İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

NEDİR?
 İş Sağlığı ve Güvenliği; İşyerlerinde, işin
yürütülmesi sırasında ortaya çıkabilecek
tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek
koşullardan, çalışanlarımızı korumak ve onlara
daha iyi bir çalışma ortamı sağlayabilmek adına
yaptığımız bilimsel ve sistemsel çalışmaların
tümüdür.

 İş güvenliği; kaza olduktan

sonra değil, kaza yaşanmadan
tüm tehlike ve riskleri ortadan
kaldırmaya yönelik çalışmalar
yapan bir bilim dalıdır.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN
AMACI
 1.Çalışanların korunması
 2.Üretim güvenliğinin sağlanması
 3.İşletme güvenliğinin sağlanması
 Çalışanlara, sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamak,
 Çalışma şartlarının olumsuz etkilerinden onları
korumak,
 İş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne
geçmek,
 İş ve çalışan arasında mümkün olan en iyi uyumu
temin etmek,
 İşyerlerindeki rizikoları tamamen ortadan kaldırmak
ve oluşabilecek maddi-manevi zararları en alt
seviyeye indirmek,
 Çalışma verimini artırmak,
NEDEN İŞ GÜVENLİĞİ ?
 Dünyada, her 3 dakikada bir; iş kazası gerçekleşiyor, (her
yıl 270 milyon iş kazası)
 Her 90 dakikada; bir kişi sakat kalıyor,

 Her 4 saatte; bir kişi hayatını kaybediyor..

 TÜRKİYE ölümlü iş kazalarında;

Avrupa’da 1. ve Dünya’da 3. sırada !!!!!!

2017-2018 Güz 9
 2016-2017 YILI SGK VERİLERİNE GÖRE;

 2016 yılında;
- 286.068 iş kazası yaşandı. 1970 kişi iş kazası ve meslek hastalığı
sonucu hayatını kaybetti.
2017 yılında;
- 2006 kişi iş kazası ve meslek hastalığı sonucu hayatını
kaybetti.

Yaşanan iş kazalarının en önemli nedenleri; bir veya birden fazla

cismin sıkıştırması, ezmesi, batması ve kesmesi, düşen cisimlerin çarpıp
devirmesi, kişilerin düşmesi ve makinelerin sebep olduğu kazalar
şeklinde sıralandı. Bu nedenlerle yaşanan kazalar, toplam kazaların
%82’sini oluşturdu.
 TEHLİKELİ
DEĞİLDİ
▲
KOLAYIMA GELDİ İŞ
▲ KAZASININ
KİMSE DİKKATLİ
OL DEMEDİ
▲
GÖRMEDİM MAZERETİ
▲
ACELEM VARDI
▲
11
BANA BİR ŞEY OLMAZ 2017-2018 Güz

OLMAZ
İŞ KAZASI NEDİR?
 Önceden planlanmamış, çoğu kez
kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç
ve gereçlerin zarara uğramasına ve
üretimin bir süre durmasına yol açan
olaylara iş kazası denir.

 İş kazaları, sabah saatlerinde daha

sık meydana gelmektedir..
 İş kazalarının iş saatlerine göre dağılımı [2002]

20000

18000

16000

14000

12000

10000

8000

6000

4000

2000

0
1. saat 2. saat 3. saat 4. saat 5. saat 6. saat 7. saat 8. saat 9. saat
 Yaş Gruplarına Göre Meslek Hastalıkları [2002]

140

120

100

80

60

40

20

+
4

4
-1

65
-1

-2

-2

-3

-3

-4

-4

-5

-5

-6
15

20

25

30

35

40

45

50

55

60
 İş kazalarının;
% 88’ i Tehlikeli Davranışlardan,
% 10’ u Tehlikeli Durumlardan,
% 2’ si Kaçınılmaz Sebeplerden,

kaynaklanmaktadır..

Tehlikeli durum ve davranışların önüne geçildiğinde,

iş kazaları engellenmiş olur !
TEHLİKELİ DAVRANIŞLAR
 Çalışanın bedensel ve zihinsel
gücüne uygun olmayan işlerde
çalışması
 İşle ilgili yeterli eğitim, beceri ve
deneyime sahip olmamak
 Dalgınlık ve dikkatsizlik
 Makine koruyucularını çıkarmak
 Tehlikeli hızla çalışmak
 Görevi dışında iş yapmak
 İş disiplinine uymamak
 Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli
bölgede bulunmak
 Kişisel koruyucuları kullanmamak
 Tehlikeli yerlerde çalışmak
 Şaşırma, kızgınlık, üzüntü,
telaş,şakalaşma vb.
 İşini sevmemek, benimsememek
TEHLİKELİ DURUMLAR
 Emniyetsiz Yöntem ve Şartlar,

