Professional Documents
Culture Documents
Epicurea (PDFDrive)
Epicurea (PDFDrive)
Classics
From the Renaissance to the nineteenth century, Latin and Greek were
compulsory subjects in almost all European universities, and most early
modern scholars published their research and conducted international
correspondence in Latin. Latin had continued in use in Western Europe long
after the fall of the Roman empire as the lingua franca of the educated classes
and of law, diplomacy, religion and university teaching. The flight of Greek
scholars to the West after the fall of Constantinople in 1453 gave impetus
to the study of ancient Greek literature and the Greek New Testament.
Eventually, just as nineteenth-century reforms of university curricula were
beginning to erode this ascendancy, developments in textual criticism and
linguistic analysis, and new ways of studying ancient societies, especially
archaeology, led to renewed enthusiasm for the Classics. This collection
offers works of criticism, interpretation and synthesis by the outstanding
scholars of the nineteenth century.
Epicurea
Hermann Karl Usener (1834–1905) published his monumental Epicurea
in 1887. The volume is a collection of Epicurean texts and citations from
a wide range of classical authors including Arrian, Cicero, Diodorus,
Euripides, Plato and Seneca. The volume includes critical texts of Epicurus’s
most important letters: Letter to Menoeceus, Letter to Herodotus and Letter
to Pythocles, preserved by the third-century compiler Diogenes Laertius.
The letters give important summaries of Epicurus’s philosophy. Usener’s
pioneering work represented the first attempt to deal critically with the
manuscript traditions behind Epicurean texts. His reconstructions of the
texts included in this volume are based on a thorough understanding of
the trajectories of textual transmission. Each text is supported by a detailed
critical apparatus, and another apparatus records manuscript glosses and
scholia. This work provided for the first time accurate and reliable texts for
the critical study of Epicureanism.
Cambridge University Press has long been a pioneer in the reissuing of
out-of-print titles from its own backlist, producing digital reprints of
books that are still sought after by scholars and students but could not be
reprinted economically using traditional technology. The Cambridge Library
Collection extends this activity to a wider range of books which are still of
importance to researchers and professionals, either for the source material
they contain, or as landmarks in the history of their academic discipline.
Drawing from the world-renowned collections in the Cambridge
University Library, and guided by the advice of experts in each subject area,
Cambridge University Press is using state-of-the-art scanning machines
in its own Printing House to capture the content of each book selected for
inclusion. The files are processed to give a consistently clear, crisp image,
and the books finished to the high quality standard for which the Press
is recognised around the world. The latest print-on-demand technology
ensures that the books will remain available indefinitely, and that orders for
single or multiple copies can quickly be supplied.
The Cambridge Library Collection will bring back to life books of enduring
scholarly value (including out-of-copyright works originally issued by other
publishers) across a wide range of disciplines in the humanities and social
sciences and in science and technology.
Epicurea
E di ted by Hermann Usener
C A m b R i D G E U N i v E R Si T y P R E S S
Published in the United States of America by Cambridge University Press, New york
www.cambridge.org
information on this title: www.cambridge.org/9781108016261
This book reproduces the text of the original edition. The content and language reflect
the beliefs, practices and terminology of their time, and have not been updated.
Cambridge University Press wishes to make clear that the book, unless originally published
by Cambridge, is not being republished by, in association or collaboration with, or
with the endorsement or approval of, the original publisher or its successors in title.
EPICVRE A
LIPSIAE
IN AEDIBVS B • G • TEVBNERI
A MDCCCLXXXVII
FRANCISCO • BVECHELERO
SODALI • AMICO • CONLEGAE
HERMANNVS • VSENER
D • D • L - M
re, (pa-
|neMi9fjvou. Kal iroi- v, fjv, die, Kal Tija6-
6 'A6r|vaio<;
TOV iitv 6i6updn- iv Til) TTepl piujv.
(5ou<;, £ 11 X^-fCTai b' 8xi luu-
Kpdxrj^ 8vap elbg K«!I-
[ I - I I I ] Sir e I T a ^iv- KVOU veoxxov 4v
xoi n&Xiuv d-fwvi- yovaaiv ix« l v, 8v
6ia0ai xpafHibia irpo
TOO AiovuoiaKoO aavxa dvairxfjvai I'lbu
6edxpou,£uiKpdxou<; avxa, Kal |UE9' V)-
TTXariuva aurij)
eiitaiv auaxfivai • xov bk ToO-
xov eiuetv ctvai xov
"HtpaiOTe irpo-
opviv.
|ao\' uibe, TT\d-
TUJV V\J TI aeTo
i n i<piXoa6<pei bi?i xf)v i v a (tpiXooocpuiv
bi\ TQV dpx^iv) Ka6'
etxa ev xCp Kr)iruj xui 'HpdKXeixov
ToOvxeOeev bi] ye- irepl xov KoXuiv6v, dj?
f oviiii;, (paaiv, eiKo- q>r\ow 'AX^Eavbpoc; tv
aiv ixr)
KT\.
DE LAERTII SCRIPTIONE XXV
TTepi be xutiv piwxiKiiuv, Kal SUWI; xpi] xd |uev V)|udc; aipeia6cu, 117
xd 5' £Kq>et>reiv, otixuuai ypdtpei. TTpoxepov be bie\6u)nev a xe
aiiTil) boice? irepi TOO cfoqpoO Kai xo?<; ait' auxou. f5Ad|3a<; e£ dv8pw-
irwv ¥\ 6id fxiaoc, f\ bid <p96vov f\ bid Kaxatppovtiaiv fiveo9ai, iliv
xov aocpov XoyiomlJ iiepiYivea9ai. dXXd Kal TOV airaS T6V6|nevov s
ooqpov (ar)K6xi Tfjv ivavxiav Xa^pdveiv bidOeaiv unbe -rrXdxxeiv ^KOV-
Ta. ird9eai naXXov avaxe6f\a€dQai. ofiK flv ejiirobkrai npdt; TI^V ao-
cpiav. otibe n^v EK irdar|? 0ii)|naTO? e'Sewi; <JO(p6v yeveaOai av otio'
118 EV imvTl «9vei. KUV o-TpepXw9rj 6' 6 aoq>6;, elvai a0r6v Eiibai|uova.
io |u6vov T6 x«P l v e'Eeiv TOV ao<p6v, Kai eirl qpiXoi? Kal TrapoOm Kai
dnouaiv 6|uoiuj<; bid TE X6-fou * * STE IUEVTOI aTpeflXoOTai, eV9a Kai
HVJZEI Kai oinuOZet. yuvaiKi xe oO |atfr|O'eo'9ai TOV ao<pov fj oi v6-
|uoi dTrayopeOoucnv, Cdi; qprjai AioYevrji; 4v Tr| diriTO|a^ TUJV 'Eiri-
xoOpou fi9iKuuv 6oT|U(iTuuv. otibe KoXdcreiv oiK^Ta?, IXenffEiv HEVTOI
15 Kai cruTTvuO|ur]v Tivl S£etv Tiuv airoubaiuuv. epaa6r)aeo0ai TOV aoqpdv
oil &OK€t aiiToTq. oO&e Tacpfji; q>povTie?v. oi)6^ 6£6n:e|airTov etvai TOV
Jpunra, Ob^ Aiofevrji; ev TU>*». ofibe ^TopeOceiv KaXOuq. o"uvouo"ir|v
bi (pamv ovfiaai niv oOb^-rroTe, dyairriTov be el (jifj Kai
119 Kai ILII'IV Kai fa^ffEiv Kai TEKvoiroiriaetv TOV aocp6v, w<; 'E
20 ev TaTi; Aiairopiai? Kai ev Tai<; TTepi qjOaeux;. KaTd irepidTaaiv bi
piou yaiir\aeiv. Kai biaTpairricreaGai Ttvaq. oiibe n
u. 10 |n6vov re x^piv 2£eiv T6V aocp6v, Kal eul qn\oi<; Kal irap-
oOai Kal duoOaiv 6|uoiu)<; &id TC X6fou * * 1
14 oti&e KoXdoeiv OIK^TOK;, eXeriaeiv ja^vxoi KO! avf~{vdj^r\v
xivl ?E£iv TODV cnrou&auuv.
15 £paa6r|(jea9ai TOV ao<p6v oti bonet afiToi^, oi)bt Tacpf)<; cppov-
1 fr. 551 sqq. cf. sent. xiv. anceps est philosophi iudicium
sent, vi sq.
DE SENTENTIIS EPICVRI XLV
curi esse Stobaeus flor. 43, 139 testatur (fr. 530). subicit
ratam sententiam XV p. 74, 15 ea forma qua illam etiam
de abstin. I 49 p. 123, 11 (editionis secundae Nauckianae,
secundum quam pergam locos indicare) proponit. infra c. 28
p. 292, 14 — 16 emergit Epicuri fr. 479 a Seneca ep. 17,11
seruatum. ibidem p. 292, 20 quod traditur bio Kai neXexfiv
irapaKeXeuovxai (oi qnXocrocpoi) oux OTTUX; TI 7ropKTxeov
dvayKaTov, dXX' omu^ |iaXXov Gappriaojiev jari TropiaGevxos,
genuina species eius Epicureorum praecepti uidetur esse
de quo Porphyrius de abstin. I 50 commentatus est (fr. 481).
nee eis, quae ex c. 30 in. repetii in f. 200, aut desunt testi-
monia (adde p. 347, 6—20) aut euanuerunt signa stili Epi-
curei inpressa (ut dcpiKTioXofrixov, cfapKO? cpujvrj). iam uero
haec leguntur in ea parte opusculi, quam Porphyrius uerbis
conceptis circumscripsit. praefatur haec c. 27 Kaxavor|xeov
ouv npujTov aoi TOV xf)c; qpuaeiu? v6|aov, dno be xou-
TOU dva(3axe'ov em TOV GeTov, bq Kai TOV xf|<; qpucreuu? bie-
xa£e v6|uov, subscribit extremo c. 31 TaOxa uiv ouv Kai
TO TouTOiq ojaoia 6 Tf)q tpucreuug TrapaYTtXXei vo-
juoq. 6 be 9eiO5 KTX. eis igitur quae intra hos fines le-
guntur scriptor se earn disciplinam sequi testatur, cui pro-
positum erat ad naturae finem (cf. adn. ad p. 76, 5) omnem
uitam referre legemque naturae (cf. Seneca in fr. 200
p. 161, 13) stabilire. elegit autem Epicuream, non Cyni-
cam aut Stoicam, ut etiam ab ilia disciplina, quae una
omnium maximo interuallo a Platonica separari uideretur,
ea praecipi doceret quae non dissonarent cum diuina lege
Platonis Pythagoraeque. re uera illi loco nihil inest non
Epicureum, nisi quae apertis uerbis scriptor se aliunde ad-
miscere significat. leguntur talia in uno capite XXVIII: pri-
mum p. 292, 7 &YVeueiv — 12 6avcto"i|uoii, ubi uerba Kai oi
G e o i . . . . Trpoo"€TCx£av elq TO xr]c; qpuffeujq, rjv caixoi ffuve-
O"xr]O"av, inafovxeq (?ouXr||ua credo aperte legentes ad le-
gem illam diuinam et ad rationes Platonicorum ablegant;
deinde p. 292, 16—22 uocibus his bio qpaffiv oi qnX6o"o<poi
et bio Kai neXexav mxpaKeXeuovxai Porphyrius indicat se
praecepta non unius illius sectae proponere: quamquam
LX PRAEFATIO
1 cf. Stob. fl. x 64 cum Ep. sent. 18 ep. in 132, xvn 15 cum
ep. in 131 fr. 181. 602 et 221 (cf. adn. p. 345, 33), xxxvm 58 cum
fr. 488, cxxi 34 cum fr. 494, cxxiv 35 cum sent. 40 fr. 213; prae-
terea uide Stob. eel. eth. p. 191, 1 Wachsm. (ubi u. 3 restitue \a-
\ou|U€va) et epistulas seruatas 10 (cf. Ep. fr. 564 et 187) 22. 26 ink.,
cf. supra p. LVIII.
2 cf. Damascius apud Suidam u. Zapcnriurv p. 675, 16 Bernh.
TOO T£ £v irapoinici \£feaQa\ eiuu66T0<;,
u, TOO AdOe fSiuuaac,.
LXIV PRAEFATIO
haberi solitas ? qui cum sciri non posse docerent, unus disse-
rendi modus maxime necessarius erat, ut quern cumque lo-
cum tractarent, celeberrimi cuiusque philosophi sententias
falsas esse euincerent. facere hoc non poterant nisi quo-
dam sententiarum ex dogmaticorum libris selectarum appa-
ratu instructi. quod qui negare uelit, ei demonstrandum
erit Carneadem non apud doctos argumentorum ui uictrici,
sed apud indoctos eloquentia ac facetiis ualuisse. quin
etiam longius progredi licet, illud sententiarum contra
quas pugnandum esset instrumentum non solum philosopho
disserenti, sed etiam discipulis audientibus praesto esse
oportuit. ac nouimus quale fuerit. in altero de natura
deorum libro ut primum theologiae Stoicae caput esse deos
explicet, locos ex Posidonio 1 temere arreptos cum enchi-
ridii illius academici, quo fortasse ipse adulescens Athenis
usus erat, reliquiis ineptissime miscet: hinc discimus enchi-
ridion illud quod Carneades discipulis parauerat ita insti-
tutum fuisse, ul sub singulis capitibus sententiae aut argu-
mentationes deinceps Zenonis Cleanthis Chrysippi, nullo
opinor uerbo addito, adponerentur2. et cum huius enchi-
1 Miratus sum nuper Th. Kockii de Dem. or. Mid-. 149 T&c;
duoppriTOU? . . . TOUTOU tovdi; iudicium (mus. Rhen. XLI p. 94 et
117). constans et certus in hac re usus est numeri pluralis, neque
aliter Xpuffiinrou xaq)d<; Aristocreo Stoicus inscripsit (Philod. de
Stoicis p. 72 Comp.), Romanum scriptorem agnoscas in titulo saturae
Varronianae MEVITIITOU xacpr); eadem caussa 6ia6f)Kai dici solent.
fortasse idem numeri usus Wachsmuthium mouit ut (Corpusc. poes.
ep. ludib. I p. 82, 1) 'EiriKOUpou YOv<k interpretaretur Epicureos.
LXX PRAEFATIO
praep. eu. XIV 21,1 p. 769a en fi xoi KOti vuv inquit xoi-
aOTd Tiva Xefoutfiv 01 irepi xov 'EKIKOUPOV et Numenius
ibid. XIV 5, 3 p. 728a (p. 29 Thedingae) eoixe Te r\ 'Em-
Koupou biaxpipf) TroXiteia xivi dXr)0eT d0tacriao"xoTdTrj,
KOIVOV eva vouv, |aiav Yvwunv exouffr], eqp' f]<; fjcrav xai
e i a i Kai UI<; eoiKev effovxai <piXaKo\ou6oi, ita dubi-
tari nequit quin de suo tempore Laertius X 9 non sit
mentitus fi Te biabox^l (TWV 'EiriKOupeiiuv), iracriuv 0\eb6v
eKXiTTOuffuJv TUJV dXXiuv, ic, det biajaevouffa xai vrjpiG^ouq
dpxd? diroXuouaa dXXriv e£ ctXXr]? xijuv Tviupi|uujv.
etiam tertio saeculo et ineunte quarto uiguit Epicuri
disciplina. ampla TTepi qpuffeiu? commentatione refutandum
sibi Epicurum sumpserat Dionysius Alexandriae episcopus
(a. 249—265) *. neque hercule quo eruditionem uenditaret,
sed quod ualere errorem christianae ueritati infestum ui-
debat Lactantius 2 tam saepe tamque acriter in Epicureas
opiniones inuehitur, qui librum de ira dei tantum non in
Epicureos intendit.
sed ante medium saeculum quartum hortus Epicuri deser-
tus iacuit. cuius rei testes sunt imp. lulianus p. 551 Pet. 301 c
Spanh. ur|Te 'EmKOupeioi; eitfiTUJ \6joq (arjie TTuppuuveio^"
f|bn |nev ydp KaXux; TTOIOUVT6<; OI 6eol Kai dvr)pr|Kao"iv,
uj^xe emXeiTteiv Kai Td TiXeiffxa TOIV pi(3Xiu>v et Augustinus
ad Dioscorum epist. CXVIII 21 t. II p. 337C ed. Ven. 1729
'quos (i. e. Epicureos et Stoicos) iam certe nostra aetate
sic obmutuisse conspicimus, ut uix iam in scholis rhetorum
commemoretur tantum, quae fuerint illorum sententiae.
certamina tamen etiam de loquacissimis Graecorum gym-
DE RERVM NATVRA
TESTIMONIA
LAERTIVS DIOGENES x 28 a be atixw 6OKET ev a<jxoi<;,
iteipdao|Liai xpeiq imaro\&c, auxoO irapaO^evoi;, ev ale, iracrav xi>|v
eauxou cpiXoooqnav einxexnvixcu • 6r|O"o|nev b£ xai xdc; KUpiac; aiiToO 29
&6£a<; Kal eT TI £&o£ev iK\oyf\c, dSitui; &ve(pQiy\Qai, uiare ok irav-
KaxaiaaeeTv xov ftvbpa K&V Kpiveiv Ei&^vai. TI^V |LI£V OCV 5
etriaT0Xr)v xpotpei irpoi; 'Hp66oxov (f\ Tt? tari irepi xdiv
i*iv &£ 6eux^pav irp6<; TTueoKXea), f\ TI<; ^CTTI rrepi |U£-
xapoiuuv • xf|v xpixriv npbc, MevoiK^a, £cm b' kv auxfi ra irepl Piaiv.
dpKT^ov bf\ ctuo xfji; -apuirr\c,, oXiya irpoenr6vxa irepi Tf)q biaip^-
aeax; xf)^ Kax' aOxov qfitXoffocpia^ 34 dvix^ov bi 4TTI TV)V in
v. 'EiriKoupcx; KXX.
xafidMovxai, el |u£\\ei TIC, |ur| Kai xoti; fie*(£QeGw dirXiIii; el? direi-
pov aOxd; eK^dWeiv [cf. § 57]. SCHOLION 15
2 a i dxo|uoi. cprjcri 5' evbox^piu [infra §61] Kai icoxaxilii;
aOxdc; KiveTa9ai xou KevoO xr|v eTEiv 6j-ioiav irapexofi^vou Kai xfl
Kai xfl papuxdxrj. SOHOLION
11 xoO KevoO. qpr|oi 6' ivbox^puu [infra § 54] \nr\bk Troi6xT]xd
xiva irepi TCC^ dxoinoui; elvai Tr\r]v axrmaT0(; Kai |ti£Ye9oui; Kai pd-
pou<;- TO 6e XP'^'I110' irapd Tiqv e^aiv TOUV OTOIUUJV dXXdTTeaGai kv
xaii; 6u)66Ka aroixeiujoeoi qprjai. Trav T€ y.£xeQo<; ^i] elvai Ttepl
20 aOxdi; [cf. infra 55] • oubeiroxe youv dTo^oq tuqp6ri aiaQf\aei [cf. 56].
SCHOLION
5
10 AX\d )afiv Km TO aKoueiv
(pepo|uevou aTro TOO qpuuvoOvTO? r| VIXOOVTO? f|
f| OTTIUI; br| TTOTe dKouaTiKov rcdOoi; TrapacTKeudZiovTO?. TO
be peujua TOUTO eiq o^oiojaepeii; SYKOUI; biao"TreipeTat, a|ua
Tivd biacriu£ovTac; o"u|UTTd9eiav Trpo<; dXXr|Xouig Kal evo-
15 Tr|Ta ibioTpoTcov biaTeivouCav TTpo? TO aTcoffTeTXav, Kal
Tfjv eTTcdo"6ricriv ir\v in' eKeivou rtoiouvTa?, ei be |ur|
ye, TO 4'SujGev |uovov evbr|Xov TrapacfKeudZiovTa? • aveu
Kai Tfj<; xapa<;. iiirvov r e YiveoQai TUJV Tfj<; vuxn? neptliv TUJV irap'
o\ryv Triv ffuYKpimv itapeairapia^vujv ^xKaTeX°M-6vuuv f\ 6iatpopou-
(u^vuuv, eira au|uirmT6vTUJV xoii; iirepeiaiuoii;. T 6 xe air^p|ia dq>' 67
6\u)v xuuv auufidxeuv <p£peodai. SCHOLION 20
1 x o d a u j | a a x o v \ ^ e i Y^p Kaxd xr)v itAeiaxirv 6ni\iav SCHOL.
O)uou<;, neTaf5a\\6vTUJv TIDV nepiuv. Kai ^v &KKo\c,, rf\v jr\v TLU d^pi
£TtOX€l<j9ai. SCHOLION 10
2 Sxovxa^' d\Aa Kai 6iaqp6pou? auxoOi; iv TQ I^ irepl <(pO-
(J€ULII;) aindq qprjaw 01)5 |a^v Y«P acpaipoeibe'ic,, Kai tboeibeti; fiX-
\OD<;, Kai d\\oioaxnn° va( ; ^xepou?- of) ILI^VTOI irav axnua ^xeiv.
01)6^ Ziua elvai diroKpi8£vxa diro TOO direipou. SCHOLION
6 i6uvr)9ri. uiffaOxuji; b£ Kaifrvxpacpfyvcu.x6v aOxov bk 15
xp6irov Kai eiri ffii; vofxiax^ov. GLOSSEMA
11 cp\uapei<; margo B
DE METEORIS
34
TESTIMONIA
LAERTIVS DIOG. x 28 (supra p. 2). id. 83 Tiepl bt TWV |ue-
Teuupwv f[b(. (koj'iv 'EiriKoupiu eTTiUToXri)' 'EitiKOupcx; TTu 6 fl-
ic XeT K T \ .
PliILODEMVS in Voll. Hercul. coll. alt. t. I f. 152
— uirot(j[ia]v Tiv[d Xa]|upd-
v[ei]v, di? uept TIVUIV ein-
axo\[iuv] Kal Tn<; [itpoc; TTu-
6]oK\^a ir[e]pi [|ue]Teii)pu)v
4irixo|arl<; Kal xou iiepl d-
peTuiv] Ka[l] TOUV ei^ Mr|Tp6-
buupov dvacpepo^vuuv
0iro6riKd)v KT\.
cf. Spengel Philol. suppl. t. II p. 534 sq. Duening de Metrodoro p. 22.
ETTIKOYPOI nYeOKAEI XAIPEIN
84 "HvefKe |uoi KXeiuv eTri(7xoXf]v rrapd <K>0, ev fj cpiXo-
qppovou|uev6q re irepi r\n&q btexeXeic; dHuuc; xfjc; fnuexepac;
rrepi aeauxov anovbf]q m i OUK aTnBdvwq eTreipil) |uvr||uo-
5 veueiv Tiliv eic; fiaKdpiov fiiov auvTeivovTuuv biaXoYicfMUJv,
ebeou xe (Teauxaj rrepi TOIV faeTeuupujv CTUVTOIUOV Kai eu-
rcepi-fpacpov bia\0Tiff|Li6v diroffTeTXai, iva pabiaj?
veur)q" Ta f dp ev aXXoi? f]\nv
eTvai, Kai TOI, ujq t<pr\$, (TuvexuJS aurd pacrxdCovTi.
10 be f)beuj? xe crou xfjv berjcrvv dTcebeEd|ue9a Kai eXmcTiv
85 fibeiaii; OvveGxiQr\\xe\. Ypdvpavxeq ouv xd Xomd Trdvxa
CuvxeXoOjaev cnrep riHiaiaai; iroXXoTq Kai dXXoi? ea6|ueva
XptiCi^a xd biaXoYicriuaxa xauxa, Kai |udXicrra xoT? veuuffxi
cpumoXoYia? Yvr|(Tiou Yeuoiuevoig Kai X015 el? d
15 pa9uxepa<; xdiv eYKUKXiuuv xivo? e|UTreTcXeY|Lievoiq.
bf) auxd bidXape, Kai bid |uvr||ur|(; e'xtuv oEeuuc; auxd rrepi-
obeue |uexd xaiv XOITTUJV UJV ev xfj )uiKpa eTTixo|uri
'Hpoboxov
B |] 2 y.r\ om f || 4 diroTe\ec6at B j|
5 diteaxai] direaxri H 1 dnreaxyu B | TI? om B || 7 KaSeffiv] 6£mv
F'H'f, Yp mg P'- || 8 axuXoeiSuji;] dXXo£i6uJ? libri. cf. Lucr. VI 426
et 433 tamquam demissa columna, Plinius n. h. II 134 || 9 ii)8dv-
xoi; f | KIIKXUJ] TTOXXOU libri. cf. infra 1. 12 Aristoteles meteor. Ill 1, 3
p. 370 b 22. 26 Lucret. VI 438 || 10 irXdYiov] irXriaiov libri. cf. 1. 14
et Arist. 1. s. p. 370" 24 | ibeevxo.; F 1 || 12 pr|O"euj<; H 1 prigeiui; H 2 s ||
13 Yivo|^vr|(; HQ | ou om F || 15 irpi0xr|poi; F irpoo"Tr|poi; Q. fort,
leg. uveuiaaxoc; | Kaeei|aevou axpoguXoi F || 16 Y'lvovxai B: yive-
xai F Yivovxai ceteri | 6eivoi B || 17 Kai Kaxd irveuiaaxo; omis-
sum addit mg H [ Kai ante Kaxd om f
20 tii? av Kai r) libri, sed cum litura P | Kivricnv et 21
xai libri | [Kivr|ffiv T]OU cum litura F
48 [EPICVRI]
u P L KuuGev piaa|H£vou H || 6 f\ om Ff |
Xpovov B H |] 8 f\ a u r a . . . . 10 yev^aeai: eadem ratio proponitur
quae supra u. 4—6. dissonam structuram etiam proxima sententia
prae se fert. ceterum totum hunc de cometis locum post p. 53, 22
conlocari oportuit, cf. praefatio || 10 d<pctvr)aiv Bf | trapd in ras. P 2
irapoc Q ]| 11 TOK; dvxiKei|a€va?] TrapaardvTi Kei|u£vcii<; B(P')Q, sed
K6i|u^v[ai<;] ex -at; corr. B 2 xd<; dvTiKetjudva*^ P 2 || 12 xivd (xivot
sic H) dvacxp€q?€xcu libri. Homericum Z 488 dpKXOV . . . V\ x' a6-
xoO axptcpexat exprimit | a\&xou] aOxoO' o libri || 13 xd Xontoi
Schneiderus || 14 ffxpecpexai] dvaaxpeqpexai HP 2 s dvcrfpdcpexai f |
X[UJ] ex xo corr B | 6ivr]v F 1 6[i]v[r]]v B biviv P 1 || 15 ^VKUKXOV B
^•KUKXOV P 1 EKKUKXOV Q | r\ ex f| corr H | Kuj[\uxr)Kr|] H | xoO]
xu) H 1 || 16 Kal ante bid om F | aix'oic;] aOxfjijH'f || 18 bt ora f ||
19 buvaxai F
EPISTVLA SECVNDA 53
MORALIS
58
TESTIMONIA
LAEETIVS DIOG. x 29 (supra p. 2, 10). id. 117 irepl bi xwv
(3IUJTIK0UV Kai Sinwi; XP1^ T& |U£V rjiuai; aipeiaGai, r d b' ^Kcpeiyeiv,
otixwal fpdcpei. up6xepov bk 6i^\9uu^ev & xe afixil) 6OK£? irepl TOO
aocpou Kai TOTC; a n ' aiiroO. B\dpa<; (121) irpoaOi'iKryv Kai
dtpaipeciv i^boviljv. n e x i x e o v b£ i i r i T ^ V i-niaTo\r\v. ekdva? 5
re dva9f)(J€iv Kai inr^p cpiXou TTOT^ TeQvrjSeaQat. TO &i\q. 60-
Kei 6' aOroT?. 'E-niKoupoi; M c v o t K e i K T \ .
133 eirel Tiva vo|ui£eic; eivai Kpeirrova TOU Kai rrepl Betuv offia
boHdCovToq Kai Trepl 6av6rrou bid TravTos dcpofSiuc; e'xov-
TO<; Km TO xfjg qnjo"eui<; eTnXeXoYio>evou TeXoq, Kal TO
|uev TLUV dya9d)v rtepaq ibc; effTiv euo"u|UTrXr|pujT6v TE Kai
5 euTTopicrrov biaXa|u{3dvovToc;, TO be TUJV KOKUJV diq r\ xpo-
voui; r| Trovouq e'xei fSpaxeic;, TX\V be UTTO TIVUJV beffTTOTiv
eio"aYO|uevTiv TrdvTUJv biaTeXuJVToq <el|uap|uevTiv Kal |a6iXXov
a |uev KaT' ava^K.r]v YiYveo"6ai XEYOVTOC;), a be dTro TUXTIS,
a be trap' fmaq bid TO Triv |uev dvdyKriv dvuireuOuvov
io eivai, TX\V be TUXTIV do"TaTov opav, TO be Trap' fijua£ dbe-
CTTTOTOV, III Kal TO |ae|UTTT6v Kal TO evavTiov TrapaKoXouGeTv
134 TreqpuKev (eTiel Kpelrrov fjv TUJ Ttepl Oeaiv |U\J6UJ KaTaKO-
XouGeTv r| TTJ TIUV cpuffiKuJv ei|uap|uevr] bouXeueiv o |uev
Yap eXmba irapaiTrio'euji; uTTOYpdqpei 0eaiv bid TiMfjq, f^ be
IB dTTapanT|TOv e'xei rr\v dvaYKr|v), tr\v be TUX^V OUTC 6eov,
ujq ol rroXXol vo|ui£ouo"iv, urroXajupdvovToq (ouOev Ydp
Getu TipaTTeTai) OUTC dpe^aiov a b i a v (<(OUK) oie-
|uev Ydp aYaGov f| KOKOV eK TauTtig rrp6<; TO |uaKapiuj<;
biboaGai, dpxdq |uevToi
TESTIMONIA
LAEETIVS DIOGENES X 29 (supra p. 2). id. 138 Kal cp^pe ouv
b1\ vOv xov KoXocpwva, we; av enrol xi?, ein6w|uev Kai TOO ITOVT&I;
(JUTYpd|H|LiaTO<; Kai TOO piou xou qnXoa6cpou, xd«; K u p i a q atixoO
66Ha<; irapaeenevoi Kai xauxaic, TO irav ci>YYP<W* KaxaKXdaav-
TEC,, xeXei xp^odnevoi xrj xfj<; etibamovia? dpxr)- T o ^ a x d p i o v KXX.
2 vOv] aO B ] eiTtr) BHf | emeuinev Kai B H P Q : 6TTI9II)H6V
Ff || 3 aiixoO om F aiixfji; H || 4 emeenevoi H.
PHILODEMVS de ira col. XLIII Voll. Hercul. coll. alt. 1.1 f. 66
p. 143 Gomp.
Ka9d irep evioii;, o'i Kai xap l T C t KOt ' ^dv x6 xoi-
20 TTdv6eivov i^YrioavTO xati; 25 oOxov, 'AXe£dv6pou TOO
Kupiai; &6Haic; dvxiypd- irdvxujv trXeiaxov iaxOcrav-
qpovxei;, ei xex6X|ar|K€ xi<; xoi; bpfa% xe TtoXXaTi; auv-
[Epicurus sent. 1] e a x i ^ ^ 0 1 1 K a ' Kexapia-
iv daSeveia Xijeiv opY^v |uevoi) inupioic;.
SCRIPTOB EPIOVKEVS INCEETVS col. XV in Voll. Hercul. coll.
alt. t. XI f. 34, editus a Dom. Comparettio frammenti della etica di
Epicuro p. 19 {rivista di filologia t. "VII p. 417)
£lxpfl[ v K]OT^X6'V KOI Kai TTXO\!IXOU KOIVOK;, Kai [fd-
5 6i6[xi 0]u|apd[XXe]xai nev el? i^ou Kai xtliv 6^o(uuv, dXXd
TO K[ax]axuxx[dv]€iv Kai x6 |aiKpov ill? irp6<; xd Ki)piu()x[a-
Tt€p[i T]ULIV Kaxd [66Sa]i; iror)Ti- Ta irepi tuv 6ir€|uvrio"[a]^e[v
KUUV TUJV KuufGev r|Kpi]j3ai- 15 dtp' fj<; alxiac; Kdv Tat? Kup{-
Kevai irdx; 1%EI [irpo?] i^d^, 01- ai<; 665ai<; xexaKxai irpubTa,
ic ov uoXuxeXeiat; Kai |ao[p]<p[rjc; K[a]i xai!ixr]i KQV XEYOITO Td
T[eX?]6[ia] eTv[ai. a] oi vOv i)Tr[€]p€[u)paK6T€<;? *
7 uoiTiTiKtliv: cf. col. v xd[<; T]UJV eiri0u|j.[iCf)v] irfepv] ie xd[i;]
rioovdfi;] Kal [xd] trofrixjiKd 6ia[q3o]pd<; dvaXoYia[x^]ov || 13 sq.
scriptor uolgi de deorum regimine opiniones col. VII—X (cf. sent, i),
uanum mortis timorem col. XVI—XX (cf. sent. Il) perstringit. sed
praeterea inter sententias capitales praecepta de dolore tolerando
(cf. sent, iv) et de rebus expetendis (cf. sent. XV. XXI. XXX) refert,
cum alibi (uelut col. iv fijuiv [aK]xr)TOv f| b[Oa]KTriTov e[Tvcu]
xdxaOov, f) [ire]iTepdv9a[i |ae]v, dveyKapx^prixov 6' [e!v]ai 01a
Tr][v iro]Xuxpovi6x[rix]a x6 KOKOV) turn f. 31 col. x i l K[ai n]aX-
[X]ov eic, 6pe[o]irpa£iav i>[ir6] TUJV v6|uuuv ayovxai SdvaTOV dva-
T[ewojie]vujv Kai xtnuupia[v e]K 8e[u)]v Kai ir6voui; LUI; 6uo[cpopfi]-
xouc, i<ai axepr)ae[i5] eviuuv the, buairopiaxujv. his enim hominum
69
XXI ' 0 Tct irepotTa TOU piou KaTeibwc; otbev, VJC, eunopi- 146
ffTOv effTi TO ( T O ) aXfouv KOT' evbeiav e£aipouv Kai TO
TOV 6\ov piov TravTeXf) KaGitfTav UJCTTE oubev Trpocrbevrai
C
XXVIII H auTf) Yvu)|u.r| GappeTv xe eTTOiTiffev uirep TOU ju.r|-
i5 Oev aiiuviov elvai beivov |ur|be iroXuxP°vtov, Kai TTJV ev
auTotq xoiq d)pio"|aevoiq dffcpdXeiav qpiXiaiq MaXiffTa KareTbe
o"uvTeXou|uevriv.
149 XXIX Tuuv eTTi8u|uiiuv ai |uev eiffi
151 XXXIV 'H dbudot ou Ka0' eauTf]v KCKKOV, dXX' ev TUJ Kaxd
xfjv UTtoijjiav qpopuj, el |uri \r\dei xouc; UTtep TUJV XOIOUXWV
ecpetfxtiicoxac; KoXaaxdc;.
XXXV OUK effxi xov XdOpa TI icivoOvxa UJV (TuveOevxo rrpoi;
5 d\Xr)Xou? eiq xo (nr) pXd-ruxeiv |ur]be pXdTrxecT6ai, maxeueiv
oxi Xr|O~ei, rav ^upidiac; em xou irapovxoc; XavGdvq. |uexpi
yap Kaxacrxpocpfjc; dbr|Xov el xal Xr|O"ei.
XXXVI Kaxd |uev (TO) KOIVOV rradi xo biKaiov xo auxo,
ffu(acpepov ydp TI f\v ev xfj Tipoq dXXr|Xou<; Koivaivlqc Kcrrd
io be TO ibiov X^P a ? KCtl 6'crujv br\ Troxe aixiiuv ou Tram Cuve-
irexai xo auxo bkaiov eivai.
