁﻣﺪ ﺗﺎ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ ٥٤٧٩/٦ kN/m‬ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪‐٤‐٩‬ﺝ( ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ‪ Ms‬ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪﺍﯼ ﮐﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬﺍ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ٥٤٧٩/٦ kN/m‬ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﻻﺯﻡ ﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٠٢‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐٩‬ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐٩‬ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ )‪ ،(Ms-Mi‬ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮﯼ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٦٣٠kNm/m ،Mi ،١‐٩‬ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻭﻟﻲ ‪ Ms‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ١٣٥٠kNm/m‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪Pi ≤ ۶۲۴۶ / ۳ kN / m‬‬
‫‪Pi ≥ ۷۲۴۸ / ۶ kN / m‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻭﺍﺿﺢ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺮﺍﻱ ‪ Pi‬ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻋﻤﻖ ﺩﺍﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻴﺪﺍ‬
‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ‪ Ms‬ﺑﻪ ‪ Mi‬ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽﺍﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻳﻚ‬
‫ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻟﺬﺍ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻧﺴﺒﺖ ‪ Ms‬ﺑﻪ ‪Mi‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻻﻱ ‪ Ms‬ﺑﻪ ‪ ،Mi‬ﻳﻚ ﺭﺍﻩﺣﻞ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺎﻡ ﺑﻪ ﮔﺎﻡ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻌﻀﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻴﺮﻭ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻘﻴﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﻫﻤﺔ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻴﺮﻩﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺑﻌﺪ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶﻛﺸﻴﺪﻩ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﻮﺩ ﻭ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﻩﺍﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٠٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﺯ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﮔﺎﻡ ﺑﻪ ﮔﺎﻡ ﻣﺰﻳﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﻜﻒ ﺁﻥ ﻳﻚ ﺩﻫﺎﻧﺔ‬
‫ﺑﺰﺭﮒ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﻱ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻃﺒﻘﻪ ﺍﻭﻝ ﺗﺤﻤ‪‬ﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻴﺮ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﻛﺎﺭ ﺗﺤﺖ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻳﻚ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﺩﺭ‬
‫ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮﻝ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﭘﻮﺷﺶ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﮐﻞ ﺑﺰﺭﮒ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﺮﺣﻠﻪﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺍﺯﺍﻱ ﻫﺮ‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺁﻥ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻞ ﻛﻤﺘﺮﯼ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻟﺬﺍ ﻃﺮﺡ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼﺗﺮﯼ ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٧‐٩‬ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺭﺿﺎ‬
‫ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﻮﻻﺩﻫﺎﻱ ﻧﻜﺸﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺮﻃﺮﻑ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺭﻭﻧﺪ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﺭﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐٩‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺮﺷﺔ ﭘﻞﻣﺜﺎﻝ ‪ ،١‐٩‬ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ ،٥٢٥ mm‬ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ‬
‫‪ ١٨٨mm‬ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫‪E s = ۱۹۵ KN / mm ۲ ، f cu = ۴۰ N / mm ۲ ، f Pi = ۱۲۳۹ N / mm ۲ ، f Pu = ۱۷۷۰ N / mm ۲‬‬
‫ﻭ ﻧﻴﺰ ﻓﺮﺽ ﮐﻨﻴﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﻠﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﻪ ﺍﺯﺍﻱ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻋﺮﺽ ﺩﺍﻝ ‪ ۴۴۴۹mm ۲‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ﻏﻼﻑ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﻭﻏﺎﺏ ﺭﻳﺰﻱ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻻﺯﻡ ﺷﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ‬
‫‪ f y = ۴۶۰ N / mm ۲‬ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٠٤‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٩‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ ٩‐٩‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﺮﻧﺶ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐٩‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‐ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ،٨‐٩‬ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪٩‐٩‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻮﺛﺮ ‪ ε pe‬ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﺍﺣﺘﺴﺎﺏ ‪ ٢٠%‬ﺍﻓﺖ ﺩﺭ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪ε pe = (۰/ ۸ ×۱۲۳۹) / ۱۹۵ ×۱۰۳ = ۰/ ۰۰۵۰۸‬‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻞ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ‪ ε pb = ε pe + ε p‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ‪ ε p‬ﺍﺯ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐٩‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫) ‪۰/ ۰۰۳۵ / x = ε p / (۴۵۰ − x‬‬
‫) ‪ε p = (۴۵۰ − x )(۰/ ۰۰۳۵ / x‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‐ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺍﻳﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫‪ C‬ﻭ ‪ ،T‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٤‐٥‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٩‬ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ x‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪٢٠٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻋﻤﻖ ﻣﺤﻮﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ‪ ٣٣٦ mm‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺟﺎﺭﻱ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ = ۵۴۴۰(۴۵۰ − ۰/ ۴۵ × ۳۳۶ ) ×۱۰− ۳ = ۱۶۲۵ / ۵ kNm / m‬ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻭﻡ‬
‫‪ = ۱/ ۴ × ۱۲ / ۶ + ۱/ ۶ × ۱۰/ ۳ = ۳۴ / ۱ kNm / m ۲‬ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ‬
‫‪۳۴ / ۱× ۲۰۲‬‬
‫=ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻤﺎﻥ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪= ۱۷۰۵ kNm / m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﭘﺲ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﻜﺸﻴﺪﻩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪(۵۲۵ − ۵۰) = ۴۷۵ mm‬‬

‫)‪X (mm‬‬ ‫‪εP‬‬ ‫‪ε Pb‬‬ ‫)‪Fpb (N/mm٢) T (kN) C (kN‬‬

‫‪٣٠٠‬‬ ‫‪٠/٠٠١٧٥ ٠/٠٠٦٨٣‬‬ ‫‪١٢٥٦‬‬ ‫‪٥٥٨٨‬‬ ‫‪٤٨٦٠‬‬
‫‪٣٣٠‬‬ ‫‪٠/٠٠١٢٧ ٠/٠٠٦٣٥‬‬ ‫‪١٢٣٣‬‬ ‫‪٥٤٨٦‬‬ ‫‪٥٣٤٦‬‬
‫‪٣٣٦‬‬ ‫‪٠/٠٠١١٩ ٠/٠٠٦٢٧‬‬ ‫‪١٢٢٣‬‬ ‫‪٥٤٤٠‬‬ ‫‪٥٤٤٣‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٩‬ﻋﻤﻖ ﻣﺤﻮﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐٩‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﺨﻤﻴﻨﯽ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭﻻﺯﻡ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ‪،As‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻨﻄﻮﺭ ﻓﺮﺽ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻫﺮ ﺩﻭ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺟﺎﺭﻱ ﻧﺸﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ‪ ٣٧٠mm‬ﻓﺮﺽ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ As‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪۰/ ۴۵ × ۴۰×۱۰۳ ×۰/ ۹ × ۳۷۰ = {[(۴۵۰ − ۳۷۰) / ۳۷۰]×۰/ ۰۰۳۵ + ۰/ ۰۰۵۰۸}×۱۹۵ ×۱۰۳ × ۴۴۴۹‬‬
‫‪+ [(۴۷۵ − ۳۷۰) / ۳۷۰]×۰/ ۰۰۳۵ × ۲۰۰×۱۰۳ A s‬‬
‫‪∴ A s = ۴۶۸۳ mm ۲ / m‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﻴﻠﮕﺮﺩﻫﺎﻱ ‪ T ٣٢‬ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ‪ ١٥٠mm‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬
‫(‬
‫‪ . A s = ۵۳۶۰ mm ۲ / m‬ﺣﺎﻻ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬ ‫)‬
‫ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺭﻭﺵ ﺁﺯﻣﻮﻥ ﻭ ﺧﻄﺎ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٩‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٠٦‬‬

‫‪X‬‬ ‫‪Fpb‬‬ ‫‪Fst‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪εp‬‬ ‫‪ε pb‬‬ ‫‪ε st‬‬
‫)‪(mm‬‬ ‫)‪(N/mm٢‬‬ ‫)‪(N/mm٢‬‬ ‫)‪(kN‬‬ ‫)‪(kN‬‬
‫‪٣٧٠‬‬ ‫‪٠/٠٠٠٧٦ ٠/٠٠٥٨٤ ٠/٠٠٠٩٩‬‬ ‫‪١١٣٩‬‬ ‫‪١٩٨‬‬ ‫‪٦١٢٩‬‬ ‫‪٥٩٩٤‬‬
‫‪٣٧٣‬‬ ‫‪٠/٠٠٠٧٢ ٠/٠٠٥٨٠ ٠/٠٠٠٩٦‬‬ ‫‪١١٣١‬‬ ‫‪١٩٢‬‬ ‫‪٦٠٦١‬‬ ‫‪٦٠٤٣‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪٣‐٩‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐٩‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺗﻨﺶ‐ﻛﺮﻧﺶ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬

‫ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ‪ ٣٧٣ mm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪M u = [۴۴۴۹ ×۱۱۳۱(۴۵۰ − ۰/ ۴۵ × ۳۷۳ ) + ۵۳۶۰×۱۹۲ × (۴۷۵ − ۰/ ۴۵ × ۳۷۳ )]×۱۰−۶‬‬
‫‪= ۱۷۳۵ / ۸ KNm / m‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٨‐٩‬ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪٣‬‬

‫ﺩﺭﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﻋﻤﻮﻣ ﹰﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﺬﻳﺮﻱ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻳﻚ ﻧﮕﺮﺵ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ‬
‫ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٢٠٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٣‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﻞ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻻﺯﻡ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺮﻛﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺘﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺗﺸﺮﻳﺢ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺭﺿﺎﯼ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺍﺳﺎﺳ ﹰﺎ ﺷﺒﻴﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪١‬ﻭ‪ ،٢‬ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺸﻬﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﻛﺸﺸﻲ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻗﺴﻤﺘﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻃﺮﺍﺡ ﺟﻬﺖ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ‬
‫ﻓﺮﺽ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺻﻔﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺠﺎﻱ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺩﺭﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻋﻀﻮ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺻﻔﺮ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ ،‬ﺭﻭﺵ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺁﺳﺎﻥ ﻭ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺎﺭﺩﺍﺋﻤﻲ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﻭﺵ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺩﺍﺭﺍﻱ‬
‫ﻼ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎﻁ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺻﻔﺮ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﻭﻛ ﹰ‬
‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻥ ﺻﻔﺮ ﺩﺭﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ‪،‬ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻧﺴﺒﺘ ﹰﺎ ﺗﺮﺍﺯ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٦‐٩‬‬
‫ﺗﻴﺮ ‪ T‬ﺷﻜﻞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐٩‬ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ١٥‬ﻣﺘﺮ ﺳﺮﺑﺎﺭ ‪١٥ kN/m‬ﺭﺍ ﺣﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻻﺯﻡ ﺭﺍﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﺋﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﻭ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺘﻦ‪.‬‬
‫ﺏ( ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺻﻔﺮ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ ﺳﻮﻡ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ‪.‬‬
‫ﺝ( ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺻﻔﺮ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ fcu = ٤٠ N/mm , fpu = ١٧٧٠ N/mm٢ , fy = ٤٦٠ N/mm٢‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻓﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫‪٢‬‬

‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ‪ ٢٠%‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٠٨‬‬

‫ﺍﻭﻟﻴﻦ ﮔﺎﻡ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﻞ ﻓﻮﻻﺩ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)‪ = ٢٤(٠/٧ × ٠/٣ +٠/٣٢‬ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ‬
‫‪= ٧/٢ kN/m‬‬
‫‪ = ١/٤ × ٧/٢ + ١/٦ × ١٠‬ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫‪= ٢٦/١ kN/m‬‬
‫‪ = ٢٦/١ × ١٥٢/٨ = ٧٣٤/١ kNm‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺩﺭﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ‬
‫ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﻝ ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪٠/٤٥ × ٤٠ × ٧٠٠ × ٠/٩x = ٠/٨٧ × ١٧٧٠ Aps‬‬
‫‪٠/٤٥ × ٤٠ × ٧٠٠ × ٠/٩x (٥٢٥ – ٠/٤٥x) = ٧٣٤/١ × ١٠٦‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻭﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ Aps = ١٠٣١ mm٢‬ﻭ ‪x = ١٤٠ mm‬‬
‫ﺣﺎﻝ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﻮﻻﺩ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۰/۸ × ۰/۷ × ۱۷۷۰ ۵۲۵ − ۱۴۰‬‬
‫= ‪ε pb‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪× / ۰۰۳۵ = ۰/ ۰۱۴۷‬‬
‫‪۱۹۵ × ۱۰۳‬‬ ‫‪۱۴۰‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﺮﻧﺶ ﺍﺯ ‪ ε٢‬ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺩﺭﺟﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻃﺒﻖ ﻓﺮﺽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻓﻮﻻﺩ ﺟﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐٩‬ﺻﺤﺖ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺍﺯ ﺟﺪﺍﻭﻝ ‪ ٣‐٥‬ﻭ‪ ،٤‐٥‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ‪ ،٠/٢mm‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪٥/٠ × ٠/٩ = ٤/٥ N/mm٢‬‬
‫‪Ms = ١٧/٢ × ١٥٢/٨ =٤٨٣٠٨ N/mm٢‬‬
‫‪Zb = ٢٢/٠٠ × ١٠٦ mm٣‬‬
‫‪Ac = ٣/٠٠ × ١٠٥ mm٢‬‬
‫‪e = ٢٨٥ mm‬‬
‫)ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻣﺮﮐﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ( ‪yb=٣٦٠ mm‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪:‬‬
‫‪۰/ ۸Pi ×۱۰۳ ۰/ ۸Pi ×۱۰۳ × ۲۸۵ ۴۸۳ / ۸ ×۱۰۶‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= −۴ / ۵‬‬
‫‪۳ / ۰۰×۱۰۵‬‬ ‫‪۲۲ / ۰۰×۱۰۶‬‬ ‫‪۲۲ / ۰۰×۱۰۶‬‬
‫‪Pi = ١٣٤٢/٣ kN‬‬
‫‪٢٠٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ‪ ،٠/٧ fpu‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻮﻻﺩﻻﺯﻡ‪ ،‬ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱۳۴۲ / ۳ ×۱۰۳‬‬
‫= ‪A ps‬‬ ‫‪= ۱۰۸۳ mm ۲‬‬
‫‪۰/ ۷ ×۱۷۷۰‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١١ ‐ ٩‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﺯ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻮﻻﺩﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻻﺯﻡ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺏ( ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺻﻔﺮ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﺩﺍﺋﻢ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪۱۰‬‬ ‫‪۱۵ ۲‬‬
‫‪M per‬‬ ‫‪= (۷ / ۲ +‬‬ ‫× )‬ ‫‪= ۲۹۶ / ۳ kNm‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۸‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪۰/ ۸Pi ×۱۰۳ ۰/ ۸Pi ×۱۰۳ × ۲۸۵ ۲۹۶ / ۳ ×۱۰۶‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪=۰‬‬
‫‪۳ / ۰۰×۱۰۵‬‬ ‫‪۲۲ / ۰۰×۱۰۶‬‬ ‫‪۲۲ / ۰۰×۱۰۶‬‬
‫‪Pi =١٠٣٣/٦ kN‬‬
‫‪Aps = ١٠٣٣/٦ × ١٠٦ / (٠/٧ × ١٧٧٠) = ٨٣٤ mm٢‬‬
‫ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ ﺩﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٠/٤٥ × ٤٠ × ٧٠٠ × ٠/٩x =٠/٨٧ × ١٧٧٠ × ٨٣٤ + ٠/٨٧ × ٤٦٠As‬‬
‫‪٠/٨٧ × ١٧٧٠ × ٨٣٤(٥٢٥ – ٠/٤٥x) + ٠/٨٧ × ٤٦٠As(٥٥٠ – ٠/٤٥x) = ٧٣٤/١ × ١٠٦‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ؛ ‪ .As = ٧٠١ mm٢ , x = ١٣٨ mm‬ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﺮﻧﺶ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻻﺩ ﻃﺒﻖ ﻓﺮﺽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺟﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢١٠‬‬

‫ﺝ( ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺻﻔﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯﺭﻭﺵ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯﻣﺮﻛﺰ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﮐﻠﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ‪ ٢٨٥ mm‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ = ٧/٢ + ١٠/٣ = ١٠/٥ kN/m‬ﺑﺎﺭﻱ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﻻﻧﺲ ﺷﻮﺩ‬
‫‪۱۵ ۲‬‬
‫× ‪۰/ ۸Pi ×۰/ ۲۸۵ = ۱۰/ ۵‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪Pi = ١٢٩٥/٢ kN‬‬
‫‪Aps = ١٢٩٥/٢ × ١٠٣ / (٠/٧ × ١٧٧٠) = ١٠٤٥ mm٢‬‬
‫ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻻﺯﻡ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺷﻬﺎ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﺎ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٣‬ﻛﺎﻣﻞ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻋﺮﺽ ﺗﺮﻙ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ،٣‐٥‬ﻳﺎ ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﻨﺶ ﺩﺭﻓﻮﻻﺩ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﻭﺟﻪ ﻛﺸﺸﻲ )ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ( ﻭﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ١١‐٥‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﻪ ﺭﻭﺵ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٦‐٩‬ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٣‬ﻃﺮﺍﺡ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺍﺭﺿﺎ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻋﻤﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٦‐٩‬ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺩﺭﺻﺪﻱ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺯﻧﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻗﺖ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٦‐٩‬ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺗﻴﺮ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻳﺎ ‪ ٢‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺗﻨﺶ ﺗﺎﺭ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ ١٣٦٢ mm٢‬ﻭ ‪١٢٢٠ mm٢‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻻﺯﻡ ﻧﺒﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﭼﻪ ﻛﻼﺳﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺳﺎﺯﻩ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‬
‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻫﺮﻛﺠﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﻙ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺯﻩ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﻣﺎﻳﻌﺎﺕ ﻭ ﻳﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪﺕ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﺰﺭﮔﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻏﻴﺮﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺍﺳﺖ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺍﻋﻈﻢ ﺑﺎﺭﺩﺍﺋﻤﻲ ﺍﺳﺖ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺧﻴﺰ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪١‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪٢١١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٢‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻏﻠﺐ ﺍﻫﺪﺍﻑ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱﺗﺮﻱ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺗﺮﮎ ﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﺎﺭﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻬﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮﺩ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﻙ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﻱ‬
‫ﻛﻼﺱ ‪ ٣‬ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺑﺎﺭ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ‪ ٢‬ﺟﺬﺏ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺍﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺿﺮﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﻭﺍﻡ ﻛﻤﺘﺮﻱ‬ ‫ﻳﻚ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻛﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﺎﻣ ﹰ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺮﻙ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﻲ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﺕ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‪ ٢٥‬ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ ٩‐٩‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﻄﻊ‬

‫ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻋﺮﺷﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺩﻩﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺑﺘﺪﺍﺋﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺭﻭﺷﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺻﻮﻝ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻋﻤﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺗﺮﻱ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺡ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﺩ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺪﺍﻡ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺧﺎﺹ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻮﭘﺮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯﻏﻴﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﺎﺩﻩ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻛﺎﻣﻞ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻛﺎﺭﺁﻣﺪﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﻀﺎﻱ‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﺭﺁﻳﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺎ ﻭﺯﻥ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﺍﺭﺋﻪ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻳﻚ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺗﻮﺧﺎﻟﻲ ﺩﺭﺷﻜﻞ )‪‐١٢‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻓﻮﻻﺩﻱ‪،‬ﻣﻘﻄﻊ ‪ I‬ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﺎﺭ ﺁﻣﺪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪‐١٢‐٩‬ﺏ( ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﺯ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻛﺎﺭ ﺁﻳﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ‬
‫ﭘﻴﭽﺸﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭﺑﺰﺭﮔﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻘﻄﻊ ﻗﻮﻃﻲ ﺷﻜﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﺷﻜﻞ )‪‐١٢‐٩‬ﺝ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢١٢‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٢ ‐ ٩‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﻬﻴﻨﻪ‬

‫ﻣﻘﻄﻊ ‪ T‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪‐١٢‐٩‬ﺏ( ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ﭘﻠﻬﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺍﻏﻠﺐ ﻣﻘﻄﻊ ‪ T‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪‐١٣‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻝ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺟﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﺣﺪ ﻣﺠﺎﺯ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﻧﺮﻭﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺟﺎﻥ ﺧﻴﻠﯽ ﻻﻏﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻛﻤﺎﻧﺶ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ T‬ﺗﻜﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺧﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻭﺗﺎ‬
‫ﺍﺯﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ ‪ T‬ﺩﻭﺑﻞ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )‪‐١٣‐٩‬ﺏ( ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻛﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺭﺳﺎﺧﺖ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻣﻘﻄﻊ ‪ T‬ﻣﻌﻜﻮﺱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭﺷﻜﻞ‬
‫)‪‐١٣‐٩‬ﺝ( ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺰﺭﮒ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻴﺮ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺰﺭﮒ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ ﻭ ﻭﺯﻥ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺩﺭﺟﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻤﻞ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺍﻝ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫‪ T‬ﻣﻌﻜﻮﺱ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ١٠‐٩‬ﻓﻠﻮﭼﺎﺭﺗﻬﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬

‫ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ٢ ،١‬ﻭ‪ ٣‬ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺨﺸﻬﺎﻱ ﻗﺒﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺍﺟﺰﺍﻱ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻮﻝ ﻗﺒﻠﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻳﻚ ﺩﻳﺪ ﻛﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢١٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٣ ‐ ٩‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ T‬ﺷﮑﻞ‬

‫ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﺎﻡ ﺑﻪ ﮔﺎﻡ ﺩﺭ ﻓﻠﻮﭼﺎﺭﺕ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪ ١٤‐٩‬ﻭ‪ ١٥‐٩‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ‪ ٢‬ﻭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ‪ ٣‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻫﺮ ﻛﻼﺱ ﮔﺎﻣﻬﺎﻱ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻫﺴﺖ ﻭﻟﻲ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ‪ ،٢‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮﻝﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪ ،٣‬ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﻭ ﺳﭙﺲ ﺿﻮﺍﺑﻄﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻣﻬﺎﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺷﻜﺎﻝ ‪ ١٤‐٩‬ﻭ ‪ ١٥‐٩‬ﻓﻘﻂ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺧﻴﻠﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻭ ﻳﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢١٤‬‬

‫ﺳﺮﺑﺎﺭ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ‬

‫ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬

‫ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺘﻦ ﻭ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪﺍﻗﻞ ‪ Zt‬ﻭ ‪ Zb‬ﻻﺯﻡ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻘﻄﻊ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ‪e‬‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺭﺳﻢ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻣﺎﻧﻴﻞ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺠﺎﺯ ﻛﺎﺑﻞ ﻭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻠﻮﻙ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ‬

‫ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٤‐٩‬ﻓﻠﻮﭼﺎﺭﺕ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﮐﻼﺱ ‪ ١‬ﻭ ‪٢‬‬

‫‪٢١٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺳﺮﺑﺎﺭ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ‬

‫ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬

‫ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺘﻦ ﻭ ﺗﻨﺶﻫﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻘﻄﻊ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﯽ ﻧﻬﺎﻳﯽ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬

‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺍﺿﺎﻓﯽ‬

‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺶﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﻠﻮﻙ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ‬

‫ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٥‐٩‬ﻓﻠﻮﭼﺎﺭﺕ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﮐﻼﺱ ‪٣‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢١٦‬‬

‫‪ ١١‐٩‬ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬

‫ﺑﺮﺧﻲ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﺛﺮ ﺑﮕﺬﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻡ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺎﺭﻱﺷﺪﻥ ﻳﺎ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻧﺸﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺻﺪﻕ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻓﺮﺽ ﮐﺮﺩ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺭﺿﺎ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Mu ≥ (fpt + ٠/٦ fcu١/٢) I / y‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ fpt‬ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺟﻪ ﻛﺸﺸﻲ ﻋﻀﻮ )ﺩﺭﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ y‬ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ( ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﻗﻮﻉ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺍﻓﺖﻫﺎ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺗﻚ ﺗﻚ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺰﻭﻡ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕﻴﺮﻱ ﻭﺗﺮﺍﻛﻢ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﻴﻦ ﻏﻼﻑ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﻌﺪ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ‪.٥ mm‬‬
‫ﺏ( ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻏﻼﻑ‪.‬‬
‫ﺝ( ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻏﻼﻑ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺩﻭ ﺭﺩﻳﻒ ﻏﻼﻑ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻓﻀﺎﻱ ﺑﻴﻦ ﻏﻼﻓﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺭﻭﺩ ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﻭﻳﺒﺮﺍﺗﻮﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺷﻮﺩ ﻭ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﻓﻘﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻴﻦ ﻏﻼﻓﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶﮐﺸﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻴﻢ ﺩﻭﻣﻘﺪﺍﺭ‪،‬‬
‫ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﻌﺪ ﺳﻨﮕﺪﺍﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ‪ ٥mm‬ﻭ ﻳﺎ ﻗﻄﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﻏﻼﻑ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺷﻜﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮﺩ ﺑﺮ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻏﻼﻑ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﺘﺮﻛﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﭘﺮﺗﺎﺏ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎ‬
‫ﻏﻼﻑ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٤‐٩‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻭ ﺷﻌﺎﻉ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻏﻼﻑ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺧﺮﺩ ﺷﺪﻥ ﺑﺘﻦ ﺑﻴﻦ ﻏﻼﻓﻬﺎﻱ ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺷﻜﻞ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﻴﻦ‬
‫ﻏﻼﻓﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٥‐٩‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٢١٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎ ﻏﻼﻑ ﻫﺎ ﻭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﺩﻭﺍﻡ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٣‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺍﻏﻠﺐ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻗﻔﺴﯽ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺯﻳﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫)ﺍﻟﻒ( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻏﻼﻑﻫﺎﻱ ﭘﺲﻛﺸﻴﺪﮔﻲ‪،‬‬
‫)ﺏ( ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ‪،‬‬
‫)ﺝ( ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﻋﻀﻮ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻗﺎﻟﺐ‪،‬‬
‫ﻗﺒﻞ ﺍﺯﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻋﻀﻮ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫)ﺩ( ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺑﺎﺭ ﺗﺼﺎﺩﻓﻲ‪) .‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺗﺮﺟﻴﺤ ﹰﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﻧﺮﻡ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪(.‬‬
‫ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺩﺭﺑﺨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺁﺭﺍﻳﺶ ﻗﻔﺲ‬
‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٦‐٩‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١٦ ‐ ٩‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢١٨‬‬
‫‪٢١٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١٠‬ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬

‫‪ ١‐١٠‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻨﻲ‬
‫ﺩﺭﺟﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪) ١‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺭﺍ ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺷﻜﻞ ‪١‐١٠‬‬
‫)ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﺓ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺩﺍﻝ ﺭﻓﺘﺎﺭ‬
‫ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﹰﺍ ﺑﺤﺚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻴﺮﻫﺎ ﻃﻮﺭﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﻭﺯﻥ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺧﻴﺲ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺳﺨﺖ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ﻳﻚ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺑﺮﺷﻲ ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﻮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٢٢‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١‐١٠‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﯼ ﻣﺮﮐﺐ‬

‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻴﺮ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﻛﻮﭼﻚ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻃﻊ "‪ T‬ﻭﺍﺭﻭﻧﻪ" ﻳﺎ "‪ "TOP-HAT‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٢‐١٠‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ‬

‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٢‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺩ( ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻀﻮ ﻣﺮﻛﺐ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪) ٢‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺵ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺑﻴﺎﻥ‬
‫ﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺭ‪ ،‬ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪)٢‐١٠‬ﺏ( ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﻭﻗﺘﻲ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺵ ﻭ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ‪ M d‬ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺳﺨﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺑﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻳﻚ ﺗﻨﺶ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺯﻳﻌﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪)‐٢‐١٠‬ﺝ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎ ﺗﺌﻮﺭﻱﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺧﻤﺶ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪٢٢٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﻬﺎﺋﻲ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪)٢‐١٠‬ﺩ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺍﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﺁﺛﺎﺭ ﻗﻮﺍ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪)٢‐١٠‬ﺏ( ﻭ ‪) ٢‐١٠‬ﺝ( ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‬
‫ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎﺱ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻴﺮ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﻳﻚ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﻝ ﻓﻘﻂ ﻭﻗﺘﻲ ﺗﻨﺶ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢‐١٠‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﮐﺐ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٣‐١٠‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١٠‬‬
‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐١٠‬ﻳﻚ ﺩﺍﻝ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﻳﻚ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭﺟﺎ‬
‫‪kg‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺩﻫﺎﻧﺔ ﺗﻴﺮ ‪ ۵‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺭ‪) ۵ ۲ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫‪m‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻓﺘﻬﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺧﺎﻟﺺ ﻫﺮ ﺭﺷﺘﻪ )ﻭﺍﻳﺮ( ‪ ١٩/٤ kN‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٢٤‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮﻫﺎ‪:‬‬

