Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.

2021 11:48

ORADAN BURADAN
Teknoloji, mühendislik ve günlük hayatım hakkında mırıldanmalar.

A Ğ U STOS 1 7 , 2 0 1 9 ( E M İ R H A N )

Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım

rehberi
“Ustaların dediği”ne her zaman kulak asmayın: Kendi arabam Alfa Romeo 156
Selespeed özelinde, tek kavramalı otomatik şanzımanların büyük çoğunluğuna
uyarlanabilir bir makale olacak bu.

Konu mankeni: Alfa Romeo 156 Mk1.5 Selespeed Distinctive

Bu yazı büyük oranda Alfisti Turkey forumunda yayınlanmış konudan alıntı olup, blog

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 1 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

biçemine getirilmiştir.

Şimdi önce, nedir bu Selespeed? Efendim araba almaya gittiğinizde “otomatik vites”
denen şeylerin çalışma sistemleri birkaç alt gruba ayrılır. Bunlardan biri herkesin
bildiği, “tork konvertörlü” dediğimiz otomatik vites. Hani freni bırakınca ufak ufak
ilerleyen şey var ya, o. Bir diğeri (kısmen arızasıyla) meşhur DSG gibi “çift kavramalı
otomatik”. İşte bunun esas adı “Robotize Manuel” şanzımandır. Manuel şanzımanla
aynı mantık, pedalı olmasa da içinde debriyaj-baskı balatası ve dişliler var.

Bu Çift Kavramalı’lardan çok önce, tek kavramalı robotize manuel şanzımanlar vardı.
Konumuz olan Selespeed bu tek kavramalı sistemlerin bizim gibi ölümlüler için satışa
sunulmuş ilk türü. Diğer markalarda Ferrari F1, Lamborghini E-Gear, BMW SMG, Fiat
Dualogic, Citroen ETG/Sensodrive, Opel Easytronic gibi isimlerle de görürsünüz.
Basitçe, babanızın eski arabasındaki vites kutusunu koymuşlar, üstüne bir tane robot
oturtmuşlar (robotize ya), içerideki debriyajı falan da bu fazla deyip atmışlar. Robot
sizin yerinize vites değiştiriyor.

Bu günün konusu “Selespeed nasıl kullanılır?”. Bu konuda Selespeed kullanımı ve

sağlıklı bir Selespeed’den ne tepkiler almanızın normal olduğunu paylaşacağım.
Normal kullanım dışında, yeni bir SS almak için denerken de faydası olur diye
umuyorum. Yazacaklarım 2003 model, ikinci nesil Selespeed robotlu 156’da geçerli.
147 ve GT de üç aşağı beş yukarı böyle çalışır. Birinci nesil robotlar biraz daha farklı
olabilir ama prensip olarak aynıdır.

Yine bu yazıda tam durmadan geriye takmak, el freni çekip gazlamak gibi mevzulara
girmeyeceğim. Gerek var mı zaten?

Öncelikle Selespeed’e şu bakış açısının çok işe yaradığını gördüm: Selespeed,

yanınızda iyi bir şoförün sizin adınıza debriyaja basıp vites değiştirdiği bir tür manuel
şanzımandır. Dolayısıyla gazı kalkıştan sürüşe manuel arabada kullandığınız gibi
kullanmalısınız. Bunu aklınızda tutarsanız işin büyük kısmını çözersiniz.

Selespeed’i çalıştırmak

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 2 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

Selespeed’li bir aracın sol ön kapısını açtığınızda pompa motoru devreye girer ve siz
kontağı açana kadar genelde yeterli basınç sağlar. Kontağı açıp, elbette kontrol
ışıklarının sönmesini bekledikten sonra, ayağınız frendeyken marşa bastığınız zaman
vites boşa geçer ve araba çalışır. Zaten manuel şanzımanda da böyle yapacaktınız;
arabayı boşa alıp marşa basacaktınız. Burada frene basma şartının sebebi,
Selespeed’in yanlışlıkla marşa basıp birilerini ezmenizi engellemek.