152 XXXVII To |uev em^apxupouiuevov oxi ffuiLupepei ev xaT<;
Xpeiai? if\q Tipoc; dXXriXouq Koivtuvia?, e'xei xov xou biKaiou
XapctKxfjpa, edv xe xo auxo Ttaffi yevrixai edv xe ]uf] TO aiiTO.
15 edv be v6)uov 6f)Tai TI?, )ur| drropaivr) be Kaxd xo au^qpe-
pov Tr\q rrpoc; dXXfiXoix; KOivaiviag, OUKCXI xouxo TTIV XOG
TESTIMONIA
DE L I B R I S E P I C V R I
TTepi Seuiv
TTepl 6<Ji6-rriTO<;
TTepl eibuuXuJv
TTepl qpavxaaiac;
20 TTepl i^ouaiKf)^
TTepl biKaioaOvr]<; Kal xuuv dXXuu dpexiliv
TTepi buupurv Kai xdpixoi;
TiiaoKpaTrii; a (5 f
25 Mr)xp66uupoi; a p T b e
'Avxiboupoi; a p
TTepi V6XUDV 66Eai irpoc; Mi6pt)v
TTepi paaiXeiac;
30
"EiriaxoXai.
2 8 Nouba'lKd] xubaucd M e i n e k i u s P h i l o l . t. x i v p . 25 p e r p e r a m
90
II ANAEIMENHI
Laert. x 28 supra p. 86, 30
[fort, titulus fuit 'Ava£i|u£vri<; (ft ?) irepi paaiXeiac, [1. ix] cf. adn.
ad p. 86, 29. credas sic inscriptum esse librum quod Anaximenis
BamX^uuv p.era\Xafai raateriam copiosam et gratam praebuerant di- 5
sputanti de misera regum uita. uide quae de libro V dicentur.J
III ANA0QNHIEIZ
3 PHILODEMVS irepi bp-ff\c, V H 2 1 68 p. 149 Gomp. dp£[o"]Kei o£
Kai TOIC; Ka9r)T6|aoaiv O(J TO [ic]aT[d] Trjv rrpiXriunv [TajvJTrjv 6u-
iwu6r|o'eo~9at TOV cro[<p]6v, dXXd TO KOTO Trjv Koi[vo]Tepav • Kal yap 10
6 'EtriKou[po<;] £v raic, 'Avaqpuuvriaeaiv [bijaoaqpei [TO] TE 8u|au)6ri-
aeaeai KO[! TO] neTpiuji;.
IV ANTIAQPOI a p
Laertius x 28 supra p. 86, 26
cf. Plutarchus adu. Coloten 32 p. 1120" ei fap tzpbc, 'AVTISUI- 15
pov f\ Biujva TOV ooq>icttr\v ypdcptuv (Colotes) e^vricGr) v6|uu)v Kal
iroXiTEia^ Kai biarAiewt;, OIIK fiv Tt? etirev aiiTili
'liiv', (h TaXaiiruup', d T p ^ a ffoi^ Iv bejivioti;
TrepvffTeXXuLiv TO aapKifeiov, l^oi 6^ Ttepl TO»!ITU)V OIKOVO|LJIKUI? Kai
epvuDKOTe^ eyKaXeiTUJoav'; eiai &^ TOIOOTOI iravTei; oic, 20
XeXoi66pr|Kev.
LAERTIVS DIOG. X 8 Kai 'AvTi&uupov l a v v i b w p o v (eKaXei).
nEPI APETQN
cf. Laert. x 28 irepi 6iKaioavJvr](; Kal TUJV aXXuuv dpeTUJV [xiv]
[inter libros suspectae fidei Epicureos Philodemus Voll. Here. 25
coll. alt. t. I f. 152 [supra p. 34] memorat Kai TOO rrepi d
quinque litteris euanidis, quas probabiliter sic d[p€TO)V suppleas,
d[TO|uuJV Spengelius Philol. suppl. t. n p. 535. Cf. Cicero de finibus
II 16, 51 'istorum uerborum, quae perraro appellantur ab Epicuro,
sapientiae fortitudinis iustitiae teraperantiae'.] 30
V APIZTOBOYAOI
Laert. x 28 supra p. 86, 19
PLVTARCHVS contra Epicuri beatitudinem 22 p. 1103"- Tit) H£V
IX TTEPI BAIIAEIAI
Laert. x 28 supra p. 86, 29
cf. adn. ad p. 86, 29 et supra p . 92
5 PLVTAKCHVS contra Epicuri beatitudinem 13 p . 1095 c 'EiriKou-
poi; . . . . TrpopXruaaci noucnxoTi; Kai KpixtKurv 91X0X6^011; Zr\rr\fxaaiv
ouoe impa ir6xov bioo6i; x^pav, aXXa Kai xoic, cpiXo|uoO0ou; xtfiv
irapawuiv axpaxriYiKa ovrpfrnaaxa Kai cpopTiKac, fiwuoXo-
{nroiaevew |uaXXov ev xoTi; aufxiroaion; f\ XOYOUI; itepi nouai- io
Kiltv Kai m>ir]TiKi5L)v irpopXrmdTUiv itepaivon^vou?. r a u r i yap £T6\-
|ir|ffg YP(i|P£lv ^ v fCf) TTepi PaaiXeiai;.
6* PLVTARCHVS adu. Coloten 33 p . 1127 a ouTOt 6^ KSV Tpdcpuuai,
Tpdtpouai . . . . -rcepl pam\eia<;, i'va qpeOTiu^ev TO aunpioOv gaaiXeOm.
X nEPI BIQN A 15
LAEETIVS DIOG. x 27 supra p . 86, 5. idem x 30 T 6 bt T|9IK6V
(^X^O Td Trepi aip£o"6u><; Kai q>jjyr\c, • £on bk ^v xati; TTepi piuiv
pifJXou; Kai EiriaToXatc; Kai xcp TTepi xeAou<;.
A
7 LABRTIVS DIOG. X 136: uid. fr. 1. 20
X I nPOZ AHMOKPITON
aut partem uoluminum TTpoi; xoftq yvaiKOvc, aut haec ipsa fuisse
conicias. eorum epitomen in indicem recepit Laertius (infra n. x u x )
cf. Plutarchus contra Epicuri beatitudinem 18 p. 1100 a ('Eiri-
B KOUpoO otixuu cnrapYUiv irepifaavuic; Kai acpab&Zuiv irpdc; bdlav, uioTe
. . . . Ar)LioKpixu>, TCC b6f nara pr^aaiv aOxoic; utpaipounevoc,, ZUYO-
luaxelv irepi auXXapwv Kai KepaiuJv. alia huius obtrectationis testi-
monia dedi infra fr. 222—4. 227.
16 PHILODEMVS schol. Zenon. de libertate dicendi V H 1 V 2 fr. XX
m exi oe xr|[v] |U£[pi]£onevr|v auv[xv]ai[n]r]v ev oic, bi&moov u>[<;] ev
r[e] xou; trpoi; ArmoKp[i]xov iaTar[a]i 6id TeXou? 6 'EirtKoupoi; K[OI
irp6i; 'H]paK[\]ei6r|v Sv -rfe *
17* ClOEEO Tusc. disp. I 34, 82 cfac enim sic animum interire ut
corpus: num igitur aliquis dolor aut omnino post mortem sensus
15 in corpore est? nemo id quidem dicit, etsi Democritum insimulat
Epicurus, Democritii negant 1 .
XII AIATTOPIAI
Laert. x 27 supra p. 85, 18
21* idem ibid. 12 p. 1094° 8TI TOIVUV ai TOO a(I)|aaTOi; rjboval Ka-
9d itep 01 exr|aiai |aapaivovTai ^€Td TVJV dKn^v Kai AnoX^fovaiv,
ou X^Xr|9e TOV 'EiriKoupov. b i a i r o p e t T ° 0 V I £ i Y^pwv 6 oocpbc, &v
Kal |nr| buvd^evo? TrXr|(JidZeiv 'in Tatg TUUV KaXt&v depat?
i4Jr|Xacpr|aeo'iv.
XIII
Laert. x 28 supra p. 86, 6
X X I I nEPI EYIEBEIAX ,0
ClCERO de nat. deor. I 41, 115 'at etiam de sanctitate, de
pietate aduersus deos libros scripsit Epicurus, at quo modo in his
loquitur? ut Ti. Coruncanium aut P. Scaeuolam pontifices maxiraos
te audire dicas, non eum qui sustulerit omnem funditus religionem
nee manibus ut Xerxes, sed rationibus deorum inmortalium templa 15
et aras euerterit. quid est enim cur deos ab hominibus co'lendos
dicas, cum dei non modo homines- non colant, sed omnino nihil
curent, nihil agant?'
id. ib. I 44, 123 'at etiam liber est Epicuri de sanctitate. ludi-
mur ab homine non tam faceto quam ad scribendi licentiam libero. 20
quae enim potest esse sanctitas, si di humana non curant? quae
autem animans natura nihil curans?1
XXIII HfHIIANAZ
Laert. x 27 supra p. 86, 4. cf. p. 93
X X I V TTEPI HAONHI
ClCERO de diuin. n 27,59 'nos autem ita leues atque incon-
siderati sumus, ut si mures corroserint aliquid, quorum est opus
hoc unum, monstrum putemus? nam si ista sequimur, quod
5 Platonis Politian nuper apud me mures corroserunt, de re publica
debui pertimescere, aut si E p i c u r i de u o l u p t a t e l i b e r rosus
esset, putarem annonam in macello cariorem fore'.
XXV 0EMIITA
CICERO de finibus n 21, 67 'in uestris disputationibus Hstoria
10 muta est. numquam audiui in Epicuri schola Lycurgum Solonem
Miltiadem Themistoclem Epaminondam nominari, qui in ore sunt
ceterorum omnium philosophorum . . . . 68 nonne melius est de his
aliquid quam t a n t i s u o l u m i n i b u s de T h e m i s t a l o q u i ? '
[in indice Laertiano fieri potuit ut post p. 86, 7 irpdc; Qefiiarav titu-
15 lus intercideret. de genere scriptionis cf. p. 93.]
28* CICERO or. in L. Pisonem 26, 62 sq. ' inrisa est abs te paulo
ante M. Pisonis cupiditas triumphandi ea contemnis, quae illi
idiotae, ut tu appellas, praeclara duxerunt . . . . tu tantis nationibus
subactis, tantis rebus gestis minime fructum laborum tuorum, prae-
20 mia periculorum, uirtutis insignia contemnere debuisti. neque uero
contempsisti, sis licet Themista sapientior*. idem ibid. 25, 60 'dis-
seres de triumpho: Quid tandem habet iste currus ? quid tota
ilia pompa? inania sunt ista, mihi crede, delectamenta paene pue-
rorum, captare plausus, uehi per urbem, conspici uelle: quibus ex
25 rebus nihil est quod solidum tenere, nihil quod referre ad uolupta-
tem corporis possis'. 27,65 'da te populo, committe ludis. sibilum
metuis? ubi sunt uestrae scholae? ne acclametur times? ne id qui-
dem est curare philosophi'.
X X V I TTPOI GEO0PAITON
30 ClCERO de nat. deor. I 33, 93 ' sed meretricula etiam Leon-
tium contra Theophrastum scribere ausa est. scito ilia quidem ser-
mone, sed tamen: tantura Epicuri hortus habuit licentiae'.
PLINIVS nat. histor. praef. 29 'ceu uero nesciam aduersus Theo-
phrastum, hominem in eloquentia tantum ut nomen diuinum inde
inuenerit, scripsisse etiam feminam et prouerbium inde natum su- 5
spendio arborem eligendi".
cf. Philodemus VH2 I f. 149 6]puXuiv Sxi Ae[6]vxiov Kal [e]xepa
xic, (i. e. Themista) eiri npafnareiq |uvr||uo[v]euexcu. et pinxit Leon-
tion 'cogitantem' Theorus auctore Plinio nat. hist, xxxy 144.
B 10
1
29 d\\d KOCI x^P ? TOUTOU TOU nepou? OUK oiba OTTUUI;
be! xd ev aKoxei T a u t a ovxa cpfjffai xpwMaxa e'xeiv.
uid. fr. 30, infra 1. 26.
AETIVS I 15, 9 (Stob. eel. ph. 16, 1) p. 314, 11 Diels 'EuiKoupoc; Kal
'Apiaxapxoi; TOI ev XIIJ OK6XW awnaxa xpoav °^K ^X elv - '5
30 PLVTAKCHVS adu. Coloten 7 p. 1110° "Oxi 6^ xoOxoii; up6i;
irfiv eo"Ti xpf\°®ai T
° KO\OU|LI€VOV Kai vo^iZ6|U€vov, TriKp6v fXxiKii
KaOapxiKov vnrvaixiKov qptuxeivdv, uix; oObevdq ^x 0 V T 0 1 ; a6xoxt\rj
iroi6xr|xa Kai buvamv oiibi bpui)VTO<; |afi\\ov ¥\ irdaxbvxoi;, oxav
^TT^ v 1 TCtl To
' ? <Jai|uaffiv, SXXr]v 64 £v &XKoi<; biaq?opdv Kal Kpa- 20
oiv XaiupdvovToi;, OOK &br\\6v £axiv. a\jr6c, y&p oOv 6 'EiriKoupo?
ev xil) oeux^puj xtuv TTp6c; Geocppaaxov OOK c l v a i Xtyuiv xd XP1^-
inaxa au|tiq)uf| xoT? am\ia0" 1 v d \ \ d y e v v a o O a i K a x d iroid?
T i v a ? x d E e n ; Kal Q4.aei<; irpdq xrjv oipiv oil |uaXX6v cpnai
Kaxd xouxov xov X6yov dxpuu^dxiaxov o"d)|aa elvai f\ XP^M01 ^Xov- 25
dvujxepuu bt Kaxd XeEw xaOxa Yeypacpev dXXd Kal
[fr. 29]. Kaixot iroXXdKK; d^po<; 6noiuu<; 0KOXUI6OU(;
oi |aev aiaGdvovxai xpuJ|adxuuv biaqpopa?, 01 6' O(JK alaGdvovxai i)i'
dnfSXuxr|xa xfjc; 6v(jeuj(;- gxi 6' eiaeX66vx£<; eli; aKoxeivdv OTKOV 01)-
be|aiav 6\\>\v xp^l^axoc; opdinev, dvaiueivavxe^ be ]uiKpov opuinev. 30
ov |adX\ov ouv <L\tiv f\ nr\ 'i%eiv xP*Ma {>r\8r\aeTai xiliv aui|adxu)V
eKaaxov. ei be xo xp*M« ^pot; xi, Kai xo XeuKov gaxai Ttp6<; xi
XXXI MHTPOAQPOI E
Laert. x 28 supra p. 86, 25. cf. p. 93
cf. Plutarchus de occulte uiuendo 3 p. 1129a at xoaauxai |nu-
pidbec; axixwv eiri N\r|xp6bujpov, eiri 'ApiaropouXov, im Xaip^bti-
|uov TpatpofJEvai Kai auvxaxx6|uevai (pi\oir6vLUi; et supra p. 93, 1. IO
A
37 LAEETIVS DIOG. X 23 rjv b£ (Mrixpibujpo?) Kai dKaxdi:\r|KToq
Trpoq xe Tac, 6x\n ffel ? Ka
i tbv Gdvaxov, ub<; 'EiriKoupoc; 6V TI^I irpiju-
xu) Mr|xpo6ut)pou
X X X I I TTEPI MOYZIKHI 15
Laert. x 28 supra p. 86, 20
X X X V I TTEPI OZIOTHTOI
Laert. x 27 supra p. 86, 3
PLVTAKCHVS contra Epicuream beatitudinem 21 p. 1102° xci 25
TTepi Oeuiv Kai 6aioxr|xo<; pvpMa: u. supra p. 103,19.
CICERO de nat. deor. 1 41, 115 'at etiam de sanctitate, de pietate
a d u e r s u s d e o s libros scripsit Epicurus'; cf. supra p. 100,11.
XXXIX TTOAYMHAHI
Laert. x 28 supra p. 86, 23
in XL TTPOrNQXTIKON
Laert. x 28 supra p. 86, 15
[fort, scribendum TTpoYVUUOxiKUtiv. de argumento cf. epist. n
98. 115.]
XLI TTPOTPETTTIKOI
15 Laert. x 28 supra p. 86, 16
XLIV IYMTTOIION
Laert. Diog. x 28 supra p. 86, 8
PLVTARCHVS quaest. conu. I prooem. p. 612 d Tuuv cpiXoaiqpuuv
xouc; eXXoYi^wxdxoiic; . . . . TTXdxiuva . . . . ' E i r i i c o u p 6 v xe Kai
5 TTpuxaviv . . . . uui; aEiov TI 0irou6f|<; Treiroirmevoix; epYov dvaypd-
iyao"9at Xoyouc; irapd TTOXOV Yevofaevouc;.
ATHENABVS v p. 186 e Eevocpiuv Kai TTXdxujv Kax' dpxdi; TUJV OUY-
Ypajafidruuv €Kxi9evxai TI^V alxiav TOO au|irrrock>u Kai xive<; oi irap-
ovret;. 'EiriKoupoc; bk ou TOTTOV, OU xp^vov dcpopKei, ou irpo\exei
10 ou6^v 6ei OIJV laavxeuoaaOai TTW; TTOT' dvOpuiiro? Kairivr); e'xaiv
KuXiKa TrpopdXXei Zr\jr\iJiaTa Ka6d uep ev 6iaTpi(3r| Xeytuv,
187b 6 fitv "Omipoi; r]XiKiai<; eiaaYei biacpepovxai; Kai raic, irpoai-
p€O€fli TOUI; KeK\>i|U€voui; 6 5' 'ETTIKOUPOI; airavxaq; et(jr)YaY6
irpocpriTai; dT6|uuuv, Kai TOUT' ex'iiv irapabeiYMciTa xr)v xe TOO iroir|-
15 xoO xaiv au^Troaiujv iroiKiMav Kai -ri\v TTXdxuuvoi; xe Kai Hevocpuiv-
xoi; xdpiv 177 b 'ETT(KOUPO<; &e aujatrocriov <pi\o<Jocpwv fi6vujv
TT6iroir|xai.
17911 Kai irpo xoO 6owdff9ai 5^ a &el troieiv fmfit; 5i6d<JK€i TrdXiv
"Oiaripoc;, dirapxd? xaiv Ppuj^dxuuv ve|aeiv xoie; Seoii; trapd 6'
20 'EtriKOupuj ou airovbr), OUK dixapx*5! 9€Oi<;, dXX' aiairep Zri|aujvi6r]i;
e'cpr) irepi xf|<; dKoff|uou YUVKH^O";
'dOuaxa 6' ipd uoXXaKiq KaxeaOiei'.
182" ev be xCu "EiriKOUpou Zu^Troaiiy KOXOKUJV eoxiv dYUpiq dXXt'i-
\ou<; eiraivouvxajv, xo 6e TT\dxujvo<; iz\f\p£<; ecrxi (.lUKxripiaxdiv dX-
xm9aZ6vxujv . . . ., uapd b' 'Onf]pu> K£Kp6xr)xai xd atdcppova
Ob; eYWCu, Toiovbe. cpr|cri ydp OUK eivai 9epu.6v auTOTeXlu; TOV
olvov dXX' e^eiv Tivd; aTou.ou; ev aiml) 9epnaaia; diroTeXeaTmd;,
eTepa; 6' aO MntxpoTr|To; • wv TCC; ^ev dTropdXXeiv oTav ei; TO
aui|ua irapaY^vr)Tai, T a ; be irpoaXa^pdveiv IK TOU awnaTo;, (Kai)
5 we, av e'xoum Kpdaew; rijatv f| qpuaeuu; 6|ni\f)aai, ub; TOU; fitv EK-
9ep|aaivea9ai, TOO; be TOUVOVTIOV irdaxeiv |ae9uaKOfxevou(;.
61 PLVTAECHVS quaest. conuiu. i n 6, 1 p. 653 b NeaviOKOi Tivei;
oi) TtdXai TOT; iraXaiot? XOYOU; trpoaTreqjoiTriKOTec; eaudpaTTov TOV
'EitiKOupov di; oi) KaXov oub' dvaYKaiov eoPepXrjKOTa X6YOV irepi
io KaipoO auvouaiac; ei; TO av^izoaiov • |ui|.ivy|ffKea9ai f&p dcppobioiyjv
av&pa itpeapiiTepov ev bemviu neipaKiujv Trapovxwv Kai biairopeiv,
iroTepov |ti€Td be?Trvov f\ npb feeiitvou xP r l fJT £° v ! eax«T1<; dKoXaaia;
elvai. trpd; ToOTa Zuimupoi; 6 iaTpo; eu |udXa TOI; 'ETTIKOO-
pou XOYOK; evuu|aiXr]KUj<; oiiK eqpri TrpoaexovTai; aiiToiii; dveYvumevai
15 TO 'EuiKoupou Zu(iTr6(Jiov • ou Yap aiairep e£ ApXHi TIVOC, Kai KaTa-
OTaoeuji; TOOTO irp6pXr||ua uoiriadjievov eiTa XOYOUI; eir' auTil) Tie-
paiveiv, dXXd TOU; veou; dvicTTavTa |aeTd beiirvov eic; irepiiraTov
eiti ffuuq)poviff|au) 6iaXeYea9ai Kai dvaKpoiietv diro TUJV eni9u(jiujv,
ui; del nev eiriaqpaXoui; ei; pXd(3r|v TOO TrpdYMaTo; OVTO;, KdKiOTa
20 be TOU; irapd TTOTOV Kai T^bovfyv xpuJM^ou; auTiI) 5iaTi9evTo;. el
be bi] Kat irporiYou)uevuj;, eTirev, KiiTeiTO irepi TOUTOU, TroTepov
oube 8Xai; eOKeqpeai KOXIJU; eixe TOV cpiXoffocpov trepi auvouaia;
KaipoO Kai liipa;; f\ peXTiov |^ev ev Kaipai xai |neTd XoYioiuoij Ta
ToiaOTa trpaTTeiv, TOV be Kaipdv aXXui; jaev eiriOKOitelv OIIK &TO-
25 TTOV, ev be oujLuroaiiu Kai irepi TpdueZav alcxpov;
(2) Ttuv b' aXXaiv TOV Ziinrupov dtiouvTuiv TOII; Trepi TOVITOU X6-
You; 'EiriKoupou bieX9erv, gcpr| TOIV |uev KOTO jiepo; (OUK)
|ivr]|iov€u£iv, o'ieo"9ai be TOV avbpa T O ; EK Tfj; auvouaia; irX
bebievai bid TOV TUUV auj|LidTiuv iraXu.6v ei; Tapax^v Kai adXov ev
30 Til) TOIOUTUJ pabiZovTUJV. Ka96Xou piev jd.p eS e'bpa; Td aiijxaTa
He9t0Tdvai -n\r\Kxr\v OVTO Kai KIVTITIKOV Tapaxfl; TOV aKpaTov • av
be OUTUI; e'xovTa TOV OYKOV TUHUJV Y a ^n vt 1 W ftapaXdpri Kai U'TTVO;
dXX' e'Tepai bid TOIV dqppobioiwv Kiviqaet;, eK9XiPo^evaiv xai |^o-
XXeuoiuevuuv TLUV |adXiOTa auvbetv Kai KoXXav TO adiu.a irecpuKOTUJV,
(J3 LAERTIVS DIOG. X 119 ovj&e iii>)v ir\pf\aeiv EV ji€9r) (TOV ao-
qpov) cprjoiv 6 'EttiKoupoi; ev TUJ IUIUTTOOILU.
64 PHILODEMYS de rhet. VH' 2 vil 184 TaijTa ^ev o[uv TOUJTOV
diiKovo|ariO[ri TOV] Tpoirov. imp' 'ETCIKOUPIUM] 6E TUIV Aofwv 6 TU-
5 u[oi;] eariv die, EK &iaX6xo|u| auvGeivai TOIOUTOI;' |irpai|Tov bio-
laoXo^fricJuufiaeJea T( eaxiv oO x ^ P l v [fiiravJTa irpdiTTo||uev' TOUT'?] el
bi\ ad)|ti[a] * *.
6B PHILODEMVS de rhet. V H 2 iv 106 = Ox n 114 et V H 2 v 4 3 :
uide fr. 49 p. I l l , 15.
10 PHILODEMVS de rhet. V H 2 V 44 et iv 107 = Ox. Jl 115: uide fr. 11.
Incertum est apud Philodemum de Epicuro V H 2 vr 107 fr. II
uestigium [ev TUJi] Xu)UTroa[iujiJ KCIT*.
soles dicere? sunt haec tua uerba necne? in eo quidem libro qui
continet omnem disciplinam tuam (fungar enim iam interpretis mu-
nere, ne quis me putet fingere) dicis haec: N e e careat'.
atque haec quidem his uerbis, quiuis ut intellegat quam uoluptatem
5 norit Epicurus' [continuantur haec fr. 69]. ibid. 20, 46 'non enim
uerbo solum posuit uoluptatem, sed explanauit quid diceret: sapo-
rem, inquit, et corporum conplexum, et ludos atque cantus, et for-
mas eas quibus oculi iucunde moueantur'.
de finibus II 3, 7 'istam uoluptatem Epicurus . . . . interdum nimis
10 etiam nouit, quippe qui testificetur ne intellegere quidem se posse,
ubi sit aut quod sit ullum bonum praeter illud, quod cibo et po-
tione et aurium delectatione et obscaena uoluptate capiatur'.
7, 20 'cum enim earn ipsam uoluptatem, quam eodem nomine omnes
appellamus, laudat, locis plurimis audet dicere, ne suspicari quidem
15 se ullum bonum seiunctum ab illo Aristippeo genere uoluptatis,
atque ibi hoc dicit, ubi omnis eius est oratio de summo bono'.
8, 23 'mundos, elegantis, optimis cocis adhibentis ludos et
quae secuntur, ilia quibus detractis clamat Epicurus se nescire quid
sit bonum'. 10, 29 'uoluptatem illam, qua sublata neget se intel-
•20 legere omnino, quid sit bonum: earn autem ita persequitur: quae
palato percipiatur, quae auribus; cetera addit, quae si appelles, ho-
nos praefandus sit'. 10, 30 'hanc in motu uoluptatem . . . . inter-
dum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum, neget se posse ne
suspicari quidem'. 20, 64 "cetera ilia adhibebat (Thorius), quibus
25 demptis negat se Epicurus intellegere quid sit bonum'.
de nat. deor. I 40, 111 'nullam enim nouistis nisi profectam a cor-
pore et redeuntem ad corpus animi uoluptatem. non arbitror te,
Vellei, similem esse Epicureorum reliquorum, quos non pudeat qua-
rundam Epicuri uocum, quibus ille testatur se ne intellegere quidem
30 ullum bonum quod sit seiunctum a delicatis et obscaenis uoluptati-
bus: quas quidem non erubescens persequitur omnis nominatim'.
or. in Pisonem 28, 69 ' etenim dicit, ut opinor, (Epicurus) se nul-
lum bonum intellegere posse demptis corporis uoluptatibus'.
68 TO Y<*P eiKJxaOec; crapKOc; Kaxaffxruua Kai TO irepi Tau-
35 Triq mffTov e\Tuo"|ua Tiqv &KpoT&Tr|v xapav KCXI fk(5ouoT&-
TTIV e'xei TOT? em\oYi£eo~6cu buvaiuevoic;.
PLVTAKOHVS contra Epicuream beatitudiuem 4 p. 1089d 86ev cturoi
juot boKoOcri TOVJTUJV aia96|uevoi TWV dToiriuuv, ei<; xriv ditoviav Kal
122 E P I C V R I TTEPI TEAOYI
ignorare dicit, quam aut qualem esse uelint qui honestate summum
bonum metiantur. si ad honestatera enim omnia referant neque in ea
uoluptalem dicant inesse, ait eos j o c e i n a n i s o n a r e (his cnim
ipsis uerbis utitui) neque intellegeve nee uidere, sub lianc uocem
5 bonestatis quae sit subicienda sententia. ut enim consuetudo loqui-
tur, id solum dicitur honestum, quod est populari fama glorio-
sum. q u o d , inquit, q u a m q u a r a u o l u p t a t i b u s q u i b u s d a m est
saepe iucundius, tamen expetitur p r o p t e r uoluptatem'.
XLVI TIMOKPATHI F
ClCEEO de nat. deor. I 33, 93 cum Epicurus . . . Metrodori
20 sodalis sui fratrem Timocraten, quia nescio quid in philosophia
dissentiret, totis uoluminibus conciderit'.
PLVTAECHVS adu. Colot. 32 p. 1126C 'EttiKoupo; nev ydp et^'Affiav
eHeirefiTre xou; Ti(joKpdx6i Xoibopricroi^^voui;, xf|<; PaaiXiKf)^ KeXiuv
av\f\c, xov av9puuirov, oxi Miqxpobuupai irpoaeKpouaev dbeXcpoi; aiv •
25 Kai xauxa ev xoT<; pipAioit; Y^Ypairxai xot<; eKeivuuv.
A
72 SCRIPTOE INCEBTVS VH 2 X 201 fr. XLIV [Kdv TUJl] TtpdlXUj[l
xuuv irepi] Ti|AOKp[dxou<;].
[uid. fr. 41, unde patet in hoc quoque libro Epicurum de natura
so deorum ac de pietate disseruisse.]
r
73 LAEKTIVS DIOG. X 23 •jejove be (Mr|xpobaipo(;) dYa96<; mdvxa,
124 EPICVRI TIMOKPATHI
A
74 PLVTAECHVS adu. Coloten 13 p. 1114" ev dpxfl 6e xfji;
(aaxeiai; fnrenrujv xr|v xuuv SVTUIV <puaiv o d i n a i a elvat
KEVOV dii; |aia<; ouari<; ei<; 6110 ir£iroir|Tai xr}v biaipemv, tuv 6dxe-
pov OVTUU? |uev oi)0ev eoxiv, 6vo|ad£Exai 6e bq>'ti|iUi>vdvatpEC, Kal
K£vov Kal dcruiiaaxov.
B
ETTIKOYPOY | nEPI OYIEQI | B subscriber papyro Hercu-
lanensi 1149 edito VH 1 t. II (cf. p. 25) et a I. C. Orellio Epic. fir.
de natura Lips. 1818 p. 3 sqq. constat hoc fragmentum XI schedis.
eiusdem libri reliquias inesse in schedis n. 1010 VH 2 VI G9—81 r>
editis uidit Gomperzius sitzungsberr. der Wiener akademie 1870
t. LXXXIII p. 88 sq., inscribitur ETTIKOYPOU | TTEPI <t>Yoeuji;.
disputatur his extremis libri paginis de simulacrorum motu.
79 SCHOLION Epicuri ep. I 73 I'biov xi oii.uitTUU^a . . . . evvooflv-
Tec; Ka9' 8 XPOVOV 6vond£oiiev] <pr]O"i be TOOTO Kai ev xf) beuxepij to
TTepi tpuaewi; Kai ev xrj MeYaXfl exnxoiafj.
SEXTVS empir. hypotyp. Ill 137 'Eirkoupoi; be, Ka9d)i; Ar||ar]xpio<; 6
AdKuiv cpiqai, (xpovov civai qprjai) aii)aTrxa)^a au|mrxuj(.idxujv, irap-
euonevov rnuepati; xe Kai vu£i Kai dipaii; Kai irdeeffi Kai duaedaK;
Kai Kivr\aeai Kai ^ovau;. 15
A
80 SCBIPTOK INCERTVS V H 2 x 47 oiix' 'E[TT{KO|U[PO<; Xijyei JJEV
[e|v [xiSi x]exdpxuji TTepi tpfuaeuui;] * * .
IA
ETTIKOYPOY | nEPI 0YIEQZ | IA | APIO(MOI) » * pap. 20
Herculan. 1042 schedis XIII constans. edidit Rosinius VH1 II et
Orellius 1. s. p. 16 sqq.
ETTIKOYPOY | nEPI | ct>YIESI | IA (sic apogr. Ox., A Neap.) pap.
Here. 154 VH 2 VI 1—7.
cf. Gomperzius ztschr. f. d. oesterr. gymn. 1867 p. 207 sqq. sihungs- 25
berr. t. i. p. 89 sq.
extremae uoluminis paginae seruantur, disputatur in eis de terrae situ.
86* PHILODEMVS TT. euaep. V H 2 n 120, 3 p. 135 Gomp. [u. fr. 155]
ei' Y£ T[r)v dv9panrivr]v] cpr]O"iv tpOaiv q3oP[e]puuv TrpaY(Jdxaiv icai
25 TtoXXdiv auxiqv Ttepieaxuuxaiv b6E[av Xa|updveiv] Kai iroX[Xou<; Kai
di]biou<; [6eou<; Kai bu]vax[ofi(; eivai].
87 PHILODEMVS IT. eOaep. VH 2 n 82 p. 112 Gomp. [dXX' e|pou-
mv, we, Kd[v xdiij buubeKaxaifi TTpoJbiKuui Kai Aia|x6pai] Kai Kpixiai
Ka[XXoi<;] j^evqjfexai] qpd<; Tra[pa]K6irxeiv Kai [|uaivea]eai, K
cnv aiiroi).; [djKdpei], bo(j<; [be |u]r] irpdYHa[0' ninety mapexetv oub'
evox\eiv KafiiTOc;] Ttapafpa|U|LiiZ[ei] xa T[UUV] 8ewv.
ir
88 PHILODBMVS TT. euaefJ. V H 2 n 106 p. 124, 6 Gomp. ev xe xun
Tpe[i0Kai]beKdTUJi irep[i xfjc;] oiKEi6xrixoc; r\[v itp6<;] rivai; 6 Scoc; 5
£'X[ei xai] xfji; d\\oxpi[6xr]xo<;].
SCEIPTOE INCKRTVS V H 2 x 2 0 1 : fr. 41 p. 108, 9.
IA
ETTIKOYPOY | nEPI 0 Y I E Q I | IA | dpi6(n6<;) XxXPHHA |
TTP(O)I iroMaiNOv pap. Hercul. 1148 V H 2 VI 8—23. 10
cf. Gomperzius zeitschr. 1867 p. 210 sqq. sitzungsb. LXXXIII p. 90.
disputatur de elementis praecipue contra Platonem.
89 SCHOLION Epicuri ep. I 40 TUJV ffuundxtuv TCI ^ev eon avf-
Kpiaeic,, xd 6' eS iLv a i ' auYKpioeii; ireiToir|vxai] xauxov xouxo Kai
ev xrj irpuuxrj TTepi qpOoeuui; Kai xr) 10 Kai i€. 15
IE
EirlKOYPOY | nEPI 0YZEQZ | IE | dpi6(n6(;) XXXHH | tfp&-
(pr| ecp' HTEMAXOY pap. Here. 1151 V H 2 VI 24—36.
cf. Gomperzius zeitschr. 1867 p. 669 sq. sitzungsb. t. i. p. 90 sq.
de argumento non liquet. scriptus est liber ol. CXX 1 a. 300 sq. a. Chr. in
90 SCHOLION Epicuri ep. I 40: fr. 89.
KH
ETTIKOYPOY I nEPI cpYIEQZ | KH | xQN APXAIuuv | EfpAcDH
E n i NIKIOY TOY Mex' ANxiOATHN pap. Hercul. 1479 VH 2 VI
37—54. 25
cf. Gomperzius zeitschr. 1867 p. 670 sqq. sitzungsb. t. i. p. 91 sq.
canonica hoc libro tractantur. scriptus erat ol. CXXI 1 uel a. 296/5
a. Chr., inscriptus * [xtln MdY]vr)x[t] Kai Mr)xp[obcjO]pu)i xdn [Aafi-
i)jaKr|va)i] f. 54, 4: adloquitur Metrodorum f. 46, 3 et 40, 4.
