Yunit-3-Pagsasalin Sa Kontekstong Filipino

PAGSASALIN SA
DIWANG:
POLITIKA,
EKONOMIYA AT
KULTURA
YUNIT 3
PAGSASALIN SA DIWANG POLITIKA, EKONOMIYA
AT KULTURA: ANG GAMPANIN NG PAGSASALIN SA
KASAYSAYAN
PAGSASALING WIKA
♦Paglilipat ng isang teksto sa pinakamalapit na

diwa mula sa panimulang wika papunta sa
tunguhang wika.
♦Ito ang paglilipat sa pinagsasalinang wika ng

pinakamalapit na katumbas na diwa at estilong
nasa wikang isasalin.
KAHALAGAHAN SA
PAGSASALIN
♦ Pagpapalaganap ng kaisipang nakapaloob sa akda,
♦ Pagbibigay liwanag sa kasaysayan at kultura ng ibang
bansa o panahon,
♦ Pagpapakilala sa mambabasa ng mga akdang
makabuluhan,
♦ Higit na magkaunawaan ang magkaroon ng
interaksyon,
♦ Mapagtibay ang mga teorya, konsepto at estratihiya
sa pagsasalin.
PAGSASALIN SA DIWA NG
EKONOMIKS
•Pagsasalin
-paglilipat ng mga salita mula sa simulaing
lengwahe patungo sa tunguhing lengwahe
•Diwa
-isang katangian na dapat hubugin sa
pamamagitan ng pagkakaroon ng pakundangan sa
sarili at sa kapwa
EKONOMIKS
• Politika
-mula sa Griyegong salitang 'politikos' ay
katumbas ng mga salitang "mula, para, o may
kinalaman sa mga mamamayan"
-ay ang proseso o pamamaraan ng paggawa ng
pasiya sa pandaigdigan, sibiko, o indibidwal na
nibel.
EKONOMIKS
• Higit pa dito, ang politika ay ang pag-aaral o
pagsasanay ng pagpapamahagi ng kapangyarihan
at kayamanan sa loob ng isang pamayanan (isang
organisadong populasyong may antas) pati na rin
ang ugnayan sa pagitan ng mga mamamayan.
EKONOMIKS
*Ang kahulugan ng tatlong salita ang maghahatid
sa tunay at malalim na kahulugan ng pagsasalin sa
diwang politika. Sa makatuwid, ito ay ang
kasanayang paglilipat sa mga kontekstong
politikal o ano mang bagay na maiugnay sa
pamahalaan at kanilang nasasakupan.
EKONOMIKS
♦Ating makikita na ang ating pamahalaan na
nahahati sa ehekutibo, hudisyal at lehislatibong
sangay at sila ang nasa itaas o makapangyarihan
sa isang bansa. Kung kaya't nararapat na ang
mga impormasyon o mga panukala na kanilang
ipinatutupad ay naiintindihan ng nakararami. At
dito na pumapasok ang diwa ng pagsasalin.
SA REALIDAD NG KAHIT ANONG ASPETO,
LAGING ISANG MALAKING
PANGANGAILANGAN ANG PAGSASALIN.
Hindi komon ang paggamit ng wikang Filipino sa

mga legal na mga proseso sapagkat ang wikang
ginamit ng mga abogado, mambabatas at mga
alagad ng gobyerno sa pag-aaral ng kanilang mga
kaalaman tungkol sa kanilang propesyon ay
wikang Ingles. Ang sistema ng pamamahala na
ating ginagamit sa bansa ay dayuhan at nagmula
sa bansang Ingles. Ang mga batas sa kasalukayan
ay karamihan nasa wikang banyaga rin.
NAPAPANGKAT-PANGKAT ANG MGA MAMAMAYAN
SA IBA’T IBANG WIKA AT DAHIL DITO MAY
NAGKAKAIBA-IBA RING MGA KULTURA AT
PANINIWALANG PAMPOLITIKA.
Dahil dito, nagkakaroon ng dibisyon sa mga

mamayang pinapamahalaan ng gobyerno. Dahil
karamihang mga papeles at proseso sa gobyerno
ay nakaayon sa wikang Ingles, masasabing ang
mga marurunong lamang sa wikang ito ang
makakapagpartisipa sa ganyang mga usapan at
ang mga maalam sa wikang Filipino ay napag-
iiwanan na lamang. Tila nagiging eksklusibo ang
mga pinapatupad na batas sa mga taong
nakakaintindi lamang nito.
•Nasa pagsasalin ang pag-uugnayan na

magbibigay-daan sa pag-uunawaan at
pagkakaisa.
Ang wika ay nakakapagbuo, nakakapagpalaganap,
nakakapagpanatili, at nakakapagpamayani ng
isang sistema na makakapagbuklod o
makakapaghiwalay sa mga mamayan sa iisang
bansa. Kung ang lahat ay nakakauunawa ng batas
gamit ang sariling wika, magkakaroon ng
kaayusan ang isang bansa.
•Ayon kay Virgilio Almario, kailangan aniya ang