‫‪A c = ۱/ ۱۳ ×۱۰ mm‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪I = ۷ / ۵ ×۱۰۸ mm ۴‬‬

‫‪Z t = Z b = ۶ / ۰×۱۰۶ mm ۳‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫‪ =۱۲۵ − ۴۰ = ۸۵mm‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ﻫﺮ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﺍﻟﻒ( ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪۰ / ۱۱۳ × ۲۴ = ۲ / ۷‬‬ ‫‪N m‬‬
‫) ‪(۲ / ۷ × ۵ / ۰‬‬
‫‪۲‬‬
‫= ‪Mi‬‬ ‫‪= ۸/۴‬‬ ‫‪N m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻫﻤﺔ ﺍﻓﺘﻬﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪βPi = ۶ ×۱۹ / ۴‬‬
‫‪= ۱۱۶ / ۴ kN‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬
‫‪۱۱۶ / ۴ × ۱۰۳ ۱۱۶ / ۴ × ۸۵ ×۱۰۳ ۸ / ۴ ×۱۰۶‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۱ / ۱۳ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۶ × ۱۰۶‬‬ ‫‪۶ × ۱۰۶‬‬
‫‪= ۱ / ۰۳ − ۱ / ۶۵ + ۱ / ۴ = ۰ / ۷۸ N mm۲‬‬
‫‪f b = ۱ / ۰۳ + ۱ / ۶۵ − ۱ / ۴ = ۱ / ۲۸ N mm۲‬‬
‫ﺏ( ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺗﻴﺮ )ﻫﺮ ﺗﻴﺮ ﻣﻨﻔﺮﺩﹰﺍ ﺍﻳﻦ ﻭﺯﻥ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‬
‫‪۲‬‬
‫‪M d = ۸ / ۴ + ۰/ ۰۷۵ ×۰/ ۶ × ۲۴ × ۵‬‬ ‫‪= ۱۱/ ۸ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺠﺪﺩﹰﺍ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‬
‫‪۱۱ / ۸ × ۱۰۶‬‬
‫‪f t = ۱ / ۰۳ − ۱ / ۶۵ +‬‬
‫‪۶ × ۱۰۶‬‬
‫‪= −۰ / ۶۲ + ۱ / ۹۷ = ۱ / ۳۵ N mm۲‬‬
‫‪f b = ۱ / ۰۳ + ۱ / ۶۵ − ۱ / ۹۷ = ۰ / ۷۱ N mm۲‬‬
‫‪٢٢٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺝ( ﺳﺮﺑﺎﺭ ‪ ۵ kN / m ۲‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﭘﺲ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺳﻄﻮﺡ ﺭﺍ ﺣﻮﻝ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪.‬‬
‫)‪(۱/ ۱۳ ×۱۰۵ + ۷۵ × ۶۰۰) y = (۱/ ۱۳ ×۱۰۵ ×۱۲۵ + ۷۵ × ۶۰۰× ۲۸۸‬‬
‫‪∴ y = ۱۷۱ mm‬‬
‫‪I comp = ۷ / ۵ ×۱۰۸ + ۱/ ۱۳ ×۱۰۵ (۱۷۱ − ۱۲۵) ۲‬‬

‫)‪+ (۷۵ × ۶۰۰‬‬

‫‪۳‬‬
‫‪+ (۷۵ × ۶۰۰)(۲۸۸ − ۱۷۱) ۲‬‬
‫‪۱۲‬‬
‫‪= ۱/ ۶۳ ×۱۰۹ mm ۴‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺑﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۵۲‬‬
‫× ‪۰/ ۶ × ۵‬‬ ‫‪= ۹ / ۴ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۹ / ۴ × ۱۰۶‬‬
‫= ‪f t ,slab‬‬ ‫‪× (۳۲۵ − ۱۷۱ ) = ۰ / ۸۹‬‬ ‫‪N mm۲‬‬
‫‪۱ / ۶۳ × ۱۰‬‬ ‫‪۹‬‬

‫‪۹ / ۴ × ۱۰۶‬‬
‫= ‪f t ,beam‬‬ ‫‪× (۲۵۰ − ۱۷۱ ) = ۰ / ۴۶‬‬ ‫‪N mm۲‬‬
‫‪۱ / ۶۳ × ۱۰‬‬ ‫‪۹‬‬

‫‪− ۹ / ۴ × ۱۰۶‬‬
‫= ‪f b ,beam‬‬ ‫‪× ۱۷۱ = −۰ / ۹۹ N mm۲‬‬
‫‪۱ / ۶۳ × ۱۰‬‬ ‫‪۹‬‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶﻫﺎﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ)‪ (٤‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٢٦‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٤‐١٠‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١٠‬‬

‫ﺑﻴﺸﻴﻨﺔ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ ﻭﻟﻲ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺰﻳﺘﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ T‬ﻭﺍﺭﻭﻧﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪﺍﻱ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻤﻞ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ ‪ Mi‬ﻭ ‪ Md‬ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ Ms‬ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﺩﺍﻝ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﻴﺮﻱ ﻛﻪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺮﻛﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺎﻁ ﺷﺪﻥ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺗﺎ ‪ %٥٠‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٣‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻝ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﻣﺤﺎﻁ ﺷﻮﺩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪) ١‐١٠‬ﺍﻟﻒ(‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﻪ ‪ %٢٥‬ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺷﻮﺩ‪ (.‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻛﻒ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻨﺘﺮﻝ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻝ ﺩﺭﺟﺎ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐١٠‬ﺩﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﺲ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻋﻤﻖ ﺧﻮﺩﺵ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐١٠‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﻱ ﺍﺯ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﺭﺟﺎ‬
‫ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺶ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺯﻳﺮ ﺗﺎﺭ‬
‫ﺧﻨﺜﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٢٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١٠‬‬
‫ﻳﻚ ﭘﻞ ﺑﺎ ﻋﺮﺷﻪ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ۱۵‬ﻣﺘﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ‪T‬‬
‫ﻭﺍﺭﻭﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﺮﺽ ﺑﺎﻝ ‪ ۵۰۰mm‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ‪ ۸۴۵mm‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺗﻴﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻓﺘﻬﺎ ‪ ۱۱۴۰kN‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﺳﺮﺑﺎﺭ ‪.۱۲ N m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٥‐١٠‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ‪ T‬ﻭﺍﺭﻭﻧﻪ‪:‬‬
‫‪I b = ۷ / ۷۸ ×۱۰ mm‬‬
‫‪۹‬‬ ‫‪۴‬‬

‫‪A c = ۱/ ۴۷ ×۱۰۵ mm ۲‬‬

‫‪Z t = ۱۹ / ۲ ×۱۰۶ mm ۳‬‬
‫‪Z b = ۲۶ / ۹۱×۱۰۶ mm ۳‬‬
‫‪w = ۳/۵‬‬ ‫‪N m‬‬
‫ﺍﺯ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪y = ۲۸۹ mm‬‬
‫‪e = (۲۸۹ − ۹۰) = ۱۹۹ mm‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٢٨‬‬

‫ﻭﺯﻥ ﻭﺍﺣﺪ ﻃﻮﻝ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‪:‬‬

‫‪(۰ / ۵ × ۰ / ۸۴۵ − ۰ / ۱۴۷ ) × ۲۴ = ۶ / ۶‬‬ ‫‪N m‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱۵‬‬
‫× ‪Mi = ۳ / ۵‬‬ ‫‪= ۹۸ / ۴ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺵ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪۱۱۴۰ ×۱۰۳ ۱۱۴۰ ×۱۰۳ ×۱۹۹ ۹۸ / ۴ ×۱۰۶‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۱/ ۴۷ ×۱۰۵‬‬ ‫‪۱۹ / ۲ ×۱۰۶‬‬ ‫‪۱۹ / ۲ ×۱۰۶‬‬
‫‪= ۷ / ۷۶ − ۱۱ / ۸۲ + ۵ / ۱۳ = ۱/ ۰۷ N mm۲‬‬
‫‪۱۹ / ۲‬‬
‫( × ) ‪f b = ۷ / ۷۶ + (۱۱ / ۸۲ − ۵ / ۱۳‬‬ ‫‪) = ۱۲ / ۵۳ N mm۲‬‬
‫‪۲۶ / ۹۱‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺯﻥ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‪:‬‬
‫‪۱۵ ۲‬‬
‫×‪۶/۶‬‬ ‫‪= ۱۸۵ / ۶ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻟﻨﮕﺮ ‪: M d‬‬
‫‪۱۸۵ / ۶ × ۱۰‬‬ ‫‪۶‬‬
‫‪f t = ۱ / ۰۷ +‬‬ ‫‪= ۱۰ / ۷۴ N mm۲‬‬
‫‪۱۹ / ۲ × ۱۰‬‬‫‪۶‬‬

‫‪۱۸۵ / ۶ ×۱۰۶‬‬
‫‪f b = ۱۲ / ۵۳ −‬‬ ‫‪= ۵ / ۶۳‬‬ ‫‪N mm۲‬‬
‫‪۲۶ / ۹۱ × ۱۰۶‬‬
‫ﺳﺮﺑﺎﺭ ‪ ۱۲ kN m‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺍﺑﻌﺎﺩ ‪ ۸۴۵ × ۵۰۰ mm‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪y = ۴۲۳ mm‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۸۴۵‬‬
‫= ‪I comp‬‬ ‫‪× ۵۰۰ = ۲ / ۵۱ × ۱۰۱۰ mm۴‬‬
‫‪۱۲‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۱۵ ۲‬‬
‫× ‪۱۲‬‬ ‫‪= ۳۳۷ / ۵ kN.m‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪٢٢٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺤﺖ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬

‫‪۳۳۷ / ۵ × ۱۰ × ۴۲۳‬‬
‫‪۶‬‬
‫= ‪f t ,slab‬‬ ‫‪= ۵ / ۶۹ N mm۲‬‬
‫‪۲ / ۵۱ × ۱۰‬‬ ‫‪۱۰‬‬

‫‪۳۳۷ / ۵ × ۱۰۶ × ۲۷۲‬‬

‫= ‪f t ,beam‬‬ ‫‪= ۳ / ۶۷ N mm۲‬‬
‫‪۲ / ۵۱ × ۱۰‬‬ ‫‪۱۰‬‬

‫‪۳۳۷ / ۵ × ۱۰۶ × ۴۲۳‬‬

‫‪f b ,beam = −‬‬ ‫‪= −۵ / ۶۹ N mm۲‬‬
‫‪۲ / ۵۱ × ۱۰۱۰‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٦‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ :‬ﺑﻴﺸﻴﻨﺔ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺩﺭ ﺧﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‪ ،‬ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﺭﺟﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﺪﻭﻝ ﺍﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﺔ ﺍﻳﻦ ﺑﺘﻦ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺗﻴﺮ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺍﺭﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺯ ﻧﺴﺒﺖ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪۰ / ۸‬‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺑﺎﻝ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺗﻴﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۳۳۷ / ۵ × ۱۰۶‬‬
‫‪f b ,slab = −‬‬ ‫‪(۴۲۳ − ۱۰۰ ) = −۴ / ۳۴ N mm۲‬‬
‫‪۲ / ۵۱ × ۱۰۱۰‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٦‐١٠‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪(N/mm٢) ٢‐١٠‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٣٠‬‬

‫ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ )‪(N/mm٢‬‬ ‫ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‬

‫‪٣/٢‬‬ ‫‪٢٥‬‬
‫‪٣/٦‬‬ ‫‪٣٠‬‬
‫‪٤/٤‬‬ ‫‪٤٠‬‬
‫‪٥‬‬ ‫‪٥٠‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐١٠‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‬

‫ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻨﻲ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٣‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﺍﺯ ﺩﺭﺟﺔ ‪٣٠‬‬
‫ﻭ‪ ٥٠‬ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ١٠ N/mm٢‬ﻭ ‪ ١٦/٦٧‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ )ﮐﻼﺱ‪ (٢‬ﺍﺯ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣/١٨ N/mm٢ ،٣‐٣‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ..‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪٥‐١٠‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐١٠‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫‪ ٣/٦ N/mm٢‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﻨﺶ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ‪ %٥٠‬ﺑﻪ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﺍﻝ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﺭ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١٠‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎﻧﺪﺍﺯﻩ ‪ ١/٨ N/mm٢‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ‪ ٥/٤ N/mm٢‬ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺸﺮﻃﻲ ﮐﻪ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ‪ (٣/١٨‐١/٨) = ١/٣٨ N/mm٢‬ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻓﺸﺎﺭﻱ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬﺍ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﻬﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮﻙ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻣﺠﺎﻭﺭﺵ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺁﻥ ﻣﺮﺍﻋﺎﺕ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺭﺍ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻭ‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺁﻥ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺭﻭﻳﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪) ٧‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬
‫ﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻛﻪ ‪ BS ٨١١٠‬ﺫﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٣١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٣‐١٠‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٧‐١٠‬ﺍﻟﻒ(‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪﹰﺍ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٧‐١٠‬ﺏ(‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٧‐١٠‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٣٢‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐١٠‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ ‪ f pu = ۱۷۷۰ N mm۲ :‬ﻭ ‪f pe = ۹۹۰ N mm ۲‬‬
‫ﻭ ‪ A ps = ۱۱۵۲mm ۲‬ﻭ ‪ E s = ۱۹۵ kN mm۲‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٨‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪۹۹۰‬‬
‫= ‪ε pe‬‬ ‫‪= ۰ / ۰۰۵۰۸‬‬
‫) ‪(۱۹۵ × ۱۰۳‬‬
‫ﻓﺮﺽ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻢ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ‪ ، (ε pe + ε p ) > ε ۲ = ۰/ ۰۱۲۹‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺼﻮﺭﺕ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ‬
‫ﺗﻨﺶ‐ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٣‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ۰ / ۸۷f pu‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٨‐١٠‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺗﻨﺶ ﻭ ﮐﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١٠‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٩‐١٠‬‬
‫‪٢٣٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬

‫‪۰ / ۸۷ f pu A ps = (۰ / ۴۵ f cu A c ) slab‬‬ ‫‪+ (۰ / ۴۵ f cu A c ) beam‬‬ ‫)‪(١‐١٠‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﻝ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ A C‬ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐١٠‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬
‫‪A c ,slab = ۵۰۰(۱۵۰ + y) − ۲۰۵ y‬‬
‫‪= ۷۵۰۰۰ + ۲۹۵ y‬‬
‫‪A c ,beam = ۲۰۵ y‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١‐١٠‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۰/ ۸۷ ×۱۷۷۰×۱۱۵۲ = ۰/ ۴۵ × ۳۰(۷۵۰۰۰ + ۲۹۵ y) + ۰/ ۴۵ × ۵۰× ۲۰۵ y‬‬
‫‪∴ y = ۸۹ mm‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻛﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺟﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﺤﻞ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺭﺍ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫) ‪(۱۵۰ + ۸۹‬‬
‫=‪x‬‬ ‫‪= ۲۶۵ mm‬‬
‫‪۰/ ۹‬‬
‫ﺍﺯ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻛﺮﻧﺶ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪:٨‐١٠‬‬
‫⎤ ) ‪⎡ (۷۵۵ − ۲۶۵‬‬
‫⎢ = ‪εp‬‬ ‫‪⎥⎦ × ۰ / ۰۰۳۵ = ۰ / ۰۰۶۴۷‬‬
‫⎣‬ ‫‪۲۶۵‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ε pb = ε pe + ε p = ۰ / ۰۰۵۰۸ + ۰ / ۰۰۶۴۷ = ۰ / ۰۱۱۵۵‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻛﺮﻧﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ‪ ۰/۰۱۲۹‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻓﺮﺽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺟﺎﺭﻱ ﺷﺪﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﻴﻦ ‪ ε pb‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‐ﻛﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٤‐٣‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ‬
‫ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ۲۵۸ mm‬ﻭ ‪y = ۸۲ mm‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﺍﺯ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻓﺸﺎﺭﻱ‪:‬‬
‫‪A c ,slab = ۷۵۰۰۰ + ۲۹۵ × ۸۲ = ۰ / ۹۹ × ۱۰۵ mm۲‬‬
‫‪A c ,beam = ۲۰۵ × ۸۲ = ۱ / ۶۸ × ۱۰۴ mm۲‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٣٤‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻄﻮﺡ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ۱۰۳mm‬ﻭ ‪ ۱۹۱mm‬ﺍﺯ ﺑﺎﻻﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫)‪M u = [۰/ ۹۹ ×۱۰۵ ×۰/ ۴۵ × ۳۰(۷۵۵ − ۱۰۳‬‬
‫‪+ ۱/ ۶۸ ×۱۰۴ ×۰/ ۴۵ × ۵۰× (۷۵۵ − ۱۹۱)] ×۱۰−۶‬‬
‫‪= ۱۰۸۴ / ۶ kN.m‬‬
‫ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺿﺮﻭﺭﺕ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩﺵ ﻭ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٤‐١٠‬ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺩﺭﺟﺎ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﺍﻣﮑﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٣‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﺑﺘﻦ ﻛﻠﻴﺪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫)ﺍﺗﺼﺎﻝ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ( ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎﺱ‪ ،‬ﺑﺮﺵ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ‬
‫ﺍﺯ ﺍﺗﺼﺎﻻﺕ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺗﻴﺮ ﺭﻳﺸﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻧﻴﺰ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﻱ ﺭﺍ ﺣﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١٠‐١٠‬ﺍﻟﻒ(‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﻧﺼﻒ ﻃﻮﻝ ﺩﺍﻝ ﺩﺭﺟﺎ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪) ١٠‐١٠‬ﺏ( ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲ ﺍﻓﺘﺪ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١٠‐١٠‬ﺏ( ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١٠‐١٠‬‬
‫‪٢٣٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺍﻳﻦ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﻭ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺴﻤﺖ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺯﻳﺮﻳﻦ ﺩﺍﻝ ﺧﻄﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ‬
‫ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ )ﻳﺎ ﻛﺸﺸﻲ( ﺩﺭ ﺩﺍﻝ‪،‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻛﺸﺸﻲ ﻋﻀﻮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭﻗﺘﯽ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﺔ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺍﺯ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮ ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺿﺮﺏ ﻋﺮﺽ‬
‫ﺗﻤﺎﺱ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﻧﻘﻄﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﺳﺎﺩﻩﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﻃﻮﻝ ﻧﺼﻒ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﮔﺴﺘﺮﺩﺓ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺧﻄﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪)١٠‐١٠‬ﺏ( ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐١٠‬‬
‫ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐١٠‬ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﻫﺎﻧﺔ ﺁﻥ‬
‫‪ ۲۰m‬ﺍﺳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ‬
‫ﺯﻳﺮ ﺩﺍﻝ ﻋﺒﻮﺭ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ‪ f cu‬ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ‪ ۳۰ N mm۲‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪١١‐١٠‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٣٦‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﮐﻞ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪= ۰/ ۴۵ × ۳۰×۱۵۰۰×۱۸۰×۱۰−۳‬‬
‫‪= ۳۶۴۵ kN‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬
‫‪۳۶۴۵ × ۱۰۳‬‬
‫= ‪v h ,avge‬‬ ‫‪= ۱ / ۲۲ N mm۲‬‬
‫‪۱۰ × ۱۰ × ۳۰۰‬‬
‫‪۳‬‬

‫ﺣﺎﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﻳﻚ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪v h ,max = ۲ ×۱ / ۲۲ = ۲ / ۴۴ N mm۲‬‬

‫ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺳﻄﺢ ﺗﻴﺮ‬
‫ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎﺱ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻮﻉ ﺑﺘﻦ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻓﻮﻻﺩ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺭﺍ ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﻓﻮﻻﺩ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﻱ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫) ‪ ۱/ ۸ ( N mm ۲‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﻋﺒﻮﺭﯼ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎﺱ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﺯ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺮﺵ ﺍﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﺎ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺩﺍﺧﻠﯽ ‪ ٤٥‬ﺩﺭﺟﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪٢٣٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‬

‫‪٤٠‬‬ ‫ﻧﻮﻉ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻓﻮﻻﺩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮﮎ‬
‫‪٣٠‬‬ ‫‪٢٥‬‬
‫ﻭﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪٠/٦٥‬‬ ‫‪٠/٥٥ ٠/٤‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫‪٠/٧٥‬‬ ‫ﺧﺮﺍﺵ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺑﺮﺱ ﻳﺎ ﻗﻠﻢ ﻭ ﭼﻜﺶ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺳﻄﺢ ﺯﺑﺮ ‪٠/٦٥ ٠/٦‬‬
‫ﺑﺪﻭﻥ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺧﺸﻚ ﺷﺪﻥ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫‪٠/٨‬‬ ‫‪٠/٧٥ ٠/٧‬‬
‫ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻴﺎﺯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ ﺩﻳﺮ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪﻩ‬
‫‪٢‬‬ ‫‪١/٨‬‬ ‫‪١/٢‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫‪٢/٢‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫ﺧﺮﺍﺵ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺑﺮﺱ ﻳﺎ ﻗﻠﻢ ﻭ ﭼﻜﺶ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺳﻄﺢ ﺯﺑﺮ ‪١/٨‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺎ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻗﺒﻞ ﺧﺸﻚ ﺷﺪﻥ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫‪٢/٥‬‬ ‫‪٢/٢‬‬ ‫‪٢/١‬‬
‫ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻴﺎﺯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ ﺩﻳﺮ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪﻩ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ )‪ (٢‐١٠‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺠﺎﺯ )‪(N/mm٢‬‬

‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ‪ ، A h ،‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫‪۱۰۰۰ b c v h‬‬
‫= ‪Ah‬‬
‫) ‪(۰ / ۸۷ f yv‬‬
‫‪N‬‬
‫‪ ۲۵۰‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ b c‬ﻋﺮﺽ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎﺱ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﮔﺮ ‪ f yv‬ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺎﻣﻮﺕ‬
‫‪mm۲‬‬
‫‪۱۰۰۰ × ۳۰۰ × ۲ / ۴۴‬‬ ‫‪mm۲‬‬
‫= ‪Ah‬‬ ‫‪= ۳۳۶۶‬‬
‫) ‪(۰ / ۸۷ × ۲۵۰‬‬ ‫‪m‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺩﻭ ﺑﺘﻦ ﺍﺯ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‪ R١٦‬ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺎ ﻣﺮﻛﺰ‪ ۱۱۵mm ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺁﻥ‬
‫‪ ۳۴۹۷ mm۲ m‬ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٣٨‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﺩﻭﺭ ﺷﺪﻥ ﺍﺯ‬
‫ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﮐﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘ ﹰﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺍﺳﻤﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ‪ ٠/١٥%‬ﺳﻄﺢ‬
‫ﺗﻤﺎﺱ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ‪ T‬ﺷﻜﻞ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪ ٤‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﻭ ﻳﺎ ‪ ۶۰۰mm‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٤‐١٠‬ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺳﻤﻲ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۰ / ۱۵‬‬ ‫‪۲‬‬
‫( = ‪Ah‬‬ ‫‪) × ۱۰۰۰ × ۳۰۰ = ۴۵۰ mm‬‬
‫‪۱۰۰‬‬ ‫‪m‬‬
‫ﻭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺎﻣﻮﺕ ‪ ۸۹۰mm ،R١٦‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍ ﺯ ‪ ۴ ×۱۸۰ = ۷۲۰mm‬ﻳﺎ‬
‫‪ ۶۰۰mm‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺍﺳﻤﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ‪ R١٦‬ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۶۰۰mm‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﻧﺤﻮﺓ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻥ ﻧﻮﻉ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﺑﻴﻦ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺭﻭﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺭ ﻟﺒﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﺎﻝ ﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺑﺎﻝ ﭘﺎﻳﻴﻨﯽ ﺿﺮﻭﺭﺗﻲ‬
‫ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻋﻤﻮﻣ ﹰﺎ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻓﻘﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮﻝ‬
‫ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ ﺑﻪ‬
‫)‪ Federation Internationale de la Preccontrainte(١٩٨٢‬ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٢‐١٠‬ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﯽ‬

‫‪٢٣٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٥‐١٠‬ﺑﺮﺵ ﻗﺎﺋﻢ‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻝ‪ :‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ)ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ( ﺑﺎﺭ ﻭﺯﻥ ﺑﺘﻦ ﺧﻴﺲ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﺩﻭﻡ‪ :‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻴﺮ ﻣﺮﻛﺐ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻝ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٧‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﺻﻼﺣﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺷﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٥‐١٠‬‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺗﻴﺮ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺗﻴﺮ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺧﻤﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻝ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪N‬‬
‫‪ ۷ / ۷۶‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ١‐٧‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫‪mm۲‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪A y = ۱۵ / ۵۱×۱۰۶ mm ۳‬‬
‫‪۱۰۶ / ۱×۱۰۳ ×۱۵ / ۵۱×۱۰۶‬‬
‫= ‪fs‬‬
‫‪۷ / ۷۸ ×۱۰۹ ×۱۰۵‬‬
‫‪= ۲ / ۰۱ N‬‬
‫‪mm ۲‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٣‐١٠‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪) ٢‐١٠‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪(kN‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٤٠‬‬

‫‪ ۰/ ۲۴ × ۵۰ = ۱/ ۷ N‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬﺍ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ‬ ‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺻﻠﯽ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪mm ۲‬‬
‫ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ٦‐٧‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪Vco = ۰/ ۶۷ ×۱۰۵ × ۶۹۵(۱/ ۷۲ + ۰/ ۸ ×۱/ ۷ × ۷ / ۷۶) ×۱۰−۳‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪= ۱۷۹ / ۳ kN‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﻭﻡ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻭﻝ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ١‐٧‬ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﮐﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪(۲۵۰/ ۱ − ۱۰۶ / ۱) ×۱۰۳‬‬
‫= ‪f s ,max‬‬
‫‪۰/ ۶۷ × ۵۰۰× ۸۴۵‬‬
‫‪= ۰/ ۵۱ N‬‬
‫‪mm ۲‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﻤﺮﺍﻩ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٤‐١٠‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻤﻲﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﺔ ﺗﻨﺶ‬
‫ﺍﺻﻠﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻤﻲﺍﻓﺘﺪ‪ .‬ﻣﻌﺬﺍﻟﮏ ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺮﻙ‬
‫ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ ﻛﺎﻓﻲ ﺩﻗﻴﻖ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۵ / ۵۷ N mm ۲‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫[‬ ‫]‬
‫‪۱‬‬
‫‪۵ / ۵۷ ۱‬‬
‫‪f prt = −‬‬ ‫‪+ (۵ / ۵۷ )۲ + ۴(۲ / ۳۹ )۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪= ۰ / ۸۸ N mm۲‬‬ ‫‪< ۱ / ۷۰ N mm۲‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ‪ ٠/٨‬ﺭﻭﯼ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ‪ ١/٠٤‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٢٤١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٤‐١٠‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺗﺮﮎ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١٠‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﺵ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻣﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺷﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻓﺼﻞ ‪ ٧‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ‬
‫‪ f S = V ۰/ ۶۷bh‬ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ V‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺵ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ b‬ﻭ ‪ h‬ﻋﺮﺽ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻛﻞ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ .‬ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻗﻴﺪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺗﺮﻙ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ‬
‫ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٧‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ‬
‫ﺍﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ‪ Vco‬ﻭ ‪ Vcr‬ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﻭﺵ ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ Vcr‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺧﻤﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪٧‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺁﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﻛﺸﺸﻲ ﺗﻨﺶ ﺻﻔﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﮐﻨﺪ ) ‪ (M o‬ﺍﺯ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺯﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪Md‬‬
‫‪M o = M d + (۰ / ۸f pt −‬‬ ‫‪) Z b ,comp‬‬ ‫)‪(٢‐١٠‬‬
‫‪Z b ,beam‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Z b ,comp , Z b ,beam‬ﻣﺪﻭﻝ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﻭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ f pt .‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻭ ‪ M d‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ‬
‫‪ ١٣‐٧‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٤٢‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٦‐١٠‬‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﮑﺎﺭﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺧﻤﺶ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺁﻧﻜﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ۳‬ﺍﺯ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫‪N‬‬
‫‪f pt = ۷ / ۷۶ + ۸ / ۴۳ = ۱۶ / ۱۹‬‬
‫‪mm۲‬‬
‫‪۳۰‬‬
‫( × ) ‪M d = (۳ / ۵ + ۶ / ۶‬‬ ‫‪)(۱۵ − ۳) = ۱۸۱ / ۸ kN.m‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ‪:‬‬
‫‪Z b ,comp = ۵۹ / ۵ ×۱۰۶ mm ۳‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪٢‐١٠‬‬
‫⎡‬ ‫⎤ ‪۱۸۱/ ۸ ×۱۰۶‬‬
‫‪M o = ۱۸۱/ ۸ + ⎢(۰/ ۸ ×۱۶ / ۱۹) −‬‬ ‫⎥‪۶‬‬
‫‪× ۵۹ / ۵ ×۱۰۶ ×۱۰−۶‬‬
‫⎣‬ ‫‪۲۶‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪۹۱‬‬‫×‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫⎦‬
‫‪= ۵۵۰/ ۴۷ kN.m‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪= [(۳ / ۵ + ۶ / ۶) × ۱ / ۴ + ۱ / ۶ × ۱۲ ]× ( ) (۱۵ − ۳) = ۶۰۰ / ۱ kN.m‬‬

‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺑﺮﺵ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻣﺘﺮﻱ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐١٠‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۱۵۰ /۱ kN‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺎ‬
‫ﺍﺣﺘﺴﺎﺏ ‪) b‬ﻋﺮﺽ ﺟﺎﻥ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ( ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻛﻤﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻋﻤﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﻤﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻌﻼﻭﺓ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻻﻱ‬
‫ﺁﻥ ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺳﻬﻢ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﺲ‪:‬‬
‫) ‪۱۰۰ A s (۱۰۰ × ۱۱۵۲‬‬
‫=‬ ‫‪= ۱ / ۴۵‬‬
‫‪bd‬‬ ‫) ‪(۱۰۵ × ۷۵۵‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ، ν c = ۰ / ۷۱ N mm۲ ،٢‐٧‬ﻟﺬﺍ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﺔ ‪ ١٣‐٧‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Vcr = (۱ − ۰/ ۵۵ × ۹۹۰ ۱۷۷۰) ×۰/ ۷۱×۱۰۵ × ۷۵۵ ×۱۰−۳ + ۵۵۰/ ۴۷ ×۱۵۰/۱ ۶۰۰/۱‬‬
‫‪= ۱۷۶ / ۶۶ kN‬‬
‫‪٢٤٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ Vcr‬ﻭ ‪ Vco‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪‐٧‬‬
‫‪ ٦‬ﺭﺳﻢ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻓﺼﻞ ‪ ٧‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﺭ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٦‐١٠‬ﺧﻴﺰﻫﺎ‬

‫ﺧﻴﺰ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٦‬ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺭﺩ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﻛﻼﺱ ‪ ٢،١‬ﻳﺎ ‪ ٣‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻴﺰ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺣﺎﻻﺕ )ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ( ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٧‐١٠‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٢‐١٠‬ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻴﺰ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺩﺭ ﺣﺎﻻﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۲۰۰mm‬ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺳﻮﻡ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫)ﺍﻟﻒ( ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﻱ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ‬
‫ﻭﺳﻂ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﺷﻜﺎﻝ ‪) ١٥‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺝ( ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻓﺼﻞ ‪٦‬‬
‫ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫∫ = ‪δi‬‬
‫‪L‬‬

‫‪۰‬‬
‫‪[M (M + M ) / EI]dx‬‬
‫'‬
‫‪i‬‬ ‫‪p‬‬

‫])‪= (۲ × ۵ ۶ EI)[۴(۵۴ / ۷ − ۰/ ۱P)(۱/ ۲۵ ) + (۸۷ / ۵ − ۰/ ۲P)(۲ / ۵‬‬

‫]) ‪+ (۲ × ۲ / ۵ ۶ EI)[(۸۷ / ۵ − ۰/ ۲P)(۲ / ۵) + ۴(۹۵ / ۷ − ۰/ ۲P)(۳ / ۱۳ ) + (۹۸ / ۴ − ۰/ ۲P)(۳ / ۷۵‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ‬
‫‪αPi = ۱۲۵۰ kN‬‬
‫‪۳۶۸۵/۱‬‬
‫‪δi = −‬‬
‫‪Ei‬‬
‫‪−۳‬‬
‫‪I = ۷ / ۷۸ ×۱۰ m , E = ۲۸ ×۱۰۶ kN m۲‬‬
‫‪۴‬‬

‫‪۳۶۸۵ / ۱‬‬
‫‪∴δi = −‬‬ ‫‪= −۰/ ۰۱۶۹ m‬‬
‫‪۷ / ۷۸ ×۱۰−۳ × ۲۸ ×۱۰۶‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٤٤‬‬

‫)ﺏ( ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١٦‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬

‫‪∫ [M ′( M‬‬ ‫‪− M i ) / EI ] dx‬‬

‫‪L‬‬
‫= ‪δd − δi‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪۰‬‬

‫] ) ‪= (۲ × ۷ / ۵ ۶ EI )[۴ (۱/ ۸۸ )(۱۳۹ / ۲) + ( ۳ / ۷۵ )(۱۸۵ / ۶‬‬

‫‪۴۳۵۷/۰‬‬
‫=‬
‫‪EI‬‬
‫‪۴۳۵۷/۰‬‬
‫= ‪∴δd − δi‬‬ ‫‪= ۰ / ۰۲ m‬‬
‫‪۷ / ۷۸ × ۱۰ − ۳ × ۲۸ × ۱۰ ۶‬‬

‫ﭘﺲ ﺧﻴﺰ ﮐﻞ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ − ۰/ ۰۱۶۹ + ۰/ ۰۲ = ۰/ ۰۰۳۱ m‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﺝ( ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪ ،‬ﻣﻤﺎﻥ ﺩﻭﻡ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫) ‪ (M s − M d‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪)١٦‐١٠‬ﺏ( ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٥‐١٠‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٧‐١٠‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٦‐١٠‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٧‐١٠‬‬

‫‪٢٤٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪[M′(M s − M d ) / EI] dx‬‬

‫‪L‬‬
‫∫ = ‪δs − δd‬‬
‫‪۰‬‬

‫])‪= (۲ × ۷ / ۵ ۶ EI)[۴(۱/ ۸۸ )(۲۵۳ / ۱) + (۳ / ۷۵ )(۳۳۷ / ۵‬‬

‫‪= ۷۹۲۲/۳ EI‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﮐﺐ ‪ ، I = ۲ / ۵۱× ۱۰−۲ m ۴‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪۷۹۲۲ / ۳‬‬
‫= ‪δs − δ d‬‬ ‫‪= ۰/ ۰۱۱۳ m‬‬
‫‪۲ / ۵۱ ×۱۰−۲ × ۲۸ ×۱۰۶‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﺎ ‪ ۱۱۴۰kN‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ δ i‬ﺗﺎ ‪ − ۰/۰۱۴۵ m‬ﻛﻢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻴﺰ ﻛﻠﻲ ﺗﺤﺖ ﮐﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪δ s = −۰/۰۱۴۵ + ۰/۰۲ + ۰/۰۱۱۳ = ۰/۰۱۶۸ m‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﺣﺪﻭﺩ‬
‫‪۸۹۰‬‬
‫ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺑﺎﺭ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ )ﺧﻴﺰ( ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٧‐١٠‬ﺭﺳﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺍﺛﺮ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٧‐١٠‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺑﺎﺭ‐ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﮑﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١٠‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٤٦‬‬

‫‪ ٧‐١٠‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯼ ﻧﺴﺒﻲ‬

‫ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺩﺍﻝ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻳﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺑﺎﻋﺚ ﺁﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ‬
‫ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﺮﻛﺐ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﺟﻤﻊ‬
‫ﺷﺪﮔﻲ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺘﻦ ﺭﻳﺰﯼ ﺩﺍﻝ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺩﺍﻝ ﺗﻨﺸﻬﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﺏ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﺗﻴﺮ ﺍﺳﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﻢ ﻣﺸﻜﻞ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﯽ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻭﺍﺭﺩ‬
‫ﺷﺪﻥ ﻫﺮ ﺑﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺗﻴﺮ )ﺑﻪ ﺩﻻﻳﻞ ﻓﻮﻕ( ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﺧﺰﺷﯽ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﺧﺰﺷﻲ ﺗﻴﺮ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺩﺍﻝ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﺧﺰﺷﻲ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ﺧﺰﺷﻲ ﺑﻴﻦ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻣﺮﻛﺐ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺛﺮ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﺮﺷﺔ ﭘﻠﻬﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺩﺭﺟﻪ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ‬
‫ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻣﺮﻛﺒﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﻘﻒ ﺑﺎﻡ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﮔﺮﻡ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﻨﻚﺗﺮ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ‬
‫)ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ( ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٤٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٨‐١٠‬ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ‬

‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻄﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻭﺵ ﺭﺍ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺧﺰﺵ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﻣﺎﻳﻲ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐١٠‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺍﻝ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ‬
‫‪ δ sh‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﺮﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ‬
‫ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻨﺶ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﺔ ‪ T = ε sh × A c ,slab × E c ,slab‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ E c ,slab , A c ,slab‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻭ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ εsh .‬ﻛﺮﻧﺶ ﺁﺯﺍﺩ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻨﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻋﺪﺩﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﺔ ﻗﻴﺪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ‬
‫ﺭﺳﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ )ﺷﻜﻞ‪ .(١٩‐١٠‬ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻛﺸﺸﻲ ‪ T‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﻝ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩ‪،‬‬
‫ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﻃﻮﻝ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺧﺎﻟﺺ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﻭﻱ ﻋﻀﻮ ﻣﺮﻛﺐ ﻓﻘﻂ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺧﻼﻑ ﺟﻬﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺭﻭﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻋﻤﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ ‪ T × e s‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺗﻴﺮ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ‪ es‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺩﺍﻝ ﻭ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‪ ٢٠ ‐١٠‬ﺁﻣﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٤٨‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٩‐١٠‬ﺑﺮﺍﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢٠‐١٠‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٨‐١٠‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺷﻜﻞ ‪ ٢١‐١٠‬ﻛﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺁﻥ ‪ ۲۰‬ﻣﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻛﺮﻧﺶ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ ‪ ۱۰۰×۱۰−۶‬ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ E c .‬ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪ ۲۸ kN mm۲‬ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪٢٤٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٢١‐١٠‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻝ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪A c,slab = ۱۵۰۰×۱۵۰ = ۲ / ۲۵ ×۱۰ mm‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪∴ T = ۱۰۰×۱۰−۶ × ۲۸ ×۱۰۳ × ۲ / ۲۵ ×۱۰۵ ×۱۰−۳ = ۶۳۰ kN‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ‪:‬‬
‫‪− ۶۳۰ ×۱۰۳‬‬
‫‪= −۲ / ۸۰ N mm۲‬‬
‫‪۲ / ۲۵ ×۱۰۵‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ‪:‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱۷۵‬‬
‫× ‪A c,beam = ۲ × ۲۰۰× ۵۰۰ + ۱۵۰× ۹۵۰ + ۴‬‬ ‫‪= ۴ /۰۴ ×۱۰۵ mm۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ‪:‬‬
‫‪۶۳۰ ×۱۰۳‬‬
‫=‬ ‫‪= ۱/ ۵۶ N mm۲‬‬
‫‪۴ / ۰۴ ×۱۰‬‬ ‫‪۵‬‬

‫ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﮐﺐ ‪ ۵۵۷mm‬ﺍﺯ ﺑﺎﻻﯼ ﺩﺍﻝ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺩﺍﻝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﮐﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ (۵۵۷ − ۷۵) = ۴۸۲mm‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪= ۶۳۰×۰/ ۴۸۲ = ۳۰۳ / ۷ kN.m‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﮐﺐ ‪ . I comp = ۱/ ۷ ×۱۰۱۱ mm ۴‬ﭘﺲ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﯼ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺑﻴﻦ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻌﺪﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٥٠‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢٢‐١٠‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٨‐١٠‬‬

‫‪۳۰۳ / ۷ ×۱۰۶ × ۵۵۷‬‬

‫= ‪f t ,slab‬‬ ‫‪= ۱/ ۰۰ N mm۲‬‬
‫‪۱/ ۷ ×۱۰‬‬ ‫‪۱۱‬‬

‫‪۳۰۳ / ۷ ×۱۰۶ × ۴۰۷‬‬

‫= ‪f b ,slab = f t ,beam‬‬ ‫‪= ۰/ ۷۳ N mm۲‬‬
‫‪۱/ ۷ ×۱۰۱۱‬‬
‫‪۳۰۳ / ۷ ×۱۰۶ × ۹۴۳‬‬
‫‪f b ,beam = −‬‬ ‫‪= −۱/ ۶۸ N mm۲‬‬
‫‪۱/ ۷ ×۱۰‬‬ ‫‪۱۱‬‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٢‐١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ ٨‐١٠‬ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎ ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﻫﺎ‬

‫ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ ﻣﺨﺼﻮﺻ ﹰﺎ ﺩﺭ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺯﻳﺮ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺪﺕ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﺯ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﭘﻠﻲ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﺟﺎﺩﻩ ﻳﺎ ﺭﺍﻩﺁﻫﻦ ﺷﻠﻮﻍ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﻳﻚ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻴﺎﻧﯽ ﻣﻮﻗﺖ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺪﺕ ﺳﺎﺧﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻣﻘﺮﻭﻥ ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬
‫ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺗﻴﺮ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﻴﺮ ﻭﺯﻥ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﺮ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪٢٥١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢٣‐١٠‬ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻮﻗﺖ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢٤‐١٠‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻮﻗﺖ‬

‫ﺗﻴﺮﻱ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻮﻗﺖ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٣‐١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﻴﺮ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻱ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٤‐١٠‬ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻮﻗﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺭﻳﺨﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪) ٢٤‐١٠‬ﺏ( ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﺧﻮﺏ ﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬
‫ﺑﺎﺭ ﺩﺍﻝ ﺭﻭﻱ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺩﻭ ﺳﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﺳﺮﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ )ﺑﺮﺭﻭﻱ ﺳﺎﺯﻩ( ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬
‫)ﺷﻜﻞ‪٢٤‐١٠‬ﺝ( ﺍﮔﺮ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺗﻨﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫ﻣﻨﻔﯽ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﻲﺑﺮﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻭﺍﺿﺢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎﻱ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺣﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺁﻥ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﺰﻳﺖ ﻫﺎﯼ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻭﻟﯽ ﺑﻄﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ‪ ٢‬ﻳﺎ ‪ ٣‬ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺪﺕ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻉ ﺩﻳﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺍﺯ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎﺩﻩ ﺍﻭﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻭﺻﻞ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺍﺳﺖ ﺑﻄﻮﺭﻳﻜﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺳﺮﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺳﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺖ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٥‐١٠‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻭﺯﻥ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺍﻝ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﯽﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﻃﻮﺭﻱ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﻨﺪﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٥٢‬‬

‫ﺍﺯ ﻋﻀﻮ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﺮﻛﺐ ﺳﺎﺯﻩ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٥‐١٠‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻴﺮ ﭘﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻨﺸﻬﺎ )ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐٥‬ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﻣﺜﻞ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٥‐١٠‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﯽ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﺁﺭﻣﻪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻴﻠﯽ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻪ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻓﺸﺮﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺒﺤﺚ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻳﻜﺴﺮﻩ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﺰﺵ ﻭ‬
‫ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺛﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺧﺰﺵ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺧﻴﺰ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﮏ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﻴﻦ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺗﻴﺮ‬
‫ﻭ ﺧﺰﺵ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﻧﺎﺷﻲﺍﺯ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻗﺎﺋﻢ ﺭﻭﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺧﻴﺰ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺩﺭ ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﻳﮏ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ‬
‫)ﺷﻜﻞ ‪ (٢٥‐١٠‬ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢٥‐١٠‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺩﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﺠﺎﻭﺭ‬

‫‪ ٩‐١٠‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬

‫ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﺿﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٩‬ﺑﻌﻤﻞ ﺁﻣﺪ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺩﺭﺟﺎ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ‪ ٧‬ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ‬
‫ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺩﺍﻝ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺣﺎﺻﻞ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺩﺭﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺩﻭ ﺗﺎ ﺍﺯ ﻫﻔﺖ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ‪.‬‬
‫‪٢٥٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺗﻴﺮ ﺑﺎﺭ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻲﺑﺮﺩ‬
‫ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪﺍﻱ ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪) ٢‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪αPi‬‬ ‫‪αPi e‬‬ ‫‪Mi‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪≤ f max‬‬
‫'‬
‫)‪(٣‐١٠‬‬
‫‪A c ,beam Z b ,beam Z b ,beam‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ A c ,beam‬ﻭ ‪ Z b ,beam‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻭﻗﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺍﺛﺮ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ) ‪ (M S − M d‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪β Pi‬‬ ‫‪β Pi e‬‬ ‫‪Md‬‬ ‫) ‪(M s − M d‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪≥ f min‬‬ ‫)‪(٤‐١٠‬‬
‫‪A c , beam Z b , beam Z b , beam‬‬ ‫‪Z b , comp‬‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Z b ,comp‬ﻣﺪﻭﻝ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﻛﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪﻫﺎﻱ‪ ٣‐١٠‬ﻭ ‪ ٤‐١٠‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪α(M s − M d‬‬
‫≥ ‪Z b ,comp‬‬ ‫)‪(٥‐١٠‬‬
‫‪(β f‬‬ ‫'‬
‫‪max‬‬ ‫) ‪− αf min ) + (۱ Z b ,beam ) (β M i − αM d‬‬
‫ﺣﺪﻭﺩ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻳﮏ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫'‬
‫‪( Z t ,beam f min‬‬ ‫) ‪− Mi‬‬
‫≥ ‪Pi‬‬ ‫)‪‐٦‐١٠‬ﺍﻟﻒ(‬
‫]‪α[( Z t ,beam A c ,beam ) − e‬‬
‫ﮐﻪ ﺍﺯ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺶ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﻭ‬
‫}]) ‪{f + (M s Zb ,comp ) + M d [(۱ Zbeam ) − (۱ Zb ,comp‬‬
‫‪Pi ≥ Zb ,beam min‬‬ ‫)‪‐٦‐١٠‬ﺏ(‬
‫]‪β[( Z b ,beam A c ,beam ) + e‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪ (٤‐١٠‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻣﺨﺮﺝ ﮐﺴﺮ ﺩﺭ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪ ‐٦‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻬﺖ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻋﻜﺲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪ ﺣﺪﻭﺩ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺍﺯ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫≤‪e‬‬
‫‪Z t ,beam‬‬
‫‪+‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪(M i − Z t ,beam f min‬‬
‫) ‪′‬‬ ‫)‪‐٧‐١٠‬ﺍﻟﻒ(‬
‫‪A c ,beam‬‬ ‫‪αPi‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﯽ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪‐٦‐١٠‬ﺍﻟﻒ( ﺍﺳﺖ ﻭ‪:‬‬
‫‪۱‬‬ ‫⎡‬ ‫‪⎛ Z b,beam ⎞ Z b,beam‬‬ ‫‪⎤ Z‬‬
‫≥‪e‬‬ ‫‪⎢ Z b ,beam f min + M d ⎜⎜۱ −‬‬ ‫‪⎟+‬‬
‫⎟‬
‫)‪‐٧‐١٠‬ﺏ( ‪M s ⎥ − b ,beam‬‬
‫‪βPi‬‬ ‫⎣⎢‬ ‫‪⎝ Z b,comp ⎠ Z b,comp‬‬ ‫‪⎥⎦ A c ,beam‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﯽ ﻧﺎﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪‐٦‐١٠‬ﺏ( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ٢٥٤

‫ ﻣﺮﺍﺟﻊ‬١٠‐١٠

١. Bate, S. S. C. and Bennett, E. W. (١٩٧٦) Design of Prestressed Concrete,

Wiley, New York.
٢. Clark, L A. (١٩٧٨) Concrete Bridge Design to BS٥٤٠٠, Construction Press,
London.
٣. Fédération Thternationale de Ia Précontrainte (١٩٨٢) Shear at the Interface
of Precast and in situ Concrete, Slough.
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١١‬ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬

‫‪ ١‐١١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻫﻤﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﻭ ﺳﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺗﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺭﻭﺵ‬
‫ﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻫﺎﻱ ﻗﺒﻞ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺍﻳﻦ ﺷﺒﺎﻫﺖ‬
‫ﺩﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻋﻤﺪﻩ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﻭ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻭ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻱ ﺑﻌﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٥٦‬‬

‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﭘﻠﻬﺎﻱ ﭼﻨﺪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻳﻚ ﺣﻴﻄﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﻥ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎﺕ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪﺍﺩﻱ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺮﺍﺟﻊ ﺧﻮﺏ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻜﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻼ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١٢‬ﻣﻄﺮﺡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻭﺳﻴﻊ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﻟﻬﺎﻱ ﺗﺨﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻔﺼ ﹰ‬

‫‪ ٢‐١١‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‬

‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ۱‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻌﻴﻦ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﻁ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﻋﻀﻮ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﺸﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺩﺭﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺻﺎﺩﻕ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺁﻥ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ :‬ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻣﻌﻴﻦ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ P.e‬ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ١‬ﻳﺎ ﭘﺎﺭﺍﺯﻳﺖ‪ ٢‬ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺎﺯﻩ ﻭﺍﺭﺩ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺘﻲ ﺍﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﺑﺎﺭﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺳﺎﺯﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﺸﻮﺩ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﺮﺷﻲ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲ‪ ،‬ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﺩﺭ ﻓﺼﻠﻬﺎﻱ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭﻙ ﺑﻬﺘﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻥ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺩﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪) ١‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺛﺎﺑﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ P‬ﻭﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ‪ e‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١١‬‬
‫‪Secondary Moments‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Parasitic Moments‬‬
‫‪٢٥٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١‐١١‬ﺗﻴﺮ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢‐١١‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﻴﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻧﻤﻲ ﻛﺮﺩ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪) ۱ ‐۱۱‬ﺏ( ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨﻲ ‪ P.e‬ﺑﻮﺩ )ﺷﻜﻞ ‪) ٢‐١١‬ﺍﻟﻒ((‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﺘ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪ R‬ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻋﻜﺲﺍﻟﻌﻤﻞ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٢‐١١‬ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ‪) ۲ ‐۱۱‬ﺝ( ﻧﻴﺰ ﻧﺤﻮﻩ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺧﻄﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛‬
‫ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﻓﻘﻂ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٥٨‬‬

‫ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ )ﺷﺎﻣﻞ ﻟﻨﮕﺮﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﻟﻨﮕﺮﺛﺎﻧﻮﻳﻪ( ﺩﺭ ﻫﺮﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪) ۲ ‐۱۱‬ﺝ( ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﺑﺼﻮﺭﺕ ‪ P.y‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ‪ y‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﻜﺎﻥ ﻫﻨﺪﺳﻲ ‪y‬‬
‫ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ "ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ" ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺍﺯ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪﻥ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ‬
‫ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻓﺮﻡ ﻛﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪ ٣‐١١‬ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻭﺍﻗﻌﻲ ‪ e‬ﺑﺎ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ‬
‫ﻣﻮﺛﺮ ‪ y‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ‪ y‬ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ‪ e‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٩‬ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :٣‐١١‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١ ‐١١‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ‪ ABC‬ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺩﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ١٠‬ﻣﺘﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ١٥٠٠ kN‬ﺑﺎ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪٣٠٠ mm‬ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ‪ P.e‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ١٥٠٠× ٠/٣=٤٥٠ kN.m‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺟﻔﺖ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ‪ M‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪δ M = ML٢ / ٨EI‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ EI‬ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺗﻴﺮ ﻭ ‪ L‬ﻧﻴﺰ ﻃﻮﻝ ﺁﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‬
‫‪۴۵۰ × ۲۰۲ ۲۲۵۰۰‬‬
‫= ‪δM‬‬ ‫=‬
‫‪۸EI‬‬ ‫‪۸EI‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪ R‬ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ‪ ،‬ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪R × L۳ R × ۲۰۲ ۱۶۶ / ۷R‬‬
‫= ‪δM‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪۴۸ EI‬‬ ‫‪۴۸ EI‬‬ ‫‪EI‬‬
‫‪٢٥٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪۲۲۵۰۰ EI = ۱۶۶ / ۷R EI → R = ۱۳۵ KN‬‬
‫ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪) ٤‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺝ( ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٥ ‐١١‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻟﻨﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‬
‫ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻄﻮﺭ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﻱ ﻫﺮ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺤﺖ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ‪ MP‬ﻭ ‪ ،MF‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪) ٦ ‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﻭ )ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻘﺎﺭﻥ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﻱ ‪ MF‬ﺩﺭ ﺩﻭ‬
‫ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪ MP‬ﻭ ‪ MF‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻛﺎﺭ ﻣﺠﺎﺯﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٦‐١١‬ﺝ( ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺳﺎﺩﻩ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻳﻚ ﻟﻨﮕﺮ ﻭﺍﺣﺪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺁﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ‪ MP‬ﻭ ‪ MF‬ﻃﺒﻖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪L‬‬
‫‪۱× θ A = ∫ [ M'(MP + MF) EI ]dx‬‬
‫‪۰‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٤ ‐١١‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪(kN.m) ١‐١١‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٥ ‐١١‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١١‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٦٠‬‬

‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺳﻴﭙﺴﻮﻥ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬

‫‪θA=(L/٦EI) [(-MP+MF)(١)+٤(-MP+MF)(١/٢)] = (-MP+MF)L / ٢EI‬‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪MP = MF .:‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ‪ MP =٤٥٠ kN.m‬ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ‪ ٤٥٠ kN.m‬ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐١١‬ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻟﻨﮕﺮ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ‪ B‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٦٧٥ kN.m‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٤‐١١‬ﺝ( ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :٦ ‐١١‬ﻟﻨﮕﺮ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺟﺪﻭﻝ‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪AB‬‬ ‫‪BA‬‬ ‫‪BC‬‬ ‫‪CB‬‬
‫ﺿﺮﺍﻳﺐ ﭘﺨﺶ‬ ‫‪٠/٥‬‬ ‫‪٠/٥‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﯼ‬ ‫‪٤٥٠‬‬ ‫‪‐٤٥٠‬‬ ‫‪٤٥٠‬‬ ‫‪‐٤٥٠‬‬
‫ﺑﺎﻻﻧﺲ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬ ‫‪‐٤٥٠‬‬ ‫‪‐٢٢٥‬‬ ‫‪٢٢٥‬‬ ‫‪٤٥٠‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﮐﻞ‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪‐٦٧٥‬‬ ‫‪٦٧٥‬‬ ‫‪٠‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐١١‬ﭘﺨﺶ ﮐﻞ‬
‫‪٢٦١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺷﻜﻞ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺗﺮﻱ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٦‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺍﺯ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ P.e‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﻱ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺷﺮﻁ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺠﻬﻮﻻﺕ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١‐١١‬ﻓﻘﻂ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺗﺤﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎﺩﻩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼﻑ‬
‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻛﺸﺶ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﻣﻨﻔﻲ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﺑﺎﻻﻱ ﻋﻀﻮ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﺸﺶ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺎﻻﻱ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٧‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﺍﺑﻌﺎﺩﻱ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ٧ ‐١١‬ﺏ( ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻒ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻳﻚ ﺩﻫﻢ ﻃﻮﻝ‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :٧ ‐١١‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٦٢‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :٨ ‐١١‬ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :٩ ‐١١‬ﻟﻨﮕﺮ ﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﻣﻔﻴﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎﺯﻩ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ‬
‫ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻡ ﺍﻧﺤﻨﺎﺩﺍﺭ ﻭ ﻳﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻗﺎﺋﻤﻲ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ‬
‫ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺷﻜﻞ ‪) ٧‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪ ٨‐١١‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐١‬ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻗﺎﺋﻤﻲ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻮﺽ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ٩‐١١‬ﺑﺮ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐١١‬ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪) ٤‐١١‬ﺝ( ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺟﺪﻭﻝ‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪AB‬‬ ‫‪BA‬‬ ‫‪BC‬‬ ‫‪CB‬‬
‫ﺿﺮﺍﻳﺐ ﭘﺨﺶ‬ ‫‪٠/٥‬‬ ‫‪٠/٥‬‬
‫ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻟﻨﮕﺮ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬ ‫‪‐٤٥٠‬‬ ‫‪‐٢٢٥‬‬ ‫‪٢٢٥‬‬ ‫‪٤٥٠‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﮐﻞ‬ ‫‪‐٤٥٠‬‬ ‫‪‐٢٢٥‬‬ ‫‪٢٢٥‬‬ ‫‪٤٥٠‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪٢‐١١‬‬
‫‪٢٦٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪١٠ ‐١١‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١١‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٠‐١١‬ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪١٠٠٠‬‬
‫‪ kN‬ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ ﻃﺒﻖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪w = p/rps :‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪w١ = ۱۰۰۰ ۹۳/۷۴ = ۱۰/۷ kN/m‬‬
‫‪w٢ = ۱۰۰۰ ۳۷/۴۵ = ۲۶/۷ kN/m‬‬
‫‪w٣ ۱۰۰۰ ۹/۳۸ = ۱۰۶/۶ kN/m‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١١‐١١‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :١١ ‐١١‬ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪(kN/m) ٢‐١١‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٦٤‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :١٢ ‐١١‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪(kN.m) ٢‐١١‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :١٣ ‐١١‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١١‬‬

