Senior High School

KAHULUGAN, KALIKASAN
AT KATANGIAN NG IBA’T
IBANG ANYO NG
AKADEMIKONG SULATIN
Modyul ng Mag-aaral sa Filipino
sa Piling Larang-Akademik

Unang Markahan Modyul 3 Linggo 3

NOEMILYN L. MADEO
Tagapaglinang
Kagawaran ng Edukasyon ∙ Rehiyong Administratibo ng Cordillera
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyong Administratibo ng Cordillera
Wangal, La Trinidad, Benguet

Inilathala ng
Sistema ng Pamamahala at Pagpapaunlad ng Hanguan ng Pagkatuto
Rehiyong Administratibo ng Cordillera

PAUNAWA HINGGIL SA KARAPATANG SIPI

2021

Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293 na hindi maaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon
pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaaan o tanggapan kung saan
ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda.
Kabilang sa maaring gampanin ng nasabing ahensya o tanggapan ay ang patawan
ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang materyal ay nagawa para sa implementasyon ng K-12 Kurikulum ng
Kagawaran ng Edukasyon. Alin mang bahagi nito ay pinahihintulutang kopyahin kung
ito ay para sa pag-aaral ngunit kailangang kilalanin ang may-ari nito.
 ALAMIN
Kamusta! Inaasahan kong marami ka ng nalikom na kaalaman sa mga
nakaraang modyul. Ngayon naman ay narito ang iyong mga inaasahang matutunan:

• Nakikilala ang iba’t ibang anyo ng akademikong pagsulat.

• Nakapagsasaliksik ng iba’t ibang anyo ng akademikong pagsulat batay sa
kahulugan, kalikasan at katangian nito.
• Nakapagsasaliksik at natitipon ang halimbawa ng bawat anyo ng
akademikong sulatin.

Tandaan na ikaw ay gagamit ng sagutang papel na nakalaan sa modyul na

ito. Huwag susulatan o sasagutin ang modyul na ito.
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin
nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o
sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa
pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa
pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari
ka rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid
o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging
itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

1
 SUBUKIN
PANUTO: Para sa unang bahagi, basahin at unawain ang mga sumusunod
na pahayag. Tukuyin kung ang pahayag ay TAMA o ito ay MALI. Isulat ito sa
sagutang papel.

1. Ang akademikong sulatin ay isang intelektuwal na pagsulat.

2. Ang abstrak ay maaaring buoin ng isang talata o higit pa at maibuod ang
binasang akda gamit ang sariling salita.
3. Ang lakbay-sanaysay ay tinatawag ding travel essay o travelogue.
4. Ang pagkakaroon ng maayos at sistematikong adyenda ang isa sa mga susi
ng matagumpay na miting.
5. Ang adyenda ang nagsisilbing opisyal at legal na kasulatan ng samahan,
kompanya o organisasyon na maaaring magamit bilang prima facie evidence
sa mga legal na usapin.

PANUTO: Para sa ikalawang bahagi, piliin ang TITIK ng iyong sagot at

isulat ito sa sagutang papel.
6. Taglay nito ang introduksyon, kaugnay na literatura, metodolohiya,
resulta at kongklusyon ng tesis.
A. Abstrak C. Bionote
B. Buod D. Synopsis
7. Inilalahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa ginawang paglalakbay.
A. Bionote C. Pictorial Essay B.
Lakbay-Sanaysay D. Replektibong
Sanaysay
8. Nagtatakda ng mga paksang tatalakayin sa pulong.
A. Adyenda C. Posisyong Papel
B. Katitikan ng Pulong D. Replektibong Sanaysay
9. Uri ng sanaysay na may kinalaman sa introspeksiyon na pagsasanay.
A. Lakbay-Sanaysay C. Replektibong Sanaysay
B. Pictorial Essay D. Sanaysay
10. Sulatin kung saan higit na nakararami ang larawan kaysa sa salita o
parirala.
A. Lakbay-Sanaysay C. Replektibong Sanaysay
B. Pictorial Essay D. Sanaysay
11. Isinusulat upang bigkasin sa harap ng mga tagapakinig.
A. Panukalang Proyekto C. Replektibong Sanaysay
B. Posisyong Papel D. Talumpati
12. Opisyal na tala ng isang pulong.
A. Adyenda C. Posisyong Papel
B. Katitikan ng Pulong D. Replektibong Sanaysay
13. Nagtataglay ng mga argumentong tumututol o kumokontra sa iyong tesis.
A. Adyenda C. Posisyong Papel
B. Panukalang Proyekto D. Synopsis

