Professional Documents
Culture Documents
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
1
Emniyet
2
Denizde Güvenlik İlkeleri
Role
Role Cetveli
Role kartı
Role talimleri
Muster station
Acil durumlar
Acil durum planları
Acil aydınlatma
Genel alarm ve anons sistemi
3
Can Kurtarma Araç ve Malzemelerin Sınıflandırılması
4
Acil Durumlar
Gemi ve/veya can kaybına yol açan ACİL DURUMLAR:
Yangın
Karaya oturma/oturtma
Çatışma
Su alma
Denize adam düşmesi
Manevradan aciz olma (Dümen-Makine arızası)
Tehlikeli yüklerin istenmeyen reaksiyonu
Yük kayması
Sızdırmazlığın temin edilememesi
Yapısal yetersizlikler
5
Gemiyi Terk Kararı
“ABANDON SHIP”
6
Gemiyi Terk Kararı
“Gemi sizi terk etmeyinceye kadar, siz asla geminizi terk
etmeyiniz”
7
Tehlike Mesajı
MAYDAY
VHF Kanal 16 (156.800 Mhz.)
VHF DSC kanal 70 (156.525 Mhz.)
MF 2182 kHz.
MF DSC 2187.5 kHz.
EPIRB
SART
8
Tehlike Mesajının İçeriği
MAYDAY (3 kez) söylenmesi
Geminin mevkii
10
Tehlike Mesajının İçeriği
İlk tehlike mesajında bütün yukarıdaki bilgilerin hepsine yer
verilmesi mümkün değildir. İlk mesajdan sonra verilecek
diğer mesajların zamanlaması, şartlara göre ayarlanmalıdır.
Genel olarak, eğer zaman yeterli ise, bir tek mesaj yerine,
bir dizi kısa mesaj tercih edilmelidir.
11
Muhabere Ekipmanları
GMDSS VHF EL TELSİZİ
GMDSS cansalı VHF telsizleri özel olarak tasarlanmış ve
GMDSS gereklerini tamamiyle karşılayacak şekilde
üretilmiştir.
12
Muhabere Ekipmanları
GMDSS VHF EL TELSİZİ
Özellikleri:
14
Muhabere Ekipmanları
GMDSS VHF EL TELSİZİ
Özellikleri:
15
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
16
17
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
18
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
19
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
(ABD-Rusya-Kanada-Fransa)
21
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
LEOSAR Kapsama Alanı
22
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
23
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
EPIRP 406/121.5 Mhz tip ise, 100 ile 200 deniz mili içinde bulunan
UÇAKLAR, bu sinyalleri duyabilir ve böylelikle kazazedelerin yerlerinin
tespit çalışmasına başlanabilir.
24
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
25
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
26
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
27
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
28
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
Kötü hava koşullarında, EPIRB salın içinde çalıştırılmalıdır.
EPIRB dik tutulmalı ve antenine ise, hiç dokunulmamalıdır.
Cihazın yayın yaptığını gösteren küçük kırmızı ışığın
yandığına dikkat edilmelidir.
29
SART ( Search And Rescue Transponder )
30
SART ( Search And Rescue Transponder )
31
SART ( Search And Rescue Transponder )
SART, 10-15 mil civarındaki gemilerin X band (9.2-9.5
GHz.) radarlarının gönderdiği sinyallerin uyarmasıyla etkin
hale gelerek 9 GHz frekansında kendisi yayın yapmaya
başlar.
32
SART ( Search And Rescue Transponder )
33
SART ( Search And Rescue Transponder )
SART, gemi terk edilirken can kurtarma aracına alınır.
Deniz seviyesinden en az 1 metre yükseğe monte edilmeli
ve hemen bekleme konumuna (Standby Mode) alınmalıdır.
Böylece SART cihazı; SAR harekatında yer alan
gemilerin/helikopterlerin/uçakların X-band Radarlarının
yayınlarına hemen cevap verir.
34
SART ( Search And Rescue Transponder )
35
SART ( Search And Rescue Transponder )
36
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
37
38
Tehlike İşaretleri
39
Tehlike İşaretleri
Yaklaşık olarak birer dakika ara ile patlatılan bir silah
veya diğer bir patlayıcı işaret,
40
Tehlike İşaretleri
Mors kodu ile SOS gönderme
41
Tehlike İşaretleri
Yanan bir katran veya yağ fıçısı veya benzerinden çıkan
alevlerin gemi üzerinde gösterilmesi,
42
Tehlike İşaretleri
Telsiz telgraf alarm işareti (500 kHz.- S.O.S)
Telsiz telefon alarm işareti (2182 kHz. MF veya kanal 16-156.8
MHz. VHF),
Bir EPIRB cihazı ile yayınlanan işaretler.