‫ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٢‐١١‬ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٣‐١١‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺪﺩﹰﺍ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪﻥ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ‬
‫ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺷﻜﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ٢‐١١‬ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺍﮔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺑﺎﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺍﺯ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎﺯﻩ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻛﺜﺮ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺎﻻﺕ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺯﻳﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ‐١ :‬ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻛﺎﻣﻞ‪ ‐٢ .‬ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ‬
‫ﻣﺠﺎﻭﺭ ﻳﻜﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺑﻘﻴﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑﻲ ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎﻱ ﺍﻓﻘﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺩﺭﺟﻪ ﺳﻮﻡ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٢٦٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٣‐١١‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﻭ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﯽ‬

‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻗﺒﻞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ‪ ١‬ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪﻥ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺷﻜﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁﻥ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪) ١٤‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﻭ )ﺏ( ﺩﺭ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪) ١٤‐١١‬ﺏ( ﺍﺯ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﯽ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺷﻜﻞ ‪) ١٤‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ‪) ١٥ ‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﻭ )ﺏ(‬
‫ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭﻟﻲ ﺑﻌﻠﺖ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺷﻴﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ‬
‫ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺑﺘﻦ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﺣﺎﻟﺖ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎﻱ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻫﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻫﻤﺴﺎﻥ ﺑﻮﺩﻥ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﺩﻭ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻜﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :١٤ ‐١١‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺧﻄﻲ‬

‫‪Line of pressure ١‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٦٦‬‬

‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٤‐١١‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻱ‪ ،‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻳﻚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻧﺤﻨﺎﻱ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪ ٧‐١١‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﻣﺤﻞ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻒ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺟﺰﺋﻲ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﺧﻄﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻲ ﺩﺭ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺟﺰﺋﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎﻻ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻛﻠﻲ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻲ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺻﻼﺡ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﺪﻭﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ‪) ٦‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺗﺎ )ﺩ( ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮﻝ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺭﺍ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﺠﺎﺯ ﺗﺌﻮﺭﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﺩﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻣﻜﺎﻥ ﺁﺯﺍﺩ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﻋﻀﻮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﺩﺭ ﺗﻤﺎﺱ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﻴﺮ ﻭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻧﻴﺰ ﻛﻢ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻛﻪ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﻭ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨﻲ ‪P.e‬‬
‫ﻭ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ "ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ‪ "١‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻤﺎﻡ‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭﻟﻲ ﺍﻛﺜﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻧﺎﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﻲ ﺷﻤﺎﺭﻱ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻟﺰﻭﻣﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻲ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺳﺎﺩﻩ ﺷﺪﻥ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﺎﻱ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻟﺰﻭﻡ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻔﻴﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Concordant profile ١‬‬

‫‪٢٦٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺣﺎﻝ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺷﻜﻞ ‪) ١٦‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﻛﻞ ﻃﻮﻝ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١٦‐١١‬ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺷﻜﻠﻲ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺷﻜﻞ ‪) ١٦‐١١‬ﺏ( ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ‬
‫‪) ١٦‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎﺭ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻋﻀﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ ‪) ١٦‐١١‬ﺏ( ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﻗﺎﺋﻢ ﺻﻔﺮ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ‬
‫ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﻳﻚ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﺎﻱ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ‬
‫ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺭﻭﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :١٦ ‐١١‬ﺗﻴﺮ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﺎ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ١٥ ‐١١‬ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﯽ )‪(kN‬‬

‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٦٨‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐١١‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٧‐١١‬ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ‪ ،٥٠٠kN‬ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻥ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ ١٢ kN/m‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١٨‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻛﺮﺩﻥ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺷﻜﻞ ‪) ١٨‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺑﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪) ١٨‐١١‬ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﺍﻳﻦ‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﻜﺎﻥ ﺧﻂ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻄﻲ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺷﻜﻞ ‪) ١٨‐١١‬ﺏ( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪١٧ ‐١١‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :١٨ ‐١١‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮ ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐١١‬‬

‫‪٢٦٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺭﻭﺵ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﻀﻮ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮﺩﻥ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺷﻜﻞ ‪) ١٨‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺮ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ ٤‐١١‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺤﺮﻙ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺁﻥ ﻣﻘﻄﻊ ﺷﻮﺩ ﻳﻚ‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺷﻜﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮﻥ ﺑﺎ ﺯﻳﺎﺩ ﺷﺪﻥ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺤﺮﻙ ﺑﻪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻩ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻱ ﻣﻔﺼﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻋﻀﻮ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺭ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ "ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ" ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻳﻨﺪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺭﻭﺵ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﻓﻮﻻﺩﻱ‪ ،‬ﭼﻮﺑﻲ ﻭ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺗﺎﺭﻳﺨﭽﻪ ﻛﻠﻲ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺗﺌﻮﺭﻳﻚ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪Coutie & Kong ،Coates‬‬
‫)‪ (١٩٨٠‬ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﻬﻤﻲ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS ٨١١٠‬ﺩﺭ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٧٠‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪١٩ ‐١١‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٢٠ ‐١١‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬

‫ﺣﺎﻝ ﺗﻴﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺷﻜﻞ ‪) ١٩‐١١‬ﺍﻟﻒ( ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪٢٠ kN/m‬‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﻄﻲ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﻪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ‪) ١٩‐١١‬ﺏ( ﻣﻲ ﺭﺳﻴﻢ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺍﮔﺮ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٢٠٠ kN.m‬ﺑﺎﺷﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪) ١٩‐١١‬ﺏ( ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ‪ ١٦ kN/m‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺷﻜﻞ ‪) ٢٠‐١١‬ﺍﻟﻒ(‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺍﺯ ‪ ١٦‬ﺑﻪ ‪ ٢٠‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﻫﻤﺎﻥ ‪ ٢٠٠ kN.m‬ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ ﭼﻮﻥ ﻳﻚ ﻣﻔﺼﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﻗـﺮﺍﺭﻱ ﺗﻌـﺎﺩﻝ‪ ،‬ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺷﻜﻞ ‪) ٢٠‐١١‬ﺏ( ﺩﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺑﺎ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﺷﻜﻞ ‪) ١٩‐١١‬ﺏ( ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ‪ %٢٠‬ﺍﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ‪ ٢٥٠ kN.m‬ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﻋﺪﺩ ‪ ٢٠٠ kN.m‬ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪) ٢٠‐١١‬ﺏ( ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪٢٥‬‬
‫‪ kN.m‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ ﻋﺪﺩ ‪ ١٥٠ kN.m‬ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٢٧١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩﻫﺎ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ %٢٠‬ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺑﺎﻻ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻌﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS ٨١١٠‬ﻣﺠﺎﺯ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻋﺪﺩ ﻧﻴﺰ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﻟﻨﮕﺮ‐ ﺍﻧﺤﻨﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ‬
‫‪ ٢١‐١١‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﻟﻨﮕﺮﻱ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ‬
‫ﺍﺯ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺭﺍ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﺠﺎﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS ٨١١٠‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ﹰﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪x ≤ ( β b − ۰ / ۵) d‬‬ ‫)‪(١‐١١‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :٢١‐١١‬ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﻭ ﺍﻧﺤﻨﺎ‬

‫ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٧٢‬‬

‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ d‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺎﺭ ﻓﺸﺎﺭﻱ ﺗﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﻘﻞ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﻭ ‪ βb‬ﻧﺴﺒﺖ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﺲ‬
‫ﺍﺯ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻳﻌﻨﻲ ‪،%٢٠‬‬
‫‪ x‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ٠/٣d‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻛﺜﺮ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﮐﻢ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﻗﻴﻘ ﹰﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻭﻗﻮﻉ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ ‐١‬ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ )‪.(١/٤D+١/٦L‬‬
‫‪ ‐٢‬ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﻳﻜﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ)‪ (١/٤D+١/٦L‬ﻭ ﺑﻘﻴﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ )‪.(D‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺍﺯ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ‪ ،١‐١١‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺑﺎﺯ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻱ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ γf‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١‬ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٤‐١١‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﺩﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺷﻜﻞ ‪ ٢٢‐١١‬ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ Aps=١٦٠ mm‬ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﻮﺛﺮ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ١٨٠ kN‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻭﺯﻥ ﺗﻴﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪ fcu=٤٠ N/mm٢‬ﻭ ‪ fpu=١٨٥٠ N/mm٢‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪١٠٠ Aps / bd=(١٠٠×١٦٠)/(٢٠٠×٣٢٥)=٠/٢٥‬‬
‫‪١٠٠ fpe / fpu=(١٠٠×١٨٠×١٠٣)/(١٦٠×١٨٥٠)=٦٠/٨‬‬
‫ﺍﺯ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﻜﻞ )‪ (١٨‐٥‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪Mu / bd٢ = ٣/٥ :‬‬
‫‪Mu = ٣/٥×٢٠٠×٣٢٥٢×١٠‐٦ = ٧٣/٩ kN.m‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺩﺭﻭﻧﻴﺎﺑﻲ ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ‪ ١٨‐٥‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ x‬ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ‪ ٠/٢٦d‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪βb‬‬
‫ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪٠/٢٦ = βb − ٠/٥ →βb = ٠/٧٦‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ‪ w‬ﺭﻭﻱ ﻛﻞ ﺗﻴﺮ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ wL /٨‬ﻳﺎ ‪ ١٨w‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٩ kN.m‬ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺪﻭﻥ ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ‪ w‬ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪ ٤/٦ kN/m‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٧٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺯﻳﺮﺍ‬
‫‪‐١٨w + ٩ = ‐٧٣/٩ → w = ٤/٦١ kN/m‬‬
‫ﺍﮔﺮ ‪ %٧٦‬ﺑﺎﺯ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ‪:‬‬
‫‪٠/٧٦ (‐١٨w + ٩) = ‐٧٣/٩ → w = ٥/٩ kN/m‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ،٧٣/٩ kN.m‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫‪ ٦٩/٣ kN.m‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪١٠٠ Aps / bd=(١٠٠×١٦٠)/(٢٠٠×٣٠٠)=٠/٢٧‬‬
‫‪١٠٠ fpe / fpu= ٦٠/٨‬‬
‫ﺍﺯ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺷﻜﻞ ‪ ١٨-٥‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪‐٦‬‬
‫‪Mu=٣/٨×٢٠٠×٣٠٠ ×١٠ =٦٨/٤ KN.m‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻤﻲ ﺁﻣﺎﺗﻮﺭ )ﻏﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ( ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻴﺮ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺭ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ ٥/٩ kN.m‬ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺎ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS ٨١١٠‬ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺭﺍ ‪ ٢٠٪‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬﺍ ﺑﺎ ‪ β = ۰/ ۸۰‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‬
‫‪٠/٨ (‐١٨w +٩) = ‐٧٣/٩ → w = ٥/٦٣ kN/m‬‬
‫ﺑﺎﺯﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﯽ ‪ ،٧٣/٩ kN.m‬ﻟﻨﮕﺮ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٦٤/٤ kN.m‬ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﺮ ‪ ٥/٦٣ kN/m‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪٢٢‐١١‬‬
‫‪ ٥‐١١‬ﻣﺮﺟﻊ‬

‫‪١. Coates, R.C., Coutie, M.G. and Kong, F.K. (١٩٨٠) Structural Analysis,‬‬
‫‪Nelson, Walton-on-Thames‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١٢‬ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ١‐١٢‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﯼ‬
‫ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺮﻟﻴﺎ‪ ،‬ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﺷﺮﻕ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻏﻴﺮﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺰﺍﻳﺎﯼ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺁﻥ‪ ،‬ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻭ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻳﮏ ﺭﻭﺵ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻭ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﮐﺘﻴﺒﻪ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٧٦‬‬

‫ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﻫﻴﭻ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺩﻟﻴﻞ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻓﻨﯽ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ ‪ TR١٧‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ‬
‫ﺍﺯ ﻋﺒﺎﺭﺍﺕ ‪ TR١٧‬ﺷﺒﻴﻪ ﻋﺒﺎﺭﺍﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ‪ BS٨١١٠‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻓﻘﻂ ﺁﻧﻬﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺸﺨﺺ ﺗﻔﺎﻭﺕ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻭ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﻬﺎﯼ ﻫﺮ‬
‫ﮐﺪﺍﻡ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ۵‬ﺑﺤﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻧﻴﺰ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺷﺮﻕ ﺩﻭﺭ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺮﺍﻟﻴﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﯽﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻣﺤﻠﯽ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ۲‐۱۲‬ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﺮﺩﻥ )ﺑﺎﻻﻧﺲ( ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻭ ﻃﺮﻓﻪ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺩﺍﻝ ﻋﺮﺷﻪ ﻳﮏ ﭘﻞ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ۹‬ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﺳﺎﺳ ﹰﺎ ﻳﮏ ﺗﻴﺮ ﺩﻭ ﺳﺮ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻋﺮﻳﺾ‬
‫ﻼ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﯽ ﺩﺍﺭﺩ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻨﯽ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﭼﻬﺎﺭ ﻟﺒﻪ ﺳﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﮐﺎﻣ ﹰ‬
‫ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻩ ﺍﺯ ﺩﺭﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﯽ ﺑﺎﻻﻳﯽ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﯽ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۱‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻫﺮ ﻟﺒﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺳﺮﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺳﻬﻤﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ﺑﺎ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﻣﺴﺎﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻬﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ‪ ،‬ﻗﺎﻋﺪﺗ ﹰﺎ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﺗﺌﻮﺭﯼ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﺍﻝ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﮏ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﮏ‬
‫ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﺣﻞ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﺻﻞ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻳﮏ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺩﺍﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻫﺮ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩﺍﯼ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﺮﺩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺍﻝ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﯽ ﺻﻔﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٧٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١‐١٢‬ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﺩﻭﻃﺮﻓﻪ‬

‫ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﺕ ‪ x‬ﻭ ‪ y‬ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ Px‬ﻭ ‪) Py‬ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻋﺮﺽ( ﺑﻨﺎﻣﻴﻢ ﻭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ e x‬ﻭ ‪ e y‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺍﻝ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﮐﻞ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺩﺍﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪w = ۸Px e x L x + ۸Py e y L y‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫)‪(١‐١٢‬‬
‫ﻼ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﺍﻝ ﮐﺎﻣ ﹰ‬
‫ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺘﻨﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۱ ‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻭ‬
‫ﻣﺪﻝ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺁﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎﯼ ﺁﻥ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺗﻴﺮﻫﺎﯼ ﻣﻴﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﮏ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺎ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﺩﻟﺨﻮﺍﻫﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۲‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺤﯽ ﺍﺯ ﺩﺍﻝ ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﯼ ‪ ١ ،B ،A‬ﻭ ‪ ٣‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺳﻬﻤﯽ ﺷﮑﻞ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬
‫)‪ (P‬ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﯼ ‪ A‬ﻭ ‪ B‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺩﻗﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺆﻟﻔﻪ‬
‫ﻗﺎﺋﻢ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮ ﺩﺍﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﯼ ‪ A‬ﻭ‬
‫‪ ،B‬ﻳﮏ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮ ﺩﺍﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻝ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ،۱ ‐۱۲‬ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ﹰﺎ ﺑﻪ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ‬
‫ﺩﺭ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﮐﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻴﺮ ﻳﺎ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﯽ ﻳﺎ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺿﺮﻭﺭﯼ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٧٨‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٢‐١٢‬ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺎﺭ ﺩﺭﻣﺴﻴﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬

‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺳﻬﻤﯽ ﺷﮑﻞ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ )‪ (S‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﯼ ‪ A‬ﻭ ‪ ،B‬ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ‪ S‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ‪ P‬ﺧﻨﺜﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻭ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ‪ S‬ﻫﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ﹰﺎ ﺑﻪ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺮﻭ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻝ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۲‐۱۲‬ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺁﺭﻣﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭﺻﺪ ﮐﻤﯽ ﺍﺯ ﮐﻞ ﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﮑﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺷﻬﺎ‬
‫ﻣﻬﻢ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٢٧٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٣‐١٢‬ﻃﺮﺯ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﻣﺮﺑﻌﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٤‐١٢‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻭﺍﺭﺩﻩ‬

‫ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﻣﻼﻳﻢ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ۱۱‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢‐١٢‬ﻫﻮﻳﺪﺍ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﯼ‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٨٠‬‬

‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺩﺭﺷﮑﻞ ‪ ۳‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ "ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ" ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻳﺎﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻋﺮﺿﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻋﺮﺽ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻃﺮﻑ ﺳﺘﻮﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٥ ‐١٢‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :٦‐١٢‬ﻃﺮﺯ ﻗﺮﺍﺭﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﯽ‬

‫‪٢٨١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﺗﺤﺖ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۴‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺳﺮﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪۳ ‐۱۲‬‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۵ ‐۱۲‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ )ﺷﮑﻠﻬﺎﯼ ‪ ۴‐۱۲‬ﻭ ‪ ۵‐۱۲‬ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ ‪Welbergen ،Birkenmaier‬‬
‫ﻭ ‪ (١٩٨٦) Winkler‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ (.‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻫﻤﻮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺑﺮﺁﻣﺪﮔﯽﻫﺎﯼ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﺤﻮﺭ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﺍﻟﮕﻮﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﻫﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۶‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺍﻭﻟﻴﻪ)‪ (P‬ﻭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ )‪ (S‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۲‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٣‐١٢‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬

‫ﺭﻭﺵ ﺑﺎﻻﻧﺲ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻧﺸﺪﻩ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺩﺍﺭﺍﯼ‬
‫ﻓﻮﺍﺻﻞ ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺭﻭﺷﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﺮﯼ ﻗﺎﺑﻬﺎﯼ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬
‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻳﮏ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎﺯﻩ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﻭ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ‪ TR١٧‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭ ﮐﻞ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﻭ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ‬
‫ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻭ ﻧﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺗﺮﺍﺯ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﺮﺿﯽ ﺍﺯ ﺩﺍﻝ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺨﺘﯽ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﻞ ﻋﺮﺽ ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺍﻓﻘﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﺏ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻴﻤﯽ ﺍﺯ ﻋﺮﺽ ﭼﺸﻤﻪ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﺩ‬
‫ﻳﺎ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺯ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٧‐١٢‬ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬

 ‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٨٢‬‬

‫ﻫﺮ ﻗﺎﺏ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮐﺮﺩ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﻗﺎﺋﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ ﻫﺮ ﻧﻮﺍﺭ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺗﺮﺍﺯ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺑﺎﻻ ﻭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺩﺍﻝ ﮐﻪ ﻓﺮﺽ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮﺩﻧﺪ )ﺷﮑﻞ ‪ .(۷‐۱۲‬ﺩﺭ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻳﮏ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﯽ ﺩﺍﻝ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺩﻭﻡ ﺳﻄﺢ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺻﻠﯽ ﻭ ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﺭ "ﺳﺨﺘﯽ ﺗﻴﺮ"‪ ،‬ﺑﮑﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﯼ ﺩﺍﻝ‪ ،‬ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﺩﺭﻫﺮ ﺩﻭ ﺟﻬﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﻳﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ۲‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﺩﺍﻟﻬﺎﻳﯽ ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ‬
‫ﻋﺪﺩﯼ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺍﺟﺰﺍﺀ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﯼ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺮﮐﻴﺐ‬
‫ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺯﻳﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﮐﻞ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺏ( ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻳﮏ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺎ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﮐﻞ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺗﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺭﻭﺵ ﺑﺎﻻﻧﺲ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﻳﺴﺖ‬
‫ﻼ ﺷﺮﺡ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﮏ ﻣﻌﻴﺎﺭ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﻗﺒ ﹰ‬

‫ﺩﺭ ﮐﺸﺶ‬
‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ‬ ‫ﺩﺭ ﻓﺸﺎﺭ‬
‫ﺑﺎ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ‬ ‫ﺑﺪﻭﻥ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ‬
‫ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ‬ ‫ﺩﺭﻣﺤﻞ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫‪٠/٣٣fci‬‬ ‫‪٠/٤٥fci١/٢‬‬ ‫‪٠/١٥fci١/٢‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﺯﻣﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭﻣﺤﻞ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬ ‫‪٠/٢٤fci‬‬ ‫‪٠/٤٥fci١/٢‬‬ ‫‪٠‬‬
‫ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﺩﺭﻣﺤﻞ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ‬ ‫‪٠/٣٣fcu‬‬ ‫‪٠/٤٥fcu١/٢‬‬ ‫‪٠/١٥fcu١/٢‬‬
‫ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻬﺮﻩ‬ ‫ﺩﺭﻣﺤﻞ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬ ‫‪٠/٢٤fcu‬‬ ‫‪٠/٤٥fcu١/٢‬‬ ‫‪٠‬‬
‫ﻣﻨﻔﯽ‬

‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١ ‐١٢‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ‬

‫‪٢٨٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﻓﻮﻕ‬
‫ﺍﻟﺬﮐﺮ ﻧﻴﺰ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺩﺍﻝ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﮐﻤﯽ ﺑﺎﺭ‬
‫ﺍﺟﺮﺍﻳﯽ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻳﮏ ﺳﺮﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﺮﺩﻥ ﻳﮏ ﺑﺎﺭ ﺍﻋﻤﺎﻟﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ۱‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ‬
‫ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺭ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﮐﻞ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻞ ﺑﺎﺭ ﺭﻭﯼ ﭼﺸﻤﻪ ﺭﺍ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ‬
‫ﺑﺎﻻﻧﺲ ﺑﺎﺭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺯﺩﻥ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻥ ﻳﮏ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ‬
‫ﻣﻌﺎﺩﻝ‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﮐﻞ ﺑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺷﻮﺩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ ۴-۱۲‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻠﻬﺎﯼ ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﺯﻡ ﺩﺍﻝ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﺑﻴﻦ ‪ ۴۲‬ﺗﺎ ‪ ۴۸‬ﺑﺮﺍﯼ ﮐﻔﻬﺎ ﻭ ﺑﺎﻣﻬﺎ‪،‬‬
‫ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ‪ ۴۸‬ﺗﺎ ‪ ۵۲‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﻨﺪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﻁ ﮐﻪ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺍﺯ‬
‫‪ ۳ kN m ۲‬ﻓﺮﺍﺗﺮ ﻧﺮﻭﺩ ﻭ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﻫﺎﯼ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺍﺭﺿﺎ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺍﺯ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﻣﺸﺒﮏ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ‪ ۳۵‬ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺭﻭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻟﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺤﻮﻩ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺩﻗﺖ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﺗﻴﺮﮐﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﻮﭘﺮ ﺑﺎ ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ‪۱۰‬‬
‫ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎ ﹰﻻ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﻣﺸﺒﮏ ﺑﺎ‬
‫ﺩﻫﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻫﻢ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻮﭘﺮ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﺳﺘﻮﻥ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎﯼ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﻣﺤﻞ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ۱‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﮐﺎﺭﺍﻧﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﯽ ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﺭﺍ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﻣﯽﺩﻫﺪ‪ .‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ ﮐﺸﺸﯽ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ۱‐۱۲‬ﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻏﻴﺮﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﺗﺮﮎﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ،۱‐۱۲‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻳﮏ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺩﻗﻴﻖ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺁﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ۳‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺷﺮﻁ ﮐﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺍﺭﺿﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٨٤‬‬

‫ﺩﺭ ‪ TR١٧‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ‪ %۵۰‬ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﮐﻞ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻳﮏ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺎﺏ‬
‫ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺩﺭ ﺭﻭﯼ ﺧﻂ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﻘﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﮏ ﻧﺤﻮﻩ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۳‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻣﻌﻤﻮ ﹰﻻ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۶‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺍﮔﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ،۳‐۱۲‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻮﺭﺍﺥﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ )ﺑﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ‪ ۶‐۱۲‬ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺷﻮﺩ(‪ .‬ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺷﺶ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ۷۵ mm‬ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﺗﮑﯽ ﻭ ﺩﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺮﺽ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﻏﻴﺮﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻻﺯﻡ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺟﺪﺍﻭﻝ ‪ ۴‐۳‬ﻭ ‪ ۶‐۳‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﮐﻒ ﺳﺎﺯﯼ ﺑﺘﻨﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺭﻭﯼ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﯼ ﺩﺍﻝ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﺴﺎﺣﺘﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﺣﺪﺍﻗﻞ ‪٠/١٥%‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﯽ ﺩﺍﻝ ﺑﺎ ﻋﺮﺿﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺮﺽ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺩﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻃﺮﻑ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ‪ ۱۲ mm‬ﻗﻄﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺷﺸﻢ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻃﺮﻑ ﺳﺘﻮﻥ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ‬
‫ﻳﺎﺑﻨﺪ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ۳۰۰ mm‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﮔﺬﺍﺭﯼ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻗﺖ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺩﺭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺍﮔﺮﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯﮐﺸﺸﯽ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪۰/۴۵ f ci ۲‬ﻳﺎ ‪ ۰/۴۵ f cu ۲‬ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ‬
‫‪ ۱‐۱۲‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﻳﮏ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ‪ ۸‐۱۲‬ﻓﺮﺽ ﮐﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ ٨‐١٢‬ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺩﺭﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬

‫‪٢٨٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﮐﻞ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﮐﺸﺸﯽ ﻣﻘﻄﻊ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻋﺮﺽ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪Ft‬‬
‫= ‪As‬‬
‫‪۰ / ۵۸ f y‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‬
‫‪۲‬‬
‫‪ft h‬‬
‫= ‪Ft‬‬ ‫)‪(۲ ‐ ۱۲‬‬
‫) ‪۲(f b + f t‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ‪ f t‬ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ‪ ٢‐١٢‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﮔﻴﺮﻩ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﺒﺬﻭﻝ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺷﮑﺎﻓﻨﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﻟﺒﻪ ﻧﺎﺯﮎ ﺩﺍﻝ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﺩﺭ ﮔﺰﺍﺭﺵﻫﺎﯼ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ )‪ ١٩٨٤‬ﻭ ‪ (١٩٧٩‬ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪:۱ ‐۱۲‬‬

‫ﻳﮏ ﮐﻒ ﺍﻧﺒﺎﺭ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ ۹‐۱۲‬ﻣﻔﺮﻭﺽ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ‬
‫‪ ۱۰ kN m ۲‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻝ ﻭ ﭼﻴﺪﻣﺎﻥ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﺍﻝ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ ۳۸‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ‪ . ۷ / ۵ ۳۸ = ۰/ ۱۹۷ m‬ﻳﮏ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺍﻝ ‪ ۲۰۰mm‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ‪:‬‬
‫‪kN‬‬
‫ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ ‪۴/۸ ۲‬‬
‫‪m‬‬
‫‪kN‬‬
‫ﺑﺎﺭ ﮐﻒ ﺳﺎﺯﯼ ‪ +‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ‪۱/۵ ۲‬‬
‫‪m‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪:‬‬
‫‪N‬‬
‫‪f cu =۴۰‬‬
‫‪mm ۲‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٨٦‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪٩‐١٢‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :١٠‐١٢‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺍﻳﺪﻩ ﺁﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺳﻮﭘﺮ ﺑﻪﮐﺎﺭﺭﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ ۱۵/۷ mm‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﻭﮐﺶ ﺩﺍﺭ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ‪. f pu = ۱۷۷۰ N mm۲‬‬
‫ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﻪ‬
‫ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻳﮏ ﺳﻮﻡ ﺳﺮﺑﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۱۰‬‬
‫‪۶ / ۳ + ( ) = ۹ / ۶ kN m ۲‬‬
‫‪۳‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ‪ ٢٠‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺭﻭﮐﺶ ﺩﺍﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪١٩‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۱۹‬‬
‫‪۱۰۰ -(۲۰ + ) = ۷۰ mm‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻋﺮﺿﯽ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺒﺎﺭ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٨٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻳﮏ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﻣﺘﺤﺎﻧﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۱۰‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻓﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪ ۱۰۵‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻟﺬﺍ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﻻﻧﺲ ﺑﺎﺭ ‪ ۹/۶ kN m ۲‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪wl ۲‬‬
‫= ‪PX‬‬
‫‪۸d r‬‬