pagsasalin “upang mag-isip para sa sarili at para sa
sariling bayan” ang mga edukadong Filipino.
•Pasalita man o pasulat, laging kailangan ang
pagsasalin sa anumang pananakop at pagpapairal
ng kapangyarihang pampolitika sa ibang nasyon
gayundin sa ugnayang pangkomersiyo ng dalawa
o mahigit pang bansa.
♦ Kilusang Pambansa-Demokratiko (KPD) -

tumutukoy sa mga rebolusyonaryong puwersa-
mga uri, sektor, grupo at indibidwal- na nasa
pamumuno ng Partido Komunista ng Pilipinas
na muling itinatag noong Disyembre 1968 at
mas kilala sa tawag na CPP-MLKMZ
(Communist Party of the Philippines-Marxista-
Leninista-Kaisipang Mao Zedong)
♦ (Ayon kay Aristotle, ang pulitika ay karunungan sa

pagtatatag ng estado. Karunungan o paniniwala
kung paano at ano ang dapat na kalagayan ng isang
bansa.)
♦ (Isang halimbawa dito ay ang Kilusan ng Pambansa-
Demokratiko (KPD), isang kilusan na nagsusulong
ng ideolohiyang komunismo na kung saan
naniniwala sila na dapat pantay-pantay ang lahat ng
tao, walang may kapangyarihan at alipin, at ang
pamahalaan ang may direktang kontrol sa
produksiyon.)
♦Pulitika ang terminong tumutukoy sa lahat ng

anyo ng pagkilos ng KPD na may tuwiran o
masustansyang layon nitong umagaw at
magpanatili ng kapangyarihang kumontrol at
mamahala sa gobyerno, mula mababa hanggang
mataas na antas.
♦Halimbawa: Demonstrasyon, rali, welga, piket,

martsang bayan at iba pang publikong protesta.
♦(Ang pulitika ay tumutukoy rin sa mga
pamamaraan o gawain na may layuning baguhin
ang uri ng pamumuhay sa isang lipunan.)
♦(Ipinakita ng KPD ang iba't ibang pamamaraan
upang ipakita o iparating sa pamahalaan ang
kanilang ideolohiya o politikal na adhikain para
sa ikabubuti ng estado.)
♦Ayon kay Valencia, may dalawang pangunahing

pananaw sa pagsasalin ang kilusan, una ay ang
pagsasaling pagkadikit sa orihinal at naglalayong
maging napakatapat sa orihinal at sa estilo ng
may-akda: at ikalawa'y ang pagsasaling malaya at
idyomatiko, kung saan ang diwa, hindi ang titik,
ng akda ang isinasalin.
♦Sa mga siyentipikong akdang madalas ay

tungkol sa mga batas ng lipunan na sinulat ng
mga kilalang komunistang gaya nina Marx,
Engels, Lenin, Stalin at Mao, ang unang
pananaw/pamamaraan ang ginagamit at sa mga
akdang pampanitikan at pansining naman, ang
ikalawa ang sinusunod.
♦Paano isinasagawa ang aktwal na pagsasalin ng

isang akda? Ang unang borador ay inihahanda
ng isang kasama at sinusuri ng iba pa.
Pagkatapos ay magtatakda ng isang pulong
kung saan binabasa nang malakas ang salin
habang sumusubaybay sa tekstong Ingles ang
iba pa. Sa pulong na ito ay pinagkakaisahan ang
katapatan at kakinisan ng orihinal.
♦ Ang resulta nito ay isa pang borador na posibleng

pagpulungan muli hanggang sa masiyahan ang lahat.
Ang dami ng mga borador ay depende sa uri ng
tekstong isinasalin - kung ito ba ay simpleng tulad
ng abiso, sulat at balita o kung ito'y mas mahaba at
nangangailangan ng higit na pang-unawa. Ang
pinakahuling borador ay isusumite sa nakatataas na
organo ng partido upang suriin at sang-ayunan.
♦ (Sa pagsasalin ng teksto, ang kilusan ay may
sinusunod na sistema o hakbang upang matiyak ang
tugmang salin ng teksto.)
GABAY SA PAGSASALIN
GABAY SA PAGSASALIN
1. Ang tagasalin ay dapat maging matatas sa

mahigit sa isang wikang Pilipino. Higit na mainam
kung siya ay likas na mahilig sa wika o kultura.
2. Ang tagasalin ay dapat may sapat na
pagkaunawa sa akdang isinasalin.
GABAY SA PAGSASALIN
3. Ang tagasalin ay dapat ding may sapat na