43
Tehlike İşaretleri
Gemiler kazazedelerin herhangi bir imdat işaretini
gördüklerinde, gördüğünü belirtmek için;
GÜNDÜZ:
• TURUNCU duman veya
• Birleşik ışık ve ses sinyali
(3 tek sinyal 1 dk aralıklarla)
GECE:
• 1 dk aralıklarla atılan 3 BEYAZ işaret fişeği
44
Tehlike İşaretleri
Uçakların SAR operasyonu sırasında kazazedelere
gösterecekleri işaretler;
(Uçak yardım için başka bir araç yönlendiriyor.)
45
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
Gemi terk edilmeden önce bir tehlike mesajı verilmemiş
veya verildiği halde cevap alınmamış ise, kazazedelerin
kurtarılabilmeleri için kendilerinin bulunduğu yeri
belirtmek ve yardım çağırmak için bazı imdat işaretlerini
vermek zorundadırlar.
46
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Can Salı/filikaların içindeki işaret verme teçhizatı
İşaret aynası
El meşalesi, Paraşütlü işaret fişeği, Duman işaret kandili
Düdük
Su geçirmez el feneri, Işıldak
Deniz Markalama Boyası
Radar reflektörü/radar transponder cihazı
Taşınabilir VHF EL telsizi ve EPIRB cihazı
47
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
Kurtarmanın süratle oluşması isteniyorsa, bu teçhizatın
etkin bir şekilde kullanılması gerekir.
48
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
Bu nedenle, can kurtarma vasıtasında bulunan radar
reflektörünün salın veya filikanın üst kısmına donatılması,
çıplak gözle görülmesinden önce yerinin radarla tespitine
yarayacak ve kurtulma şansını artıracaktır.
İyi bir radar yansıtıcısı olmayan bir can salında, eğer
metal bir radar reflektörü yoksa, metal kürekler ve boş
teneke kutular radar dalgalarını yansıtmada kullanılabilir.
49
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
Radar reflektöründen
ayrı olarak eğer varsa,
radar transponder
(SART) cihazının da
donatılıp çalıştırılması,
kazazedelerin daha
çabuk bulunmasına ve
kurtarılmalarına
yardımcı olacaktır.
50
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
Görünür imdat işaretleri, en fazla birkaç milden iyi
görülebilirler, görüş şartları olumsuzlaştıkça görülme
mesafeleri de azalır.
51
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
El meşalesi ve işaret fişeklerini kullanırken, özellikle
rüzgar da hesaba katılmalıdır. Sakin rüzgarlarda kol, ufuk
yatay çizgisinden yaklaşık 60 derece kaldırılıp, rüzgar
arkaya alınarak fişek ateşlenmelidir. Rüzgar arttıkça,
kullanıcının kol açısı da 80 derece veya 85 dereceye kadar
yükselmelidir.
52
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
İşaret fişekleri rüzgar altından ve can salından mümkün
olduğu kadar uzakta tutularak kullanılmalıdır.
53
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
İşaret Aynası (Heliograf)
İşaret aynası en etkili ve genellikle çok kullanılan bir
işaret verme aracıdır. Küçük olup kullanılması da basittir.
54
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
İşaret Aynası (Heliograf)
Parlak güneşli bir günde, ayna sekiz milyon mum
kuvvetine eşit bir ışık oluşturur.
İyi netice elde etmek için, ayna temiz ve kuru olarak
saklanmalıdır.
Aynanın kullanım talimatı bir iple üzerine asılmıştır.
Nişan almak için, aynanın ortasında küçük yuvarlak bir
delik vardır.
55
İşaret Aynası
(Heliograf)’nın
Kullanılması
56
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
57
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
El Feneri
58
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Düdük
Siste veya geceleyin, görüş mesafesinin az olduğu
zamanlarda, kazazedeler bir geminin civarında iseler,
dikkat çekmek için düdük çalmalıdırlar.
59
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Yüzer Duman İşaretleri
Azami görülme
mesafesi 4 mil
kadardır.
60
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Yüzer Duman İşaretleri
61
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Paraşütlü İşaret Fişekleri
Bir gemi, uçak veya helikoptere, ya da insanların
oturduğu bir kara parçasına işaretlerle ulaşılabileceğine,
atmosferik çevre koşulların uygunluğu ile beraber
gerçekten ihtimal veriliyorsa, kullanılmalıdır.
62
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Paraşütlü İşaret Fişekleri
63
Paraşütlü İşaret Fişekleri
Paraşütlü işaret fişeğini kullanmak için; alt kapak
çıkarılır, ateşleme halkasına parmak takılır, fişek başın
üstünde düşey olarak tutulur, halka çekilerek fişek
ateşlenir ve denize atılır.
Can kurtarma vasıtalarında 4 adet, köprüüstünde 12
adet bulunur.
64
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
El Meşalesi
El meşaleleri parlak KIRMIZI renkte yanarlar, yanma
süreleri en az bir dakikadır. Suyun 10 cm. altında 10
saniyelik bir süre ile batırıldıktan sonra bile dışarı
alındığında yanmaya devam ederler.
65
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
El Meşalesi
KIRMIZI el meşaleleri,
gündüz kullanılabilir, ancak,
en etkili sonucu gece ya da
sis ve pus nedeniyle görüş
mesafesinin iyice azaldığı
koşullarda verirler.