‫=‬
‫‪(۹ / ۶ × ۷ / ۵ ) = ۶۴۲ / ۹ kN‬‬
‫‪۲‬‬

‫) ‪(۸ ×۰/۱۰۵‬‬ ‫‪m‬‬

‫‪kN‬‬
‫‪ ۷۵۶/۳‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪ ، β = ۰/۸۵‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ‬
‫‪m‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻳﮏ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺳﻮﭘﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ ۱۵/۷mm‬ﺑﺎ ‪ ، A ps = ۱۵۰ mm ۲‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ‪ ۱۸۵/۹ kN‬ﺍﺳﺖ‬
‫ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﮐﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻫﺮ ﭼﺸﻤﻪ ‪ ۲۵‬ﺗﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ۱۱‐۱۲‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺛﺮ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻳﮏ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﻝ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻟﺤﺎﻅ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪) .‬ﺷﮑﻞ ‪‐۱۲‐۱۲‬ﺍﻟﻒ‪ (.‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﻝ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺑﺎ ﮐﺘﻴﺒﻪ‪١٠٩ mm ۴ ،‬‬
‫× ‪ I = ٨/٨٦‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻳﮏ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﻣﺆﺛﺮ ‪) heff‬ﺷﮑﻞ ‪‐۱۲‐۱۲‬ﺏ‪ (.‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺍﺛﺮ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﺭﺍ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺆﺛﺮﯼ ﺍﺯ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪⎛ ۸ / ۸۶ × ۱۰۹ × ۱۲ ⎞ ۳‬‬
‫⎜⎜ = ‪heff‬‬ ‫‪⎟⎟ = ٢٦١ mm‬‬
‫⎝‬ ‫‪۶ × ۱۰۳‬‬ ‫⎠‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :١١‐١٢‬ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬

‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٨٨‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :١٢ ‐ ١٢‬ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺍﻝ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﮐﺘﻴﺒﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :١٣ ‐ ١٢‬ﺗﻴﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬

‫ﺗﻴﺮﻫﺎﯼ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺷﮑﻞ ‪ ١١‐١٢‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٣‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ‬
‫ﺑﮑﺎﺭﺑﺮﺩﻥ ﺟﺪﻭﻝ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺘﻨﯽ )ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺘﻦ‪ ١٩٨٤‬ﻳﺎ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﺩﻳﮕﺮ( ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺭﻭﺵ ﭘﺨﺶ ﻟﻨﮕﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫‪۶ / ۲EI‬‬
‫= ﺳﺨﺘﻲ ﺗﻴﺮ‬
‫‪l‬‬
‫‪ = ٠/٦‬ﺿﺮﻳﺐ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫‪ = ۰/۰۹ wl ۲‬ﻟﻨﮕﺮ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﯼ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‪:‬‬
‫‪kcol = (۴ × ۵۰۰ ) (۱۲ × ۳۵۰۰ ) = ۵ / ۹۵ ×۱۰‬‬
‫‪۴‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪kbeam = (۶ / ۲ × ۲۰۰ ۳ × ۶۰۰۰ ) (۱۲ × ۷۵۰۰ ) = ۳ / ۳۱ ×۱۰۶‬‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺳﺨﺘﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ ‪ AB‬ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪rBA = ۰/۲۲‬‬
‫ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻴﺮ ‪ BA‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪rBA = ۰/۱۸‬‬
‫‪٢٨٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ ﮔﻴﺮﺩﺍﺭﯼ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﯽ‪:‬‬

‫‪ = ۶/۳ × ۶/۰ × ۷/۵ ×۰/۰۹۱ = ۱۹۳ kNm‬ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬
‫‪۲‬‬

‫‪ = ۱۰/۰ × ۶/۰ × ۷/۵ ۲ ×۰/۰۹۱ = ۳۰۷ kNm‬ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ‬

‫ﻼ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٢‐١٤‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﯽ ﭘﻮﺵ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺮﮐﻴﺒﺎﺕ ﺑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺍﺳﺖ‬
‫‪ = ۸ ×۰/۸۵ × ۲۵ ×۱۸۵/۹ ×۰/۱۰۵ ۷/۵ ۲ = ۵۹/۰ kN/m‬ﺑﺎﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٥‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺭﺥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺧﻄﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻮﭼﮏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٤‐١٢‬ﭘﻮﺵ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١٥‐١٢‬ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ)‪(kNm‬‬

‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٩٠‬‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫‪Zt = ٨/٨٦×١٠٩/١٢٦ = ٧٠/٣٢×١٠٦ mm٣‬‬

‫‪Zb = ٨/٨٦×١٠٩/١٧٤ = ٥٠/٩٢×١٠٦ mm٣‬‬
‫‪Ac = ٦٠٠٠×٢٠٠+٢٥٠٠×١٠٠ = ١/٤٥×١٠٦ mm٢‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪Zb = Zt = ٦٠٠٠×٢٠٠ /٦ = ٤٠/٠٠×١٠ mm٤‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٦‬‬

‫‪Ac = ٦٠٠٠×٢٠٠ = ١/٢٠×١٠٦ mm٢‬‬

‫ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐١٢‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ M‬ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻟﻨﮕﺮ ﻫﺎﯼ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ‬
‫ﺷﮑﻠﻬﺎﯼ ‪١٤‐١٢‬ﻭ ‪ ١٥‐١٢‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐١٢‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ fcu = ٤٠ N/mm٢‬ﻣﻘﺪﺍﺭ‪ fmax‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪١٣/٢٠N/mm‬ﻭ ‪ ٩/٦٠N/mm‬ﺑﺮﺍﯼ‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬

‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﺤﻞ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ fmin‬ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﺤﻞ ‪‐٢/٨٥N/mm٢‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫)‪P/Ac(N/mm٢) M/Z(N/mm٢) Total(N/mm٢‬‬

‫ﺑﺎﻻ‬ ‫‪٢/٧٢‬‬ ‫‪‐٢/٦٢‬‬ ‫‪٠/١٠‬‬

‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺑﻴﺮﻭﻧﯽ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪٢/٧٢‬‬ ‫‪٣/٦١‬‬ ‫‪٦/٣٣‬‬

‫ﺑﺎﻻ‬ ‫‪٣/٢٩‬‬ ‫‪٢/٤٥‬‬ ‫‪٥/٧٤‬‬

‫ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪٣/٢٩‬‬ ‫‪‐٢/٤٥‬‬ ‫‪٠/٨٤‬‬

‫ﺑﺎﻻ‬ ‫‪٢/٧٢‬‬ ‫‪‐٣/٢٠‬‬ ‫‪‐٠/٤٨‬‬

‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪٢/٧٢‬‬ ‫‪٤/٤٢‬‬ ‫‪٧/١٤‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ :٢‐١٢‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١٢‬‬
‫‪٢٩١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐١٢‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻋﻤﻖ ﺩﺍﻝ ﻭ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺗﻮﺯﻳﻊ‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ ﺧﻤﺸﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺷﮑﻞ ‪ ١٤‐١٢‬ﻭ‪ ١٥‐١٢‬ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﺩﺍﻝ ﻓﺮﺽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ‬
‫ﻼ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ‬‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐١٢‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻋﻤ ﹰ‬
‫ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ‪ ٤‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺯﻳﺎﺩ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻴﻤﯽ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﭘﺎﻧﻞ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻓﻮﻕ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﺍﺯ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ‬
‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎﯼ ﻣﻴﺎﻧﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۰ / ۴۸ ۲ × ۳۰۰‬‬ ‫‪۱۰۰۰‬‬
‫= ‪As‬‬ ‫×‬ ‫‪= ۱۷ mm ۲ m‬‬
‫‪۲(۷ / ۱۴ + ۰ / ۴۸) ۰ / ۵۸ × ۴۶۰‬‬
‫ﻳﮏ ﻻﻳﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ‪ Φ۶ @ ۳۰۰‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﮐﺎﻓﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ‪ α = ٠/٩٥,‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﯽ ﻧﺎﺷﯽ‬
‫ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٦‐١٢‬ﻭﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٣‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ fci = ٣٠ N/mm٢‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ f 'max‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٩/٩٠ N/mm‬ﻭ ‪ ٧/٢٠ N/mm٢‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻃﻊ‬
‫ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﺤﻞ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ f 'min‬ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﺤﻞ ‪ ‐٢/٤٦N/mm٢‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮﺩ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺟﺪﻭﻝ ‪‐١٢‬‬
‫‪ ٣‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪:١٦‐١٢‬ﻟﻨﮕﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٩٢‬‬

‫)‪P/Ac(N/mm٢‬‬ ‫)‪M/Z(N/mm٢‬‬ ‫)‪Total(N/mm٢‬‬

‫ﺑﺎﻻ‬ ‫‪٣/٠٤‬‬ ‫‪١/٥٨‬‬ ‫‪٤/٦٢‬‬

‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺑﻴﺮﻭﻧﯽ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪٣/٠٤‬‬ ‫‪‐٢/١٨‬‬ ‫‪٠/٨٦‬‬

‫ﺑﺎﻻ‬ ‫‪٣/٦٨‬‬ ‫‪‐١/٥٣‬‬ ‫‪٢/١٥‬‬

‫ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪٣/٦٨‬‬ ‫‪‐١/٥٣‬‬ ‫‪٥/٢١‬‬

‫ﺑﺎﻻ‬ ‫‪٣/٠٤‬‬ ‫‪٢/٣٠‬‬ ‫‪٥/٣٤‬‬

‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪٣/٠٤‬‬ ‫‪‐٣/١٨‬‬ ‫‪‐٠/١٤‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ :٣‐١٢‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١٢‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﺤﺎﻝ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺮﻓ ﹰﺎ ﻳﮏ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺻﻼﺡ ﻧﻤﻮﺩ ﺗﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻳﮏ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﺪﺭﻳﺠﯽ ﺩﺭ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﺭﻭﯼ ﺧﻄﻮﻁ ﺳﺘﻮﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻳﮏ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺠﺪﺩ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺩﺭ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺎ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﺻﻼﺣﺎﺕ ﮐﻤﯽ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ٥‐١٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺭﻭﺵ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ‪ ٣‐١٢‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪﯼ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١١‬ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ‬
‫ﺑﺎﺭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﻁ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻩ ﺍﺯ‪ ١/٢٥‬ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﮑﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﺍﺯ‬
‫‪ ٥ kN/m٢‬ﺯﻳﺎﺩﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺤﻞ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺠﺰ ﻣﻮﺍﺭﺩﻳﮑﻪ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻃﺮﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﺎ ‪%٢٠‬‬
‫ﺑﺎﺯﺗﻮﺯﻳﻊ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫‪٢٩٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻃﺒﻖ ﺭﻭﺷﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ٥‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﻭ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺍﻝ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭﺻﺪ ﮐﻤﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﮐﻢ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎﺯﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﺠﺪﺩ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ‪TR١٧‬ﺑﻪ ‪ %١٥‬ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﻟﻨﮕﺮﻣﻨﻔﯽ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨ ﹰﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬﺎﯼ ﺫﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١١‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻤﻖ ﺗﺎﺭ ﺧﻨﺜﯽ ﻧﻴﺰ ﺭﻋﺎﻳﺖ‬
‫ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ‪:٢‐١٢‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐١٢‬ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫‪ =۱/۴ × ۶/۰× ۶/۳ + ۱/۶ × ۶/۰× ۱۰/۰ = ۱۴۹ kN/m‬ﺑﺎﺭ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﻮﺵ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ‪ ١١‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٧‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﯼ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﭘﺎﻧﻞ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﮐﺘﻴﺒﻪ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﻫﺎ‬
‫ﻭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻟﻨﮕﺮ ﻭ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﭘﺎﻧﻞ ﮐﺎﻓﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻟﻨﮕﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻣﺤﻮﺭ ﺳﺘﻮﻥ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻫﯽ‪:‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﻣﻮﺛﺮ = ‪۳۰۰ ‐ (۲۰ + ۱۹ ۲) = ۲۷۰mm‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ‪ Aps=٦٢٥ mm٢‬ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﻋﺮﺽ ﺩﺍﻝ‬
‫‪f pe = ۰ / ۸۵ × ۰/۷ × ۱۷۷۰ = ۱۰۵۳ N/mm٢‬‬
‫ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٤‐٥‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۷۰۰۰‬‬ ‫‪۱۷۷۰× ۶۲۵‬‬
‫‪f pb = ۱۰۵۳ +‬‬ ‫× ‪(۱ − ۱ / ۷‬‬ ‫) ‪) = ۱۲۶۱N / mm۲ (< ۰ / ۷f pu‬‬
‫‪۷۰۰۰ ۲۷۰‬‬ ‫‪۴۰× ۱۰۰۰× ۲۷۰‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٩٤‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪.١٧‐١٢‬ﭘﻮﺵ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ)‪(kN.m‬‬

‫ﻃﺒﻖ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪:٥‐٥‬‬
‫‪۶۲۵ × ۱۲۶۱‬‬
‫× ‪x = ۲ / ۴۷‬‬ ‫‪= ۴۹ mm‬‬
‫‪۴۰ × ۱۰۰۰‬‬
‫‪M u = ۱۲۶۱× ۶۲۵(۲۷۰ − ۰/ ۴۵ × ۴۹) × ۱۰−۶ = ۱۹۵ / ۴ kNm / m‬‬
‫ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﺜﺒﺖ ‪ ٦٤ kNm‬ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻩ ﻭﺳﻂ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪﮔﺎﻩ ﻣﻴﺎﻧﯽ ‪ ٨٠٠ kNm‬ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻭﺍﺣﺪ ﻋﺮﺽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪١٣٣ kNm/m‬‬
‫ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﺩﺍﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻣﻮﺛﺮ = ‪۲۰۰ − (۲۰ + ۱۹ ۲) = ۱۷۰ mm‬‬
‫‪۷۰۰۰‬‬ ‫‪۱/ ۷ × ۱۷۷۰ × ۶۲۵‬‬
‫‪f pb = ۱۰۵۳ +‬‬ ‫‪(۱ −‬‬ ‫‪) = ۱۱۶ N / mm۲‬‬
‫‪۷۵۰۰ ۱۷۰‬‬ ‫‪۴۰ × ۱۰۰۰ × ۱۷۰‬‬
‫‪۶۲۵ × ۱۱۶۸‬‬
‫× ‪x = ۲ / ۴۷‬‬ ‫‪= ۴۵ mm‬‬
‫‪۴۰ × ۱۰۰۰‬‬
‫‪M u = ۱۱۶۸ × ۶۲۵ (۱۷۰ − ۰/ ۴۵ × ۴۵ ) × ۱۰− ۶ = ۱۰۹ / ۳ kNm / m‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭﻋﺮﺽ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺍﺣﺘﺴﺎﺏ ﻟﻨﮕﺮﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ٨٣/٠kNm/m ،‬ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﺍﻝ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮐﺎﻓﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬
‫‪٢٩٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪ ٦‐١٢‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﺩﺍﻝ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻲ ﮔﺮﺩ ‪ ,‬ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺑﺎﻻ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ‬
‫ﺗﺨﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺭ ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﮐﻪ ﺑﺎﺭ‬
‫ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﺩﺍﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :١٨‐١٢‬ﺑﺮﺵ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﮐﻨﻨﺪﻩ‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ‪ TR١٧‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ CP١١٠‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺮﺵ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻭﻟﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻲﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﯼ ﻗﺮﺍﺭﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺿﻮﺍﺑﻂ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﮑﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ١٨‐١٢‬ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻳﮏ ﺳﺘﻮﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺮﺵ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺩﭼﺎﺭ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻬﺎﯼ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٩ ‐١٢‬ﺩﺭ ﭘﻼﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪,‬ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎﺯﯼ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺑﺎ ‪ u‬ﻭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﺭﻭﯼ ﺳﻄﺢ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺑﺎ ‪ v‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻴﻢ‬
‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫)‪v = Vt (ud‬‬ ‫)‪(٣‐١٢‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻓﻮﻕ ‪ Vt‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﻭ ‪ d‬ﻋﻤﻖ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ‬
‫‪ v‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٣‐١٢‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎﺯ ﻃﺮﺍﺣﯽ ‪ vc‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٧‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‬
‫‪۱‬‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ v‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ ۰/ ۸f cu۲‬ﻭ ‪ ٥ N/mm٢‬ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﺎ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﯽ ﺗﺮﺩ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﺍﺻﻠﯽ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺩﺭ ﺳﺘﻮﻥ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬
‫ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺷﻄﺮﻧﺠﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٩٦‬‬

‫ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻳﮏ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﺍﺛﺮ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺍﻃﺮﺍﻑ‬
‫ﺳﺘﻮﻥ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺣﺘﺴﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫]) ‪Veff = Vt [۱+ (۱/ ۵ M t Vt x p‬‬ ‫)‪(٤‐١٢‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻓﻮﻕ ‪ Vt‬ﻭ ‪ Mt‬ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻋﮑﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺩﺍﻝ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺘﻮﻥ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ‪ xp‬ﻃﻮﻝ ﮐﻨﺎﺭﻩ ﻣﻮﺍﺯﯼ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﻮﺭﺧﻤﺶ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﺍﻝ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺭﻭﯼ ﺯﻣﻴﻦ)‪ Mt ،(lift slab construction‬ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﻣﺴﺎﻭﯼ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﮐﻪ ﻗﺎﺏ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻬﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ Veff‬ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/١٥Vt‬ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Vt‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺑﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٤‐١٢‬ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻼ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺪﺗﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﮔﻮﺷﻪ ﻭ ﺧﻤﺶ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﻟﺒﻪ ﺍﯼ ﺣﻮﻝ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘ ﹰ‬
‫ﻣﺤﻮﺭ ﻣﻮﺍﺯﻱ ﻟﺒﻪ ﺩﺍﻝ‪ Veff ،‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٢٥Vt‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻤﺶ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﻟﺒﻪ ﺍﯼ ﺣﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭ‬
‫ﻋﻤﻮﺩ ﺑﺮ ﻟﺒﻪ ‪ Veff‬ﺑﺎﻳﺪ ‪ ١/٤Vt‬ﺑﺮﯼ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﻣﺴﺎﻭﯼ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ :١٩‐١٢‬ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﯼ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﺵ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﮐﻨﻨﺪﻩ‬

‫‪٢٩٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ vc‬ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٧‬ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﻮﺩﻩ‬
‫ﻭ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ As‬ﺑﮑﺎﺭﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ‪٢‐٧‬‬
‫ﺑﺼﻮﺭﺕ ‪ A*s‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪A*s = A s + (f pu ۴۶۰ )A ps‬‬ ‫)‪(٥‐١٢‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ Aps‬ﻭ ‪ As‬ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ‬
‫ﺩﺭ ﺩﻭﺟﻬﺖ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ vc‬ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻫﺮ ﺳﻤﺖ ﺍﺯ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺳﻬﻢ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ A*s‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺳﻪ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ bd‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ‪ v‬ﺍﺯ ‪ v c‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺩﺭ ﺁﻥﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺳﺮﺳﺘﻮﻥ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﻭﺩ ﻳﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﮐﺘﻴﺒﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺩﺍﻝ ﺭﺍ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺯﻳﺎﺩ ﮐﺮﺩ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺍﺯ‬
‫ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎﺹ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻄﻬﺎﯼ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﻣﺘﻮﺍﻟﯽ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﮑﻞ ‪‐١٢‬‬
‫‪ ١٩‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪﺍﻗﻞ ‪ ٢٠٠‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺗﻨﮕﻬﺎﯼ ﺳﻨﺠﺎﻗﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻭ ﻳﺎ ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺑﺎﻻﺧﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ Asv‬ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫)‪A sv ≥ ( v − v c ) ud (۰/ ۸۷f yv sin α‬‬ ‫)‪(٦‐١٢‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ fyv‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺷﯽ ﻭ ‪ α‬ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻣﻴﻞ ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﺩﺍﻝ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ (v-vc), ٦‐١٢‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮐﻤﺘﺮﺍﺯ ‪ ٠/٤ N/mm٢‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮﺭﺕ‬
‫ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﺍﺯ ‪ ١/٥d‬ﺗﺠﺎﻭﺯ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺮﺟﻊ ‪ ،TR١٧‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻓﻮﻻﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺩﺭﻣﺠﺎﻭﺭﺕ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﺘﻦ ﺩﺍﻝ‪ ٠/١٥ % ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﻻﺯﻡ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻤﺸﯽ ﺩﺍﻝ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺠﺎﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﺎ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺎﻻﺧﻢ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﮐﻼﻫﮏ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﻃﺮﺍﺣﯽ ﮐﻼﻫﮏ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ BS٨١١٠‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺭﻭﺵ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ ACI ٣١٨‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﺮﺯ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﻋﺒﻮﺭ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﺩﺍﻝ ﺗﺨﺖ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻟﺤﺎﻅ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺭﻧﺪ ﺩﺭ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺩﻟﻴﻞ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺗﺠﻤﻊ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ‪ fpe‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٢٩٨‬‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻝ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺷﯽ ﺩﺍﻝ ﺑﺪﻭﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﺩﺭ )‪ Cope and Clark(١٩٨٤‬ﻭ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺳﻴﻤﺎﻥ ﻭ ﺑﺘﻦ‬
‫)‪ (١٩٨٠‬ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻟﻬﺎ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺗﮑﻤﻴﻠﯽ ﺩﺭ )‪ Regan(١٩٨٥‬ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٣‐١٢‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﻝ ﻣﺜﺎﻝ ‪ ١‐١٢‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺠﺎﻭﺭﺕ ﺳﺘﻮﻥ ﻣﻴﺎﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﻃﻮﻝ ﺿﻠﻊ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪x p = ۵۰۰ + ۲ ×۱/ ۵ × ۲۷۰ = ۱۳۱۰ mm‬‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ‪ ١٠‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺣﺪﺱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬
‫ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺑﻬﺘﺮﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻼﻳﻢ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢٠‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﻴﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺷﻴﺐ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺤﻞ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻒ ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺁﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫⎤ ) ‪⎡ ۴(e + e‬‬
‫‪θ ≈ tan −۱ ⎢ ۱ ۲ ⎥ = tan −۱ (۴ ×۱۴۰ ۷۵۰۰) = ۴ / ۳ o‬‬
‫⎣‬ ‫‪L‬‬ ‫⎦‬
‫ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻋﻤﻮﺩ ﻋﺮﺽ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪۵۰۰ + ۲ × ۲۰۰ ۲ = ۷۰۰ mm‬‬
‫ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﻴﺎﻥ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﻳﻌﻨﯽ ‪ ٧٥‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﺩﻩ ﻋﺪﺩ ﻭ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺬﺍﺭﯼ ‪ ٣٣٠‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺿﻠﻊ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﻗﻄﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﯽ ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﺸﺖ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮﻥ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﻴﺐ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪= ۲(۱۰ + ۸) × ۰ / ۸۵ × ۱۸۵ / ۹ sin ۴ / ۳ o = ۴۲۶ / ۵ kN‬‬
‫‪٢٩٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪: ٢٠‐١٢‬ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﺍﺟﺮﺍﻳﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪:٢١‐١٢‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﯼ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﭼﻮﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ١/٢٥‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺭﺯﻧﺪﻩ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ٥ kN/m٢‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ‬
‫‪Vt‬ﻭ ‪ Mt‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٤‐١٢‬ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﮏ ﻗﺎﺏ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎ ﺍﻟﮕﻮﯼ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺷﻄﺮﻧﺠﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ‪ ٢١‐١٢‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ AB‬ﺑﺎ ﻳﮏ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪ BC‬ﺑﺎ ‪ ١/٤‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ‪ ١/٦‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﯼ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﯽ ‪ Vt‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٧٤٥/٣ kN‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺩﺭ ﺳﺘﻮﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫⎤ ) ‪⎡ ۱ / ۵ × (۷۵۲ − ۳۳۰‬‬
‫‪Veff = ۷۴۵ / ۳ × ⎢۱ +‬‬ ‫‪− ۴۲۶ / ۵ = ۸۰۲ / ۰‬‬ ‫‪kN‬‬
‫⎣‬ ‫⎦⎥ ‪۷۴۵ / ۳ ×۱ / ۳۱‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻋﺮﺿﯽ‪:‬‬
‫‪A *s = (۱۷۷۰ ۴۶۰) ×۱۰×۱۵۰ = ۵۷۷۲mm ۲‬‬
‫‪۱۰۰ A*s bd = (۱۰۰ × ۵۷۷۲ ) (۱۳۱۰ × ۲۷۰ ) = ۱ / ۶۳‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ٢‐٧‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪ν c = ۰/ ۸۰× (۴۰/ ۲۵) ۲ = ۰/ ۹۴ N / mm ۲‬‬

‫ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﯽ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪A *s = (۱۷۷۰ ۴۶۰) × ۸ ×۱۵۰ = ۴۶۱۷mm ۲‬‬
‫‪۱۰۰ A*s bd = (۱۰۰ × ۴۶۱۷ ) (۱۳۱۰ × ۲۷۰ ) = ۱ / ۳۱‬‬
‫ﺩﺍﻟﻬﺎﯼ ﺗﺨﺖ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ٣٠٠

:‫ ﺩﺍﺭﻳﻢ‬٢‐٧ ‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ‬

۱

ν c = ۰/ ۷۴ × (۴۰/ ۲۵) = ۰/ ۸۷ N / mm ۲
۲

:‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺍﻝ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‬
= ۲ ×۱۳۱۰(۰/ ۹۴ + ۰/ ۸۷) × ۲۷۰×۱۰−۳ = ۱۲۸۰/ ۴ kN > Veff
.‫ﻟﺬﺍ ﻧﻴﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﻓﻮﻻﺩﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎﺹ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺮﺵ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ ﻣﺮﺍﺟﻊ‬٧‐١٢

١. American Concrete Institute (١٩٧٧) Building Code Requirements for

Reinforced Concrete, ACI ٣١٨‐٧٧, Detroit
٢. Birkenmaier ,M., Welbergen,G.H. and Winkler ,N.,(١٩٨٦) Post-Tensioned
Concrete Flat Slabs, BBR Ltd.,Berne
٣. Cement and Concrete Association (١٩٨٠) FIP Recommendations for
Design of Flat Slabs in Post-Tensioned Concrete (Using Bonded and
Unbonded Tendons), Slough.
٤. Concrete Society (١٩٧٩) Flat Slabs in Post-Tensioned Concrete , With
Particular Regards to the Use of Unbonded Tendons–Design
Recommendations , Technical Report No. ١٧, London
٥. Concrete Society (١٩٨٤) Post-Tensioned Flat–Slabs Handbook, Technical
Report No. ٢٥ , London
٦. Cope, R.J. and Clark, L.A. (١٩٨٤) Concrete Slabs, Analysis and Design,
Elsevier Applied Science, London.
٧. Regan, P.E. (١٩٨٥) The Punching Resistance of Prestressed Concrete Slabs.
Proceedings of the Institution of Civil Engineers Part ٢, Vol. ٧٩
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ ‐١٣‬ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١‐١٣‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ ‪١‬‬

‫ﻳﻚ ﭘﻞ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻳﻚ ﺷﺎﻫﺮﺍﻩ ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ٢٤ m‬ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺘﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ١/٢ m‬ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺭﺍﻩ‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﺩﺍﻝ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ‪ ١٨٠ mm‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﺎﻣﭙﻮﺯﻳﺖ )ﻣﺮﻛﺐ( ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٠٢‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪:‬‬
‫‪kN m۲‬‬
‫ﻭﺯﻥ ﺩﺍﻝ‬ ‫‪٤/٣٢‬‬
‫ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﺗﮑﻤﻴﻠﯽ‬ ‫‪٢/٤٠‬‬
‫‪ ١٠/٣٠‬ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫)ﺗﻴﺮﻫﺎ(‬
‫‪) = ٥٢/٥ N mm ۲‬ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ( ‪: f cu‬ﺑﺘﻦ‬
‫‪) = ٤٠/٠ N mm ۲‬ﺩﺭ ‪ ٧‬ﺭﻭﺯ( ‪f ci‬‬
‫‪ ٢٨ = ٣٠/٠ N mm ۲‬ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ‪f cu‬‬ ‫)ﺩﺍﻝ(‬
‫ﻓﻮﻻﺩ‪:‬‬
‫‪f pu = ١٨٢٠ N mm ۲‬‬ ‫)ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ(‬
‫‪f y = ٤٦٠ N mm ۲‬‬ ‫)ﻣﻴﻠﮕﺮﺩﻫﺎ(‬
‫‪f yv = ٢٥٠ N mm ۲‬‬ ‫)ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ(‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫ﺟﺪﻭﻝ ‪٣‐٣‬‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪′ =٢٠/٠ N mm ۲‬‬
‫‪f max‬‬
‫‪f max =١٧/٥ N mm ۲‬‬
‫‪′ = ‐١/٠ N mm ۲‬‬
‫‪f min‬‬
‫‪f min =٠ N mm ۲‬‬