AE 30
91 PHILODEMVS IT. euoep. V H 2 n 106 p. 124, 11 Gomp. £v bt xuui
Tre[vxeKai]xpiaK[oa]xu)[i qpiqcfi] aiiv xdii r[hc, p^e^iaiac, iL<pe\[ia(;]
oiaa[a]q)€iv K[a]i btox[i vo|ufpov[xei;?] . . . . Kai xaiv a \ \ a . . . . Y
.... a. .
INCERTORVM LIBRORVM
L XAIPEAHMOI
Laert. x 27 supra p . 86, 1. cf. p. 93 et 87, 26.
LI ETTIXTOAAI
EPITOMA EPISTVLARVM
VOLVMEN HERCVLAN. 1044 f. 4 ed. Gomperzius Hermae t. v
p. 386 Kal xd<; £Tfixo|iid<; [TWV] ^TCKJXOAUIV xitiv 'EiriKoOfpou] Mr)-
Tpo&iipou TToXuaivou 'Ep[nd]px°u Kal xtiiv [yvwpijmuv.
C
TOV OOTOV [t]nl Xapivou- TTI[I d]qp[9]apcyi[ai be] carnBv
[e]TT6Ta[i TO diTra]6ec; UTTO aTravjjos TOO] Ke[xa]piff)j[evov
TI f| aVfo]? e?a)6[ev e]Tn<pepov[T]oc;'.
100 PHILODEMVS U. efiaeg. VH 2 n 74 sq. p. 104 sq. Gomp. (irapV|vei
B rdi; 6i' 8pKU)v iriaxeK; cpu\dxxeiv •) eirl 6e Xap([vou Kai ETti] Aioxi-
|a[ou] xr]v Ka[9' tepa; xpaju^riq [cruv6riKr)v |ui?j] irapa(3a{[veiv.
O l y m p i o d o r o m. ol. 1 2 1 , 3 a. 294
[cf. GFVngerus Philologi t. x x x v i u p. 446 sq.]
101 PHILODEMVS irpcq-|a. VH- i 114 4u' 'O\u|XTno&i0pou j[p6.q>eu
io TJ]TOI yc [xivd] bel TTOVUIV [dvx^x£ff8ai?].
15 D i o t i m o m. ol. 1 2 3 , 2 a. 2 8 7
[de hoc magistratu proximisque duobus cf. mus. Rhen, t. XXXIV
p. 414 sq. Vngerus 1. s. p. 464 sqq.]
fr. 100 [xai ETti] AIOTIH[OU].
fr. 168 Kara AioTi|ao[v] 'E-rrtKOupoi; fip[xo]vxa?
20 I s a e o m . ol. 1 2 3 , 3 a. 286
[cf. Philodemus TTepi xuuv qpi\o0ocpu)v VH 1 VIII c. 5, 7 e!6'
[u]ox£pov [xoui; ex6vo]xoui; Kaxa[X]uei[v] MaKef&ova?], we, x[6]xe
eit' ['Icrajiou fpd[tp£i] * . alienum uidetur ab Epicure]
EPISTVLAE CONLECTAE
1 TTPOI TOYI MErAAOYI EniZTOAAl 15
104 PHILODBMVS it. exiaefi. VH 2 11 106 p. 124, 22 Gomp. Kdv talc,
^[Tri]aTo\a(i)^ [H]€VTOI Tai<; irpofc;] -roilie; nefoiXovj^ 6^[oj\oT€lv eoi-
Kev. a6[To T]O0TO 6' i'va iir\ T[IC,] eiirrj upoc, TOXJC, [lueycxXoui; aiixov
voc; xou; dpicrxoi? xiliv ev xrj ir6\ei xauxrj, xotq Ttepi 'l&O|uev£a Kai
Aeovx^a.
108 PHILODEMVS de diuitiis V H 2 i l l 86 xo |uev bi] updi; xo[i><; ev'|
Aa[|i]mdKU)i [q>iAou<; eiri] <t>iAiir[ir]ou Kai irdv[xux; d]ir[o]6e£6^e6a-
T[I] ydp oiibi [xrjv] ireviav elite novov, &\X(t xdq e[pTa]aiai; [K]OI 5
Xaxo[|a]ia? 6 * *
109 PHILODEMVS irpafiiax. V H 2 I 110 irepi rf\c, aipeaeiu? aiixoO
3
6iacraq)ei xoi? 4v AamydKoii b[teTri]ax£A\uuv HKOU0a|uev f d p
. . . &r)\€nvaxairo . . car — aiffx' en . . . . 6t] 6 a i r d v r | i . . . . inevai;.
110 PLVTARCHVS de occulte uiuendo 3 p. 1129 a : fr. 107. in
7 TTPOX A0HNAION
115 VOLVMEN HBRCYLAN. 176 c. 17 ed. Gomperzius Hermae t. v
ic p. 387 'Aerivamn 6e'
TToXuaivou irapaTeTOVOTOi; Trpo? fnuaq o"u TOV TraTep[a]
(TOV) 6|aa)vu|uov OUK eqpiXeiq |a6vov d\Xd * * .
8 TTPOI ANAEAPXON
116 dfUJ b' £<p' fibova? 0uvexeTc; irapaKaXd) Kai OUK err'
15 dpeT&s Keva? Kal |uaTaiac; Kai Tapaxuubeis ex°uo"a5 TUJV
KapTTUJV ia<; eXrribac;.
PLVTARCHVS adu. Colot. 17 p. 1117 a KaBu^veixg xov £iri r)6ovdq
TtapaKaXoOvxa auvexeT? Kai TruKvd?, 85 ev xrj irpoi; 'AvdSapxov
emaxoXri xauxi jiypacpey 'E
20 9 n P O I AHEAAHN
10 nPOZ ATTOAAQNIAHN
118 PHILODEMVS schol. Zenon. de libertate dicendi VH 1 v, 2 fr. 73
Kd6[& Kai] 6 'EuiKoupo? [iriKjpdq [n^uieti;] irpoi; 'ATr[oXX]ujvi6r|v
e[no]r\aev, ware m l Toi[a0x' aixi](june|vo<;] * * oiKeiuiaai.
11 TTPOI APIZTOBOYAON 5
119 LAEBTIVS DIOG. v n 6 direb^xefo aixov (Zryvuuva T6V XXUM-
KOV) Kai 'Avxrfovoc, . . . . TroXXd xe irapgKdXei dcpuc^ffOai w<; aux6v.
6 be TOOTO H&V iraprjxriaaxo, 9 dir^axeiXe be TTepaatov
Kai <tHXurvibr]v xdv QriPaiov, iBv d|tiq)OT^pujv 'EttiKoupoi; |nvr]|aoveu6i
ii)i; (JUV6VTUUV 'AVTIYOVUJ iv Trj Ttp6i; 'Apiax6pouXov T6V d6e\q>6v 10
£m(JT0\fl. [cf. fr. 198J
[fortassc latet uestigium V H 2 I 117 Tfj[i irpdc;] JApi(JT6pouXov d *.]
12 nPOI AQII0EON
120 PLVTARCHVS contra Epicuri beatitudinem 20 p. 1101°- £KETV6
^OI 6OKU) XrnpeoSai Trap' auriliv irpaiTov, 8TI TOT? dvaipoOm Xinraq 15
Kai odKpua KaiffxevaYMoix;eui taic, TUUV cpOuuv TeXeuxaii; |udxov-
xai Kai \efouo"i xr|v ei<; TO d i r a 6 ^ KaOearuiaav dXuiiiav
dqp' ^repou KaKoO neiZovoi; inrdpxciv, uj|a6Tr|T0i; f) 60-
SoKoitiat; dKpdxou Kai \tioor\c,, bio irdaxeiv TI P^XTIOV
elvai Kai \uTteia6ai Kai vr\ A i a Xmaiveiv TOO<; 6qp6a\- 20
laouc; Kai xr|K€aeai, Kai ocra bt\ ira9aivon^voi<; yp&qiovTe<; OTPOI
TIV£<; civai Kai qnXiKoi boKoOai. Tauxa ydp 4v aXXou; re TroXXoti;
'EmKoupo<; eipr^Ke Kai irepi xfjc; 'HxicridvaKTOi; xeXeuxfi?
irpoq AuuaiOeov xpdtpujv xov iraxepa Kai TTupaaiva xov
dbeXipov xou xe6vr|K6xo?. evajx0^ T^p Kaxd xOxiv xd? ^tricfTo- 25
Xd<; bir)X6ov auxou.
13 nPOI EPMAPXON
b
121 ATHENAEVS XIII p. 588 ouxoi; oOv 6 'EiriKoupoi; oti Aeovxiov
pa>fievr\v T\\V eq>' ixaipeta bia(36rixov fevoM^iv I fl bt oi)b'
15 nPOZ EYPYAOXON
123 LABRTIVS D I O G . x 13 TOOXOV fEiriKoupov) 'AitoWo&wpo? ev
XpoviKo!? Nauaicpdvoui; dKouaai qpr)ffi Kai TTpaHiqpdvou? • atixoi; be
ou qpriaiv &XK' eauxou ev xfi izpoc, EupuAoxov £uiaxoAfl. 10
16 n P O Z HPOAOTON
[cf. ep. i 35. 37. 82.]
124 LAERTIVS DIOG. X 5 aXka Kai 'l&o|iievda Kai 'Hp66oxov Kai
Ti|aoKpdxriv xou? ^Kiruaxa aixoO xa Kpuqjia irotricravxai; ^YKU'M1'''-
Zeiv ('EitiKoupov Xeyouat) Kai KOAaKeOeiv a0x6 xoOxo. 15
17 nPOZ GEMIZTAN
LAKBTIVS DIOG. X 25 (inter nobilissimos Epicuri discipulos
fuere) AeovxeOi; xe Aam(jaKr)v6^ 6^oiuj<; Kai ^ xoiixou yuvif] 0e-
laiaxa, up6? fiv Kai fifPa<Pev ° 'EiriKoupoi;.
cf. 1. XXV supra p . 101 et p . 102, 7 ; praeterea p. 135, 31 sq. 20
125 016c; -re ei|Ui, ectv |uf) xifxeic, Trpo? |ue dqpiKr|CF0e, amoq Tpt-
KuXiffToq, OTTOI otv u|ueTi; Kai 0 e | u i 0 T a 7rapaKct\fiTe, du
LABBTIVS DIOG. X 5 trpdi; 6^ Qe^iaxav xrjv Aeovx^w?
Oioi; x e , cprjcriv, £ i | i i uiOeiaQai.
126 Idem x 5 Kai trd\iv Ttpo? Geiaiaxav Ypdepiuv 6vo|adZei aiixi?iv
^ x a i p a v , KaOd <pr|Oi Qeobuupoc; ev xui xexdpxuj xtliv itpoi;'Eitkoupov.
18 n P O I IAOMENEA
5 [cf. supra p. 186, 1. Laert. x 25.]
128 LAERTIVS DIOG. X 5: fr. 124.
129 PHILODEMVS scliol. Zenon. de libertate dicendi VH 1 v, 2 fr. 72
616 Kai 'Eirkoupcx; npbc, 'l&onevea rpdcpei I^XP1 TOU TOOTOV eii[£]ea9ai.
130 neixne ouv dirapxa? f)|aTv eic; xf)v xoO iepou ffuijiaxoq
in 6epaTteiav urrep Te auxoO Kai TEKVUIV OUXUU f d p |uoi \ e -
22 TTPOI MHTPOAQPON
146 ClCERO de tinibus II 3, 7 'nee est quod te pudeat sapienti
18 adsentiri, qui se unus, quod sciam, sapientem profited sit ausus.
nam Metrodorum non puto ipsum professum, sed cum appellaretur
ab Epicuro, repudiare tantum beneficium noluisse'.
PLVTARCHVS contra Epicuri beatitudinem 18 p. 1100 a otixuJ airap-
Tiliv irepiiaavdx; Kai atpabdZiuv upoi; 66£av, uu<;xe . . . . aoqpov ixr\-
2o beva cpdvai irXr)v a6xou yefovivai eiri xCuv |ua6r)xii>v.
147 ATHENAEVS VII p. 279 f : fr. 130 p. 141,17.
23 TTPOI MI9PHN
[cf. fr. 102. 194.J
148 LAEETIVS DIOG. X 4 Miepfjv xe ('Eukoupov biafidXXouoTv)
25 aiaxpili? KoXaKevietv xov Auaindxou bioiKTixr|v ^v xaic; ^iriaxoXati;
TTaiava Kai fivaxia KaXouvxa.
149 PHILODEMVS TrpaTnax. VH- i 125 • cpiXavG[p]d)[iro]u * • [Kai?]
Mi]ep[f|v]- cf| viKa? [TOV A]ua[i]]uaxo[v x]pr\<3ifiov oi-
24 TTPOX MYN
152 PHILODEMVS schol. Zenon. de libertate dicendi V H 1 v, 2 fr. vi
&i6 Kcd 'Etr^KoJupoi; \^[T6i] uJ? 6iA TTUOOKWOI TU . . . 9€U).. irap . .
T . . 8en . ne . . v . . |uai|ti6uv uu<; irpoc; M[0]v Ypd<pei M v ] \[a]|a-
i r p d v Ka\ou|u[€v]r|v £ir[i0ToX]r|v ». 15
153 PHILODBMVS irpaTiaax. V H 2 I 111 [tpdcpei zt\v ir€pip6ri?]Tov
irpd<; M[0v] irepi jf\c, 'AGrivriGEv aiiToO irapouaiai;, Ka[! |ua]\\ov
uapd 6[eut)v] fiKouaav, oij Kai cprjaiv ' ^ [ l c j e i T « p irpoq f)]ua?
0X1 V . . V16KO * .
154 PHILODEMVS de diuitiis V H 2 i n 87 Kai TO itpoq M[0v] ^trl 20
t
Tri\eK\[^]ou<; • (o")K[eTr]To[u T]OU[TO]V TOV TPOTT[O]V OU[K
dvd]2iov qpo(3[ou] TO KOTO |ueTdTT[T]uucriv evoxX[ii]|aa; Ka[i
XujTTTiq ou xrdva[Kei; TO T ] 6 Kax' ^[v]beiav [dXtoOv eE]-
a[ipo]unevov;'
155 PHILODEMVS -IT. eOoep. VH 2 n 120, 1 p. 135 Gomp. [eV 6' £TTI-
*-~ oxoXrjt irpoq] Nluv diT[6 xwv dv6pwTriJvu)v it[poq-|udxwv], ei'ye x[r)v
dv8punrivr|v] <pr\a\v cpumv cpof3[e]pil)v irpaYiudxwv Kai TTOXXWV auxr]v
uepiECTxiuxiJuv 66S[av Xaiufidveiv], Kai TtoXfXoOc; Kai dijoiou; [0eou<;
5 Kai 5u]vaT[oi)(; eTvai].
25 n P O I nOAYAINON
156 VOLVMBN HERCVLAN. 176 c. 19 ap. Gomperzium ztschr. 1866
p. 694 XOIOUXOK; r|6€0"{ xe Kai itd6eai Kai xat<; [irp6]<; £K[d]o"x[ou<;]
£[ir]i[o]e£io[ii; 6])j.i[Xiaic; I ] K ^ X [ P ] I T 0 TToXuawoe;, dj^re Ka[i] xou? diro
io x[w]v dXXuiv cpiXoffdcpiuv euiaeveic; Kaxe[a]Keu[aK]c^vai irp6(; £aux6v,
[o]0 |u6v[ov TOI)]; djro x[fj]<; iroiKiXr|<; aroac,' 6rr^p iDv Kai 'E[ir]i-
K[O]U[P]O(; ^[T]po[»f]ev [^iri [x]e [<t>]iXi[it]Trou irpo; [a]0xo[v K]ai *.
157 PHILODEMVS IT. etiaefi. V H 2 n 75, 25 p. 105 Gomp. dXXd Ka[i
irpo; TTo]Xuatvov c[auveopTCta]xeoi Kav ['AvGearripiJa, Kai
is Yap xo[0 Geiou] e7Ti|uvr|(JTe[ov]'.
158 SENECA epist. 18,9 'certos habebat dies ille magister uolup-
tatis Epicurus, quibus maligne famem exstingueret, uisurus an ali-
quid deesset ex plena et consummata uoluptate u e l quantum deesset
et an dignum q u o d quis magno labore pensaret. h o c certe in his
20 epistulis ait, quas scripsit Charino magistratu ad Polyaenum. et
quidera gloriatur n o n t o t o a s s e p a s c i , M e t r o d o r u m , q u i n o n -
dum t a n t u m p r o f e c e r i t , t o t o ' .
159 P H I L O D E M V S de diuitiis V H 2 i n 8 5 [K]ai irpbc, [TTo\]uai[vov]
24 . • . . o . ear . KO [ T ) i ] v Treviav dbi[d<popov] * .
ICO Idem schol. Zenon. V H 1 V, 2 fr. 4 9 : fr. 170 p . 1 5 2 , 4 .
26 TTPOI TTY0OKAEA
161 PLVTABCHVS adu. Coloten 29 p. 1124° irpoirexeiav be Kal Xa-
Hupiav 6fj.-rroiet vio\c, 6 irepi TTuOoKXiouc; OOTTUJ YEYOVOTOI; 6KTUUKCI(-
&€Ka exr) -fpct<pwv OUK e l v a i cpuaiv ev SXr| xrj 'EXXd&i d^eivw
Kal xepaxiKUJq atixov eO dirafT^ A U J V Ka ^ ftdcrxu)v aO xo xtiiv yv-
•vaiKWv, etJx6nevoi; dven£<Jr]xa e l v a i i r d v x a Kal dveiri-
cp6ova xfli; uireppo\f)i; xil) veaviffKiu.
162 ALCIPHBO ep. II 2, 3 (supra p. 146, 9) 'A\Kipid6r)V xivd TTu-
27 nPOI TIMOKPATH
166 LABRTIVS DIOG. x 5: fr. 124.
28 TTPOX <DYPIQNA
167 PLVTARCHVS contra Epicuri beatitudinem 20 p. 1101 b : uid. fr. 120.
168 PHILODBMVS irpaYiaax. VH 2 i 122 * |uvrmove[uet] Kaxd Aio-
6 Ti|uo[v] 'EiriKoupoc, <xp[xo]vxa xou pu . . . . <t>upaunn Y°[0V] ypcupujv •
"ATTefffTjeifXeJv b[e] fiffiiv] Kai TO npb T O [ 0 ] *.
169 PHILODBMVS IT. euaep. VH 2 H 109, 3 p. 127 Gomp ac; xi-
VUIV d|ae[ivo]vac; f\ [Kai cpu\dx]x€iv evefp'lYepai] xd<; emvofiat; xwv]
IO 6£il)v &id T[WWV] xP o v y u v - °6 [MOVOV] be xaOx' ebo[YndxiJo~ev dXXd
Kai &i[d xaiv] spYUJv aiixdiv e[iipia]Kexai Trdaati; xai<; uaxpion; ^op-
xa!<; Kai 9uaiat<; K€[x]p[r|]^evo<;- ki:' 'Apfiaxjuuv^iuou JUEY T«[p] OOp-
(JUJVI Tiepi xivo^ aiiToO iroXeixou 0eo66xou jpaipwv Kai xdiv gop-
xOuv [atiTiI)] iraffuuv (u€[x6OxiK^]'v[c"] — — fr)v xfuivj XouEiv eopT^v
15 [auv]eopxdZuuv Kai [xd] |uuaxr|pia xd [daxi]Kd Kai xdc; d\[Xai; * .
29 TTPOI XAPMIAHN
170 PHILODEMVS schol. Zenon. de libertate dicendi VH 1 v, 2 fr. 49
31 EPISTVLA D E STILPONE
20 SENECA epist. 9, ]8 'omne intra se bonum terminabit et dicet
quod Stilpon ille dixit, [Stilpon] quern Epicuri epistula insequitur.
hie enim capta patria, amissis liberis, amissa uxore cum ex incen-
dio publico solus et tamen beatus exiret, interroganti Demetrio,
cui cognomen ab exitio urbium Poliorcetes fuit, numquid perdi-
25 disset "Omnia" inquit "bona raea mecum sunt" Haec uox
illi communis est cum Stoico: aeque et hie intacta bona per con-
crematas urbes fert. se enim ipso contentus est, hoc felicitatem suam
fine designat. Ne existimes nos solos generosa uerba iactare: et ipse
Stilponis obiurgator Epicurus similem illi uocem emisit' [u. fr. eth.].
174 SENECA epist. 9, 1 ' A n merito r e p r e h e n d a t in quadam epi-
stula Epicurus e o s , q u i d i c u n t s a p i e n t e m se i p s o e s s e c o n -
6 hac] cf. fr. 174 || 11 cf. adn. ad fr. 189 | 14 Kai ei ail
Gomp. I aou] KauTfj Gomp. | 16 r\ arria] NATTIA pap. ad filio-
lam Metrodori has litteras scriptas esse putabat Gomp, | 17 aliud
specimen affectionis qua puerulos Ep. prosequebatur, habes fr. 185.
adlocutio T£KVOV conparet loco desperato VH 2 I 109 col. II 5 ||
20 tractauit hoc fr. post Spengelium Gomperzius Hermae t. V p. 391 sq.
E P I C V R I EPISTVLAE 155
E P I C V R I DE R E B V S SVIS DICTA
178 PLVTABCHVS contra Epicuri beatitudinem 18 p. 1100" Kai |uf)V
diro 66Er|c; YiveaSai xa<; r)5ovd<; 'EiriKoupoi; U)(UOX6YEI- xi 6' OUK
5 e^EXXev aixoc, OUXUJ atrapydiv Trepmavux; Kai aqpaoiicZujv upbq 56-
Sav &ZTE Ypaqpeiv, <i><^ KwXwxr|<; \xbi auxov cpuatoXoYoOvxa
irpoffKuvriffeiev Y°vdxu>v aiyd|uevo<;, NEOKXTK &e 6 d&£Xq>6^ e u -
Qiic, kv. traibujv dirocpaivotTO fivibiva aocpuOrepov JETtiKO>i-
pou x c y o v ^ v a i \ir\b' e i v a i , i^ 6^ urixrip d T o ^ o u i ; €ffx e v e v
io auxfi T o a a u x a ? , o l a i a u v e X O o O a a i aocpov a v ifivvY]aav;
Idem ib. 19 p. 1100° oil Y&P av Ttva treiaeiev dvOpiUTriuv 6 xr)V
NEOKX^OUI; ^apTupiav Kai x^v KiuXiuxou TtpocjKuvrimv ev xoaoOxiu
X6YLU xi9e)Li£vo<; Kai dYaudiv, dx; OUK av utro xiuv 'EXXrivuuv Kpoxr|-
6eii; 'OXuiairiamv eSe^avr) Kai dvtuX6Xu£e KX\.
15 Idem de frat. am. 16 p. 487 d cpaivexai 6E iroXXifl Kai Trpoi; 'EiriKOU-
pov Is! aibd)? xuuv dbeXtpdrv 6i' euvoiav aiixoO Kai Kr|&e|aoviav eic,
XE xaXXa Kai tpiXoaoqpiav xr]v eKeivou auveveouaiuuvxujv • Kai Y«P
ei 6ir)napxov bolr\<; eu8u<; EK iraibiuv xreireiaiuevoi Kai Xeyovxec; LUI;
ou&ei<; Y^Tovev 'EuiKOupou aocpudxepot;, aSi6v eaxi SaundZew Kai
20 xoO 6iaxi0evxo? ouxuu^ Kai xtiuv 6iaxi6e|aevuuv.
cf. Dionysius episc. Eusebii praep. eu. xiv 26, 2 p. 779" n6aa<; fctp
dx6|aou<; 6 'EiriKoupou itaxrip Kai iroxairai; e2 eauxou itpoexeev, ox'
v 'EmKoupov; Kai n<b<; etc; x^v pir\Tpihav auxoO Kaxa-
dvr][Y6peu]ev 'EiriKOupoi;, [r) Kai] irepi TOO |udXi0xa n<h> [xd]q "A0r|-
vaq £voi[Keiv, S]v6a biaxpi[5ova[iv] fiv 6 Kaxd xwv (piXoa6cpwv
[cp66vo<;?] • .
181 ppu&Cuu Til) Kara TO (TUJ|U&TIOV fibeT, (iban Kai apiw
Xpu)|uevo?, Kai TTPOCTTTUUJ xaTq £K TroXureXeia^ f]bovaig ou
bi' auT&s, aXXd bid rot e£aKoXou6o0vra ai/roug
lOANNBS Stob. flor. XVII 34 'Eimcotipou.
LAERTIVS DIOG. x 11 ai)x6<; x^ epriaiv 4v xaii; imaToXaic,
Hovov dpKeiaSai Kai fipxiu \IXUJ.
cf. Seneca epist. 21, 10 'cum adieris ems hortulos et inscriptum w
notaueris "Hospes, hie bene manebis, hie summum bonum uoluptas
est", paratus erit istius domicilii custos hospitalis, humanus, et te
polenta excipiet et aquam quoque large ministrabit et dicet: Ecquid
bene acceptus es? non inritant, inquit, hi hortuli famem sed ex-
stinguunt, nee maiorem ipsis potionibus sitim faciunt sed naturali 15
et gratuito remedio sedaht. in hac uoluptate consenui'.
182 Trdju^ov |uoi TupoO KuGpibvou, iv' o i a v f5ouXuu|uai TTO-
XuxeXeucraaeai buvuu)uai.
LAEKTIVS DIOG. x 11 avrdc, xe qpriaiv ev xaii; ^TricxoXat? (ibaxi
luovov dpKEia9cu Kai apxuj \ixqj [fr. 181] Kai TT^m(Jov not xupoO 20
<prio"i KuOp. . . . biivw^ai.
183 baiiuoviuui; TE Kai lueTaXoTTpeTrujq eire|LieXr|9tiTe
ret Ttepi xiiv TOO O!TOU KO|uibr|v, Kai oupavo|ur|Kr|
evbebeixQe xf\q rcpoq e^ie euvoiaq.
PLVTAKCHVS contra Epicuri beatitudinem 15 p. 1097° dUd xi^v 25
dxoTriav oiib^ pou\6^€vov 'ean xoii dv6pii)iroi) TrapEXGelv, xd<; ixiv
OefuoroKXiovc, Kai MiXxidbou irpdSeii; . . . KaxeuxeXiZovxoi;, (ffl£p
a6xou be xauxi xoT? cpiXou; ypdqpovxo^1 baiuui; . . . eiivoiac,. ai?x'
DE DISCIPVLIS EPICVRI
192 SENECA epist. 62, 3 'Quosdam ait Epicurus ad ueritatem sine
ullius adiutorio exisse, fecisse sibi ipsos uiam. hos maxime laudat,
quibus ex se inpetus fuit, qui se ipsi protulerunt. quosdam indi-
5 gere ope aliena, non ituros, si nemo praecesserit, sed bene secu-
turos: ex his Metrodorum ait esse, egregium hoc quoque sed se-
cundae sortis ingenium praeter haec adhuc inuenies genus
aliud hominum ne ipsum quidem fastidiendum eorum qui cogi ad
rectum conpellique possum, quibus non duce tantum opus sit, sed
10 adiutore et ut ita dicam coactore. hie tertius color est. si quaeris
huius exemplar, Hermarchum ait Epicurus talem fuisse. itaque al-
teri magis gratulatur, alterum magis suspicit. quamuis enim ad eun-
dem finem uterque peruenerit, tamen maior est laus idem effecisse
14 in difficiliore materia\
193 PLVTAKOHVS contra Epic, beatitud. 22 p. 1103a: supra p. 93, 1.
194 PLVTAKCHVS adu. Coloten 33 p. 1126e Kai TOI STI Mryrpdbujpoc,
€i? TTeipaia K<ni$r\ ajabiovc, TeaaapdKovxa, MiGprj TIVI 2i!>pw TWV
(SamXiKiIrv o"uveiXr||U|u£vui por|0r)aa)v, irpoc, irdvTat; ^Ypatpefo Kai
(irdaac;), ndcraK; ^irioToXaii; |U€YaXr|YopouvTO(; 'EiriKoupou Kai ae-
2o laviivovxoi; €K6ivr|v xrjv 666v.
id. contra Epicuri beatitudinem 15 p. 1097b oxac, qpuuvdi; dqpr|K6V
oia 64 YpaHHa'ra T 0 ^ cpi\oi<; €it€|ai)jev u|avil)v Kai |ae-
Mr|Tp66iupov, ih<; eiD xe Kai veavtKUJc; IS SffTtui?
fi\a6e KOTEPTI MiBpri tiii Ivjpiu poriGriauJv, Kai r a u t a upd-
25 2avToi; ovJ9^v TOTE TOO Mrirpobajpou.
195 bia TO ]u[r|]be TOV Eub[ri|u]ov iKavuuc; evbeXexi-
leiv 6v <piX[oo"o]9iai, KaGd Trep f^iv eXeyev [K]m M[0]c; #.
PHILODEMVS irpaYnaT. VH 2 I 119, 4.
D E STOICIS
198 LAERTIVS DIOG. VII 5 dvaKdiaitxiJUV bt (6 Zr)vuiv) kv rij itoi-
Ki\r| axoqi xfl i<ai TTeiaiavaKxeiuj KaXou^i^vri, du6 6^ xfjg ypa-
tpfji; xf); TTO\UY VIJ U TOU TTOIKIXIJ 6i^6exo xotic; X6YOUI; . . . .
6<Jav 6T) \OITTOV CiKOuovxgi; aOxou. Kai 6ia xoOxo XXUUIKO
Kai oi ait' atixoO 6|UOIUII;, irpixepov Zrjvudveioi KaXouiaevoi, Ka9d
Kai 'EiriKoupcx; hi ImaxoXaii;.
SENTENTIAE
199 philosophiae seruias oportet, ut tibi contingat uera
libertas.
SENECA epist. 8,7 ' adhuc Epicurum conplicamus, cuius hanc uocem
208 haec ego non multis, sed tibi: satis enim magnum
alter alteri theatrum sumus.
SENECA epist. 7, 11 ' e g r e g i e hoc — Epicurus, cum uni ex consor-
in tibus studiorum suorura scriberet: h a e c inquit e g o . . . s u m u s .
ista, mi Lucili, condenda in animum sunt, ut contemnas uoluptatem
ex plurium adsensione u e n i e n t e m ' .
LII AIA0HKH
I PROLEGOMENA PHILOSOPHIAE
DE S A P I E N T I A E T S A P I E N T E
219 SEXTVS emp. adu. dogmat. v (math, xi) 169
Yap Texvr|v Tiva irepl TOV {5iov irapabwaeiv, Kal bid TOOTO 'Eiri-
5 Koupoi; |aev £\ef£ Tr|v qpiXoaocpiav evepxeiav eTvai \6YOIC, Kal bia-
Xofionoic; TOV euoai|nova {$(ov itEpiirotoOaav.
220 ou TrpocTTTOieicreai b e ! cpiXo0oq)eiv, dXX' OVTUK; cpiXocro-
cpeiv' ou y a p Trpoo"be6|ue0a TOO boxeTv uyiaiveiv, aKXa TOO
Kar' d \ r | 6 e i a v UYiaiveiv.
io PABALLBLA sacra profana Florent. A 14, 156 p. 761 Gaisf. 'ETTIKOU-
pou. GNOMOLOGION Parisinum cod. 1168 s. XIII f. 115 r (YvOD|aai
litiKoOpou). MAXIMVS abb. gnomol. 17 p. 183 T u r k . t. n p. 587
Combef. 'EutKOupou.
DE ARTIBVS
227 SEXTVS empir. adu. mathem. I 1 Tr)v upo^ TOIJI; dir6 Tiluv u.ct-
8r)|adTU)v dvTippr](Jiv Koivorepov ^4v biaTe6euJ9cu 6OKO0OIV oi Trepi
TOV 'Etikoupov . . . dx; TOIV fiaermdTuuv |tir|b^v (juvepfotivTUUV iTpdi;
aocpia^ reXeiiuaiv, f\ ai<; Tive<; ekdZouai, TOUTO irpoKdXu^na Tf)<; ^au- 20
TOIV diraifeeuaiai; elvai vo^iZovxe? (£v TTOXXOTI; yap d|aa9r|<; 'ETTIKOU-
poi; ^X^YX€Tal • • •)) Tdxa 6e Kai 6id riqv Ttp6<; TOO? irepl TTXdTUJva
Kal 'Apta-roTgXr) Kai xoOq onoioui; 6uff|aeveiav TroXi)|^a6ei? T6TOv6xa?.
ClOERO de finibus II 4, 12 'quod uestri quidem uel optime dispu-
tant, nihil opus esse eum, philosophus qui futurus sit, scire litteras \ 25
cf. idem de fin. 1 2 1 , 71 sq. 'qui quod tibi parum uidetur eruditus,
ea caussa est, quod nullam eruditionem esse duxit nisi quae beatae
uitae disciplinam iuuaret. an ille tempus aut in poetis euoluendis
227" LACTANTIVS diuin. instit. i n 25, 4 ' quid est aliud hominibus
10 negare sapientiam, quara mentibus eorum uerum ac diuinum lumen
auferre? quod si natura hominis sapientiae capax est, oportuit opi-
fices et rusticos et mulieres et omnes denique qui humanam formam
gerunt doceri ut sapiant populumque sapientum ex omni lingua et
condicione et sexu et aetate conflari . . . . (7) senserunt hoc adeo
15 Stoici, qui et seruis et mulieribus philosophandum esse dixerunt;
Epicurus quoque, qui r u d e s o m n i u m l i t t e r a r u m ad p h i l o s o -
phiam i n n i t a t . . . . (8) conati quidem illi sunt facere, quod ue-
ritas exigebat: sed non potuit ultra uerba procedi. primum quia
multis artibus opus est ut ad philosophiam possit accedi . . . . (12) ob
20 earn caussam Tullius ait abhorrere a multitudine philosophiam. at
enim r u d e s E p i c u r u s a c c i p i e t . quo modo ergo ilia quae de
principiis rerum dicuntur intellegent? quae perplexa et inuoluta uix
etiam politi homines assecuntur. in rebus igitur obscuritate inpli-
catis et ingeniorum uarietate confusis et eloquentium uirorum ex-
25 quisito sermone fucatis quis inperito ac rudi locus est? Denique
nullas umquam mulieres philosophari docuerunt praeter unam ex
omni memoria Themisten'.
227b SCHOLIASTA Dionysii Thracis BAG p. 649, 26 oi |iev 'Eirncoti-
peiot ofrruuc; 6pi£ovT<xi Tr)v xexvriv • ibfyr\ £o"xi |i»e0oooc; dvepYoOoa
so TIJI (Hui T6 ounqj^pov. 'evepyoOaa' be oiov epYaZ;o|a£vr|.
228 PLYTAKCHVS contra Epicuri beatitudinem 2 p. 1086 sq. 'Hpa-
K\e(or|<; oOv fpa^M-ciTiKO? iliv dvxi TT); -ttoir|TiKf|g TiipPr|(;, we,
DE PHILOSOPHIS
231 ClCEKO Bruti 85, 292 'ego ironiam illam quam in Socrate
dicunt fuisse . . . facetam et elegantem puto . . . , ut apud Platonem
Socrates in caelum effert laudibus Protagoram Hippiam Prodicum
20 Gorgiam ceteros, se autem omnium rerum inscium fingit et rudem.
decet hoc nescio quo modo ilium, nee Epicuro, qui id reprehendit,
assentior \
232 LAERTIVS DIOG. X 13 dXA.' ovib£ AetiKunr6v TIVCC
3 cf. Proclus p . 199, 14 sq. 214, 18 sq. (216,21 scribe xov 6pi|u{iv
'EiriKOupeiov, i. e. Zenonem). 322, 4 sq. Friedl. | 4 dpxd<; cf. Cicero
supra p. 171, 3 || 6 ovj6' ei Heruetus: gi oiixe libri | 7 f>r)T^ov idem:
f>r|T^ov oil libri | 9 cf. Philodemus de musica V H 1 I | 10 sq. Eur.
fr. 184 Nauck. | 11 dpyiiv libri || 13 eTrmovov] O0K ^iriii6voiJ
cod. Parisinus | OVTOI; idem || 21 similiter Colotes Plutarchi adu.