pagkaunawa sa pangkalahatang linya ng kilusan at
iba't ibang aspeto ng gawaing rebolusyonaryo, at
may sapat na pamilyaridad sa mga saligang
prinsipyo ng Marxismo-Leninismo.
4. Dapat munang basahin, suriin at pag-aralan ang
orihinal bago aktwal na isalin ang akda.
Makatutulong ang anumang dagdag na pagbasa
tungkol sa buhay at kapanahunan ng may akda.
GABAY SA PAGSASALIN
5. Maging konsistent sa mga katumbas ng mga

terminong madalas ginagamit ng kilusan. Kapag
nailabas na ang sariling leksikon o bokabularyong
pamantayan ng Kawsa ay maaari na itong tunghayan.
Sa ngayon, dapat tandaan ang sumusunod: ang
national-democratic ay isaling pambansa-demokratiko,
ang historical materialism ay materyalismong istoriko,
ang intervene ay manghimasok at ang interfere ay
makialam: ang to struggle ay makibaka, to combat ay
bakahin, to resist ay labanan, at ang to protest ay
magprotesta.
GABAY SA PAGSASALIN
6. Laging magkonsulta sa mahuhusay na

diksyunaryo. Para sa Filipino, pinakakumpleto ang
diksyunaro-tesauro ni Panganiban at ang
diksyunaryong Ingles-Filipino ni Padre English.
Para sa Ingles, pinakamahusay ang Webster at
Oxford.
7. Mahusay na paraan ang pagbasa nang malakas
para matukoy ang mga parteng asiwa o di-
malinaw ang pagkakasalin.
GABAY SA PAGSASALIN
8. Ihambing ang haba ng salin sa orihinal. Ang

mas mahabang salin ay malamang na indikasyon
ng palpak na pagkakasalin.
9. Subukang ipabasa ang borador sa ilang
tipikong babasa ng akdang isasalin. Huwag
pipiliin yaong pamilyar na sa tekstong Ingles.
GABAY SA PAGSASALIN
10. Bagamat karamihan sa mga isinasalin ngayon

ay mga dokumento't akdang pampanitikan.
Maaaring magsilbing tulong ang mga ilalabas na
gabay sa pagsasalin ng maikling kuwento, awit at
tula sa hinaharap.
(Sa pamamagitan ng pagsasalin, mapapanatili ng
KPD ang kanilang layuning isinusulong ukol sa
isang maayos na estado.)
GABAY SA PAGSASALIN
(Halos lahat ng tekstong isinasalin ng kilusan ay

nasa linya ng Marxismo-Leninismo-Kaisipang
Mao Zedong na may kaugnayan sa prinsipyo at
ideolohiya ng KPD. Sa pagsasalin ng mga
tekstong ito, masisigurado nila na lapat ang salin
sa kanilang gawaing rebolusyunaryo.)
(Ang kilusan ay gumagamit ng gabay upang
mapanatili ang wika, salita o termino ng salin na
may kaugnayan sa kanilang ideolohiya, pulitika, at
organisasyon.)
PAGSASALIN SA DIWA NG EKONOMIKS
EKONOMIKS
Panimula
Mahalaga na pag-aaralan ang pagsasalin sa aspeto
at diwa ng Ekonomiks upang:
1. Maiugnay ang mga tao at sektor na potensyal
na tanggihan sa proseso ng globalisasyon.
2. Mapalawak ang dayuhang termino at konsepto
para sa mas maayos na daloy ng kalakalan.
3. Maging mabisa ang mga transaksyon sa isang
ekonomiya gamit ang panlipunang kapital.
EKONOMIKS
Maraming layunin ang pagsasaling-wika batay sa

kalagayan at pangangailangan ng isang lipunan. Sa
larangan ng ekonomiks at kalakalan, ang pagsasaling-
wika ay naghahangad na maiugnay ang mga tao at
sektor na potensyal na tanggihan sa proseso ng
globalisasyon. Ikalawa, ang partisipasyon ng mga
ordinaryong mamamayan sa kalakalan at negosyo ng
ekonomiya ay lalong mapalalawak kung ang mga
dayuhang termino at konsepto na ginagamit sa
ekonomiks at kalakalan ay mauunawaan nila sa wikang
ginagamit ng nakararami.
EKONOMIKS
Mahalagang kasangkap ng panlipunang kapital

ang wika na ang gamit ay gawing episyente o
mabisa ang mga transaksyon sa isang ekonomiya.
Dahil ito ay instrumento na namamagitan sa mga
tao, may kakayahan itong maging susi sa
integrasyon ng isang lipunan. Subalit kung ang
lipunan ay pinamumugaran ng maraming wika, o
may nangingibabaw na wika sa paligid ng
maraming wika, hindi nagagampanan ng wika ang
kakayahan nitong pag-ugnayin ang mga tao, mga
sektor, mga lugar sa isang lipunan.
EKONOMIKS
Samakatwid, di episyente ang mga transaksyong

