Đỗ Anh Thảo THCS Giảng Võ

NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI

Lê Minh Khuê
I. Kiến thức cần nhớ.
1. Tác giả :
- Lê Minh Khuê sinh năm 1940, quê ở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá.
- Trong kháng chiến chống Mĩ, gia nhập thanh niên xung phong và bắt đầu viết văn vào đầu
những năm 1970, chủ yếu viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn.
Sau năm 1975, tác phẩm của Minh Khuê bám sát những chuyển biến của đời sống xã hội và con
người trên tinh thần đổi mới.
- Lê Minh Khuê là cây bút chuyên về truyện ngắn.
- Ngòi bút tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ.
- Tác phẩm: …; giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1987, 2001.

2. Tác phẩm : 
- Xuất xứ: viết năm 1971,trong lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt.
( Những ngôi sao xa xôi là một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê)
-Thể loại:………

- Phương thức biểu đạt:………….

- Ngôi kể, người kể truyện: ngôi thứ nhất, xưng “ tôi” = nhân vật chính trong tác phẩm –
Phương Định.
+ Ngôi kể này phù hợp với nội dung của tác phẩm , làm tăng tính chân thực và tạo được độ
tin cậy cao ở độc giả.
+ Ngôi kể còn tạo điều kiện thuận lợi cho nhân vật chính tự bộc bạch những cảm xúc, suy
nghĩ của mình về cuộc sống chiến đấu, về đồng đội của mình. Từ đó, vẻ đẹp trong sáng,
hồn nhiên nhưng rất can trường của cô và đồng đội được hiện lên rõ nét.
+Ngôi kể giúp nhịp kể biến đổi linh hoạt phù hợp với mạch cảm xúc và tâm trạng của nhân
vật chính.
+ Tạo thuận lợi để tác giả tập trung miêu tả thế giới nội tâm của nhân vật và tạo ra điểm
nhìn phù hợp để miêu tả hiện thực cuộc chiến đấu ở một trọng điểm trên tuyến đường
Trường Sơn.
- Nhân vật:Nho, Thao, Phương Định.( nghệ thuật xây dựng nhân vật: chủ yếu là miêu tả tâm lí)

- Ý nghĩa nhan đề:

+ Hình ảnh thực: ngôi sao trên bầu trời thành phố trong kí ức của Phương Định…

+ Hình ảnh ẩn dụ “ những ngôi sao...” biểu hiện cho :

* Vẻ đẹp lãng mạn, là sự bình yên của cuộc sống và khao khát thanh bình của mỗi một con người.
* Những cô thanh niên xung phong với tâm hồn đẹp đẽ, trong sáng, là vẻ đẹp của sự cống hiến thầm
lặng, của lí tưởng sáng ngời- một vẻ đẹp nhẹ nhàng, nữ tính nhưng rất anh hùng khuất lấp giữa núi
rừng và bom đạn mà ít khi ta nhận ra.

- Nội dung - đề tài:   Truyện viết về 3 cô gái trong một tổ trinh sát phá bom mặt đường trong
thời kì kháng chiến chống Mỹ ác liệt diễn ra ở tuyến đường Trường Sơn. Họ luôn phải đối mặt
với cái chết mà vẫn sống hồn nhiên, lạc quan, giàu tình cảm và không ít mơ mộng. Chiến tranh
làm cho họ dày dạn và cứng cỏi hơn, nhưng vẫn không hề làm mất đi ở họ sự nhạy cảm, nét hồn
nhiên và mơ mộng của tuổi trẻ.
- Đường Trường Sơn và những cô gái thanh niên xung phong, những anh bộ đội lái xe đã thành
đề tài của nhiều tác phẩm thơ, truyện, ca khúc trong thời kì kháng chiến chống Mĩ như: thơ của
Phạm Tiến Duật, Lâm Thị Mĩ Dạ, Nguyễn Minh Châu… Truyện ngắn này của Lê Minh Khuê
có nhiều điểm gặp gỡ với các tác phẩm cùng đề tài, nhưng vẫn có những đặc sắc riêng. 
- Tóm tắt nội dung cốt truyện.:
 Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong làm thành một tổ trinh sát mặt đường tại một địa
điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Họ gồm có : hai cô gái rất trẻ là Định và Nho, còn tổ
trưởng là chị Thao lớn tuổi hơn một chút. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối
lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và phá bom.
Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì luôn phải đối mặt với thần chết trong mỗi lần phá bom
và phải làm việc giữa ban ngày dưới bom đạn của quân thù trên một tuyến đường ác liệt. Tuy
vậy, họ vẫn lạc quan yêu đời, vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút
thanh thản, mơ mộng và đặc biệt họ rất gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội, dù mỗi
người một cá tính. Phương Định – nhân vật chính - người kể chuyện – là một cô gái trẻ Hà Nội
xinh xắn, giàu cảm xúc, thích mơ mộng và hay nhớ về những kỉ niệm thời niên thiếu, những
ngày còn ở Hà Nội với gia đình và thành phố thân yêu. Phần cuối truyện tập trung tả tâm trạng
và hành động của các cô gái trẻ, nhất là của Phương Định, trong một trận phá bom, Nho bị
thương, Thao và Định vô cùng lo lắng, săn sóc bạn. Một trận mưa đá bất ngờ trên cao điểm
khiến các cô hết sức vui thích.
-Ngôn ngữ, giọng điệu:

+Cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung, gần với khẩu ngữ và có chất nữ tính.

+ Lời kể: thường dùng những câu ngắn, nhịp nhanh, tạo được không khí khẩn trương trong
hoàn cảnh chiến trường. Ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại, gợi nhớ những kỉ niệm của
tuổi niên thiếu hồn nhiên, vô tư và không khí thanh bình trước chiến tranh.

III. Gợi ý phân tích truyện:

1. Tìm hiểu những nét chung và những nét riêng của ba nhân vật cô gái thanh niên xung phong
trong truyện.
a.Nét chung : (Về thế hệ, về phẩm chất, tính cách, sở thích,về nội tâm)
 [Type the document title]

- Họ đều thuộc thế hệ những cô gái thanh niên xung phong thời kì kháng chiến chống Mĩ,tuổi
đời còn rất trẻ, thấm nhuần lí tưởng cách mạng nên đã tạm xa gia đình, xa mái trường, tình
nguyện vào nơi mà sự mất/còn chỉ diễn ra trong nháy mắt.
- Hoàn cảnh sống và chiến đấu: Họ ở trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến
đường Trường Sơn( tức là ở nơi tập trung nhất bom đạn và sự nguy hiểm, ác liệt.)
- Công việc của họ lại càng đặc biệt nguy hiểm, luôn phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng
thẳng thần kinh; sau mỗi trận bom của địch, họ phải lao ra trọng điểm, đo khối lượng đất lấp
vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom( công việc luôn phải đối mặt với máy
bay và bom đạn của địch, đối mặt với cái chết) “thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta
lẩn trong ruột những quả bom”…. Họ bị bom vùi là chuyện thường, có khi bò trên cao điểm về
chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng loá lên khuôn mặt nhem nhuốc, công việc đòi
hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh. Nhưng với 3 cô gái thì những công việc ấy đã trở thành công việc
thường ngày.
- Họ đều có những phẩm chất chung của những chiến sĩ thanh niên xung phong ở chiến trường:
+ Tinh thần trách nhiệm cao đối với nhiệm vụ: sẵn sàng ra trận, luôn nhận khó khăn nguy hiểm
về mình; đặt công việc lên trên cả tính mạng: Có lệnh là lên đường khi có bom nổ thì chạy lên,
họ luôn hoàn thành nhiệm vụ phá bom, mở đường cho những đoàn xe nối đuôi nhau ra tiền
tuyến và về đích an toàn (d/c:……….)
+Lòng dũng cảm, gan dạ, không sợ hi sinh:  
Cuộc sống chiến trường đã dạy cho họ  nhiều kinh nghiệm. Ngay cả trong những khoảng
lặng hiếm hoi của chiến tranh, cứ ngỡ là bình yên nhưng không phải, im lặng có nghĩa là cái
chết đang rình rập đâu đây, nó ập đến bất cứ lúc nào. Ấy là những trái bom, mà “nghe tiếng
bom đầu tiên, có đứa chết giấc, nằm dán xuống đất”…. Nhưng với họ thì “quen rồi, cái chết đối
với họ chưa bao giờ là một ám ảnh, chưa bao giờ phải trằn trọc đêm đêm. Với Phương Định, cái
chết là khái niệm mờ nhạt, không cụ thể. …”; khi phá bom, không đi khom mà cứ đàng
hoàngbước tới.
-> Cuộc sống và chiến đấu ở chiến trường thật gian khổ, nguy hiểm và luôn căng thẳng nhưng
họ vẫn rắn rỏi, bình tĩnh, chủ động:
 Trong lần phá bom, Phương Định tuy cũng có lúc rất sợ nhưng cô tự dặn mình là phải tự giác
với nó( nhưng không phải là sợ chết) mà chỉ vì sợ nếu “mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá
phiền”.
 Chị Thao cương quyết và bình tĩnh đến phát bực, nghe tiếng máy bay địch vẫn móc bánh quy
túi, thong thả nhai.
 Còn Nho – cô gái xinh xắn, mềm mại và mát mẻ như một que kem ấy cũng thật quyết đoán và
gan dạ trong chiến đấu: có lệnh là chụp ngay mũ sắt lên đầu và lên đường. Khi Nho bị thương
máu túa ra từ cánh tay ngấm vào đất, da xanh, mắt nhắm nghiền, quần áo đầy bụi  nhưng và
Nho không muốn mọi người phải lo lắng cho mình. Tất cả họ không ai được khóc trong giờ
phút rất cần sự cứng cỏi của mỗi người….
+ Tình đồng đội đoàn kết, gắn bó, thân thiết: hiểu được tính tình, sở thích của nhau; quan tâm
chăm sóc nhau chu đáo (d/c: Phương Định bồn chồn, lo lắng cho Thao và Nho khi đi trinh sát
Đỗ Anh Thảo THCS Giảng Võ
trên cao điểm; Nho bị thương, hai đồng đội chăm sóc tận tình và đều cảm thấy “đau hơn người
bị thương”; Phương Định luôn dành tình cảm yêu mến cho tất cả những người lính mà cô gặp...)