 Yetersiz Uyarı Sistemi,

 Yetersiz Koruyucu Ekipman,

 Zemin Kirliliği, Kaygan Zemin

 Dağınık ve Düzensiz Çalışma Ortamı,

 Yetersiz/Fazla Aydınlatma,

 Yetersiz Havalandırma,

 Denetim Yetersizliği.
 32
2017-2018 Güz
İŞ KAZASI ÖRNEKLERİ
İŞ KAZALARININ
OLUŞ NEDENLERİ
 Dikkatsizlik,

 Tedbirsizlik,

 Kurallara Uymama,

 Kullanılan araç gerecin

kullanımına ilişkin bilgisizlik,

 Kullanılan araç gerecin

bakımsız ve elverişsiz oluşu,
olarak sıralanabilir..
 Ülkemizde İş Kazası; 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu’nda (Madde 13)
• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve

hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka
bir yere gönderilmesi nedeniyle, asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

• Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince; çocuğuna süt vermek için

ayırdığı zamanlarında,

• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi
sırasında olan kazalar olarak tanımlanmıştır.
MESLEK HASTALIKLARI
 Çalışanların çalıştırıldığı işin niteliğine göre,
tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden
uğradığı, geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi
arıza halleridir.
 İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için herkese bir takım
sorumluklar düşer..

İŞVEREN
DEVLET
• İşveren, işyerlerinde alınması
gereken İSG tedbirlerinin
• Yasa Çıkarmak,
belirlenmesi ve
• Denetlemek,
uygulanmasının izlenmesi,
• Alt yapı oluşturmak.
• İş kazalarının önlenmesi,

• Gerekli her türlü önlemin

ÇALIŞAN alınması,

• Çalışanlar, iş sağlığı ve • Çalışanların, karşı karşıya

bulundukları mesleki riskler,
güvenliği konusunda alınması gerekli tedbirler,
alınan her türlü önleme yasal hak ve sorumlulukları
uymakla yükümlüdürler. konusunda bilgilendirilmesi.
 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN
ÇALIŞANLARA VE İŞLETMELERE SAĞLADIĞI FAYDALAR

• Çalışan sağlığında iyileşme,

• Ağır yaralanmalar ve ölümle sonuçlanan iş kazalarının
sayısında azalma,
• Meslek hastalıkları sayısında azalma,
• Üretim kaybında azalma,
• Verimlilik artışı.
 54
2017-2018 Güz
 İŞ KANUNU, Madde 25
• İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri, kendisine hatırlatıldığı
halde yapmamakta ısrar etmesi,

• İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini

tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp eli altında
bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz
günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba
uğratması halinde;
İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN
İŞ AKİDLERİ
TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDİLEBİLİR.
 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU, Madde: 19

• Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin

bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden
veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini
tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür,

• Çalışanlar kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımları doğru

kullanmak ve korumakla yükümlüdürler,

• Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve

mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan
temsilcisi ile iş birliği yapmak,

• Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren

ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak .
 ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI, Madde 13

• Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun
bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve
gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen
toplanarak, işveren derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar,
çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.

• Kurul veya işverenin, çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan,
gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların
çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden
doğan diğer hakları saklıdır.

• Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci

fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk
ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı
hakları kısıtlanamaz.
 GENEL
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
KURALLARI
1) Ramak kala olayları yetkili kişiye mutlaka bildirilmelidir.

Ramak Kala (Ucuz Atlatma):

Yaralanmaya, hastalığa veya hasara yol açmayan olaylara

denir. Ucuz atlatmalar kazaların habercisidir.

Örneğin;

• Yürürken yukarıdan tam yanınıza bir parça düşerse,

• Yerde duran bir parçaya takılıp tökezlerseniz,
• Kaygan zeminde kayıp yere düşmezseniz, vs…

Lütfen Hemen Haber Verin!!!

2) Her türlü yasak, zorunluluk ve ikaz
işaretlerine uymalıdırlar,

3) Gördükleri en küçük tehlikeli durum ve

davranışı derhal en yakın amirine
bildirmelidirler,

4) Çalıştıkları yeri daima temiz, tertipli ve

düzenli tutmalıdırlar,

5) İş sağlığı ve güvenliği hususunda

sorumluluklarını yerine getirirken ihtiyaç
duyduğu tüm gereksinimleri amirlerinden
yazılı olarak talep etmelidirler,
6) Çalışma sırasında,
işin gerektirdiği
kişisel koruyucu
donanım
kullanılmalıdır.
7) Belirtilen yerler haricinde yemek yenmemeli ve sigara
içilmemelidir.

