THANH TOÁN ĐIỆN TỬ VÀ DỊCH VỤ TRUNG GIAN

THANH TOÁN

Vietcombank_04.2021
Nội dung
01 Tổng quan về thanh toán điện tử và dịch vụ TGTT

Khái niệm về thanh toán điện tử – dịch vụ trung gian thanh toán

Quy định pháp luật hiện hành về thanh toán điện tử và dịch
02 vụ TGTT

Các quy định pháp luật liên quan đến thanh toán điện tử và trung gian thanh toán

03 Thực tiễn thanh toán điện tử và dịch vụ TGTT tại Việt Nam

Tình hình phát triển thanh toán điện tử và dịch vụ trung gian thanh toán tại Việt
Nam, thách thức phát triển thanh toán điện tử
 1

Tổng quan về thanh toán

điện tử và dịch vụ trung gian
thanh toán
THANH TOÁN ĐIỆN TỬ
LÀ GÌ?

• Theo báo cáo quốc gia về kĩ thuật Thương

mại điện tử của Bộ thương mại, "thanh toán
điện tử theo nghĩa rộng được định nghĩa là
việc thanh toán tiền thông qua các thông
điệp điện tử thay cho việc trao tay tiền mặt”.
• Theo nghĩa hẹp, thanh toán trong Thương
mại điện tử có thể hiểu là việc trả tiền và
nhận tiền cho các hàng hoá, dịch vụ được
mua bán trên Internet.

DIGITAL BANKING CONCEPT

 LỢI ÍCH CỦA THANH TOÁN ĐIỆN TỬ

LỢI ÍCH Hoàn thiện và Tăng quá Nhanh, an Hiện đại hóa
phát triển trình lưu toàn hệ thống
thương mại thông tiền tệ thanh toán
điện tử và hàng hóa
CÁC HÌNH THỨC THANH TOÁN ĐIỆN TỬ
PHỔ BIẾN

Thanh toán qua thẻ: thẻ tín dụng/ thẻ ghi

nợ

Thanh toán eCommerce

Thanh toán qua các dịch vụ ngân hàng

trực tuyến trên WEB/ APP của ngân hàng

Thanh toán qua Ví điện tử

Dịch vụ trung gian thanh toán

Dịch vụ cung ứng • Dịch vụ chuyển mạch tài chính
hạ tầng thanh • Dịch vụ bù trừ điện tử
toán điện tử • Dịch vụ cổng thanh toán điện tử

Dịch vụ hỗ trợ • Dịch vụ hỗ trợ thu hộ, chi hộ

dịch vụ thanh • Dịch vụ hỗ trợ chuyển tiền điện tử
toán • Dịch vụ Ví điện tử
 Điều kiện cung ứng dịch vụ TGTT
Xây dựng nền tảng sản phẩm tiên tiến và hiệu quả
Giấy phép thành lập doanh nghiệp
Có giấy phép thành lập hoặc giấy chứng
nhận đăng ký doanh nghiệp do cơ quan
nhà nước có thẩm quyền cấp.
Phương án kinh doanh dịch vụ TGTT
Có phương án kinh doanh dịch vụ trung
gian thanh toán được phê duyệt theo đúng
quy định về thẩm quyền đầu tư tại điều lệ
hoạt động của tổ chức
Vốn điều lệ
Có vốn điều lệ tối thiểu là 50 tỷ đồng
01 Điều kiện về kỹ thuật
Giấy phép Có cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, hệ thống
TLDN công nghệ thông tin, giải pháp công nghệ phù
hợp với yêu cầu của hoạt động cung ứng
dịch vụ trung gian thanh toán; hệ thống kỹ
02 05 thuật dự phòng xây dựng độc lập với hệ
PA KD DV Kỹ thuật thống chính đảm bảo cung cấp dịch vụ an
TGTT toàn và liên tục khi hệ thống chính có sự cố
và tuân thủ các quy định khác về đảm bảo an
toàn, bảo mật hệ thống công nghệ thông tin
trong hoạt động ngân hàng
03 04
Vốn điều lệ Nhân sự Điều kiện về nhân sự
Người đại diện theo pháp luật có trình độ chuyên
môn hoặc kinh nghiệm thực tế trong quản trị kinh
doanh hoặc lĩnh vực phụ trách.
Đội ngũ cán bộ thực hiện có trình độ chuyên môn
về lĩnh vực đảm nhiệm
 2
Quy định pháp lý về thanh
toán điện tử và dịch vụ
trung gian thanh toán
Các văn bản quy định pháp luật về TTĐT & TGTT
STT Tên văn bản Ngày ban hành Ngày hiệu lực