66
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
El Meşalesi
67
Can Kurtarma Teçhizatı ve Donanımı
Bir gemide bulunması gereken “can kurtarma teçhizatı”nın
şekillerini, özelliklerini ve miktarını düzenleyen kurallar,
“Denizde Can Emniyeti (SOLAS)” ve bağlı olarak “Life-
Saving Appliances (LSA) Code” da belirtilmiştir.
68
Can Kurtarma Teçhizatı ve Donanımı
69
Can Kurtarma Teçhizatı ve Donanımı
SOLAS gereğince tüm can kurtarma teçhizatı;
70
Can Kurtarma Teçhizatı ve Donanımı
SOLAS gereğince tüm can kurtarma teçhizatı;
71
CAN KURTARMA VASITALARI
Genel
Gemilerde can kurtarma vasıtaları olarak kullanılan
donanımlar, geminin cinsine ve büyüklüğüne göre
değişmektedir.
72
CAN KURTARMA VASITALARI
73
CAN KURTARMA VASITALARI
Genel
74
CAN KURTARMA VASITALARI
Can Filikaları
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
76
CAN KURTARMA VASITALARI
77
CAN KURTARMA VASITALARI
78
CAN KURTARMA VASITALARI
79
CAN KURTARMA VASITALARI
80
CAN KURTARMA VASITALARI
81
CAN KURTARMA VASITALARI
84
CAN KURTARMA VASITALARI
Kendinden Hava Destekli Filikalar
Hava Besleme Sistemi
Tamamen kapalı filikalarda hava besleme sistemini
çalıştırmak gerekirse, filikanın bütün giriş-çıkış kapak ve
menholleri sıkıca kapatılmalıdır.
85
CAN KURTARMA VASITALARI
86
CAN KURTARMA VASITALARI
Yangından Korumalı Can Filikaları
Su Püskürtme Sistemi
Püskürtme suyu, filika suya iner inmez otomatik bir
pompa ile sağlanır.
87
CAN KURTARMA VASITALARI
Yarı Kapalı Can Filikaları
Yarı kapalı filikalarda, baş ve kıç tarafından orta kısmına
doğru filika boyunun %20’sinden az olmayan uzunlukta
ve filikaya tespit edilmiş, sert bir malzemeden yapılı üst
örtüsü bulunur.
88
CAN KURTARMA VASITALARI
89
CAN KURTARMA VASITALARI
90
CAN KURTARMA VASITALARI
92
CAN KURTARMA VASITALARI
6 adet el maytabı
96
CAN KURTARMA VASITALARI
97
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
98
CAN KURTARMA VASITALARI
99
CAN KURTARMA VASITALARI
100
CAN KURTARMA VASITALARI
101
CAN KURTARMA VASITALARI
102
CAN KURTARMA VASITALARI
103
CAN KURTARMA VASITALARI
104
CAN KURTARMA VASITALARI
105
CAN KURTARMA VASITALARI
• En az 5 oturmuş ve 1 yatar (sedyede kazazede) durumdaki
insanı taşıyabilme, emir verildiğinde en fazla 5 dakika
içinde gemiden denize indirilebilme, sudaki şahısları
kurtarma ve taşıma özelliklerine sahiptir.
106
CAN KURTARMA VASITALARI
• Bot personeli açık deniz şartlarına karşı koruyucu giysi
“Anti-exposure suit” ile donatılmış olmalıdır. Yoksa Suya
Atlama Giysisi (immersion suit) giymelidirler.
107
CAN KURTARMA VASITALARI
Koruyucu kıyafet (Anti-exposure suit):
• 70 N değerinde yüzme özelliğine sahip olmalıdır.
• Kurtarma ve gemiyi terk esnasında yeteri kadar ısı
koruyucu özelliğe sahip olmalıdır.
• Bütün vücudu kaplamalıdır. Baş ve eller ayrı olarak
kaplanabilir.
• Yardımsız olarak 2 dk. içinde giyilebilmelidir.
• Direkt aleve maruz kalığında 2 sn. yanmadan-erimeden
kalabilmelidir.
• Portatif el telsizi için bir cebi olmalıdır.
• Başlık takılı iken en az 120 0 görüş açısına sahip
olmalıdır.
108
CAN KURTARMA VASITALARI
Koruyucu Kıyafet (Anti-exposure suit):
Koruyucu kıyafet personelin;
• En az 5 metre uzunluğundaki bir çarmıktan inip
çıkmasına,
• Gemiyi terk sırasındaki yardım görevlerini ve kurtarma
botunu kullanma işini yapmasına,
• En az 4,5 metre yükseklikten atlandığında üzerinden
çıkmadan ve kendisine zarar vermeden suda 25 m
mesafe yüzerek can kurtarma vasıtasına tutunup
çıkabilmesine,
imkan verecek özelliklere sahip olmalıdır. Ayrıca, bir düdük
ve fener ile donatılmalıdır.