8) İşyeri sahası içerisinde; koşmak, bağırmak, birşey fırlatmak,

boğuşmak ve fiziksel şakalar yapmak tehlikelidir.
9) En yakın yangın
söndürücü, alarm
düğmesi ve acil çıkış
kapısının yeri herkes
tarafından bilinmeli,
yangın ekipmanlarının
önü kapatılmamalıdır.
10) Hayatınızı tehdit
eden bir durumla
karşılaştığınızda,
yaptığınız işi derhal
bırakarak şefinize bilgi
veriniz.
 Kazalar mutlaka bir iz
bırakır…

 Fiziksel ve psikolojik
açıdan öldürür veya sakat
bırakır…

 Evine sağlıklı ve
eksiksiz dönebilmek, her
çalışanın temel hakkıdır…
 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

HERKESİN HAKKI VE SORUMLULUĞUDUR...

İŞ YERİ TEHLİKE SINIFLARI
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NA GÖRE TEHLİKE SINIFI; İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ AÇISINDAN YAPILAN İŞİN ÖZELLİĞİ, İŞİN HER SAFHASINDA
KULLANILAN VEYA ORTAYA ÇIKAN MADDELER, İŞ EKİPMANI, ÜRETİM YÖNTEM
VE RESİMLERİ, ÇALIŞMA ORTAM VE ŞARTLARI İLE İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR
DİKKATE ALINARAK İŞ YERİ İÇİN BELİRLENİR.

İŞ YERLERİNİN TEHLİKE SINIFLARI BELİRLENİRKEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE

İLİŞKİN İŞ YERİ TEHLİKE SINIFLARI TEBLİĞİ’NİN EKİNDE YER ALAN İŞ YERİ TEHLİKE
SINIFLARI LİSTESİNİN DİKKATE ALINMASI GEREKMEKTEDİR. AYRICA TEHLİKE SINIFI
BELİRLENİRKEN BİR İŞ YERİNDE YÜRÜTÜLEN ASIL İŞ DİKKATE ALINIR.
ASIL İŞ, MAL VEYA HİZMET ÜRETİMİNİN ESASINI OLUŞTURAN İŞTİR.

TEHLİKE SINIFLARI ÜÇE AYRILIR:

AZ TEHLİKELİ İŞLER
TEHLİKELİ İŞLER
ÇOK TEHLİKELİ İŞLER
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NA GÖRE BİR İŞ YERİNİN İŞ YERİ HEKİMİ, İŞ
GÜVENLİĞİ UZMANI VEYA DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GÖREVLENDİRİLEBİLMESİ İÇİN
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFININ BİLİNMESİ GEREKMEKTEDİR.

SÖZ KONUSU GÖREVLENDİRMELERDE İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFINA GÖRE ÇALIŞMA

SÜRESİ HESAPLANIR VE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAYIT, TAKİP VE İZLEME
PROGRAMI (İSGKATİP) ADI VERİLEN ÇEVRİMİÇİ SİSTEMDE GÖREVLENDİRME KAYDI
GERÇEKLEŞTİRİLİR.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞ YERİ TEHLİKE SINIFLARI TEBLİĞİ’NDE

KULLANILAN KODLAR VE TANIMLAR NACE EKONOMİK FAALİYET SINIFLAMASI
OLARAK BİLİNEN ULUSLARARASI BİR SINIFLAMAYA AİTTİR. BU SINIFLAMADA
FAALİYETLER NUMARALANDIRILMIŞ, BAŞKA BİR DEYİŞ İLE KODLARLA
İFADE EDİLMİŞTİR
TEHLİKE SINIFINDAKİ FARKLILIK İŞ YERLERİNDE YÜRÜTÜLECEK
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN NE KADAR SÜRE
İLE SUNULACAĞINI BELİRLEMEDE KULLANILIR.

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI, İŞ YERİ HEKİMİ VEYA DİĞER SAĞLIK

PERSONELİNİN O İŞ YERİNDE NE KADAR SÜRE GÖREV
YAPACAĞI YA DA ÇALIŞANLARA VERİLMESİ GEREKEN İŞ
SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN SÜRESİ TEHLİKE SINIFI
İLE DOĞRUDAN İLGİLİDİR.