1 Luật giao dịch điện tử số 51/2005/QH11 29/11/2005 01/03/2006

2 Nghị định 101/2012/NĐ-CP của CP về thanh toán không dùng tiền mặt 22/11/2012 26/03/2013

3 NĐ số 80/2016/NĐ-CP v/c chỉnh sửa, bổ sung Nghị định 101/2012/NĐ-CP của CP về 01/07/2016 01/07/2016
thanh toán không dùng tiền mặt
4 Nghị định số 35/2007/NĐ-CP về giao dịch điện tử trong hoạt động ngân hàng 08/03/2007 23/03/2007

5 Thông tư số 23/2014/TT-NHNN về hướng dẫn mở và sử dụng tài khoản thanh toántại tổ 19/08/2014 15/10/2014
chức cung ứng DVTT
6 Thông tư số 02/2019 sửa đổi, bổ sung số 23/2014/TT-NHNN 28/02/2019 31/03/2019

7 Thông tứ số 16/2020/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung số 23/2014/TT-NHNN 04/12/2020 05/03/2021

8 01/03/2015
Thông tư số 46/2014/TT-NHNN hướng dẫn dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt 31/12/2014

9 Nghị định số 27/2007/NĐ-CP về giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính 23/02/2007 08/03/2007

10 Thông tư số 35/2016/TT-NHNN về quy định an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ 29/12/2016 01/07/2017
qua Internet
11 Thông tư số 35/2018 sửa đổi TT số 35/2016/TT-NHNN về quy định an toàn, bảo mật cho 24/12/2018
01/07/2019
việc cung cấp dịch vụ qua Internet
12 Quyết định số 630/QĐ-NHNN ban hành kế hoạch áp dụng các giải pháp về an toàn bảo
31/03/2017 31/03/2017
mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng
Các văn bản quy định pháp luật về TTĐT & TGTT
STT Tên văn bản Ngày ban hành Ngày hiệu lực
1
Thông tư số 39/2014/TT-NHNN hướng dẫn về dịch vụ trung gian thanh
11/12/2014 01/03/2015
toán

2 Thông tư số 20/2016/TT-NHNN sửa đổi TT số 39/2014/TT-NHNN 30/06/2016 01/07/2016

hướng dẫn về dịch vụ trung gian thanh toán

3 Thông tư số 30/2016/TT-NHNN sửa đổi một số thông tư quy định về 14/10/2016 28/11/2016
hoạt động cung ứng dịch vụ thanh toán và dịch vụ trung gian thanh
toán

4 Công văn số 9953/NHNN-TT v/v hướng dẫn thực hiện cung ứng dịch 29/12/2016 29/12/2016
vụ trung gian thanh toán
5 Thông tư số 23/2019/TT-NHNN sửa đổi TT số 39/2014/TT-NHNN 22/11/2019 07/01/2020
hướng dẫn về dịch vụ trung gian thanh toán
6 Quyết định số 316/QĐ-TTg về việc phê duyệt triển khai thí điểm dùng 09/03/2021 09/03/2021
tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa dịch vụ có giá trị
nhỏ
 3
Thực tiễn thanh toán điện tử và dịch
vụ trung gian thanh toán tại Việt Nam
 3.1