Ở họ còn có những nét chung của các cô gái trẻ:

 + Vô tư, trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng, nhiều xúc cảm, nhiều mơ ước, dễ vui, dễ trầm tư: chi
tiết trận mưa đá bất chợt đến và niềm vui trẻ trung của ba cô gái khi được «  thưởng thức »
những viên đá nhỏ, có những nỗi sợ rất đời thường, Nho thích tắm suối, hay ăn kẹo, Phương
Định ngồi bó gối mơ màng và hát …

+ Lạc quan yêu đời , thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay cả ở nơi ác liệt nhất của chiến
trường: Phương Định thích ngắm mình trong gương; chị Thao chăm chép bài hát, thích thêu chỉ
màu vào áo lót và tỉa lông mày nhỏ như cái tăm…Trong hang, sau những phút căng thẳng vẫn
vang lên tiếng hát của ba cô gái, họ nằm dài nghe ca nhạc, nói vài câu buồn cười, trêu đùa
nhau… Họ cũng có những dự tính về tương lai với những mơ ước đẹp đẽ, chân chính, đời
thường.

b.Nét riêng : Mỗi người đều có những nét cá tính khiến cho bức tranh ba cô gái mở đường thêm
sinh động, cụ thể, khó quên.

+ Nho là em út, một cô gái trẻ, xinh xắn, trông nó nhẹ, mát mẻ như một que kem trắng,  cái cổ
tròn và những chiếc cúc áo nhỏ nhắn trông rất dễ thương khiến Phương Định « muốn bế nó lên
tay ».
* Nho rất hồn nhiên, mộc mạc và thơ mộng .« Vừa tắm ở dưới suối lên, cứ quần áo ướt, Nho
ngồi, đòi ăn kẹo », thích thêu thùa; khi bị thương nằm trong hang vẫn nhổm dậy, xoè tay xin
mấy viên đá mưa.

* Nhưng trong chiến đấu rất dũng cảm, hành động thật nhanh gọn, quyết đoán : « Nho cuộn tròn
cái gối, cất nhanh vào túi », Nho quay lưng lại chúng tôi, chụp cái mũ sắt lên đầu » … Và trong
một lần phá bom, cô đã bị thương, rất sợ hãi và đau đớn nhưng cô không muốn để mọi người
phải lo lắng cho mình.