Sonra yine frene basıp birinci veya geri vitese takıyorsunuz ve arabayı yerinden
kaldırıyorsunuz.

Selespeed’i kaldırmak

Kullanıcıların en çok zorlandığı yerlerden biri budur. Buradaki anahtar kelime yine
manuel şanzıman kullanır gibi kullanmak. Manuel şanzımanda debriyajı kavrama
noktasına kadar çekip hafifçe gaza basarak ilerleyecektiniz.

Selespeed sizin gitme isteğinizi gaz pedalı konumuna göre algılar. Siz gaza bastığınız
zaman hareket etmek istediğinizi anlar ve baskı balatayı kavrama noktasına kadar
getirip hazırlığını yapar. Aynı manuel vitesteki gibi, kavrama noktasına gelmesine
fırsat vermeden gaza basmaya devam ederseniz zıplayarak ani bir kalkış yapabilir.

Gaza hafif dokunduğunuz zaman kavrama noktasına gelmesi çok belirgin bir histir.
İşte burada yapmanız gereken, araba hareket etme eğilimine girmişse ayağınızı kısa
süre bekletmek, girmemişse de çok çok az daha gaz verip yine orada beklemek.
Söylediğim ve bu yazıda defalarca da söyleyeceğim gibi, manuelde de böyle
yapacaktınız.

Pek kimsenin bilmediği bir şey ise, Selespeed’de gaz pedalı hareketlerinizin kararlı
olmasının önemidir. Selespeed sizin gaz pedalına basma hızınız, gaz pedal konumu
gibi bilgileri inceleyerek, baskı balatayı ne kadar hızlı kapatması gerektiğini hesaplayıp
bir tablo (tork aktarım tablosu) çıkarır. Eğer bu tablo seçildiği anda gaz pedalını farklı
bir profilde kullanmaya kalkarsanız Selespeed’in yeni bir tablo hesaplaması gerekir.
Çoğu kullanıcının özellikle park manevralarında zıplaya zıplaya parketmesinin sebebi
budur. Anlık olarak gaza fazla basarlar, tam SS buna uygun tabloyu hesaplayıp profili
seçtiğinde aniden gazı keserler, hop yeni tablo ve yeni profil, o anda tekrar gaz, aaa,

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 3 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

yeni tablo, yeni profil…

Başta söylediğim, yanınızda birisi var ve debriyaja basıp vites değiştiriyor gibi
düşünün. Arkadaşınız sizin gaza nasıl bastığını da anlıyor olsun. Siz gaza bastınız,
arkadaşınız kavrama noktasına geldi, bıraktı bırakacak hop siz gazı bıraktınız.
Küfreder. Selespeed en azından sadece zıplıyor.

Elbette Selespeed’le hata yapıp gaza fazla basmış olabilirsiniz ve güvenlik için gazı
bırakmanız gerekir. Aldırmayın, bir sonrakinde doğru basarsınız olur biter.

Selespeed’i RAMPADA kaldırmak

Hill Holder’ı olmayan Selespeed’le rampada kalmak çoğu kullanıcının kabusudur.

Hepsi boşa korkuyor.

Selespeed rampa yukarı kalkma işini manuel şanzımandaki sizden çok daha iyi yapar.
Kavramanın gaz pedalı konumuna göre hesaplandığını hatırlayın ve ayağınızı frenden
çeker çekmez gazın üzerine koyun. Bir önceki “Selespeed’i kaldırma” başlığında
bahsettiğim şekilde gaza az bir miktar basın. Anında kavramaya hazırlanır ve yarım
debriyajda bekler. Pedala küçük bir miktar daha fazla basın. Hop. Hareket
ediyorsunuz.

