Hogeschool Rotterdam

Instituut Engineering en Applied Sciences

Opleiding Chemie

Cursuswijzer CHMACH31
Inleiding organische- en biochemie

Januari 2021
Opleiding CHM, 1e jaar
Ir. I.C. van der Meer (cursushouder)

Met dank aan Dr. Heuts en A.P.M. Adriaansen.

Bron figuren: (http://xaktly.com/VSEPR.html en https://www.cabarrus.k12.nc.us/Page/42606)

Versie 1.4
 Inhoud
Inhoud ..................................................................................................................................................... 1
1. Algemene chemie 3 ........................................................................................................................ 1
1.1. Inleiding................................................................................................................................... 1
1.2. Algemene leerdoelen CHMACH31 .......................................................................................... 1
1.3. Begineisen ............................................................................................................................... 1
1.4. Literatuur ................................................................................................................................ 1
1.5. Studiebelasting en toetsing .................................................................................................... 1
1.6. Studieactiviteiten .................................................................................................................... 1
1.7. Activiteitenschema ................................................................................................................. 2
1.8. Versiebeheer ........................................................................................................................... 4
1.9. Toetsmatrijs ............................................................................................................................ 5

1
1. Algemene chemie 3
1.1. Inleiding
In onderwijsperiode 2 is veel aandacht besteed aan reactiekinetiek, evenwichten en verschillende
soorten titraties. Fysische en analytische chemie dus. Deze onderwijsperiode is vooral gericht op de
organische- en biochemie. Allereerst wordt gekeken hoe moleculen zijn opgebouwd. Niet alleen welke
atomen erin zitten, maar ook bijvoorbeeld naar orbitalen waarmee bindingen en geometrieën
verklaard kunnen worden. Daarnaast kijken we naar de belangrijkste moleculen in levende cellen en
maken hierbij een begin met biochemie. Er komt bij deze cursus niet veel rekenwerk aan te pas, het
weten speelt bij CHMACH31 echter wel een grote rol.

1.2. Algemene leerdoelen CHMACH31

Algemene leerdoelen CHMACH31
- kennis en inzicht verwerven in covalente bindingen en moleculaire structuren
- kennis en inzicht verwerven in isomeren, enantiomeren en chiraliteit
- kennis en inzicht verwerven in de (basis) organische chemie
- kennis en inzicht verwerven in (basis) biochemie

De specifieke leerdoelen staan benoemd in de toetsmatrijs.

1.3. Begineisen
CHMACH12 en CHMACH23 moeten zijn gevolgd.

1.4. Literatuur
Mcmurry, Chemistry, inclusief MasteringChemistry, Seventh Edition, Pearson Education,
ISBN 9781408288863
Of
Mcmurry, Chemistry, inclusief MasteringChemistry, Eighth Edition, Pearson Education,
ISBN 9781292336145

Heuts, Basics of Biochemistry for Chemists, Pearson education, ISBN 9781787260580 (compiled from
McMurry & Hoeger 7th edition)

1.5. Studiebelasting en toetsing

De studiebelasting voor CHMACH31 bedraagt 3*28 = 84 uur. Het aantal contacturen bedraagt 2*2
lesuren (à 50 minuten) per week. Aan het eind van de periode wordt een tentamen afgenomen over
de gehele lesstof. De tentamentijd bedraagt 135 minuten.
𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶31 = 𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡
Dit cijfer wordt afgerond op nul decimalen. Als het eindcijfer van CHMACH31 ≥ 6 is dan levert dit 3
ECTS op. Indien voor het tentamen van OP3 een onvoldoende (cijfer lager dan 6) wordt behaald, kan
het tentamen herkanst worden in de loop van OP4.

1.6. Studieactiviteiten
De cursus CHMACH31 wordt aangeboden in de vorm van wekelijkse werkcolleges. De theorie wordt
niet in detail behandeld, maar de student bereidt de stof voor voorafgaand aan het college. Tijdens
het werkcollege zal de stof in de vorm van individuele- en groepsopdrachten worden toegepast. In het
werkcollege worden de opgaven uit het boek en andere opgaven behandeld. Niet voorbereid naar de
les komen leidt dus tot het niet actief kunnen deelnemen aan de opdrachten. De gemiddelde
studiebelasting bedraagt ca. 10 uur per week over een periode van 8 weken.