ekonomiko. Ang ganitong kalakaran ay maaaring
maging sanhi ng mabagal na pagsulong bunga ng
magastos na paggamit ng mga produktibong
sangkap.
EKONOMIKS
Ngunit ang pagkakaroon ng maraming wika sa

isang bansa ay hindi susi sa pagkamit ng malusog
na ekonomiya sapagkat hadlang ito sa integrasyon
at magdudulot nang mabagal na pagsulong bunga
ng magastos na paggamit ng mga produktibong
sangkop.
EKONOMIKS
Ang wika ay hindi lamang instrumento upang

mapatatag at mapaunlad ang lipunan. Inaayos din
ng wika ang transaksyon ng paggamit ng yaman.
Sa ganitong disiplina, mas nagkakaroon ng
sistematikong daluyan ang ekonomiya.
Ang pag-unlad naman ng ekonomiya ay
nakasalalay sa pagdaloy nang maayos na
patakaran sa pagitan ng pamahalaan, sambayanan
at pamilihan.
EKONOMIKS
Naniniwala si Newmark na ang literal na salin ang

pangunahing hakbang sa gawaing pagsasaling-
wika; ang semantika at komunikatibong
pagsasalin ay kapwa nagsisimula sa paraang ito.
Mula sa literal na salin mahuhugot natin ang mga
kahulugang nakapaloob, nakapagitan o nakakubli
sa pagitan ng mga salita.
EKONOMIKS
Karaniwan na, habang ang salita ay nagiging

teknikal at tiyak, ito ay hindi nagkakaroon ng
pagbabago sa nilalaman, kaya ang literal na salin
ang pinakamainam na gamitin dito.
EKONOMIKS
Ayon pa kay Newmark ang pagsasaling-wika ay

maihahalintulad sa pagsasalin ng isang basong
tubig sa ibang baso. Sa pagsasalin ng tubig, hindi
lahat naisasalin, ang basong pinaggalingan ng
tubig ay nanatiling basa, isang patunay na hindi
lahat ng laman ng baso ay naisalin.
Sa pagsasalin ng tubig, ang elemento nito ay
maari ring maapektuhan ng mga sangkap sa
hangin.
EKONOMIKS
Nangangahulugan na anumang ingat, anumang

pagsisikap na gawin ng nagsasalin ay hindi
makapagbibigay ng ganap na salin.
APAT NA PAMAMARAANG GINAMIT SA PAGSASALIN
NG MGA TERMINO SA EKONOMIKS MULA SA
INGLES TUNGO SA WIKANG FILIPINO
1. Paggamit ng episyenteng pagbaybay ng mga

salitang Ingles
2. Paggamit ng episyenteng pagbaybay ng mga
salitang Espanyol
3. Paglikha ng maugnayang salita o eksaktong
kahulugan
4. Paghahanap ng angkop na salitang Filipino na
kasingkahulugan ng Ingles
Unang Pamamaraan
"kung ano ang dinig, iyon ang baybay"
Mga halimbawa:
inflation rate : infleysyon reyt
fiscal deficit : fiscal defisit
consumer price index : consumer prays index
perdect competition : perfek competisyon
income effect : inkam efek

globalization : globaliseysyon
interest rate : interes reyt
demand : demand
supply : supply
Ikalawang Pamamaraan
Paggamit ng salitang Espanyol bilang salitang
salin ngunit ang salita ay sumasailalim sa
mabisang pagbabaybay sa Filipino.
Mga halimbawa:
unemployment --- disempleyo
inflation --- implasyon
industrialization --- industryalisasyon
inventory --- imbentaryo

distribution --- distribusyon
equilibrium --- ekilibriyo
allocation --- alokasyon
capital --- kapital
account --- kwenta
Ikatlong Pamamaraan O Estilo

Tinatawag ding maugnaying pamamaraan.
Mga halimbawa:
isoquant --- pantay dami
isocost --- pantay gastos
input --- kabuo
output --- nabuo
capital accumulation --- pangangapital

marginal propensity - karagdagang hilig sa pag-impok
Gross Domestic Product - Kabuuang Produksyong
Panloob
income effect --- epekto ng kita
substitution effect --- epekto ng halilinan
resources --- pinagkukunang-yaman
short-run production -- maikling takbo ng
produksyon
Ikaapat Na Pamamaraan
Paghahanap ng angkop na salitang Filipino na
kasingkahulugan ng mga Ingles.
Mga halimbawa:
collusion : sabwatan
income : kita
substitute : halilinan
input : sangkap
development : pagsulong
wealth : yaman
market : pamilihan
KONKLUSYON
♦May kanya-kanyang katangian, bisa at

kahinaan ang apat na pamamaraang
ginagamit sa pagsasaling-wika ng mga
termino sa disiplina ng ekonomiks. Ang
bawat katangian ay naayon sa kani-
kanilang layunin at paggamit.
KONKLUSYON
♦Sa larangan ng ekonomiks at kalakalan, ang