Col. 18 p. 1117 d Ttiui; ydp OVJK &\aZ6ve<; oi ZtUKpdxoix; \6yoi, fxr\-
bkv aiixoO eib£va\ qpdo"KovTo<; dXXd |aav6dveiv del Kai Zr|TeTv x6
dXtlOei;; etiam Zeno Philodemi magister Socratem 'Latino uerbo
utens scurram Atticum fuisse dicebat' teste Cicerone de nat. deor.
I 34, 93. cf. supra p. 169, 23 || 23 cf. E. Rohde in actis conuentus
philologorum Treuerici a. 1879 p. 75 sq. et in Fleckeiseni annali 1881
p. 741 sqq. H. Uiels in actis conu. Sedinensis a. 1880 p. 97
174 EPICVRVS D E P H I L O S O P H I S
233 ClOBRO de nat. deor. I 26, 72 'ista a uobis quasi dictata red-
duntur quae Epicurus oscitans halucinatus est, cum quidem gloi'ia- r>
retur, ut uidemus in scriptis, se magistrum habuisse nullum
Xenocraten audire potuit . . . et sunt qui putent audisse: ipse non
uolt, credo plus nemini. Pamphilum quendam Platonis auditovem
ait a se Sami auditum: ibi enim adulescens liabitabat cum patre et
fratribus, quod in earn pater eius Neocles agripeta uenerat; sed in
cum agellus eum non satis aleret, ut opinor, ludi magister fuit.
sed hunc Platonicum mirifice contemnit Epicurus: ita metuit ne
quid umquam didicisse uideatur. In Nausiphane Democriteo tene-
tur: quem cum a se non neget auditum, uexat tamen omnibus con-
tumeliis. atqui si haec Democritea non audisset, quid audierat? 15
quid est in physicis Epicuri non a Democrito? nam etsi quaedam
commutauit ut quod paullo ante de inclinatione atomorum dixi, ta-
men pleraque dicit eadem, atomos inane imagines, infinitatem loco-
rum innumerabilitatemque mundorum, eorum ortus interitus, omnia
fere quibus naturae ratio continetur'. 20
P L V T A R C I I V S contra E p i c u r i b e a t i t u d i n e m 18 p . 1 1 0 0 a ('EiriKOUpo;)
OUTUJ GirapYiJuv irepiiaavdx; Kai ff<pab&Zujv irpoc, b6£av w<;x6 . . .
&ITOX£Y£O"6CU XOUC; Ka8r|Yr|xdc,.
6 cf. fr. 123. hinc Eusebius praep. eu. x i v 20, 14 p. 7G8C Xe-
bi 6 'EiriKoupoc, OTTO fjiiv TIVUJV |ur|oev6<; dKr|KO^vai, ivxuxeiv
be TOI? TUJV iraXaiuuv auYTpd^^otaiv | 7 cf. Laert. x 1 OKTUJKOI-
beK^Tr) b' eXBeiv el; "ASrivai;, EevoKpcrrouc, (^ev ev 'AKabr)fieia,
'ApiaxoxeXou; 6' ev XaXKibi biaxpipovxoi;, ib. 13 Ar|ur|xpio? be cpri-
aiv 6 Mcrfvri<; Kai EevoKpaxou; auxov aKOuaat Eusebius 1. s. 6tr6
xivwv b' oxi r|Kouae EevoKpdxou;, fiaxepov be Kai Nauaiqpuvou^
xou TTuppuuvoc, -yevoiuevou fvujpi)-iou | 8 cf. Laert. x 14 * bi
cprimv ev XUJ 'EiriKOupou piw . . . dKouffai — auxov — Kai TTaja-
cpiXou xoO TTXarujviKoO ev ZdiiU) j 16 sq. cf. fr. 234 cum adnot.,
Hirzelius unters. zu Ciceros phil. schrr. 1 p. 108 sq. | 18 inanes
libri: correctum olim II 25 cf. de nat. deor. 1 43, 120 'Democritus,
EPICVRVS DE PHILOSOPHIS 175
DE IVDICII NORMIS
245 CICERO Luculli 46, 142 ' aliud Epicuri (iudicium est), qui orane
iudicium in sensibus et in rerum notitiis et in uoluptate constituit'.
I DE SENSV
246 LAEETIVS DIOG. IX 106 fe'crxiv oi5v xpiTripiov Kaxd xoii; OK€-
ie irxtKou? xo (paivdmevov, dii; xai Mvr\aibr\^.6c, <pr\o\v • oCxuu 6^ Kai
"EtiiKoupoi;.
247 SEXTVS empir. adu. dogmat. I (mathem. v n ) 203 'EiriKOUpcx;
6^ buotv OVXUJV xdiv ffuZuYouvxuuv dXXriXoii; irpayiadxiuv, cpavxa-
20 aiac, Kai xr)<; bolr\<i, XOUTUJV xrjv cpavxaaiav, f^v Kal c v d p Y e i a v
KaXei, oid Travxoi; d\ri9n cpriaiv imdpxav. use, j&p xd Ttpuuxa Trd9ri,
xoux^axiv i^bovr] Kal TIOVOI; diro TroirixiKuuv xivuuv Kal KOX' aiixd
xd iroirixiKd auviaxaxai, oiov f\ [xiv f|6ovr] diro XUJV V}&£wv, ^ 6^
OXYIOUJV drno XUJV dXYeivdiv, Kai oflxe x6 xf|<; i^bovfii; iroir)xiK6v
25 ^voexexai iroxe ^xr\ elvai r|6u oiixe xo xn? dXYilb6vo<; irapeKXiKov
H^ inrdpxeiv OXYEIVOV, d\X' dvaYKri Kal xo fj6ov f|6u Kai xo dXYO-
vov dXYewov xr]v qpuatv (iTtoKeiaOai, oiixuj Kal eiti xiuv qpavTaaiuiv
ira9aiv uepl l^fjfiq oufftuv xo iroir)xiK6v eKdaxri<; auxujv iidvxT] xe
Kai TrdvTUJc; cpavxaax6v eoxiv, o OVIK 6vb^x e T a l o v tpavxaax6v, (et)
so far) uitdpxoi Kax' dXri9eiav xoiouxov oiov cpaivexai, irotr|xiK6v ipav-
xaaiac; KaSeaxdvat. Kai eiri TU>V Kaxd txipoc, xo -rrapairXriaiov xpi\ (204)
Xo-f{Z€0"6ai. TO Y ^ P 6paxov 011 |u6vov q)aivexat 6paTov dXXd Kai
£axi TOIOOTOV oirotov epaiveTai' Kai x6 dKouo"T6v ou |u6vov cpaive-
Tai dKOUffTov dXXd Kai ra'ii; dXr|9eiai<; TOIOOTOV 6irf)px€v, Kai emi
TUUV SXAWV ujffauTuui;. Y'vovxai oOv iracrai ai cpavTaaiai dXr|6e?<;. 5
Kai KaTd \6YOV • el Y « P dXr)Oi>|<; qpaiverai qpavTaaia, (paaiv oi 'Eiti- (205)
Koupetoi, 8Tav dito uirdpxovToi; re Kai KOT' afiT6 TO Oirdpxov YI-
vr|Tai, itaaa 6^ qpavxaaia diro fnrdpxovxoc; TOO cpavTaaxoO Kai
KOT' a£iT6 TO cpavTaOTov auviaxaTai, Traaa KOT' dvdYKr|v qjavra- 9
aia £0xiv dXr\6r\<;. ^SairaTa bi iviou^ f| biaqpopd TOUV dir6 TOO a i - (206)
TOO aia9r)ToO oiov opaTou boKoufftliv TrpoaTtiiTTeiv qpavTamiiUv, Ka9'
V f\ dWoioxpouv f| d\\oioaxiM o v '1 aXXw; mix; ^£r]X\aY|n^vov
qpaiveTai TO OnoKei|nevov • Oitevoriffav YC<P 0 T l T * v OCTUJ 6iaq>e-
pouot&v i<ai fjaxonevuuv cpavTamuiv 6et T^V |a£v xiva d\r)9f| elvai,
TI^V 6' kx. TOUV cvavTiiuv v(jeu6fj TUYXav£lv- 8 W^P 4OTIV eiiri9e<; Kai 15
dv&puiv \xr\ ouvopuivTiuv xr]v ev rdic, 0O01 qpOcriv. ou Y^P SAOV (207)
6paTai TO axepe^viov, I'va eiri TUJV opaxiiuv Tronl)|ae9a T6V \6YOV,
d \ \ d TO xP*M a TOO OTepeiuviou. TOU be xpwinaToi; T 6 |ti€v COTIV
€ii' aiiToO TOO OTepeinviou, Ka9d irep feiri xdiv cuveYT"? K a ' t*
TOU i^eTpiou oiaOTrmaToi; pXeTro^evaiv • TO 5' iKrdc, TOU OTepeiuviou 20
Kdv Tot^ ecpeHfig TOTTOK; 6iroKeinevov, Ka6d irep eiti TOIV 4K ^aKpoO
biaOTrnuaxoi; 9eujpounevujv • TOUTO be ev Tip |ueTaEu eSa\\aTT6|-ie-
vov Kai K6tov dva6ex6|uevov a\f\^a TOIOUTTIV dvabibiuai (pavraaiav,
dxrolov Kai auTO KOT' d\r)9eiav im6KeiTai. 8v irep oOv Tpoirov OCTC (208)
Is! ev Til) Kpouoneviu xaXKtO(^aTi cpiuvri eSaKOuexai ouTe f\ ev TCD 25
OT6|aaTi TOO KEKPOYOTOC; d\\'. •/] TrpofftTitTTOuaa ri) i*||aeTepa aia9r)-
cei, Kai li)? ouGeic; qprjcri TOV eS diroffTrmaTO<; lUiKpaq dKoOovxa
vj;eu6u)(; dKouetv, eirei Trep auveYYu? £A6d)v we, |ieiZovo?
dvTt\a|a{idveTai, otirwc, OUK av ei'iroim ipeu6ea9ai TI*|V 6i|nv,
8TI 4K ^aKpou |nev btao"TrmaTo<; |uiKp6v 6pS TOV TTUPYOV Kai (TrpoY- 30
YiiXov, eK be TOO auveYY»J? neiZova Kai TeTpaYwvov, &KK& |ua\\ov
d\n9eueiv, OTI Kai STC qsaiveTai ^iKp6v auTf) TO aiaOriTdv Kai TOI- (2M)
ouT6o"ximov) OVTUK; eaxi (iiKpov xai TOIOUT6O"XTIHOV, T$ ^ i a T 0 °
depoi; cpopS dTio9pauo|uevujv TLUV KaTd Td eibwXa TrepdTaiv, Kai
8TE neYa irdXiv Kai dXXoioaxn^ov, itdXiv 6|LIO(IJUI; neYa Kai dXXoii- 35
ov, fjbr) nevToi ou TO auTO dnqpoTepa KaQeariix;. TOOTO Y«P
II DE P R A E N O T I O N E ET VOCIBVS
255 CLEMENS Alex, strom. n 4 p. 157, 44 Sylb. vai n^v Kai 6
30 'EmKoupoi; 6 ndXiaxa Trji; dXriGeia? irpoxiiuriaai; TI^V ribovfiv irpo-
Xri^iv etvai biavoiai; TTJV UIOTIV uiroXauPdvei• irpoXimnv be dito-
bibujaiv eiriPoXriv eiri T I e v a p x ^ ? Kai eiri rr\v evapYH TOO
e T t i v o i a v ' \if\ b u v a a 9 a i be n r ] b e v a MTITE Z! r] -
Oxaxa aii)|ua6', iliv oi)K av fevoiro Kevxpov obbk ffr||aetov oiibe 6iai-
peaii; oube^ia, eq>r| ('EiriKoupo^) e i v a r bio Kai dx6fiou<; auxdc;
272 SlXTVS emp. adu. dogmat. II (math. Yin) 329 'Eirkoupoc; bo-
Kei ioxupoxdxTiv xeGeiKevai dmJbeiSw ei<; xo etvai K6v6v xoiaii-
xr]V ei £ O T I K I W I O K ; , Sffxi K E V O V dXXd j ^ v i o x i K.ivr\oic,'
Saxiv # p a KEVOV. xaOTr|i; be Tf\c, dirobeiSeuic; xd Xrmjxaxa ei |aev
s auvexwpevro irpoi; itdvxujv, e? dvayKrn; &v Kai xi>]v eintpopdv eTxev
aKoXouGoOaav aiiToiq Kai I&TTO irdvxiuv irapaxwpou|uevr|v. vuv 6'
evcaxrjadv xwei; TOUXUJ, cpr)|ui bt xai |nf) ouvd^eoeai xoii; X^|H)aaai
xif)v ^TTitpopdv, oi) 5id xo ^ dKo\ouGetv auxi^v ^Keivoi;, d \ \ d bid
xo EKetva elvai vpeubfj Kai dvo^6\oTa.
io idem ibid. 314 €v6ev Kai otfxuii; auxi^v fnroYpdcpoumv •
eon Xoxo? &t' 6|io\oYou|aevajv Xriwudxwv Kara auva i f u)
pdv €KKaXuTTTuuv dbiqXov, oiov 6 xoioOxo;' ei ?<JTI Kivrimi;, i o n
Kev6v dXXd JLI^V '£OTI Kiv^oiq" ioriv dpa Kev6v. XO ydp elvai Ke-
vov fi&riXov T' iaxi Kai 6i' dXri9iuv boKeT xoO xe 'ei eaxi KIVV|-
15 oi?, Saxi Kev6v' Kai xoO ' l a x i be KIVTIOI^' Kaxd auvaYuufi'lv 6KKa-
273 SIMPLIOIVS in Arist. phys. A 5 extr. (p. 213 a 10) f. 140° Aid.
p. 379 b 24 Brand, laxeov ouv 8xi xuuv itepi XOTTOU TI Ypa<)jdvxu)v
o'i |uev ad)|ua xov T6ITOV OI be dou)(aaxov {nreGevxo . . . . TUJV be
20 doii)|uaxov XeyovTuuv oi |uev irdvxr) dbidffxaxov o'i 6e biaoxaxov Xe-
•foum .. . xujv be biaaxaxov Xeyovxuuv o'i uev eui 6IJO bieaxiuxa . . .,
oi be eiri Tpia" Kai XOI3XUJV OI f^ev udvxq dbidqpopov Kai uoxe Kai
aveu o"u)|aaxo; ]uevov, Obq oi irepi ArnaoKpixov Kai 'EiriKoupov, o'i
be bidaxTi(na xai dei auu^a ?x o v K a ' eirixribeiov irpoi; e'Kaaxov, ax;
25 oi KXeivoi xiliv TTXaxuuviKdiv Kai 6 Aan^aKrivoi; Sxpdxuuv.
cf. f. 144" irdXw be au XUJV xo Kevov aiixo xi6e(Lieva)v o'i |uev ctTrei-
pov elvai qpam Kai {itreppdXXov diteipia xd auuiaara Kai bid XOUTO
aXXo ev aXXon; auxou |aepeoi Kaxabexo^evov, 0b<; av exuxov, ei
irep |a^pr) Xeyeiv eiti xoO direipou KevoO buvaxov. xoiai!iTr)v be
30 irepi aiixou bdiav eaxixevai boKoOaiv oi irepi Arm6Kpixov apxatoi
274 THEMISTIVS paraphr. Arist. phys. A 6 (p. 213" 32) f. 40" Aid.
n p. 28J, 2 Speng. 6uo Y«p OUTOI Ti\c, Qiaeuit; TOO KevoO xpoiroi, f\
Trapeairdpeai xoi? aUijuaaiv auxo, Ka8d nep Xifouaiv Arindnpixi^
xe Kai AEOKIWITO? Kai d\\oi iroXXoi Kai 'ETTIKOUPOI; fioxepov (ouxot
Ydp irdvTec; T#|V XOO KevoO irap€|inr\0Ki>iv aixnivxai xfi? oiaipiaeuui;
15 xuiv ou)|idxuuv, ^irei TO Y£ d\r|9tii<; cuvex^<; dbiaipeTov Kax' aOxouc;) •
f^ Kexwpiff|i^vov Kai dOpoov eTvai Ka8' aOxo irepi^xov x6v oupa-
vov, iii? upoxepov |u^v uuovxo xijuv dpxaiujv T\V£C,, neTa b£ xaOxa
oi irepi Zr)vuuva TOV Km£a.
SIMPLICIVS in Arist. phys. A 6 (p. 213° 32) f. 151U sq. ^Kelvoi Ydp £\e-
20 Y ov evepYeia xi xoioOxov eTvai 6idaxr]|ua, o luexaEu xuuv auj|adxuuv
uirdpxov OUK eqt cruvex^ Elvot xd aujuaxa, dii; oi irepi Ari|a6Kpixov
Kai AeuKiTtirov e'XcYOv, ou ^6vov ev Til) K6O~HUJ Kevov elvai xi Xe-
Yovxec; dXXd Kai S2u) xoO Kda^ov, 6 -rrep firiXov6Ti T6UO? |J£V OVJK
av Eirj, aiiTO 6e Ka6' auxo u(p^cxr|Ke • xauxir; 6e xf|<; 56Sr|<; Y^YOve
25 Kai Miyrp66ujpo<; 6 Xioc; Kai xuuv TTuGaYopeiujv XIVE;, di<; laex' 6X(-
Yov ai)xo<; epei, licfTepov 5e Kai 'E
DE MOTV 15
a b
276 SIMPLICIVS in Arist. de caelo T 1 (p. 299 25) p . 254 27 Karst.
510 b 30 Brand, oi Y a p wepi Arm6KpiTov Kai fiOTepov 'EuiKOupoi;
Td<; &T6HOVC, irdaai; d^ocpueTc; ovaac, pdpoi; ?x 6 l v <paffi, Tip 6e eTvai
Tiva papOTepa, kivjQoijXiva Ta Kouqp6Tepa 6ii ! aiiTiIiv 6q)iZav6vTuuv
eiri T 6 CIVUJ qpepecrGai, Kai OOTW XEYOUOIV OOTOI SOKEIV TO |uev 20
Kouqpa elvai, Td be papea.
SIMPLICIVS in Arist. de caelo A 8 (p. 277 b 1) p. 121 a 18. 31 Karst.
486 a 4 Brand. Td Y«p aTOixenior) aiO|uaTa f\ KaTd TI^V a(iTU)v qpO-
mv KiveTxai f\ dir' dWou TIVOI; qpep6|UEva f) u n ' dW^Xmv EK6\IP6-
l^eva . . . . 8TI 5e Qi)6e Trj {in' d\\r)\a)v EKSMHI 61 piat6(JEva Kivei- 25
xai, 6eiKVuo"iv eqpeSri<;. TauT^i; 6e Y^Tovaai rfji; 66Srji; |ueT' a0x6v
iv 6 Aa|uv))aKriv6<; TE Kai 'ETtiKoupoi;, irdv crujjua |3apuTr|Ta
VO^KOVTE? Kai irpoi; TO ^eaov qpepea9ai, TUI 6e Td fiapuTepa
dveiv Td fJTTOv papea 6TT' eKeivuiv eK6\ipea6ai pia irpdi; T6
dvu), ui<;Te ei TIC; uqpeiXe Tr)v YHV7 EXSETV fiv T 6 fiftuip et<; T6 KCV- SO
Tpov, Kai ei TK; T6 ijbaip, T6V depa, Kai ei T6V &ipa, T6 irGp.
cf. p. 121 b 25 K . 486" 12 Br. oi be TOO -rrdvTa vp6c, T6 neoov <pe-
pea9ai KaTd q)0aiv TeK|uripiov KO|aiZovT€i; TO xf|<; Y^I; u
TO Obiup eiri TO KOITUJ <pepe06ai Kai TOU u'baTot; TOV depa dxvooum
TOUTOU a m a v T^V dvTnrepio"Tao"iv oOaav . . . . iaTeov be 8TI OO
iTpdxurv |aovoi; oube 'EiriKOupo? itdvTa £\eYov elvai TO auOiaaxa
fiapea Kai <puaei |uev €Trl TO KdTui q>ep6|ueva, irapd cpuaiv be eirl
5 TO dvw, d \ \ d Kai 6 TTXdxuuv olbe <pepo|iievr|v TauTV]v xi\v 66Hav
TO T£ K&TW Kai TO fivuu feiri TOO K6O>IOU |ar] KaXdx;
voiuiZuiv Kai TO (3ap£a X^o'Qai OUTUUI; UJ; Trpo<- TO KOTUJ
qpeponeva jui5! diiobex6|U€voi;.
277 SIMPLICIVS in Arist. phys. Z 2 (p. 232 a 23 sqq.) f. 219--.« ei T dp
10 fit] rjv irav |a^Y£8o<; 6iaipeT6v, ofix oiov T£ ^V TO ppabuTepov dei
iv TLU ICRU xpov^ ^XaTTOv KivetoOai TOU OdxTovoc;' TO yap STO-
JIOV Kai T 6 d(uep€i; ^v TUJ auTil) xpov^V Kai TO GOTTOV bi^pxexai
Kai TO ppabOTepov • ei f a p ev irXeiovi, ^v Til) 'iaw SXaxxov TI TOU
d|uepoO<; bieXeOcrexai. bio Kai TOI; irepi 'EiriKoupov dp^cTKei io"OTa-
15 xift? itdvTa bid TUUV d^epiJuv KiveicrSai, i'va |UT) TO ctTO(aa auxiuv
biaipou|U€va IHHK^TI fiTO|aa fj.
278 THEMISTIVS paraphr. Arist. phys. Z 1 (p. 232" 1—17) f. 52U Aid.
p. 370, 4 Speng. d \ \ ' 6 aoqptuTaTO<; Vi|uiv 'EinKoupoi; OUK aloxvverai
Xpfi(j9at tpapudKO) Trji; voffou xaXeTraiTepiu, Kai TaOTa 'ApiffTOTeXoui;
20 TT)V |aox6r|piav TOU \6you irpoeTfibeiSavTo^. eiti ^ev Y&p tf\c,
rf\<; ABf KiveiTai, qir\aiv, TO Kivounevov, ecp' gKaorou be TUIV
il ujv auYKeiTai 01) KivetTai, d\Xd KEKtv^rai. eh' OUK aiaGdveTai
TrepntinTuuv dvapi9|xr|T0i(; Tiaiv dTOttiai;, itpiI)Tov fjtiv STI Triv K(-
vrjaiv Tr]v £(p' o\r]<; Tfj? ABf auvTierjaiv OUK £K Kivr)aeu)v, d \ \ ' EK
25 irepaTijuv Kivr)O"euj<; Kai TOU K€Kivf|o"9ai' ei yap o\r| Kivr|o"i<; AEZ,
oi»x e^ei K(VT|O"IV TO |aopia TO A Kai TO E Kai TO Z ' KETTOI yap
oO KivetoGai KC6' eKdo"Tr|v TOOTUJV dXXd KeKivrjaGai. ?ir£i9' STI TO
K6Kivfiff9ai qpiqaiv d\T]04t; etp' ou (ar)beiroT€ TO Kiveio"9ai Y£T ov e v
d\r)6ei;, Kai TO 6ie\r)\u9evai uirdpxeiv (I) jur) Trp6T6pov TO buevai,
so Kai TO {JepabiK^vai & yr\ TtpoTepov TO pabKeiv, Kai 6\ux; TO irapu)-
Xrinevov d\ri9e<; oO TO evecrxibi; oubeiroT' civ dXti©^. STI be el trav
TO Kiveia9ai TreqsuKoi;, 6TE ireqpuKev, TJTOI Kiveixai eS dvayKvn; r\
r|pe|uet, (ei) )j.t\ KiveiTai TO Q Kaxd TO A, bfjXov OTI ripefxei ev Til)
DE DECLINATIONE ATOMORVM
281 CICEKO de finibus I 6, 18 'Epicurus autem in quibus sequi-
26 tur Democritum, non fere labitur . . . . illae Epicuri propriae ruinae:
censet enim eadem ilia indiuidua et solida corpora ferri deorsum
suo pondere ad lineam, hunc naturalera esse omnium corporum
(19) motum. deinde ibidem homo acutus, cum illud occurreret, si om-
30 nia deorsus e regione ferrentur et ut dixi ad lineam, numquam fore
ut atomus altera alteram posset attingere itaque * * , attulit rem
t47) hoc quidem est, non disputare. nam neque extrinsecus inpulsam
atomum loco moueri et declinare dicis, neque in illo inani, per
quod feratur atomus, quicquam fuisse caussae, cur ea non e regione
ferretur, nee in ipsa atomo mutationis aliquid factura est, quam ob
5 rem naturalem motum sui ponderis non teneret. ita cum attulisset
nullam caussam, quae istam declinationem efficeret, tamen aliquid
sibi dicere uidetur, cum id dicat quod omnium mentes aspernentur
ac respuant1.
ibid. 9, 18 'nee . . . est caussa cur Epicurus fatum extimescat et ab
10 atorais petat praesidium easque de uia deducat et uno tempore sus-
cipiat res duas inenodabiles, unam, ut sine caussa fiat aliquid —-
ex quo existet ut de nihilo quippiam fiat . . . —, alteram, ut cum
duo indiuidua per jnanitatem ferantur, alterum e regione moueatur,
alterum declinet'.
15 idem de nat. deor. I 25, 69 'Epicurus cum uideret, si atomi fer-
rentur in locum inferiorem suopte pondere, nihil fore in nostra po-
testate, quod esset earum motus certus et necessarius, inuenit quo
modo necessitatem effugeret, quod uidelicet Democritum fugerat:
ait atomum, cum pondere et grauitate derecto deorsus feratur, de-
20 clinare paullulum1.
PLVTAECHVS de animae procreatione in Tim. Plat. 6 p. 1015c 'Eni-
Koupuj |uev fdp ou6' &Kap€c; £YK\IVCU xr)v axo|uov mjYXWpouaiv
(oi ITUHKOI) ux dvaixiov eireiadxovTi Kivr]cnv £K TOO nr) bvroc,.
AvGVSTINVS contra Academicos III 23 t. I p. 284e ed. Ven. 1719
25 'quo modo enim inter Democritum et superiores physicos de uno
mundo et innumerabilibus litem diiudicabimus, cum inter ipsum
heredemque eius Epicurum concordia manere nequiuerit? nam iste
luxuriosus cum atomos quasi ancillulas suas id est corpuscula quae
in tenebris laetus amplectitur, non tenere uiam suam, sed in alie-
30 nos limites passim sponte declinare permittit, totum patrimonium
etiam per iurgia dissipauit. hoc uero nihil ad me adtinet'.
DE CONCRETIONE ET DISSOLVTIONE
VABEO de lingua lat. \1 39 p. 219 'Democritus, Epicurus, item
alii qui infinita principia dixerunt, quae unde sint non dicunt, sed
quoius modi sint, tamen faciunt magnum, quod quae ex iis constant
in mundo, ostendunt 1 .
282 PLVTAECHVS adu. Coloten 16 p. 1116° dX\' auxov i^beux; av
€poi|ar|v xov KaxriYopov (TTXdxujvoi; KwXwxriv), ei xoi? eauxiirv updif-
rt\v biacpopdv OOK evoptiim xa0xr]v, Ka8' ¥\v xd nev |u6vi|ua 5
fixpeirxa (xd be jaexapXrixd Kai xpeuxd) xat? oxiaiaic, eaxvv; lit;
Kai xd? dx6nou<; duaeeia Kai 0Tepp6xrixi irdvxa xpovov
xeiv, xd 6e auY K P'l ac '' rcl irdvxa peuaxd Kai nexapXtixd
Kai fwdfjieva Kai diro\\u|ueva elvai, inupiujv |aev eioubXwv direpxo-
(jevuuv dei Kai pe6vxwv, jiupiuuv be Uji; 6IK65 £x6puuv EK XOO uepi- 10
^Xovxo; 4Trippe6vxiuv Kai dvairXr)poOvxu)v xo fiOpoia|ua, TIOIKI\X6-
luevov 6uo xfji; eSaXXaYfte xaiixrii; Kai |U€xaK6pavv0|U€vov, 61XE bi\ Kai
xijuv ev pdGei xoO auyKpiiuaxoi; drojuiuv ouoeiroxe \fjEai Kivr]aew<;
oiibe tra\|iuuv irp6i; dXXiiXac; buva|i£vuuv, dj^uep aiixoi X^youaiv.
DE QVALITATIBVS
288 PLVTAECHVS adu. Coloten 8 p. l l l l a eyK\r|xeo<; °0v 6 Arjuo-
KpiToc; otlx' ™ o"u|apotivovxa xati; dpxaii; 6|UOXOYUJV, d \ \ d \aupd-
vuuv dpxd(; ou<; xaOxa au|uf5e(5r|Kev. ebei yap dfaexdfi\r|xa nt\ 8e<J6ai
xd TTpOuxa, 6e|uevov be 6r) cruvopav 8xi iroi6xr|xo<; oixexai irdar)? 25
yevtaic,' dpveio~6ai be auvopiuvxa xi^v dxoiriav dvaiaxuvx6xatov.
oia 'EuiKoupov cpr\a\v (Kuj\i(jxri<;), dpxdq fi^v Oiroxieecreat xdi; ai)-
xd<;, ou Xefeiv 6e 'VOUUJ xpoii*|v Kai Y\UKO Kai \EUK6V 1 K<X1 xa<;
fiWai; Troi6xr)xa<;. el nev oOv xo 'oil Xeyeiv' xoio0x6v effxiv 'oiix
6|L»O\OY£IV', XUJV ei6io>ievujv xi iroie? OIIK oOv dvaYKalov s«
inro9eo9ai, |aa\\ov 6e 0q)e\eo6ai Ar)|aoKp(xou dxoiuoui; etvai XUJV
TOOTOU? ev TO?? oxoixeion; £o"Tiv Ka! TaOTa. &16 KaTd |nev Toii-
TOIK; £K irpouirapxovTiuv xp"J|udTUJV Ywefai Tiva x p ^ n a r a - Ka9'
8v be \ii\ (!O~TW £v xoTi; o"Toixeioi<; xaOxa, OCIK £K Trpoinrapx6vTiuv
Is! fivtaic, auxiliv. iiic, oOv el \miQer6 xic, dro|xa eTvai auOnaxa dp-
5 xd<; TWV OVTUUV |ar| n6vov SXOVTO ffx^M01 K a ' H^TeSo? Kal dvxixu-
uiav d \ \ d Kai xpuJf-ia, o\i% 6|ao(uj? Kaxd xe xouxov Is) XIIJV XP^I11"-
TUJV Y^ V£C5 K (^K Trpofmdpxovxoc; Y^P XP^inaxoi; Ka! ovroc, £v xoTc;
Kal KO6' 8V xd axo|aa xaOxa axoixeia OIIK ^x £l XP<^M«'
oiib' €i |ufi dxoiad xi<; xd axoixcia X^Y OI I A-£Y°l &£ T d x^cr-
io aapa xffl ev xouxoic; eivai ]uexd xOuv aUujv Kai xd xp^iaaxa, otib'
oOxoc; av 6|ioiiU(; 'EuiKoiipuj x^v xOuv xpu'^dxiuv eiadYOi qpOaiv.
DE MIXTIONE
290 ALEXANDER Aphrod. de mixtione f. 140u 'EuvKoupoi; b£ qpeu-
Yetv pou\6|aevoi; xo OTTO ArjuoKpixou pr]9^v e-rreaeat pouXexai xoic;
15 Trapa6^0ei xOuv Kipvaiu^viuv xriv Kpaffiv yiveaGai Xijovai, TrapaG^-
oei n^v xivuuv auu^dxujv Kai auxot; xoti; Kpdffsi? YiveffQci \ijuiv,
aXK' OUK auxiijv xdiv |uiYvu|aevujv aa)|Lidxujv aaiZon^vuuv ev xfl biai-
pe'aei, d \ \ ' dva\uo|a^viuv elq xd cxoixeta Kai xdi; dx6|uoui;, €S div
^Kaaxov aijxdiv auYKei|aev6v TTIJU? XO (iev olvo? flv xo be Obiup xo
20 be n&\i TO b' d \ \ 6 xi, eueixa TTOICC XOUTUJV TUUV CTuj^dTtuv e£ <hv
fjv Td Kipvd(jeva Ttp6<; &X\r\Xa auvG^ffei Y6VVUUVTUJV TO K6Kpa|aevov
oiD|aa, aumaiYvuneviuv (oux) ubaToc; Te Kai oivou d \ \ d xiiiv ubpo-
iroiujv dx6|aujv, ux; Sv enrol Tt?, Taii; olvotroiot?, qp9opa xe Kai
Yevtoei xiviliv TI^V Kpaaiv Y ' v e ( J 9 a l Xifuiv (f|) Yap ei<; xd axoixeia
25 dvd\uai<; ^Kdffxou Kai f| 6K xiuv axoixeiuuv ouv6effi<; auxaiv (rb
p.kv Yeveai;), xo be qpSopd.
DE MVTATIONE
291 SBXTVS emp. adu. dogmat. IV (mathem. x) 42 xive? xuiv qpu-
eS div effxi Kai 6 'Eukoupoi;, xi'iv luexapXrixiK^v Kivr)Oiv
DE MAGNETE
293 GALENVS de facultat. natur. I 14 t. 11 p. 45 K. 'EirvKOlipoi; |U^v
oi3v . . . . onoXoYeT irpoi; |u^v Tr\c, 'HpaKXeiai; X(8ou x6v ai-
6r)pov eXKea6ai, irp6i; 6e TUJV iiX^Kxpujv xd Kupr|[5ia, Kai
Treiparai ye Kai xryv aixiav diro6i&6vai xou cpaivon^vou' xd? fdp 20
diroppeoOaai; dni^xovc, d u o xdiv XiGwv x a t ? diroppeoii-
u a i ? diro xou a i b i i p o u T O I ; oxr\iiaaiv 0'iKe.iac, e t v a i q>r|-
aiv, tij<;xe TrepnrX^Kea6ai paftiux;' itpocTKpououcra? ouv
aOxag xol<; a u y K p i n a a i v ^Kax^poit;, x o i ? xe xfj<; XiSou
Kai <xoic;>xoO a i b r i p o u , Kfiireix' ei? xo \xiaov diroiraXXo- 25
oiixax; dXXr)Xai<; x e irepiirXeKeaOai Kai ouveiri-
TOV atbripov Kai oiixai ye Kai Kaxd x6
auO|aaxa xutv Idiujv q>r\oi -(iveadai T&C, T ' dvab6ff£i? K a '
xdc; biaKpiaeii; xwv n:epixxuu|ndxujv Kai xdt; xiuv Ka6ai-
p6vxaiv qpap|iidKui)v evepxeiac; dei yap xo |aev dK6- («)
27 biabu6]ueva traditur
EPICVRI PHYSIC A 211
DE V N I V E R S O E T MVNDIS
295 AETIVS I 18, 3 p. 316,4 D. (Plut. I 18, 1 Stob. eel. ph. 18, 1)
16 AciiKiiritoi; ArmoKpixoi; Aruurixpioc; Mr]xp66ujpo<; 'EmKoupoq xd ]uev
fixo|na aireipa xip -irXriGei, xd 6e KEVOV aireipov xil) neyiQe.\.
296 PLVTARCHVS adu. Coloten 13 p. 1114" Kal y&P 'EiriKOUpoc; oxav
Xi-fr) xo i r a v a i r e i p o v e i v a t Kai d T ^ v ^ x o v Kai $qp6apxov
20 Kai |ar|T' a u E o ^ e v o v lurixe ^ e i o i i | a € v o v , d)^ irepi evo? xivoq
6ia\6Y £ ' rai T0
'J iravxo<;.