109
CAN KURTARMA VASITALARI
• Her kurtarma botu en az 6 knot sürat ile en az 4 saat
manevra yapacak bir motora sahip olmalıdır. (HIZLI CAN
KURTARMA BOTU-en az 20 knot ile 4 saat manevra)
110
CAN KURTARMA VASITALARI
• Kurtarma botları en az 2 knot sürat ile diğer can
filikalarını ve/veya can sallarını yedekte çekebilmelidir.
111
CAN KURTARMA VASITALARI
Kurtarma Botlarında Bulunması Gereken Malzemeler
113
CAN KURTARMA VASITALARI
Kurtarma Botlarında Bulunması Gereken Malzemeler
114
CAN KURTARMA VASITALARI
Kurtarma Botlarında Bulunması Gereken Malzemeler
Kurtarma botu SERT YAPILI tipte ise, yukarıdaki
malzemelere ilave olarak;
birer adet bot kancası, kova, çakı veya küçük balta
bulundurulmalıdır.
115
CAN KURTARMA VASITALARI
Kurtarma Botlarında Bulunması Gereken Malzemeler
Kurtarma botu ŞİŞİRİLEBİLİR tipte ise, yukarıdaki
malzemelere ilave olarak;
yüzer bir çakı, iki sünger, bir el pompası veya bir körük,
delikleri onarmak için uygun bir kap içinde tamir seti ve
bir bot emniyet kancası da bulundurulmalıdır.
116
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
117
Kurtarma Araçlarının Yerleştirilmesi
Can Kurtarma Aracının Yerleştirme Düzeni
Mataforalar güvenli ve uygulanabildiği ölçüde su
yüzeyine yakın bir mevkide olacaktır. Su yüzeyinden en az
2 m. , en fazla 15 m. yüksekte olabilir.
118
Kurtarma Araçlarının Yerleştirilmesi
Can Kurtarma Aracının
Yerleştirme Düzeni
Binme ve indirme
hazırlıkları, mürettebatın 2 kişi
tarafından 5 dakika içinde
yapılabilecek şekilde
olacaktır.
1 Fb: 80-120 m.
1,5 Fb: 120 m.den uzun 120
Kurtarma Araçlarının Yerleştirilmesi
Can Filikaları
121
Kurtarma Araçlarının Yerleştirilmesi
Kurtarma Botları
122
İndirme Donanımları
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme tertibatları
aşağıdaki niteliklerde monte edilir.
123
İndirme Donanımları
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme tertibatları
aşağıdaki niteliklerde monte edilir.
İstasyonlar arası geçiş aralıkları ile çıkış iskeleleri
aydınlatılmalı; bu aydınlatmalar, emercensi elektrik
kaynağından beslenebilmelidir.
124
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
Can filikaları istisnalar haricinde geminin açık
güvertelerine, sancak ve iskeleye eşit olmak kaydı ile
dağıtılır.
125
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
Tüm can filikaları veya yakınlarına tanıtıcı işaretler ve
indirme şeklini gösterir resimli talimatlar konur. Bunlar
da acil durum aydınlatması ile görülebilir olmalıdır.
Konulan işaretler IMO’nun önerilerine uygun semboller
ile olur.
126
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
YÜK GEMİLERİ (BOYU 85 M.DEN UZUN):
Geminin her bir tarafında tüm personeli alabilecek büyüklük
veya sayıda TAM KAPALI filika olmalıdır.
Eğer geminin boyu 100 m. den uzun ise, mevcut can sallarına
ilave olarak baş tarafta 1 adet can salı olmalıdır. Bu can
salının serbest bırakma kilidi (HRU) bulunmaz.
Eğer can salları (max. 185 kg) bir taraftan diğer tarafa
taşınamıyorsa; geminin her bir tarafında tüm personelinin %
150 kapasitesinde can salı bulunmalıdır.
128
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
ULUSLARARASI KISA SEFER YAPAN YOLCU GEMİLERİ;
Tam/yarı kapalı tip filikaların sayısı toplamda gemideki tüm
insanların en az % 30’unu alabilecek kapasitede olacaktır.
Filikalar kapasite olarak mümkün olduğunca geminin her iki
tarafına eşit olarak bölüştürülür.
129
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
UZUN SEFER YAPAN YOLCU GEMİLERİNDE;
Tam/yarı kapalı tip filikaların toplam sayısı gemideki tüm
insanları alabilecek kapasitede olacaktır. Filikalar kapasite
olarak mümkün olduğunca geminin her iki tarafına eşit (% 50
sancak + % 50 iskele) olarak bölüştürülecektir.
130
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
500 GRT VE 200 KİŞİ KAPASİTESİNDEN KÜÇÜK YOLCU
GEMİLERİNDE;
Filika yerine, tüm kişileri taşıyabilecek kapasitede can salı
kullanılabilir.
131
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
RO-RO YOLCU GEMİLERİ
Can salları bir rampa yardımıyla denize atılmalıdır.
132
İndirme Donanımları
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme
tertibatlarının başlıca parçaları
Matafora
Palanga
Elektrikli ırgat/vinç.
