Professional Documents
Culture Documents
SELAHATTİN KAHRAMAN
Hacettepe Üniversitesi
olarak hazırlanmıştır.
2010
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü'ne,
ONAY
Selahattin KAHRAMAN
ÖZ
i
KKB-GGD ve D-B doğrultulu faylar olmak üzere beş ana grupta incelenmiştir.
Buna göre, kırık sistemlerinin en büyük asal gerilim ekseninin yaklaşık K-G
doğrultulu olan sağ yönlü bir makaslama sistemi içinde gelişmiş olduğu
düşünülmektedir.
ii
Neogene-Quaternary Tectonics of the Region Between Sivrihisar-
Selahattin KAHRAMAN
ABSTRACT
The İnönü-Eskişehir Fault System is one of the most important fault system in
Central Anatolia and is composed of series of NW-SE to WNW-ESE trending
fault zones, extending from Uludağ (Bursa) in the northwest to Sultanhanı in the
southeast. Eskişehir Fault Zone is the western branch of this fault system where
Ilıca, Yeniceoba, Cihanbeyli and Sultanhanı fault zones form the eastern
branches from Sivrihisar to the east. Geological and structural evolution of the
fault system between Sivrihisar (Eskişehir) and Kayakent (Eskişehir) is the main
subject of this research.
The Paleozoic, Mesozoic and Senozoic rock units crop out in the study area and
the surrounding region. These rocks are composed of pre-Miocene basement and
Miocene cover rocks.
iii
The faults affecting the tectonic structure of the region, which is located in the
Sivrihisar-Kayakent segment of the İnönü-Eskişehir Fault System, are group into
five categories as NW-SE; N-S; NNE-SSW, NNW-SSE and E-W according to their
fault strikes.
It is seen that NW- trending faults are the ‘main displacement zone’, NNE-
trending faults are ‘antithetic Riedel shears’ (R2), NNW- trending are ‘synthetic
Riedel shears’ (R1), N-S- trending faults are ‘normal faults’ and E-W- trending are
the reverse faults, when the faults and shear systems are grouped according to
their deformation types. Therefore it is thought that the structures of an area
depveloped in the dextral shear system, under approximately N-S directed
principal stress.
iv
TEŞEKKÜR
Öncelikle beni tez öğrencisi olarak kabul eden, bu konuda çalışmaya yönelten
ve çalışmanın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen, değerli görüş ve
bilgileriyle yönlendiren, değerli tez hocam Prof. Dr. Kadir DİRİK'e (H.Ü., Ankara)
teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim.
MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi’nden Jeo. Yük. Müh. Dr. Ayhan
ILGAR’a, Jeo. Yük. Müh. Dr. Fatma TOKAY BELİNDİR’e, Deprem Araştırma
Genel Müdürlüğünden Jeo. Y. Müh. Vedat ÖZSARAÇ ve Jeo. Y. Müh. Turgay
KURU’ya,
Son olarak, çalışmanın her aşamasında manevi katkıları ve anlayışları ile bana
destek olan eşim ve kızıma,
Teşekkürlerimi sunarım.
Selahattin KAHRAMAN
v
İÇİNDEKİLER DİZİNİ
Sayfa no
ÖZ .................................................................................................................... i
ABSTRACT ............................................................................................................ iii
TEŞEKKÜR ............................................................................................................ v
İÇİNDEKİLER DİZİNİ ............................................................................................. vi
ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................. viii
EKLER DİZİNİ ........................................................................................................ xi
1. GİRİŞ ..................................................................................................... 1
1.1. Çalışmanın Amacı............................................................................... 1
1.2. Çalışma Bölgesinin Tanıtılması........................................................... 1
1.3. Çalışma Yöntemleri............................................................................. 5
1.3.1. Saha Öncesi Büro Çalışmaları ......................................................... 5
1.3.2. Saha Çalışmaları ............................................................................. 5
1.3.3. Büro Değerlendirme ve Tez Yazımı Çalışmaları .............................. 5
1.4. Önceki Çalışmalar............................................................................... 6
2. BÖLGESEL JEOLOJİ .......................................................................... 11
2.1. Bölgesel Stratigrafi ............................................................................ 11
2.2. Bölgesel Tektonik.............................................................................. 11
2.2.1. Paleotektonik dönem ..................................................................... 11
2.2.2. Neotektonik dönem ........................................................................ 12
3. STRATİGRAFİ ..................................................................................... 20
3.1. Temel Kayaçlar ................................................................................. 20
3.1.1. Paleozoyik Şist (Pzş) ..................................................................... 22
3.1.2. Paleozoyik kireçtaşları (Pzk) .......................................................... 26
3.1.3. Derinlik Kayaçları ........................................................................... 28
3.2. Örtü Kayaçları ................................................................................... 30
3.2.1. Senozoyik ...................................................................................... 30
3.2.1.1. Üst Miyosen-Pliyosen Birimleri (Tmg) ......................................... 32
3.2.1.2. Pliyosen Birimleri (Tph) ............................................................... 41
3.2.1.3. Pliyo-Kuvaterner Birimleri (Tpa) .................................................. 41
vi
3.2.2. Kuvaterner ..................................................................................... 46
3.2.2.1. Alüvyon (Qal) .............................................................................. 46
3.2.2.2. Traverten (Qtr) ............................................................................ 47
3.2.2.3. Yamaç Molozu (Qym) ................................................................. 48
4. YAPISAL JEOLOJİ .............................................................................. 50
4.1. Miyosen Öncesi Birimlerde Gözlenen Yapılar ................................... 50
4.2. Miyosen-Kuvaterner Yaşlı Birimlerde Gözlenen Yapılar ................... 50
4.2.1. Tabaka Düzlemleri ve Kıvrımlar ..................................................... 50
4.2.2. Faylar ............................................................................................. 53
4.2.2.1. KB-GD doğrultulu faylar .............................................................. 53
4.2.2.2. K-G doğrultulu faylar ................................................................... 54
4.2.2.3. D-B doğrultulu faylar ................................................................... 59
4.2.2.4. KKD-GGB doğrultulu faylar ......................................................... 60
4.2.2.5. KKB-GGD doğrultulu fay ............................................................. 60
4.2.2.6. Diğer faylar.................................................................................. 61
4.3. Çalışma Alanında Yüzeyleyen Yapıların Yorumu ............................. 63
5. JEOTERMAL SU KAYNAKLARI .......................................................... 65
5.1. Giriş .................................................................................................. 65
5.2. Bölgedeki Sıcak Su Kaynaklarının Tektonizma ile İlişkisi ................. 67
5.2.1. Hamamkarahisar Sahası ............................................................... 67
5.2.2. Gümüşkonak Sahası...................................................................... 69
6. BÖLGENİN DEPREMSELLİĞİ ............................................................ 70
7. SONUÇLAR ......................................................................................... 72
KAYNAKLAR DİZİNİ ................................................................................ 74
EKLER ..................................................................................................... 81
vii
ŞEKİLLER DİZİNİ
Sayfa no
Şekil 1. 1. Çalışma alanının yer bulduru haritası. ................................................... 3
Şekil 1. 2. Çalışma Alanı ve yakın çevresini gösterir uydu görüntüsü .................... 4
Şekil 2. 1. Çalışma Alanı ve yakın çevresini gösterir jeoloji haritası (1:500.000
ölçekli (Ankara paftası) Türkiye Jeoloji Haritası MTA Gen. Md.’lüğü
2002’den alınmıştır). ......................................................................... 14
Şekil 2. 2. Türkiye ve çevresinin ana neotektonik bölgelerini ve ilişkili yapıları
gösteren harita. Renk kodları kendine ait deformasyon türünü ve
buna bağlı olarak ortaya çıkan sedimanter havza tipini temsil eden
ana tektonik bölgeleri göstermektedir. (Koçyiğit ve Özacar (2003),
Woolside vd. (2002), Zitter vd. (2005); Çiftçi (2007)’den değiştirilerek
alınmıştır). ......................................................................................... 15
Şekil 2. 3. Orta Anadolu ve çevresinin tektonik haritası (Dirik ve Erol, 2003; Dirik,
2001; Dirik ve Göncüoğlu, 1996; Göncüoğlu vd., 1996; Koçyiğit ve
Özacar, 2003’ten ve Özsayın, 2007’den alınmıştır). ......................... 18
Şekil 3. 1. Çalışma alanına ait genelleştirilmiş stratigrafik kesit ............................ 21
Şekil 3. 2. Çakış Tepe’deki (Dutlu köyü ve Kadıncık Köyü arası) (J27 a2 paftası)
Palezoyik şistler (Pzş) ve kuvarsit (Q) görünümü (doğudan bakış)... 23
Şekil 3. 3. Çaleteği Mevkii, şistler (Pzş) ve kristalize kireçtaşı (Pzk) ara seviyeleri
(güneyden bakış) .............................................................................. 23
Şekil 3. 4. Çakışık Tepe (J27 a2) 500 m GB’sı, kuvarsitlerin görünümü (doğudan
bakış). ............................................................................................... 25
Şekil 3. 5. Şist (Pzş) ve kuvarsit (Q) merceklerinden görünüm (Çakışık Tepe 500
m GB’sı, J27 a2) (güneydoğudan bakış) .......................................... 25
Şekil 3. 6. Şistler (Pzş) arasındaki süt beyaz renkli kuvarsitlerden bir görünüm
(Şelbelik Sırtı, J27 b4), (güneyden bakış). ........................................ 26
Şekil 3. 7. Arayıt Yükselimi’nin batı ucundan Paleozoyik kireçtaşı (Pzk), Paleozoyik
şist (Pzş) ve Granodiyoritin (Gr) uydu görüntüsü (Bakış GD’ya). ...... 27
Şekil 3. 8. Kayakent güneyi Hasanbaba Tepe (J27 b4), Paleozoyik kristalize
kireçtaşıları (Pzk) genel görünümü, kristalize kireçtaşı (Pzk)
Pliyokuvaterner çamurtaşı, konglomera (Tpa) dokanağı (güneyden
viii
bakış). ............................................................................................... 27
Şekil 3. 9. Kadıncık köyü ve granodiyoritlerin genel görünümü (bakış yönü GB’ya).