pagsasaling-wika ay mahalaga hindi upang
magamit ng mga aktor at partisipant sa larangan
ng negosyo ngunit upang maunawaan ng mga
ordinaryong mamamayan kung papaano ang
mga konsepto at gawaing akademiko at
negosyo ay nakaaapekto sa kanilang buhay.
Marahil kahit anong pamamaraan sa
pagsasaling-wika ay katanggap-tanggap.
KONKLUSYON
♦Bilang panghuling pananalita , higit na

mahalaga ay maunawaan ang mga konseptong
ito sa wika at sa diwang Pilipino. Matapos
maunawaan ay magamit ang saling-wika sa –
pagpapatakbo, pagpapatatag at pagpapaunlad
ng ekonomiya.
PAGSASALIN SA DIWANG KULTURA
PANAHON NG PANANAKOP:
ESPANYOL
♦Bitbit ng mga kastila ang sigla ng pagsasalin sa

Europa.
Nakilala ang Europa sa kanilang naging
ambag sa pagsasalin at ang gawang
panliteraturang ito ay binitbit nila sa ating bansa.
ESPANYOL
♦Pag-aaral ng mga misyonerong kastila sa wikang

katutubo.
Sa kadahilanang ayaw ng mga kastila na
matutunan ng mga katutubo ang wikang
Espanyol ay minabuti nilang aralin ang mga
wikang katutubo sa ating bansa at kalaunan ay
tinahak na nila ang pagsasalin ng doktrina sa
wikang katutubo.
ESPANYOL
♦Vocabulario de la lengua tagala (1627) ni Fray

Pedro de san Buenaventura
Ito ang nagsilbing diksyonaryo ng mga
misyonero sa pagsasalin nila ng doktrina.
Nakapaloob dito ang mga salitang Espanyol at
ang mga salin nito sa mga wikang katutubo.
ESPANYOL
♦Medditaciones cun mga mahala na pagninilay

na sadia sa sanctong pag eexercisios (1645) ni
Fray Pedro de Herrera
Ito ay isang saling aklat ni Fray pedro de
Herrera na naglalaman ng mga dasal at mga
orasyon.
ESPANYOL
♦Manga panalanging pagtatagobilin sa calolova

ng tauong naghihingalo (1703) –
Recomendacion de alma (1613)
Dito nagmula ang unang pasyon na
naisalin sa wikang tagalog
ESPANYOL
♦Awit at Korido, Komedya

Ang mga naunang pagtatanghal sa ating
bansa ay mga salin lamang ng mga manuskripto
mula sa Espanya na may kadalang paksa tungkol
sa romansa, pakikipagsapalaran at kabanalan.
ESPANYOL
♦Pakikipagsapalaran at Kabanalan
Ito ang mga kadalasang paksain ng mga
pagtatanghal sa teatro.
PAGSASALIN MULA SA ISANG WIKA
PATUNGO SA IBAT IBANG DIYALEKTO
♦Nobena
Ito ay nasa wikang Espanyol sa panulat ni Fray
Francisco Encina
Naisalin sa Tagalog ni Melchor Fernandez at sa
Bikol ni Ibo Mella.
♦Urbaba at Feliza
Ito ay naisalin sa Tagalog ni Modesto De
Castro, sa Ilokano ni Jacinto Mariano at sa Bikol
Ni Fruto Del Prado.
MGA HIRAM NA SALITA
♦Silya
♦Kwenta
♦Apelyido
MGA MINANANG KAUGALIAN
♦Kristyanismo – bagong relihiyon na may

kaakibat na kulturang kastila
Dulot ng pagsasalin ng mga doktrina at
matagumpay na panghihikayat ng mga misyonera.
♦Pagmamano – isang konsepto na kaakibat ng

kristyanismo
Isang kasanayan na noon ay ginagawa
lamang ng mga kabataan sa mga nakatatanda
matapos ang isang misa ngunit ngayon ay simbolo
na rin ng paggalang sa nakatatanda.
♦Pista – isang konsepto na kaakibat ng

kristyanismo
Isang pagdiriwang para sa pasasalamat sa santo
at santa na ngayon ay nagkaroon na ng iba’t ibang
mukha tulad ng pista para sa pagkakatatag ng
bayan.
♦Delikadeza - konsepto ng pagpapahalaga