‫‪f max =١٠/٠ N mm ۲‬‬ ‫ﺩﺍﻝ‬

‫‪٣٠٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻋﻤﻖ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﻴﺮ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ١/٢ m‬ﺍﺯ ﺗﻴﺮ ﻣﺠﺎﻭﺭ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ‪ L h‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ٢٠‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ‪:‬‬
‫‪۲۴‬‬
‫=‪h‬‬ ‫‪= ۱/ ۲ m‬‬
‫‪۲۰‬‬

‫ﺧﻮﺍﺹ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ‪:‬‬

‫‪A c = ۳ / ۶۹۴ × ۱۰ mm‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪w i = ۸ / ۷۰ kN m‬‬
‫‪I b = ۵ / ۸۷۱ × ۱۰۱۰ mm ۴‬‬
‫‪Z t = ۸۰ / ۷۵ × ۱۰۶ mm ۳‬‬
‫‪Z b = ۱۱۹ / ۳۲ × ۱۰۶ mm ۳‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﭙﻮﺯﻳﺖ )ﻣﺮﻛﺐ(‬
‫‪w d = ۸ / ۷۰ + ۱ / ۲(۴ / ۳۲ + ۲ / ۴۰) = ۱۶ / ۷۶ kN m‬‬
‫‪w s = ۱۶ / ۷۶ + ۱ / ۲ × ۱۰ / ۳۰ = ۲۹ / ۱۲ kN m‬‬
‫‪۲۴ ۲‬‬
‫× ‪M i = ۸ / ۷۰‬‬ ‫‪= ۶۲۶ / ۴ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪۲۴ ۲‬‬
‫× ‪M d = ۱۶ / ۷۶‬‬ ‫‪= ۱۲۰۶ / ۷ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪۲۴ ۲‬‬
‫× ‪M s = ۲۹ / ۲‬‬ ‫‪= ۲۰۹۶ / ۶ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪ β =۰/ ۷۵‬ﻭ ‪α = ۰/ ۹۰‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٠٤‬‬

‫)ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪(٥‐١٠‬‬
‫‪۰ / ۹۰(۲۰۹۶ / ۶ − ۱۲۰۶ / ۷) × ۱۰‬‬ ‫‪۶‬‬
‫≥ ‪Z b ,comp‬‬ ‫‪= ۸۱ / ۴۳ × ۱۰۶ mm ۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪(۰ / ۷۵ × ۲۰ − ۰) +‬‬ ‫)‪(۰ / ۷۵ × ۶۲۶ / ۴ − ۰ / ۹۰ × ۱۲۰۶ / ۷‬‬
‫‪۱۱۹ / ۳۲‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﭙﻮﺯﻳﺖ )ﻣﺮﻛﺐ(‪:‬‬

‫‪⎛ ۱۲۰۰× ۱۸۰۲‬‬ ‫⎞‬
‫⎜⎜‬ ‫) ‪+ ۳ / ۶۹۴ × ۱۰۵ × ۹۰۸ ⎟⎟ = y(۱۲۰۰× ۱۸۰ + ۳ / ۶۹۴ × ۱۰۵‬‬
‫⎝‬ ‫‪۲‬‬ ‫⎠‬
‫‪∴ y = ۶۰۶ mm‬‬
‫‪۱۲۰۰× ۱۸۰۳‬‬
‫= ‪I comp‬‬ ‫‪+ ۱۲۰۰× ۱۸۰(۶۰۶ − ۹۰) ۲ + ۵ / ۸۷۱× ۱۰۱۰ + ۳ / ۶۹۴ × ۱۰۵ (۹۰۸ − ۶۰۶) ۲‬‬
‫‪۱۲‬‬
‫‪= ۱ / ۵۰۵ × ۱۰ ۱۱ mm‬‬ ‫‪۴‬‬

‫‪۱ / ۵۰۵ × ۱۰۱۱‬‬

‫‪Z b ,comp‬‬ ‫=‬ ‫‪= ۱۸۹ / ۵۴ × ۱۰۶ mm ۳‬‬
‫) ‪(۱۴۰۰ − ۶۰۶‬‬
‫ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻓﺮﺽ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺩﺍﻛﺘﻬﺎ ‪ ٥٠mm‬ﻭ ﻗﻄﺮ ﺩﺍﻛﺘﻬﺎ ‪ ٦٥ mm‬ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪۶۵‬‬
‫‪e max = ۱۴۰۰ − ۹۰۸ − (۵۰ + ) = ۴۱۰mm‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۸۰ / ۷۵ × ۱۰ (−۱ / ۰) − ۶۲۶ / ۴ × ۱۰۶‬‬
‫‪۶‬‬
‫≥ ‪ Pi‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ‪ ‐٦‐١٠‬ﺍﻟﻒ‬
‫‪⎛ ۸۰ / ۷۵ × ۱۰۶‬‬ ‫⎞‬
‫⎜⎜‪۰ / ۹۰‬‬ ‫⎟⎟‪− ۴۱۰‬‬
‫‪⎝ ۳ / ۶۹۴ × ۱۰‬‬
‫‪۵‬‬
‫⎠‬
‫ﻳﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪Pi ≤ ۴۱۰۵ / ۱ kN‬‬
‫‪⎡ ۲۰۹۶ / ۶‬‬ ‫‪⎛ ۱‬‬ ‫⎤⎞ ‪۱‬‬
‫⎢ ‪۱۱۹ / ۳۲ × ۱۰۶‬‬ ‫⎜‪+ ۱۲۰۶ / ۷‬‬ ‫‪−‬‬ ‫⎥⎟‬
‫⎣‬ ‫‪۱۸۹ / ۵۴‬‬ ‫⎦⎠ ‪⎝ ۱۱۹ / ۳۲ ۱۸۹ / ۵۴‬‬
‫≥ ‪ Pi‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ‐٦‐١٠‬ﺏ‬
‫‪⎛ ۱۱۹ / ۳۲ × ۱۰۶‬‬ ‫⎞‬
‫⎜⎜‪۰ / ۷۵‬‬ ‫⎟⎟‪+ ۴۱۰‬‬
‫‪⎝ ۳ / ۶۹۴ × ۱۰‬‬
‫‪۵‬‬
‫⎠‬
‫‪٣٠٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻳﻌﻨﯽ‬
‫‪Pi ≥ ۳۲۱۴ / ۰ kN‬‬
‫ﻫﺮ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺍﺯ ‪ ٤‬ﻋﺪﺩ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ ١٥/٢mm‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ‪ ٤‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺟﺪﻭﻝ‪:٢‐٢‬‬
‫‪Pi = ۴ × ۴ × ۱۶۵ × ۰ / ۷ × ۱۸۲۰ × ۱۰ −۳ = ۳۳۶۳ / ۴ kN‬‬
‫‪۱۳۰‬‬
‫‪e max = ۴۱۰ −‬‬ ‫‪= ۳۷۷ mm‬‬
‫‪۴‬‬

‫ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎ‬

‫ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪:‬‬
‫‪۰ / ۹۰× ۳۳۶۳ / ۴ × ۱۰ ۰ / ۹۰× ۳۳۶۳ / ۴ × ۱۰ × ۳۷۷ ۶۲۶ / ۴ × ۱۰۶‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۳ / ۶۹۴ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۸۰ / ۷۵ × ۱۰۶‬‬ ‫‪۸۰ / ۷۵ × ۱۰۶‬‬
‫) ‪′‬‬
‫‪= ۸ / ۱۹ − ۱۴ / ۱۳ + ۷ / ۷۶ = ۱ / ۸۲ N mm (> f min‬‬
‫‪۲‬‬

‫‪۸۰ / ۷۵‬‬ ‫‪۶۲۶ / ۴ × ۱۰۶‬‬

‫× ‪f b = ۸ / ۱۹ + ۱۴ / ۱۳‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪۱۱۹ / ۳۲ ۱۱۹ / ۳۲ × ۱۰۶‬‬
‫) ‪′‬‬
‫‪= ۸ / ۱۹ + ۹ / ۵۶ − ۵ / ۲۵ = ۱۲ / ۵۰ N mm ۲ (< f max‬‬
‫ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‪:‬‬
‫‪۰ / ۷۵‬‬ ‫‪۰ / ۷۵ ۱۲۰۶ / ۷ × ۱۰‬‬‫‪۶‬‬
‫× ‪f t = ۸ / ۱۹‬‬ ‫× ‪− ۱۴ / ۱۳‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪۰ / ۹۰‬‬ ‫‪۰ / ۹۰ ۸۰ / ۷۵ × ۱۰۶‬‬
‫)‪(۲۰۹۶ / ۶ − ۱۲۰۶ / ۷) × ۱۰۶ × (۶۰۶ − ۱۸۰‬‬
‫‪= ۶ / ۸۳ − ۱۱/ ۷۸ + ۱۴ / ۹۴ + ۲ / ۵۲ +‬‬
‫‪۱ / ۵۰۵ × ۱۰۱۱‬‬
‫) ‪= ۱۲ / ۵۱ N mm ۲ (< f max‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٠٦‬‬

‫‪۰ / ۷۵ ۱۲۰۶ / ۷ × ۱۰۶ ۸۸۹ / ۹ × ۱۰۶‬‬

‫× ‪f b = ۶ / ۸۳ + ۹ / ۵۶‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪۰ / ۹۰ ۱۱۹ / ۳۲ × ۱۰۶ ۱۸۹ / ۵۴ × ۱۰۶‬‬
‫) ‪= ۶ / ۸۳ + ۷ / ۹۷ − ۱۰ / ۱۰ − ۴ / ۷۰ = ۰ N mm ۲ (= f min‬‬
‫‪۸۸۹ / ۹ × ۱۰۶ × ۶۰۶‬‬
‫‪f tslab‬‬ ‫=‬ ‫) ‪= ۳ / ۵۸ N mm ۲ (< f max‬‬
‫‪۱ / ۵۰۵ × ۱۰‬‬ ‫‪۱۱‬‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﻫﺎ‬

‫)‪ (I‬ﺍﺻﻄﻜﺎﻙ‬
‫‪ K = ۱۷ × ۱۰−۴ / m‬؛ ‪ : µ = ۰/ ۲۵‬ﻓﺮﺽ‬
‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻞ ﻓﺮﺽ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫‪۱ ۸ × ۰ / ۳۷۷‬‬
‫=‬
‫‪rps‬‬ ‫‪۲۴ ۲‬‬
‫‪∴ rps = ۱۹۰/ ۹۸m‬‬
‫⎡‬ ‫‪⎛ ۰/ ۲۵‬‬
‫⎜⎜⎜‪−‬‬ ‫⎤ ⎟⎟⎟ ‪+۱۷ ×۱۰−۴‬‬
‫⎞‬

‫‪p = ۳۳۶۳/۴ ⎢۱ − e‬‬ ‫‪⎥ = ۱۰ / ۱ kN / m‬‬

‫‪⎝ ۱۹۰ / ۹۸‬‬ ‫⎠‬

‫⎢‬ ‫⎥‬
‫⎣‬ ‫⎦‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ‪ ٥ mm‬ﺗﻮﺭﻓﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﮔﻴﺮﻩ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪⎛ ۵ × ۱۹۵ × ۱۰۳ × ۲۶۴۰ ⎞ ۲‬‬
‫⎜⎜ = ‪ x‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪١١‐٤‬‬ ‫‪⎟⎟ × ۱۰−۳ = ۱۵ / ۹۶ m‬‬
‫⎝‬ ‫‪۱۰ / ۱‬‬ ‫⎠‬
‫‪ ∴ ∆PA = ۲ × ۱۰ / ۱× ۱۵ / ۹۶ = ۳۲۲ / ۴ kN‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪١٠‐٤‬‬
‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻓﺖ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ‪:‬‬
‫‪ : P = ۳۳۶۳ / ۴ − ۳۲۲ / ۴ = ۳۰۴۱/ ۰ kN‬ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﮐﺸﻴﺪﮔﻲ‬
‫‪ : P = ۳۳۶۳ / ۴ − ۳۲۲ / ۴ + ۱۲ × ۱۰/ ۱ = ۳۱۶۲ / ۲ kN‬ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪ : P = ۳۳۶۳ / ۴ − ۲۴ × ۱۰/ ۱ = ۳۱۲۱/ ۰ kN‬ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﻣﺮﺩﻩ‬
‫‪٣٠٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫)‪ (II‬ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‬

‫‪ = ۳۱۰۸ /۱ kN‬ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺍﺻﻄﻜﺎﻛﻲ‬
‫‪۳۱۰۸ / ۱× ۱۰۳‬‬
‫= ‪∴ f pi‬‬ ‫‪= ۱۱۷۷ N mm۲‬‬
‫‪۲۶۴۰‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۱۹۵‬‬ ‫‪⎛ ۵ / ۸۷۱ × ۱۰۱۰ ⎞ ۲‬‬
‫=‪m‬‬ ‫⎜⎜ = ‪ r‬؛ ‪= ۷ / ۰‬‬ ‫‪⎟ = ۳۹۹ mm‬‬
‫⎟ ‪۵‬‬
‫‪۲۸‬‬ ‫⎠ ‪⎝ ۳ / ۶۹۴ × ۱۰‬‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫‪۱۱۷۷‬‬ ‫‪۶۲۶ / ۴ × ۱۰۶ × ۳۷۷‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= ۱۴ / ۵۴ − ۴ / ۰۲ = ۱۰ / ۵۲ N mm ۲‬‬
‫⎡‬ ‫⎤‬ ‫‪۵ / ۸۷۱ × ۱۰۱۰‬‬
‫⎢‬ ‫⎥‬
‫⎥ ‪⎢۷ / ۰ + ۳ / ۶۹۴ × ۱۰‬‬
‫‪۵‬‬

‫⎢‬ ‫⎥ ⎞ ‪⎛ ۳۷۷ ۲‬‬

‫⎢‬ ‫‪۲۶۴۰⎜⎜۱ +‬‬ ‫⎥⎟‬
‫⎟ ‪۲‬‬
‫⎢⎣‬ ‫⎥⎦ ⎠ ‪⎝ ۳۹۹‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ‪:‬‬
‫‪۱۱۷۷‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫‪= ۸ / ۰۱ N mm۲‬‬
‫⎡‬ ‫⎤ ‪۳ / ۶۹۴ × ۱۰‬‬
‫‪۵‬‬

‫‪⎢۷ / ۰ +‬‬ ‫⎥‬

‫⎣‬ ‫‪۲۶۴۰‬‬ ‫⎦‬
‫‪۱‬‬
‫‪ ∴ f co = (۱۰ / ۵۲ + ۸ / ۰۱) = ۹ / ۲۷ N mm ۲‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪∴ ∆f p = × ۷ / ۰ × ۹ / ۲۷ = ۳۲ / ۵ N mm ۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫)‪ ٢/٥%‬ﺍﺯ ‪(٠/٧fcu‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪α = ۰/ ۹۱‬‬
‫)‪ (III‬ﺧﺰﺵ‬
‫‪۱/ ۸‬‬
‫= ‪εc‬‬ ‫‪× ۹ / ۲۷ = ۵ / ۹۶ × ۱۰−۴‬‬
‫‪۲۸ × ۱۰‬‬ ‫‪۳‬‬

‫‪∴ ∆f p = ۵ / ۹۶ × ۱۰−۴ × ۱۹۵ × ۱۰۳ = ۱۱۶ / ۲ N / mm ۲‬‬

‫)‪ (IV‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﻫﻮﺍﻱ ﺁﺯﺍﺩ‬
‫‪∆f p = ۱۰۰ × ۱۰−۶ × ۱۹۵ × ۱۰۳ = ۱۹ / ۵ N / mm ۲‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٠٨‬‬

‫)‪ (V‬ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﻱ ﻛﻼﺱ‪٢‬‬

‫‪∆f p = ۱ / ۵ × ۰ / ۰۲۵ × ۱۱۷۷ = ۴۴ / ۱ N / mm ۲‬‬
‫‪ = ۱۷۹ / ۸ N / mm ۲‬ﻛﻞ ﺍﻓﺘﻬﺎﻱ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ∴‬
‫)‪ ١٤/١%‬ﺍﺯ ‪(٠/٧fcu‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪β = ۰/ ۷۷‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻳﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬ ‫‪١٥‬‬ ‫‪١٨‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫‪٢٤‬‬
‫‪αPi‬‬ ‫‪٢٩٥٦/٩ ٢٩٨٧/٢ ٣٠١٧/٥ ٣٠٤٧/٨ ٣٠٧٨/١ ٣١٠٨/٤ ٣٠٩٧/٥ ٣٠٦٧/٢ ٣٠٣٦/٩‬‬
‫‪βPi‬‬ ‫‪٢٤٨٢/٧ ٢٥١٣/٠ ٢٥٤٣/٣ ٢٥٧٣/٦ ٢٦٠٣/٩ ٢٦٣٤/٢ ٢٦٢٣/٣ ٢٥٩٣/٠ ٢٥٦٢/٧‬‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫‪۱‬‬
‫≤‪e‬‬ ‫‪(M i + ۸۰ / ۷۵ ×۱۰۶ ) + ۲۱۸ / ۶‬‬ ‫)‪ ‐٧‐١٠‬ﺍﻟﻒ(‬
‫‪βPi‬‬
‫‪۱‬‬
‫≥‪e‬‬ ‫‪(۰/ ۳۷ M d + ۰ / ۶۳ M s ) − ۳۲۳/۰‬‬ ‫)‪ ‐٧‐١٠‬ﺏ(‬
‫‪βPi‬‬

‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬ ‫‪١٥‬‬ ‫‪١٨‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫‪٢٤‬‬

‫‪M‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٢٧٤/١‬‬ ‫‪٤٦٩/٨‬‬ ‫‪٥٨٧/٣‬‬ ‫‪٦٢٦/٤‬‬ ‫‪٥٨٧/٣‬‬ ‫‪٤٦٩/٨‬‬ ‫‪٢٧٤/١‬‬ ‫‪٠‬‬

‫‪Md‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٥٢٧/٩‬‬ ‫‪٩٠٥/١‬‬ ‫‪١١٣١/٣‬‬ ‫‪١٢٠٦/٧‬‬ ‫‪١١٣١/٣‬‬ ‫‪٩٠٥/١‬‬ ‫‪٥٢٧/٩‬‬ ‫‪٠‬‬

‫‪M‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٩١٧/٣‬‬ ‫‪١٥٧٢/٥‬‬ ‫‪١٩٦٥/٦‬‬ ‫‪٢٠٩٦/٦‬‬ ‫‪١٩٦٥/٦‬‬ ‫‪١٥٧٢/٥‬‬ ‫‪٩١٧/٣‬‬ ‫‪٠‬‬

‫≥‪e‬‬ ‫‪‐٣٢٣‬‬ ‫‪‐١٥‬‬ ‫‪١٩٨‬‬ ‫‪٣٢١‬‬ ‫‪٣٥٦‬‬ ‫‪٣٠٦‬‬ ‫‪١٨٢‬‬ ‫‪‐٢٥‬‬ ‫‪‐٣٢٣‬‬

‫≤‪e‬‬ ‫‪٢٤٦‬‬ ‫‪٣٣٧‬‬ ‫‪٤٠١‬‬ ‫‪٤٣٨‬‬ ‫‪٤٤٨‬‬ ‫‪٤٣٤‬‬ ‫‪٣٩٦‬‬ ‫‪٣٣٤‬‬ ‫‪٢٤٥‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﻛﻪ ‪ ٣٧٧mm‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٣٠٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻬﺎﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫‪m‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫‪١‬‬ ‫‪‐٤٤٢‬‬ ‫‪‐١٢٦‬‬ ‫‪١٠٠‬‬ ‫‪٢٣٥‬‬ ‫‪٢٨٠‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪‐٢٤٢‬‬ ‫‪٤٣‬‬ ‫‪٢٤٧‬‬ ‫‪٣٦٩‬‬ ‫‪٤١٠‬‬
‫‪٣‬ﻭ‪٤‬‬ ‫‪٣٤٢‬‬ ‫‪٣٧١‬‬ ‫‪٣٩٣‬‬ ‫‪٤٠٦‬‬ ‫‪٤١٠‬‬
‫ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪١٦٥‬‬ ‫‪٢٨٣‬‬ ‫‪٣٥٤‬‬ ‫‪٣٧٧‬‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﺯ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪﻩ‬

‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬ ‫‪rps‬‬ ‫‪p‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪∆PA‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪٩٩/٧٢‬‬ ‫‪٥/٣‬‬ ‫‪١٣/٥٦‬‬ ‫‪٩٤/٩‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪١١٠/٤٣‬‬ ‫‪٣/٣‬‬ ‫‪١٣/٩٦‬‬ ‫‪٩٢/١‬‬
‫‪٣‬ﻭ‪٤‬‬ ‫‪١٠٥٨/٨٢‬‬ ‫‪٦/١‬‬ ‫‪٢٠/٠٥‬‬ ‫‪٦٤/٢‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣١٠‬‬

‫ﻛﻞ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬ ‫‪١٥‬‬ ‫‪١٨‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫‪٢٤‬‬
‫‪αPi‬‬ ‫‪٢٩٦٣/٨ ٢٩٩٣/٨ ٣٠٢٣/٨ ٣٠٥٣/٨ ٣٠٨٣/٨ ٣٠٩٦/٨ ٣٠٨٦/٠ ٣٠٦٩/٢‬‬ ‫‪٣٠٣٩/٢‬‬
‫‪βPi‬‬ ‫‪٢٤٨٩/٤ ٢٥١٩/٤ ٢٥٤٩/٤ ٢٥٧٩/٤ ٢٦٠٩/٤ ٢٦٢٢/٤ ٢٦١١/٦ ٢٥٩٤/٨‬‬ ‫‪٢٥٦٤/٨‬‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﺯ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪﻩ‪:‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬ ‫‪١٥‬‬ ‫‪١٨‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫‪٢٤‬‬
‫≥‪e‬‬ ‫‪‐٣٢٣‬‬ ‫‪‐١٦‬‬ ‫‪١٩٧‬‬ ‫‪٣١٩‬‬ ‫‪٣٥٤‬‬ ‫‪٣٠٩‬‬ ‫‪١٨٥‬‬ ‫‪‐٢٥‬‬ ‫‪‐٣٢٣‬‬
‫≤‪e‬‬ ‫‪٢٤٦‬‬ ‫‪٣٣٧‬‬ ‫‪٤٠١‬‬ ‫‪٤٣٧‬‬ ‫‪٤٤٨‬‬ ‫‪٤٣٤‬‬ ‫‪٣٩٧‬‬ ‫‪٣٣٤‬‬ ‫‪٢٤٥‬‬
‫‪٣١١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫‪ = ۱ / ۴ × ۱۶ / ۷۶ + ۱ / ۶ × ۱ / ۲ × ۱۰ / ۳ = ۴۳ / ۲۴ kN / m‬ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫‪۴۳ / ۲۴ × ۲۴۲‬‬
‫= ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﺗﻴﺮ‬ ‫‪= ۳۱۱۳ / ۳ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻠﻮﻙ ﺗﻨﺶ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺑﺎﻝ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺍﻓﻘﯽ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫‪۰ / ۸۷ × ۱۸۲۰× ۲۶۴۰ = ۰ / ۴۵ × ۳۰× ۱۸۰× ۱۲۰۰ + ۰ / ۴۵ × ۵۲ / ۵ × ۳۶۰y‬‬
‫‪∴ y = ۱۴۹mm‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﺑﺎﻝ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ‪ ١٤٥mm‬ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻓﺮﺽ ﻓﻮﻕ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪٠/٩ x = ٣٢٥mm :‬‬
‫‪۲۶۰۹ / ۴ × ۱۰۳‬‬ ‫)‪(۱۲۸۵ − ۳۶۱‬‬
‫= ‪ε pb‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‪× ۰ / ۰۰۳۵ = ۰ / ۰۱۴۰(> ε ۲ = ۰ / ۰۱۳۱‬‬
‫‪۲۶۴۰× ۱۹۵ × ۱۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۳۶۱‬‬
‫⎡‬ ‫⎤ ‪۱۸۰‬‬
‫‪∴ M u = [ ⎢۰/ ۴۵ × ۳۰ ×۱۲۰۰ ×۱۸۰ (۱۲۸۵ −‬‬ ‫‪) +‬‬
‫⎣‬ ‫⎦⎥ ‪۲‬‬
‫⎡‬ ‫⎤ ‪۱۴۵‬‬ ‫‪−۶‬‬
‫‪⎢۰/ ۴۵ × ۵۲ / ۵ × ۳۶۰ ×۱۴۵ (۱۲۸۵ − ۱۸۰ − ۲ )⎥ ] ×۱۰ = ۴۷۵۷ / ۹ kNm‬‬
‫⎣‬ ‫⎦‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺵ ﺍﻓﻘﻲ‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻞ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺩﺍﻝ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪= ۰/ ۴۵ × ۳۰× ۱۲۰۰× ۱۸۰× ۱۰−۸ = ۲۹۱۶ / ۰ kN‬‬
‫‪۲۹۱۶ / ۰ × ۱۰۳‬‬
‫= ‪∴ v h avge‬‬ ‫‪= ۰ / ۶۸ N / mm ۲‬‬
‫‪۱۲ × ۱۰ × ۳۶۰‬‬
‫‪۳‬‬

‫‪∴ v h max‬‬ ‫‪= ۲ × ۰ / ۶۸ = ۱ / ۳۶ N / mm ۲‬‬

‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣١٢‬‬

‫‪ v h max = ۱ / ۸ N / mm۲‬ﻣﺠﺎﺯ‪ :‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺟﺪﻭﻝ‪٢‐١٠‬‬

‫∴ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺍﺳﻤﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪۰ / ۱۵‬‬
‫= ‪Ah‬‬ ‫‪× ۳۶۰× ۱۰۳ = ۵۴۰mm ۲ / m‬‬
‫‪۱۰۰‬‬
‫ﺍﺯ ‪ R١٠‐٢٧٥‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫)‪(۵۷۱ mm ۲ / m‬‬
‫ﺑﺮﺵ ﻗﺎﺋﻢ‬
‫)‪ (I‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‪:‬‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻛﺸﺸﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻣﭙﻮﺯﻳﺖ )ﻣﺮﻛﺐ( ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬

‫= ‪f cp‬‬
‫(‬
‫‪β Pi β Pi e ۹۰۸ − y‬‬
‫‪−‬‬
‫)‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Ib‬‬
‫)ﺧﺎﻟﺺ( ‪V d‬‬
‫= ‪fs‬‬
‫‪۰ / ۶۷ × ۱۵۰ × ۱۲۲۰‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ )ﺧﺎﻟﺺ( ‪ Vd‬ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﺍﺳﺖ‪ Fprt .‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ‬
‫)‪ (٢‐٧‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬

‫‪f cp‬‬ ‫‪٦/٦٠‬‬ ‫‪٤/٥٨‬‬ ‫‪٣٠١٣‬‬ ‫‪٢/٢٤‬‬

‫‪Vd‬‬ ‫‪٢٨١/٦‬‬ ‫‪٢١١/٢‬‬ ‫‪١٤٠/٨‬‬ ‫‪٧٠/٤‬‬

‫‪∑ βP sin θ‬‬‫‪i‬‬

‫‪١٣٥/١‬‬ ‫‪١٠٣/٤‬‬ ‫‪٧٠/٢‬‬ ‫‪٣٥/٨‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﯼ‪١،٢‬‬
‫)ﺧﺎﻟﺺ( ‪Vd‬‬ ‫‪١٤٦/٥‬‬ ‫‪١٠٧/٨‬‬ ‫‪٧٠/٦‬‬ ‫‪٣٤/٦‬‬

‫‪fs‬‬ ‫‪١/١٩‬‬ ‫‪٠/٨٨‬‬ ‫‪٠/٥٨‬‬ ‫‪٠/٢٨‬‬

‫‪f prt‬‬ ‫‪٠/٢١‬‬ ‫‪٠/١٦‬‬ ‫‪٠/١٠‬‬ ‫‪٠/٠٣‬‬

 ‫‪٣١٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺏ( ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‪:‬‬