297 quod finitum est, habet extremum. quod autem habet
extremum, id cernitur ex alio extrinsecus. at quod omne
est, id non cernitur ex alio extrinsecus. nihil igitur cum
25 habeat extremum, infinitum sit necesse est.
ClCERO de diuin. n 50, 103 'uidesne Epicurum, quem hebetera et
rudem dicere solent Stoici, quem ad modum quod in natura rerum
o m n e esse dicimus, id infinitum esse concluserit? q u o d f i n i t u m
e s t , inquit, h a b e t e x t r e m u m . quis hoc non dederit? q u o d
30 a u t e m . . . e x t r i n s e c u s . hoc quoque est concedendum. a t . . .
e x t r i n s e c u s . ne hoc quidem negari potest. n i h i l . . . est. ui-
desne ut ad rem dubiam concessis rebus peruenerit?'
SiMPLlCIVS in Arist. phys. T 4 (p. 203 b 20) f. 107 u xdxapxov 6e Kal
2 'ETT. qpGapTov, OTI Kal ~[evr\j6v, ux; 2u)ov u[i? qpuTov Plut. ||
15 sqq. de mundi origine sententias Epicuri (cf. Lucr. V 416—508)
satis accurate exprimi olim intellectum est, cf. Diels Doxogr. p. 58
Woltjer de Lucretii philos. p. 1T5 sq. reliqua, plantarum animalium
hominum ortum, explicat Lucr. v 783 sqq. (cf. Lactant. diu. inst. II11)
et colore Epicureo inbutus Diodorus I 7 (cf. Woltjer 1. s. p. 138 sq.)
19 bid] Kai bid libri errore procliui, cf. mus. Rhen. xxv 602 | 20 Kai
Papiiuv addidi | TOUTWV] TOO"oi>rutv Eusebius | 21 papviTaTa libri |
22 eHeGXipeTO cf. fr. 276 Lucr. v 453 expressere \ 24 eSeXnre libri:
corr. Diels | Te] be libri
216 E P I C V R I PHYSIC A
DE MORIBVS
316* LVCRETIVS i n 294
'sed calidi plus est illis quibus acria corda
(295) iracundaque mens facile efferuescit in ira,
6 quo genere in primis uis est uiolenta leonum . . .
(299) at uentosa magis ceruorura frigida mens est
et gelidas citius per uiscera concitat auras,
quae tremulum faciunt membris existere motum.
at natura boum placido magis aere uiuit
10 nee nimis irai fax umquam subdita percit
fumida, suffundens caecae caliginis umbra,
(305) nee gelidis torpet telis perfixa pauoris . . .
(307) sic hominum genus est. quamuis doctrina politos
constituat pariter quosdam, tamen ilia relinquit
15 naturae cuiusque animi uestigia prima.
(310) nee radicitus euelli mala posse putandumst,
quin procliuius hie iras decurrat ad acris,
ille metu citius paulo temptetur, at ille
tertius accipiat quaedam clementius aequo.
20 inque aliis rebus multis differre necessest
(315) naturas hominum uarias moresque sequacis:
quorum ego nunc nequeo caecas exponere caussas
nee reperire figurarum tot nomina quot sunt
principiis, unde haec oritur uariantia rerum.
35 illud in his rebus uideor firmare potesse,
(320) usque adeo naturarum uestigia linqui
paruola, quae nequeat ratio depellere nobis,
ut nil inpediat dignam dis degere uitam'.
DE SENTIENDO
317 ABTIVS IV 8, 10 p. 395 Diels. (Parall. A 27, 18 Plut. iv 8, 5)
3i AeiiKinircx; Ar||u6Kpixo<; 'EiriKOUpo^ xrjv ai'a8r|0"iv Kai xr]v v6r|0"iv
Yiveaeai eibuOXuuv '&wQev Trpom6vxu)v • nrjSevi fdp impdWeiv ^r)-
oex^pav xwpk TOO irpoairiTrxovToi; eioiMou.
ClCEEO de finibus I 6, 21 'quae sequitur (Epicurus), sunt tota De-
DE VISV
318 AETIVS rv 13, 1 p. 403 D. (Plut. iv 13 Parallel. O 14,1) Aeu- 15
KITTTTOI; Ar||a6KpiToi; 'EuvKOupoi; KaTd eibi/iXujv ei0Kpio"iv OIOVTOI TO
6paTiK6v cu|ij5a{veiv ird9o<;.
MELETIVS in Crameri anecd. Oxon. t. Ill p. 71, 7 uoXXd be oi cpi-
X6o"ocpoi irepi rf\z evepveiai; TauTrji; b i r ) v ^ x 6 i o a v ' ° ' M^v 'ETtiKoii-
peioi eioiuXa xiuv tpaivoneviuv upociriirxeiv xoT<; 6cp9a\|aoT(; X^fouoi 20
Kai xrjv 8pao"iv itoieiv.
eoriv. fiveu be TOOTUJV e"bei bf\ TTOU TOK; dvuuiudXouc, vtiKTa?, otov
dnixXiiibei? Kal buaxeil^poui; nxwbecfTepa? e ? v a l T t I ) v alGpiwv Kal
K€Kpa|uevwv 6|uaXu)<; bid TO beupo |uev cruvu)9eiv TO? dTi^ouc,, eKei
be 80ev ngQiaTavxai \ubpav £pr||uov diroXmetv atxux&riuv, Kai x6 5r|
upoxeip6TaTOv, riiuepav uiuxpdv rixw&ecFTepav eTvai VUKT6(; dXEetvr)^ r.
Kal Sepivf)^- tLv oiib^repov d\r)6^<; koriv.
DE GVSTV
324 PLVTABCHVS adu. Coloten 25 p. 1121 b Til) Xeyo^viu irepl TT)<;
yetiaewc,, 8xi TO EKT6^ oii cprjaiv elvoi YXUKU, Ttd9o<; be TI Kai KI-
vr||Lia uepl ai)r?\v feyovivai TOIOOTOV. IO
DE SOMNO E T SOMNIIS
325 TERTVLLIANVS de anima c. 43 ' Epicurei (somnum affivmant)
deminutionera spiritus animalis'.
326 PI1VTARCHV8 quaestt. conuiu. VIII 10, 1 p. 734 d TO 6£ \ey6-
luevov Trcpi TOLJV ivuirviuuv, w<; ianv dp^paia Kai ipeubfi ndXtaxa 15
uepi ToOg cpuXXoxoouc; n?\vac,, OOK otb' Situui; . . . dv^Kmpe
§ 2 p. 734 f 6 be ^aBiupivoc; . . . . X6yov Tivd TOO ArmoKpiTou ira-
Xaiov dbijTrep EK KairvoO KaeeXdbv ruLiaupuu^evov oloc, rjv eKKa9aipew
xai 6iaXa|UTrpiiveiv, 6iro9e|Lievo(; TOOTO b^ ToCimbrmiov, 8 <pr\ai Ax]-
i;, efKaTapuaaoO09ai t d eibuuXa bid TtDv n6pwv el? Td aw- 20
Kai iroietv Td? KaTd T6V UTIVOV Sipei? 4Tiavaq)ep6|Li€va. 90iTav
be TaOTa'iravTax69ev dmovTa Kai OKeuuiv Kai ipaTiujv Kai cpuTwv,
|idXi0Ta be Zdiwv UTTO adXou TTOXXOU Kai 9£P)X6TTITO?, oil |aovov
15 DE G E N E R A T I O N E
329 AETIVS (Plutarchus) v 3, 5 p. 417 D. 'EiriKOupoi; (x6
DE ORIGINE G E N E R I S H V M A N I
333 CENSOEINVS de die nat. 4, 9 'Democrito Abderitae ex aqua
limoque primum uisum esse homines procreatos. nee longe secus
DE LOQVELLA 5
DE MORTE
336 AETIVS (Plutarchus) iv 7, 4 p. 393 D. ArjiuoKpixoi; 'EiriKoupoi;
(xr|v uiux^v) qp8apxr)v xil) ati)|naxi auv6iaq)6eipo|advr|V.
DE METEORIS
[TERTVLLIANVS ad nat. II 4 'sed Epicurus, qui dixerat q u a e
s u p e r n o s , n i h i l ad n o s , cum et ipse caelum inspicere deside-
4 rat, solis orbem pedalem deprehendit'.]
342 AETIVS (Plutarchus) v 20, 2 p. 432 D. Arna6Kpixo<; 'ETUKOU-
po<; Td oupdvia (OUK dirobexovxai Zilia Elvai).
PLYTAECHVS adu. Coloten 27 p. 1123" xii; OOV KIVEI xd TTEirurrEU-
Kai |adxexai role, kvapfiaiv; ol . . . cpdOKOvxEi; juri&e xov f^Xiov
lvai |UT)bE xr^v ae\ryvr]v, oic, iravxe? fiv6piuTtoi ©Oouai Kai
10 irpoaeiixovxai Kai o"E(?ovTai;
GALBNVS de usu partium XII 6 t. i v p. 21 K . Kai ^evxoi Kai 6 br|-
liioupYoq riiaiuv Eibdj<; aKpi{5u><; Tiittv XOIOOXUJV dvbpuuv ti\v
oxiav 8|auui; brinioupYEt, Kai xd? uupai; xou ^xou? 6 fi\io?
ZExai Kai xoO? Kapiroix; XEXEIOT |ar|bev cppovxiZuuv, otjaai, ^rjXE Aia-
15 yopou |Lirix' 'AvaSaYopou iifyi' 'ETTIKOUPOU M11'r€ T * v ciXXuuv XIIJV EII;
auxov pXaaqpri|Lir|(jdvxuuv. dxaQtu y&p oiibevi irepi oiibev6? eYYWE-
xai <p86vo<;, dX\' uiqpEXEiv Trdvxa Kai KOff|aETv irscpuKEV.
AVGVSTINVS de ciuitate dei x v n i 41 'nonne apud Athenas et Epi-
curei clarebant adserentes res liumanas ad deorum curam non per-
20 tinere, et Stoici qui contraria sentientes eas regi atque muniri diis
adiutoribus et tutoribus disputabant? unde miror, cur Anaxagoras
reus factus sit, quia solem dixit esse lapidem ardentem, negans
utique deum, cum in eadem ciuitate gloria floruerit Epicurus uixe-
ritque securus non solum solem uel ullum siderura deum esse
25 non credens, sed nee Iouem nee ullum deorum omnino in mundo
habitare contendens, ad quem preces hominum supplicationesque
perueniant 1 .
343 AETIVS II 20, 14 p. 350 D. (Stob. eel. phys. 25, 3 Plut. H 20, 5)
'EiiVKOupoc; YTIIVOV iruKvu)|ua x6v f)\iov cpr|aiv Etvai Kioripoeibei; Kai
30 OTroYYOEibfic; xaic, KaxaxpriffEOiv xino Ttupoi; dvrmjievov.
cf. Achilles 19 p. 138 a Pet. 'EiriKOupoc, bt Kiar)po£ibri aiixov fepr) EK
itupoq bid xprmdxuuv xivuuv xo cpiif)? £KTCE|aTiovxa.
6 cf. [Ep.J ep. 11 91 || 9 uid. [Ep.] ep. 11 92. cf. schol. Bern, ad
georg. I 248 p. 866 Hag. | 10 fort, superne sub ortum || 15 cf. [Ep.]
ep. 11 96 p. 42, 4 || 26 hoc fr. pertinet ad TTepl qniffews 1. xi cf.
p. 126, 27 || 29 cf. [Ep.] ep. 11 99. 106 sq. || 32 cf. [Ep.] ep. 11 105
E P I C V R I PHYSIC A 231
DE DIS
LVCRETIVS v 52
'cum bene praesertim multa ac diuinitus ipsis
immortalibus de diuis dare dicta suerit1 (Epicurus).
352 CICERO de nat. deor. I 16, 43 'Solus enim (Epicurus) uidit 10
primum esse deos, quod in omnium animis eorum notionem inpres-
sisset ipsa natura. quae est enim gens aut quod genus hominum,
quod non habeat sine doctrina anticipationem quandam deorum?
c. 17 quam appellat irp6Xr]V|nv Epicurus Quod igitur fundamen- (44)
turn huius quaestionis est, id praeclare iactum uidetis. cum enim 15
non instituto aliquo aut more aut lege sit opinio constituta mane-
atque ad unum omnium firma consensio, intellegi necesse est esse
deos, quoniam insitas eorum . . . . cognitiones habemus. de quo autem
omnium natura consentit, id uerum esse necesse est. esse igitur deos
confitendum est. Quod quoniam fere constat inter omnis non phi- 20
losophos solum sed etiam indoctos, fateamur constare illud etiam,
hanc nos habere siue anticipationem, ut ante dixi, siue praenotio-
nem deorum , ut deos beatos et inmortales putemus. quae (45)
enim nobis natura informationem ipsorum deorum dedit, eadem in-
sculpsit in mentibus, ut eos aeternos et beatos haberemus 25
hominis figura, hominis esse specie deos confitendura est. nee ta- (49)
men ea species corpus est sed quasi corpus, nee habet sanguinem
c. 19 sed quasi sanguinem Epicurus autem, qui res occultas et
penitus abditas non modo uiderit animo sed etiam sic tractet ut
manu, docet earn esse uim et naturam deorum, ut primum non 5
. 20 uoluptatibus. hunc deum rite beatum dixerimus, uestrum uero la- (52)
boriosissimum. siue enim ipse mundus deus est, quid potest esse
minus quietum quam nullo puncto temporis intermisso uersari circa
ax em caeli admirabili celeritate? nisi quietum autem nihil beatum
est. siue in ipso mundo deus inest aliquis qui regat, qui gubernet, 5
qui cursus astrorum, mutationes temporum, rerum uicissitudines or-
dinesque conseruet, terras et maria contemplans hominum commoda
uitasque tueatur, ne ille est inplicatus molestis negotiis et operosis.
nos autem beatam uitam in animi securitate et in omnium uaca- (53)
tione munerum ponimus. 10
docuit enim nos idem qui cetera, natura effectum esse mundum,
nihil opus fuisse fabrica, tamque earn rem esse facilem, quam uos
effici negatis sine diuina posse sollertia, ut innumerabilis natura
mundos effectura sit, efficiat, effecerit. quod quia quem ad modum
natura efficere sine aliqua mente possit non uidetis, ut tragici poe- 15
tae, cum explicare argumenti exitum non potestis, confugitis ad
deum. cuius operam profecto non desideraretis, si inmensam et in- (54)
terminatam in omnis partis magnitudinem regionum uideretis, in
quam se iniciens animus et intendens ita late longeque peregrina-
tur, ut nullam tamen oram ultimi uideat, in qua possit insistere. 20
in hac igitur inmensitate latitudinum longitudinum altitudinum in-
finita uis innumerabilium uolitat atomorum, quae interiecto inani
cohaerescunt tamen inter se et aliae alias adprehendentes conti-
nuantur: ex quo efficiuntur eae rerum formae et figurae, quas uos
effici posse sine follibus et incudibus non putatis. 25
itaque inposuistis in ceruicibus nostris sempiternum dominum,
quem dies et noctes timeremus. quis enim non timeat omnia pro-
uidentem et cogitantem et animaduertentem et omnia ad se perti-
nere putantem curiosum et plenum negoti deum? hinc uobis extitit (55)
primum ilia fatalis necessitas, quam d|uapn£vr|V dicitis, ut quicquid 30
accidat, id ex aeterna ueritate causarumque continuatione fluxisse
dicatis. quanti autem haec philosophia aestimanda est, cui tamquam
aniculis et iis quidem indoctis fato fieri uideantur omnia? sequitur
|LiavTiKri uestra, quae latine diuinatio dicitur, qua tanta inbueremur
superstitione, si uos audire uellemus, ut haruspices augures harioli, 38
uates coniectores nobis essent colendi.
20 ultimam Dauisius
fr. 352 EPICVRI PHYSICA 237
1 cf. 42, 117 ' nam snperstitione, quod gloriari soletis, facile
est liberari, cum sustuleris omnem uim deorum' | 2 metuemus
libri: corr. B2 | 17 flueret editur | 18 isti] Cicero de nat. deor.
I 43, 120 conl. 12, 29 | 32 in om. ed. Ven.
238 EPICVRI PHYSICA
353 SKXTVS emp. adu. dogmat. Ill (mathem. ix) 25 'EiriKOupoi; &E
£K xtiiv Kctxd xotic; OITVOUI; tpavxao"iu)v ofexai xoti<; dvSpibiroui; ev-
voiav eairaKevai 6eoO' |ueYd\u)v yap eioiMuiv, <pr|O"i, Kal dv6puu-
iro|u6pcpu)v xaxct Tob<; (iirvouc, TrpooTnirxovxwv inr&apov Kai xati; 15
d\r|9eiai<; tiirdpxeiv xivd<; TOIOIITOU<; 6eoO<; dv6punro|u6p<pouc;.
357 SEXTVS emp. adu. dogm. i n (math, ix) 178 TO (X^V OOV \i-
25 few aqiujvov TOV 66ov reXiwc, STOTTOV Kai Talc; Koivatc; ivvoiai?
Hax6|aevov. ei bk qpiuva^v eaTi, qjuuvfj %pf\Tai Kai Sx el (puuvr|TtKa
a, Ka9d irep TtveVj.uova Kai Tpaxeiav dpTTipiav ykwaa&v Te
ar6[ia. TOOTO &£ dTOirov Kai EYT^? T H ? 'EiriKoOpou |uu9o\oYva<;-
358 ClCEKO de nat. deor. I 10, 23 'qui uero mundum ipsum ani-
mantem sapientemque esse dixerunt, nullo modo uiderunt, animi
natura intellegentis in quam figuram cadere posset . . . . admirabor
eorum tarditatem, qui animantem inmortalem et eundem beatum
rotundum esse uelint, quod ea forma neget ullam esse pulchriorem 5
Plato, at mihi uel cylindri uel quadrati uel coni uel pyramidis
uidetur esse formosior. quae uero uita tribuitur isti rotundo deo ?
nempe ut ea celeritate contorqueatur, cui par nulla ne cogitari qui-
dem possit. in qua non uideo ubinam mens constans et uita beata
possit insistere. quodque in nostro corpore, si minima ex parte car- 10
nificetur, molestum sit, cur hoc idem non habeatur molestum in
deo? terra enim profecto quoniam mundi pars est, pars est etiam
dei. atqui terrae maxumas regiones inhabitabilis atque incultas ui-
demus, quod pars eavum adpulsu solis exarserit, pars obriguerit
niue pruinaque longinquo solis abscessu: quae, si mundus est deus, 15
quoniam mundi partes sunt, dei membra partim ardentia, partim
refrigerata dicenda sunt'.
idem ibid. II 17, 46 'hie quam uolet Epicurus iocetur, homo non
aptissimus ad iocandum minimeque resipiens patriam, et dicat se
non posse intellegere, qualis sit uolubilis et rotundus deus: tamen 20
ex hoc, quod etiam ipse probat, numquam me mouebit. placet enim
illi esse deos, quia necesse sit praestantem esse aliquam naturam,
qua nihil sit melius\
cf. scriptor incertus Epicureus ir. aio"6r|(Jeuuv VH 1 VI c. 21 * aiiTr|V
oi'av oi \OITTOI cpiXoaocpoi auvdir-rouaiv. irdvTUx; yap Sv etoav T6 25
|ur| aqpaipubv ?x 6lv nopcpdi; |ar|b£ Kpiaeiq Kal biaQ£aei[<;] 6pY[i]Xa<;
xai |a€iKpaixiou<;, dXXa Kal (jopcpdt<; biaveaxriKuiai; etc; (iuioc; Ka t']
TOO TaireivoO irep;<ppovoOcrc«;, 8Xa<; &£ orpecpo-
irepl Tr|v £ai)Tuiv naKapi6xv|Ta Kal dqpeapoiav].
359 HIPPOLYTVS philosoph. 22, 3 p. 572, 5 Diels. T6V &£ 0e6v 6|uo- 30
XOYOUV ('EiriKoupo^) eTvai dioiov Kal fiqp9apxov (pr\al |nr|o€v6i; ttpo-
voeiv, Kal SXwc, irp6voiav |ur| etvai nr\b£ ei|uapn£vr)v, dXXd itdvTa
1 T
- Ka6f|o'6ai T«P ° V 9 6 ° V 4V TOT<;
1 qui] Stoici scil. | cf. Lucr. v 126—145 || 2 cf. scr. inc. Epic.
irepl aiaefiaecuv VH 1 VI c. 16. 12 sq. | 5 Plato Tim. p. 33 b | 6 uid.
id. p. 53C sqq. cf. fr. 367 p. 245, 13 | 10 parte significetur libri |
12—17 cf. Lactantius diu. inst. VII 3, 7 sqq. | 29 cf. infra p. 241,28
E P I C V R I PHYSIC A 241
5 DE VITA DEORVM B E A T A
360 LACTANTIVS de ira dei 17, 1 " D e u s . inquit Epicurus, n i h i l
c u r a t . nullam igitur habet potestatem. curare enim necesse est
eum, qui habet potestatem, uel si habet et non utitur, quae tantae
neglegentiae caussa est, ut ei non dicam nostrum genus, sed etiam
10 mundus ipse sit uilis? i d e o , inquit, i n c o r r u p t u s e s t ac b e a t u s ,
q u i a s e m p e r q u i e t u s , cui ergo administrate tantarum rerum
cessit, si haec a deo neglegantur, quae uidemus ratione summa
gubernari? aut quietus esse quo modo potest qui uiuit et sentit?
nam quies aut somni res est aut mortis'.
15 idem diuin. instit. i n 12, 15 'Epicurus deum beatum et incorruptum
uocat, quia sempiternus est. beatitudo enim perfecta esse debet,
ut nihil sit quod earn uexare aut imminuere aut immutare possit.
nee aliter quicquam existimari beatum potest, nisi fuerit incorruptum.
incorruptum autem nihil est nisi quod est immortale'.
361 ATTIOVS Eusebii praep. eu. XV 5, 9 p. 800 a KCCX' 'EiriKOupov
x6 rf\<; irpovoiai; oi'xexai, Kai xoi xuuv Seutiv Kax' atirov ti&aav KY\-
b€|iov{av uirep xfj<; aunr\pia<; xdiv oiKeiiuv dyaeijuv eiaqpepon^vuuv.
cf. scriptor Epicureus [Plutarchi] de plac. philos. I 7, 7 p. 300 B .
KOWUN; oOv diuapxdvoumv d|aq>6x€poi ('Ava£crf6pa<; Kal TTXdxujv),
25 8xi xov 9eov eiroiriffav £Triaxpeq)6)a6vov xiuv dv0pu)uivuuv Kal xou-
xou xdp' v T 6v K6O"^OV KaxaaKeudZovxa. xo Y&P naKdpiov Kai
ctqieapxov ZIIJOV, -rreir\ripuj|UEvov XE TTSOI XOT? dYa6o^ Kai KOKOO
itavx6(; abgKXov, SXov 6v TiEpl xr|v a u v o x ^ v xfjc; i b i a i ; ei-
o a i n o v i a c ; XE Kai dtp6apo"{a<; dv£iriaxpE(pE? toxi xOuv dv6puj-
30 irivujv irpaYiadTuuv • KaKo6ai]uu)v 6' av ei'r| Epyaxou 6iKr|v Kai T£-
KXOVOI; dx9oq)opiiuv Kal |u£pi|uvu>v EI^ TI\V XOU K6O^OU Kaxacmeu^v.
362 ATTICVS Eusebii praep. eu. XV 5, 11 p. 800 b EKEIVO 6' e|aol
ai alffxuvxr|\6xepov 6 'EiriKoupoi; 5OKEI TT€Troir|KEvar UJ<
' f| vt\ Aia vono06xu)v el? <p6[Sov Kai emaxeaiv xuiv dbi-
KOOVTUUV.
ATTIOVS Eusebii praep. eu. x v 5, 9 p. 800" (supra p. 241, 20).
ibid. 13 p. 800C atixiiiv (xijbv Oeilrv 'EirtKOUpoc;) dcpeSXe xr)v irpoi;
5 l'lina; evepYeiav, & f\c, |a6vr|(; TO eivai Toix; Qeobc, e^eXXe xr|v 6 I -
Kaiav uia-riv '4Ze.iv.
idem ibid, x v 5, 3 p. 799" 6 6e xr|v &ai|aoviav xai!>xr|v <pumv £K-
TTOOUJV iroiov!i|uevoq Kai xriv xe ei^ aO9ii; £\iri&a xfj? ipuxiK (iiro-
X^VUJV xv)v xe ev xtp Trap6vTi irpoi; TUJV Kpeixx6vu)v eOXdpeiav
io dqpaipovi|uevoi; xiva irp6<;- TTXdxiuva e'xei Koivuiviav; f\ TTIIX; av eqp'
a (JoOXexai TTXdxujv, TrapaKaX^aai Kai maxuKJaixo xd eiprju^va;
irav Y^P xouvavxiov avvepyo<; av O0T6I; YE Kai auvaYwviaxrn; xiuv
e6eX6vxu)v dbiKeiv q)av£ir|. iraq Y « P TI? dvOpujTro^ uuv Kai xat(;
dvepuuirivaii; opeSecJi KaxECxillu^vo^ av Kaxacppovrjar) xtuv Seuiv Kai
!5 |ari&ev vo^iar) trpoc; afixiv, fixe iroppuu |uev aOxaiv dmuKiaiuevo?
ev XLU Cfjv, d-rroeavdjv 6e ovi&e ^xt Cuv, exoi|uo<; av e'X9oi irpoi; xo
Xap{£ecs6ai xaT; €in6u|uiai<;.
ibid. 5, 6 p. 799° xr)v eK 9eujv afteiav irapa(Jx6|ii€vo<;.
CLEMENS Alex, protrept. 5 p. 20, 8 Sylb. 'EmKoOpou |U€v Y«P MO-
20 vou Kai 6KUJV eKXr)CFO|aai, 8? ofi&ev |U€\eiv oiexai xiu Geili, 6id irdv-
XUJV dcepiuv.
PLOTINVS diss. 30 (enn. II 9), 15 'EmKOupcx; TTJV irpovoiav dvaipiliv —.
LAOTANTIVS diuin. instit. I 2, 1 'non putaui adeo necessarium ab
ilia quaestione principium sumere, quae uidetur prima esse natura,
25 sitne prouidentia quae rebus omnibus consulat, an fortuitu uel
facta sint omnia uel gerantur: cuius sententiae auctor est Democri-
tus, confirmator Epicurus'. II 8, 48 'nam diuina prouidentia effec-
tum esse mundum . . . . a primis illis septem sapientibus ad So-
craten usque et Platonem pro confesso et indubitato habitum est,
30 donee unus multis post saeculis exstitit delirus Epicurus, qui aude-
ret negare id quod est euidentissimum, studio scilicet inueniendi
noua, ut nomine suo constitueret disciplinam. et quia nihil noui
potuit reperire, ut tamen dissentire a ceteris uideretur, uetera uoluit
euertere. in quo ilium circumlatrantes philosophi omnes coarguerunt 1 .
35 idem de ira dei 9, i 'postea uero Epicurus deum quidem esse dixit,
quia necesse sit esse aliquid in mundo praestans et eximium et
i s t a f i u n t , q u o n i a m p r o u i d e n t i a e n i h i l p r o s u n t : sed
omnia sua sponte fieri n e c e s s e est. Vnde ergo nascuntur aut
quo modo fiunt omnia quae geruntur? non est, inquit, prouiden-
tiae opus, sunt enim semina per inane u o l i t a n t i a , quibus
inter se t e m e r e c o n g l o b a t i s u n i u e r s a g i g n u n t u r atque 6
concrescunt'.
371 LACTANTIVS diuin. instit. VII 5, 3 'sicut ergo mundum non
propter se deus fecit, quia commodis eius non indiget, sed propter
hominem, qui eo utitur, ita ipsum hominem propter se. " quae uti-
litas deo in homine" inquit Epicurus, "ut eum propter se faceret?" to
scilicet ut esset qui opera eius intellegeret, qui prouidentiam dispo-
nendi, rationem faciendi, uirtutem consummandi et sensu admirari
et uoce proloqui posset: quorum omnium summa haec est, ut deum
colat . . . . (7) "Quid ergo" inquit "deo cultus hominis confert beato
et nulla re indigenti ? uel si tantum honoris homini habuit, ut ipsius 15
caussa mundum fabricaret, ut instrueret eum sapientia, ut dominum
uiuentium faceret eumque diligeret tamquam filium, cur mortalem
fragilemque constituit? cur omnibus malis quem diligebat obiecit?
cum oporteret et beatum esse hominem tamquam coniunctum et
proximum deo, et perpetuum, sicut est ipse, ad quem colendum et 20
contemplandum figuratus est"'.
cf. idem ibid, vn 3, 13 'Stoici "hominum" inquiunt "caussa mundus
effectus est". audio, sed Epicurus ignorat, ipsos homines qua re
aut quis effecerit'.
372 LACTANTIVS de opificio dei 2, 10 "unde ego philosophorum 25
qui Epicurum secuntur amentiam soleo mirari, qui naturae opera
reprehendunt, ut ostendant nulla prouidentia instructum esse ac regi
mundum, sed originem rerum insecabilibus ac solidis corporibus
adsignant, quorum fortuitis concursionibus uniuersa nascantur et nata
sint. praetereo quae ad ipsum mundum pertinentia uitio dant, in quo 30
ridicule insaniunt. id sumo, quod ad rem de qua nunc agimus per-
tinet. (c. 3) Queruntur hominem nimis inbecillum et fragilem nasci
animal non essemus. quod si haec ratio uera est quam Stoici po-
suerunt, dissoluitur etiam argumentum illud Epicuri. deus, inquit,
aut uult t o l l e r e mala et non p o t e s t , aut potest et non
uult, aut neque uult neque p o t e s t , aut et uult et potest.
5 si uult et non p o t e s t , i n b e c i l l i s est, quod in deum non
cadit. si potest et non u u l t , i n u i d u s , quod aeque alie-
num a deo. si neque u u l t neque p o t e s t , et inuidus et in-
becillis est, ideo nee deus. si et uult et p o t e s t , quod
solum deo conuenit, u n d e ergo sunt mala? aut cur ilia
10 non t o l l i t ? scio plerosque philosophorum qui prouidentiam de-
fendunt, hoc argumento perturbari solere et inuitos paene adigi, ut
deum nihil curare fateantur, quod maxime quaerit Epicurus, sed
nos ratione perspecta formidulosum hoc argumentum facile disso-
luimus itaque nisi prius malum agnouerimus, nee bonum po-
15 terimus agnoscere. sed hoc non uidit Epicurus nee alius quisquam,
si tollantur mala, tolli pariter sapientiam nee ulla in homine uir-
tutis remanere uestigia, cuius ratio in sustinenda et superanda ma-
lorum acerbitate consistit'.
375 AETIVS I 29, 5 p. 326, 3 D. (Stob. eel. phys. 6, 17) 'EtriKOupoi;
20 (udvTa) KCXT' dvdyKriv, KaTct irpoaipeoiv, Kara •nty'iv (Yivea6ai).
376 CICERO Luculli c. 30, 97 'cum ab Epicuro, qui totam dia-
lecticam et contemnit et inridet, non inpetrent ut uerum esse con-
cedat quod ita effabimur "aut uiuet eras Hermarchus aut non ui-
uet", cum dialectici sic statuant, omne quod ita disiunctum sit
25 quasi "aut etiam aut non" non modo uerum esse sed etiam neces-
sarium, uide quam sit catus is quem isti tardum putant. si enim,
inquit, alterutrum concessero necessarium esse, necesse erit eras
Hermarchum aut uiuere aut non uiuere: nulla autem est in natura
rerum talis necessitas. cum hoc igitur dialectici pugnent, id est An-
30 tiochus et Stoici: totam enim euertit dialecticam'.
idem de nat. deor. I 25, 70 'idem facit (Epicurus) contra dialecti-
cos: a quibus cum traditum sit in omnibus diiunctionibus, in qui-
bus "aut etiam aut non" poneretur, alterum utrum esse uerum, perti-
muit ne si concessum esset huius modi aliquid "aut uiuet eras aut
383 IVLIANVS imp. orat. v p. 162 a Pet. 210, 6 Hertl. eTvai xt \ifo-
H£V OXr)v, dXXd Kal £vuXov eT6o<;. dXXd xoOxcuv ei fir] xi<; aixia 30
rrpox^xaKxai, Xav9dvoiji£v Sv eauxotx; eiodYovxe? xr|v 'EiriKOiipeiov
6 6 £ a v dpxatv ydp buoiv ei nr|6ev eaxi Ttpeopiixepov, ai)x6|naxoi;
irdvxa qpopd Kai x t i x i auveKXripuuacv.
DIONYSIVS episc. Eusebii praep. eu. x i v 24, 1 p. 773 d iru><; aOxuiv
25 DE R E L I G I O N E
384 PLVTABCHVS contra Epicuri beatitudinem 8 p. 1092 b ertei bk
To0
rjv irepi 8e*v X6you ('EiiiKotipuj) x6
dXXd - r r a u a a a 9 a i x a p a x x o n ^ v o u i ; , p
TOUTO uudpxew TOII; SXUJI; IXY] VOOOOI 9e6v f\ TOI^ voeiv jar) j?Xd-
30 o v a |a£(a9i
ib. p. 1091 f oiib' ei TO dXyeiv Kai qpoPeTa9ai Td 9eta Kai xapdxTea9ai
xoT? ev "Aibou KOKOV, ^ TOUTUUV diroqpuTih naKdpiov Kai JriXuJTOv.
385 ATTICVS Eusebii praep. eu. XV 5 p. 800" rj6r] bt TaiiTr) ye Kai
TOV Qeov \ii] \ifeiv Geov nr)be voniZeiv • 8 irpdxxexe ti|uet<; n^xe Aia
yeveGXiov |ariT6 Arinr|xpa 6ea|UO(p6pov elvai |ur)xe TToaeibuUva cpuxdX-
|uiov 6|uo\of€tv iGelovxei;' oOxoi; 6 xwpian6c; xu>v 6vondxuiv TO-
vr|p6<; taxi Kai x6v {5iov g|U7riiiXr|<Jw b\iywp\a<; dGe'ou Kai Gpaatixr)-
xo<;, 8xav Tag ouveZeuyiaevaq xoic; Geofc; irpo(Jr|Yopi'a<; diro<JTru)vx€e; 5
auvavaipf)xe 6uaia<; inuaTripia iro|aird<; lopxd<;.
AERIANVS Epict. dissert, n 20, 32 etixdpiaxoi T ' fivGpcuirot Kai ai-
&rmove<;, (o'i) ei |nri54v dUo, Ka6' l'm^pav fipxoui; ^aGiovxe? xoA-
luiljm X€Yeivi OTI oi)K oifta^ev ei Jaxi TIC; Ar]|ur)xr|p ^ K6pr| f|
TTXoOxiuv i'va fxr\ XEYUJ, VUKTOC; Kai rjia^pai; diiOAaiiovTe? Kai fiexa- IO
PoXuiv xoO exouc; Kai fiaxpuuv Kai GaXdaarn; Kai fn1; Kai Tf\c, irapd
dvGpuuTruuv auvepyiai; tiir' ovi&evot; xoOxuuv 066^ Kaxd TTO<J6V im-
crxp^qjovxai, d\Xd n6vov eSe^ieaai TO irpopXrmdxiov Zv)xo0m Kai
x6v ax6|aaxov xuiavdaavxet; direXGeTv 4v f5aXave(i(j.
393 ABTIVS (Plut.) i 8 p. 307 D. TTepi b a t | n 6 v a ) v Kai ^piwu)v. 15
. . . . 'EiriKoupot; 6^ oilbiv xoOxtuv efKpivei.