Isang salita at konsepto na rin ng
maayos na pagkilos sa lahat ng oras.
♦Palabra de honor – konsepto ng pagtupad sa
kasunduan
AMERIKANO
♦Matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig,

ipinasa ang Tydings/McDuffie Law sa ating
bansa noong taong 1934 at naging epektibo
lamang noong taong 1946.
♦Edukasyon and naging paraan ng pananakop
noong panahon ng kolonyalismong Amerikano.
AMERIKANO
♦Ang wikang Ingles ay itinuro ng mga Thomasite

sa mga paaralan.
Pinagtuunan ng pansin ng mga Amerikano ang
paglaganap ng edukasyon sa mga Pilipino na
nagresulta sa karagdagan sa kaalaman ng mga ito.
Sa maikling panahon, natutunan ng mga Pilipino
ang bumasa, sumulat, at magsalita ng wikang
Ingles.
AMERIKANO
♦Ang impluwensiya ng mga Amerikano ay

makikita sa sistema ng edukasyon, larangan ng
literatura, sining, siyensiya, industriya,
arkitektura, pagkain, pananamit, relihiyon,
libangan, musika, at pagsasayaw.
AMERIKANO
Nagkaroon ng mga literal o katunog na salin ang

iilang mga salitang Ingles tungo sa wikang
Filipino gaya ng:
cake = Keyk biscuit = Biskwit

cookie = Kukis ballpen= Bolpen
interview = Interbyu x-ray = Eksrey
computer = Kompyuter
SA LARANGAN NG MUSIKA,
NAGKAROON NG APAT NA PARAAN NG
PAGSASALIN:
•saling-awit o song translation – pagsasalin na

may kaparehong salita at diwa o ibig sabihin
•halaw=awit o song adaptation – kapareha
lamang ng diwa ng naunang wika ngunit
magkaiba ang paraan ng paggamt ng mga salita
SA LARANGAN NG MUSIKA,
NAGKAROON NG APAT NA PARAAN NG
PAGSASALIN:
•palit-awit o replacement text – pinapalitan yung

liriko pero nananatili ang tono (minsan ginagawa
sa mga PT nung high school)
•lapat-awit – pinapalitan ang tono pero nananatili
ang liriko.
ANG ILAN SA MGA INGLES NA AKDANG
NAISALIN SA WIKANG FILIPINO NG
KOMISYON SA WIKANG FILIPINO AY:
•Frankenstein ni Mary Shelly na isinalin ni Ergoe

Tinio
•Haring Lear ni William Shakespeare na isinalin
ni Nicholas Pichay
•Niyebe ng Kilimanjaro at ng Iba Pang mga
Kuwento ni Ernest Hemingway na isinalin ni
Alvin Ursua
ANG ILAN SA MGA INGLES NA AKDANG
NAISALIN SA WIKANG FILIPINO NG
KOMISYON SA WIKANG FILIPINO AY:
Sa larangan ng teatro, ipinakilala ang Vaudeville

o Bodabil, kung saan binubuo ito ng samu’t
saring presentasyon kung saan mayroong sunud-
sunod na magkakaibang pagtatanghal sa iisang
entablado. Ito ay naging sikaw sa ating bansa
noong dekada 60’s at 70’s.
ILANG MGA KILALANG TAO SA
LARANGAN NG BODABIL
• Atang Dela Rama

• Katy Dela Cruz
• Luis Borromeo (Classical-Jazz Music)
Ipinakilala ang demokrasiya na tumutukoy sa

isang pamahalaan kung saan ang mga tao ay
pantay pantay sa harap ng batas, anuman ang
katayuan nila sa buhay.
ILANG MGA KILALANG TAO SA
LARANGAN NG BODABIL
Ipinakilala ang konsepto ng pagiging liberated,

kung saan binibigyan ng kalayaan ang isang
indibidwal na mamuhay ng naaayon sa kanyang
kagustuhan:
Nagkaroon ng kalayaang pumili ang mga
Pilipino ng kanilang relihiyon.
Nagkaroon ng pagkakataon ang mga babaeng
Pilipino na maging parte ng pamahalaan
Kalayaan sa pagpili ng pananamit, musika, at
iba pa.
PANAHON NG PANANAKOP: HAPON
•Ipinagamit ang katutubong wika partikular na ang

Tagalog
- Sa panahong ito pinaniniwalaang umusbong ang
mga panitikang Pilipino at nagkaroon din ng tiyansa
na mas makilala ang mga talento ng mga Pilipino sa
paglikha ng mga sining sa pagsulat karaniwan na
ang mga babaeng manunulat.sa pangalan nila
Liwayway A. Arceo at Genoveva Edroza
- Matute dahil sa makintal na makafeministang
maiklimg kuwento.
•Itinatag ang Ordinansa Militar Blg. 13: Ang

opisyal na wika ay ang Tagalog at Nihonggo
- Bukod sa pagusbong nang ating Panitikan,
umusbong din ang ating nahimlay na kamalayan.
Dahil sa ordinansa na ginawa ay nabigyan natin
ng pagkakataon ang ating sariling Wika na mas
mapagyabong at mas mahimay ng may kaayusan.
•Tinatawag na Gintong Panahon ng Panitikang