2
14. Tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang academic
career.
A. Abstrak C. Bionote
B. Buod D. Synopsis
15. Uri ng lagom na kalimitang ginagamit sa mga akdang nasa tekstong
naratibo tulad ng kuwento, salaysay, nobela at iba pang anyo ng
panitikan.
A. Abstrak C. Posisyong Papel
B. Memorandum D. Synopsis

BALIKAN

Mula noong ikaw ay nasa elementarya, junior high at baitang 11 ay natutunan mo

ang pagsulat. Anumang kasanayan at naranasan mo sa pagsulat ay maituturing na
bahagi ng akademikong pagsulat. Ano-ano ba ang mga sulating madalas mong isulat
noon at paano nito nalinang at napa-unlad ang kasanayan mo sa pagsulat? Masasabi
mo bang sapat na ang iyong kasanayan sa pagsulat at paano naiiba ang
akademikong pagsulat sa iba pang anyo ng sulatin?

GAWAIN: NATUTO AKONG SUMULAT!

PANUTO: Upang ihanda ka sa ating aralin, ating balikan ang mga natutunan mo
noong ikaw ay nasa elementarya, junior high at baitang 11. Sagutin ang gawain na
may kinalaman sa mga sulating nasulat mo na batay sa katangian, kasanayang
natamo at natutunan dito.

Sulating Katangian Kasanayang Natutunan

Nasulat na Natamo

TUKLASIN
GAWAIN: PAGSUSURI SA SITWASYON
PANUTO: Pag-aralan ang mga sitwasyon. Ipagpalagay mo na ikaw ay
nahaharap sa sitwasyon at nabigyan ng gawain. Ano ang gagawin mong
hakbang sa bawat senaryo? Isulat ito sa sagutang papel.

3
 Sitwasyon 1

Pinabasa ka ng iyong Sitwasyon 2

guro ng isang maikling
kuwento at inatasan kang Pangulo ka ng isa
ibuod ito. Ano-ano ang mga sa mga organisasyon o
hakbang na dapat mong club sa inyong paaralan
gawin upang lubos na at sa unang
maibuod ang kuwento? pagpupulong na
pamumunuan mo ay
kailangan mong
paghandaan. Ano-ano
ang mga pangunahing
ihahanda mo bago ang
pulong?

Sitwasyon 3
Nais mong magsulat at talakayin ang
isang isyung panlipunan. Ano-ano ang
mga proseso na kailangan mong gawin
upang magtaglay ng lohikal, analitikal,
at kritikal o mapanuring paglalahad at
pagtalakay ang iyong isusulat?

PAMANTAYAN SA PAGWAWASTO SA GAWAIN

Pamantayan Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula
(10) (8) (6) (4)

Kalidad ng Napakahusay Mabuting Matatanggap Kailangang

Pagpapaliwanag ang pagpapaliwanag ang isaayos
pagpapaliwanag (katamtamang pagpapaliwanag (malaki ang
(buo at (may kaunting
pagpapaliwanag) kakulagan,
maliwanag) kamalian ang nagpapakita
pagpapaliwanag) ng kaunting
kaalaman)

4
 Suriin
Sa bahaging ito ay sasaliksikin ang iba’t ibang uri ng akademikong sulatin
bilang panimulang gawain sa pagkilala at pagsusuri nito.
Iba’t ibang Uri ng Akademikong Sulatin