.......................................................................................................... 31
Şekil 3. 10. Kadıncık köyü kuzeyi küçük tepe’deki granodiyoritleri kesen aplit ve
pegmatit dayklarından görüntüler (batı’ya bakış). ............................. 31
Şekil 3. 11. (a) J 27 a2, Kadıncık Köyü-Hörmetli Pınarı güneyi, granodiyorit (γ)-
Pliyo-Kuvaterner (Tpa) dokanağı. (b) J 27 a2, Kadıncık Köyü,
granodiyorit-Pliyo-Kuvaterner (Tpa) dokanağı (B’dan D’ya bakış). (c)
J27 a2 Kadıncık Köyü yaklaşık 2,5 km güneyi, granodiyorit (γ)-
Paleozoyik kireçtaşı (Pzk) dokanağı (KB’dan GD’ya bakış). (d) J27 a2
Kadıncık Köyü yaklaşık 2,5 km güneyi, Evliyadağ Tepe KD’su,
granodiyorit(γ)-Paleozoyik kireçtaşı(Pzk) dokanağı (bakış yönü
GD’ya). ............................................................................................. 32
Şekil 3. 12. Gümüşkonak doğusunda yapılan EG-1 sıcak su kuyusuna ait log .... 34
Şekil 3. 13. Üçtepe (J27 b1), alacalı kil-marn-kireçtaşı ardalanması. Jips ara
seviyeli (bakış yönü GB’ya). ............................................................. 35
Şekil 3. 14. Alıçlıburun Tepe (J27 b1), alacalı kil-marn-kireçtaşı ardalanması. Jips
ara seviyeli (bakış yönü KB’ya). ........................................................ 35
Şekil 3. 15. Osmandayı Tepe (J27 b1), beyaz renkli kil-marn-kireçtaşı
ardalanması. Jips araseviyeli (bakış yönü KB’ya). ............................ 36
Şekil 3. 16. Obruk Tepe (J27 b1), beyaz renkli kil-marn-kireçtaşı ardalanması. Jips
araseviyeli (bakış yönü KB’ya). ......................................................... 36
Şekil 3. 17. Çardaközü Köyü yaklaşık 1,5 km GD’su (J27 b1), kireçtaşı-killi
kireçtaşı-marn ve yeşil renkli kil (bakış yönü G’e). ............................ 38
Şekil 3. 18. Gecek Köyü’nün yaklaşık 1 km KD’su (J27 b1), Üst Miyosen-Pliyosen
kireçtaşlarından bir görünüm (bakış yönü GB’ya). ............................ 38
Şekil 3. 19. Ayvalı Köyü doğusu Çakmakçı Sırtı (J27 b4), Üst Miyosen Pliyosen
fosilli kireçtaşlarından bir görünüm. .................................................. 40
Şekil 3. 20. Bedil Köyü yaklaşık 500 m GB’sı (J27 b4), Üst Miyosen-Pliyosen
birimlerinden bir görünüş (kireçtaşı (çörtlü)-killi kireçtaşı-marn ve yeşil
renkli kil), (bakış yönü KB’ya). .......................................................... 40
Şekil 3. 21. Uzungüney Tepe (J27 b1), kireçtaşlarından görünüm. (bakış yönü
ix
GD’ya). ............................................................................................. 43
Şekil 3. 22. (a) J27 b4 paftası güneybatı ucu, Acıpayam Ağılı Mevkii, Pliyo-
Kuvaterner (Tpa)-Paleozoyik kireçtaşı (Pzk) dokanağı genel görünüş
(bakış yönü GB’ya). (b) J27 b4, Hasanbaba Tepe 1 km güneyi, Pliyo-
Kuvaterner birimi (Tpa) genel görünüşü (bakış yönü GB’ya). ........... 43
Şekil 3. 23. Ankara J27 a2, Dutlu-Esiyazır Köyleri arasında kalan alanda, Pliyo-
Kuvaterner (Tpa) birimi genel görünüşü (bakış yönü G’ye).. ............ 44
Şekil 3. 24. Ankara J27 a2, Koçaş Köyü’nün yaklaşık 2 km güneyi, Pliyo-
Kuvaterner içindeki konglomera ve kumtaşı seviyeleri (bakış yönü
B’ya). ................................................................................................ 45
Şekil 3. 25. Gümüşkonak beldesi Değirmen önü mevkiindeki sıcak su kaynağı ve
travertenden (Qtr) görünüm. ............................................................. 48
Şekil 3. 26. Arayıt Dağı’ndan kuzeye doğru genel bir bakış (Yamaç Molozu (Qym),
Pliyo-Kuvaterner (Tpa) Üst Miyosen-Pliyosen Birimleri (Tmg) ve
Paleozoyik kireçtaşı (Pzk)). .............................................................. 49
Şekil 3. 27. Yaslıardıç Tepe’den güneye doğru (Arayıt dağı’na) bir bakış (Yamaç
Molozu (Qym), Pliyo-Kuvaterner (Tpa) Üst Miyosen-Pliyosen Birimleri
(Tmg), Paleozoyik kireçtaşı (Pzk) ve Paleozoyik Şist (Pzş)). ............ 49
Şekil 4. 1. İnceleme alanındaki şistlerden bir görünüm (Dutlu-Kadıncık civarı) .... 51
Şekil 4. 2. Granodiyoritler içinde gelişen ve 180o-200o gidişli eklemlerin Koçaş
güneyinden görünümü (Koçaş baraj gölü, bakış güneye) ................. 51
Şekil 4. 3. Kocaş’ın güneyinde yer alan granodiyorit kütlesi uydu görüntüsü (a)
üzerinde gelişen eklemli yapı ve dayklar (b) (bakış güneye. ............. 52
Şekil 4. 4. Anadolu’nun ana tektonik bölgelerini gösteren harita ve İnönü-Eskişehir
Fay Sisteminin genel gidişini gösteren harita. EFZ: Eskişehir fay zonu,
IFZ: Ilıca fay zonu, YFZ: Yeniceoba fay zonu, CFZ: Cihanbeyli fay
zonu. ................................................................................................. 55
Şekil 4. 5. Çalışma alanının kuzeyinin morfotektonik özelliklerini gösteren harita. 56
Şekil 4. 6. Çalışma alanındaki fayları gösteren uydu görüntüsü (Bakış B’ya). ...... 57
Şekil 4. 7. Çalışma alanının GD’sundaki fayları gösteren uydu görüntüsü (Bakış
Kuzeye) ............................................................................................ 57
Şekil 4. 8. Taşdöğen Fayı (TdF)’na (a) kuzeybatıdan bakış, (b) güneybatıdan bakış
x
lokasyon koordinatı; y: 04 00 050 / x: 43 51 600). ............................ 58
Şekil 4. 9. Kurudağ Fayı Zonu (KdFZ); (a) Fayın genişliği (b) Fayın yakından
görünümü, (c) ikincil kalsit (aragonit) dolguları, (d) Fay breşi. .......... 62
Şekil 4. 10. Basit makaslama sonucu meydana gelen yapılar (Harding, 1974;
Bartlett et al., 1981; Hancock, 1985) ve çalışma alanındaki kırık
sistemlerini gösteren basitleştirilmiş harita. ....................................... 64
Şekil 5. 1. İdeal jeotermal sistemin şematik gösterimi .......................................... 66
Şekil 5. 2. Genç magmatik sokulumlar tarafindan etkilenen hidrotermal taşınım
sisteminin şeması ............................................................................. 66
Şekil 5. 3. Genç magmatik sokulumların etkisi altında olmayan, fay kontrollü,
meteorik su sirkülasyonuna bağlı hidrotermal taşınım sistemi. ......... 68
Şekil 5. 4. Hamamkarahisar kaynağında bir görünüm. ......................................... 68
Şekil 5. 5. Gümüşkonak Hamam mevkiindeki kaynak gurubunun birtanesinden bir
görünüm. .......................................................................................... 69
Şekil 6. 1. Çalışma alanı ve civarındaki tarihsel depremleri gösterir harita. .......... 71
EKLER DİZİNİ
Sayfa no
Ek 1. İnceleme alanı ve çevresinin jeoloji haritası……………………………….………82
Ek 2. İnceleme alanına ait jeolojik kesitler…………………………………………....83
Ek-3. İnceleme alanı ve çevresinin tektonik haritası...……….…………………………84
ÖZGEÇMİŞ
xi
1. GİRİŞ
1
Gecek, Beyyayla, Atlas, Kavacık, Kuzören, Karacaören, Çaykoz, Mercan, Ayvalı,
Bedil, Hamamkarahisar, Kocaş, Kadıncık, Dutlu, Çardaközü, Yazır, Sadıkbağı ve
Dinek köyleri de inceleme alanı içinde yer alan diğer yerleşim yerleridir.
Yükseklik farkının 1819 m ile 800 m arasında değiştiği inceleme alanı içindeki en
önemli yükseltiyi bölgenin güneyinde bulunan Arayıt Dağı (1819 m), Hacıçalı Tepe
(1674 m), Andikini Tepe (1660 m), Çelenkkayası Tepe (1647 m), Karadağ Tepe
(1500 m), Hasanbaba Tepe (1448 m), Yiğitleryatağı Tepe (1289 m), Doruk Tepe
(1268 m), Tembel Tepe (1092 m), Haydardoruğu Tepe (1017 m), bölgedeki diğer
önemli yükseltilerdir (Ek–1). Yazır Köyü ve çevresi ise inceleme alanı sınırları
içindeki en düşük topografyayı sunmaktadır.
2
Şekil 1. 1. Çalışma alanının yer bulduru haritası.
3
Şekil 1. 2. Çalışma Alanı ve yakın çevresini gösterir uydu görüntüsü.
4
1.3. Çalışma Yöntemleri
2008-2009 yılları kış aylarında, çalışma alanı ve yakın çevresi ile ilgili literatür
taraması yapılarak bölge hakkında değişik görüş ve değerlendirmeler tespit
edilmiş ve eksik olan çalışma, uygulama ve yöntemler saptanmıştır. Yine bu
aşamada MTA Genel Müdürlüğü'nden temin edilen, çalışma alanımızı kapsayan
1/30.000 ölçekli hava fotoğrafları yardımıyla, bölge hakkında ön bilgi edinilmiş ve
bölgedeki ana yapısal unsurların belirlenmesine çalışılmıştır. Ayrıca arazi
çalışmalarında kolaylık sağlamak amacıyla Google Earth’ten elde edilen
görüntüler üzerindeki çizgisellikler belirlenerek hedeflenen arazi çalışmalarının
yapılacağı kritik bölgeler tespit edilmiştir.
Saha çalışmalarına 2008-2009 yılları yaz aylarında devam edilmiş olup toplam
yaklaşık 5 aylık arazi çalışmasını kapsamıştır. Çalışmalar sırasında bölgenin
1/30.000 ölçekli hava fotoğrafları ve 1/25.000 ölçekli topografik haritalarından
faydalanılmıştır. Ayrıca çalışma bölgesinin stratigrafisi, birimler arasındaki ilişkiler
ve mevcut kuyu logları incelenerek, tespit edilen kritik bölgelerin ayrıntılı tektoniği
haritaya işlenmiştir.
5
sonuçta tez yazımı gerçekleştirilmiştir.
İnceleme alanı ve çevresinde değişik amaçlı yapılan birçok çalışma mevcut olup
bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir;
6
varlığı, Neojen volkanizması ve sıcak su kaynakları ile meydana gelen depremlerin
(örn: 1974 Yenimehmetli depremi) bu fayların bir bölümünün halen aktif olduğunu
kanıtladığına değinmişlerdir.
Umut ve diğerleri (1991), İnceleme sahasını da içine alan geniş bir alanda
yaptıkları çalışmalarında, bölgeyi oluşturan en alt birimin şistler olduğunu
belirtmişlerdir.
7
yaşlı kristalize kireçtaşı ve mikaşist; senozoyik yaşlı linyit arakatkılı kil, kumtaşı,
kireçtaşı ve marn ardalanması (Tersiyer) ile yamaç döküntüsü ve alüvyon
(Kuvaterner) bulunduğunu belirmişlerdir.
Tokay (2001), Yüksek mühendislik tez çalışmasında Eskişehir fay zonunun İnönü-
Dodurga segmentinin yaklaşık BKB-DGD doğrultusunda uzanan normal faylanma
karakterinde olduğunu ve KB-GD doğrultulu sağ yanal atımlı fayların bu fayla
kesilip havzayı güneyden sınırladığını belirtmektedir. İnönü–Dodurga fay
segmentinin Geç Miyosen’den bu zamana kadar aktif olduğununun
düşünüldüğünü ileri sürmüştür.
Ocakoğlu (2007), Anadolu plakası içindeki ana aktif yapılardan biri olan Eskişehir
Fay Zonu (EFZ)’nun, Eskişehir civarında, Alpu ve Bozüyük arasındaki 100 km’lik
bir bölümünde incelemelerde bulunmuştur. Morfotektonik gözlemler ile çalışma
8
alanı boyunca Eskşehir Fay Zonu (EFZ)’nun BKB yönünde 15 km genişliğinde bir
zon olarak uzandığını ve 5-25 km uzunluğundaki yaklaşık 21 fay seğmentinden
oluştuğunu belirtmiştir.
Akıl (2008), Çalışma alanında yer alan Yeniceoba fay zonu, Yeniceoba ovasının
güney kenarından başlayarak kuzeybatıya doğru Günyüzü kasabasına kadar
devam ettiğini, bu zonun, KB-GD doğrultulu genelde kuzeye eğimli faylardan
oluştuğunu ve hem temel hem de örtü birimlerini kestiğinden bahsetmektedir.
Yeniceoba fay zonu üzerinde meydana gelen deformasyonları tespit etmek için
segmentler halinde incelemiş. Yeniceoba fay zonundan alınan fay-kayma
verilerinin kinematik analizleri sonucunda fay zonunun üç evreli bir deformasyon
geçirdiği ortaya koymuştur. Yeniceoba fay zonunun, ilk deformasyon evresinde,
Orta-Geç Miyosen döneminde KKB-GGD doğrultulu sıkışmaya bağlı olarak sağ
yanal karekterde olduğunuda ortaya koymuştur. Fay zonunun birinci sıkışma
evresinin ardından çalışma alanında alt-orta Pliyosen döneminde kısa süreli KKD-
GGB doğrultulu ikinci bir sıkışma evresi saptanmış. Yeniceoba fay zonunun son
deformasyon evresinde ise Geç Pliyosen’de KD-GB açılmaya bağlı olarak normal
9
fay karekterli olarak çalıştığını tespit etmiştir.
10
2. BÖLGESEL JEOLOJİ
11
Dercourt,1993) Gondwana kıtasının kuzeyi Pasifik türü aktif bir kenar olarak kabul
edilirken, Tetis tabanın kuzeyden bu kıtanın altına dalarak sürekli bir şekilde yay
adalarının kıtadan kopmasıyla aralarında Neotetis okyanusları (İntra Pontid,
Vardar, İzmir-Ankara-Erzincan ve İç Toros okyanusları) oluşmuştur. Geç Kretase-
Eosen aralığında olan Neo-Tetis Okyanusunun kuzey kesimi Sakarya kıtacığı
altına dalarak, bölgenin temel jeolojisi ve tektoniği oluşmuş ve bugünkü konumunu
kazanmıştır (Şengör, 1979, Şengör ve Yılmaz, 1981).
İki kıta arasında, Tetis okyanusunun içinde yer alan ve Gondwana kuzeyinde
riftleşme sonucu oluşan kıtacıklar (Rodop-Pontid, Sakarya kıtası ve Anatolid) iki
büyük kıta arasındaki yakınsama ile aralarındaki Tetis okyanusları kapanmış ve bu
kenetlenme sonucu Alp-Himalaya orojenik kuşağı ve orta kesiminde yerleşen
tektonik birimlerden Anadolu plakası oluşmuştur.
1-Ege-Kıbrıs yayı
12
3-Sol yönlü Doğu Anadolu Fay Zonu
2- Isparta üçgeninden kabaca K-G yönlü bir hattın batısında kalan bölge Batı
Anadolu genişleme bölgesidir. Bu bölge K-G yönlü gerilme etkisi altındadır.
3- İki bölge arasında ise Orta Anadolu ovalar bölgesi yer alır. Bu bölge kuzeyde
KAFS güneydoğuda DAFS ile sınırlı ve Karlıova ekleminin batısında kalan
bölgedir. Oblik faylarla sınırlı gerilme kökenli havzalardan oluşur. Ege graben
sisteminin doğuya doğru gittikçe zayıflayan bir devamıdır. Bunlar en geniş
anlamda Türkiye’nin Neotektonik bölgeleridir.
13
Şekil 2. 1. Çalışma Alanı ve yakın çevresini gösterir jeoloji haritası (1:500.000 ölçekli (Ankara paftası) Türkiye Jeoloji
Haritası MTA Gen. Md.’lüğü 2002’den alınmıştır).
14
Şekil 2. 2. Türkiye ve çevresinin ana neotektonik bölgelerini ve ilişkili yapıları gösteren harita. Renk kodları kendine ait
deformasyon türünü ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sedimanter havza tipini temsil eden ana tektonik
bölgeleri göstermektedir. (Koçyiğit ve Özacar (2003), Woolside vd. (2002), Zitter vd. (2005); Çiftçi (2007)’den
değiştirilerek alınmıştır).
15
Batı Anadolu genişleme bölgesinin doğu sınırı kama şekillidir. Batı Anadolu’da D-B
ve BKB-DGD gidişli riftler ve ilişkin faylar egemen yapılardır. Genişleme rejimi aynı
zamanda Marmara ve Kuzey Ege bölgesinde üç kola ayrılan KAFS’yi de etkiler.
16
İnönü-Eskişehir Fay Sistemi (İEFS)
17
Cihanbeyli fay zonlarıdır (Koçyiğit, 1991, 2005; Çemen vd., 1999; Dirik ve Erol,
2003; Dirik vd., 2005) (Şekil 2.3). Bu fay zonları Cihanbeyli’nin güneydoğusunda
Dirik ve Erol (2003) tarafından tanımlanan Altınekin fay zonuyla kesişmektedir.
Cihanbeyli ile Sultanhanı arasında KB-GD gidişli birbirine paralel faylar ise
Özsayın ve Dirik (2005) tarafından Sultanhanı Fay Zonu olarak adlandırılmıştır.
Tersakan Gölü’nün batısından başlayıp Sultanhanı ilçesinin güneydoğusuna kadar
devam eden bu zon yüzeyde belirgin bir fay morfolojisi sergilememektedir.
Şekil 2. 3. Orta Anadolu ve çevresinin tektonik haritası (Dirik ve Erol, 2003; Dirik,
2001; Dirik ve Göncüoğlu, 1996; Göncüoğlu vd., 1996; Koçyiğit ve
Özacar, 2003’ten ve Özsayın, 2007’den alınmıştır).
18
ve diğ., (2005) Trakya-Eskişehir fay zonu üzerinde gelişen havzalar olarak
göstermişlerdir. Bu hat birçok araştırmacı tarafından Eskişehir fay zonu olarak
bilinmektedir. Birkaç fay zonundan oluştuğu için Eskişehir-Sultanhanı fay sistemi
olarak adlandırılan bu yapı, Tuz gölünün güneyinde Sultanhanı civarından itibaren
gözlenir (Dirik ve Erol, 2000). KB yönünde Cihanbeyli-Günyüzü ve Eskişehir’e
kadar uzanarak muhtemelen Eskişehir fay zonu ile birleşir. Bu zon ilk olarak
Koçyiğit (1991) tarafından Haymana güney batısında Ilıca Fay Zonu olarak
adlandırılmıştır. Yaklaşık KB-GD doğrultulu olan fay zonu, Yeniceoba ovasının
kuzey kenarına kadar izlenmekte olup, Ilıcaözü vadisinin çizgisel yapısı ve sıcak
su kaynakları bu fay zonu boyunca gözlenen önemli özelliklerdendir. Yeniceoba ve
Cihanbeyli fay zonları ilk olarak Çemen ve diğ. (1999) tarafından adlandırılmıştır.