Ayağınızı frenden çekmenizle gaza basmanız arasında geçen sürede arabanın çok
kayacağı dik rampada ne yapacaksınız? El freni pek çok sürücü için en kolay seçenek.
Ama Selespeed’in bir güzelliği, frene bassanız da kavrama yapabilmesidir. Emekliye
ayırdığınız sol ayağınızı fren pedalına koyun. Debriyajı falan yok nasıl olsa. Sağ
ayağınızla gaza dokunun ki kavramayı yakalasın. Sol ayağınızı frenden çekin ve gaza
biraz daha basıp devam edin.

Selespeed’de vites değişimleri

Ayağını gazdan çekme!

Bu konuyu birinci-ikinci vites geçişleri ve sonrası olarak ikiye ayırabilirsiniz.

Selespeed’in birinci vitesi manuellere göre daha yüksek oranlıdır. Geri kalan oranlar
ise birebir aynıdır. Dolayısıyla manuele göre birinci ve ikinci vitesler arasında daha

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 4 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

geniş bir boşluk var.

Bu yüzden genelde birinci vitesten ikinci vitese elle geçişte kullanıcılar sarsıntı
hisseder. Vites kararını Selespeed’e bırakırsanız bu sarsıntıyı azaltmak için birinci
viteste orta devirleri bekleyecek ve geçeceği (ikinci) vitesteki motor devriyle tekerlek
hızının daha uyumlu olmasını sağlamaya çalışacaktır.

Bu sarsıntıya karşı alabileceğiniz en iyi önlem tıpkı kaldırıkenki gibi gaz pedalına
düzgün ve kararlı şekilde basmak. Çok fazla basarsanız “spor” kullanım istediğinizi
düşünüp performansa yönelik geçişlere başlayabilir, her geçişte sırtınıza tekmeyi
yersiniz. Gaza basıp refleks olarak vites değişimi için gazı bırakırsanız yeni tablo
hesaplaması gerekir, bu arada yine sırtınıza tekmeyi yersiniz (bu sefer küt sesiyle).
Kararlı olmazsanız Selespeed’i de yanıltırsınız.

Vites değişimlerindeki altın tavsiye ise değişim sırasında ayağınızı gazdan

çekmemek ve daha fazla da basmamak. Korkmayın, Selespeed bir kere vites
değiştirmeye karar verdiyse gazı kökleseniz de devir çeviremezsiniz çünkü vites
değişiminden hemen önce gaz kelebeği kontrolünü sizden alır, torku düşürür, vites
değişiminden hemen sonra da kontrolü size iade edip kaldığı yerden tork üretmeye
devam eder. Eğer tam vites değişimi sırasında gaz pedalı konumunu değiştirirseniz ne
olur? Önceki paragraflardaki tablolar vardı ya. Hah, o olur işte.

Burada iki paragraflık mola verelim. Selespeed’in vites geçişleri normalde 0.7 saniye
civarı sürer. Eğer 5000 devrin yukarısındaysanız VE gaz pedalına %60’tan fazla
basıyorsanız süre bir miktar kısalır. Bu süre Selespeed’in hızlı vites değiştirmeyi
becerememesinden değil, baskı balata ve aktarmayı korumak istemesinden
kaynaklanan bir ayardır. Aynı sistem GTA Selespeed’de, Ferrari 355F1’de, F430’da ve
BMW SMG’de de kullanılmaktadır ve Ferrari için 150 milisaniye, BMW için 65
milisaniye gibi sürelere kadar düşebilir. Selespeed dahil tüm bunların atası olan Ferrari
F1 yarış arabaları ise 15 milisaniyede vites değiştirebilir. Ancak bu araçlar daha yüksek
dayanımlı, çok daha pahalı aktarma organlarına sahiptirler ve buna rağmen aynı
tarzda kullanımda normal bir Selespeed’den çok daha önce ağır bakıma girmek
zorunda kalırlar.