133
İndirme Donanımları
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme
tertibatlarının başlıca parçaları
134
Can Filikası İndirme Donanımları
Son yıllarda can kurtarma araçlarını en hızlı ve en kolay
şekilde denize indirmek amacıyla çeşitli yöntem ve
donanımlar geliştirilmiştir. Bunlar;
135
Can Filikası İndirme Donanımları
Adi Matafora
(Palangalı)
Bu sistem şekilde de
görüldüğü gibi oldukça
basittir. Küçük ve hafif
can filikaları için
kullanılır.
136
Can Filikası İndirme Donanımları
Adi Matafora
İndirme cihazı gemisine ve filikasına göre tek veya iki
kollu matafora üzerindeki bir palangadan oluşmuştur.
Kullanımları oldukça basittir. Palangaya filikanın
ağırlığına göre el veya küçük bir vinç ile kumanda
edilerek filika güverteden kaldırılır, küpeşteden albura
edilir ve palanganın halatına boş verilerek filika denize
indirilir. Rubu dairesel
137
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
138
Can Filikası İndirme Donanımları
Kızaklı Matafora
139
Can Filikası İndirme Donanımları
Kızaklı Matafora
Can filikası, fren tertibatı el
ile gevşetilerek mayna
edilir. Kullanılması oldukça
kolaydır. Freni tutan ağırlık
kaldırıldığında filika kendi
ağırlığı ile mataforanın
kollarını dışarı doğru
kaydırır. Matafora kollarının
uzunluğu kadar dışa
açıldıktan (albura) sonra
filika aşağı doğru inmeye
başlar.
140
Can Filikası İndirme Donanımları
Kızaklı Matafora
Filika yerine alınırken elektrikle çalışan vinç kullanılır.
Vinçin arıza yapması durumunda, motorun yanında elle
döndürülen bir dişli kutusu yardımıyla da filika yerine
alınabilir.
141
Can Filikası İndirme Donanımları
Kızaklı Matafora
Bu dişlinin üzerindeki bir yuvaya çelik bir kol takılarak
çevrilir. Dinlenmek için kol bırakıldığında dişli geri
dönmeyecek şekilde yapılmıştır. Böylece yavaş yavaş
filika mataforaya alınır.
142
Can Filikası İndirme Donanımları
Kızaklı Matafora
Burada dikkat edilecek bir husus, herhangi bir tehlike
oluşmasını önlemek için çelik kol işi bittikten sonra
hemen çıkarılıp mataforadaki yerine konulmalıdır.
143
Can Filikası İndirme Donanımları
Kapalı Can Filikası Serbest Bırakma Mekanizması
Bu çabuk bırakma kancaları üzerlerinde yük varken bile
istendiğinde açılacak şekilde yapılmışlardır. Böylece
filikanın kancaya takılı kalma ihtimali azaltılmıştır. Bunun
yanı sıra yeterli dikkat gösterilmediği takdirde kancanın
zamansız bir hareketle erken açılma tehlikesi vardır.
(On-load release)
144
Can Filikası İndirme Donanımları
Kapalı Can Filikası Serbest
Bırakma Mekanizması
145
Can Filikası İndirme Donanımları
Kapalı Can Filikası Serbest
Bırakma Mekanizması
146
Can Filikası İndirme Donanımları
Kapalı Can Filikası Serbest
Bırakma Mekanizması
ACİL DURUM:
1. Tip: Kol şekilde görüldüğü
gibi yukarı doğru kuvvetlice
çekilir ve 90 derece çevrilir.
Bu hareket yapılınca kanca
açılmış olacaktır.
147
Can Filikası İndirme Donanımları
Tek Kollu Matafora
Bu donanım daha çok
kurtarma botlarınını ve
güvertede şişirilen can
sallarını denize indirmede
kullanılır.
Matafora kancası kurtarma
botu/can salı muhafazası
üzerindeki askı anelesine
takılır.
148
Can Filikası İndirme Donanımları
Tek Kollu Matafora
Can salı güverte üzerinde iken
şişirme pariması çekilerek
açılır. Can salı açıldıktan
sonra elektrik motorunun
hemen yanında bulunan bir
manivela ile matafora kolu
bordaya doğru dirisa edilir.
149
Can Filikası İndirme Donanımları
Tek Kollu Matafora
Sal giriş kısmındaki iki parima ile güverte üzerindeki
mapalara bağlanarak rampası kurulur. Bir kişi salın
girişinde durarak gelenlere yardım eder ve herkesi sala
bindirir (ayakkabısız).
150
Can Filikası İndirme Donanımları
Tek Kollu Matafora
Herkes bindikten sonra matafora suya kadar elektrikli
motor ile mayna edilir. Mataforayı mayna eden kişi
çarmıhla su seviyesine kadar iner ve ıslanmadan oradan
salın içine atlar.
151
Can Filikası İndirme Donanımları
Tek Kollu Matafora
Son olarak matafora kancasından gelen parima hızla
çekilerek kanca serbest bırakılır ve gemiden uzaklaşılır.