KB-GD doğrultulu fay zonları, birbirlerine paralel-yarı paralel, yüksek açılı normal
fay bileşenli sağ-yanal doğrultu atımlı faylardır. Fay zonu boyunca temele ait
birimlerde dahil olmak üzere yaşlı birimler Miyosen-Pliyosen yaşlı çökellerle yan
yana gelmiştir (Dirik ve Erol, 2000). Maastrihtiyen'de geliştiği düşünülen Eskişehir-
Sultanhanı fay sistemi, Miyosen'de bölgedeki havzaların gelişimini kontrol etmiştir.
Bu çalışmaların dışında Yaltırak (2002), Eskişehir-Tuz gölü arasında yer alan KB-
GD doğrultulu söz konusu fayların devamı tek bir zona ait sağ yanal bir doğrultu
atımlı fay zonu olduğunu öne sürmüştür. Yaltırak (2002), Trakya-Eskişehir fayı adı
verdikleri bu fay zonunun, Kuzey Anadolu fayı tarafından Marmara bölgesinde üç
yerden kesildiğini ve fay zonunun doğrultu atımlı işlevini yitirdiğini, artık KAF ile
ilişkili bir normal fay zonuna dönüşerek faaliyeti sürdürdüğünü belirtmişlerdir. Bu
fay zonunun üzerindeki genç havzalarda yer alan DSİ kuyularında, 1999
depremleri öncesi ve sonrası ölçülen değişimleri, KAF etkisinin fay zonu üzerinde
yarattığı deformasyona bağlamıştır (Yaltırak ve diğ., 2005).
19
3. STRATİGRAFİ
Bu çalışma kapsamında bölgede yer alan birimler temel kayaçlar ve örtü birimleri
olmak üzere iki ana grup altında incelenmiştir. Temel kayaçların en yaşlı birimi
Paleozoyik yaşlı kristalize kireçtaşı ve mikaşist-kuvarsit, kalsit oluşturur. Bu
birimlerle geçişli olan Paleozoyik yaşlı kristalize kireçtaşı ve dolomitik kireçtaşları
daha üstte yer alır. Paleozoyik yaşlı birimleri Mesozoyik yaşlı granodiyorit, granit
türünden derinlik kayaçları keser. Temel birimlerin üzerinde uyumsuzlukla Neojen
ve Kuvaterner yaşlı çökellerden oluşan örtü kayaçları yer alır. Neojen, yer yer
jipsli, yer yer de turbalı seviyeler içeren, kabaca kil, marn ve kireçtaşlarından
oluşan Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı birimler ve açık kahve, kırmızımsı kahverengi,
kırmızımsı renkli çamurtaşı, kumtaşı ve konglomeralardan oluşan Pliyo-Kuvaterner
birimleri ile temsil olunur. İstifin en üstünde ise Kuvaterner yaşlı traverten, yamaç
molozu ve alüvyonlar yer alır (Şekil 3.1).
Paleozoyik yaşlı birimler çalışma alanının temelini oluşturur (Şekil 3.1). İlk defa
Romieeux (1942) tarafından yapılan 1/100 000 ölçekli bölge haritasında
metamorfik masif olarak tanımlanmıştır. Çalışma alanında gri, kahverenkli,
mikaşist, kuvars-kalkşist-mikaşist, kalkşist-mikaşist, kuvarsşist ve diğer şistler ile
bunlar arasında ara seviyeler şeklinde yeralan kristalize kireçtaşları ve kuvarsitler
ve ayrıca gri, açık gri, beyaz ve siyah renkli, ince-orta kalın katmanlı, kristalize, yer
yer de dolomitik kireçtaşlarından oluşan birimlerle temsil olunur. Weingart (1954),
Eskişehir batısına kadar yaygın bir alanda gözlemlediği bu masifi oluşturan şist ve
mermerlere Permo-Karbonifer yaşını vermiştir. Erol (1955), çalışmasında
metamorfik masifin içindeki ince mermer dilimlerinin daha kalın tabakalı açık renkli
mermerlerden metamorfizma derecesine göre ayrılması gerektiğini söylemiştir.
Erdinç (1978) ise metamorfik masifi ayrıntılı haritalamış ve özellikle mermerlerin
metamorfik istifle ilişkisinin tektonik olmadığını birbütün olduğunu ileri sürerek KB-
GD doğrultulu Sivrihisar yükseliminde yüzeylenen masifin metamorfizma
derecesini kuzeyden güneye doğru arttığını ifade etmiştir.
20
Şekil 3. 1. Çalışma alanına ait genelleştirilmiş stratigrafik kesit.
21
3.1.1. Paleozoyik Şist (Pzş)
Çalışma alanında gri, yeşil, kahverenkli, mikaşist, kuvars mikaşist, kuvars şist,
kalkşist ve diğer şistler ile bunlar arasında ara seviyeler şeklinde yer alan kristalize
kireçtaşları ve kuvarsitlerle temsil olunur.
22
Şekil 3. 2. Çakış Tepe’deki (Dutlu köyü ve Kadıncık Köyü arası) (J27 a2 paftası)
Palezoyik şistler (Pzş) ve kuvarsit (Q) görünümü (doğudan bakış).
Şekil 3. 3. Çaleteği Mevkii, şistler (Pzş) ve kristalize kireçtaşı (Pzk) ara seviyeleri
(güneyden bakış).
23
Kuvarsitler Ankara J27 a2 paftasında ve Ankara J27 b4 paftasında haritalanmıştır.
Özellikle Ankara J27 a2 paftasında morfolojik olarak yaklaşık K-G doğrultulu
olarak ve yer yer kesintilere uğrayarak uzanırlar. Tabaka doğrultuları içinde
bulundukları şistlerin tabaka ve şistozite doğrultuları ile uyumludur. Özellikle
Harmankaya Sırtları’nda mercekleşmeler göstermektedirler. Sertliklerinin fazlalığı
ve dayanıklılıkları nedeniyle morfolojik olarak çıkıntılar oluştururlar. Kuvarsitler,
kırıklı, çatlaklı olup camsı, gri, pembemsi ve süt beyaz renkler sunarlar. Atmosferik
etkilere maruz kalan dış yüzeylerinde ve çatlaklarında oksidasyon nedeniyle
pembemsi, kahverengimsi bir renk gözlenmektedir. Çoğu yerde şistler arasında
ince-orta kalınlıklı tabaka ve mercekler şeklinde gözlenirler (Şekil 3. 4, Şekil 3. 5
ve Şekil 3. 6).
Metamorfik şistlerin alt sınırı görülmemektedir. Üst sınırında ise tedrici geçişlerle
birlikte kristalize kireçtaşları izlenmektedir.
24
Şekil 3. 4. Çakışık Tepe (J27 a2) 500 m GB’sı, kuvarsitlerin görünümü (doğudan
bakış).
Şekil 3. 5. Şist (Pzş) ve kuvarsit (Q) merceklerinden görünüm (Çakışık Tepe 500
m GB’sı, J27 a2) (güneydoğudan bakış).
25
Şekil 3. 6. Şistler (Pzş) arasındaki süt beyaz renkli kuvarsitlerden bir görünüm
(Şelbelik Sırtı, J27 b4), (güneyden bakış).
Birim Erişen (1974)’in metamorfik şistler başlığı ile verdiği birimlerle ve Kertek
formasyonu ve onun kristalize kireçtaşı üyesi ile deneştirilebilir (Umut ve diğ.,
1991).
Kavacık ve Gümüşkonak arasındaki Kurudağ Tepe’de, siyah, gri, koyu gri renkli,
kristalize kireçtaşları arasında yer yer siyah renkli dolomitik kireçtaşları görülür.
Kavacık-Kuzören arasında kalan bölgede (Çomardağ civarı ve Şelbelik Sırtı
güneyi) gri, açık gri, kirli beyaz renkli, orta-kalın katmanlı kristalize kireçtaşları,
Kayakent (Holanta) güneyindeki Ardıçburnu Tepe ve Arayıt (Eryiğit) Dağı’nda ise
gri, açık gri ve beyaz renkli, ince-kalın katmanlı kristalize kireçtaşları şeklinde
izlenir (Şekil 3. 7 ve Şekil 3. 8). Andıkini Tepe çevrelerindeki kristalize kireçtaşları
ise genellikle beyaz, koyu gri renklerde olup şistozite gösterirler.
26
Şekil 3. 7. Arayıt Yükselimi’nin batı ucundan Paleozoyik kireçtaşı (Pzk), Paleozoyik
şist (Pzş) ve Granodiyoritin (Gr) uydu görüntüsü (Bakış GD’ya).
27
Pek çok yerde çok iyi tabakalanma gösteren birim kırıklı, çatlaklı bir yapı sunar.
Kırık ve çatlaklı yapısı sonucu gelişen ikincil gözenekliliğe sahiptir. Yer yer erime
boşlukları gözlenmektedir. Birim içinde, Kayakent güneyinde İningediği Mevkii’nde
birkaç mağara oluşumu söz konusudur.
Birim Paleozoyik şistler üzerinde ve onunla düşey geçişlidir. Bu geçiş açık olarak
Arayıt (Eryiğit) Dağı kuzeyinde, Kuzören doğusunda, Andıkini Tepe, Yiğitleryatağı
ve Çal Tepe civarında izlenir. Şistler kristalize kireçtaşı ara seviyelerinden sonra
tamamen kireçtaşlarına geçer. Alt sınırında metamorfik şistlerle tedrici geçişli olan
kristalize kireçtaşlarının üst sınırında uyumsuz olarak Neojen ve daha genç yaşlı
birimler yer alır. Genel olarak Neojen çökelleri ile örtülü olan birim Kayakent
güneyinde yamaç molozları tarafından örtülmüştür.
Şistler üzerinde ve onunla düşey geçişli olan birim olasılıkla Paleozoyik yaşlıdır.
Erişen (1974) Afyon bölgesi ile gerek stratigrafik pozisyon gerekse litolojik
benzerlikler sunması nedeniyle söz konusu kristalize kireçtaşlarının Permo-
Karbon, kısmen de Mesozoyik yaşlı olabileceğini belirtmiştir.
Birim Erişen (1974)’in kristalize kalkerler başlığı ile verdiği birimlerle ve Umut ve
diğerleri (1991)’nin Eryiğit formasyonu ile deneştirilebilir.
Granodiyorit (γ)
28
kuvars, az miktarda mikroklin, ortoklas, biyotit ve hornblend içermektedirler. İkincil
mineral olarak epidot ve tali mineral olarak da titan saptanmaktadır. İri feldispat
fenokristalleri taneli bir yapı içerisinde çok egemen ve biyotitler yeryer yaklaşık 4
cm uzunluk ve 0,7-1 cm genişlikte yapraklar halinde yaygındır.
29
Bol eklemli olan birimin genel çatlak doğrultusu KB-GD ve KD-GB şeklindedir. Pek
çok yerde, aplit ve pegmatit daykları tarafından farklı doğrultularda kesilmişlerdir.
Aplit ve pegmatitlerin çevre kayası ile olan sınırları net ve keskindir. Hem çevre
kayacı hem de birbirlerini değişik doğrultularda keserler. Aplit ve pegmatitler çevre
kayaca göre daha dayanıklıdırlar. Ayrışmaya karşı olan bu dayanıklılıkları pek çok
yerde çevre kayaç içinde ayrışma sonrası çıkıntı şeklinde kalmalarına yol açmıştır.
Aplit ve pegmatitlerdeki ayrışma da göreceli olarak birbirinden farklılık gösterir.
Bazı yerlerde pegmatitlerde kısmen ayrışma görülmesine karşın, aplitlerde
ayrışma yoktur (Şekil 3.10).
Sivrihisar plütonu için değişik araştırıcılar tarafından farklı yaşlar verilmiştir. Zirkon
minerallerine göre Gautier (1984) 90.8±2.14 milyon yıl yaşını verirken, Sherlock ve
40
diğ. (1999), Ar-39Ar izotoplarında yaptıkları yaşlandırma ile sokulumun 53±3
milyon yıl (Eosen) yaşında olduğunu belirtmişlerdir (Şekil 3.11).
3.2.1. Senozoyik
30
Şekil 3. 9. Kadıncık köyü ve granodiyoritlerin genel görünümü (bakış yönü GB’ya).
Şekil 3. 10. Kadıncık köyü kuzeyi küçük tepe’deki granodiyoritleri kesen aplit ve
pegmatit dayklarından görüntüler (batı’ya bakış).
31
Şekil 3. 11. (a) J 27 a2, Kadıncık Köyü-Hörmetli Pınarı güneyi, granodiyorit (γ)-
Pliyo-Kuvaterner (Tpa) dokanağı. (b) J 27 a2, Kadıncık Köyü,
granodiyorit-Pliyo-Kuvaterner (Tpa) dokanağı (B’dan D’ya bakış). (c)
J27 a2 Kadıncık Köyü yaklaşık 2,5 km güneyi, granodiyorit (γ)-
Paleozoyik kireçtaşı (Pzk) dokanağı (KB’dan GD’ya bakış). (d) J27 a2
Kadıncık Köyü yaklaşık 2,5 km güneyi, Evliyadağ Tepe KD’su,
granodiyorit(γ)-Paleozoyik kireçtaşı(Pzk) dokanağı (bakış yönü
GD’ya).
Birim; tabanda, gri, sarı, kahverengi çakıllar, kuvars, şist, kökenli yer yer kil bantlı
konglomera ile başlar üste doğru, beyaz, gri renkli, marn, kireçtaşı, yeşil,
kahverengi, sarı renkli (alacalı) kil, marn, silttaşı (az), killi kireçtaşı, jips ara katkılı;
beyaz, gri, bej, krem renkli, ince-orta-kalın tabakalı kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı, killi
kireçtaşı, beyaz, yeşilimsi beyaz renkli marn ve yeşil renkli yer yer turba ara katkılı
32
killer ile devam eder (Şekil 3. 12).
33
Şekil 3. 12. Gümüşkonak doğusunda yapılan EG-1 sıcak su kuyusuna ait log.
34
Şekil 3. 13. Üçtepe (J27 b1), alacalı kil-marn-kireçtaşı ardalanması. Jips ara
seviyeli (bakış yönü GB’ya).
Şekil 3. 14. Alıçlıburun Tepe (J27 b1), alacalı kil-marn-kireçtaşı ardalanması. Jips
ara seviyeli (bakış yönü KB’ya).
35
Şekil 3. 15. Osmandayı Tepe (J27 b1), beyaz renkli kil-marn-kireçtaşı
ardalanması. Jips araseviyeli (bakış yönü KB’ya).
Şekil 3. 16. Obruk Tepe (J27 b1), beyaz renkli kil-marn-kireçtaşı ardalanması. Jips
araseviyeli (bakış yönü KB’ya).
36
Çalışma alanında Ankara J27 a2 paftasında yer alan Koçaş Köyü-Habbekayası
Tepe-Çaleteği Mevkii, J27 b1 paftasında yer alan Gecek Köyü, Ankara J27 b4
paftasında yer alan Atlas Köyü, Kavacık Köyü ve Kayakent bir hat olarak
düşünülecek olursa, bu hat ile Hamamkarahisar’dan başlayan ve Ankara J27 b1
paftasında Çardaközü Köyü, Aktepe ve Fatih Mahallesi boyunca uzanan hat
arasında kalan alanda, Yazır köyü kuzeyi ve kuzey doğusundaki alanlar Üst
Miyosen-Pliyosen birimleri, beyaz, gri, bej, krem renkli, ince-orta-kalın tabakalı
kireçtaşı; çörtlü kireçtaşı, killi kireçtaşı, beyaz, yeşilimsi beyaz renkli marn ve yeşil
renkli yer yer turba arakatkılı killerden oluşan bir istif şeklinde görülür (Ek-1). Bu
haliyle çalışma sahasında geniş alanlar kaplamaktadır. Beyaz, açık renkli bir
mostra görünümü sunar. Kabaca kireçtaşı, marn ve kiltaşı ardalanımı şeklindeki
istifte yer alan kireçtaşları; beyaz, gri, bej, krem renkli, ince-orta-kalın tabakalıdır.
İstif içinde yer yer çörtlü ve killi kireçtaşı özelliği taşır. Çörtler kireçtaşları arasında
zaman zaman bant, zaman zaman da yumrular şeklinde bulunur. Kükürtlü Tepe
batısındaki isimsiz derede ve Tokkavagilin Mağara ve Attepe civarında açık
kahverengi, kahverengi renkli, çok sert, tamamen silisifiye olmuş, kireçtaşı
seviyelerine rastlanır. Çardaközü Köyü yaklaşık 1,5 km GD’sunda kireçtaşı-killi
kireçtaşı-marn ve yeşil renkli kil ardalanımından oluşan kesitinde, beyaz renkli
marn, killi kireçtaşı ve kireçtaşı ardalanımı şeklindeki bir seviye içinde 1 cm’ye
varan siyah-kahverenkli silis akmalarının oluşturduğu silis yumruları ve seviyeleri
görülür (Şekil 3.17). Buradaki en üst kireçtaşı seviyesi bej, açık kahverenkli, 20-30
cm kalınlıklı ve fosilli, marnlar beyaz, yeşilimsi beyaz renkli, kiltaşları ise yeşil
renklidir. İstif içinde genelde ince, orta ve kalın tabakalı olarak gözlenen kireçtaşı
seviyeleri, Ankara J27 b4 paftasında Kayakent güneyinde, Taşdöğen Tepe’de ve
Kurudağ Tepe doğusunda, Ankara J27 b1 paftasında ise Gecek Köyü’nün yaklaşık
1 km KD’sunda oldukça kalın tabakalı olup Kurudağ Tepe doğusunda ve Gecek
köyü’nde işletilmektedir (Şekil 3.18).
37
Şekil 3. 17. Çardaközü Köyü yaklaşık 1,5 km GD’su (J27 b1), kireçtaşı-killi
kireçtaşı-marn ve yeşil renkli kil (bakış yönü G’e).
Şekil 3. 18. Gecek Köyü’nün yaklaşık 1 km KD’su (J27 b1), Üst Miyosen-Pliyosen
kireçtaşlarından bir görünüm (bakış yönü GB’ya).
38
Genel olarak fosilli olduğu gözlenen kireçtaşlarının, özellikle Mercan Köyü ve
Ayvalı Köyü doğusundaki Höyüklü Tepe, Çakmakçı Sırtı ve Akyokuş Tepe
arasında kalan bölgede oldukça bol fosilli olduğu gözlenmiştir. Beyaz, bej renkli
marn ve kil ardalanımının hakim olduğu alanda kireçtaşları ara seviyeler
şeklindedir ve en üstte 30-40 cm tabaka kalınlıklı, bej renkli, bol fosilli ve yatay
tabakalı olarak yer alır. Fosillerin boyutları el örneğinde 1-2 mm’den 2-3 cm’ye
kadar rahatlıkla gözlenebilmektedir (Şekil 3. 19). Mercan Köyü doğusunda da yine
aynı şekilde yatay tabakalı, kireçtaşı aratabakalı, kiltaşı-marn ardalanımı görülür.
Kireçtaşları ve marnlar bol fosillidir. Alt kısımları da ince arakatkılar şeklinde
turbalıdır (Umut ve diğerleri, 1991). Genel olarak istif içinde yer alan kiltaşları yeşil,
marnlar ise beyaz ve yeşilimsi renklidir. Killer ve marnlar içinde de fosil ve
kavkılarına rastlanmaktadır (Şekil 3. 20). Üst Miyosen-Pliyosen birimleri içindeki bu
seviye Umut ve diğ. (1991)’nin Mercan formasyonu ile deneştirilebilir.
Umut ve diğ.’nin (1991) Mercan Köyü civarı ile yakın çevresinden derledikleri:
39
Şekil 3. 19. Ayvalı Köyü doğusu Çakmakçı Sırtı (J27 b4), Üst Miyosen Pliyosen
fosilli kireçtaşlarından bir görünüm.
Şekil 3. 20. Bedil Köyü yaklaşık 500 m GB’sı (J27 b4), Üst Miyosen-Pliyosen
birimlerinden bir görünüş (kireçtaşı (çörtlü)-killi kireçtaşı-marn ve
yeşil renkli kil), (bakış yönü KB’ya).
40
3.2.1.2. Pliyosen Birimleri (Tph)
Çalışma alanındaki birim; beyaz, gri renkli, orta-kalın tabakalı, gastropod fosilli
kireçtaşılarından oluşmaktadır. Hamamkarahisar köyü ve kuzeyinde yatay tabaka
şeklinde gözlenir.
Üst Miyosen-Pliyosen birimleri (Tmg) üzerine uyumlu olarak gelen birim üst
seviyelerinde herhangi bir birimle geçiş göstermemektedir.
41
kadar, ayrıca Kayakent ve Karacaören güneyinde Paleozoyik birimlerin
oluşturduğu yüksek topoğrafyanın eteklerinde, topoğrafyaya uygun olarak yayılım
göstermektedir.
Genel olarak çamurtaşı özelliğindeki birim, pek çok yerde gevşek, tabakalanma
göstermeyen, kötü boylanmalı ve derecelenmesiz, matriks destekli, kaba çakıllı
seviyeler içermektedir. Bununla birlikte çalışma alanında hemen her yerde yaygın
bir şekilde ara seviyeler halinde sert, yatay ve yataya yakın tabakalı, genellikle
kötü boylanmalı, derecelenme göstermeyen, tane destekli konglomera seviyeleri
ve nadiren de kumtaşı seviyeleri içerir. Temel birimler üzerine genel olarak bu tür
bir konglomera seviyesi veya gevşek çakıllı bir seviye ile geldiği gözlenmiştir (Şekil
3. 13 ve Şekil 3. 22).
42
Şekil 3. 21. Uzungüney Tepe (J27 b1), kireçtaşlarından görünüm. (bakış yönü
GD’ya).
Şekil 3. 22. (a) J27 b4 paftası güneybatı ucu, Acıpayam Ağılı Mevkii, Pliyo-
Kuvaterner (Tpa)-Paleozoyik kireçtaşı (Pzk) dokanağı genel görünüş
(bakış yönü GB’ya). (b) J27 b4, Hasanbaba Tepe 1 km güneyi, Pliyo-
Kuvaterner birimi (Tpa) genel görünüşü (bakış yönü GB’ya).
43
Birim, Umut ve diğerleri (1991)’ne göre sahip olduğu matriks destekli, kaba
çakıltaşları ile ara katmanlar olarak görülen tane destekli kaba çakıltaşları
nedeniyle alüvyon yelpazesi ortamında depolanmış, genellikle düşük eğimli
yamaçlardaki moloz akmalarının egemen olduğu yelpaze çökelleri olarak
tanımlanmıştır. Eskişehir-Günyüzü arasında uzanan temel birimlerin oluşturduğu
topoğrafyaya uygun olarak gelişen birimin, tabaka eğimleri ve çakıl petrografisinin,
birimin bu temelden kaynaklandığının göstergesi olduğunu belirtmişlerdir.
Şekil 3. 23. Ankara J27 a2, Dutlu-Esiyazır Köyleri arasında kalan alanda, Pliyo-
Kuvaterner (Tpa) birimi genel görünüşü (bakış yönü G’ye).
44
köşeli, yarı yuvarlak olup kuvarsit, mermer, şist, kireçtaşı ve çok az mağmatik
(granodiyorit, granit) parçalardan oluşmaktadır. Konglomera seviyesinin alt ve
üstünde açık kahve, bej renkli, kuvarsit ağırlıklı çakıllardan oluşan kumtaşı
seviyeleri gözlenmiştir (Şekil 3. 24).
Şekil 3. 24. Ankara J27 a2, Koçaş Köyü’nün yaklaşık 2 km güneyi, Pliyo-
Kuvaterner içindeki konglomera ve kumtaşı seviyeleri (bakış yönü
B’ya).
Ek-1’de görülmeyen, Ankara J27 b4 paftası güneybatı ucunda yer alan Acıpayam
Ağılı Mevkii’nde (Çelenkayası Tepe’nin yaklaşık 2,5 km güneyi) birimin yine
benzer özelliklerdeki konglomera seviyeleri ile Paleozoyik kireçtaşları üzerine
uyumsuzlukla geldiği gözlenir. Ancak farklı olarak taneleri tamamen kireçtaşı çakıl
45
ve bloklarından oluşmaktadır. Tabaka kalınlıkları 50-60 cm olan konglomera
seviyeleri tane büyüklükleri mm seviyesinden 30-40 cm’ye kadar değişmektedir.
Yatay, kötü boylanmalı, derecelenme göstermeyen konglomera seviyelerinin üste
doğru gevşek, çakıllı çamurtaşı şeklinde devam ettiği gözlenir (Şekil 3. 22).
Birim temel birimler üzerinde diskordan olarak yer alır. Gecek köyü batısındaki
Kuşça Dere’de Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı birimlere ait marn ve killerle geçişli
görülmektedir.
3.2.2. Kuvaterner
Çalışma alanında, geniş vadilerde hakim olarak Miyosen serileri üzerine uyumsuz
olarak gelişen alüvyonlar, sahanın en genç oluşuklarıdır. Özellikle Koçaş,
Hamamkarahisar, Çardaközü ve Yazır Köyleri boyunca uzanan D-B uzanımlı bir
hat ile Mercan, Ayvalı ve Gümüşkonak civarında haritalanmıştır (Ek-1). Genellikle,
kaba boylanmış farklı kökenlerden gelen blok ve çakıllardan oluşur. Çakıllar, blok
boyutundan 2 cm’ye kadar değişen büyüklükte ve genellikle metamorfik kayaç
kökenlidir. Matriks destekli kaba çakıltaşları ile aratabakalı olarak görülen tane
46
destekli kaba çakıltaşları, alüvyon yelpazesi ortamında depolanmış çökellerdir. Yer
yer kum, kil ve mil’den de oluşur. Ankara J27 b1 paftasında, Çaradaközü Köyü
yaklaşık 2 km KB’sında işletilmekte olan bir kum ocağı bulunmaktadır. Kalınlığı
birkaç metreden 20-25 metre’ye kadar değişir. Koçaş köyünün güney batısında ise
granodiyoritlerin üzerine uyumsuz olarak gelmektedir.
47
Şekil 3. 25. Gümüşkonak beldesi Değirmen önü mevkiindeki sıcak su kaynağı ve
travertenden (Qtr) görünüm.
Çalışma alnında yamaç molozuna, Ankara J27 b4 pafasında, Arayıt (Eryiğit) Dağı,
Çelenkayası Tepe, Hasanbaba Tepe ve İnin gediği Mevkii boyunca uzanan
Paleozoyik yükseliminin kuzey-kuzeydoğu eteklerinde rastlanır (Ek-1). Tamamen
Paleozoyik kireçtaşı bloklarından oluşmuştur (Şekil 3. 26 ve Şekil 3. 27).
48
Şekil 3. 26. Arayıt Dağı’ndan kuzeye doğru genel bir bakış (Yamaç Molozu (Qym),
Pliyo-Kuvaterner (Tpa) Üst Miyosen-Pliyosen Birimleri (Tmg) ve
Paleozoyik kireçtaşı (Pzk)).
Şekil 3. 27. Yaslıardıç Tepe’den güneye doğru (Arayıt dağı’na) bir bakış (Yamaç
Molozu (Qym), Pliyo-Kuvaterner (Tpa) Üst Miyosen-Pliyosen Birimleri
(Tmg), Paleozoyik kireçtaşı (Pzk) ve Paleozoyik Şist (Pzş)).
49
4. YAPISAL JEOLOJİ
50
Şekil 4. 1. İnceleme alanındaki şistlerden bir görünüm (Dutlu-Kadıncık civarı).
51
Şekil 4. 3. Kocaş’ın güneyinde yer alan granodiyorit kütlesi uydu görüntüsü (a)
üzerinde gelişen eklemli yapı ve dayklar (b) (bakış güneye).
52
4.2.2. Faylar
Çalışma alanını etkileyen faylar doğrultularına göre KB-GD; K-G; KKD-GGB, KKB-
GGD ve D-B doğrultulu faylar olmak üzere beş ana grupta incelenmiştir (Şekil 4.6,
Ek-1 ve Ek-3). Bu faylar üzerinde fayların kinematik özelliklerini tespit edebilecek
fay düzlemleri bulunamasına rağmen morfolojik veriler Ilıca Fay Zonu ile aynı
gidişe sahip KB-GD doğrultu fayların da sağ yanal doğrultulu karaktere sahip
olduklarını göstermektedir.
KB- gidişli faylar çalışma alanının kuzeyinde yer almakta olup, Yazır Fayı (YF),
Kayalıboğaz Fayı (KaF), ve Çardaközü Fayı (ÇF)’ndan oluşur (Şekil 4.6, Şekil 4.7,
Ek-1 ve Ek-3).
53
vadinin iki yanındaki tabakaların birbirlerine karşılık gelmemesi, çek-ayır havzası
ve basınç sırtının varlığı, derenin sağ yönlü ötelenmesi Yazır Fayı’nın sağ yanal
doğrultu atımlı karakterini gösteren önemli morfolojik kriterlerdir (Şekil 4.5, 4.6, Ek-
1 ve Ek-3).
Kayalıboğaz Fayı (KaF): Yazır Fayı’nın kuzeyinde ve ona paralel olan KaF
yaklaşık 16 km uzunluğunda normal eğim bileşenli yanal atımlı faydır. Fay düzlemi
güneye eğimli ve kuzey yükselen bloktur. Orta kesimdeki sıçrama bir basınç
sırtının oluşmasına neden olmuştur. Fay üzerinde gözlenen diğer veriler; çizgisel
vadi ve uydu fotoğraflarındaki çizgiselliktir (Şekil 4.5, 4.6, Ek-1 ve Ek-3).
Taşdöğen Segmenti (TdS): K-G gidişli, yaklaşık 4,5 km uzunluğunda eğim atımlı
normal faydır. Fay düzlemi batıya eğimli ve doğu yükselen bloktur. Fay üzerinde
gözlenen veriler; yaklaşık 20-30 metrelik alanda kireçtaşlarının dikleştiği (63º) fayın
civarındaki kireçtaşı tabakalarının yatay olduğu gözlenmektedir. Fayın konumu
K10D/62KB olarak ölçülmüştür (Şekil 4.8, Ek-1 ve Ek-3).
54
Şekil 4. 4. Anadolu’nun ana tektonik bölgelerini gösteren harita ve İnönü-Eskişehir Fay Sisteminin genel gidişini gösteren
harita. EFZ: Eskişehir fay zonu, IFZ: Ilıca fay zonu, YFZ: Yeniceoba fay zonu, CFZ: Cihanbeyli fay zonu.
55
Şekil 4. 5. Çalışma alanının kuzeyinin morfotektonik özelliklerini gösteren harita.
56
Şekil 4. 6. Çalışma alanındaki fayları gösteren uydu görüntüsü (Bakış B’ya).
57
Şekil 4. 8. Taşdöğen Fayı (TdF)’na (a) kuzeybatıdan bakış, (b) güneybatıdan bakış
lokasyon koordinatı; (y: 04 00 050 / x: 43 51 600).
58
Ilıca Segmenti (IS): K-G gidişli, yaklaşık 5 km uzunluğunda eğim atımlı normal fay
olduğu düşünülmektedir. Taşdöğen segmentinin (TdS) yaklaşık 500 metre
batısında ve paralelindedir. Fay düzleminin muhtemelen batıya eğimli ve doğu
yükselen blok olduğu düşünülmektedir. Fay üzerinde gözlenen veriler; çizgisel
vadi, sıcak su kaynaklarının bir düzlem boyunca olması, yer yer haritalanamıyacak
boyuttaki travertenlerin (Şekil 3.31) uzanımıdır (Ek-1 ve Ek-3).
Akyokuş Fayı (AyF): KDD-GBB gidişli, yaklaşık 1,5 km uzunluğunda eğim atımlı
ters faydır. Fay düzlemi kuzeye eğimli ve kuzey yükselen bloktur. Fay üzerinde
monoklinal yapılar, çizgisel vadi, ani topografya değişimi gözlenmektedir (Şekil
4.7, Ek-1 ve Ek-3).
Tümkaya Fayı (TF): D-B gidişli, yaklaşık 2 km uzunluğunda eğim atımlı ters
faydır. Fay düzlemi kuzeye eğimli ve kuzey yükselen bloktur. Kayakent beldesinin
yaklaşık 3 km güneydoğusunda yer alır. Fay üzerinde gözlenen veriler; çizgisel
vadi, kireçtaşlarının dikleştiği gözlenmektedir (Ek-1 ve Ek-3).
Yaslıardıç Fayı (YaF): Yaklaşık D-B gidişli, yaklaşık 2,5 km uzunluğunda eğim
atımlı ters faydır. Fay düzlemi güneye eğimli ve güney yükselen bloktur. Fay
üzerinde monoklinal yapılar 45º olarak ölçülmüş, ani topografya değişimi
59
gözlenmektedir (Ek-1 ve Ek-3).
Ayvalı Fayı (AF): KKD-GGB gidişli, yaklaşık 1,5 km uzunluğunda bir faydır. Fay
düzlemi güneydoğuya eğimli ve kuzey blok yükselen bloktur. Fay üzerinde
gözlenen veriler; çizgisel vadi, sıcak su kaynaklarının bir düzlem boyunca olması,
morfolojinin ani değişimidir (Ek-1 ve Ek-3).
Bedil Fayı (BF): KKD-GGB gidişli, yaklaşık 2 km uzunluğunda bir faydır. Fay
düzlemi kuzeybatıya eğimli ve güney blok yükselen bloktur. Çizgisellik ve
morfolojinin ani değişimi fayın varlığının önemli verileridir (Ek-1 ve Ek-3).
Mercan Fayı (MF) : KKD-GGB gidişli, yaklaşık 2 km uzunluğunda bir faydır. Fay
düzlemi kuzeybatıya eğimli ve güney blok yükselen bloktur. Çizgisellik ve
morfolojinin ani değişimi fayın varlığının önemli verileridir (Ek-1 ve Ek-3)
60
yaklaşık paralel 3 tane faydan oluşan eğim atımlı normal faylardır. En iyi
Gümüşkonak beldesinin 1,5 km batısında Kurudağ Tepede, Paleozoyik (Pzk)
kireçtaşlarında gözlenir. Atlas köyünün doğusundan ve Gecek köyünün batısından
geçerek Çaleteği tepede 250 metre mesafede 2 paralel fay şeklinde Çalca tepeye
kadar uzanır. İkinci fayın uzunluğu 4 km civarındadır. Habbekaya tepesindeki 3.
parçası yaklaşık 2 km uzunluğunda gözlenir. Fay düzlemi doğuya eğimli ve batı
yükselen bloktur. Fay üzerinde gözlenen veriler; yaklaşık 20 metrelik alanda kireç
taşlarının dikleştiği, fay breşi ve ikincil kalsit (aragonit) dolguların varlığı
gözlenmektedir. Fayın Kurudağdaki konumu K25B/55KD olarak ölçülmüştür (Şekil
4.7, Şekil 4.8, Ek-1 ve Ek-3).
Kuzören Fayı (KzF): KD-GB gidişli, yaklaşık 2 km uzunluğunda sağ yanal atımlı
faydır. Kırıkkale tepe yakınlarında Paleozoyik şistlerle Mermerlerin kontağında en
iyi görünen fayın Kuzören köyüne kadar uzandığı düşünülmektedir. Fay üzerinde
gözlenen veriler; formasyon sınırındaki ani değişim, çizgisellik ve morfolojideki ani
değişimler (Ek-1 ve Ek-3).
61
Şekil 4. 9. Kurudağ Fayı Zonu (KdFZ); (a) Fayın genişliği (b) Fayın yakından
görünümü, (c) ikincil kalsit (aragonit) dolguları, (d) Fay breşi.
62
4.3. Çalışma Alanında Yüzeyleyen Yapıların Yorumu
Çalışma alanı daha önce belirtildiği gibi sağ yönlü KB-GD gidişli bir makaslama
zonu olan İnönü-Eskişehir Fay Sistemi (İEFS) içinde, doğuda Ilıca Fay Zonu,
batıda ise Eskişehir Fay Zonu arasında kalmaktadır. Böyle bir makaslama
zonunda oluşabilecek olan yapılar şekil 4.9’de özetlenmiştir.
63
Şekil 4. 10. Basit makaslama sonucu meydana gelen yapılar (Harding, 1974;
Bartlett et al., 1981; Hancock, 1985) ve çalışma alanındaki kırık sistemlerini
gösteren basitleştirilmiş harita.
64
5. JEOTERMAL SU KAYNAKLARI
5.1. Giriş
65
Şekil 5. 1. İdeal jeotermal sistemin şematik gösterimi.
66
5.2. Bölgedeki Sıcak Su Kaynaklarının Tektonizma ile İlişkisi
67
Şekil 5. 3. Genç magmatik sokulumların etkisi altında olmayan, fay kontrollü,
meteorik su sirkülasyonuna bağlı hidrotermal taşınım sistemi.
68
5.2.2. Gümüşkonak Sahası
Eskişehir ili Günyüzü ilçesine bağlı Gümüşkonak beldesi sınırları içinde bulunan
sıcak sular Gümüşkonak sahası olarak adlandırılır. Kaynaklar, Ayvalı köyü
sınırlarında 5 farklı yerden 19-27 ˚C sıcaklığında, Hamamkarahisardaki dere
içinde; Hamam ve Ilıca mevkii olarak adlandırılan iki farklı alanda bulunmaktadır.
Hamam mevkiinde 15-20 metrelik bir alanda 31-33 ˚C sıcaklığa sahip çok sayıda
çıkış bulunmaktadır (Şekil 5.5). Ilıca mevkii, Hamam mevkiinin 500-600 metre
kuzeyinde ve 24-29 ˚C sıcaklığında çok sayıda çıkış noktasına sahiptir.
Arazi gözlemleri sonucunda Gümüşkonak sahasındaki sıcak suların, K-G gidişli bir
graben oluşturan Gümüşkonak Fay Zonu (GFZ) boyunca yüzeye çıktığını
göstermektedir.
69
6. BÖLGENİN DEPREMSELLİĞİ
İnceleme alanında, 1900 yılı olarak kabul edilen aletsel dönem başlangıcından
önce hiç tarihsel deprem kaydı bulunmamaktadır.
70
Şekil 6. 1. Çalışma alanı ve civarındaki tarihsel depremleri gösterir harita.
71
7. SONUÇLAR
Temel kayaçlar KB- gidişli Arayıt Yükselimi boyunca yüzeylemekte olup örtü
kayaçları bu yükselimin kuzeyinde ve güneyinde yer alan Günyüzü havzası ile
Sivrihisar havzasında çökelmiştir. Günyüzü havzasında yer alan çalışma alanında
örtü kayaçları, tabanda çakıltaşı, üste doğru kabaca kil, marn ve kireçtaşlarından
oluşan Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı birimler; beyaz, gri renkli, orta-kalın tabakalı,
gastropod fosilli kireçtaşı Pliyosen yaşlı birim; ile açık kahve, kırmızımsı kahve ve
kırmızımsı renkli çamurtaşı, kumtaşı ve konglomeralardan oluşan Pliyo-Kuvaterner
birimleri ve Kuvaterner yaşlı yamaç molozu, traverten ve alüvyonlardan
oluşmaktadır.
72
gözlenmektedir. Mermerler içinde gözlenen yaklaşık K-G çatlaklar dayk
doğrultuları aynı yönlü olması, Mesozoyik yaşlı granodiyoritlerin yerleşmesi ile
süren deformasyonun sürekli olduğunu göstermektedir.
Çalışma alanındaki kırık sistemlerini oluşturan faylardan KB- gidişli fayların ’ana
fay’ (Y kırıkları), KKD- gidişli fayların ‘zıt yönlü Riedel kırıkları’ (R2), KKB- gidişli
fayların ‘eş yölü Riedel kırıkları’, (R1), K-G gidişli fayların ‘Normal faylar’, D-B
gidişli fayların ‘Ters faylar’ ile eşleştiği tespit edilmiştir. Elde edilen verilerle
yapılabilen bu yoruma göre çalışma alanındaki kırık sistemleri en büyük asal
gerilim ekseni yaklaşık K-G doğrultulu olan bir sağ yönlü makaslama sistemi içinde
gelişmiş olduğu düşünülmektedir. Ayrıca çalışma alanının kuzeyini kontrol eden
fayların sıçradığı yerlerde gelişen çek-ayır havzaları, basınç sırtları ve ana derenin
sağ yölü ötelenmesi bu varsayımı güçlendirmektedir.