+ Còn Thao, tổ trưởng, ít nhiều có từng trải hơn, mơ ước và dự tính về tương lai có vẻ thiết
thực hơn, nhưng cũng không thiếu nhưng khát khao và rung động của tuổi trẻ. Áo lót của chị cái
nào cũng thêu chỉ màu .Chị lại hay tỉa đôi lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái tăm.
*Nhưng trong công việc, ai cũng gờm chị về tính dung cảm, cương quyết, táo bạo. Đặc biệt là
sự « bình tĩnh đến phát bực » : máy bay địch đến nhưng chị vẫn « móc bánh quy trong túi,
thong thả nhai », phân công nhiệm vụ. ..

*Có ai ngờ con người như thế lại sợ máu và vắt : « thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt
tái mét ».
 [Type the document title]

* Không ai có thể quên được chị hát : nhạc sai bét, giọng thì chua, chị không hát trôi chảy được
bài nào. Nhưng chị lại có ba quyển sổ dày chép bài hát và rỗi là ngồi chép bài hát. 

+ Nhân vật Phương Định. 

- Là con gái Hà Nội và chiến trường đánh giặc, Phương Định có một thời học sinh vô tư bên
người mẹ, một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên tĩnh trong những ngày thanh bình trước
chiến tranh ở thành phố của mình. Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến
trường dữ dội. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh căng
thẳng, khốc liệt của chiến trường. (Đoạn hồi tưởng về tuổi học trò: bộc lộ rõ nét tính cách nhạy
cảm, hồn nhiên, vô tư, một chút tinh nghịch và mơ mộng của một thiếu nữ.)

Vào chiến trường đã ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, hàng ngày giáp mặt
với cái chết, nhưng ở cô cũng như những đồng đội, Phương Định vẫn không mất đi sự hồn
nhiên, trong sáng, lạc quan, mơ mộng: cô  hiện lên rất đời thường, rất thực với những nét đẹp
tâm hồn: thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ
ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình”. “Tôi thích nhiều bài. Những
bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm
mại, dịu dàng, thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: “về đây
khi mái tóc còn xanh xanh..”. Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật trầm. Thích
nhiều”. 
- Quan tâm đến hình thức của mình.Cô  tự đánh giá : “Tôi là  con gái Hà  Nội . Nói một  cách
khiêm tốn , tôi là  một cô gái khá. Hai bím  tóc dày, tương đối mềm, một  cái cổ cao, kiêu
hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”.

- Cô thông minh, tự tin nhưng kín đáo và khiêm tốn: biết mình được nhiều người, nhất là các
anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và cả tự hào, nhưng chưa dành riêng tình
cảm cho một ai; cô không hay biểu lộ tình cảm của mình, tỏ ra kín đáo giữa đám đông, khiến có
người tưởng như là kiêu kì.  (Hay ngắm mắt mình qua gương, biết mình đẹp và được các anh bộ
đội để ý nhưng không tỏ ra săn sóc, vồn vã…., nét kiêu kì của những cô gái Hà thành như
chính cô đã thú nhận “chẳng qua là tôi điệu đấy thôi”. Ai mà có thể ghét được một nét điệu như
thế của một cô gái đẹp giữa chiến trường ác liệt này?
- Tình cảm dành cho đồng đội nồng thắm, sự quan tâm chân thành, sâu sắc: 

* Quý trọng và cảm phục tất cả những chiến sĩ mà cô gặp trên trọng điểm của đường ra mặt trận
(“…người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục,
có ngôi sao trên mũ”)

*Luôn trìu mến, thương yêu bạn bè (Phương Định phát hiện ra vẻ dễ thương của Nho “ nhẹ, mát
như một que kem trăng”, hiểu rõ sở thích và tâm trạng của chị Thao; cô lo lắng, sốt ruột khi

Đỗ Anh Thảo THCS Giảng Võ

đồng đội trên cao điểm chưa về, “Có gì lí thú đâu nếu các bạn tôi không quay về?...”. “Tôi
lo…”; chăm sóc Nho tận tình khi cô bị thương (“moi đất…bế Nho”, rửa vết thương và “pha
sữa”)

*Ngược lại, Phương Định cũng rất cần sự cổ vũ, động viên của đồng đội: Cô thấy ấm lòng và
vững tin hơn khi cảm thấy ánh mắt của các chiến sĩ cao xạ đang dõi theo mình.