Yani Selespeed kötü tasarlanmış bir robotize manuel değildir. Ayrıca DSG’nin aksine

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 5 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

Selespeed’de tüm vites değişimleri aynı süreyi alır. DSG’de yavaşlarken birden
hızlanmaya karar verirseniz sırf şanzımanın hazırlanması 1 saniyenin üzerinde sürebilir.

Vites düşme işlerine gelelim. Selespeed’in vites değişiminde en çok kafasını

karıştıran şey kullanıcının SS’le aynı anda müdahale etmesidir. Piyasada “Elle vites
atma kafası karışır” dedikleri de bu. Selespeed bir vites düşmeye karar verdiği anda
siz de vites düşmeye kalkarsanız iki vites birden düşer. Bu davranışı vites yükseltirken
göstermez; vites yükseltirken aynı anda siz de yükseltmeye basarsanız normal
kullanımda anlamsız olacağı için sizin komutunuzu gözardı eder. Ancak gerçek
hayatta iki vites düşmek çok da anlamsız değildir, hatta bazen güvenlik için gereklidir
ve en önemlisi; yolu gören sizsiniz, Selespeed değil.

Dolayısıyla Selespeed “vardır bi’ bildiği” der ve hem kendi vites düşme işini sürdürür,
hem de sizin komutunuzu yerine getirir. Sizi sollamaya çıkıp karşıdan beklenmedik bir
araç geldiğini gördüğünüz zaman sol şeritte far görmüş tavşan gibi bırakmaz.

Öyle olursa ne olur? Bu genelde erken gaza bastığınızda başınıza gelir. Diyelim ki
üçüncü viteste, çok düşük devirdesiniz ve önünüzdeki yavaş aracı sollamak için vites
düşürüp gaza basacaksınız. Eğer gaza basma işini saniyenin onda bir bile erken
başlatırsanız devriniz düşük olduğu için Selespeed hızlanmanıza daha uygun olan
ikinci vitesi seçmeyi başlatır. O anda siz de vites düşme komutunu gönderdiğiniz için,
“bir bildiği vardır” düsturuyla hareket edip birinci vitese geçiverir, hem de aragazı
vererek! Bu ilk başıma geldiğinde eşim yanımdaydı, “Arabaya bak, önünde yavaş
gidince kendi kendine atar yapıyor” dedi.

Bu arada evet, Selespeed birinci vitesin yelpazesine uygun her hızda birinci vitese
geçebilir. Ayrıca tüm vites düşmelerde boşa alınca az ya da çok “aragazı” verip baskı
balatayı kapatır. Şöyle işler; siz vites düşme komutunu verdiğinizde baskı balatayı
ayırır ve tam bu anda hedef viteste, bulunduğunuz hızda motor devrinin kaç bin rpm
olması gerektiğini hesaplar. Motoru o devre çıkarıp baskı balatayı bırakır. Böylece hem
aktarma organlarına zarar vermemiş olur, hem de arabanın aniden öne yığılıp arkasını
bırakmasını engeller. Yanlışlıkla yaptığınız aşırı vites düşmelerin aktarma organlarına
bir zararı yoktur, buna birinci vites de dahil. Zaten şanzımanı dağıtacak bir vitesi de
seçemezsiniz; 5. viteste 120’yle giderken birinci vitese geçme komutu verirseniz
Selespeed herhangi bir motor devrinde birinci viteste o hızda olamayacağını hesaplar,

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 6 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

“salak mısın?” der ve sizin istediğiniz birinci vitese değil, kendi uygun gördüğü en
düşük vitese geçer.

Durma ve parketme
Selespeed’de bir “Park” konumu yoktur. Durup kontağı kapattığınız zaman, zaten
yeterince yavaşladığında birinci vitese geçmiş olur ve kontağı kapattığınızda da birinci
viteste kalır. Ya da geri geri park ettiyseniz geri viteste. El frenini çekip arabadan inin.
Bir şey yapmanıza gerek yok. Ha, yokuşta falan parkettiyseniz yokuşun yönüne göre
geriye takabilirsiniz mesela. Manuel şanzımandır demiş miydim?