Virada da durum bunun tersidir. Önce elektrikli motorla
vira edilir. Sal güverte hizasına kadar vira edildikten sonra
elle kumanda kolu takılarak matafora kolu güverte üzerine
doğru çevrilir.
152
Can Filikası İndirme Donanımları
Tek Kollu Matafora
Can Salı Serbest Bırakma Mekanizması
Kancayı salın halkasına
takma ve açma yöntemi;
154
Can Filikası İndirme Donanımları
Sabit Vinçli Sistem
Vinçli indirme sistemi filikanın indirilmesinde daha az
görevlinin yer aldığı bir indirme sistemdir. Vinç motoru ve
fren sistemi kızaklı mataforalarda kullanılan tipte olup
motor ve filikayı taşıyan donanım telinin sarıldığı tambur
ayrılabilir şekildedir.
155
Can Filikası İndirme Donanımları
Sabit Vinçli Sistem
İndirme hazırlığı sırasında tambur motordan ayrılarak
ağırlık fren üzerine alınır. Filikanın deniz bosaları çözülür.
Herkes filikaya biner binmez kaportalar sıkıca kapatılır ve
dışarıdaki hava ile irtibat kesilir.
156
Can Filikası İndirme Donanımları
Sabit Vinçli Sistem
Kastanyolayı kaldırma teli vinçten filikaya kadar gelerek
dümenci tarafındaki bir delikten girmektedir. Filikanın
denize indirilmeye hazır olması ve filika amirinin emri ile
bu tel çekilerek fren kolu kaldırılır ve filika kendi ağırlığı ile
denize iner.
157
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
158
Can Filikası İndirme Donanımları
Serbest Düşmeli Donanım
(Freefall)
Günümüzde gemiyi en
çabuk terk etme yöntemidir.
Serbest düşürme yöntemi
ile tamamen kapalı bir can
filikası herhangi bir bağlantı
olmaksızın kızak üzerinde
serbestce kayarak denize
düşer.
159
Can Filikası İndirme Donanımları
Serbest Düşmeli Donanım (Freefall)
160
Can Filikası İndirme Donanımları
Serbest Düşmeli Donanım (Freefall)
161
Can Filikası İndirme Donanımları
Serbest Düşmeli Donanım (Freefall)
En önemli parça filikayı tutan kancalardır. Personel filika
içinde hazır olduktan sonra kaportalar kapatılıp hava
tüpleri açılır ve filikayı tutan kanca fora edilerek düşmeye
bırakılır. Filika denize indikten sonra alabora dahi olsa
kendi kendine doğrulabilir. Filika düzelip gemiden
uzaklaşınca kaportalar açılarak hava tüpleri kapatılır.
162
Can Filikası Motoru ve Donanımları
Motor Soğutma Sistemleri
1. Hava soğutmalı
2. Tatlı su soğutmalı
163
Can Filikası Motoru ve Donanımları
Motor Soğutma Sistemleri
164
Can Filikası Motoru ve Donanımları
Filikanın Motorunun Çalıştırılması
1. Önce motorun tankında yeterli akaryakıt olup olmadığı
ve motor yağının da tam olduğu kontrol edilir.
165
Can Filikası Motoru ve Donanımları
Filikanın Motorunun Çalıştırılması
5. Makine çalıştırılır ve gaz kolu minimumda tutulur.
166
Can Filikası Motoru ve Donanımları
Eğer motor çalıştırılamazsa, şu işlemler yapılmalıdır.
167
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Hazırlık ve Emniyet
Suya indirilmeden önce yapılacak hazırlıklar:
169
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Hazırlık ve Emniyet
İndirme/kaldırma donanımları fora edilirken, emniyet
kurallarına bire bir uyulmalıdır.
Bu donanımların üzerinde kırmızı ile boyanmış tahditler
vardır. Kullanım esnasında bu tahditlere dikkat
edilmelidir.
170
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Hazırlık ve Emniyet
171
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Hazırlık ve Emniyet
172
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Can Filikasının Maynası
Bazı filikalara bulunduğu yerden binilemez. Bu durumda
filika, gemiyi terk güvertesi hizasına kadar mayna edilir.
Filikaya terk güvertesinden binildikten sonra filika suya
mayna edilir.
173
Can Filikasının Maynası
174
Can Filikasının Maynası
9. Ortamda temiz hava
varsa havalandırma
çıkışları açılır.
10. Ortamda zehirli hava
varsa havalandırma
çıkışları kapatılır.
11. Bot personelinin uygun
can yelekleği giymelidir.
12. Su yüzeyinin ve filika
altının neta olduğu
görülür.
13. Kastanyola laçka edilir.
14. Filika sabit bir hızda
mayna edilir. (bu esnada
filika sallanabilir.)
175
Can Filikasının Maynası
15. Filikanın su içine girmesi
beklenir.
16. Kastanyola teli bırakılır.
17. Kancalar fora edilir.
18. Kancalar otomatik
mekanizma ile açılmazsa;
Gözlem camı kırılır.