Upang mabigyan ka ng pangkalahatang ideya hinggil sa kursong ito, narito ang

iba’t ibang uri ng akademikong sulating isa-isang tutuklasin sa pamamagitan ng
pagsasagawa ng pananaliksik dahil ito ang tatalakayin sa kabuoan ng iyong pag-
aaral. Hindi mo lamang matututuhan ang mga ito, kundi magkakaroon ka rin ng
sapat na kaalaman at kasanayan kung paano gawin o isulat ang mga ito (Julian, A at
Lontoc, N. 2017, p. 11).
1. Abstrak 7. Posisyong papel
2. Sinopsis/buod 8. Replektibong sanaysay
3. Bionote 9. Adyenda
4. Talumpati 10. Pictorial-essay
5. Panukalang Proyekto 11. Lakbay- sanaysay
6. Katitikan ng pulong

GAWAIN: CROSSWORD PUZZLE

Panuto: Hanapin at tukuyin ang mga iba’t ibang uri ng sulating
akademiko. Maaring pababa, pahalang, pahilis o pabaligtad ang ayos nito.
Isulat ito sa sagutang papel.

e p a p a k p o s y i n t k l n x z q
k a k a t i t i k a n n g p u l o n g
a q l n a a u p l a b w a o h a p o p
t f d u g d l o p i n a w s u k i i i
i d r k i y a u m a a s a i m b l p c
k h v a s e m l m a t k i s a a i i t
t k b l a n p i a p w a n y n y p l o
i r n a n d a p s a a r p o i s i i r
k e m n g a t i a r p t a n d a n f i
a p x g s i s p o n y s i g a n a a a
n l c p t p a n a a n b a p d a s y l
g e s r a a n o d s a a l a a y k m e
n k w o l g a t a a k m a p d s a e s
l t q y i p y d l t a f k e e a s d s
u i g e n k d o i a m v a l s y a a a
p b h k o i a u n u a r y q t p y k y
o o j t s k p b i o n o t e y z s a q
n n k o a g e z x f t y u i o p l j g
h g s a n a y s a y q w s d f k t k k

5
 PAGYAMANIN
GAWAIN 1: SALIKSIK MO!
Panuto : Saliksikin ang kahulugan, kalikasan at katangian ng mga iba’t
ibang anyo ng sulating akademiko. Isulat ang kasagutan sa sagutang papel.
Anyo ng Kahulugan Katangian Sanggunian
Akademik /Layunin
ong
Sulatin
Abstrak

Sinopsis/
buod
Bionote

Talumpati

Panukalang
Proyekto
Katitikan ng
pulong
Posisyong
papel
Replektibong
sanaysay
Adyenda

Pictorial-
essay
Lakbay-
sanaysay

Pamantayan para sa gagawing pananaliksik (Julian at lontoc, 2017):

Napakahusay Mahusay Katamtaman Di gaanong

(10) (9) (8) Mahusay (7)
Siksik ang Kompleto ang Taglay ang ilang Ang pagsusuri ay
pagsusuring pagsusuring bahagi ng maraming
isinagawa batay sa isinagawa batay sa pagsusuring kakulangan at hindi
balangkas na balangkas na isinagawa batay sa nakasunod sa
sinundan sinundan balangkas na pinagbatayang
sinundan balangkas.

6
GAWAIN 2: TUKUYIN MO!
PANUTO : Tukuyin ang uri ng akademikong sulating ang mga konsepto o
pahayag. Isulat ang kasagutan sa sagutang papel
_______________1. Inilalahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa
ginawang paglalakbay.
_______________2. Taglay nito ang introduksyon, kaugnay na literatura,
metodolohiya, reulta at kongklusyon ng tesis.
_______________3. Isinusulat upang bigkasin sa harap ng mga tagapakinig.
_______________4. Nagtataglay ng mga argumentong tumututol o kumokontra
sa iyong tesis.
_______________5. Nagtatakda ng mga paksang tatalakayin sa pulong.
_______________6. Sulatin kung saan higit na nakararami ang larawan kaysa
sa salita o parirala.
_______________7. Opisyal na tala ng isang pulong.
_______________8. Tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng
kanyang academic career.
_______________9. Uri ng lagom na kalimitang ginagamit sa mga akdang nasa
tekstong naratibo tulad ng kuwento, salaysay, nobela at iba
pang anyo ng panitikan.
_______________10. Uri ng sanaysay na may kinalaman sa introspeksiyon na
pagsasanay.