Bu önerilere uygun kullanırsanız büyük oranda rahat bir Selespeed kullanımınız olur.
Bu durumlarda vereceği tepkilerdeki değişikliklerde bakım ihtiyacı olabileceğini
gözönünde tutun. Mesela vites değişim süreleri uzamışsa çoğu zaman bu sensörlere
işaret eder (çünkü sensör bilgilerinde tutarsızlık algıladığında kendini korumak için
güvenli moda geçer). Kalkış ve değişimler küt-küt diye oluyorsa baskı balata itici ayarı
yapılması gerekiyor olabilir. Hareket halinde kendiliğinden boşa atıyorsa kesin bir
sorun vardır çünkü Selespeed’in normal çalışmasında hareket halinde boşa atmak
diye bir şey yoktur. Arıza ihtimali gördüğünde kendinizi yol kenarına atabilmeniz için
zaman tanımak ve gerekiyorsa arabayı çekebilmenizi, rölantide motoru
çalıştırabilmenizi sağlamak için güvenlik nedeniyle boşa atar.

En sık yapılan hata ve sebep olduğu arıza

Selespeed’i yarım debriyajda hiçbir zaman bekletmeyin. Manuel şanzımanı da böyle
yapmıyorsunuz zaten. Selespeed kavrama nokasını sizden çok daha hassas şekilde
yakalar ve muhafaza eder. Dolayısıyla rampada fren pedalını bırakıp gaza hafif
basarak yarım debriyajla beklerseniz baskı balatayı ısıtır ve ısrarla beklettiğinizde
yakarsınız. Duruyorsanız frene basacaksınız. Gaza sadece hareket edeceğinizde
basacaksınız. Korkmayın, Selespeed’in rampa yukarı kalkışında geri kaçma miktarı
sadece sizin ayağınızın frenden gaza ne kadar hızlı geçtiğine bağlıdır. Gaza

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 7 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

dokunduğunuz anda yarım debriyaja geçer ve geri kaçmayı anında durdurur. Aşırı dik
yokuşlar müstesna; ama hill holder’ı olmayan tüm araçlar, manuel olsun otomatik
olsun aşırı dik yokuşlarda geri kaçabilir.

Baskı balatada bir sıcaklık sensörü vardır ve Selespeed dumanlar içinde balatayı
yakmadan çok önce size arıza lambasını yakarak durumu bildirir. Aynı alışkanlıkla
manuel araba kullanırken böyle bir “arıza” almamanızın sebebi, manuel şanzımanlı
arabada baskı balata sıcaklığı için bir sensör ve tabii bunun arıza lambasının da
olmamasıdır. Yani bu bir “Selespeed ısınma problemi” değil, doğru düzgün
kullanmanız için arabanın size ipucu vermesidir.

Böyle bir durumda balatayı soğutmalısınız; bunun için de iki seçeneğiniz var. Ya gaza
basıp tam kavramayı sağlayarak ilerleyeceksiniz, ya da sağa çekip duracaksınız. Gaza
basıp tam kavramayı sağladığınız zaman baskı balata daha fazla ısınmaz çünkü artık
kaydırma modunda kalmaz. Hemen soğumaya başlar. Selespeed’in “abi yanıyoruz!”
uyarısına kulak asmazsanız kendinizi sanayide bulur, eline çayını alıp yanınıza oturan
elemanın Selespeed çok arıza çıkarıyor diye almadığı geyiklerini çekersiniz.

SS’in hassasiyetiyle ilgili iyi haberi vereyim bu arada. Debriyajı sizden daha iyi
kullanması kesin olduğundan, bahsettiğim şekilde kullanıldığında aynı şoförün aynı
şekilde kullandığı manuel araçtan daha uzun baskı balata ömürleri sağlayabilir.