Kol yeşil alana kaldırılır.
Kancalar açılır.
19. Makine çalıştırılır.
20. Zehirli duman/yangın
ortamında ise hava
desteği ve su püskürtme
sistemi çalıştırılır.
21. Hazır olduğunda
parimalar bırakılır.
22. Gemiden açasıya
uzaklaşılır.
176
Filikanın Gemiye Alınmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Bir gemiye veya iskeleye aborda olmak üzere gelen bir
filika personeli aborda olmadan önce filika içindeki
yaralılar ile ilgili açıklayıcı bilgiler vermelidir.
177
Filikanın Gemiye Alınmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Filikanın hisası sırasında filikada bulunan personel
oturur pozisyonda olmalı ve emniyet kemerlerini, hisaya
kumanda eden amir aç demedikçe açmamalı ve filikadan
inmemelidir.
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
179
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Serbest Düşmeli Filikanın Maynası
Serbest düşmeli donanım
ile tam kapalı can filikası
gemiyi en çabuk terk
etme yöntemidir.
Kimyasal tanker ve
tankerlerde dumanlı veya
zehirli gazlı ortamdan
kaçabilmek için filika
içine hava sağlayan hava
tüplerine sahip filikalar
mevcuttur.
180
Serbest Düşmeli Filikanın Maynası
1. Şişme can yeleği giyen
personel varsa can yelekleri
şişirilmez.
2. Deniz bağları fora edilir.
3. Kaporta açılır.
4. Matafora civarının neta
olduğu görülür.
5. Deniz derinliğinin yeteri
kadar derin olduğu kontrol
edilir.
6. Serdümen filikaya girer ve
makineyi çalıştırır.
7. Dümen ve pervaneler
kontrol edilip, makine STOP
edilir.
8. Otomatik lavra tapası
kapatılır.
9. Gemi-filika elektrik kablosu
sökülür.
181
Serbest Düşmeli Filikanın Maynası
10. Personel filikaya bindirilir,
emniyet kemerleri takılır.
11. Bütün kaportalar ve
havalandırma kapatılır.
12. Herkesin emniyette olduğu
görüldüğünde, filikayı tutan
kanca fora edilerek filika
düşmeye bırakılır.
13. Filika denize düşüp
düzelince makine çalıştırılır.
14. Uygunsa hava tüpleri
açılarak havalandırma
başlatılır.
15. Rüzgarüstüne doğru
gemiden uzaklaşılır.
16. Neta sahada havalandırma
kapakları açılır, hava tüpleri
kapatılır.
182
Kurtarma Botlarının Maynası
1. Matafora telinin boşu alınarak
bot yerinden kaldırılır.
2. Bot personeli bota biner.
3. Bot motoru, yakıt deposu,
serbest bırakma kancası ve
parima kontrol edilir.
4. Botun deniz bağları fora edilir.
5. Bot güverte dışına
döndürülerek kastanyola
laçka edilir. Mayna başlar.
6. Deniz yüzeyine 1 metre kala
mayna durdurulur ve bot
motoru çalıştırılır.
7. Denize bando edilince baş
parima bırakılır ve gemiden
uzaklaşılır.
183
Kurtarma Botlarının Gemiye Alınması
Kurtarma botu mataforanın
altına gelmeden önce matafora
kancası yukarı alınarak botun
içindekilere çarpması önlenir.
184
Kurtarma Botlarının Gemiye Alınması
Önce esneme payı
bulunan naylon halat
botun kaldırma halkasına
takılır. Bot, matafora
kolunun ucundaki tel
halatın kancasına
takılacak kadar yükseltilir.
Kanca takıldıktan sonra
yavaşça mayna edilerek
ağırlık tel halata bindirilir.
Daha sonra bot vira
edilerek güvertedeki eski
yerine alınır.
185
Diğer Can Kurtarma Araçları
Halat Atarın Özellikleri
186
Diğer Can Kurtarma Araçları
Halat Atarın Özellikleri
187
Diğer Can Kurtarma Araçları
Halat Atarın Kullanılması
188
Diğer Can Kurtarma Araçları
Halat Atarın Kullanılması
189
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
190
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Eğer, hem kara hem deniz tipi bir helikopter ise, dalgalı bir
denizde tehlikedeki kişilerden sadece birkaç metre uzaklığa
konabilir.
Helikopterler, teçhizat sağlamak ve/veya kazazedeleri
kurtarmak ya da tahliye etmek için kullanılabilir.
191
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopter operasyonunun çapı 300 deniz miline kadar
değişebilir ve taşıma kapasitesi ise, 1-30 kişi arasında
olmak üzere, aracın büyüklüğüne ve cinsine göre
değişmektedir.
192
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopter malzeme ikmali için, normal şartlarda açık bir
alanın üzerine gelerek hareketsiz durur ve vinç kablosu
yardımı ile malzemeyi aşağıya sallandırır. Güvertedeki
personelin yapacağı iş sadece kabloyu çıkarmaktır.