Bước chuyển trong

cung ứng dịch vụ
ngân hàng thời kỳ số
 Thành tựu của cuộc cách mạng
công nghiệp 4.0 đã và đang tác
Sự phát triển của động đến mọi khía cạnh của
cuộc sống, thay đổi sâu sắc
Công nghệ cách con người sống và làm
việc.
 Sự thay đổi hành vi khách hàng
Luôn “online” Mua sắm trực Quan tâm của khách
tuyến hàng

Phải thuận tiện và phù Phải liên kết với phong
Phải an toàn và cho KH
hợp cách sống và nhu cầu
quyền kiểm soát

Dân số Việt Nam sở

hữu smartphone và
Hành vi khách hàng 11.8
70% có tiếp cận Internet
Thường xuyên trực tuyến, dành nhiều thời gian cho Doanh số E-
tỷ
[1] mạng xã hội, mua sắm trực tuyến, kỳ vọng nhận được commerce 2020 [1]
phản hồi tức thời và đầy đủ trong quá trình tương tác USD

Nguồn: [1] Vietnamnet 2020

CẠNH TRANH TỪ
FINTECHS CẠNH TRANH
CÁC CÔNG TY
 Có nhiều kỹ năng mà ngân hàng thiếu như dữ liệu, tốc độ, trải nghiệm
TÀI CHÍNH CÔNG NGHỆ người dùng,…

 Sự phát triển bùng nổ của Fintech với lợi thế cung cấp các giải pháp dịch vụ
“NGƯỜI CHƠI MỚI” linh hoạt để mang lại trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng
TRONG LĨNH VỰC THANH TOÁN
 Người chơi mới trong thanh toán: Grab hợp tác với Moca, công ty hàng đầu
về thương mại điện tử: Alibaba (Lazada), JD.com (Tiki), Amazon đang lên kế
hoạch vào Việt Nam.
 Các vấn đề ngân hàng phải đối mặt trong
xu hướng số hóa
Omni channel – Đa kênh đồng nhất
Đòi hỏi tối đa hóa trải nghiệm của KH trên An toàn và bảo mật
tất cả các kênh bán hàng, bao gồm cả Những thách thức và an toàn và an
kênh truyền thống và các kênh điện tử ninh mạng

Phân tích KH và cung cấp đa chiều

Nhân sự công nghệ
Phát triển sản phẩm phải dựa trên Cần nhân sự chất lượng cao, am hiểu
phân tích dữ liệu (dữ liệu lớn), tích hợp công nghệ
đa chiều, phân phối liền mạch - để cải
thiện hiệu quả sản phẩm, kết nối các
hành vi mới của khách hàng.

Áp lực cạnh tranh từ Fintech

Áp lực cạnh tranh lớn từ Fintech, thị
phần dịch vụ tài chính đã dần bị thu
hẹp.
KẾT QUẢ CHUYỂN DỊCH THEO
XU HƯỚNG SỐ HÓA CỦA CÁC
NGÂN HÀNG
Ngân hàng chuyển dịch hầu hết các sản phẩm dịch vụ
phi tiền mặt từ kênh truyền thống lên kênh điện tử
Tiết kiệm Chuyển khoản Thanh toán Tiền vay Bảo hiểm
Your Text Here
Khách hàng có thể Khách hàng có thể đăng
KH có thể thực hiện Tối đa hóa nhu cầu Dễ dàng truy cập, lựa
You can simply
chủ động mở tài ký mở các khoản vay, trả
chuyển tiền nhanh thanh toán trong chọn các sản phẩm bảo
impress your các khoản vay chủ động
khoản tiết kiệm, nộp chóng, tiện lợi, 24/7 cuộc sống hàng ngày và linh hoạt.
hiểm phù hợp, theo dõi
audience and
thêm, rút bớt, tất add các gói bảo hiểm, trả phí
với ngày giá trị linh của KH với nhưng Các gói cho vay đa dạng:
a unique
toán, tiết kiệmzing.
tự chủ động, yêu cầu bảo
hoạt (ngay/tương công nghệ nổi bật nhà ở xã hội, sản xuất và
động,… kinh doanh, tàu cá, ... hiểm tự động.
lai/định kỳ) như QR code, NFC

Quản lý tài
chính cá nhân
Lên kế hoạch chi tiêu,
theo dõi khoản chi
tiêu/vay,… đặt mục
tiêu tiết kiệm, đặt lịch
tiết kiệm tự động,
Đa dạng hóa kênh cung ứng dịch vụ qua phương tiện
điện tử

Internet Banking Mobile Banking Dịch vụ thanh toán qua tin
nhắn điện thoại SMS - Banking

Digital Banking – dịch vụ ngân hàng số đồng nhất kênh WEB/ APP
Phát triển nền tảng công nghệ thẻ tiên tiến

Chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip

 Các ngân hàng đang thực hiện chuyển đổi thẻ
Ghi nợ nội địa lưu hành trên thị trường theo
tiêu chuẩn Chip.
 Các thẻ mới phát hành áp dụng theo công
nghệ thẻ Chip.

Contactless thẻ/ NFC

 Khách hàng chỉ cần vẫy hoặc chạm vào thẻ /
ứng dụng qua POS thay vì quẹt thẻ
 Khách hàng không cần phải ký hoặc nhập mã
PIN để xác minh giao dịch.
 Giúp tiết kiệm thời gian, tăng tiện ích.
 Khả năng ứng dụng đa
Nhanh chóng, tiện dạng trong nhiều
lợi chỉ với 1 mã ngành công nghiệp
quét trong nền kinh tế như
bệnh viện, trường học,
mua sắm, nhà hàng,
khách sạn, ...

QR code – Cuộc cách mạng

mới trong thanh toán di động

QR code: viết tắt từ cụm từ "Mã

phản hồi nhanh" được xây dựng
bởi ngân hàng quốc tế EMVco

ĐẨY MẠNH THANH TOÁN BẰNG QR CODE: Số điểm chấp nhận thanh toán cũng tăng vọt từ
20.000 điểm lên 70.000 điểm, 33 ngân hàng đã kết nối với VNPAY-QR (tính đến tháng 6/2020, tăng 550% so với năm 2019)
Mở rộng phạm vi thanh toán trong các lĩnh vực đời sống
Ngân hàng hợp tác đa dạng với Fintech, Telco và các nhà cung cấp dịch vụ

Mua sắm và giải trí

Thanh toán hóa đơn

điện nước

Giáo dục

Y tế

Giao thông

Hành chính công

 Mở rộng phạm vi thanh toán trong các lĩnh vực đời sống

Điện, Mua sắm,

Y tế Giao thông Thuế, phí Giáo dục
nước giải tri

Triển khai phát hành Kết nối hệ thống với

Cung cấp hạ tầng thanh Ngân hàng hợp tác với
thẻ ngân hàng tích đa dạng các NCCDV
toán trong giao thông với các đơn vị hành chính
hợp thẻ khám chữa tối ưu hóa nhu cầu
công nghệ không tiếp xúc công là các
bệnh. mua sắm, giải trí của
– tích hợp với hệ thống Sở/ban/ngành, các trung
Cung cấp dịch vụ KH như thời trang,
soát vé trong giao thông tâm hành chính công
thanh toán viện phí ẩm thực, làm đẹp, du
Ngân hàng hợp tác công cộng của các tỉnh/thành phố,
trên thiết bị di động Triển khai phát hành thẻ ủy ban nhân dân,… để Ngân hàng hợp tác với lịch, vui chơi giải
với các công ty điện trí,…
thông minh, vd QR ngân hàng không tiếp xúc cung ứng dịch vụ thanh các trường học, trường
code lực và công ty nước
đa ứng dụng, sử dụng toán trực tuyến các loại đại học cung ứng dịch vụ
trên toàn quốc cho
trong giao thông công phí, lệ phí thanh toán học phí đa
phép KH chủ động
cộng dạng như Internet
thanh toán hoặc
banking, Mobile banking,
đăng ký ủy quyền
Autodebit, Quầy giao
trích nợ tự động tiền
dịch, E-commerce
điện, nước
Tăng cường an toàn bảo mật
 1 Thẻ ngân hàng: Đến cuối năm 2020, SL thẻ
nội địa đạt 94 triệu thẻ, SL thẻ quốc tế đạt 17
triệu thẻ. SL giao dịch: 144 triệu GD. Giá trị giao
dịch: 0,3 triệu tỷ VNĐ.

Thanh toán qua Internet: 78 tổ chức

Giải pháp ứng dụng 2
triển khai thanh toán qua Internet. SL giao dịch:
374 triệu GD. Giá trị giao dịch: 22,4 triệu tỷ VNĐ
công nghệ mới hỗ trợ
cho việc phát triển
Thanh toán qua ĐTDĐ: 45 tổ chức triển
ngân hàng bán lẻ 3
khai thanh toán qua TBDĐ. SL giao dịch: 918,8
triệu GD. Giá trị giao dịch: 9,6 triệu tỷ VNĐ

4 Thanh toán dịch vụ công: hoàn thành

kết nối thanh toán ĐT LNH tại 63 kho bạc nhà
nước cấp tỉnh

26
 3.2

Dịch vụ trung gian thanh toán

trong thời kỳ số
Sự phát triển của
ví điện tử

Đến tháng 10/2020, có 38 Ví điện tử được

cấp phép, trong đó 5 ví lớn nhất chiếm 95%
giao dịch.
Momo – ví điện tử dẫn đầu thị trường với hơn
20 triệu tài khoản người dùng
Giao dịch trên Ví điện tử
Trong Quý 1/2020: có 225,6 triệu giao dịch với 77.700 tỷ VNĐ thực hiện trên Ví
 Triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money (2 năm)
Điều kiện sử dụng
• Số thuê bao di động phải có thời gian kích hoạt và sử dụng liên tục trong
ít nhất 3 tháng liền kề tính đến thời điểm đăng ký mở và sử dụng dịch vụ
• Chỉ được mở 1 tài khoản Mobile Money tại mỗi DN thí điểm
Khách hàng
Phạm vi giao dịch
• Nạp/rút tiền mặt tại các điểm thanh toán, qua ví điện tử/ tài khoản NH
• Thanh toán việc mua hàng hóa, dịch vụ cho Đơn vị chấp nhận thanh
toán bằng tài khoản Mobile-Money
• Chuyển tiền giữa các tài khoản Mobile Money của KH khác trong cùng
hệ thống của DN thực hiện thí điểm, giữa tài khoản Mobile Money của
KH với tài khoản thanh toán của NH hoặc ví điện tử.
• Hạn mức giao dịch không quá 10 triệu đồng/tháng với mỗi tài khoản
Mobile Money

Điều kiện tham gia cung ứng

Có giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian
thanh toán ví điện tử và giấy phép thiết lập mạng viễn
thông công cộng di động mặt đất sử dụng băng tần số vô
Các đơn vị tuyến điện
cung ứng
Các đơn vị tham gia thí điểm
VNPT, Viettel, Mobile phone
Thách thức cho phát triển thanh toán điện tử

01 02 03 04

Thói quen Một bộ phận Vấn đề rủi ro Chưa có

thanh toán người tiêu gian lận trong hướng dẫn chi
bằng tiền mặt dùng Việt vẫn thanh toán tiết cụ thể về
ở Việt Nam chưa bắt kịp những rủi ro
điện tử
rất lớn cùng những tiến bộ cũng như
với tâm lý lo công nghệ phương án xử
sợ lừa đảo và đang diễn ra lý để bảo vệ
rủi ro trong trên toàn cầu người tiêu dùng
quá trình mỗi khi có tranh
thanh toán chấp, phát sinh
gian lận
Thank You
Vietcombank_4.2021