Filipino
- Sapagkat may mga sumibol ngang panitikan na
nagmula sa atin at ibang mga panitikan din na atin
lamang inampon mula sa ibang kultura.
•Binuksang muli ang paaralang bayan sa lahat ng
mga antas
ANG MGA NAGSIPAGTAPOS AY
BINIBIGYAN NG KATIBAYAN
3 uri ng katibayan
• Junior
• Intermediate
• Senior
•Isinalang ang KALIBAPI o Kapisanan sa

Paglilingkod sa Bagong Pilipinas
-Ang punong direktor ng nasabing organisasyon
ay pinamumunuan ni Benigno Aquino at kung
saan katulong nito ang Surian ng Wikang
Pambansa sa pamamalakad nito na mayroong
layunin na pagpapabuti ng edukasyon at moral na
reherasyon at pagpapalakas at pagpapaunlad ng
kabuhayan at isa sa mga pangunahing proyekto
ng kapisanan ang pagpapalaganap ng Wikang
Filipino sa buong kapuluan
Sa Panahon Ng Hapones Nagkaroon Ng

Masiglang talakayan Tungkol Sa Wika.
-Marahil ay dahil na rin sa pagbabawal ng mga
Hapones na tangkilikin ang Wikang Ingles.
TEMA NG MGA PANITIKAN:
A. Sumesentro sa buhay sa lalawigan o pagsasaka

o pangingisda.
B. Ugali ng hapon na masipag magtrabaho
C. Sumesentro sa pagka makabayan, pagibig at
kalikasan
D. Pananampalataya at Sining
E. Ugali ng hapon na pagiging tapat sa kanilang
bansa at pagkakaroon ng dangal sa sarili at bansa
AMBAG NG MGA HAPON
1. HAIKU
Ang HAIKU ay isang uri ng tula na
may lima - pito- lima (5-7-5) na pantig at binubuo
ng tatlong taludtod.
AMBAG NG MGA HAPON
2. TAGALOG HAIKU
Uri ng tula na naglalayong pumukaw ng ating
mga kamalayan upang lubusan nating malaman
ang ating kapaligiran. Ito ang isa sa mga
maraming sining na umusbong na kung saan isa
ito sa mga kultura na ating inampon mula sa
kultura ng mga Hapon.
AMBAG NG MGA HAPON
Noon ay tinatawag HOKKU, ang nagbigay

pangalan nito ngayon ay isang manunulat na
Hapones at siya si Masaoka Shiki sa katapusan ng
19th Century Si Master Basho ang isa sa mga
itinuturing na pinakamahusay na master ng Haiku
karaniwan sa mga mahuhusay na kinatha ni
Master Basho ay nakaukit sa mga murals sa Japan
tanda ito bilang sa pagkilala sa angking talento
nang matanda.
AMBAG NG MGA HAPON
3. TANKA
- 31 ang tiyak na bilang ng pantig na may 5
taludtod para sa Tradisyunal na Tanka
- Tatlo sa mga taludtod ang may tig-7 bilang ng
pantig samantalang tig-5 pantig naman ang
dalawang taludtod
AMBAG NG MGA HAPON
4. TANAGA
- Uri ng sinaunang tulang Pilipino na binubuo ng
tigpipitong pantig sa bawat taludtod ng bawat
saknong.
AMBAG NG MGA HAPON
Halimbawa:
Tanka Ni Ki No Tomonori Isinalin Sa Filipino Ni
Vilma C. Ambat
Hapon:
Hi – sa – ka – ta no
Hi – ka – ri no – do – ke – ki Ha – ru no hi ri
Shi – zu ko – ko – ro na – ku
Ha – na no chi – ru – ra – mu
AMBAG NG MGA HAPON
Ingles:
This perfectly still
Spring day bathed in soft light
From the spread-out sky
Why do the cherry blossoms
AMBAG NG MGA HAPON
Filipino:
Payapa at tahimik
Ang araw ng tagsibol
Maaliwalas
Bakit ang cherry blossoms
Naging mabuway
AMBAG NG MGA HAPON
Halimbawa Ng Haiku Ni Basho Isinalin Ni Vilma

C. Ambat
Hapon:
Ha – tsu shi – gu – re
Sa – ru mo ko – mi – no wo
Ho – shi – ge na - ri
AMBAG NG MGA HAPON
Ingles:
An old silent pond …
A frog jumps into the pond,
Splash! Silence again.
Filipino:
Matandang sapa
Ang palaka’y tumalon Lumagaslas.
AMBAG NG MGA HAPON
Tanaga
Tag – Init
Ni Ildefonso Santos
Alipatong Lumapag
Sa Lupa, Nagkabitak
Sa Kahoy, Nalugayak
Sa Puso, Naglagablab
MGA EPEKTO NG MGA HAPON SA
ATING KULTURA:
A. Paunlarin Ang Sariling Atin - Dahil ang