! POST VİEWS: 5.333

U N C AT E G O R İ Z E D

A L FA R O M E O , O T O M O T İ V , Ş A N Z I M A N , S E L E S P E E D

“Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi” için 8 yanıt

bahadır gürbüz
KAS I M 9 , 2 0 1 9 , 1 1 : 0 4

Bir araçta Selespeed’i çıkartıp tork konvertörlü ya da manuel hale dönüşümü yapılabilir

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 8 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

mi?

Engin
EKİM 19, 2020, 19:52

Çok güzel anlatım olmuş emeğinize sağlık bilgi sahibi oldum yeni bir kullanıcı olarak
teşekkür ediyorum

cemalettin
OCAK 31, 2021, 15:29

emeğinize sağlık güzel bir derleme olmuş. benim bir sorum olucak. bende 2001 ss var
ve vites yukseltirken motor kulagı kopuk gibi vitese geciyor. vites düşürürkende metal
çarpıntısı bir ses geliyor. acaba baskı balata değişimi yaptığımızda muhtemelen
robottan bir ayar yapılıyordur baskıyı ne kadar kuvvetle basacağına dair. sıfır baskı
balata takıldıktan sonra balata eridikçe 40.000 km veya 50.000 km gibi robottan
yeniden bir kavrama için ayar yapmak gerekir mi acaba?

Emirhan
Ş U B AT 4 , 2 0 2 1 , 1 1 : 5 9

Kesinlikle gerekir. Ben yıllık yapıyordum, arabayı tekrar toparlayınca yine öyle devam
edeceğim.

Debriyaj için bir parametre var, akü ve tablası sökülünce robotun debriyajı kumanda
ettiği kola ulaşılıyor. Orada iki somun var, biriyle gevşetip öbürüyle ayar yapılıyor, ayar
tamamlandığında ilki tekrar sıkılıyor ve sabitleniyor. Yanlış hatırlamıyorsam 10 ve 19mm
anahtarlardı.

Ayarın yapıldığı da cihaza bağlanınca görülen “Clutch adjustment position” gibi bir ayar
vardı, o değerden anlaşılıyor. 28-28.5mm aralığında olması gerek o değerin. Aracı
kullandıkça değer yükseliyor, yapılan ayar da o değeri eski haline getirmeye yarıyor.

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 9 of 10
Alfa Romeo Selespeed şanzıman kullanım rehberi – Oradan buradan 14.08.2021 11:48

Ahmet
Ş U B AT 3 , 2 0 2 1 , 0 5 : 2 3

Selamun Aleyküm bende gt selespeed var 1. Vitesten 2. Vitese geçerken küt diye sert
geçiyor hatta bazen şanzımanı kıracak gibi sert geçiyor neden acaba

Emirhan
Ş U B AT 4 , 2 0 2 1 , 1 1 : 5 4

Öncelikle baskı balata ayarı yapıp basınç ölçmenizi önereceğim. Her zaman mı yapıyor,
yoksa mesela üst üste vites düşmeli çabuk yavaşlamada mı yapıyor, o da önemli.

İlyas köse
Ş U B AT 1 7 , 2 0 2 1 , 2 3 : 2 5

Selamlar 1996 model spider almak istiyorum ve komple restorasyon yapmak ve manuel
olan şanzımanı SS ile değiştirmek istiyorum mümkün olur mu acaba?

Emirhan
HAZİRAN 2, 2021, 11:03

Bendeki ikinci nesil, ona göre konuşacağım, pek mümkün olduğunu sanmıyorum
hocam. Daha doğrusu mühendislik gerektirir, şanzımanın üstüne robotu oturtup üç
kabloyla halledilebilecek bir şey değil.

http://www.emirhandongel.com/blog/2019/08/17/alfa-romeo-selespeed-sanziman-kullanim-rehberi/ Page 10 of 10