‫)ﺧﺎﻟﺺ( ‪Vd‬‬ ‫) ‪(Vs − Vd‬‬
‫‪∑f‬‬ ‫‪s‬‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬
‫‪۰/ ۶۷ ×۱۵۰ ×۱۲۲۰ ۰/ ۶۷ ×۱۵۰ ×۱۴۰۰‬‬

‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬

‫‪Vs − Vd‬‬ ‫‪٢٣٧/٣‬‬ ‫‪١٧٨/٠‬‬ ‫‪١١٨/٧‬‬ ‫‪٥٩/٣‬‬
‫‪∑f‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪٢/٨٨‬‬ ‫‪٢/١٥‬‬ ‫‪١/٤٢‬‬ ‫‪٠/٧٠‬‬
‫‪f‬‬ ‫‪prt‬‬
‫‪١/٠٨‬‬ ‫‪٠/٨٥‬‬ ‫‪٠/٥٥‬‬ ‫‪٠/٢٠‬‬

‫‪ f prt = ۰/ ۲۴ × (۵۲ / ۵)۱ ۲ = ۱/ ۷۴N / mm۲‬ﻣﺠﺎﺯ‬

‫ﻟﺬﺍ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫)‪ (II‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ‬
‫‪βP β P e × ۴۹۲‬‬
‫‪f pt = i + i‬‬
‫‪Ac‬‬ ‫‪Ib‬‬
‫‪۰/ ۸f pt I b‬‬
‫= ‪Mo‬‬
‫‪۴۹۲‬‬
‫‪f pe ۲۶۰۹ / ۴ × ۱۰۳‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۵۴‬‬
‫‪f pu‬‬ ‫‪۲۶۴۰× ۱۸۲۰‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬
‫‪f‬‬ ‫‪pt‬‬
‫‪١٠/٠٩‬‬ ‫‪١٢/٧٠‬‬ ‫‪١٤/٣٥‬‬ ‫‪١٥/٠٢‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪٧٣٩/١‬‬ ‫‪١٢٦٧/٠‬‬ ‫‪١٥٨٣/٨‬‬ ‫‪١٦٨٩/٤‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪٢١١/٢‬‬ ‫‪١٤٠/٨‬‬ ‫‪٧٠/٤‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪٩٦٣/٢‬‬ ‫‪١٢١٢/٤‬‬ ‫‪١٣٦٩/٩‬‬ ‫‪١٤٣٣/٩‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪٨٩٣‬‬ ‫‪١٠١١‬‬ ‫‪١٠٨٢‬‬ ‫‪١١٠٥‬‬
‫‪vc‬‬ ‫‪٠/٧٩‬‬ ‫‪٠/٧٦‬‬ ‫‪٠/٧٤‬‬ ‫‪٠/٧٣‬‬
‫‪Vcr‬‬ ‫‪٣٥٠/٢‬‬ ‫‪٢١٦/٤‬‬ ‫‪١٤٦/٠‬‬ ‫‪٨٥/٧‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣١٤‬‬

‫ﺏ( ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ٢‐١٠‬ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫⎛‬ ‫‪Md‬‬ ‫⎞‬
‫‪M o = M d + ⎜۰ / ۸f pt −‬‬ ‫⎟ ‪۶‬‬
‫‪×۱۸۹ / ۵۴ ×۱۰۶‬‬
‫⎝‬ ‫⎠ ‪۱۱۹ / ۳۲ ×۱۰‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ‪ γ m = ۱/ ۰ ،Md‬ﻓﺮﺽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪m‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٢‬‬

‫‪Mo‬‬ ‫‪١٢١٩/٧‬‬ ‫‪١٣٩٤/٠‬‬ ‫‪١٥١٠/٤‬‬ ‫‪١٥٦٨/٧‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪٣٨٩/٢‬‬ ‫‪٢٥٩/٤‬‬ ‫‪١٢٩/٧‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪Ms‬‬ ‫‪١٣٦٢/١‬‬ ‫‪٢٣٣٥/٠‬‬ ‫‪٢٩١٨/٧‬‬ ‫‪٣١١٣/٣‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪١٠٧٣‬‬ ‫‪١١٩١‬‬ ‫‪١٢٦٢‬‬ ‫‪١٢٨٥‬‬
‫‪vc‬‬ ‫‪٠/٧٤‬‬ ‫‪٠/٧٢‬‬ ‫‪٠/٧٠‬‬ ‫‪٠/٧٠‬‬
‫‪Vcr‬‬ ‫‪٤٣٢/٩‬‬ ‫‪٢٤٦/٠‬‬ ‫‪١٦١/٠‬‬ ‫‪٩٥/٦‬‬

‫ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ﻓﻮﻕ‪ Vcr‬ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪ ١٣‐٧‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﺑﺮﺷﻲ ﺍﺳﻤﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺑﺠﺰ ‪ ٣m‬ﻭﺳﻂ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻠﺖ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﻃﻮﻝ ‪ ٣‬ﻣﺘﺮ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﻃﻮﻝ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺧﺎﻣﻮﺕ ﺍﺳﻤﯽ ﺑﺸﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪A sv ۰/ ۴ ×۱۵۰‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۲۷۶‬‬
‫‪s v ۰/ ۸۷ × ۲۵۰‬‬
‫ﺍﺯ ‪ R١٠‐٥٠٠‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‬
‫‪A‬‬ ‫‪sv‬‬
‫‪= ۰/ ۳۱۴‬‬
‫‪s‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪٣١٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﻠﻮﻙ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ‪ ٢‬ﻭ ‪:١‬‬

‫‪y po‬‬ ‫‪۷۵‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﺍﻓﻘﻲ‬ ‫=‬ ‫‪= ۰/ ۲۵‬‬
‫‪yo‬‬ ‫‪۳۰۵‬‬
‫‪y po‬‬ ‫‪۷۵‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﻗﺎﺋﻢ‬ ‫=‬ ‫‪= ۰ / ۷۵‬‬
‫‪yo‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣١٦‬‬

‫‪Pi = ۴ × ۱۶۵ × ۰ / ۷۰ × ۱۸۲۰ × ۱۰−۳ = ۸۴۰ / ۸ kN‬‬

‫‪Max Fbst = ۰ / ۲۳ × ۸۴۰ / ۸ = ۱۹۳ / ۴ kN‬‬
‫‪۱۹۳ / ۴ × ۱۰۳‬‬
‫= ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ‪A sv‬‬ ‫‪= ۹۶۷mm ۲‬‬
‫‪۲۰۰‬‬
‫ﺍﺯ ‪ ٥ R ١٢‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‬
‫)‪(A sv = ۱۱۳۰‬‬
‫‪ ٦١‐٦١٠mm‬ﺣﺪﻭﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻱ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ ‪ ٤‬ﻭ ‪:٣‬‬
‫‪۷۵‬‬ ‫‪y po‬‬
‫‪ :‬ﺍﺿﻼﻉ ﺍﻓﻘﻲ ﻭ ﻗﺎﺋﻢ‬ ‫=‬
‫‪= ۰/ ۵۰‬‬
‫‪yo ۱۵۰‬‬
‫‪Max Fbst = ۰/ ۱۷ × ۸۴۰ / ۸ = ۱۴۲ / ۹ kN‬‬
‫‪۱۴۲ / ۹ × ۱۰۳‬‬
‫= ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ‪A sv‬‬ ‫‪= ۷۱۵ mm ۲‬‬
‫‪۲۰۰‬‬
‫ﺍﺯ ‪ ٤R١٢‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪(A sv‬‬ ‫)‪= ۹۰۴‬‬
‫‪ : ۳۰− ۳۰۰mm‬ﺣﺪﻭﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻱ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ‪ ١‬ﻭ ‪ ٢‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻬﺎﺭﯼ ﻣﺮﻛﺐ‪ ،‬ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ‪ ۶۱۰× ۷۷۲mm ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ y po = ۱۰۶ = ۰/ ۳۵‬ﺿﻠﻊ ﺍﻓﻘﻲ‬
‫‪yo‬‬ ‫‪۳۰۵‬‬
‫‪y po‬‬ ‫‪۱۰۶‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﻗﺎﺋﻢ‬ ‫=‬ ‫‪= ۰ / ۲۷‬‬
‫‪yo‬‬ ‫‪۳۸۶‬‬
‫‪Max Fbst = ۲ × ۸۴۰ / ۸ ×۰/ ۲۳ = ۳۸۶ / ۸ kN‬‬
‫‪۳۸۶ / ۸ × ۱۰۳‬‬
‫= ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ‪A sv‬‬ ‫‪= ۱۹۳۴ mm ۲‬‬
‫‪۲۰۰‬‬
‫ﺍﺯ ‪ ١٠ R١٢‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ )‪(A sv = ۲۲۶۰‬‬
‫‪ : ۷۷ − ۷۷۰mm‬ﺣﺪﻭﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻱ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎﻱ‪ ٤‬ﻭ ‪ ،٣‬ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ۶۱۰× ۳۰۰mm‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٣١٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫‪y po‬‬ ‫‪۱۰۶‬‬

‫‪ :‬ﺿﻠﻊ ﺍﻓﻘﻲ‬ ‫=‬ ‫‪= ۰ / ۳۵‬‬
‫‪yo‬‬ ‫‪۳۰۵‬‬
‫‪y po‬‬
‫‪۱۰۶‬‬
‫‪ :‬ﺿﻠﻊ ﻗﺎﺋﻢ‬ ‫=‬
‫‪= ۰ / ۷۱‬‬
‫‪y o ۱۵۰‬‬
‫‪Max Fbst = ۲ × ۸۴۰ / ۸ × ۲۲ = ۳۷۰ / ۰ kN‬‬
‫‪۳۷۰ / ۰× ۱۰۳‬‬
‫= ‪A sv‬‬ ‫ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ‪= ۱۸۵۰mm ۲‬‬
‫‪۲۰۰‬‬
‫ﺍﺯ ‪ ٩R١٢‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‬
‫‪(A sv‬‬ ‫)‪= ۲۰۳۴‬‬
‫‪ : ۶۱ − ۶۱۰mm‬ﺣﺪﻭﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻱ ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ‬
‫)‪ (I‬ﺧﻴﺰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ‪:‬‬
‫‪۲ × ۱۲‬‬
‫= ‪δi‬‬ ‫])‪[۴(۴۶۹ / ۸ − ۰ / ۲۸۳P)(۳) + (۶۲۶ / ۴ − ۰ / ۳۷۷P)(۶‬‬
‫‪۶E c I b‬‬
‫‪αPi = ۳۰۴۵ / ۶ kN‬‬
‫‪− ۳۱۳۴۴‬‬
‫= ‪ δ i‬ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪EcIb‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪﻭﻝ ‪ ١‐٢‬ﺑﺮﺍﯼ ‪ f ci = ۴۰ N / mm۲‬ﺩﺍﺭﻳﻢ‪E c = ۲۸ kN / mm ۲ :‬‬
‫‪− ۳۱۳۴۴‬‬
‫= ‪∴δi‬‬ ‫‪= −۰ / ۰۱۹۱ m‬‬
‫‪۲۸ × ۱۰ × ۵ / ۸۷۱× ۱۰−۲‬‬
‫‪۶‬‬

‫‪L‬‬
‫‪δi = −‬‬
‫‪۱۲۵۹‬‬
‫‪۲ ×۱۲‬‬ ‫‪۳۴۸۱۷‬‬
‫= ‪δd − δi‬‬ ‫= ])‪[۴(۴۳۵/۲ )(۳) + (۵۸۰/۳ )(۶‬‬ ‫‪= ۰/ ۰۲۱۲ m‬‬
‫‪۶E c I b‬‬ ‫‪۲۸ ×۱۰ × ۵ / ۸۷۱ ×۱۰−۲‬‬
‫‪۶‬‬

‫‪∴ δ d = −۰ / ۰۱۹۱ + ۰ / ۰۲۱۲ = ۰ / ۰۰۲۱ m‬‬

‫‪L‬‬
‫= ‪(δ d‬‬ ‫)‬
‫‪۱۱۴۳‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣١٨‬‬

‫ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ‬
‫‪٣١٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫)‪(II‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ‪:‬‬

‫‪ ، E c = ۳۲kN / mm ۲‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻳﻜﺴﺎﻝ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺟﺪﺍﻭﻝ‪ ٣‐٦‬ﻭ‪١‐٢‬‬
‫‪۲ × ۳ / ۶۹۴ × ۱۰۵‬‬
‫= ‪t eff‬‬ ‫‪= ۲۲۲ mm‬‬
‫‪۳۳۲۶‬‬
‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﻜﻞ ‪:٦‐٢‬‬
‫‪۳۲‬‬
‫= ‪ E c eff‬ﻭ ‪φ = ۰/ ۸‬‬ ‫‪= ۱۷ / ۸ kN / mm ۲‬‬
‫)‪(۱ + ۰ / ۸‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮ ﺩﺍﺋﻤﯽ‪:‬‬
‫‪۲ ×۱۲‬‬ ‫‪۵۳۳۹۸‬‬
‫= ‪δs − δd‬‬ ‫= ])‪[۴(۶۶۷/۵ )(۳) + (۸۸۹/۹ )(۶‬‬ ‫‪= ۰/ ۰۱۱۱ m‬‬
‫‪۶ E c I comp‬‬ ‫‪۳۲ ×۱۰ ×۱/ ۵۰۵ ×۱۰−۱‬‬
‫‪۶‬‬

‫ﺧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪:‬‬

‫)ﻣﺘﻮﺳﻂ( ‪βPi = ۲۵۷۱ / ۲ kN‬‬
‫‪− ۲۰۶۰۷‬‬
‫= ‪δi‬‬ ‫‪= −۰ / ۰۱۹۷ m‬‬
‫‪۱۷ / ۸ × ۱۰۶ × ۵ / ۸۷۱ × ۱۰− ۲‬‬
‫‪۲۸‬‬
‫× ‪δ d − δ i = ۰ / ۰۲۱۲‬‬ ‫‪= ۰ / ۰۳۳۱ m‬‬
‫‪۱۷ / ۸‬‬
‫‪∴ δ t = −۰ / ۰۱۹۷ + ۰ / ۰۳۳۱ + ۰ / ۰۱۱۱ = ۰ / ۰۲۴۵ m‬‬
‫‪L‬‬
‫= ‪ δ t‬ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺖ‬
‫‪۹۸۰‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٢٠‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪٢‐١٣‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ ‪٢‬‬

‫ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﮏ ﺳﻘﻒ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ T‬ﺩﻭﺑﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ١٥ m‬ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪:‬‬
‫‪kN / m ۲‬‬
‫ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﺗﮑﻤﻴﻠﯽ‬ ‫‪٢/٠‬‬
‫ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ‬ ‫‪٠/ ٧٥‬‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪:‬‬
‫‪) = ۵۰ N / mm۲‬ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ( ‪ : f cu‬ﺑﺘﻦ‬
‫‪) = ۳۵ N / mm۲‬ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ( ‪f ci‬‬
‫‪ : f pu = ۱۸۶۰ N / mm۲‬ﻓﻮﻻﺩ‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫‪f min = −۳ / ۲ N / mm ۲‬‬ ‫‪′ = ۱۷ / ۵ N / mm ۲‬‬
‫‪f max‬‬ ‫‪f max = ۱۶ / ۷ N / mm ۲‬‬
‫‪′ = −۲ / ۷ N / mm ۲‬‬
‫‪f min‬‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻋﻤﻖ ﺗﻴﺮ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪ L/h‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،٣٠‬ﻋﻤﻖ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺗﻴﺮ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪۱۵‬‬
‫= ‪h‬‬ ‫‪= ۰/ ۵m‬‬
‫‪۳۰‬‬
‫‪٣٢١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﻄﻊ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫ﺧﻮﺍﺹ ﻭ ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻱ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬

‫‪A c = ۲ / ۶۴۸ × ۱۰۵ mm۲‬‬
‫‪w i = ۶ / ۳۶ kN / m‬‬
‫‪I = ۶ / ۰۴۱ × ۱۰۹ mm۴‬‬
‫‪Z t = ۴۰ / ۲۳ × ۱۰۶ mm۳‬‬
‫‪Zb = ۱۷ / ۲۶ × ۱۰۶ mm۳‬‬
‫‪w s = ۶ / ۳۶ + ۲ / ۴(۲ / ۰ + ۰/ ۷۵ ) = ۱۲ / ۹۶ kN / m‬‬
‫‪۶ / ۳۶ × ۱۵ ۲‬‬
‫= ‪Mi‬‬ ‫‪= ۱۷۸ / ۹ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪۱۲ / ۹۶ × ۱۵ ۲‬‬
‫= ‪Ms‬‬ ‫‪= ۳۶۴ / ۵ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬
‫ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ‪ β =۰/ ۷۵‬ﻭ ‪α = ۰/ ۹۰‬‬
‫‪(۰ / ۹۰ × ۳۶۴ / ۵ − ۰ / ۷۵ × ۱۷۸ / ۹) × ۱۰۶‬‬
‫≥ ‪ Z t‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪ ‐٣‐٩‬ﺍﻟﻒ(‬ ‫‪= ۱۱ / ۳۷ × ۱۰۶ mm ۳‬‬
‫)‪۰ / ۹۰ × ۴۶ / ۷ − ۰ / ۷۵(−۲ / ۷‬‬
‫‪(۰/ ۹۰ × ۳۶۴ / ۵ − ۰/ ۷۵ × ۱۷۸ / ۹) × ۱۰۶‬‬
‫≥ ‪ Z b‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪‐٣‐٩‬ﺏ(‬ ‫‪= ۱۲ / ۱۱ × ۱۰۶ mm۳‬‬
‫)‪۰/ ۷۵ × ۱۷ / ۵ − ۰/ ۹۰(−۳ / ۲‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٢٢‬‬

‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺩﻳﺎﮔﺮﺍﻡ ﻣﺎﻧﻴﻞ‬

‫ﺑﺎ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ‪ ١٢‬ﻋﺪﺩﻣﻔﺘﻮﻝ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪e max = ۳۵۰ − ۱۰۰ = ۲۵۰mm‬‬
‫‪۱‬‬
‫× ‪۱۰۸‬‬ ‫)‪ e ≥ ۱۵۲mm‬ﺑﺮﺍﻱ( ‪≥ ۰ / ۳۱۳e − ۴۷ / ۵‬‬ ‫)‪‐٥‐٩‬ﺍﻟﻒ( ﺧﻂ‪: a‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۱۰۸ × ≥ ۰ / ۱۸۷e + ۱۲ / ۲‬‬ ‫)‪‐٥‐٩‬ﺏ( ﺧﻂ‪: b‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪۱‬‬
‫)‪ e ≤ ۱۵۲mm‬ﺑﺮﺍﻱ( ‪۱۰۸ × ≥ −۰ / ۲۴۴e + ۳۷ / ۰‬‬ ‫)‪‐٥‐٩‬ﺝ( ﺧﻂ‪: c‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۱۰۸ × ≤ ۰ / ۲۴۳e + ۱۵ / ۸‬‬ ‫)‪‐٥‐٩‬ﺩ( ﺧﻂ‪: d‬‬
‫‪pi‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‪ ،‬ﺣﺪﻭﺩ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﭘﻴﺶﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬

‫‪Pi ≥ ۱۳۰۸ / ۳ kN‬‬
‫‪Pi ≤ ۱۶۹۵ / ۵ kN‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪ ١٢‬ﻋﺪﺩ ﻣﻔﺘﻮﻝ ﺳﻮﭘﺮ )‪ (super strand‬ﺑﻪ ﻗﻄﺮ‪:١٢/٩ mm‬‬
‫‪Pi = ۱۲ × ۱۰۰× ۰ / ۷ × ۱۸۶۰× ۱۰−۳ = ۱۵۶۲ / ۴ kN‬‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺠﺎﺯ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪٣٢٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﻓﺖ ﻫﺎ‬

‫)‪ (I‬ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‪:‬‬
‫‪f pi = ۰ / ۷ × ۱۸۶۰ = ۱۳۰۲N / mm ۲‬‬
‫‪۱۹۵‬‬
‫=‪m‬‬ ‫‪= ۷/۲‬‬
‫‪۲۷‬‬
‫‪۶ / ۰۴۱ × ۱۰ ۹ ۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫(=‪r‬‬ ‫‪) = ۱۵۱ mm‬‬

‫‪۲ / ۶۴۸ × ۱۰ ۵‬‬
‫ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪٤‐٤‬‬
‫⎡‬ ‫⎤‬
‫⎢‬ ‫⎥‬
‫⎢‬ ‫⎥‬
‫= ‪fco‬‬ ‫⎢‬ ‫‪۱۳۰۲‬‬ ‫‪⎥ = ۱۹ / ۶۷ N / mm۲‬‬
‫⎢‬ ‫⎥ ‪۲ / ۶۴۸ ×۱۰‬‬
‫‪۵‬‬

‫‪⎢۷ / ۲ +‬‬ ‫⎥‬

‫⎢‬ ‫⎥ ‪۲۵۰۲‬‬
‫) ‪۱۲۰۰(۱+ ۲‬‬
‫⎢⎣‬ ‫⎥⎦ ‪۱۵۱‬‬
‫ﺩﺭﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ‪ ٤‬ﻣﻔﺘﻮﻝ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫⎡‬ ‫⎤‬
‫⎢‬ ‫⎥‬
‫⎢‬ ‫⎥‬
‫= ‪∴ f co‬‬ ‫⎢‬ ‫‪۱۳۰۲‬‬ ‫‪⎥ = ۱۳ / ۶۱ N / mm۲‬‬
‫⎢‬ ‫⎥ ‪۲ / ۶۴۸ ×۱۰‬‬
‫‪۵‬‬

‫‪⎢۷ /۲ +‬‬ ‫⎥‬

‫⎢‬ ‫⎥ ‪۲۵۰ ۲‬‬
‫‪۸۰۰ (۱ +‬‬ ‫)‬
‫⎣⎢‬ ‫⎦⎥ ‪۱۵۱ ۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪ f co = (۱۹ / ۶۷ + ۱۳ / ۶۱) = ۱۶ / ۶۴ N / mm ۲‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ∴‬
‫‪۲‬‬
‫‪ ٩/٢ %) α = ۰/ ۹۱‬ﺍﻓﺖ( ‪∴ ∆f p = ۷ / ۲ × ۱۶ / ۶۴ = ۱۱۹ / ۸ N / mm ۲‬‬
‫)‪ (II‬ﺧﺰﺵ‪:‬‬
‫‪۱۷۸ / ۹ ×۱۰۶ × ۲۵۰‬‬
‫‪ = ۱۹ / ۶۷ −‬ﺗﻨﺶ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪:‬‬ ‫‪= ۱۲ / ۲۷ N / mm۲‬‬
‫‪۶ / ۰۴۱ ×۱۰‬‬‫‪۹‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪ = (۱۳ / ۶۱ + ۱۲ / ۲۷ ) = ۱۲ / ۹۴ N / mm۲‬ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ∴‬
‫‪۲‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٢٤‬‬

‫‪۱/ ۸‬‬
‫= ‪∴ εc‬‬ ‫‪× ۱۲ / ۹۴ = ۸ / ۶۳ × ۱۰−۴‬‬
‫‪۲۷ × ۱۰‬‬‫‪۳‬‬

‫‪∴ ∆f p = ۸ / ۶۳ × ۱۰−۴ × ۱۹۵ × ۱۰۳ = ۱۶۸ / ۲ N / mm ۲‬‬

‫)‪ (III‬ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ ﺑﺘﻦ‪:‬‬
‫‪−۶‬‬
‫‪ ، ε sh = ۳۰۰× ۱۰‬ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ‬
‫‪∴ ∆f p = ۳۰۰× ۱۰−۶ × ۱۹۵ × ۱۰۳ = ۵۸ / ۵ N / mm ۲‬‬
‫)‪ (IV‬ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎﯼ ﮐﻼﺱ ‪٢‬‬
‫‪∴ ∆f p = ۱ / ۲ × ۰ / ۰۲۵ × ۱۳۰۲ = ۳۹ / ۱ N / mm ۲‬‬
‫)‪ ٢٠/٤ %‬ﺍﻓﺖ( ‪ = ۲۶۵ / ۸ N / mm ۲‬ﻛﻞ ﺍﻓﺖ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ‬ ‫‪β = ۰/ ۷۰‬‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺠﺎﺯ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ‬
‫‪‐٦‐٩‬ﺍﻟﻒ‬ ‫‪e ≤ ۲۲۸ / ۳ + ۷ / ۰۳۳ × ۱۰−۷ M i‬‬
‫‪‐٦‐٩‬ﺏ‬ ‫‪e ≤ ۱۴۷ / ۳ + ۷ / ۰۳۳ × ۱۰−۷ M i‬‬
‫‪‐٦‐٩‬ﺝ‬ ‫‪e ≥ −۴۶۲ / ۴ + ۹ / ۱۴۳ × ۱۰−۷ M s‬‬
‫‪ ‐٦‐٩‬ﺩ‬ ‫‪e ≥ −۱۱۵ / ۷ + ۹ / ۱۴۳ × ۱۰−۷ M s‬‬

‫‪m‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٢/٥‬‬ ‫‪٥/٠‬‬ ‫‪٧/٥‬‬

‫‪Mi‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٩٩/٤‬‬ ‫‪١٥٩/٠‬‬ ‫‪١٧٨/٩‬‬

‫‪Ms‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٢٠٢/٥‬‬ ‫‪٣٢٤/٠‬‬ ‫‪٣٦٤/٥‬‬

‫≥‪e‬‬ ‫‪‐١١٦‬‬ ‫‪٦٩‬‬ ‫‪١٨١‬‬ ‫‪٢١٨‬‬

‫≤‪e‬‬ ‫‪١٤٧‬‬ ‫‪٢١٧‬‬ ‫‪٢٥٩‬‬ ‫‪٢٧٣‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺮﻭﻓﻴﻠﻬﺎﻱ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‬
‫‪ ٤‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٣٢٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺸﺘﻴﻨﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪۱۴۷ / ۳ + ۷ / ۰۳۳ ×۱۰−۷ M i = ۲۵۰‬‬
‫‪∴ M i = ۱۴۶ / ۰ kNm‬‬
‫‪۶ / ۳۶‬‬
‫∴‬ ‫‪x (۱۵ − x ) = ۱۴۶ / ۰‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪∴ x = ۴ / ۲۹ m‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ‪:‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪× ۱۵۶۲ / ۴ = ۱۰۴۱ / ۶ kN‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪e ≥ −۱۴۰ / ۹ + ۱ / ۳۷۲ × ۱۰−۶ M s‬‬
‫‪e ≤ ۲۵۳ / ۵ + ۱ / ۰۵۵ × ۱۰−۶ M i‬‬
‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪(١‐٨‬‬
‫‪۲۴۰× ۱۲ / ۹‬‬
‫= ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬ ‫‪۱‬‬
‫‪= ۵۲۳ mm‬‬
‫‪۲‬‬
‫)‪(۳۵‬‬
‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ ﻃﻮﻝ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪﻩ ‪ ٤‬ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺠﺎﺯ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٢٦‬‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫‪ = ۱ / ۴ × ۱۱ / ۱۶ + ۱ / ۶ × ۰ / ۷۵ × ۲ / ۴ = ۱۸ / ۵۰ kN / m‬ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫‪ = (۱۸ / ۵۰× ۱۵ ۲ ) / ۸ = ۵۲۰ / ۳ kNm‬ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ‬
‫ﻓﺮﺽ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻧﻬﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ‪۰ / ۹x ≤ ۵۰ :‬‬
‫‪۰ / ۸۷ ×۱۸۶۰ ×۱۲۰۰ = ۰ / ۹x × ۲۴۰۰ × . / ۴۵ × ۵۰‬‬
‫)‪ ۰ / ۹x < ۵۰‬ﭘﺲ(‪∴ x = ۴۰mm‬‬
‫)‪۰ / ۷۰ ×۱۵۶۲ / ۴ ×۱۰۳ (۴۰۰ − ۴۰‬‬
‫= ‪ε pb‬‬ ‫‪+‬‬ ‫) ‪×۰ / ۰۰۳۵ = ۰ / ۰۳۶۲ (> ε۲ = ۰ / ۰۱۳۳‬‬
‫‪۱۲۰۰ ×۱۹۵ ×۱۰۳‬‬ ‫‪۴۰‬‬
‫‪∴ M u = ۰ / ۸۷ ×۱۸۶۰ ×۱۲۰۰ (۴۰۰ − ۰ / ۴۵ × ۴۰) ×۱۰−۶ = ۷۴۱ / ۸ kNm‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﺍﻟﻒ( ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‬

‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺟﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪ (٦‐٧‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫‪٣٢٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﺮﺵ‪:‬‬