Çalışma alanda iki tane sıcak su sahası bulunmakta olup bunlar Hamamkarahisar
sahası ve Gümüşkonak sahasıdır. Hamamkarahisar sahası D-B doğrultulu bir fay
ile KKD-gidişli bir fayın kesiştiği bölgede gelişirken; Gümüşkonak sahası K-G
doğrultulu Gümüşkonak fay zonu içinde bulunan bir graben sistemi içinde
gelişmiştir.
73
KAYNAKLAR DİZİNİ
Barka A., Reilinger R., 1997. Active tectonics of the Mediterranean region:
deduced from GPS, neotectonic and seismicity data, Annali di
Geophis. XI, 587–610.
Barka, A., Reilinger, R., Şaroğlu, F., ve Sengör, A.M.C., 1995. The Isparta
Angle:Its importance in the neotectonics of the eastern Mediterranean
region, IESCA-1995 Proceedings, 13-18.
Bartlett, W.L., Friedman, M., Logan, J.M., 1981. Experimental folding and faulting
of rocks under confining pressure. Part IX. Wrench faults in limestone
layers: Tectonophysics, v.79, 255 – 277.
Çemen, İ., Göncüoğlu, M.C., Dirik, K., 1999. Structural evolution of the Tuzgölü
basin in Central Anatolia. Turkey, Journal of Geology, 107 (6), 693-
706.
Çiftçi, B., 2007. Geological Evolution of the Gediz Graben, SW Turkey: Temporal
and Spatial Variation of the Graben. ODTU Fen Bilimleri Enstitüsü,
Ankara, Doktora Tezi, 290 s.
74
Demiroğlu, M., 2008. Eskişehir-Sivrihisar-Günyüzü Havzası Hidrojeolojisi ve
Hidrojeokimyası. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
Ankara, Doktora Tezi, 143s. (yayımlanmamış).
Dirik, K., 2001. Neotectonic evolution of the northwestward arched segment of the
Central Anatolian Fault Zone, central Anatolia, Turkey. Geodinamica
Acta, 14, 147-158.
Dirik, K., Akıl, B., Özsayın, E., 2005. Eskişehir-Sultanhanı Fay Sistemi’nin
Sivrihisar-Cihanbeyli Kesimi’nin Özellikleri, Orta Anadolu-Türkiye.
Eskişehir Fay Zonu ve İlişkili Sistemlerin Depremselliği Çalıştayı 28-30
Nisan 2005, Eskişehir, Genişletilmiş Bildiri Özleri Kitabı, 9-10.
Erdinç, H., 1978. Sivrihisar kristalin masifinin jeolojisi ve petrolojisi, İ.Ü. Fen
Fakültesi, Mineroloji ve Petrografi Kürsüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
75
raporu. Ankara: MTA Der. Rap. No: 7089 s. (yayımlanmamış).
Gökten, E., Kazancı, N., ve Acar, Ş., 1988, Ankara kuzeybatısında (Bağlum-Kazan
arası) geç Kretase-Pliyosen serilerinin stratigrafisi ve tektoniği, MTA
Bülteni, 108, 69-81.
Göncüoğlu, M. C., Dirik, K., Erler, A., Yalınız, K., Özgül, L., Çemen, İ. 1996.
Tuzgölü havzası batı kısmının temel jeolojik sorunları. TPAO Rapor
No: 3753 (Yayınlanmamış).
Ketin, İ., 1966. Anadolu'nun tektonik birlikleri. MTA Derg., 66, 20-34, Ankara.
76
içindeki feldispatların ekonomik potansiyeli. Endüstriyel Hammaddeler
Sempozyumu, s. 83-95, İzmir
Koçyiğit A., Türkmenoğlu A., Beyhan, A., Kaymakçı, N., and Akyol, E., 1995, Post-
collisional tectonics of Eskişehir-Ankara-Çankırı Segment of İzmir-
Ankara-Erzincan Suture Zone (IAESZ): Ankara Orogenic Phase, TAPG
Bulletin, 6/1, 69.
Koçyiğit, A. 2005. The Denizli graben-horst system and the eastern limit of
western Anatolian continental extension: basin fill, structure,
deformational mode, throw amount and episodic evolutionary history.
Geodinamica Acta , s. 18 (3-4), 167-208.
Kulaksız, S., 1981. Sivrihisar KB sının jeolojisi. HÜYB Derg., 8, 103-124, Ankara.
Kulaksız, S. ve Philips, Wm. R., 1983. Eski bir yitim zonunun mineralojisi
(Sivrihisar-Balçıkhisar). HÜYB Derg., 10, 95-104, Ankara.
77
Ölmez, E. ve Uzel, Ö.F., 1993. Sivrihisar-Gümüşkonak (Yörme) kaplıcası
hidrojeoloji ve koruma alanları etüdü. Ankara: MTA Rapor no: 9507.
Özsayın, E., Dirik, K., 2007. Quaternary activity of the Cihanbeyli and Yeniceoba
Fault Zones: İnönü-Eskişehir Fault System, Central Anatolia. Turkish
Journal of Earth Sciences, 16, 471-492.
Seyitoğlu, G., Kazancı, N., Karakuş, K., Fodor, L., Araz, H., Karadenizli, L., 1997,
Does continuous compressive tectonic regime exist during Late
Paleojen to Late Neojen in NW Central Anatolia, Turkey. Preliminery
observations, Turkish Journal of Earth Sciences, 6, 2, 77-83.
Seyitoğlu, G., AKTUĞ, B., KARADENİZLİ, L., KAYPAK B., ŞEN, Ş., KAZANCI, N.,
IŞIK, V., ESAT, K., PARLAK, O., VAROL, B., SARAÇ, G. ve İLERİ, İ.,
2009. A Late Pliocene-Quaternary Pinched Crustal Wedge in NW
Central Anatolia, Turkey: A Neotectonic Structure Accommodating the
78
Internal Deformation of the Anatolian Plate. Türkiye Jeoloji Bülteni Cilt
52, Sayı 1, S. 121-154.
40
Sherlock, S., Kelley, S., Inger S., Haris, N., Okay, A., 1999, Ar-39Ar and Rb-Sr
geochronology of high-pressure metamorhism and exhumation history
of Tavsanli Zone, NW Turkey, Contrib Mineral Petrol, vol. 137, p. 46-
58.
Şengör, A. M. C., and Yılmaz, Y., 1981, Tethyan evolution of Turkey: a plate
tectonic approach: Tectonophysics, 75, 181-241.
Tunoğlu, C., Temel, A. & Gençoğlu, H., 1994. Pliocene ostracoda association and
environmental characteristics of Sivrihisar (Eskişehir)- Central Anatolia;
12th. International Ostracoda Symposium, 26-30 July, Czech Republic,
Prag.
79
Türkiye Jeoloji Haritası, 2002. 1/500.00 ölçekli Ankara paftası MTA Genel Md.
Yayınları, Ankara.
Umut, M., Acarlar, M., Gedik, İ., Güner, E., Saçlı, L., Şen, A.M., 1991. Çifteler-
Holanta (Eskişehir ili) Çeltik (Konya ili) ve dolayının jeolojisi. Ankara:
MTA Rapor No: 9204.
Weingart, W., 1954. 56/2, 56/4 Sivrihisar ve 57/1, 57/3 Ankara paftalarının jeoloji
haritası hakkında rapor: MTA Rap., 2248 (yayımlanmamış), Ankara.
Woodside, J.M., Mascle, J., Zitter, T.A.C., Limonov, A.F., Ergün, M., Volkonskaia,
A., and shipboard scientists of the PRISMED II Expedition, 2002, The
Florence Rise, the western bend of the Cyprus arc: Marine Geology,
85, 177-194.
Yaltırak, C., 2002. Tectonic evolution of the Marmara Sea and its surroundings.
Marine Geology, 190, 493-529.
Yaltırak, C., Yalçın, T., Yüce, G., Bozkurtoğlu, E., 2005. Water-levels changes in
shallows wells before and after 1999 İzmit and Düzce earthquakes and
comparision with long-term water level observations (1999-2004), NW
Turkey, Turkish J. Earth Sci., vol. 14, p.281-309.
Yürür, M. T., Temel, A., and Köse, O., 2002. Evidences of Extensional Tectonics
at the Southern Boundary of the Galatean Volcanic Province, NW
Central Anatolia, Geological Bulletin of Turkey, 45, 1, 85-98.
Zitter, T.A.C., Huguen, C., Woodside, J.M., 2005 Geology of mud volcanoes in the
eastern Mediterranean from combined sidescan sonar and submersible
surveys. Deep-Sea Research I, 52, 457–475.
80
EKLER
81
82
83
84
ÖZGEÇMİŞ
İş Tecrübesi:
85
Katıldığı Kurslar :
5. Hidrojeolojide İzotop Kursu, İTÜ (Prof. Dr. Warner BALDERER, ETH, Zürih),
İstanbul, 1999.
10. Volcanic Processes, Products and Successions, ODTÜ (Prof. Dr. Raymond
A. CAS), Ankara, 2001.
86
12. Orta Anadolu Jeotermal Enerji ve Çevre Sempozyumu, Niğde Ünv. Aksaray
Müh. Fak., Aksaray, 2002.
Katıldığı Çalışmalar :
87
8. Çankırı-Çerkeş (Kösehamamı) Jeotermal Enerji Aramaları Ön Etüt Çalışması,
1999.
88
2003.
89
39. Konya-Ilgın, Nevşehir-Ürgüp-Kozaklı Jeotermal Ruhsat Çalışması, 2006.
Bildiriler:
1. Akkuş, İ., Aydoğan, Ö., Kahraman, S. ve Sarp, S., 2001, Konut Isıtmacılığında
Türkiye’nin Jeotermal Enerji Potansiyeli. II. Çevre ve Enerji Kongresi,
90
İSTANBUL.
2. Akkuş, İ., Aydoğan, Ö., Kahraman, S. ve Sarp, S., 2001, Orta Anadolu’nun
Jeotermal Enerji Potansiyeli ve Kullanım olanakları, Orta Anadolu Jeotermal
Enerji ve Çevre Sempozyumu, AKSARAY.
91