ATTIOVS Eusebii praep. eu. x v 5, 10 p. 800 a upovoiav yap 2r)xoO-
|acv i*||uiv Siaqpepouaav, rjc; oO |u^xeaxi xCp n n T 6 6 a ( ( i o v a
]ur|X£ SXax; e i r i 6 i a | a ^ v e i v 6 ( ! i v a a 6 a i xdc;
20
394* PLVTARCHVS de defectu oracul. 19 p. 420 b 'EiriKoupeiiuv bt
xXeuaa^ou? Kai yeXaixai; ou xi qjoprjx^ov, oiq xoXmium xpr\a6ai Kai
Kaxd xfji; irpovoia;, |a00ov ai)Tf\v dwoKaXoOvxci;. l'meit; be xi^v
diretpiav |a09ov etvai <pa|uev, iv Koff^oic; xoaouxoic; |ur)b^va X6YW
Geiiij Ku3epvU)|Lievov e'xouaav, dXXd irdvxac; IK xauxo^dxou Kai fe- 25
Yovoxag Kai auvioxa^ievoui;. ei be XP1^ Ye^dv ev cpiXoaocpia, xd ei-
buuXa yeXaax^ov xd Kwtpd Kai xucpXd Kai fivpuxa, (&) iroinaivoucnv
ditXexouc; exuuv -rtepioboui; eitiqpaiv6(ueva Kai irepivoaxoOvxa irdvxT^
xd |iiev gxi ZihvTWv, xd be irdXat KaxaKa^vxuuv f| Kai Kaxacra-
ireVruJv diroppu^vxa, qiXebovac; Kai OKide; e'XKOvxec; ek cpumoXo- 30
Tiav, av be qpfl xic; etvai bai|uovai; oil qpiioet |a6vov dXXd Kai X6-
DE D I V I N A T I O N E
395 LAERTIVS DIOG. X 135 |itavxiKr|v 6' atraaav ev dXXon; dvai-
5 pel, uui; Kai ev xr) .uiKpqt 6iriTO|ufj [fr. 27].
AETIVS (Plut.) v 1, 2 p. 415 D. Zevoqpdvr|c; Kai 'Eirteoupcx; dvai-
poOOl TT|V |UaVXlKryv.
ClCERO de nat. deor. II 65, 162 ' nihil tam inridet Epicurus quam
praedictionem rerum futurarum '.
10 cf. de diuin, I 3, 5 reliqui oranes praeter Epicurum balbutientem
de natura deorum diuinationem probauerunt'.
ibid. II 17, 40 '(Epicurus) circumitione quadam deos tollens recte
nou dubitat diuinationem tollere . . . illius enim deus nihil habens
nee sui nee alieni negoti non potest hominibus diuinationem in-
15 pertire'. cf. ibid. I 39, 87. 49, 109. II 17, 39. 23, 51.
SCHOLION Aeschyli Prometh. 624 'EiriKOupeuSv eo"Ti boYHa dvaipoOv
-rrrv navTiKriv • ei|uapnevr|<; jdp, <pr\oi, itdvTa KpaxoOarii; upo KCU-
poO \e\vJirr|Ka(; ^eiirujv Tr|v au^cpopdv), f\ XPIOT6V TI emujv xiqv
eHe\i)aa<;. XefoutJi be STI Kai 'a 6eT jeviaQai, xauxa Kai
396 LVCRETIVS vi 9
'nam cum uidit hie (Epicurus) ad uictum quae flagilat usus
(10) omnia iam ferme mortalibus esse parata
et pro quam posset uitam consistere tutam,
5 diuitiis homines et honore et laude potentis
afluere atque bona gnatorum excellcre fama,
nee minus esse domi cuiquam tamen anxia corda
(]5) atque animi ingratis uitam uexare timore
passimque infestis cogei saeuire querellis:
in intellegit ibi u i t i u m u a s e f f i c e r e i p s u m
omniaque illius uitio corrumpier intus,
quae conlata foris et commoda cumque uenirent,
(20) partim quod fluxum pertusumque esse uidebat,
ut nulla posset ratione explerier umquam,
15 partim quod taetro quasi conspurcare sapore
omnia cernebat quae cumque receperat intus.
ueridicis igitur purgauit pectora dictis
(25) et finem statuit cuppedinis atque timoris
exposuitque bonum summum, quo tendimus omnes,
20 quid foret, atque uiam monstrauit, tramite paruo
qua possemus ad id recto contendere cursu . . . . ' .
cf. Horatius epist. I 2, 54
sincerum est nisi uas, quod cumque infundis acescit.
sperne uoluptates: nocet empta dolove uoluptas.
25 s e m p e r a u a r u s e g e t : certum u o t o p e t e finem'.
5 locum integrum dedi fr. 256 | 10 error] cf. Ep. ep. H I 131
p. 64, 8 | 31 depellendus A
266 EPICVRI ETHICA fr. 397
c. 11 Nunc autem explicabo, uoluptas ipsa quae qualisque sit . . . . non (37)
enim hanc solam sequimur, quae suauitate aliqua naturam ipsam
mouet et cum iucunditate quadam percipitur sensibus, sed maximam
uoluptatem illam habemus, quae percipitur omni dolore detracto.
nam quoniam, cum priuamur dolore, ipsa liberatione et uacuitate 5
omnis molestiae gaudemus, omne autem id quo gaudemus uoluptas
est, ut omne quo offendimur dolor, doloris omnis priuatio recte
nominata est uoluptas. ut enim, cum cibo et potione fames sitis-
que depulsa est, ipsa detractio molestiae consecutionem affert uo-
luptatis, sic in omni re doloris amotio successionem efficit uolup- 10
tatis. itaque non placuit Epicuro medium esse quiddam inter dolorem (38)
et uoluptatem. illud enim ipsum quod quibusdam medium uideretur,
cum omni dolore careret, non modo uohiptatem esse, uerum etiam
summam uoluptatem. quisquis enim sentit, quern ad modum sit af-
fectus, eum necesse est aut in uoluptate esse aut in dolore. omnis 15
autem priuatione doloris putat Epicurus terminari summam uolup-
tatem, ut postea uariari uoluptas distinguique possit, augeri ampli-
ficarique non possit
c. 12 Extremum autem esse bonorum uoluptatem ex hoc facillime per- (40)
spici potest. constituamus aliquem magnis multis perpetuis fruentem 20
et animo et corpore uoluptatibus, nullo dolore nee inpediente nee
inpendente, quem tandem hoc statu praestabiliorem aut magis ex-
petendum possimus dicere? inesse enim necesse est in eo qui ita
sit adfectus et firmitatem animi nee mortem nee dolorem timentis,
quod mors sensu careat, dolor in longinquitate leuis, in grauitate 25
breuis soleat esse, ut eius magnitudinem celeritas, diuturnitatem
alleuatio consoletur. ad ea cum accedit ut neque diuinum numen (41)
horreat nee praeteritas uoluptates effluere patiatur earumque assidua
recordatione laetetur, quid est quod hue possit, quo melius sit, ac-
cedere? statue contra aliquem confectum tantis animi corporisque 30
doloribus, quanti in hominem maximi cadere possunt, nulla spe
proposita fore leuius aliquando, nulla praeterea neque praesenti
nee exspectata uoluptate, quid eo miserius dici aut fingi potest?
quod si uita doloribus referta maxime fugienda est, summum pro-
nee tantum in alios caeco impetu incurrunt, sed intus etiam in ani-
mis inclusae inter se dissident atque discordant, ex quo uitam ama-
rissimam necesse est effici, ut sapiens solura amputata circumcisaque
inanitate omni et errore, naturae finibus contentus sine aegritudine 4
possit et sine metu uiuere. Quae est enim aut utilior aut ad bene (46)
uiuendum aptior partitio quam ilia qua est usus Epicurus? qui unum
genus posuit earum cupiditatum, quae essent et naturales et neces-
sariae; alterum, quae naturales essent nee tamen necessariae; ter-
tium, quae nee naturales nee necessariae. quarum ea ratio est, ut
necessariae nee opera multa nee inpensa expleantur * * . ne na- io
turales quidem multa desiderant propterea quod ipsa natura diui-
tias quibus contenta sit et parabiles et terminatas liabet, inanium
c 14 autem cupiditatum nee modus ullus nee finis inueniri potest. quod si (46)
uitam omnem perturbari uidemus errore et inscientia sapientiamque
esse solam, quae nos a libidinum impetu et a formidinum terrore 15
uindicet et ipsius fortunae modice ferre doceat iniurias et omnis
monstret uias quae ad quietem et tranquillitatem ferant, quid est
cur dubitemus dicere et sapientiam propter uoluptates expetendam
et insipientiam propter molestias esse fugiendam ?
eademque ratione ne temperantiam quidem propter se expetendam (47)
esse dicemus, sed quia pacem animis afferat et eos quasi concordia
quadam placet ac leniat. temperantia est enim quae in rebus aut
expetendis aut fugiendis ut rationem sequamur monet. nee enim
satis est iudicare quid faciendum non faciendumue sit, sed stare
etiam oportet in eo quod sit iudicatum.. plerique autem quod te- 25
nere alque seruare id quod ipsi statuerunt non possunt, uicti et
debilitati obiecta specie uoluptalis tradunt se libidinibus constrin-
gendos nee quid euenturum sit prouident ob eamque causam propter
uoluptatem et paruam et non necessariam et quae uel aliter para-
retur et qua etiam carere possent sine dolore, turn in morbos gra- 30
uis, turn in damna, turn in dedecora incurrunt, saepe etiam legum
iudiciorumque poenis obligantur. qui autem ita frui uolunt uolup- (48)
tatibus, ut nulli propter eas consequantur dolores, et qui suum iu-
dicium retinent, ne uoluptate uicti faciant id quod sentiant non
esse faciendum, ii uoluptatem maximam adipiscuntur praetermittenda 35
mente consedit, hoc ipso quod adest turbulenta est. si uero molita
quippiam est, quamuis occulte. fecerit, immquam tamen id confidet
fore semper occultum. plerumque inproborum facta primo suspi-
cio insequitur, dein sermo atque fama, turn accusator, turn iudex. 4
. . . quod si qui satis sibi contra hominum conscientiam saepti (51)
esse et rauniti uidentur, deorum tamen horrent easque ipsas solli-
citudines, quibus eorum animi 'noctisque diesque' exeduntur, a
dis inmortalibus supplici causa inportari putant. quae autem tanta
ex inprobis factis ad minuendas uitae molestias accessio potest fieri
quanta ad augendas cum conscientia factorum turn poena legum 10
odioque ciuium? inuitat igitur uera ratio bene sanos ad iu- (52)
stitiam aequitatem fidem. [neque homini infanti aut inpotenti iniuste
facta conducunt, qui nee facile efficere possit quod conetur uec
obtinere, si effecerit, et opes uel fortunae uel ingeni liberalitati
magis conueniunt.J qua qui utuntur, beniuolentiam sibi conciliant 15
et, quod aptissimum est ad quiete uiuendum, caritatem, praesertim
cum omnino nulla sit causa peccandi. quae enim cupiditates a na- (S3)
tura proficiscuntur, facile explentur sine ulla iniuria: quae autem
inanes sunt, iis parendum non est. nihil enim desiderabile concu-
piscunt, plusque in ipsa iniuria detrimenti est quam in iis rebus 50
emolumenti, quae pariuntur iniuria. itaque ne iustitiam quidem recte
quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis uel plu-
rimum adferat. nam diligi et carum esse iucundum est propterea,
quia tutiorem uitam et uoluptatum pleniorem efficit. itaque non ob
ea solum incommoda, quae eueniunt inprobis, fugiendam inprobi- 25
tatem putamus, sed multo etiam magis, quod cuius in animo uer-
satur, numquam sinit eum respirare, numquam acquiescere.
quod si ne ipsarum quidem uirtutum laus, in qua maxime cetero- (54)
DE VOLVPTATE MOVENTE
408 AEEIANVS Epict. dissert. I 20, 17 av oOv e\6d)V 'EirvKOUpoc;
31 eiur| 6xi £v aapKi elvai be! xo dxa06v, ird\vv ^aKpov yiveTai Kai
dvdxKr] dKoOaai, TI TO itpor|Yoii^ev6v eaTiv e<p' riiaujv, TI TO 6ito-
crxaTtKov Kai odaiu)6e^. OTI TO KOXXIOU dxa96v OOK 61KO<; eTvai ev
414 CLEOMEDES II 1 p. 112 Bale, (supra p. 89, 20) Kai xd Kaxd xi*|V
epiuryveiav auxil) 6ie(p9op6xa eaxi . . . Xe'YOvxi Kai i e p d d v a -
KpauY<»(J|uaxa Kai yapyaXiatxovc, Oiiniaroc, Kai
Kai aXXai; xoiaOxac; KaKd<; dxai;.
5 id. p. 113 oi) Kai av oCv, <b 9paauxdxr) Kai dvaio"x u v T O T a T r l
tK qpiXoaoqnai; dirocpOapeic; oixnar) e^i Ae6vxiov Kai $iXawiba Kai
xd<; SXXac; £xaipac, Kai xd i e p d d v a K p a u y d o i a a x a luexd Mivbupi-
oou, |aexd ZapbavaiidXou Kai ^exd irdvxiuv xuuv aeauxoO 8iao"uuxCuv;
415 ClCERO de finibus II 21, 68 'at cum tuis cum disseras (Tor-
10 quate), multa sunt audienda etiam de obscaenis uoluptatibus, de
quibus ab Epicuro saepissime dicitur'.
DE VOLVPTATE STABILI V E R A Q V E
416 OLTMPIODOEVS in Plat. Philebum p. 274 Stallb. Kai 6 'Eirucoupoi;
X^yei xi'iv Kaxd tpiiaiv t'lbovryv, K a x a a x r m a x i K i ' i v auxi'iv X^Y^V'
15 PHILO legis alleg. Ill 54 t. I p. 118 Mang. xoiq X^ouci K a x a a x r ) -
|naxiKr|v eTvai XTJV r'lbovriv.
417 PLVTAKCHVS contra Epicuri beatitudinem 3 p. 1088° Kai ire1-
pai; (xalc; ^bovaf?) KOIVOV 'EitiKOUpoc; xirjv i t a v x o i ; TOO dXyoOv-
T O ; O T t e S a i p e a i v eitiTeGeiKev, dn; TT\C, tpvaeuic; &xpi xoO
2 0 X 0 0 0 1 x o d X y e i v o v a\}£otiar\<; x o f | 5 u , i r e p a i x ^ p i y be
n p o e X 9 e i v OOK kwor\c, K a x d ne-feSoi;, dXXd itoiKiX|nou(;
x i v a ? OUK d v a f K a i o u i ; , o x a v Y ° 0 V I V xtu yir\ i r o v e i v y£-
v r | x a i , b e x o n ^ v r ) i ; ' f\ b ' eiii xoOxo |a€x' bp££euj<; Ttopeia,
H^xpov r|bovfig o O a a , Kombf) P p a x e i a Kai aiivxofjoi;. 86ev
25 aia66|uevoi xf)? evxaOBa xXiffxpoTnxo? ifiqirep CK X ^ P ' 0 0 XuttpoO
xoO o"u>|uaxo5 itiexaqpepouai xo xeXoi; el<; xr^v i^uxiiv, tJuc; eKei voiad^
Kai Xet|uui)vai; dnqpiXacpeT; t'lbovOuv g?ovxe<;.
ibid. 4 eTx' ou KaXux; boKouoi aoi iroieiv ov avbpe? dpx6|uevoi |aev
dii6 xoO awixaroc,, ev &> irpdiTov ecpdvr] y^veaii;, tni be xr|v u;u-
30 xr\v tii^ pepaiox^pav (|aexaipovxe? xr|v ribovr]v Sbpav) Kai xo trav
ev aOxfl xeXetouvxei;;
1 repugnant quae de luctu Ep. dixit fr. 186 cf. 120 et 213. sed
uide fr. 420 [| 3 cf. Ep. ep. Ill 128 | 6 e'voeia] ^bovi] libri ex supe-
rioribus inlapsum. hoc dicit Epicurus: non quod natura non suppeditet
largiter quae necessaria nobis sint, sed quod ipsi uanis opinionibus
abrepti plura cupiraus, eo fit ut male uiuamus || 9 sq. cf. fr. 397
p. 266, 3. 272, 1 | imp' OUTO libri Trap' auToO Reiskius | TrecpuYH^vov]
uecpeuY^vai Yevo^evov ci. "Wyttenbachius | 11 ^iripdXXr) libri | 18 au-
Tfls libri | intercedit Metrodori fr. iv p. 44 Duen. tijcjTe TOUT' OUTO
xdYa96v EOTI TO cpuYetv TO KOKOV KT^. | 22 sequitur fr. 419 p. 282,14 ||
25 integrum locum habes fr. 600 | 26 rt]V addidi
284 EPICVRI ETHICA
DE ANIMI VOLVPTATE 30
434 SENECA epist. 66, 45 'apud Epicurum duo bona sunt, ex qui-
bus summum illud beatumque conponitur, ut corpus sine dolore
sit, animus sine perturbatione. haec bona non crescunt si plena
sunt: quo enim crescet quod plenum est? dolore corpus caret: 15
quid ad hanc accedere indolentiam potest? animus constat sibi et
placidus est: quid accedere ad hanc tranquillitatem potest? Quem
ad modum serenitas caeli non recipit maiorem adhuc claritatem in
sincerissimum nitorem repurgata, sic hominis corpus animumque
curantis et bonum suum ex utroque nectentis perfectus est status 20
et summam uoti sui inuenit, si nee aestus animo est nee dolor cor-
pori. si qua extra blandimenta contingunt, non augent summum bo-
num, sed ut ita dicam condiunt et oblectant. absolutum enim illud
humanae naturae bonum corporis et animi pace contentum est1.
cf. scriptor Epicureus incertus VH 2 x 75 c. VIII [d>]i 6' tv Till Kaxd 55
cpuaiv ir^paxi KaxaK^KXeixai xdxa66v K(ai) x6 Ka[K]6v, XOOXUJ ita-
[a]a aiiOpa vuxfli; [^Kii^qpeuKxai.
435 SENECA de benef. in 4, 1 'hoc loco reddendum est Epicuro
testimonium, qui adsidue queritur, quod aduersus praeterita simus
ingrati, quod quaecumque percepimus bona, non reducamus nee in- 30
ter uoluptates numeremus, cum certior nulla sit uoluptas quam quae
iam eripi non potest'.
438 CICERO de finibus II 32, 104 'illud quale tandem est, bona
31 praeterita non effluere sapienti, mala meminisse non oportere?'
bus. quo usque ludis ? nam etiam Philo noster ferre non poterat,
aspernari Epicureos mollis et delicatas uoluptates: summa enim
memoria pronuntiabat plurimas Epicuri sententias his ipsis uerbis,
quibus erant scriptae 1 .
441 CICERO de finibus IV 12, 29 'quod dicit Epicurus etiam de uo-
6 luptate, quae minimae sint uoluptates, eas obscurari saepe et obrui'.
GALENvs scvipsit TTepl Tfj<; KOT' 'EiriKOupov d | u a u p o O r]bovfii; {3
(de libris suis c. 17 t. x i x p. 48 K.).
444 ClCERO TUSC. disp. Ill 13,28 'Epicuro placet opinionem mali
aegritudinem esse, ea natura ut quicumque intueatur in aliquod ma- 15
ius malum, si id sibi accidisse opinetur, sit continuo in aegritudine'.
ibid. 15, 32 '(Epicurus) censet necesse esse omnis in aegritudine
esse, qui se in malis esse arbitrentur, siue ilia ante prouisa et ex-
spectata sint siue inueterauerint. nam neque uetustate minui mala
nee fieri praemeditata leuiora, stultamque etiam esse meditationem 20
futuri mali aut fortasse ne futuri quidem. satis esse odiosum ma-
lum omne, cum uenisset. qui autem semper cogitauisset accidere
posse aliquid aduersi, ei fieri illud sempiternum malum; si uero ne
futurum quidem sit, frustra suscipi miseriam uoluntariam: ita sem-
per angi aut accipiendo aut cogitando malo. leuationem autem ae- (83)
gritudinis in duabus rebus ponit, auocatione a cogitanda molestia 26
1—4 cf. Maximus diss. I 5 p. 16 Cicero Tusc. disp. V 35, 100 sq.
Cleomedes p. 112 sq. Bak. | 3 6pxr|o"€i<;] eviwxiai conicias. sed cf. Ma-
ximus diss. x x x v i l 4 p. 204 Athen. XII p. 520° [ 6 6ui£] cf. fr. 599
(Cicero Tusc. disp. v 40, 116) cum adn. | 8 sqq. cf. E p . ep. Ill 132 ||
14 cf. Ep. ep. Ill p. 64, 17 | 15 ea inserui. opinione mali . . (non)
natura PManutius ediderat cl. Tusc. Ill 15, 31 "iudico malum illud
opinionis esse, non naturae' 33, 80 'quicquid esset in aegritudine
mali, id non naturale esse, sed uoluntario iudicio et opinionis er-
rore contractum' 34, 82 | 25 sq. cf. Cicero 1. s. 16, 35 'iubes me
bona cogitare, obliuisci malorum' 17, 37 'obliuiscor etiam malorum,
ut iubes . . . sed traducis cogitationes meas ad uoluptates' 3 1 , 7 6
'sunt qui abducant a malis ad bona, ut Epicurus'
EPICVRI ETHICA 291
i ' [sent. 1]. PE\TI6V TI TIUV ev TOI P114) ]U6Ta TOV piov em-
r\naT:r\aai, 'TO T « P AU6£V dvaio"6r]TeT, T 6 6'
oubev irpoi; Vjiaa?' [sent. 11]. rrdx; oflv fiv9punre qpateiv |ue Kai
pEiv KEXEOEH;; 8TI vr\ Ata xei^aZo|U6VLu T 6 vaudyiov
6 y a p . . . 9avaTUj. 25
449 SENECA epist. 66, 47 'dabo apud Epicurum tibi etiam nunc
simillimam huic nostrae diuisionem bonorum. alia enim sunt apud
ilium quae malit contingere sibi, ut corporis quietem ab omni in-
commodo liberam et animi remissionem bonorum suorum contem-
platione gaudentis. alia sunt quae quamuis nolit accidere, nihilo 30
minus laudat et conprobat, tamquam illam quam paulo ante dice-
bam, malae ualetudinis et dolorum grauissimorum perpessionem, in
qua Epicurus fuit illo summo ac fortunatissimo die suo . . . . ergo
bis § 6 'tria haec in omni morbo grauia sunt: metus mortis, dolor cor-
poris, intermissio uoluptatum' [| 4 cf. Ep. sent, iv | 7 Aesch. fr. 342 N. ||
16 cf. fr. 499 1| 26 antecedit fr. 434 | 32 sqq. cf. fr. 138 p. 143, 26 sq.
E P I C V R I ETHIC A 293
et apud Epicurum sunt haec bona, quae malles non experiri, sed
quia ita res tulit, et amplexanda et laudanda et exaequanda sum-
mis sunt'.
CVM A R I S T I P P E I S CONTROVERSIA
5 EVSEBIVS praepar. eu. x i v 18,31 p. 763 d IwKpdxou? b' exai-
poc, 'Apiaxurrroi; fjv 6 xv|v KaXou|uevr)v Kupr|vaiKr|v auaxr)<jdnevo<;
ai'peaiv, dqp' fjc, xd<; dcpop|ud<; 'EuiKOUpoi; Trpo<; rr\v TOO xeXoui; £K-
8eaiv eiXirpev.
cf. ibid. 20, 13 p. 768C. Plutarchus contra Epic, beatit. 4 p. 1089 a
10 ot Kupr]vouKoi — eK |ma<; oivox6r]<; 'EirtKoupw ueirujKOxei;. Lucia-
nus uitarum auct. 19. Athenaeus XII p. 546 e conl. 544 a .
450 LAERTIVS DIOG. X 136: uid. fr. 1.
idem n 87 r^bovryv ^IEVTOI (qpaaiv oi Kupr|vaiKoi) TVIV TOO awnaio<;,
r\v Kai T6\oi; €ivai, Ka9d qpr)O"i Kai TTavaiTio<; ev TLU TTepi TULIV ai-
15 p^oeuuv, o6 rf\v KctTaoxruuaTiKi'iv r^ftovi'iv xr|v eit' dvaipeaei d\xr|-
bovuuv Kai oTov dvoxXTjcriav, fyv 6 'EiriKoupoc dTro6^x €Tal , T^XO?
eivai qpaaiv.
idem II 89 f] be x o u dXYoOvxo^ iii:eHaip€ai(;, tiuq ei'pr)xai trap'
'ETTIKOUPUJ, boKet auxou; |ur] eivai r|bovr| oub' r| dr)bovia dXT>lba)v
20 — ev Kivriaei fap eivai d(nq)6xepa — , fxr\ oiiar|i; xf)i; diroviac; r)
jf\c, dr]bovia; Kivriaeuii;, errei i*| drrovia oiovei Ka6eubovxoi; eaxi
Kaxdaxaan;.
(ANTIOCHVS Ascal.) Clementis Alex, strom. II 21 p. 178, 43 xujv f«P
diro xrfc ribovfj^ dpxo|aevuuv xou<; xe Kuptivaucotic; eTvai Kai xov
25 'EiriKoupov • xouxoug yap x^Xo^ eivai Myeiv b\appr\br)v xo r^beuu?
Zf\v, x^Xeiov be dyaGov n6vov xf)v ribovriv. 6 be 'EniKoupoi; Kai
xrvv jf\c, a\fr]b6voc, vjireEavpeaiv riooviqv etvai Xeyei.
451 (ANTIOCHVS Ascal.) Clementis Alex, strom. II 21 p. 179, 36
ouxoi oi Kupr)vaiKoi xov opov rf\c, ribovrji; 'EitiKoupou, xoOx' iaxi
30 xr]v xoO dXYoOvxoi; fiireHaipeaiv dQexouai, veKpoO Kaxdaxaaiv dtto-
KaXouvxei;' x a ' p € l v T«P ^o-i f^H Movov eui rjbovau;, dXXd Kai em
Kai erri q>iXoxi|Liiaii;. 6 be 'EiriKoupoc; naaav x a P a v TH?
oiexai eiri irpuuxoiraGoijar] xfl aapKi xeveaOai.
LABBTIVS DIOG. I I 89 ou udaa^ ^evxoi xd<; ipuxiKdi; r|bov&(; Kai
DE CVPIDITATIBVS F I N I E N D I S
454 CKEKO de finibus n 9, 27 'illud ipsum non nimium probo
et tantum patior, philosophum loqui d e c u p i d i t a t i b u s f i n i e n - 25
dis. an potest cupiditas finiri? . . . . [28] sed haec quidem liberius
ab eo dicuntur et saepius. quod equidem non reprehendo, est enim
tanti philosophi tamque nobilis audacter sua decreta defendere'.
455 SENECA dial, v n ad Gallionem de uita beata 13, 4 'qui uo-
luptatem sequitur, uidetur . . . peruenturus in turpia, nisi aliquis 80
459 CICERO TUSC. disp. v 34, 97 'his similia ad uictum etiam trans-
n feruntur, extenuaturque magnificentia et sumptus epularum, quod
paruo cultu natura contenta sit. etenim quis hoc non uidet, desi-
deriis orania ista condiri? (99) quamquam si quaedam etiam
suauiora natura desideret, quam multa ex terra arboribusque gignun-
15 tur cum copia facili turn suauitate praestanti. adde siccitatem quae
consequitur hanc continentiam in uictu, adde integritatem ualetudi-
nis: confer sudantis ructantis refertos epulis tamquam opimos bouis:
turn intelleges, qui uoluptatem maxime sequantur, eos minime con-
sequi, iucunditatemque uictus esse in desiderio, non in satietate . . .
20 (35, 102) dies deficiat, si uelim paupertatis causam defendere. aperta
enim res est et cotidie nos ipsa natura admonet, quam paruis rebus
egeat, quam uilibus'.
id. ibid. V 9, 26 'laudat tenuem uictum (Epicurus): philosophi id
quidem, sed si Socrates aut Antisthenes diceret, non is qui finem
25 bonorum uoluptatem esse dixerit'. H I 20, 49 '(Epicurus) tenuem
uictum antefert copioso'.
cf. Ioannes Stob. floril. xvil 43 tmai be iroxe (Mouoiuvioi;) xiliv
oiXXujv dq3^evo(; Xoftuv oOi; £i<do"xoxe bieSrjei xoidbe xivd eTitev,
we, xpn K0t6d irep xr)v eiixeXfi xfj<; iroXuxeXouc; xpotpi^v irpoxiiuav
Kal Tr)v eiraopioTov xfji; buairopiorou, oflxw Kai xr|v a»i|uqpu\ov
dv8puuirip xf)? (|ur|) xoiaOrni;.
460 SENECA dial, v n ad Gallionem de uita beata c. 13, 1 "in ea
quidem ipsa sententia sum — inuitis hoc nostris popularibus di- 5
cam •—, sancta Epicurum et recta praecipere et, si propius acces-
seris, tristia: uoluptas enim ilia ad paruum et exile reuocatur, et
quam nos uirtuti legem dicimus, earn ille dicit uoluptati: iubet
illam parere naturae, parum est autem luxuriae quod naturae satis
est itaque non dicam quod plerique nostrorum, sectam Epi- 10
curi flagitiorum ministram esse, sed illud dico: male audit, infamis
est, et inmerito .
cf. idem ibid. 12, 4 'uitiis dediti . . . . eo concurrunt ubi audiant
laudari uoluptatem; nee aestimant, uoluptas ilia Epicuri — ita enim
mehercules sentio — quam sobria ac sicca sit, sed ad nomen ipsum 15
aduolant quaerentes libidinibus suis patrocinium aliquod ac uela-
mentum 1 .
461 POEPHYRIVS de abstin. I 50 sq. crfjv <pi\oaocp((ji xoivuv diTTEOV
xouxuuv, Kai E68U<; irpoaireaETTai oxi ITOXXIIJ Kpetxxov TO EV atixoi?
|aexa6iii)Keiv e\dxKJx6v xe Kal Xix6v Kai KoOcpov IK&xiarov f&p 20
Kai x6 ox^ripov IK TOO ^Xaxiuxou. wv 6' av oi)veq>e\KOffr|Tai r|
TrapaOKeur) ^Ti66ta ^K rf\$ TOO aubiuaxoi; papOxrixoc; f^ EK rf\c, TUIV
irapacJKeuaZo^evuuv TrpaTHaxeiac; f^ EK XOO KUJ\0EIV xr|v iiEpl xiliv
Kupiwxdxuuv Xoyiffiaijuv EVEpyeiav Elvai auvexn ?\ ?K xivoq &XKr\c,
ai oi)K dvxd\X.otKxo<; i:p6q xd? 25
467 LAOTANTIVS diuin. inst. Ill 17, 5 'qui nimium parcus est, di-
scit (ab Epicuro) aqua e t p o l e n t a u i t a m p o s s e t o l e r a r i 1 . 15
cf. Plutarchus contra Epic, beatitud. 16 p. 1097a o n |u£v oOv KC(i
•npbz T&C; TOO 0ti)|aaTO<; r|6ova<; r) qpOai? 6eTxai xopriyvai; iro\uTe-
XoOc; Kai OOK 'ianv ev n&Zi) Kai cpaKrj TO r i b i a x o v , d\\' 6\\>a
Kai Gdaia Kai mOpa . . . . Zr|xo0arv at xuiv diro\auaxiKU)v bpiitic,
. . . ., dqpil)|aev. 20
468 sapientem locupletat ipsa Natura.
ClCEBO de fin. n 28, 90 'age* inquies 'ista parua sunt. s a p i e n t e m
. . n a t u r a , cuius diuitias Epicurus parabilis esse docuit'. ibid. 91
'naturalis diuitias dixit parabilis esse, q u o d p a r u o e s s e t n a t u r a
contenta'. 25
15 cf. Ep. ep. in 131 p. 64, 1 et fr. 181. idem praeceptum fuisse
Diogenis Cynici testatur Dio Chrys. or. VI 12 p. 202 R. al., etiam Zeno
Stoicus, ut ait Philemo in Meinekii Com. gr. IV p. 29, ireivf|V bi&dCKei
Kai |ua9r|Tdi; Xaiupdver el? apros;, OUJOV lox"?! ^iriTtieiv fi&uip || 19 0d-
dia i. e. Kdpua cf. Athen. xiv p. 647 extr. || 21 cf. fr. 202 p. 161, 25
22 ista] Epic. sent, x v i | 23 et 24 sent. XV ep. Ill 130 p. 63, 21 ||
26 cpucei Bernaysius ad Theophr. de pietate p. 146: cpOaei edebant
E P I C V R I ETHICA 301
DE VITAE RATIONIBVS
2 sq. cf. Horat. sat. II 2, 107—111 || 9 sqq. cf. fr. 62. 61 p. 117,19.
456 | 17 Stoicam definitionem habes ap. Laertium Diog. vn 113
extr. al., cf. Hirzel unters. II p. 388 sqq. || 28 quam sit uerum M
20
306 EPICVRI ETHICA
DE VIRTVTIBVS 25
504 LAEBTIVS DIOG. X 138 bid &£ Tryv i=)bovr|v Kai rd<; dpeT<x<;
aipe!cf6ai, ou bi' afixdc;, O&^itep Tr|v iaxptKr]v bid xr|v uyieiav, Ka9d
cpriai Kai AioTevrjq ^v xfl ic xubv 'EITIX^KXIUV.
SENECA dial. VII ad Gallionem de uita beata 9, 1 "sed tu quoque"
inquit (Epicurus) " u i r t u t e m n o n o b a l i u d c o l i s q u a m q u i a ali- 30
q u a m ex i l i a s p e r a s u o l u p t a t e m " . primum non, si uoluptatem
praestatura uirtus est, ideo propter hanc petitur. non enim hanc
praestat sed et hanc, nee huic laborat sed labor eius quamuis aliud
petat, hoc quoque adsequetur'.
ALEXANDER Aphr. in Ar. top. p. 12 ecm be ev TOOTOK; ?V6O£OV
upuiTov |a£v T 6 i r a d OOKOOV TO?<; o"oq>oT(; f| T 6 ro'ic, irXei-
5 OTOK; OIITUJV, we, TO Tr]v dp£Tr|v oi' ai)T^|V aipeTi'iv eTvai, ei Kai iiir]
'EuiKOiipijJ 6oKei, Kai TI?IV £u6ai|uoviav frir' dpETfjc, fivtaBai.
505* MAXIMVS TYRIVS dissert, m 5 p. 34 Reisk. £TT£l be dp£Tfj<;
T:p6<; r|bovr|v r) £££rao"ic; YiYV£Tai, . . . TOCOOTOV Xeyw, ib<; ei rfji;
dp£Tf|(; dcpaipr|o"ei TII; TO ^oii, Kai TO OUVOTOV auTfj<; Trpoaaqprjpri-
10 K£v' oi)b£v yap Ttuv KaXiuv aip£Tov dnoY£von£vr|^ i*|6ovf)i; • Kai
*fdp 6 KaT' dp£Ti?iv -rrovijuv EKUJV qpiXia r^bovfj^ iroveT irapoilorii; i^
irpoo"ooKuu(Li^vr|i; . . . . d|U£X€i Kdv Taii; TUJV TTOVUUV 6|ai\iai^ oibeii;
uovet irovou dpixiv (rj Y«P SV ei'r| 6 buaepaaTOTaToi;), dXXctTTETai
be TOUI; trapovTac; irovouc;, uj<; jiev eitroi av TII; TIJUV dYpoiKoxepuuv,
15 TOO KaXoO, ii)<; bi TI? TUUV dXr|9eo-T^puuv, fjbovf}<;- Kav Y^P TO KO-
Xov eTirrji;, r|bovr)v XeyeK;' oxoXr] Y<*P a v € ' 1 T 0 KdXXo^ KdXXo?, ei
]ur) fibiaTov eir] (6) Kdv Tai<; irpdEEOiv avTibocn; Yi veTCtl
itpoc; f|bovd^ TTOVIUV f[v ati |nev dp£Tr|v KaXet?, ifih be xf]v |ii€V
dpexr)v 6I6LU|LXI, £pr)ao)nai b£ ae, d ctveu Tr\c, irpoi; auTr|v qpiXiai;
20 Tr|v dpeTf)v f| i|Juxii ei'Xexo' edv yap T 1 1 V tpiXiav bill?, f|bovriv bibuui;.
ibid. 10 p. 44 aniKpwv TIOVUJV |aeYdXa<; f|bovd<; avTeiaaYei?.
