Człowiek funkcjonując w społeczeństwie doświadcza wielu sytuacji, a także

jest świadkiem rozmaitych zdarzeń. Przez całe życie dokonuje olbrzymią ilość
wyborów, na które jak sądzę składały się różne czynniki. Stwierdzam, że nie można
jednoznacznie ustalić co zdeterminowało człowieka do takiego postępowania. Zawsze
będzie to coś więcej niż pojedynczy powód, coś bardzo rozbudowanego, nie tylko
zwykłe emocje czy przyjęte normy.
Na początku chciałbym zwrócić uwagę na podany fragment “Chłopów”
Władysława Reymonta, który obrazuje spór Antka Boryny z ojcem. Antek kierowany
przez instynkt próbuje namówić księdza, żeby ten stanął po jego stronie w walce
o ziemię. Niestety nie jest on chętny do pomocy, co wywołuje u młodego Boryny
złość. Następnie widzimy Antka rozmyślającego nad małżeństwem starego Boryny
z Jagną. Myślenie o tym wywołuje u niego jeszcze większą wściekłość, nie zgadza się
z ojcem, intuicja mówi mu, że jest on jego rywalem o ziemię i kobietę. Sytuacja
zmienia się, gdy Antek zaczyna wspominać o Jagnie, jej boska uroda wywołuje
u niego zachwyt, sprawia że cały promienieje, liczy się tylko ona i chcę ją kochać.
Widzimy jak uczucia, a konkretnej miłość były całkowicie zmienić ludzką postawę
z człowieka przepełnionego złością w kochającego mężczyznę.
Kolejnym przykładem osoby, o wielkiej determinacji i własnych
wartościowych jest Jagna, od początku wyróżniała się ona we społeczeństwo. Matka
Jagny kierując się zwyczajem, zeswatała córkę ze starszym Boryną, ale także chciała
powiększyć rodzinny majątek. Mimo zawarcia związku małżeńskiego Jagna zdradzała
męża, jej postępowanie było kierowane głównie przez popęd seksualny oraz chwilowe
emocje, czuła się niezaspokojona. Nie umiała oprzeć się własnej fizjologii. Z powodu
złamania zasad i norm panujących we wsi, została z niej wygnana. Postać Jagny
pokazuje nam jak źle przyjęte wartości w połączeniu z elementem biologicznym są w
stanie ukierunkować zachowanie człowieka w złą stronę.
Innym tekstem literackim poruszający omawiany problem jest “Antygona”
Sofoklesa. Skupiając się na tytułowej bohaterce zauważam, że jej olbrzymia miłość do
braci i silna wiara boża zadecydowały o przeciwstawieniu się decyzji króla i tym
samym pochowaniu wygnanego brata. Przez ten czyn została skazana na śmierć
i ostatecznie popełniła samobójstwo. Antygona jako symbol wiernej siostry kierowała
się własnymi zasadami, trzeba również wspomnieć o przeznaczeniu przed którym nie
dało się uciec. Wierzono wtedy, że ludzie są jedynie kukiełkami w rękach bogów
i dlatego sądzę, że jednym z najważniejszych czynników determinujących ludzkie
zachowanie jest wiara oraz wyznawane wartości.
Na podstawie omówionych przykładów można powiedzieć, że postępowanie
człowieka jest silnie uzależnione przez wiele czynników. Mogą nim kierować
zarówno emocje lub intuicja jak i również boskie przeznaczenie. Człowiek nie jest
prostolinijny, jest on bardzo rozwiniętą istotą i nie można wskazać tylko jednego
źródła determinacji.