-Ở Phương Định, ngời lên những phẩm chất đáng quý : có trách nhiệm với công việc, dũng
cảm, bình tĩnh, tự tin, vượt lên mọi hiểm nguy; nhanh nhẹn, chủ động dứt khoát, có kinh
nghiệm chiến trường( qua hành động trong một lần phá bom….)

*Khi chạy lên cao điểm, đối diện trực tiếp với thần chết -> vẫn bình thản, thậm chí thấy thú vị
dù vết thương trên mình chưa lành miệng.

*Tư thế đàng hoàng, tự trọng “ không đi khom”, thái độ bình tĩnh và thao tác thành thạo khi phá
bom

*Có những lúc nghĩ đến cái chết nhưng chỉ là “ mờ nhạt”, còn ý nghĩ cháy bỏng, thôi thúc là “
liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm thế nào để châm mìn lần thứ hai?” -> Mục
đích hoàn thành nhiệm vụ luôn được cô đặt lên trên hết chứng tỏ tinh thần trách nhiệm trong
công việc của cô rất cao.

*Tâm lí của nhân vật Phương Định trong một lần phá bom đã được miêu tả rất cụ thể, tinh tế
đến từng cảm giác, ý nghĩ dù chỉ thoáng qua trong giây lát. Mặc dù đã rất quen với công việc
nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom, nhưng mỗi lần vẫn là một
thử thách với thần kinh cho đến từng cảm giác. 

+ Lúc đến gần quả bom: Từ khung cảnh và không khí chứa đầy sự căng thẳng, đến cảm giác là
“các anh cao xạ” ở trên kia đang dõi theo từng động tác, cử chỉ của mình, để rồi lòng dũng cảm
của cô như được kích thích bởi sự tự trọng: “Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt của
các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái
kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới.”. 
+ Lúc phá bom: Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của cô như
cũng trở nên sắc nhọn hơn và căng như dây đàn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom.
Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình
làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. 
+ Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom.
- Đến trận mưa đá lúc ở hang, lại thêm một nét đẹp nội tâm của nhân vật. Từ một Phương Định
căng thẳng tột độ lúc phá bom, giờ đây hiện ra một Phương Định trong niềm vui con trẻ  đang
“nở tung ra, say sưa, tràn đầy” trước trận mưa đá bất ngờ kéo cô về với tuổi thơ ngày nào. Cùng
 [Type the document title]

với trận mưa đá, những kỉ niệm thời thiếu nữ lại trào lên trong cô, không thể gì ngăn nổi:  “xoáy
mạnh như sóng” trong tâm lí cô biết bao hình ảnh thân thương của gia đình và thành phố quê
hương: Người mẹ, cái cửa sổ, bà bán kem, tiếng rao của bà bán xôi sáng, con đường nhựa sau
cơn mưa đêm mùa hạ, hao trong công viên và những ngôi sao to trên bầu trời thành phố…..
“Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó”. Tấm lòng của cô gái mở đường nhớ về Hà Nội thật là
da diết và đằm thắm biết chừng nào, và có lẽ chính những cái đó đã nâng bước chân cô trên
những chặng đường đánh Mĩ.
=> Tóm lại, nhân vật Phương Định đã  để lại trong lòng người đọc nỗi niềm đồng cảm, yêu mến
và sự kính phục về phẩm chất tốt đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống
Mỹ. Họ như những ngôi sao xa xôi, sáng ngời lên những sắc xanh trong khói lửa, đạn bom.
Chiến công thầm lặng của họ trở thành bất tử với năm tháng và lòng người. ( liên hệ, gợi nhớ
những hình ảnh về trế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến ở các tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe
không kính, Chiếc lược ngà, Ánh trăng, Khoảng trời hố bom… hình ảnh những nữ anh hùng
ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn….)
 NT xây dựng nhân vật của tác giả:
+Tỏ ra am hiểu và miêu tả sinh động, chân thực tâm lí của những cô thanh niên xung phong,
đặc biệt là nhân vật Phương Định-> Làm nổi bật thế giới nội tâm phong phú nhưng trong sáng,
không phức tạp.
+ Cách nhìn và thể hiện con người thiên về cái tốt đẹp, trong sáng, cao thượng cũng là phương
hướng chủ đạo và thống nhất trong Văn học Việt Nam thời kì kháng chiến.
+ Tuy vậy, truyện của Lê Minh Khuê không rơi vào tình trạng đơn giản, công thức, dễ dãi vì đã
phát hiện và miêu tả được đời sống nội tâm với những nét tâm lí cụ thể của từng nhân vật(khai
thác nét riêng của từng nhân vật).
+ Lê Minh Khuê có cái nhìn thật đẹp và lãng mạn về cuộc sống chiến tranh và con người trong
chiến tranh.Các nhân vật trong truyện là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ thời kì kháng chiến
chống Mĩ với lí tưởng chiến đấu bảo vệ quê hương.