506 LAERTIVS DIOG. X 138 6 b' 'EiriKoupoi; Kai dxiipiorov q>r\ai
Tf|<; f|bovfji; TY\V dpeTr)v |u6vr|v, xd b' aXXa xwpiZ£CT9ai, oiov ppu)Ta.
ClCBRO TUSC. disp. Ill 20, 49 negat Epicurus iucunde posse uiui
25 nisi cum uirtute uiuatur 1 .
SENECA dial. Vll ad Gallionem de uita beata 6, 3 ' n e g a n t p o s s e
u o l u p t a t e m a u i r t u t e d i d u c i et aiunt nee honeste quemquam
uiuere ut nou iucunde uiuat, nee iucunde ut non honeste quoque'.
id. ibid. 9, 4 sq. 'quid mihi uoluptatem nominas? hominis bonum
30 quaero, non uentris qui pecudibus ac beluis laxior est. "Dissimu-
las" inquit (Epicurus), "quid a me dicatur. ego enim nego quem-
quam posse iucunde uiuere, nisi simul et honeste uiuit. quod non
potest mutis contingere animalibus nee bonum suum cibo metientibus.
clare" inquit "ac palam testor hanc uitam quam ego iucundam uoco
non sine adiecta uirtute contingere".
12, 3 'ille effusus in uoluptates ructabundus semper atque ebrius
quia scit se cum uoluptate uiuere, credit et cum uirtute. audit enim
u o l u p t a t e m s e p a r a r i a u i r t u t e non posse, deinde uitiis suis 5
sapientiam inscribit et abscondenda profitetur'.
507 ClCERO TUSC. disp. in 20, 48 'ille a uirtute summum bonum
separauit. at laudat saepe uirtutem'.
508 SENECA epist. 85, 18 'Epicurus quoque iudicat, cum uirtutem
habeat, beatum esse, sed ipsam uirtutem non satis esse ad beatam 10
uitam, quia beatam efnciat uoluptas, quae ex uirtute est, non ipsa
uirtus . . . . idem negat umquam uirtutem esse sine uoluptate'.
509 CLEMENS Alex, strom. n 21 p. 178, 51 Sylb. 'EiriKoupo? y.kv
oOv Kai ot KupnvaiKoi TO -irpiJ&TOV oiK€i6v qpaaiv r]&ovr]v €ivar
gveica T<ip rj&ovfic, irapeX.GoOaa, cpacrfv, f} apexr] rj6ovr|v 15
iveiroirjae.
510 ClCERO de diuin. I 39,87 'Epicurus . . . . nullam censet gra-
tuitam esse uirtutem 1 .
511 ClCERO TUSC. disput. v 26, 73 'Epicuro qui . . . haec nostra
honesta turpia inrideat dicatque nos in uocibus occupatos inanis 20
sonos fundere*.
ibid, v 41, 119 'ii philosophi, quorum ea sententia est, ut uirtus per
se ipsa nihil ualeat omneque quod honestum nos et laudabile esse
dicimus, id illi cassum quiddam et i n a n i uocis sono deco-
ratum esse dicant, ei tamen semper beatum censent esse sapientem'. 25
idem de finibus II 15, 48 (fr. 69 p. 123, 3). II 16, 51 'cum diceres
clamare Epicurum non posse iucunde uiui nisi honeste . . . [sent. V],
tu ipse mihi gloriari uidebare: tanta uis inerat in uerbis , ut
nos intuens quasi testificarere laudari honestatem et iustitiam ali-
quando ab Epicuro. quam te decebat iis u e r b i s uti . . . . istorum 30
enim u e r b o r u m amore, quae perraro appellantur ab Epicuro, sa-
pientiae fortitudinis iustitiae temperantiae, praestantissimis ingeniis
homines se ad philosophiae studium contulerunt'.
idem Laeli 23, 86 'a multis uirtus ipsa contemnitur et uenditatio
quaedam atque ostentatio esse dicitur'.
513 AERIANVS Epict. diss. n 22, 21 xoOxo ydp |uoi ouvoiaei, xr|-
peiv xov Ttiaxov, xov aibr||uova, xov dveKXiKov, xov dqpeKXiKov Kai
v, (puXdaaeiv xd<; ffxeaeii;. av b' dXXaxou |uev
D E SOCIETATE H V M A N A 20
523 LACTANTIVS diuin. instit. i n 17, 42 'dicit Epicurus
nullam esse humanam societatem: sibi quemque consulere 1 .
cf. Cicero epist. ad Atticum VII 2, 4 'prudentius (Carneades) quam
Lucius noster et Patron, qui cum omnia ad se referant, numquam
quicquam alterius causa fieri putent et cum ea re bonum uirum 25
oportere esse dicant, ne malum habeat, non quo id natura rectum
sit, non intellegant se de callido homine loqui, non de bono uiro'.
AERIANVS Epict. diss. II 20, 6 OOTUJ Kal 'EmKoupoc; Srav dvaipctv
Tr)v qjuaiK^v KOivurviav dvepuOnoii; up6i; dXXriXouq, ainfy TI£I
TI ^dp X^fei; |ur| iHaitaxaaGe, dvOpumoi, so
Kal 'EiriKoupoc; Kal 6001 ev ri&ovfl Kai doxA*l<ri<?, 2xi oe Kal dXu-
iriijt TdyaSov xMevxai.
hinc Theodoretus cur. Graec. errorum XII p. 176, 17 Sylb. 479 Gaisf.
LAOTANTIVS diuin. instit. Ill 17, 5 ' qui odit uxorem, huic enume-
rantur (ab Epicuro) caelibatus bona; habenti malos liberos orbitas 5
praedicatur1.
527 PLVTAKCHVS de amore prolis 2 p. 495" eTxa xaOxa oi6|iie8a
(xa) irdGri xotixotc, (xot^ Zilioic,) eveipYdaOai xr|v cpOcnv dXeKxopi-
owv iirifovfji; Kal KUVUIV Kal apK-ruuv itpovooOaav, d\V oOx f\l*ac,
buaumoOaav Kal xixptuffKOutrav eiri\oYiZo|uevoui;, 8x1 xaOxa itapa- io
-zoic, knofxivov;, xoT? 6£ dvaAY^xoii; 6v£(6ri trepieffxi ir\<;
61' O&v KaxriYOpoOdi xf)<; av8piuirivri<; qpOaeuu? (i6vr)<;
H^l TrpotKa xo axepyeiv tx°^ar\i M1!^' ^itiaxa^^vri? qn-
XEIV &vev xpeia?. 8au|adZexai yhp ev xoT? GedxpoK; 6 eurifrv
'HiaGoO Y«P Sv9pUJTrov xii; dvGpuumuv q>i\EX;', 15
(ei) Kax' 'EniKoupov 6 Traxi'ip x&v ul6v, (1s)) n/|xrip xo X^KVOV, oi
ita'i&ec; xoOi; xtKdvxai;.
528 PLVTAROH-VS adu. Coloten 27 p. 1123" x6 6^ cpOffei irepi^xe-
a9ai xd xeK6vxa xutiv f£lvalLl£vlJl)v °ux' irflffi fpaiv6|aevov dvaipeTre;
ClCERO ep. ad Att. VII 2, 4 'filiola tua te delectari laetor et probari 20
tibi tpucriK^v esse xi^v irpo? xct x&cva. etenim si haec non est,
nulla potest homini esse ad hominem naturae adiunctio, qua sub-
lata uitae societas tollitur. "bene eueniat" inquit Carneades. spurce,
sed tamen prudentius quam Lucius noster et Patron' . . .
529 LACTANTIVS diuin. instit. Ill 17, 5 'aduersus parentes inpio 25
nullum esse uinculum naturae (ab Epicuro dicitur)'.
530 01 v6|uoi x«pw Tiiuv aoqpiiuv KeiVTai, oux OTTUJ? nn
d&iKUiOTv dX\' ornjug pr\ dbiKiIivTai.
IOANNES STOBAEVS flor. 43, 139 'EiriKoiipou.
4 cf. sent. XXXIII sq. || 18 cf. sent. XXXV et fr. 582 cum adn.
21
322 EPICVRI ETHICA
DE SECVRITATE E X HOMINIBVS P A R A N D A
536" LAERTIVS DIOG. x 117 (3Adf5a<; K dv9pi(muDv i) bid \Xiaoc,
20 bid q>96vov f\ bid Kaxaqpp6vr)aiv YIV^^Q 011 ' &V TOV aoq)6v
irepiYivea9ai.
DE H O N O R E E T GLORIA
30 LVOEETIVS v 1127
'ut satius multo iam sit parere q u i e t u m
quam regere imperio res uelle et regna tenere'.
DE SAPIENTE
D E STVDIIS S A P I E N T I S
561 LAEKTIVS DIOG. x 121 oo KivetaSai TE erepov eTepou ao-
{puuTepov.
562 LAEKTIVS D I O G . X 121 boYHometv Te (TOV aocpov) Kal O<IK
dirop^creiv ('Eirucoiipiij OOKEI). 5
563 LAERTIVS DIOG. X 119 Kai auYYpdnnaTa KaTaXetyeiv (TOV
ffoqpov 'EiriKoripiy boKet).
564 LAEBTIVS DIOG. X 121 Kal a%o\1\v KOTaaKeudaeiv (TOV ao-
(pov), dXX' oiix uiore 6xXaYu)Y'10'ai-
Kai dvaYviuaeaeai £v irXr|9ei, dXX' oi\ eK6vTa. IO
565 LAERTIVS DIOG. x 118 oibi prjTopeOaeiv Ka\Cu<; (TOV ooq>6v
'ETTlKOlipiy 6OK£l).
9 D E OFFICIIS
572 LAERTIVS DIOG. X 120 Kai KTi^aeuuc; irpovof|aea6ai Kai TOO
HeUovTO? (TOV aoqpov 'E-rriKoopw boKet).
573 LAERTIVS DIOG. X 120 evboliac, erci TOCTOOTOV Trpovorjaeaeai
(TOV aoepov), e<p' oaov |ar) KaTacppovrio'eo"8ai.
574 LAERTIVS DIOG. x 118 4paa6r)aea6ai TOV aoqpov ou 6oKet aO-
15 TOI(; . . . o6b^ 6eoire|UTrTov elvai TOV epu)Ta, Ou? AIOY^VV]<; ev TI^I * • .
veiv eilivxee;, \xi] \bfiufxev Sxi 6' oiiK Icmv dir6 xoiixuuv rj&eux;
Zfjv, atix66ev up6or|Xov.
580* ClCEEO or. pro P. Sestio 10, 23 '(philosophos P. Clodius) eos
laudabat maxime, qui dicuntur praeter ceteros esse auctores et
5 laudatores uoluptatis eosdemque praeclare dicere aiebat, sa-
pientis omnia sua causa facere, rem publicam capessere hominem
bene sanum non oportere; nihil esse praestabilius otiosa uita plena
et conferta uoluptatibus: eos autem, qui dicerent dignitati esse
seruiendum, rei publicae consulendum, offici rationem in omni uita,
10 non commodi esse ducendam, adeunda pro patria pericula, uolnera
excipienda, mortem oppetendam, uaticinari atque insanire dicebat'.
581 LAOTANTIVS diuin. instit. Ill 17, 39 "cum disputat (Epicurus)
omnia s a p i e n t e m sua c a u s s a facere, ad utilitatem suam refert
omnia quae agit'.
IB ibid. 17, 4 'inhumanus et suis commodis seruiens iubetur (ab Epi-
curo) nihil cuiquam tribuere, omnia enim sua caussa facere sapientem \
582 CLEMENS Alex, strom. iv 22 p. 228, 7 Sylb. Kai 8 ye 'EITIKOU-
po<; doiKEtv eiri Kep&ei Tivl (]ur|) j5ouXeo"8ai (prjai x6v KCIX' atix6v
ooq)6v iriaxiv yap XafSeiv m p l xoO Xa9e?v oti 6\ivaa8ai. (hate el
20 i:eia6rio'£Tai Xr|0eiv, d&iKr|O"ei Kax' avirov.
583 LAERTTVS DIOG. x 118 -fuvaiKi xe (OOKEI 'EiriKoOpiu) oO |ui-
Yr|o"eo"9ai xov aoqiov fj oi v6|aoi diraYopeOouaiv, liiq cprjai Aioy^vric;
ev xfj 'Einxo|ufj xuiv 'EiriKOupou lqGiKiiv boYndxuuv.
T£
584 LAERTIVS DIOG. x 120 x\!>xq ( T0V ooq>6v 'EiriKoiipuj SOKEI)
25 dvxixdSeaBai • qpiXryv Y^P oiio^va KTr)Oea9ai.
ClOEEO Tusc. disp. i n 20, 49 'negat (Epicurus) ullam in sapientem
uim esse fortunae'. cf. v 26, 78 (supra p. 307, 7).
585 SENECA dial, n ad Serenum de constantia sapientis c. 10, 1 'quod
si Epicurus quoque, qui corpori plurimum indulsit, aduersus iniu-
rias exsurgit, qui id apud nos incredibile uideri potest aut supra
humanae naturae mensuram? ille ait i n i u r i a s t o l e r a b i l e s e s s e
s a p i e n t i , nos iniurias non esse'.
586* ClCERO TUSC. disp. V 36, 103 'num igitur ignobilitas aut
humilitas aut etiam popularis offensio sapientem beatum esse pro- 5
hibebit? intellegendum est igitur, nee gloriam popularem (104)
ipsam per sese expetendam nee ignobilitatem extimescendam. "ueni
Athenas" inquit Democritus "neque me quisquam ibi adgnouit".
constantem hominem et grauem, qui glorietur a gloria se afuisse.
an tibicines iique qui fidibus utuntur suo, non multitudinis arbitrio JO
cantus numerosque moderantur: uir sapiens multo arte maiore prae-
ditus non quid uerissimum sit, sed quid uelit uolgus exquiret? an
quicquam stultius quam quos singulos sicut operarios barbarosque
contemnas, eos aliquid putare esse uniuersos? ille uero nostras
ambitiones leuitatesque contemnet honoresque populi etiam ultro 15
delates repudiabit . . . . quantis igitur molestiis uacant qui nihil 005)
omnino cum populo contrahunt. quid est enim dulcius otio litte-
rato? iis dico litteris, quibus infinitatem rerum atque naturae et in
hoc ipso mundo caelum terras maria cognoscimus? contempto igitur (106)
honore, contempta etiam pecunia quid relinquitur quod extimescen- 20
dum sit? exilium, credo, quod in maxumis malis ducitur ad (108)
omnis casus facillima ratio est eorum, qui ad uoluptatem ea refe-
runt quae secuntur in uita, ut quo cumque haec loco suppeditetur,
ibi beate queant uiuere. itaque ad omnem rationem Teucri uox
accommodari potest: "patria est ubi cumque est bene". 25
2 cf. fr. 536. Stoici adeo T6V aoqp&v dvOppicrxov e!vai dicebant
cT. Arius Did. p. 110, 16 W. || 7 cf. Laert. Diog. IX 36. Epicuri de
gloria sua dicta habes fr. 187 sq. | 24 nobile aequi animi exem-
plum de philosophorum scholis sumpsit Horatius carm. I 7, 21 sq. ||
26 principium coli interiit, fort, rotq TOO piou irepiaTtio-eic. || 28 prae-
cedit fr. 575. intercidit accusatiuus uelut 66£av uel TT\OOTOV
libri: corr. Kuehnius
EPICVRI ETHICA 335
589 LAERTIVS DIOG. x 118 |u6vov T£ x^piv £?eiv TOV aoq)6v, KO!
4TTI qriXoi<; Kai irapoOat Kai diroOmv 6|uoiuj<; oid re X6you * * .
cf. Seneca epist. 81, 11 'nemo ergo scit praeter sapientem referre
gratiam? ne nobis fiat inuidia, scito idem dicere Epicurum,
5 Metrodorus certe ait s o l u m s a p i e n t e m r e f e r r e g r a t i a m s c i r e ' .
590 LAERTIVS DIOG. X 121 Kai tmep cpiXou UOT£ T66vr|Seceai
(TOV aocpov 'EiriKoOpiy ooKei).
691 idem x 119 Kai 6iaTpairi!iaea9ai Tivd? (T6V aoqp6v 'EuiKoupw
9 &OKd).
592 idem x 121 Kai £irixapr)0"ec6ai TIVI eiri Til) 6iop6iO|uaTi (TOV
ao<p6v 'EiriKOupuj OOKET).
593 idem x 120 |uaXX6v re eucppav8rio'eo"0ai (T6V aoqpov) TUUV &\-
Xwv ev Tatq Seuupiai?.
594 idem x 118 (TOV aoqpov 'EfriKoOpuj &OK61) odbe KoXdoeiv Toin;
Tlv
15 okeTa?, e\eT)(J€tv JIEVTOI Kai CFUYYVIOMTV ' SEeiv TUJV OTrou-
ftaiujv.
595 idem x 121 Kai KaO' fiitvoui; 6^ fi|ioiov gaeaeai (T6V aoq?6v).
596 idem x 117 TidSem |aa\\ov o"u<Jxe9rjo"e06ai (T^IV aoqp6v).
597 idem x 119 Kai \inrf|O'eo'6ai 6^ TOV aoq)6v ('EiriKoiipiy OOKEI),
20 ux; Aiof^vr|? ev Tfj e TUJV 'E
601 LAEKTIVS DIOG. x 118 KSV aTpep\u)6fj 6' 6 aoq>6q, elvai au-
TOV
602 AELIANVS uar. hist, iv 13 (Io. Stob. flor. xvn 30) 6 auxo<;
£AeYev €Toi|uuuc, S x € i v K a ' T$> Ail inr£p eiibaiiaoviai; 61a-
•fu)vi2eo"9ai ^lalav ixmv Kai uouup.
CLEMENS Alex, strom. n 21 p. 178, 41 'Eirkoupo; bk iv xili |ur]
20 iiewfjv iir\b£ bi\\)f\v |ur|64 fuyouv xr|v e\)bai^xoviav xi9enevo<; xr)v
1 cf. fr. 511 I 2 sq. fr. 411 | 4 sent. XVI fr. 489 | 12 <?J«/-
lire inridet Epicurum eodem uerbo (eKppddai?) usum fr. 69 p. 122,27 ||
16 PpudZetv fr, 131 et 600 p. 337, 23 ppuaff^6v Plut. ibid. 30 p. 1107";
Ppuo£6vTU)V supra p. 311, 21 scribendum erat. idem uerbum haud
scio an Aristophani restituendum sit equ. 526 iro\Xi|) ppudoac, TTOT'
eiraivuj pro peboac,.
SPICILEGIVM
FRAGMENTORVM ET TESTIMONIORVM
TESTIMONIES ADDATVR
p. 2 LAERTIVS DIOGENES X 31 X £ Y « °£ Kai iv xfl TTp6<; ' H p 6 6 o x o v
e t r i x o n f l (uide p. 70). 5
70 PLVTARCHVS de Pythiae orac. 11 p. 399° Jirei xi KiuXuei eiiretv gxe-
pov, OJC, OUK ?YP a u | e T&? K u p i a ? u|uiv 'EiriKOupoi;, \h B6r|6e, 6 6 2 a c ,
dXX' dird xOxi? Kai aCixoiudxuuc, oflxiu irpoc; SXXrjXa xwv Ypawd-
xuuv o"U|air€O"6vxu>v direxeX£a9ri x6 SiBXiov;
SCHOLION in Clementis A l . Paedag. n 10 (Ep. fr. G2 p. 118, 22) 10
t. iv p. 128 Klotz. 'EuiKOupoi; ouxoi; ev xip 4irtY€Ypot|U)a^vi}j K u p i a i
boEai rjxoi 'EiriKOiipou cpujvai xaOxa Kai e!xepa X^Yel xoiaOxa.
87, 9 de Chrysippo cf. Galenus de Hippocratis et Platonis dogmatis i n 4
t. v p. 314 sq. K . 281 Muell. iiaitXr^crai; 6 Xptiaiirnoi; 8Xov xo Bi-
BXiov 4ml)v "O|nripiKU)v Kai 'Hoiobeiuuv Kai Zxr|aixopeiuuv 'Eiairebo- 15
KXeiiuv xe Kai 'OpqpiKiuv, Ixi bt irpoi; xouxoii; ^K xfjc; xpaYiy&ia^
Kai -rrapd Tupxaiou Kai xwvfiXXuuvTroirjxujv OUK oXiYa uapa6e|Lie-
vo<;, eixa |a6vov ou auveii; xfj<; Sauiuaaxfj? bt\ xaOxri<; dTtepavxoXo-
Yiai; (xouxo Y^p auxfl u.aXXov ryfouiuai TrpocriKeiv xouvo|aa) xauxa
Kaxa \&iv eiriqpdper 'xauxi |uev qpiqaouffiv d&oXeaxiav eTvai Ypauti- 20
5r|, xuxdv 5^ Kai Ypau-ndxiuv bibaaKdXou BouXo|u£vou axixou^ o xi
irXeiffxou? uiro x6 auxo 6iavor]U.a xd£ai'. KaXdx; eiirei;, il) XpOannte,
xaOxa • KdXXiov bt f\v, ei u.ri JUOVOV eiitei; dXXd Kai iravxdiramv
^cpuXdEuu xifjv Ypaiiibri xauxriv dboXeaxtav-
87,17 P[IILO de prouidentia I 50 p . 23 Auch. ' dicat raihi Epicurus, quot- 25
quot ipse scriptiones edidit, utrum ex prouidentia sapientiaque
scripserit an sine sapientia. si enim sine prouidentia sapientiaque
scripsit, anne sibi gloriae tribuet, quae scripsit, huius modi esse, ut
sapientia et disciplina destituta esse uideantur? quodsi sapienter
scripsit atque prudenter, quo modo sapiens erit quod non est ex
sapientia, aut prouidum quod non est ex prouidentia?'
88,23 sq. cf. Philodemus de rhet. iv 1 ( V H 1 t. xi) c. 16 dveu be eTnxr]-
bei5<Jeu><; dadcpEia yivexai uapd xo fxi] KpaxEtv xuiv irpavudxiuv f)
5 |nr| biei\r||n|aevui<; f\ irapd x6 |ar) tpi\r)beiv mi upoflKapTepetv xf|i
irepiwbeunevr|i -rrpoqjopai Kai fpa(pf\i Kai KOWOK; TE napd TO far]
eXXrivteEiv eTriffxaaSai (Kai y&p aoXoiKiafjoi itoioi Kai pap-
oXXriv dadqjeiav ev xoTi; Xoyon; dtroxeXoOai) Kai Ttapd xo
xd f»r|juotTa TOI[^] 7r[pdYjn]a[o"i v]ofi(2Eiv.
89,9 ' sibi repugnantia et contraria' dixisse Epicurum arguit Lactantius
11 diu. inst. v 3, 1.
89,31 PLVTAECHVS adu. Coloten 16 p. 1116° cum acerba irrisione: xoic;
(TTXdxurvoi;) e\\r|viZouo"i xouxoi^ Kai Ka9apii)xepov
15 FRAGMENTIS A D D A T V R
5 iaridet Plutarchus 1. s. p. 1095 d sq.
18 adn. p. 97, 28 add.: Lactantius diu. inst. i n 17, 35—43.
20 inridet Plutarchus 1. s. p. 1O95'1 sq.
21 cf. Plut. contra Epic, beatit. 12 p. 1095 1 oil ftp &v eirf)Xeev au-
20 TOII; ei<; voOv Pa\ea6ai xd<; xuqpXd? eKeivac; Kai vuubdg \yr\\aq?ri-
ff €1? Kai eiriiTri6ria£i<; xou dKoXdaxou laeiaaQriKoaiv, ei ^r|6ev a\Xo,
Ypdcpew irepi 'OMnpou Kai iTEpi Eupmibou, ti><; 'ApiaxoxeXrn; Kai
'HpaKXeibric; Kai AiKaiapxoi;. d\X' oT^ai XOIOUXUJV eqpobiuuv ^ri qppov-
xioavxei; . . . . fibe(j6ai •navruic, eOeXovxec;, xoO be ffuu^axo<; diraYo-
25 peuovxo? ai<JXPa K a ' awpa TrpdxTeiv 6|uo\oTo0cn, TU&V TE irpoTEpiuv
riboviiiv dva]ai|avr|o"KovT£i; Eauxoiii; Kai xpu>M€V01 TaT<; iraXaiaii; diro-
pia upoaqpdTUJv dj^irep TETapixeu)UEvaii; Kai veKpdc, aXAac; TtdXiv Kai
xe9vr|Kuia(; oiov EV Tecppa uiuxp? TrJ ccpKi KIVOUVTE? trapd qpuoiv
Kai dvaZumupoOvTEt;, axe bf\ (Lir)bev oiKEtov f\b\) \xr\be x a P a ? dtiov
so EXOVTEC; EV xrj vpuxfi irapEOKEuaanEVov.
adn. ad p. 98, 2.'! add. Plutarchus An seni res p. gerenda sit 5
p. 786C. cf. Iuncus Stobaei flor. c x v 2() p. 72, 17 Mein.
55 p. 114, 19 add. ix 50 [dx; 'ETT(]KOUPOI; ev TUJI TTepi [firixopiKfic; ?]
Y^TP°<(pev ix 116 JE]irvKoupov.
ama.
IOANNES STOBAEVS floril. x v n 14 'ATTOXXUOVIO? Eibo|a£vrj.
211 adn.: cf. dictum Cleanthis in Iohannis Stob. eel. eth. 31, G3 p. 212, 19.
228 (p. 172) adn. p. 171, 31 add. Athenaeus xil p. 513". alia habet Sextus
emp. adu. mathem. I 273 sq. et 283.
229 p. 172, 23 add.: cf. Sextus emp. adu. math. I 298.
229" p. 173,2 add.: cf. Cicero de fin. i 6, 20.
231 adn. p. 173, 21 add.: eodem modo Stoici T 6 eipuuveueffBai (pauAiuv 5
eivai <pamv, oiibeva ydp EAe09epov Kal airoubaTov eipuuveOeaGai,
ut auctor est Arius Didymus Stobaei eel. eth. p. 222 H. 108, 12
Wachsm. atque in Apollonio Tyanensi laudat Philostratus uit. Ap.
i 17 p. 21 extr. quod ofibe elpuuveuo|u€vou TK; fJKOucev f) irepura-
xoOvxo? ec; xoiii; dKpouuiuevouc;. 10
237sq. Epicurum imitatur comicus Sotionis ap. Athen. VIII p. 33t>e (Com. Ill
p. 394) xi xaOxa Xrjpeii;, (p\r|va(pu)v dvuj KCIXUJ AOKEIOV '
'ftibeiou itOXa;, \rjpou<; aoqpiaxutv; otibe e'v xoilxwv
239 adn.: Arcesilai ab Epicuro inpugnati uestigia seruauit Lucretius IV
4(39 sqq. cf. sent, XXIII. 15
244" lOHANNES SlOVLVS ad Hermogenem Rhet. Walzii t. VI p. 202
Oi TTepiiraxrixiKol . . . \ijovaiv • eiti iravxoc; irpdYHOtxcx; f\ f\ Kaxa-
cpaan; f^ Is) dii6(pam? X ^ P ^ E I X6 d\v)Oe<; Kal TO tpeOboc;' el |^EV f^p
i*l Kaxcttpaaii; veub^i;, r) dnzdtpaoic, &\r\Qf\<;- el be aiirr\ \\ie\)br)c,,
eKeivvi itdvxux; dXr|efi<;, el e-axi TTpoabiuupiffiaevri, xoux^crxiv ei £%ei 20
xov Tiai; irpoabiopiaiudv f\ xov oO TTSI; f\ x6v T I ? ^| x6v oiibei^"
olov "nac, av9pu)tro(; \EUK6I; eaxi" i|)eu6ri<; eaxiv, "ou uS? avQpu)-
iro<; \EUK6^ eaxiv" dXriBric; eaxiv • . . . . Kal nepiZouoi xo d\v)Ge<; Kal
xo i|ie06o<; Kaxd xov pr|6dvxa Kavova .. . Toiixwv oiixuu bir|UKpivr)-
Hevwv dvOlffxaxai TTXdxyuvi 6 'ETTIKOUPOI; (pdaKWV uieOboq eaxi xo 25
elvai Trdv irpaY^a Kaxd xr|v KaTdcpaaiv f\ dtt6cpaaiv d\ri9ei; fj ipeu-
bei;' ibou ydp elai xiva TUUV OVTUUV, eqj' iliv ditpoabuipiaxoi TOUTE-
axiv ai |ari e'xouffai TUJV irpoppriedvxiuv upoobiopiffiuujv xiva oOxe
d\r]9ei!ioiiaiv oiixe i)jeubovTai d \ \ d Kal xd dnq)6xepa irdaxoucdv Is!
Ydp vuKxepii; opvii; \itv eaxt bi6xt iTrxaxai, OIIK 8pvi? be bi6xi ZIJJO- 30
XOKEI Kal 9r|\d£ei, d \ \ ' OIIK utjoxoKel oub' eirujdSer 6 be vdp9r|E
SOXov bioxi Kaiexai Kal Gdinvoi; effxiv, 06 &J\OV be bi6xi ao|tiq)i()brii;
effTiv oiixiu Kal r) Kiaariplc; \i9oq Kai oO \i9oc;, xo \xiv oxi Xi9ou
24 non recte olim (cf. adn. p. 179, 8) haec reieci. quo spectent,
intellegas conl. fr. 376 | 28 xiva a oOxe ferebatur. subiectum in-
tellege irpoxdoeic; ] 31 ofibe ttujdZei ferebatur | 32 aofitpdib^ editur
FRAGMENTORVM 349
©€iav tlevpiliv. Kal oiib' EKETVO mjvfjKev STI TTOV ndpo? TOO otipavou
T6 ICOV duexei Tffc ffl?, «M' e k T*|V G d X a a o a v a i i r o v K O T O -
oi!i6a9ai fiir£\ape Kal i r d \ i v 4K xfj^ dvaToXiKfjc, QaX&aar\c,
d v a - r e M e i v , Kal dird |uev TOO dva-roXiKoO OoaToi; e£d-nT€a9ai,
5 6ir6 6£ TOO irpdi; xf) Magi op^vvuaGai. TaOra Is! iepd 'EiriKoOpou
oocpia £HeOpev.
355 p. 239, 13 SEXTVS emp. hypot. Pyrr. i n 218 Kal TiJuv d v a i Geofn;
diroq>riva|advu)v o'i |u£v xoix; iraTpiou^ voniZouai Qeoic,,.... 'EITIKOU-
poi; &^ d v 9 p u u i t 6 | a o p q ) o v (6e6v).
368 p. 248, 20 add. scholion Gregorii Naz. in A. Mai Spicilegio Rom.
11 t. II 2 p. 227.
369 cf. Clem, recogn. x 50 ' quid illi humanum genus iuuerunt qui dixe-
runt non esse deum, sed casu omnia et fortuito agi? nonne ut haec
audientes homines et arbitrantes nullum esse iudicem, nullum proui-
15 sorem rerum ad omne facinus, quod uel furor uel auaritia uel libido
dictasset, neminem uerendo praecipites agerentur?'
370 PHILO de prouidentia I 37 p. 17 sq. Auch. t. v m p. 22 Richt. ' super-
est autem inanis quaedam sententia a quibusdam excogitata, nempe
improuidentiam euidenter constare . . . . ac primum mala mundo inesse
20 dicuntur. huius modi sunt improuisi aquavum illapsus ex imbrium
copia super materiam anima carentem, qui nunc excedunt modum,
nunc deficiunt; grandinis super germen et terram uirentem decidentis
impetus, quae corruptio est exitiosa. consumi uidentur omnes, impii
ac iusti, aequali calamitate poenam sustinentes et aequaliter mortem
25 subeuntes saeuiente pugna, peste et fame; probi uiri paupertate
pressi, impiis ditescentibus et uitam feliciter traducentibus'.
383 p. 256, 33 PLVTAKCHVS de Pythiae oraculis 8 p. 398b £ t r a xtixrj
ooi &0K6T Kal aiiTo^idTiij TODV TOIOIVTUJV ?Ka<jTov eoiK^vai, Kal tn-
9av6v ^OTI TCII; dr6(iou(; eZo\\a&eiv Kai oia\u9fivai Kal iiap£YK\tvai
30 |ar|Te up6repov |ufiT£ Cffrepov, d\Xd KOT' €K€IVOV T6V XP 0V0V i ^V $
Tiliv dvaBevTuuv gKaoxoi; ^ xe'!PO'v ^Me^^e irpdSeiv ^ PeXnov; Kal
at (4€v 'Eukoupoi; ibcpeXet vOv, iii<; SOIKEV, dqp' iliv elirev f^ 'ifpaipe
505 cf. Plutarchus contra Epicuri beatit. 12 p. 1095" xf|<; b' &\\r)c, aii-
of|^c(T€ia? drepiroO^ xal lr]p&<;, ifi^itep ati-rol rr|v dpeTrjv
v, oiiar\c, —.
510 cf. Voll. Here. coll. alt. v n f. 26 c. 37, 4 cpOaei &4 T1)V dtpexr|v
biibicerv (6oK£t 6 avSpuuitoi;), iixei aunqp^pov. 5
521 cf. Cicero de fin. iv 19, 55 'sensus enim cuiusque et natura rerum
atque ipsa ueritas clamabat quodam modo non posse adduci, ut inter
eas res quas Zeno exaequaret nihil interesset'.
552 add. ClCBRO de orat. i n 17, 63 sq. ' in hortulis quiescet suis (sectator
Epicuri), ubi uolt, ubi etiam recubans molliter et delicate nos auo- 10
cat a Rostris, a iudiciis, a curia . . . . Qua re istos sine ulla contu-
melia dimittamus — sunt enim boni uiri et, quoniam sibi ita uidentur,
beati —, tantumque eos admoneamus ut illud, etiamsi est uerissimum,
taciturn tamen tamquam mysterium teneant, quod n e g a n t u e r s a r i
in r e p u b l i c a e s s e s a p i e n t i s . nam si hoc nobis atque optimo 15
cuique persuaserint, non poterunt ipsi esse, id quod maxime cupiunt,
otiosi .