ISAISIP
GAWAIN: PAGNILAYAN
Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong. Isulat ang kasagutan sa sagutang
papel.

1. Ano-ano ang mga natutuhan mo sa isinagawang pananaliksik at pagbabasa

sa kahulugan, katangian, layunin at mga halimbawa ng iba ‘t ibang anyo ng
akademikong sulatin?

2. Sa paanong paraan makatutulong sa iyong pag-aaral ang

pagsasagawa mo ng panimulang pananaliksik sa iba’t ibang anyo ng
akademikong pagsulat.

3. Suriin ang mga nasaliksik na kahulugan, katangian, layunin at mga halimbawa

ng bawat anyo ng akademikong sulatin. Sa anong mga pagkakataon sa iyong
buhay sa hinaharap mapakikinabangan mo ang iyong mga matututunan sa
asignaturang ito?

7
 Pamantayan sa Pagwawasto ng Gawain
PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMULA
(10) (9) (8) (7)

Kalidad ng Napakahusay ang Mabuting Matatanggap ang Kailangang

Pagpapaliwanag pagpapaliwanag pagpapaliwanag pagpapaliwanag isaayos (malaki
(buo at maliwanag) (katamtamang (may kaunting ang kakulagan,
pagpapaliwanag) kamalian ang nagpapakita ng
pagpapaliwanag) kaunting
kaalaman)

ISAGAWA
GAWAIN: TIPUNIN MO!
PANUTO: Magsaliksik ng halimbawa ng bawat anyo ng akademikong
sulatin at ilagay sa folder bilang kompilasyon.
Isa-isahing suriin ang 11 uri ng akademikong sulatin at itala ang mga
impormasyong hinihingi ukol dito gamit ang dayagram. Isulat sa sagutang Papel.

Uri ng Akademikong Sulatin: ___________________________________________________

Pamagat ng Sulatin: _________________________________________________________
May Akda/Sanggunian: _______________________________________________________
Paksa: _____________________________________________________________________
Layunin ng Sulatin: __________________________________________________________
Pagsusuri sa Katangian/Kabuoan nito: ___________________________________________
_________________________________________________________________
Mahalagang impormasyon o Kaalamang nakuha mula sa sulatin: _____________________
_______________________________________________________________________

Pamantayan para sa gagawing pananaliksik:

Napakahusay Mahusay Katamtaman

(5) (4) (3)
Angkop, wasto,at Taglay ang ilang bahagi Ang natipon ay
kompleto ang mga ang mga natipong maraming
natipong halimbawa ng kakulangan at hindi
halimbawa ng bawat uri/anyo ng nakasunod sa
bawat uri/anyo ng sulating akademiko. bahagi ang mga
sulating akademiko. natipong halimbawa
ng bawat uri/anyo ng
sulating akademiko.

8
 TAYAHIN
PANUTO: Para sa unang bahagi, basahin at unawain ang mga sumusunod na
pahayag. Tukuyin kung ang pahayag ay TAMA o ito ay MALI. Isulat ito sa sagutang
papel.

1. Ang akademikong sulatin ay isang intelektuwal na pagsulat.

2. Ang abstrak ay maaaring buoin ng isang talata o higit pa at maibuod
ang binasang akda gamit ang sariling salita.
3. Ang lakbay-sanaysay ay tinatawag ding travel essay o travelogue.
4. Ang pagkakaroon ng maayos at sistematikong adyenda ang isa sa mga
susi ng matagumpay na miting.
5. Ang adyenda ang nagsisilbing opisyal at legal na kasulatan ng
samahan, kompanya o organisasyon na maaaring magamit bilang prima
facie evidence sa mga legal na usapin.