1
1.7. Activiteitenschema (gebaseerd op 8e editie)
Wk Te behandelen stof Pagina’s Paragraaf Opgaven

H7 McMurry: Covalente
bindingen elektron-dot
structuren 272-287 7.1, 7.2,
• Covalente bindingen in (7e ed: 250-266) 7.1 t/m 7.6 7.5 t/m 7.10
moleculen (7e ed: 7.1 t/m 7.8)
• Sterkte van covalente bindingen
1
• Vergelijken ionische- en
covalente bindingen
• Elektronegativiteit
• Elektron-dot structuren 288-300
(7e ed: 266-279) 7.7 t/m 7.10 7.11 t/m 7.30
(7e ed: 7.9 t/m 7.28)
• Resonantiestructuren
• Formele ladingen

H8.1 t/m 8.6 McMurry:

312-329
Moleculaire structuren (7e ed: 290-306) 8.1 t/m 8.4 8.1 t/m 8.10
• Moleculaire vormen (VSEPR) (7e ed: 8.1 t/m 8.10)

• Valentieband theorie
• Hybridisatie en orbitalen
2
• Dipoolmomenten 329-339
(7e ed: 306-318) 8.5 t/m 8.6 8.11 t/m 8.16
• Intermoleculaire krachten (7e ed: 8.11 t/m 8.18)

955-960 21.7
H21.7 McMurry: Isomeren (7e ed: 890-894) (7e ed: 20.8)
21.9 t/m 21.12
• Isomeren (7e ed: 20.13 t/m 20.16)

H23.1, 23.3, 23.5, 23.7-23.8,

23.10 McMurry: Organische
1037 - 1042 en
chemie 23.1 t/m 23.4 en
1045 - 1047 23.1 en 23.3
• Naamgeving van moleculen (7e ed: 1007-1018) 23.7 t/m 23.8
(23.1 t/m 23.3)
• Alkanen, alkenen en alkynen (7e ed: 23.1 t/m 23.10)
• Isomeren 1051-1055 23.5 23.9 t/m 23.14
• Functionele groepen (7e ed: 1021-1025)
(7e ed: 23.12 t/m 23.17)
• Cyclische organische
3 verbindingen
• Aromatische verbindingen
• Alcoholen, ethers en amines
• Carbonylverbindingen
1059-1067
(7e ed: 1029-1037) 23.15 t/m 23.22
• Formele lading in 23.7 t/m 23.8 (7e ed: 23.19 t/m 23.27)
resonantiestructuren 1072-1074
• Geconjugeerde systemen in 23.10 23.25 t/m 23.26
(7e ed: 1042-1044)
(7e ed: 23.30 t/m 23.31)
aromaten

2
 Basics of Biochemistry for
Chemists H1: Amino acids and
Proteins Problems in de
1-14 1.1 t/m 1.6
• Aminozuren tekst van elk
• Enantiomeren en molecular hoofdstuk
4 handedness (chiraliteit)

Problems in de
15-33
• Peptiden en eiwitten 1.7 t/m 1.12 tekst van elk
hoofdstuk

Basics of Biochemistry for

Problems in de
Chemists H4: Carbohydrates 119-137 4.1 t/m 4.5
tekst van elk
• Koolhydraten (paragraaf 6 niet)
hoofdstuk
• Handedness
5
• Monosacchariden

• Disacchariden en Problems in de
polysacchariden 138-151 4.7 t/m 4.9 tekst van elk
hoofdstuk

Basics of Biochemistry for

Chemists H5: Lipids
Problems in de
160-178 5.1 t/m 5.5
tekst van elk
• Lipiden
hoofdstuk
• Vetzuren
6 • Fosfolipiden en glycolipiden

• Sterolen Problems in de
• Celmembranen 179-186 5.6 t/m 5.9 tekst van elk
• Transportmechanismen hoofdstuk

Basics of Biochemistry for

Chemists H6: Nucleic acids and
protein synthesis
Problems in de
7 196-207 6.1 t/m 6.4
• Nucleïnezuren tekst van elk
• Organische reacties (lesstof in hoofdstuk
powerpoint!)