Panahon ng Hapon ang itinuring na gintong
panahon ukol sa pagpapayabong nang ating
sining napaunlad natin ang sariling atin.
Napagtuunan natin ang mga angking kakayahan
ng karamihan sa ating mga kababayan.
ATING KULTURA:
B. Mapagyabong Ang Ating Mga Panitikan
C. Nakilala Ang Talento Ng Mga

Kababaihan Lalo Na Sa Pagsulat
ATING KULTURA:
D. Nabulabog Ang Ating Kamalayang

Matagal Na Nahimbing - Sa lahat ang
pagbulabog sa ating kamalayan ang pinaka
importante dahil dito nalaman natin kahit
papaano kung paano tayo dapat umasta bilang
Pilipino at bilang mga kasapi ng bansang ito. Sa
mga bagay na yun nagkaroon tayo ng malaking
pagkakataon na masilayan at paunlarin ang
sariling kultura natin na hanggang sa ngayon ay
tumutulong upang mabatid natin kung sino ba
talaga tayo.

Yunit-3-Pagsasalin Sa Kontekstong Filipino

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yunit-3-Pagsasalin Sa Kontekstong Filipino

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PAGSASALIN SA

♦Paglilipat ng isang teksto sa pinakamalapit na

♦Ito ang paglilipat sa pinagsasalinang wika ng

Hindi komon ang paggamit ng wikang Filipino sa

Dahil dito, nagkakaroon ng dibisyon sa mga

•Nasa pagsasalin ang pag-uugnayan na

•Ayon kay Virgilio Almario, kailangan aniya ang

♦ Kilusang Pambansa-Demokratiko (KPD) -

♦ (Ayon kay Aristotle, ang pulitika ay karunungan sa

♦Pulitika ang terminong tumutukoy sa lahat ng

♦Halimbawa: Demonstrasyon, rali, welga, piket,

♦Ayon kay Valencia, may dalawang pangunahing

♦Sa mga siyentipikong akdang madalas ay

♦Paano isinasagawa ang aktwal na pagsasalin ng

♦ Ang resulta nito ay isa pang borador na posibleng

1. Ang tagasalin ay dapat maging matatas sa

3. Ang tagasalin ay dapat ding may sapat na

5. Maging konsistent sa mga katumbas ng mga

6. Laging magkonsulta sa mahuhusay na

8. Ihambing ang haba ng salin sa orihinal. Ang

10. Bagamat karamihan sa mga isinasalin ngayon

(Halos lahat ng tekstong isinasalin ng kilusan ay

Maraming layunin ang pagsasaling-wika batay sa

Mahalagang kasangkap ng panlipunang kapital

Samakatwid, di episyente ang mga transaksyong

Ngunit ang pagkakaroon ng maraming wika sa

Ang wika ay hindi lamang instrumento upang

Naniniwala si Newmark na ang literal na salin ang

Karaniwan na, habang ang salita ay nagiging

Ayon pa kay Newmark ang pagsasaling-wika ay

Nangangahulugan na anumang ingat, anumang

1. Paggamit ng episyenteng pagbaybay ng mga

income effect : inkam efek

inventory --- imbentaryo

Ikatlong Pamamaraan O Estilo

capital accumulation --- pangangapital

♦May kanya-kanyang katangian, bisa at

♦Sa larangan ng ekonomiks at kalakalan, ang

♦Bilang panghuling pananalita , higit na

♦Bitbit ng mga kastila ang sigla ng pagsasalin sa

♦Pag-aaral ng mga misyonerong kastila sa wikang

♦Vocabulario de la lengua tagala (1627) ni Fray

♦Medditaciones cun mga mahala na pagninilay

♦Manga panalanging pagtatagobilin sa calolova

♦Awit at Korido, Komedya

♦Kristyanismo – bagong relihiyon na may

♦Pagmamano – isang konsepto na kaakibat ng

♦Pista – isang konsepto na kaakibat ng

♦Delikadeza - konsepto ng pagpapahalaga

♦Matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig,

♦Ang wikang Ingles ay itinuro ng mga Thomasite

♦Ang impluwensiya ng mga Amerikano ay

Nagkaroon ng mga literal o katunog na salin ang

cake = Keyk biscuit = Biskwit

•saling-awit o song translation – pagsasalin na

•palit-awit o replacement text – pinapalitan yung

•Frankenstein ni Mary Shelly na isinalin ni Ergoe

Sa larangan ng teatro, ipinakilala ang Vaudeville

• Atang Dela Rama

Ipinakilala ang demokrasiya na tumutukoy sa

Ipinakilala ang konsepto ng pagiging liberated,

•Ipinagamit ang katutubong wika partikular na ang

•Itinatag ang Ordinansa Militar Blg. 13: Ang

•Tinatawag na Gintong Panahon ng Panitikang