193
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopter kazazedeyi rüzgar üstünde bırakacak şekilde
yaklaşır kurtarma yüzücüsü helikopterdedir.
Kurtarma yüzücüsü beraberinde bir kurtarma kemeri ile
helikopterdeki vinç yardımıyla suya sarkıtılır.
Kurtarma yüzücüsü yükseklik uygun ise suya atlayabilir.
194
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kazazedelerin tahliye edilebilmesi için, vinç teli ucuna
aşağıdaki araçlardan biri takılabilir :
1. Kurtarma sapanı (askısı) 3. Kurtarma sepeti
195
Kurtarma Sapanı ile Kazazedenin
Helikoptere Alınması
196
Can Salındaki Bir Kazazedenin
Kurtarma Sapanı ile Helikoptere Alınması
197
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kurtarma Sedyesi
Birçok durumda yaralılar veya hastalar bir kurtarma
sedyesi ile tahliye edilirler.
198
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kurtarma Sedyesi
Bu sedyeye tespit edilmiş özel kayışlar (terazisi) vardır ve
sedye özel bir kanca yardımıyla kolaylıkla takılıp,
çıkarılabilir.
199
Kurtarma Sedyesi ile Helikoptere
Hasta ve Yaralı Tahliyesi
200
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kurtarma Sandalyesi
Kurtarma sandalyesi, yassı çıkıntıları veya oturma yerleri
olan üç çatallı bir çipoya benzemektedir. Yukarı çekilecek
olan kişi, oturaklardan biri veya ikisine bacakları açık
olarak oturur ve kolları ile gövdeye sarılır.
201
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kurtarma Sandalyesi
202
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kurtarma Sepeti
203
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
204
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Koordinasyon
Gemi ile helikopter arasında, doğrudan telsiz bağlantısı
kurulmalıdır. Bu da genellikle, VHF 16. Kanal ve
müteakiben çalışan diğer iki basit kanaldan sağlanır.
205
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Koordinasyon
Helikopter DF (Direction Finder) ile donatıldığı zaman,
kabul edilen frekanslarda gemiden yayılan telsiz
sinyallerini kullanarak gemiyi tanımlayabilir .
206
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Gemiden Tahliye
Güvertenin yeterince açık bir bölümü, tahliye sahası olarak
hazırlanmalı ve imkan olursa büyük beyaz bir “H” harfi ile
işaretlenmelidir.
Geceleri gemi; direk, seren ve baca gibi engelleri belirtecek
şekilde mümkün olduğu kadar iyi ışıklandırılmalıdır.
207
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Gemiden Tahliye
Büyük gemilerde tahliye sahası, rüzgaraltı tarafında
olmalıdır. Havadan daha iyi bir kimlik tespiti yapılabilmesi
ve ayrıca helikopter pilotuna rüzgar yönüyle ilgili bilgi
verebilmek için bayrak ve flamalar çekilmelidir.
Helikopter pilotu gemiye, helikopterin rüzgar üzerinde
duracak ve gemiye en yakın olacak şekilde yaklaşır. (30
derece açı ile)
208
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Gemiden Tahliye
Helikopterin meydana getirdiği hava akımı nedeniyle, can
sallarının alabora olduğu durumlarla karşılaşılmıştır. Bu
nedenle, bir can salının üzerinde bulunan kazazedelerin,
yukarı çekilinceye kadar salın ortasında toplanmaları
tavsiye edilir.
209
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Gemiden Tahliye
Helikopterle gemiden tahliye veya gemiye personel nakli
esnasında yapılacak diğer işlemler detaylı olarak
ULUSLARARASI HAVACILIK VE DENİZCİLİK ARAMA VE
KURTARMA KILAVUZU (IAMSAR) da bulunmaktadır.
210
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Kurtarma/Tahliyede Emniyet
211
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Kurtarma/Tahliyede Emniyet
Helikopterin vinç tel halatının kancasının veya kurtarma
sapanının gemiye takılmamasına çok dikkat edilmelidir.
212
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Kurtarma/Tahliyede Emniyet
Yük kancacısı can yeleğini giymiş, emniyet gözlüklerini
takmış ve helmetinin çene kayışları bağlamış olmalıdır.
213
Helikopterden alınan
vinç teli önce statik
elektrik için kısa
devre edilmeli veya
özel lastik eldivenle
tutulmalıdır.
214
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Kurtarma/Tahliyede Emniyet
Akaryakıt yangınlarıyla mücadelede kullanılacak olan
seyyar yangın söndürme aletleri, tahliye sahasının
yakınında bulundurulmalıdır.
215
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Helikopterle Kurtarma/Tahliyede Emniyet
Şişirilebilir can sallarındaki kazazedelerin helikopterle
kurtarma işlemlerinde, can salının çadır kısmını ayakta
tutan kısımların gazının boşaltılarak, çadırın can salının
içine yerleştirilmesi sağlanmalıdır. Aksi halde, salın çadırı
adeta bir yelken gibi durumu olumsuz bir yönde
etkileyebilir.
216
Başarılar dilerim.
217
CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
218