Uitloop en voorbereiding op Oefententamen

8
tentamen maken

3
1.8. Versiebeheer
Versie Details m.b.t. wijziging auteur
Datum
nummer
0.1 14-07-2013 1e opzet BekVO
1.0 02-02-2014 Feedback verwerkt BekVO
1.1 26-01-2015 Aangepast voor 2014-2015 (hoofdstuknummers) BekVO
1.2 28-09-2017 Biochemieboek toegevoegd HeuDP
1.3 07-02-2019 Indeling lessen aangepast, bonustoetsen verwijderd MeeIC
1.4 25-1-2021 Aangepast naar 8e editie McMurry MeeIC

4
1.9. Toetsmatrijs

Toetsmatrijs CHMACH31

Toets
Opleiding Chemie
Cursusnaam Inleiding organische- en biochemie
Cursuscode CHMACH31
Leerjaar en periode Propedeuse; onderwijsperiode 3
Toetsvorm Schriftelijk tentamen
Aantal ECT’s 3
Cesuur 55% score op het tentamen levert een 5,5. Een 5,5 is een voldoende.
Toelichting geen

Niveau indeling Aandeel

Toetsdoel – De student
toets (%)
1. De student legt zelfstandig uit welke binding/interactie
(ionisch, covalent (polair, apolair), dipool-dipool, etc.) voor
een stof van toepassing is. De student doet dit door te
kijken naar:
a) elektronegativiteit. Analyse 5-15
b) vergelijken ionische- en covalente bindingen.
c) sterkte van covalente bindingen.
d) intermoleculaire interacties.
e) dipoolmoment.
2. De student legt zelfstandig uit welke moleculaire
structuur van een molecuul het meest stabiel is aan de
hand van:
Analyse 5-15
a) elektron-dot structuren.
b) resonantiestructuren.
c) formele ladingen.
3. De student bepaalt zelfstandig en/of legt uit:
a) hoe de vorm van een (deel) van een gegeven molecuul
ontstaat (VSEPR).
b) welk type hybridisatie plaatsvindt in een (deel van een ) Analyse 10-20
gegeven molecuul.
c) hoe een enkele, dubbele of driedubbele binding ontstaat
in een gegeven molecuul (elektronenconfiguratie diagram).
4. De student herkent zelfstandig de functionele groepen
en kent belangrijke reacties met:
a) alkanen, alkenen, alkynen en isomeren.
a. halogenering.
b. additie/substitutie.
c. hydrolyse en condensatie
b) aromatische- en cyclische organische verbindingen. Kennis/Inzicht 10-20
a. halogenering.
b. additie.
c. additie/substitutie.
c) alcoholen, ethers, amines.
d) carbonylverbindingen.

5
5. De student toont kennis en inzicht in de biochemie in de
deelgebieden
a) aminozuren en de structuurniveaus van eiwitten.
b) monosachariden en de rol van di- en polysachariden in
Kennis/Inzicht 40-50
organismen.
c) structuur en eigenschappen van lipiden en lipiden in de
context van een celmembraan.
d) opbouw van nucleotiden en structuur van DNA.
6. De student geeft zelfstandig
a) de IUPAC naam van een gegeven molecuul en kan
moleculen tekenen op basis van deze naamgeving. Toepassen 5-15
b) enantiomere vorm en moleculaire handedness
(chiraliteit) incl. RS conventie van getoonde structuren.

Versienummer Datum Details m.b.t. wijziging auteur

0.1 29-01-2013 1e opzet BekVO
1.0 02-02-2014 Feedback verwerkt BekVO
1.1 28-01-2015 Bonusregeling aangepast BekVO
1.2 29-11-2016 Aandeel toets % en toetsdoelen aangepast HeuDP
1.3 10-11-2017 Niveau indeling en aandeel% aangepast HeuDP
1.4 29-1-2018 Bonustoetsen verwijderd en aandeel% aangepast MeeIC
1.5 18-1-2021 Aandeel% aangepast MeeIC