2. Tổng kết:
Nội dung: Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống và
chiến đấu của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường
Sơn trong những năm chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Truyện làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn
trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh
nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về một thế hệ trẻ Việt
Nam trong kháng chiến chống MỸ.

Đỗ Anh Thảo THCS Giảng Võ

 PHIẾU BÀI TẬP MÔN NGỮ VĂN 9

VĂN BẢN: “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”

Câu 1: Đọc đoạn trích sau đây:

“Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái
chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ
không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn
thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tôi, mằn mặn, cát
lạo xạo trong miệng.” (trích “Những ngôi sao xa xôi”, Lê Minh Khuê)

a. Nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”.
b. Giải thích ý nghĩa nhan đề của tác phẩm.
c. Đoạn trích trên có sử dụng hình thức ngôn ngữ nào? Chỉ ra các phép liên kết được sử
dụng trong đoạn trích.
d. Viết đoạn văn (12 câu) theo phương pháp lập luận diễn dịch để làm rõ diễn biến tâm
trạng của nhân vật Phương Định trong một lần phá bom. Trong đoạn văn có sử dụng hợp
lí một câu phủ định, một phép thế liên kết câu (gạch chân và ghi chú rõ).

Câu 2: Đọc đoạn trích sau đây và trả lời câu hỏi:

“Nhưng tạnh mất rồi. Tạnh rất nhan như khi mưa đến. Sao chóng thế? Tôi bỗng thẫn thờ,
tiếc không nói nổi. Rõ ràng tôi không tiếc những viên đá. Mưa xong thì tạnh thôi. Mà tôi nhớ
một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố.
Phải, có thể là những cái đó…Hoặc là cây, hoặc là cái vòm tròn của nhà hát, hoặc bà bán kem
đẩy chiếc xe chở đầy thùng kem, trẻ con háo hức bâu xung quanh. Con đường nhựa ban đêm,
sau cơn mưa mùa hạ rộng ra, dài ra, lấp loáng ánh đèn trông như một con sông nước đen.
Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói
về những xứ sở thần tiên. Hoa trong công viên. (…)

Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. (…)”

(trích “Những ngôi sao xa xôi”, Lê Minh Khuê)

a. Người kể chuyện trong đoạn trích trên là ai? Xác định ngôi kể? Nêu tác dụng của việc lựa
chọn người kể chuyện và ngôi kể đó.
b. Dùng một câu văn để tóm tắt nội dung chính của đoạn trích trên.
c. Xét theo cấu tạo ngữ pháp, “Hoa trong công viên.”thuộc kiểu câu gì?
d. Tìm và gọi tên một thành phần biệt lập có trong đoạn trích trên.
 [Type the document title]

e. Viết đoạn văn (12 câu) theo phương pháp quy nạp để nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp
tâm hồn Phương Định trong đoạn trích trên. Trong đoạn văn có sử dụng hợp lí một câu
nghi vấn, một phép nối (gạch chân và ghi chú rõ).
Câu 3: Đọc truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”, em có suy nghĩ gì về thế hệ trẻ Việt Nam thời
kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước? Hãy viết một đoạn văn (2/3 trang giấy thi) để nêu lên
những suy nghĩ ấy.

Đỗ Anh Thảo THCS Giảng Võ