PANUTO: Para sa ikalawang bahagi, piliin ang TITIK ng iyong sagot at isulat ito sa
sagutang papel.
6. Taglay nito ang introduksyon, kaugnay na literatura, metodolohiya,
resulta at kongklusyon ng tesis.
A. Abstrak C. Bionote
B. Buod D. Synopsis

7. Inilalahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa ginawang

paglalakbay.
A. Bionote C. Pictorial Essay
B. B. Lakbay-Sanaysay D. Replektibong Sanaysay
8. Nagtatakda ng mga paksang tatalakayin sa pulong.
A. Adyenda C. Posisyong Papel
B. Katitikan ng Pulong D. Replektibong Sanaysay
9. Uri ng sanaysay na may kinalaman sa introspeksiyon na pagsasanay.
A. Lakbay-Sanaysay C. Replektibong Sanaysay
B. Pictorial Essay D. Sanaysay
10. Sulatin kung saan higit na nakararami ang larawan kaysa sa salita o
parirala.
A. Lakbay-Sanaysay C. Replektibong Sanaysay
B. Pictorial Essay D. Sanaysay
11. Isinusulat upang bigkasin sa harap ng mga tagapakinig.
A. Panukalang Proyekto C. Replektibong Sanaysay
B. Posisyong Papel D. Talumpati
12. Opisyal na tala ng isang pulong.
A. Adyenda C. Posisyong Papel
B. Katitikan ng Pulong D. Replektibong Sanaysay

9
13. Nagtataglay ng mga argumentong tumututol o kumokontra sa iyong
tesis.
A. Adyenda C. Posisyong Papel
B. Panukalang Proyekto D. Synopsis
14. Tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang
academic career.
A. Abstrak C. Bionote
B. Buod D. Synopsis
15. Uri ng lagom na kalimitang ginagamit sa mga akdang nasa tekstong
naratibo tulad ng kuwento, salaysay, nobela at iba pang anyo ng
panitikan.
A. Abstrak C. Posisyong Papel
B. Memorandum D. Synopsis

KARAGDAGANG GAWAIN
GAWAIN: NATUKLASAN KO!
PANUTO: Bilang isang mag-aaral, ano ang natuklasan mong kahinaan
at kailangan mong linangin sa pagsulat ng iba’t ibang akademikong sulatin
matapos mong maisagawa ang pananaliksik? Isulat ito sa sagutang papel.

Pamantayan sa Pagwawasto ng Gawain

PAMANTAYAN NAPAKAHUSA MAHUSAY (9) NALILINANG (8)
Y
(10)
Kalidad ng Napakahusay Mabuting Matatanggap ang
Pagpapaliwanag ang pagpapaliwanag pagpapaliwanag pagpapaliwanag
(buo at maliwanag) (katamtamang (may kaunting
pagpapaliwanag) kamalian ang
pagpapaliwanag)

Binabati kita! Napagtagumpayan mo ang lahat ng yugto ng modyul na ito.

Kung sakaling may hindi ka naintindihan sa alinmang bahagi ng modyul, maaari
mong balikan o kaya ay sumangguni sa iyong guro. Mas mainam ang
nagtatanong upang higit na maipaliwanag ang dapat gawin at maiwasan ang
mas malaking suliranin.

Kung ang lahat ng nilalaman ng modyul ay malinaw para sa iyo, maari ka ng

magpatuloy sa pagdukal ng bagong kaalaman. Ang susunod na gawain ay may
kaugnayan sa pag-aaral sa pagsulat ng abstrak at pagbubuod.

10
SUSI SA PAGWAWASTO

11
 TALASANGGUNIAN

Julian, Ailene-Baisa at Lontoc, Nestor S. (2016). Pinagyamang Pluma

(K to 12) Filipino sa Piling Larang (Akademik). Quezon City: Phoenix
Publishing House, Inc.

Santos, Corazon L. et.al. (2016). Filipino sa Piling Larang- Akademik.

Patnubay ng Guro. Department of Education-Bureau of Learning
Resources.

Santos, Corazon L. et.al. (2016). Filipino sa Piling Larang-Akademik.

Kagamitan ng Mag-aaral. Department of Education-Bureau of Learning
Resources.

12
Para sa mga tanong, puna o fidbak, sumulat o tumawag:

Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyong Pampangasiwaan ng

Cordillera, Wangal, La Trinidad, Benguet, 2601
Fax No.: (074)-422-4074
Email Address: car@deped.gov.ph