‫‪Lt=٥٢٣‬‬
‫‪۰/ ۷۰ × ۱۰۴۱ / ۶ × ۱۰۳‬‬
‫= ‪f cp‬‬ ‫‪= ۲ / ۷۵ N / mm۲‬‬
‫‪۲ / ۶۴۸ × ۱۰۵‬‬
‫‪ ∴ Vco = ۱/ ۷۳ × ۲ × ۱۳۰ × ۵۰۰ × ۱۰− ۸ = ۲۲۴ / ۹ kN‬ﺟﺪﻭﻝ )‪(١‐٧‬‬
‫‪V = ۱۸ / ۵۰ × (۷ / ۵ − ۰/ ۴۵ ) = ۱۳۰ / ۴ kN‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‬

‫ﺏ( ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ‬

‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ‪ ١٣‐ ٧‬ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪٢/٠٠‬‬ ‫‪٤/٠٠‬‬ ‫‪٤/٢٩‬‬ ‫‪٥/٠٠‬‬ ‫‪٧/٥٠‬‬
‫‪Mo‬‬ ‫‪١٨٣/٨‬‬ ‫‪١٨٣/٨‬‬ ‫‪١٨٣/٨‬‬ ‫‪٢٧٥/٨‬‬ ‫‪٢٧٥/٨‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪٢٤٠/٥‬‬ ‫‪٤٠٧/٠‬‬ ‫‪٤٢٥/٠‬‬ ‫‪٤٦٢/٥‬‬ ‫‪٥٢٠/٤‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪١٠١/٨‬‬ ‫‪٦٤/٨‬‬ ‫‪٥٩/٤‬‬ ‫‪٤٦/٣‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪Vc‬‬ ‫‪٠/٥٧‬‬ ‫‪٠/٥٧‬‬ ‫‪٠/٥٧‬‬ ‫‪٠/٦٦‬‬ ‫‪٠/٦٦‬‬
‫‪Vcr‬‬ ‫‪١٢١/١‬‬ ‫‪٧٢/٦‬‬ ‫‪٦٩/٠‬‬ ‫‪٧٧/٧‬‬ ‫‪٥٠/١‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ‪:‬‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺧﻴﺰ ﻣﻨﻔﯽ )ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ(‬
‫‪۲ × ۴ / ۲۹‬‬
‫= ‪δi‬‬ ‫]) ‪[۴(۸۷ / ۷ −۰/ ۱۷ P)(۱/ ۰۷ ) + (۱۴۶ / ۱ − ۰/ ۱۷ P)(۲ / ۱۵‬‬
‫‪۶E c I‬‬
‫‪۲ × ۳ / ۲۱‬‬
‫‪+‬‬ ‫]) ‪[(۱۴۶ /۱ − ۰/ ۲۵ P)(۲ /۱۵ ) + (۱۷۰ / ۷ − ۰/ ۲۵ p)(۲ / ۹۵ ) + (۱۷۸ / ۹ − ۰/ ۲۵ P)(۳ / ۷۵‬‬
‫‪۶EcI‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٢٨‬‬

‫∞=‪P‬‬ ‫‪Pi = ۰/ ۹۱ × ۱۵۶۲/۴ = ۱۴۲۱/۸ kN‬‬

‫‪− ۴۷۵۹ / ۲‬‬
‫= ‪δi‬‬ ‫‪= − ۰ / ۰۲۹۲ m‬‬
‫‪۲۷ × ۱۰ ۶ × ۶ / ۰۴۱ × ۱۰ − ۳‬‬
‫‪L‬‬
‫‪δi = −‬‬
‫‪۵۱۴‬‬
‫ﺏ( ﺧﻴﺰ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ‬
‫ﺧﻴﺰ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪:‬‬
‫‪۲ × ۴ / ۲۹‬‬
‫= ‪δd‬‬ ‫]) ‪[۴(۱۵۳/۹ − ۰/۱۷ P)(۱/۰۷ ) + (۲۵۶/۴ − ۰/۱۷ P)(۲ /۱۵‬‬
‫‪۶ E ceff I‬‬
‫‪۲ × ۳ / ۲۱‬‬
‫‪+‬‬ ‫]) ‪[(۲۵۶/۴ − ۰/ ۲۵ P)(۲ /۱۵ ) + ۴(۲۹۹ / ۵ − ۰/ ۲۵ P)(۲ / ۹۵ ) + (۳۱۳/۹ − ۰/ ۲۵ P)(۳ / ۷۵‬‬
‫‪۶ E ceff I‬‬
‫‪P = βPi = ۰/ ۷۰ × ۱۵۶۲/۴ = ۱۰۹۳/۷ kN‬‬
‫‪۴۳۷/۱‬‬
‫= ‪δd‬‬
‫‪E ceff I‬‬
‫‪٣٢٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﮑﻞ ‪: ٦‐٢‬‬

‫‪t eff = ۱۲۶ mm‬‬ ‫‪φ = ۱/ ۵‬‬
‫‪۳۲‬‬
‫= ‪∴ E ceff‬‬ ‫‪= ۱۲ / ۸ kN / mm۲‬‬
‫)‪(۱ + ۱ / ۵‬‬
‫‪۴۷۳ /۱‬‬
‫= ‪∴ δd‬‬ ‫‪= ۰/ ۰۰۶۱ m‬‬
‫‪۱۲ / ۸ × ۱۰ × ۶ /۰۴۱ × ۱۰− ۳‬‬
‫‪۶‬‬

‫ﺧﻴﺰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪:‬‬

‫‪۲ × ۴ / ۲۹‬‬
‫= ‪δs − δ d‬‬ ‫] )‪[۴(۱۷۸/۷ − ۱۵۳/۹)(۱/۰ ۷) + (۲۹۷/۷ − ۲۵۶/۴)(۲/۱ ۵‬‬
‫‪۶E c I‬‬
‫‪۲ × ۳ / ۲۱‬‬
‫‪+‬‬ ‫]) ‪[(۲۹۷ / ۷ − ۲۵۶ /۴) (۲/۱۵ ) + ۴(۳۴۷ / ۸ − ۲۹۹ /۵)(۲/۹۵ ) + (۳۶۴ /۵ − ۳۱۳ /۹)(۳/ ۷۵‬‬
‫‪۶E cI‬‬
‫‪۱۱۸۶‬‬
‫=‬ ‫‪= ۰/ ۰۰۶۱ m‬‬
‫‪۳۲ ×۱۰ × ۶ / ۰۴۱ ×۱۰−۳‬‬
‫‪۶‬‬

‫ﻛﻞ ﺧﻴﺰ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ‪:‬‬

‫‪L‬‬
‫‪δs = ۰/۰۰۶۱ + ۰/۰۰۶۱ = ۰/ ۰۱۲۲ m‬‬ ‫=(‬ ‫)‬
‫‪۱۲۳۰‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺧﻴﺰ ﺗﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٣٠‬‬

‫ﻣﺜﺎﻝ ‪١٣- ٣‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻳﮏ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ‪٣‬‬

‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺗﻴﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻔﻲ ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ‪ ٥m‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻛﻪ ﺩﺭﺯﻳﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺑﺎﺭﮔﺬﺍﺭﻱ‪:‬‬
‫‪kN / m ۲‬‬
‫ﺗﻴﺮﭼﻪ – ﺑﻠﻮﮎ‬ ‫‪٢/٣‬‬
‫ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﺗﮑﻤﻴﻠﯽ‬ ‫‪١/٢‬‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﻫﺎ‬ ‫‪١/٠‬‬
‫ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ﻭ ﺍﻧﺪﻭﺩ ﺯﻳﺮ ﺳﻘﻒ‬ ‫‪٠/٣‬‬
‫ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ‬ ‫‪٣/٠‬‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪:‬‬
‫‪) = ۴۰ N / mm‬ﺩﺭ ‪ ٢٨‬ﺭﻭﺯ( ‪ : f cu‬ﺑﺘﻦ‬ ‫‪۲‬‬

‫‪) = ۳۰ N / mm۲‬ﺩﺭ ‪ ٧‬ﺭﻭﺯ( ‪f ci‬‬

‫‪ : f pu = ۱۷۷۰ N / mm۲‬ﻓﻮﻻﺩ‬
‫‪fy‬‬ ‫‪= ۴۶۰ N / mm۲‬‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﻣﺠﺎﺯ‬
‫‪f′‬‬ ‫‪min‬‬
‫‪= − ۲/ ۵ N/ mm۲‬‬ ‫‪′ = ۱۵ / ۰ N / mm۲‬‬
‫‪f max‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪max‬‬
‫‪= ۱۳ / ۳ N / mm ۲‬‬
‫‪٣٣١‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ)ﺍﻭﻟﻴﻪ(‬

‫‪ = ۰ / ۶۶ kN / m‬ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ‬
‫‪ DL = ۰ / ۶۶ + ۰ / ۴۵ × ۲ / ۵ + ۰ / ۳۵ × ۲ / ۳ = ۲ / ۵۹ kN / m‬ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺩﻩ ﻛﻞ‬
‫‪ = ۱ / ۴ × ۲ / ۵۹ + ۱ / ۶ × ۰ / ۴۵ × ۳ / ۰ = ۵ / ۷۹ kN / m‬ﺑﺎﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫‪۵ / ۷۹ × ۵ ۲‬‬
‫= ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺗﻴﺮ‬ ‫‪= ۱۸ / ۱ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺍﻳﻦ ﻃﻮﺭ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻓﻮﻻﺩ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫‪d = ۲۰۰ − (۲۰ + ۱۰) = ۱۷۰mm‬‬
‫ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۰ / ۸۷ ×۱۷۷۰ A ps = ۰ / ۴۵ × ۴۰ ×۱۰۰ ×۰ / ۹x‬‬
‫‪۰/ ۸۷ × ۱۷۷۰ A ps (۱۷۰ − ۰/ ۴۵ x ) = ۱۸ /۱× ۱۰۶‬‬
‫‪ A ps = ۸۹ mm۲‬ﻭ ‪∴ x = ۸۵ mm‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪β = ۰/ ۸۵‬‬
‫‪۰/ ۸۵ ×۰/ ۷ ×۱۷۷۰‬‬
‫= ‪ε pe‬‬ ‫‪= ۰/ ۰۰۵۱۴‬‬
‫‪۲۰۵ ×۱۰۳‬‬
‫‪۱۷۰ − ۸۵‬‬
‫( ‪∴ ε pb = ۰/ ۰۰۵۱۴ +‬‬ ‫‪) × ۰/ ۰۰۳۵‬‬
‫‪۸۵‬‬
‫‪= ۰ / ۰۰۸۶۴ < ε۲ = ۰ / ۰۰۱۲۵‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٣٢‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ε۱ ≤ ε pb ≤ ε۲‬‬
‫‪۱۷۰ − x‬‬
‫( ‪ε pb = ۰ / ۰۰۵۱۴ +‬‬ ‫‪) ×۰ / ۰۰۳۵‬‬
‫‪x‬‬
‫‪(ε − ۰/ ۰۰۶۰۱ ) × ۳۰۸ ۱‬‬
‫‪f pb = ۱۲۳۲ + pb‬‬ ‫) ‪= (۱۰۲۵ x + ۲۸۲۳۸‬‬
‫‪۰/ ۰۰۶۴۹‬‬ ‫‪x‬‬
‫ﻣﺠﺪﺩﹰﺍ ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۱‬‬
‫) ‪۰ / ۴۵ × ۴۰ ×۱۰۰ ×۰ / ۹x = A ps × (۱۰۲۵ x + ۲۸۲۳۸‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۰/ ۴۵ × ۴۰ ×۱۰۰ ×۰/ ۹x (۱۷۰ − ۰/ ۴۵ x ) = ۱۸ / ۱×۱۰۶‬‬
‫‪ A ps = ۱۰۱ mm۲‬ﻭ ‪∴ x = ۸۵ mm‬‬
‫) ‪: ε pb = ۰ / ۰۰۸۶۴ (ε۱ < ε pb < ε۲‬‬
‫‪ A ps = ۱۰۱ mm۲‬ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻱ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﻘﻄﻊ‬

‫‪Ac = ۲ / ۷۵ ×۱۰۴ mm۲‬‬

‫‪Z t = ۷ / ۸۳ × ۱۰۵ mm۳‬‬
‫‪Zb = ۱۰ / ۹۶ × ۱۰۵ mm۳‬‬
‫‪I = ۹۱ / ۳۲ × ۱۰۶ mm۴‬‬
‫‪y = ۸۳ / ۳ mm‬‬
‫‪٣٣٣‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ‬

‫‪w s = ۲ / ۵۹ + ۰/ ۴۵ × ۳ / ۵ = ۳ / ۹۴ kN / m‬‬
‫‪۳ / ۹۴ × ۵۲‬‬
‫= ‪Ms‬‬ ‫‪= ۱۲ / ۳ kN / m‬‬
‫‪۸‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺟﺪﺍﻭﻝ )‪ (٣‐٥‬ﻭ )‪:(٤‐٥‬‬
‫‪f ht = ۵ / ۰ × ۱ / ۱ = ۵ / ۵ N / mm ۲‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ‪ β = ۰/ ۸۵‬ﻭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪:e‬‬
‫‪e = ۸۳ − ۳۰ = ۵۳mm‬‬
‫‪۰/ ۸۵ Pi × ۱۰ ۰/ ۸۵ Pi × ۱۰۳ × ۵۳ ۱۲ / ۳ × ۱۰۶‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= −۵ / ۵‬‬
‫‪۲ / ۷۵ × ۱۰۴‬‬ ‫‪۱۰ / ۹۶ × ۱۰۵‬‬ ‫‪۱۰ / ۹۶ × ۱۰۵‬‬
‫‪∴ Pi = ۷۹ / ۵ kN‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪ ٤‬ﻭﺍﻳﺮ ﺳﺮﺩ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪:٥mm‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺟﺪﻭﻝ )‪:(٢‐٢‬‬
‫‪Pi = ۴ × ۱۹ / ۶ × ۰ / ۷ × ۱۷۷۰ × ۱۰−۳ = ۹۷ / ۱ kN‬‬

‫ﺑﺮ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺍﻓﺖ ﻫﺎ‬

‫)‪ :(I‬ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﮔﻲ ﺍﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫‪f pi = ۰ / ۷ × ۱۷۷۰ = ۱۲۳۹N / mm ۲‬‬
‫‪۰ / ۶۶ × ۵ ۲‬‬
‫= ‪Mi‬‬ ‫ﻟﻨﮕﺮ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻭﺯﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﻴﺮ‪= ۲ / ۱ kNm :‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪۲۰۵ × ۱۰۳‬‬
‫=‪m‬‬ ‫‪= ۷/۹‬‬
‫‪۲۶ × ۱۰۳‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪⎛ ۹۱ / ۳۲ × ۱۰۶‬‬ ‫‪⎞۲‬‬
‫⎜⎜ = ‪r‬‬ ‫‪⎟⎟ = ۵۸mm‬‬
‫‪⎝ ۲ / ۷۵ × ۱۰‬‬
‫‪۴‬‬
‫⎠‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٣٤‬‬

‫ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪:(٤‐٤‬‬

‫‪۱۲۳۹‬‬
‫= ‪f co‬‬ ‫‪= ۶ /۱۹ N / mm۲‬‬
‫⎡‬ ‫⎤‬
‫⎢‬ ‫‪۲ / ۷۵ × ۱۰‬‬ ‫⎥ ‪۴‬‬

‫‪⎢۷ / ۹ +‬‬ ‫⎥‬

‫⎢‬ ‫⎥ ‪۵۳ ۲‬‬
‫) ‪۷۸ (۱ + ۲‬‬
‫⎢⎣‬ ‫⎥⎦ ‪۵۸‬‬
‫‪) α = ۰/ ۹۶‬ﺍﻓﺖ ‪∴ ∆f p = ۷ / ۹ × ۶ / ۱۹ = ۴۸ / ۹ N / mm ۲ (%٣/٩‬‬

‫)‪ (II‬ﺧﺰﺵ ﺑﺘﻦ‪:‬‬

‫ﺗﻨﺶ ﺑﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺩﻫﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫‪۲ / ۱× ۱۰۶ × ۵۳‬‬
‫‪= ۶ / ۱۹ −‬‬ ‫‪= ۴ / ۹۷ N / mm ۲‬‬
‫‪۹۱ / ۳۲ × ۱۰‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪ = (۶ / ۱۹ + ۴ / ۹۷) = ۵ / ۵۸ N / mm ۲‬ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱/ ۸‬‬
‫= ‪εc‬‬ ‫‪× ۵ / ۵۸ = ۳ / ۸۶ × ۱۰− ۴‬‬
‫‪۲۶ × ۱۰‬‬ ‫‪۳‬‬

‫‪∴ ∆f p = ۳ / ۸۶ ×۱۰−۴ × ۲۰۵ ×۱۰۳ = ۷۹ / ۲ N / mm۲‬‬

‫)‪ (III‬ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ‪:‬‬
‫‪−۶‬‬
‫‪∴ ∆f p = ۳۰۰ × ۱۰ × ۲۰۵ × ۱۰ = ۶۱ / ۵‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪N / mm‬‬ ‫‪۲‬‬

‫)‪ (IV‬ﺳﺴﺘﻲ ﻓﻮﻻﺩ‪:‬‬

‫ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﻳﺎ ﺳﻴﻤﻬﺎﻱ ﻛﻼﺱ ‪،٢‬‬

‫‪∆ f p = ۱ / ۲ × ۰ / ۰۰۲۵ × ۱۲۳۹ = ۳۷ / ۲ N / mm ۲‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬

‫‪) β = ۰/ ۸۲‬ﺍﻓﺖ ‪ = ۱۷۷/ ۹ N / mm۲ (%١٤/٤‬ﻛﻞ ﺍﻓﺖ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ‬

‫‪٣٣٥‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻼ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ‪ ١٠١ mm٢‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬ ‫ﭼﻮﻥ ‪ Aps‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ )‪(٧٨ mm٢‬ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒ ﹰ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﻭ ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺎﺯﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻧﮑﺸﻴﺪﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺽ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮﺩﻫﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۱۷۷۰‬‬
‫× )‪A s ≈ (۱۰۱ − ۷۸‬‬ ‫‪= ۸۹mm ۲‬‬
‫‪۴۶۰‬‬
‫‪ ٢T١٠‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬
‫‪۷۸‬‬
‫= ‪۰/ ۴۵ × ۴۰ ×۱۰۰ ×۰/ ۹x‬‬ ‫‪(۱۰۲۵ x + ۲۸۲۳۸ ) + ۱۵۷ ×۰/ ۸۷ × ۴۶۰‬‬
‫‪x‬‬
‫‪∴ x = ۱۰۲ mm‬‬
‫) ‪۰ / ۸۲ ×۰ / ۷ ×۱۷۷۰ (۱۷۰ − ۱۰۲‬‬
‫= ‪∴ ε pb‬‬ ‫‪+‬‬ ‫) ‪×۰ / ۰۰۳۵ = ۰ / ۰۰۷۲۹ (ε۱ < ε pb < ε۲‬‬
‫‪۲۰۵ ×۱۰۳‬‬ ‫‪۱۰۲‬‬
‫‪f pb = ۱۳۰۲ N / mm۲‬‬
‫) ‪(۱۷۰ − ۱۰۲‬‬
‫= ‪ε st‬‬ ‫) ‪×۰ / ۰۰۳۵ = ۰ / ۰۰۲۳۳ (> ε y = ۰ / ۰۰۲‬‬
‫‪۱۰۲‬‬
‫‪M u = [۷۸ ×۱۳۰۲ (۱۷۰ − ۰ / ۴۵ ×۱۰۲ ) + ۱۵۷ ×۰ / ۸۷ × ۴۶۰ (۱۷۰ − ۰ / ۴۵ ×۱۰۲ )]×۱۰−۶‬‬
‫‪= ۲۰ / ۴ kNm > ۱۸ / ۱ kNm‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺸﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬

‫‪αPi = ۰/ ۹۶ × ۹۷ /۱ = ۹۳ / ۲ kN‬‬
‫‪۹۳ / ۲ ×۱۰۳ ۹۳ / ۲ ×۱۰۳ × ۵۳‬‬ ‫‪۲ / ۱×۱۰۶‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= ۳ / ۳۹ − ۶ / ۳۱ + ۲ / ۶۸‬‬
‫‪۲ / ۷۵ ×۱۰۴‬‬ ‫‪۷ / ۸۳ ×۱۰۵‬‬ ‫‪۷ / ۸۵ ×۱۰۶‬‬
‫)‪= −۰ / ۲۴ N / mm۲ (> f ′ min‬‬
‫‪۷ / ۸۳‬‬
‫× ) ‪f b = ۳ / ۳۹ + (۶ / ۳۱ − ۲ / ۶۸‬‬ ‫) ‪′‬‬
‫‪= ۵ / ۹۸ N / mm۲ (< f max‬‬
‫‪۱۰ / ۹۶‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٣٦‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻨﺸﻬﺎﻱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ‪:‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﻣﻴﻠﮕﺮﺩﻫﺎ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ١٥٠N/mm٢‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺮﮎ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻨﺶ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﺩﺭ ﺑﺘﻦ ﺍﺯ ‪ fmax‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ‬
‫)‪(I‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ‪:‬‬

‫‪۶۰۰× ۵‬‬
‫‪۱‬‬

‫= ‪ L T‬ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ‪١‐٨‬ﻭ‪٤‐٧‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪= ۵۴۸mm ; f prt = ۰ / ۲۴ × (۳۰) = ۱ / ۳۱N / mm ۲‬‬
‫‪۲‬‬

‫‪۲‬‬
‫)‪(۳۰‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ‪:‬‬
‫‪۰/ ۲۸۳ ⎛ ۰/ ۲۸۳ ⎞ ۰/ ۸۲ × ۹۷ / ۱× ۱۰۳‬‬
‫= ‪ f cpx‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪٨‐٧‬‬ ‫‪⎜۲ −‬‬ ‫×⎟‬ ‫‪= ۰/ ۷۲ N / mm ۲‬‬
‫⎠ ‪۰/ ۵۴۸ ⎝ ۰/ ۵۴۸‬‬ ‫‪۲ / ۷۵ × ۱۰‬‬‫‪۴‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪−۳‬‬
‫‪ ∴ Vco = ۰ / ۶۷ × ۱۰۰× ۲۰۰(۱ / ۳۱ + ۰ / ۸ × ۰ / ۷۲ × ۱ / ۳۱) × ۱۰ = ۲۱ / ۱ kN‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ‪٦‐٧‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪V = ۵ / ۷۹(۲ / ۵ − ۰ / ۱۸۳) = ۱۳ / ۴ kN‬‬

‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
 ‫‪٣٣٧‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫)‪ (II‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ‬

‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ )‪ (١٣‐٧‬ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﻴﻢ‪:‬‬

‫‪M‬‬ ‫‪٠/٥‬‬ ‫‪١/٠‬‬ ‫‪١/٥‬‬ ‫‪٢/٠‬‬ ‫‪٢/٥‬‬

‫‪Mo‬‬ ‫‪٥/٩‬‬ ‫‪٥/٩‬‬ ‫‪٥/٩‬‬ ‫‪٥/٩‬‬ ‫‪٥/٩‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪٦/٥‬‬ ‫‪١١/٦‬‬ ‫‪١٥/٢‬‬ ‫‪١٧/٤‬‬ ‫‪١٨/١‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪١١/٦‬‬ ‫‪٨/٧‬‬ ‫‪٥/٨‬‬ ‫‪٢/٩‬‬ ‫‪٠‬‬
‫‪Vc‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬ ‫‪٠/٦٠‬‬
‫‪Vcr‬‬ ‫‪١٧/٥‬‬ ‫‪١١/٤‬‬ ‫‪٩/٢‬‬ ‫‪٧/٩‬‬ ‫‪٦/٩‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ‬
‫‪۰/ ۸۲ × ۹۷ /۱× ۱۰۳ ۰/ ۸۲ × ۹۷ /۱× ۱۰۳ × ۵۳‬‬
‫= ‪ft‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪۲ / ۷۶ × ۱۰۴‬‬ ‫‪۷ / ۸۳ × ۱۰۵‬‬
‫‪= ۲ / ۹۰ − ۵ / ۳۹ = −۲ / ۴۹ N / mm۲‬‬
‫‪۷ / ۸۳‬‬
‫× ‪f b = ۲ / ۹۰ + ۵ / ۳۹‬‬ ‫‪= ۶ / ۷۵ N / mm ۲‬‬
‫‪۱۰/ ۹۶‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻛﻼﺱ ‪ ٢‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫‪f min = −۲ / ۸۵ N / mm ۲‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻋﺪﻡ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﻴﻦ ﺁﺭﻣﺎﺗﻮﺭ ﭘﻴﺸﺘﻨﻴﺪﮔﯽ ﻭ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٣٨‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺧﻴﺰ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ‬

‫)‪ (I‬ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‪:‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺮﻙ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪۲× ۲/ ۵‬‬
‫= ‪δi‬‬ ‫]) ‪[۴(۱/ ۵ − ۰/۰۵۳ P)(۰/ ۶۳ ) + (۲ /۱ − ۰/۰۵۳ P)(۱/ ۲۵‬‬
‫‪۶ EI‬‬
‫‪P = αPi = ۰ / ۹۶ × ۹۷ / ۷ = ۹۳ / ۲ kN‬‬
‫‪۱۰ / ۲‬‬ ‫‪۱۰ / ۲‬‬
‫‪δi = −‬‬ ‫‪=−‬‬ ‫‪= −۰/ ۰۰۴۳‬‬
‫‪EI‬‬ ‫‪۲۶ × ۱۰ × ۹۱ / ۳۲ × ۱۰ − ۶‬‬
‫‪۶‬‬

‫‪L‬‬
‫‪(δ i = −‬‬ ‫)‬
‫‪۱۱۶۶‬‬
‫)‪ (II‬ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺳﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻱ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ‪ ،‬ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﺍﺑﻌﺎﺩ ‪ ۲۰۰× ۱۰۰mm‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ﺗﻴﺮ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻠﻬﺎ )ﺧﻴﺰﻫﺎ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺍﺣﯽ‬
‫ﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﻫﺎﯼ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﺍﺋﻤﻲ )ﻧﺼﻒ ﺑﺎﺭ ﺯﻧﺪﻩ(‪:‬‬
‫‪ = ۲ / ۵۹ + ۰ / ۵ × ۰ / ۴۵ × ۳ / ۰ = ۳ / ۲۷ KN / m‬ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ‬
‫‪۳ / ۲۷ × ۵ ۲‬‬
‫= ‪M per‬‬ ‫‪= ۱۰ / ۲ kNm‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪٣٣٩‬‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪﻩ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻙ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪:‬‬

‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺟﺪﻭﻝ )‪(١‐٦‬‬

‫‪۱ ۰ / ۰۰۰۴۱۸‬‬
‫=‬ ‫‪= ۲ / ۸۸ ×۱۰−۶ mm −۱‬‬
‫‪rc‬‬ ‫‪۱۴۵‬‬
‫‪∴ δa = ۰/۱۰۴ × ۵۲ × ۱۰۶ × ۲ / ۸۸ × ۱۰−۶ = ۷ / ۵ mm‬‬
‫ﺧﻴﺰﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﻛﻞ‪:‬‬
‫‪M s = ۱۲ / ۳ kNm‬‬

‫‪۱ ۰ / ۰۰۰۵۷۸‬‬
‫=‬ ‫‪= ۴ / ۹۰ ×۱۰−۶ mm −۱‬‬
‫‪rc‬‬ ‫‪۱۱۸‬‬
‫‪∴ δ b = ۰/۱۰۴ × ۵۲ × ۱۰۶ × ۴ / ۹۰ × ۱۰−۶ = ۱۲ / ۷ mm‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﺍﺋﻤﻲ‪:‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ‬ ‫ﺩﺭﺱ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩﺯﺍﺩﻩ‬ ‫‪٣٤٠‬‬

‫‪۱ ۰ / ۰۰۰۴۰۹‬‬
‫=‬ ‫‪= ۲ / ۹۶ ×۱۰−۶ mm −۱‬‬
‫‪rc‬‬ ‫‪۱۵۲‬‬
‫‪∴ δc = ۰/ ۱۰۴ × ۵۲ × ۱۰۶ × ۲ / ۶۹ × ۱۰−۶ = ۷ /۰ mm‬‬
‫ﺧﻴﺰ ﻛﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪δ t = δ b − δ a + δ c + δi‬‬
‫‪= ۱۲ / ۷ − ۷ / ۵ + ۷ / ۰ − ۴ / ۳ = ۷ / ۹ mm‬‬
‫‪L‬‬
‫= ‪δt‬‬
‫‪۶۳۳‬‬
‫ﻟﺬﺍ ﺧﻴﺰ ﮐﻞ ﺗﻴﺮ ﺩﺭ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻭﺍﻟﺴﻼﻡ‬