Do czytania Pisma Świętego trzeba być przygotowanym...

(10)

Na wołowej skórze?

Na półce stoi Biblia. Wydana na pięknym, kremowym, cieniutkim papierze.

Wyglądem zachęca, aby do niej zajrzeć.
Niemniej piękna jest Biblia w internecie. Wystarczy połączyć się z adresem
www.biblia.poznan.pl, aby doświadczyć bogactwa słowa Bożego.
A jak wyglądały oryginały Ksiąg biblijnych? Zdecydowanie inaczej.
Powstały przecież 2 - 3 tysiące lat temu.
Archeologowie penetrują Ziemię Świętą wzdłuż i wszerz, szukając śladów z
przeszłości. Niestety, przez wiele dziesięcioleci wśród wykopalisk niewiele było
tzw. materiałów pisanych. Dlaczego? Bo Izraelici (i nie tylko) z reguły używali
bardzo nietrwałych materiałów piśmiennych. Zniszczyła je wilgoć i pleśń.
Przełom w odkryciach archeologicznych dokonał się dopiero po II wojnie
światowej, kiedy w trudno dostępnych grotach skalnych Qumran nad Morzem
Martwym odkryto ogromne ilości zapisanych zwojów, po prostu całą bibliotekę
(1947). Manuskrypty znajdowały się w głębi jaskiń, w glinianych dzbanach z
glinianymi pokrywami, osznurowane i opieczętowane. Suchy, gorący klimat
Qumran i brak dostępu światła sprawiły, że rękopisy przetrwały tysiące lat.

Jak pisano w starożytnym Izraelu? Wyjątkowo trwałym materiałem

piśmiennym jest
kamień
Używały go do pisania prawie wszystkie ludy starożytne. Wszystkie
oprócz... Izraelitów. Archeolodzy znajdują w Izraelu niewiele napisów na
kamieniach; napisów zaś monumentalnych nie odkryli w ogóle.
Z kamienia wycinano podręczne płyty, chyba niewielkie. Na takich
kamiennych tablicach Mojżesz otrzymał od Boga na Synaju tekst Dziesięciorga
Przykazań. Czytamy w Księdze Wyjścia: Mojżesz zszedł z góry z dwiema
tablicami Świadectwa w swym ręku, a tablice były zapisane na obu stronach,
zapisane na jednej i na drugiej stronie. Tablice te były dziełem Bożym, a pismo
na nich było pismem Boga, wyrytym na tablicach (32,15-16).
Badacze starożytności izraelskich przypuszczają, że być może lęk przed
naśladowaniem kamiennych tablic Przymierza, pochodzących od Boga,
powstrzymywał Żydów przed ryciem znaczniejszych tekstów na skałach.
Dlatego inskrypcje kamienne są rzadkością.
Częściej wykorzystywano do pisania specjalne gliniane tabliczki, wypalane
w ogniu, albo po prostu skorupy z rozbitych naczyń, nazywane z grecka
ostraka
Atrament łatwo wsiąkał w tabliczkę, utrwalając słowa na tysiące lat.
Zachowało się wiele ostraków ze starożytności: są na nich krótkie notatki,
transakcje handlowe, pokwitowania, listy czy... ćwiczenia szkolne.
W starożytnej Grecji znany był „ostracyzm” czyli tzw. sąd
skorupkowy, polegający na głosowaniu nad wydaleniem z kraju
 ludzi groźnych dla demokracji, których imiona wypisywano na
ostrakach.
O pisaniu na ostrakach czytamy też w Piśmie Świętym. Bóg mówi do
proroka Ezechiela: Synu człowieczy, weź sobie tabliczkę glinianą, połóż ją przed
sobą i narysuj na niej miasto Jerozolimę... (4,1).
Innym materiałem pisarskim były
drewniane deseczki
i atrament. Znów zajrzyjmy do Pisma Świętego. Do tego samego proroka
Ezechiela Bóg mówi: Synu człowieczy, weź sobie kawałek drewna i napisz na
nim... (37,16).
Kiedy trwała burzliwa dyskusja rodzinna i sąsiedzka nad imieniem dla syna
Elżbiety i Zachariasza, domyślamy się, że pozbawiony mowy Zachariasz
właśnie na drewnianej tabliczce napisał słowa: Jan będzie mu na imię, ponieważ
czytamy w Ewangelii wg św. Łukasza: Zachariasz zażądał tabliczki i napisał
na niej... (1,63).
Nieraz pisano atramentem na drewnianych tabliczkach, a niekiedy
pokrywano je warstwą wosku, a wtedy litery rzeźbiono małym dłutkiem czyli
rylcem. Znów odwołajmy się do Biblii. Czytamy w Księdze proroka Habakuka
polecenie: Zapisz widzenie, na tablicach wyryj, by można je było łatwo odczytać
(2,2).
Choć w starożytności używano do pisania kamieni, ostrak i tabliczek z
drewna, to jednak właściwym materiałem pisarskim był papirus. O nim (i nie
tylko) za tydzień.

ks. Piotr Ostański

Proponuję dwa zdjęcia, zapisane we formacie JPG:

- Dzbany.jpg i podpis: Trzy typowe kształty dzbanów z Qumran

- Ostraka.jpg i podpis: Ostraka z tekstami Ewangelii, tzw. Biblia ubogich

Dziękuję!!!