VITA EPICVRI
EX LAERTIO DIOGENE L. X
ETTIKOYPOI
Kai 'Apiaxiuirou itepl xifc I'loovfii; di<; 'ibia XeYeiv. p.r\ eivai xe
daxov, ilx; TijxoKpdxr|<; <pr|oi Kai "Hp6boxoc; ev xw TTepi
'EuiKoOpou ecpvjPeiai;. Mi9pf)v xe aiaxpuK KoXaKevjeiv T6V Auai-
indxoi) 6ioiKr|Triv, ev rai^ eTno"xoXaT<; T T a i a v a Kai a v a K x a Ka-
5 XoOvxa. dXXd Kai 'Iboiiev^a Kai 'Hpoboxov Kai TtnoKpdxriv xo£><; 5
gKirucxa atixou r d Kptiqna Troii^aavxai; eYKUumdZeiv K(*i KoXaKeueiv
aOxo xoOxo. ev X6 xaTq ^iriaxoXaii; itpoi; |a^v Aeovxtov TTaidv
d v a S , qpi\ov A e o v x d p i o v , o i o u K p o x o 0 o p O p o u r m a i ; £v£-
d v a - f v o v t o i ; s o u xo e i r i a r d X i o v wpo; 6^ ©e^iaxav
xe cpr|oiv ei|ui, ^dv |aV) ii^eii; Trp6q lo
x o c , 8TTOU dv ti|ael<; Kai 0e-
irapaKaXfjxe, u j 9 £ i a 0 a i . itpdi; b£ TTudoKXea uupaiov ovxa
qpr)cri TrpoaboKiuv xf]v i|uepxr)v Kai i a 6 8 e o v
s o u eiao&ov. Kai ndXiv -rrp6<; 0€(niaTav fpdcpwv vo|aiZ€i auxv)
irapaiveiv, Ka9d cpiqcFi 0e66ujpo? ev xil) xexdpxai xitiv TTpoc; 'Eiri- is
6 Koupov. Kai dXXaii; 6E iroXXaii; £xaipai<; Ypd<petv, Kai |adXiaxa Aeov.
xiu), fjq Kai Mrjxpobtupov epaaSfivat. ev xe xil) TTepi TeXou^ Ypd-
cpeiv ofixiui; Ovi Ydp eYtuY e £XW T i voncruu x a Y a 9 6 v , dq>ai-
piiuv |aev x d ^ b i d x u ^ - w v f | 6 o v d ( ; , d q j a i p u i v 6e x d ^ 5 i '
d q ) p o 6 i a i u j v Kai x d ; 6 1 ' d K p o a i a d x i u v Kai xdi; b i d |aop-20
1 fr. 163
V
F P Q xt|UOKpdxr|v BHf | Kai advbv|V libri: matris
nomen dedi quale a librorum testimonio proxime aberat: Kaoodv-
bpac; ci Gomperzius 1. s. || 2 dit' om P ' Q H || 3 oiKiav Hbri: corr.
Cobetus | eiravnXGev. H | udvxa BFPiQf: Kaxd irdvxa P 3 Hs | Ka6d
. . . 5 Ti|UOKpdxou^ om F | K[a]9d cum lituva B || 4 Ypatpa^] TP a "
qpei libri. cf. adn. p. 176, 25 | Kai libri: be Kai Stephanus interpo-
x;
lauit || 5 xifJOKpa Q: xi|UOKpdxr]5 BPf xi|HOKpdxei H | b'] be Ff | paxi-
br|v H || G Xeovxiov B P ' Q : Xeovxiav Ff et terminatione ov supra scripta
1'2H | iraXaKriv F || 7 dKaxd-rrXr|Kxo<; Ff: dKaxdXriirxoq BPQH || 8
UrixpobtOpuu libri | qpr|0iv. H | (paal ex qpr|0i corr H || 9 irp6 eitxd
exOJv h. e. ut testatur uolumen Hercul. n. 176 col. 19 apud Gom-
perzium Hermae t v p. 387 sq., eiri ArnnoKXeou^ ol. 125, 3 a. 277;
natus erat ol. 112, 3 a. 330/29 | aYOVXO(; PQHf &fOv(T£C,) ut uidetur B
dyuJ i. e. &ywv F : corr. Casaubonus secundum Ambrosium Camal-
dulensem || 10 Kai BFf: Kai a P Q H | TrpoaiTe\riXue6xoq BPQH nisi
quod irpoauoeX- pr B : irpoaTroGav6vxo(; Ff mg fp P 2 s e d deletum |l
11 br\\u) v6xi B bri deletum et in mg br|Xov6xi H || 12 x6v trpoEi-
pr||uevov § G p . 362, 4 | ekaTov BFPQHf: oiKe'i(ov) supra scr m rec
B okeWv s || 13 xoO] xov F | xoO M r j x p o b i i i p o u ut glossema
damnabat Kuehnius | xi|UU)Kpdxr)v B | b' FHf | Sari F | x[oO] cum
ras H || 14 xdbe] xaOxa B | xp(a] y Ff | aiaSriaeux; B || 15 dpptu-
axeiac; B
VITA E P I C V R I 369
be iroXuYPa(PlJ')TaTOIJ • • • • 'EiriaxoXai.
"A be a6xil) 60K61 ev aiiroTi;, £K0eo"6ai ireipdaonai TpeTc; EITI- 28
5 OTOXCK; aOxoO irapa8E|uevo<;, ev aic, iraaav TI^V EOUTOO cpiXoaoqnav
£iriT€T]ur|Tai. Bi\GOfxev be Kal Td<; Kupiac; aiiToO b6£a<; Kal ei TI 29
gboSev eKXoYfj; dSiux; dveq>8£Yx6a'i uioxe ae iravTax69ev Kaxaiaa-
9E1V TOV fivbpa KSV KpivEiv ei&Evai. Tf\v |LIEV OOV irpudTriv kmaro-
XV)v YP<iq)£i irpdi; 'Hpiboxov (f^ t i c eaxi itcpl xuuv <puaiKit>v xViv
10 6E bEuxepav TTpo<; TTu6oKXEa), f\ xii; EOXI irepl |UExap0iiuv xr)v Tpi-
xrjv irpdi; MevoiKea, Saxi 6' EV aiiTfl Td irepl piwv. dpKxeov bf]
du6 xfji; irp(j(;Tri<;, OXIYO irpo£m6vTa irepi Tfj<; feiaip^aean; xf|? Kax'
aiix6v qjiXoaoqiia?.
Aiaipetxai xoivuv el<; xpia, x6 xe KOVOVIK6V Kal qpuaiK6v Kal
16 r|6iK6v. xo (jev oOv Kavovmdv €cp66ou<; 6irl xi'iv upaYMaxeiav Sxei> 30
Kal E'OXIV iv evl Tip EuiYpaqponEViiJ KavuOv. xo &E (pucriKdv x^v
iiEpl qpOaEuu? efiutpiav iraaav, Kai Saxiv EV xaT? TTepl <ptiaew<; p{-
PXOK; XZ Kal Tat? etriaxoXaii; KOTO aToixeTov. T 6 6E r|6iK6v Td iTEpl
aip^aeiui; Kal qpuYn?' Scrxi BE EV xai? TTEpi piuuv pipXoi; Kal ETTIOXO-
20 XaTq Kal xCp TTepi T^XOU?. EitdeacJi n^vxoi x6 Kavovw6v 6^oO TCU
ii Tdxxeiv. KaXouai 6' ai)T6 uepl Kpixripiou Kal dpx*)?, Kal
Kal uepl TIIIV dbityuuv dir& xtiiv tpaivonevuuv XP^I ariH€ioO<T6ai. Kal
fdp Kal Eirivoiai iracrai diro xiiiv aiae^aeiuv yef6vaa\ Kaxd T£ ITE-
piirxwaiv Kai dvaXoyiav Kai 6|aoi6xr|xa Kal auvSECiv, au|u|5aXXo|Li£vou
xi Kal TOO XoYiffnoO. xd XE xubv fiatvo|U£vujv cpavxdanaxa Kal ( x d )
6 KOT' ovap dXr)8f), KivEt Y<*P' T 6 6E JLX^I 6V OO Rivet
xf)v bi irpoXrjuiiv XEYOUOTV oiovei KaxdXr|i|nv f\ o6£av 6p6r)v 33
f\ Svvoiav f| KaBoXiKfiv v6r}aiv €vairoKei|Lievr}v, TOUTEOTI juvrjuriv xoO
iroXXdKi^ KWGEV q>av£vToq, otov xo Toio0x6v eaxiv fivGpujito? • &|ja
Ydp xili pr]6fivai fiv6puiTro<; eiiOii? Kaxd irp6X»wnv Kai 6 xiiiro?
10 auxou vo£txai irporiYou|i^vu)v xiuv alaQr\aeu>y. iravxi oOv 6v6|aaxi
x6 itpuOxu)? fmoxExaYM^vov t\apyi.<; iaxi. Kal OCIK dv EZrjxi'icjanEv
x6 £tixoO)a€vov, £i |ai>| irp6x£pov ifv^K^^^v aiix6 - oiov T6 u6ppu)
£axd)<; iiritoi; Eaxlv f\ P0O5 • 6ET f dp Kaxd irp6Xr|v)Mv £TVUJK^vai TTOXE
ITTTIOU Kal po6i; fiopyxyv. oiib' fiv djvo|udaa|udv xi \ii) irp6xepov au-
IS xoO Kaxd np6Xrm)iv xov xilirov (ia66vx£q. £vapT£t? oOv EIOIV at
SVIDAE VITA E P I C V R I
EPISTVLAE I AD HERODOTVM
Prooemium § 35—37
I Canonica
qua uia ac ratione iudicandum sit 37 sq. p. 4, 14
1 de anticipatione (irpoXr|i)Jei) p. 4, 14: fr. 255. interpre-
tatur Diogenianus Eusebii praep. eu. IV 3, 6 p. 138a (754, 38
ed. Gercke, in supplem. ann. Fleckeis. t. XIV).
2 de eis quae in sensus cadunt p. 5, 6: fr. 36. 246—254.
260 sq. Lucretius IV 478—521.
VI de mundis
73 sq. p. 25, 11: fr. 301—8 Lucr. II 1023 sqq.
1 mundos ex infinite ortos esse 73 p. 25, 11 : Lucr. II
1048 — 1089 supra § 45 p. 9, 4 ep. II 89 cf. VH 2 VIII
27, 32 sqq. (quo modo nascantur p. 25, 14: fr. 308 Lucr.
V 416 sqq. Minucius Fel. 5, 7 — 9 persona Epicurei ad-
sumpta, cf. Verg. georg. II 323—342), etinterire 73 p. 25,15:
Lucr. II 1105—1174 I 1102—1113 comm. Lucani I 72.81.
de ortu et interitu mundorum cf. fr.3O4. 305. 301 (213,23—8)
352 (236, 11 — 25) Lucr. V 91—145. 235 — 415 (partes
mundij igitur etiam mundum et natum esse et interire),
Minucius Fel. 34, 3.
2 mundos diuersis esse figuris 74 p. 25,17 : fr. 82. 302 sq.
ep. II 88 Cicero de nat. deor. II 18, 48 (supra p. 353, 19).
3 animalia plantas cetera omni mundo inesse 74 p. 26, 2:
Lucr. II 1067—1076 cf. fr. 381. corrigit in hac re Demo-
critum Hippolyti philos. 13 p. 565, 14 D.
4 de generis humaniperfeclione artiumque initiis 75 p. 20, 7:
fr. 333. Lucr. V 925 — extr. Lactant. inst. II 10, 16. 11,1 sqq.
cf. Hermarchus Porphyrii de abst. I 7 sqq. Horatius sat. I
3, 99—112 Diodorus Sic. I 8 (de quibus rebus post Gas-
sendum p. 652 Woltjerus dixit Lucr. phil. p. 141 sqq.).
de loquellae origine 75 sq. p. 27, 4 : fr. 334 sq. Lucr.
V 1028—1090 Vol. Here. coll. alt. VII 26 col. 37, 6 et 38,
cf. Horatius art. poet. 108—111 in hac quoque re Epicu-
reus, et Nigidius Gellii n. A. X 4.
ARGVMENTVM.
EPISTVLAE II AD PYTHOCLEM
P r o o e m i u m 84 sq.
qua raiione de rebus sublimibus quaerendum sit 85—88
p. 36, 2: uide supra ep. I argum. VII 3.
ad p. 36, 13—16 cf. Polystratus rc. d\. KCtiacpp. c. iv b 8—VII,
ad 36, 15 fr. 220.
I de mundis 88—90 p. 37, 7
definitur mundus p. 37, 7: cf. fr. 300. &TTOTOur|V onto
TOO direipou (1. 8) praeiuit Leucippus Laertii Diog. IX 31,
ut monet H. Diels.
382 ARGVMENTVM
II de side rum
1 origine 90 p. 38, 12: Lucr. V 452—479, qui quae
de terra dicit V 546—9 adhibe ad p. 38, 12—14, Diodorus
Sic. I 7, 1. de materia siderum p. 38, 15 sq. cf. Aetius
II 13, 16 p. 343, 15 D., de sole fr. 343 sq. [de luna Piut.
adu. Coloten 15 p. 1116 a ]. uide ep. I argum. VII 1.
2 magnitudine 9 1 : Ep. TT. cpuo". ap. Gomperzium zeit-
schr. f. d. Oesterr. gymn. 1867 p. 208 fr. 81. 345 Lucr.
V 564—595 Philodemus n. 0T|M. c. 10, 35—11, 8 uol. Here.
1013 fr. 11 in Scotti fragm. Hercul. p. 311 Cleomedes II 1
p. 81 sqq. Bak. (ueterem Stoicorum litem Epicuro intendens
cf. Laert. Diog. VII 132), Cicero Luculli 26, 82. 39, 123
de fin. I 6, 20 Tertull. ad nat. II 4 (229, 4). cf. Aristo-
teles meteor. I 3 p. 339b 34 Maduigius ad Cic. de fin.
I 6, 20 Lachmannus ad Lucret. p. 301.
3 or hi el occasu uel de die et nocte 92 p. 39, 10: Lucr.
V 650—679
posse haec fieri aut incensione et exslinciione (quae fuit
opinio Heracliti fr. 32 Byw., Xenophanis cf. Aetius II13,14
p. 343 D. 20, 3 p. 348 sq. Hippol. phil. I 14 p. 565, 27 D.,
Metrodori Chii ap. Plut. strom. 11 p. 582, 25 D.) p. 39, 12:
fr. 346 p. 230, 8 et 354, 1 Lucr. V 660—679. 651—3 Mi-
nucius Felix 5, 9
aut apparitione supra terram et (alius corporis siue
eaelestis siue terreni, uelut montis) obstruclione (usi erant
hac ratione Anaximenes cf. Hippol. 7, 5 sq. p. 561, 9—11.
EPISTVLAE II 383
Ill de meteor is
1 de nubibus 99 p. 43, 3: -fr. 349 Lucr. VI 451—494.
nasci posse
a aeris conglobalione (ut statuebat Anaximenes cf. Ae-
tius III 4, 1 et Hippol. 7, 7 p. 561,13) 44, 4: Lucr. 459—469.
b atomorum idonearum conplexionibus (Democrito auc-
tore cf. Aetius III 3, 11 p. 369) 44, 4 : Lucr. VI 451—8 et
483-494.
c uaporibus terrae ei aquarum conlectis (secundum Xe-
nophanem Aetii III 4, 4): Lucr. VI 470—482.
2 de pluuia 99 sq. p. 44, 8: Lucr. VI 495—523. fundi
earn posse
a nubibus pressis el sic mutatis (ita iam Anaximenes
cf. supra 1 a, de mutatione Hippol. p. 561, 14) 44, 8: Lucr.
VI 497—512 qui tamen u. 510—2 pro mutatione 'ipsam
copiam nimborum' memorat
25
386 ARGVMENTVM
ARGVMENTVM
EPISTVLAE III AD MENOECEVM
(de dispositione cf. supra G9)
SENTENTIARVM SELECTARVM
TESTIMONIA *
I Philodemus TT. 6pYn? p. 143 Gomp. (supra p. 68) Se-
neca apocoloc. 8 schol. Viet. Horn. Q 526 Nemesius de nat.
hom. 44 p. 347 Matth. (additur opTn yap Gewv dWoTpiov"
em yap &(5ou\r|Tou YiveTar 9ew be oubev a(5ou\r|Tov) Plut.
contra Epic, beatit. 23 p. 1103 d cf. adu. Coloten 31 (s. p. 70)
2 p. 1108° Sextus emp. hypot. Pyrr. Ill 219 cf. Ill 5 Cle-
mens Al. paedag. I 10, 93 p. 57, 36 Sylb. Maximus Tyrius
diss. X 9 p. 184 R. Hippol. philos. 22 p. 572, 10 D. Theo-
doretus curat. VI p. 86, 8 Sylb. (232 Gaisf.) Cicero de nat.
deor. I 17, 45. 30, 85 (s. p. 69). 36, 102. 43, 121. 44, 122.
124 de diuin. II 17, 40. 50, 104 de leg. I 7, 21 (s. p. 69)
de offic. Ill 28, 102 Ausonius epigr. 116 Lactant. de ira
dei 8, 5 cf. 4, 1. 12 (fr. 365 sq.) inst. diu. Ill 17, 4. 42.
V 10, 12. 20, 14. Cf. Epic. ep. I 7(5 sq. Ill 123 cett. Lucr.
II 646—651 V 82. 160 sqq. Horatius sat. I 5, 101 sq. Se-
neca de benef. IV 4, 1 Tertullianus apolog. 47 — ad nat.
II 2 adu. Marcionem I 25 II 16 IV 15 V 9 Clement, re-
cogn. X 48. 50.
* adposui etiam, ubi res ferebat, locos similes; eos solita for-
mula cf. distinxi a testimoniis, quibus nullum uerbum praeponitur.
SENTENTIARVM 395
359,14 cf. 364,19. 366, 2 ev TfJ sermone Epicuri 88, 2. cf. VH2
auvayuuTfl tiliv boff-idTiuv 87,4. VII 8. 13
'Ait. 6 ['EtriKJoupeioi; ev bual [5[u- [?] p p
pMoii;]* Philod. de Stoicis p. 29 voui; a. 331 natus Cleanthes:
Corap. eius auditor Zrrvwv 6 Zi- Philod. de Stoicis p. 58 Comp.
b'wvioc, 369, 18. cf. Buecheler ad 'ApiOTOT^Xouc; iv Xa\\dbi
ind. Hercul. p. 14 sq. fcicnrpipovToc (a. 323/2 cf. Apollo-
'AitoX\(56u)pO(; grammaticus dorus Dionysii ep. i ad Amm. 5
Athen. ev XpoviKoi? 140, 8 (365, p. 728) 359, 7. infestus ei Ep.
19). de Epicuri temporibus 366, 170, 23 'Aristotelem uexauit con-
15—367, 5 tumeliosissime' 175, 12: qualia
'Airo\Xoq)dvr]<; rhetor? scr. extant f. 171 cf. 237 (p. 176, 4),
inc. (puto stoicus) VH 8 IV 208 oi TTpoc; 'ApiOTOT^\r[v scripsit Her-
|iev dic/re 6au|uaOT0uc; irpo(5f][vai] marchus 369, 10. notatur Arist.
Tr|v 'AiroXXoqpdvouc; [feirl an IK] ep. 149 (11,17) 72 (24,17). idem
TOO prmaTo<; x0p[o]iv kZ^Xwaav, adhibetur ep. II 101 (45, 15); et-
o'i be (Epicurei) Kal KarairXeO- iam ex Leucippi Democritique
cavxec; d<; TOV Xi|i£va Kal ttapa- refutatione Aristotelica fructum
axovTec; e\iriba<; uu<; airroix;' oiib' percepisse uidetur Ep. f. 268. Ari-
fiv TO 0£^v[6v] irOp eipYciOot Aio<; stotelis de Isocrate dictum tractat
TO j*[r|] oi) KOT' aKptuv irep[-f]d- Philodemus rhet. VH 2 VII 62—65
2
Huuv £[X]eTv' (Eurip. Phoen. 1175 de libris politicis idem VH v 147
sq.) TOV eti[6]ai|uova piov eiiGix; (u. Gomperzius zeitschr. 18652
*. Philod. de sensibus c. 15 ap. p. 816, 2) cf. 151 idemque VH
Scottium Frr. Here. p. 271 cf. i 143, 3 Kal 'A[pi]aTOT<§[Xouc, TO]
Gomperzius zeitschr. 1865 p. 704 'Ava\uTiK& Kai [TTepl q>]iKJ€w<;,
sq. Mekler ad Phil, de morte c. & irep [4YKp(v?]o|aev VH 2 ill 170
7, 8 p. 313 TCCI; T^xva[? fdts'J 'ApiOTOT^Xou?
185 TOOTO 6^ |a6vov (hoc caput) <
'AiioA\u)vi&r]<; ad eum epi- if)? oO Trpoo"fJKOv ^OUTOT? O[VIK]
stulae fr. 118 Ivxeiprjoat TOO<; prixopa^ 4K TUIV
'ApitSTiiriroi; principia ethices 'ApiOTOT^Xoui; neT€V€YK€iv, rd
Epicuro praeiuisse fertur 361, 1. Xomci neTevr|vox6Tai; cf. v n 62.
293, 7 fr. 401. impugnatur eius 154 x 46 Philod. rhet. iv 2 c.
schola ab Ep. de fine bonorum 35, 21
et malorum f. 450—3. 397 (p. 271,
6 sq.) cum adn., Laert. Diog. x 'ApvCTUjv a (Philodemo) in-
136 sq. I I 87 sqq. cf. VH^ i n pugnatus de rhet. VH 2 i n 168
138 £i Kal |ae|ufiKUVTfai] TO pup\iov
'Api(JT6f5ou\o(; (f\ 'Apiax6- T'ApiOTiuvoi; (discip. Critolai?)
6r|noi; addit Suidas 373, 10) fra- kn' ' A p i C T U J V i i n o u mag.
ter Epicuri eique au|nqn\oaocpu>v Athen. anno non definite 134, 10
360, 9. de mortis genere cf. u. f. 169
'AYa96(3ou\o<;, N€OK\f|(;. multa 'ApKeaiXaoi; obiurgatur f.239
illi uiuo uolumina E. inscripserat inpugnatur sent.xxm cf.p.348,14
87, 25 aegrotantem curauit, mor- 'ApX^Xaoc; Socratis qui fertur
tuum laudatione celebrauit p. 92 magister, praeter Anaxagoran ex
sq. epistulae ad eum fr. 119 (unde ueteribus physiologis Epicuro
liquet hunc fratrem non multis maxime probatus f. 240 (365, 17)
ante Epicurum annis, post a. 276 cf p. 177, 19 exprimitur ep. H
cf. u. 'AvTifOvoi;, mortuum esse) 105 (47, 17)
et fort. p. 138, 12 'A Oi a: erant Epicuri epistulae
'Apio"TO(pdvr]<; gramm. de •npo? TOOC, EV 'Aoia cpiXoui; f. 107
26
402 INDEX NOMINVM
'AaKXr)Tud&r)C, medicus sec- Armt]XdTa (?). TOTOC;
tator Epicuri f. 285 et p. 203, 3. [ ] 6 TTo-
209, 1. 252,15. 255,15. 256, 12. [ ; ]
18 cf. C. Sprengelii hist, medic, Ar||ur|Tpio^6
t. n 3 p. 6 sqq. et gloss, u. 6YKO<;, KUIV inter nobiles Epicureos re-
avapiuoc;, ir6po<; censetur 369, 19 TUJV Karii rf\v
dOTpo\6YOi: Tac; dvopauo- 'EiriKoOpeiov aipeaiv ^iriqiaviliv
6iX)6€i<; doTpoXdyuuv TexviTeia? Sextus emp. adu. math, vm 348.
ep. II 93 (p. 40,19) cf. 113 (53,12) de temporis definitione 126, 12.
TUJV rt\v |uaTaiav dcrpoXoYiav 211, 5. extat uol. Here. Ar)|iir)-
4ZT)\UJKOTUJV ; uide de hac re ep. Tpiou itepi TIVUJV ffuZr|Tr|6^VTUJv
I 79 sq. cf. Platonici, Berosus oictrra (?) VH 2 vi 121 sq. cf. Scott
Fragm. Here. p. 27, uol. 1061 Ar|-
BctcnXdorK quartus Epicuri |ur]Tpiou irepi YewHETpiai; cf- Scott
successor 369, 15 1. s. p. 36 sq.
BCCTII; Lampsacena, soror Me- ArmfiTpio? TToTd^ioi; pater
trodori, nupsit Idomeneo 368, 5 Timocratis heredis ab Ep. insti-
B e r o s i de luna sententiam tuti 165, 3
exprimit Ep. ep. n 94 cf. p. 384 Aruur)Tpio<; 6 c^aXripeO? ^v
et praef. [T]0)[I] TTepl priTopiKrl? VH^ in
Bionis Borysthenitae lepores 145 cf. 152. ib. 198 6uvd]axai
et colores iam Epicurum in usum i [ ] p p] n £ t [ ]
suum uertisse indicia sunt cf. adn. oOmv, oti |a6vov Qav^&lovai,
p. 263, 10. 269, 19. 310, 19. ad- Sriiuujv paXXov, tu^ TTti6uJva
uersus eum scripsit Colotes 92,16. XITTITO? Kal TOV 0aXr)pea mj
cf. scr. inc. VHl VI c. 15 (W. Tpiov TTroXeiaaioi; Kai itoXXol
Scott Fragm. Here. p. 250) _ VH 2 •irXeiovac; [fi]XXou<; vin 90 Philod.
vm 141 fr. vn xct TOO Biwvoe; rhet. iv 2 c. 17, 11. 42, 6—43, 4
Philodemus rhet. VH 2 VII 64 cum frirl ArmoKXeouc, mag. Ath.
Gomperzio zeitschr. 1872 p. 26 sq. a. 278/7: adn. 368, 9
B ot'&iov meretrix cf.Plut. adu. Democritii 97, 16 cf. 'A3&r|-
Ep. beatit. 16 p. 1097d a&irpeire?? ptxai, Nauai(pdvri<;
xal vea<; fuvaiKai;, oiai (oia libri, Ar||a6KpiTO? Abderita: ab
corr. Maduigius adu. I 674) Ae6v- eo totus pendet Ep. 174, 15—20.
TIOV Kai Boibiov Kai 'H&eTa Kal 191, 8. 360, 4. 22 cf. adn. 174, 25
NIKI&IOV evenovxo irepi T6V Kfj- fuitque cum Democriteum se ipse
irov diceret teste Leonteo adn. 175, 7.
B p 6 n i o c, Epicureus adn. p. 110, exprimit Democritum ep. 11,92
16 Philod. TT. ar]fx. c. 19, 9 (cf. (p. 40, 5) 93 (40, 13) 101 (45, 7),
20, 10) cf. Gomperzius zeitschr, fortasse ib. 95 (41, 17) 99 (44,4)
1866 p. 706 sq. 100 (44, 10) 101 (45, 14) 105
(48, 6); porro fr. 301" (cf. p. 353,
p Epicurus 359, 3. 13). 321 (cf. p. 353, 32). 322. sen-
373, 8 tentiam Democriti adponit 118,19
recusam dat sent, xvi (cf. p. 396)
i j i ? amata ab Her- et fort. f. 188 (cf. 187) conl.
marcho cf. Philodemus VH 2 I 149 p. 334, 7. cf. f. 526. idem aucto-
6]puXiI)v on A[E]6VTIOV [K]O! rem uituperat f. 234.17 et p. 97, 6
[ejfepa xiq eirl itpaYMaT6iai MVT 'in Democritum ingratus' 175, 6.
f NIK{&IOV [f\]v 15 Ar|p6KpiTOV dixit 176, 11 prae-
pn[]| ; cipue in libris irepi (puoeujc, simul
pleraque ex illo adsumit et eidem
Mannd[pi]ov, 'Epjidpxou
403
en' EuGiou mag. Ath. a. 285 ri9C&v Kal p{aiv ^K TUIV Zrivuuvoi;
litterae ab Ep. datae 133, 24 OXoXuiv VH 1 v cf. W. Scott Frr.
E6pu\oxo<; uoluraine ad Me- Here. p. 40. ad hunc probabiliter
trodorum scripto ab Ep. laudatus simulacra referuntur Vaticanum
100,8 epistulae ad eum fr. 123. (Visconti Mus. Pio-Clem. VI t. 33)
est sine dubio Eurylochus Pyr- et Herculanense (Comparetti et de
rhonis discipulus de quo uide Petra villa Ercol. t. xn 9)
Laert. Diog. IX 68 sq.
Eucpavroi; Philod. VH 1 vm £(p' 'HYjendxou mag. Ath.
c. 6 init. 6 nev ['Iep?]djvun6c, re a. 300/299 Epicuri TTepl (pOceuj?
laapTupeT [Kai 6] XaXKibeuc, Efl- 1. xv scriptus est 128, 18
qpavTOc; sine dubio Olynthius Anti- 'HfriffidvaS Dosithei filius,
goni, opinor Gonatae, praeceptor CfAofihonius an Colossensis etsi
quode cf. Laert. Diog. n 110. ad non liquet, tamen illud unum
quem si quis raemoriam obscu- probabile (cf. 359, 9), frater Phyr-
ram 362, 4 TiiuOKpctxr]^ ev TOXC, sonis, discipulus Epicuri, prae-
ditiYp. Efiqppavxoii; referre uolue- matura morte abreptus f. 120.
rit, ut pro e\l(pavTOic, (sic BPQ)168 sq. cf. adn. 151, 3 ab Ep.
scribatur EiicpavTeiou;, non refra- peculiari uolumine celebratus
gabor, cum rerum scriptor (cf. p. 100, 23
Muelleri FHG III p. 19) a dia- 'Hbeia meretrix, ut fama erat,
lectico Eubulidis discipulo, Stil- ne Epicuro quidem aliena 362,14.
ponis aemulo, Theophrasti ae- 287, 9 cf. u. Boi&iov Plut. de oc-
quali (Laert. n 113) necessario culte uiuendo 4 p. 1129b (Ep. lo-
sit distinguendus, nisi Athen. vi quens inducitur) Sv ^66' 'Hoeicu;
p. 151d (fr. 2) TTTo\ep:aiou qpr|O"i pioOv |n^\\u) TY\C, ^TCtipac, Kai
TOO IT p ui) T O U corrigatur pro Aeovxiuj 0UYKaTa2f|V. uidetur
Tpirou Cyzicena fuisse eaque Polyaeni
concubina cf. u. TToMaivoc,
Zr|voKpdTr)i; 6 'EinKotipeioc, 'HpaKXeibrii; Ponticus ab Ep.
286, 4 Alciphrone teste inpugnatur 97, 12 contumeliose3
Zr|VU)v (6 KmeucJ Antigono tractatur 176, 5. num latet VH
regi ipsum arcessenti Persaeum IV 161 c. 60, 4? — fuit hoc no-
et Philonidem mittit f. 119. a Ze- mine etiam aduersarius Epicuri
none Stoici Zr|viuveioi dicti ab Bargyleta cf. u. 5ia\eKTiKoi
Ep. f. 198. de Zenonis uita et 'HpaK\ei6r)<;evTfi Zumaivoc,
libris rei publicae tractat Philod. etriTOnrj 359, 4
IT. Tiiuv cpi\o<j6cpu)v VH 1 v m cf. 'HpdK\€ixo^ Ephesius KUKr]-
adn. 323, 7 Tr)i; 176, 10 adhiberi uidetur ep.
Zf\vwv 6 £ibwvio<; dKpoaxr)<; IT 92 (p. 39, 12) 93 (40, 7. 11)
'AiroMobuipou iro\uYpd<po<; dvrtp 'HpaK\eobujpor;
2
Philod. de
inter nobiles Epicureos 369, 18. poem. VH II 182 ra]c. 'Hpa-
2
de rhetorica 112, 2 cf. VH iv 94 K\eo[b]u>pou Kai xiuv onoduv bo-
(Ox. II 102) 107 (Ox. n 115). 6 [£a]c; VH2 vn 100 Keivel yap oil
cpiATdToq Zrivtuv VH 3 vn 16 c. TO dit6r)Ta, d\\dTOueirormeva.
21, 2 f)]LiTv oia\ex6n£VO(; 6 Zr\- biavori^iaTa be Kai TOUT' e'axiv
vwv Philod. n. ar||U. c. 19, 5. cf. 'HpaK\€o6i0pou VOIUIZOVTOI; OXUJI;
VH2 1155, 6 vn 28 a 42, 8 cett. vorjiaa \xr\ Keiveiv, dX\' ov) novov
etiam de geometria scripsit a Po- TO dir6r|Tov, uJ<;Te [Ka]xaYe\d-
sidonio refutatus cf. Proclus in O"TUI[<;] eniqpgpei TO* ib. 103, 11
Eucl. p. 199, 15. 214 sqq. Fr. ex- xi 148
tant Philodemi reliquiae TTepi 'HpoboToc. ep. i 35. 37. 82.
408 INDEX NOMINVM
PRAEFATIO
De exemplis Laertii Diogenis p. VI
de codicibus praestantioris generis VI de deteriore
genere XII de libris mixtis XIV de editoribus XV
emendantur quaedam in libris Epicuri XVIII
de Laertii scriptione XXII
de librariorum officiis XXII de turbis Laertii HI 5 sq.
XXIII de turbis libri decimi XXV de loco x
117—138: XXVII
de E p i c u r i libris a L a e r t i o seruatis . . . . X X X V I
de editoris officiis XXXVI de II epistula XXXVII
de III epistula XLI de selectis sententiis XLIII de
fragmentis ethicis Herculanensibus Epicuro non recte
uindicatis a Comparettio XLVII
de fragmentis Epicuri LII
de fontibus fragmentorum LIV
de epistularum ab Epicuro et familiaribus scriptarum
epitoma LIV de eius apud gnomologos uestigiis LV
apud Senecam LV (de Stoicis ad Epicurum inclinatis
LVII) apud Porphyrium LVIII de finibus inter Epi-
curum et Pythagoram regundis LX
de Plutarcho LXIV de Cicerone LXV de academi-
corum scholis LXVI
de inrisoribus Epicuri LXVIII de Menippo LXIX
de Plutarchi Gryllo LXX
de Stoicorum et Epicureorum certaminibus LXXI de
Chrysippo LXXIII
de postremis sectae fatis LXXIII
de simulacro Epicuri LXXVI
Corrigenda • • LXXVII
Notarum indiculus LXXIX
CAPITVM TABVLA 441
EPICVRI LIBRI A LAERTIO DIOGENE SERVATI
ad Herodotum epistula I de rerum natura . . p. 1
ad Pythoclem epistula II de meteoris 33
ad Menoeceum epistula III moralis 57
sententiae selectae 67
EPICVRI PERDITORVM LIBRORVM VESTIGIA . . 83
Testimonia de libris Epicuri 85
de sermone ac stilo Epicuri 88
certorum librorum uestigia 91
I TTepi aipeaeuuv xal qpufiuv —
II 'AvaSi^vTK 92
III 'Ava<pu)vi?|(J€t<; —
IV 'Avribuupoi; —
TTepi dpeTiJuv —
V 'ApiaT6(5ouXo<; —
VI TTepi dT6(iwv Kai xevoO 93
VII TTepi TTK ev rrj dr6|iiy •fU'viac; —
VIII TTepi &<p»k 94
IX TTepi paoiXela? —
X TTepi fiiujv —
XI TTpoc; Arm6KpiTov 97
XII Aiairopiai —
XIII TTepi biKaioirpoYiai; 98
XIV TTepi &iKaioativr|<; Kal TUUV fiXXuuv dperuiv . 99
XV TTepi buupiDv Kai x&pnoc, —
XVI TTepi ei&iiiXwv —
XVII TTepi eifiap|nevri<; —
XVIII MeTdXti euiTO|ar) —
XIX MiKpd eiriTO|iir) —
XX TTepi 'ipwTOc, 100
XXI EfipOXoxo<; irpoc; MriTp6bu)pov —
XXII TTepi eOoepeiai; —
XXIII 'Hfr\o\avai —
XXIV TTepi i]bovf\<; 101
XXV Geniaxa —
XXVI TTpoq 0e6<ppa<jTov —
XXVII TTepi 6eu)v 103
XXVIII KaXXiaT6Xa<; 104
XXIX Kavdiv —
XXX TTpdi; TOCJI; MeyapiKOtlK; 106
XXXI
442 CAPITVM TABVLA
de sapiente p. 330
de studiis sapientis —
de officiis 331
quo animo sapiens sit 332
Spicilegium fragmentorum et testimoniorum . . 342
Vita Epicuri ex Laertio Diog. X 1 sqq 359
Suidae 373
Subsidium interpretationis 374
argumentum epistulae primae —
secundae 381
tertiae 390
sententiarum testimonia 394
Index nominum 399
Index fontium 421