ABG TEST d.o.o.

Podgorica

PROJEKAT
betonskih radova

Objekat: REKONSTRUKCIJA PUTA BERANE –KOLAŠIN

DIONICA LUBNICE – JEZERINE
Lokalitet Lubnice-Jelovica
(km10+321.910- km16+915.646)

Naručilac: EURO-ASFALT d.o.o. Sarajevo

Podgorica,
avgust 2021.god.
SADRŽAJ

1. Opis konstrukcije ......................................................................................................................................... 3

2. Količine betona ............................................................................................................................................ 3

3. Kontrola kvaliteta na fabrici betona ............................................................................................................ 4

4. Ispitivanje komponentnih materijala za beton ............................................................................................. 4

5.1. Ispitivanje svježeg betona ......................................................................................................................... 6

5.2. Ispitivanje očvrslog betona ...................................................................................................................... 6

5.3. Ispitivanje vode ........................................................................................................................................ 7

5. Kontrola kvaliteta na gradiilištu .................................................................................................................. 7

6.1. Kontrola prije betoniranja ......................................................................................................................... 7

6.2. Kontrola u toku betoniranja ...................................................................................................................... 7

6. Kontrola usaglašenosti ..................................................................................................................................... 8

6.1. Opšte napomene za gradilište .................................................................................................................. 8

6.2. Formiranje partija betona .......................................................................................................................... 9

6.3. Procjena postignute vrste betona............................................................................................................. 12

6.4. Procjena posebnih svojstava betona ........................................................................................................ 13

6.5. Slučaj neusaglašenosti............................................................................................................................. 13

7. Plan betoniranja .............................................................................................................................................. 13

7.1. Skladištenje materijala ............................................................................................................................ 13

7.2. Transport ................................................................................................................................................. 14

7.3. Betoniranje .............................................................................................................................................. 14

1
7.4. Njega betona ........................................................................................................................................... 15

7.4.1. Uopšteno .............................................................................................................................................. 15

7.4.2. Terminski plan skidanja oplate ............................................................................................................ 16

2
 1. Opis konstrukcije

 UVOD
Potporni zidovi se nalazi na lokalitetu Lubnice-Jelovica. Početna
stacionaža lokaliteta je km10+321.910, a krajnja km16+915.646. Na predmetnoj dionici su u
zavisnosti od karakteristika terena projektovania 3 tipa zidova i to TIP Z1, TIP Z2 i TIP Z3.
Zid tipa „TIP Z1“ je kalsični armirano-betonski potporni zid sa podvlakom. Zid je projektovan
promjenljive visine od 2,05m do 10.50m.
Zid tipa „TIP Z2“ je gravitacioni potporni zid nagnut ka padini u nagibu 4:1.
Zid tipa „TIP Z3“ je parapetni zid. Zid je projektovan promjenljive visine 2.50m do 3.65m.
Svi zidovi se izvode u kampadama od po 5m.

Stacionaže potpornih zidova date su u sledećoj tabeli:

1 Zid W1 10+749.00 10+803.000 24 Zid W22 13+374.35 13+467.35
2 Zid W2 10+800.00 10+822.5 25 Zid W23 13+534.60 13+554.600
3 Zid W3 10+957.00 10+957.00 26 Zid W24 13+573.530 13+590.50
4 Zid W4 11+195.20 11+215.50 27 Zid W25 13+704.50 13+749.50
5 Zid W5 11+327.60 11+479.77 28 Zid W26 13+892.00 13+922.00
6 Zid W6 11+491.24 11+529.85 29 Zid W27 13+971.00 14+056.00
7 Zid W7 11+549.480 11+591.22 30 Zid W28 14+149.50 14+177.60
8 Zid W8 11+637.61 11+705.11 31 Zid W41 14+226.00 14+316.00
9 Zid W9 11+748.980 11+798.980 32 Zid W29 14+260.000 14+304.000
10 Zid W40 11+798.980 11+922.00 33 Zid W30 14+518.000 14+588.400
11 Zid W39 11+940.700 11+950.300 34 Zid W31 14+641.26 14+675.62
12 Zid W10 12+004.50 12+064.410 35 Zid W42 14+664.000 14+700.000
13 Zid W11 12+137.970 12+172.890 36 Zid W32 14+770.41 14+787.91
14 Zid W12 12+212.00 12+241.00 37 Zid W33 15+000.50 15+025.50
15 Zid W13 12+282.25 12+309.90 38 Zid W43 15+180.000 15+342.000
16 Zid W14 12+387.60 12+402.60 39 Zid W34 15+913.76 15+918.50
17 Zid W15 12+444.17 12+484.48 40 Zid W35 16+287.50 16+312.50
18 Zid W16 12+496.41 12+512.41 41 Zid W36 16+342.310 16+357.500
19 Zid W17 12+575.00 12+654.00 42 Zid W37 16+425.80 16+449.80
20 Zid W18 12+820.70 12+820.70 43 Zid W38 16+558.00 16+558.00
21 Zid W19 13+063.00 13+123.00
22 Zid W20 13+181.50 13+206.00

2. Količine betona

2.1. Prema Glavnom projektu, koristiće se beton MB 30 , V6 , M150 za potpornu konstrukciju i

MB 15 za podložni beton.
Betoniranje temelja: 2831.8 m3
Betoniranje zida: 3561.7 m3
Betoniranje podložnog sloja: 400.1 m3

3
 Na dijelu usjeka i zasjeka predviđena je izgradnja betonske rigole širine 0.50m koja je
predviđena da se radi od MB 30.

2.2. Klase betona i uslovi kvaliteta prema projektu konstrukcije

Potporni zidovi, temelji potpornih

Elementi konstrukcije
zidova
Klasa BII
Marka betona MB30
Dmax 32mm
Ostali zahtjevi V6 , M150
Vrijeme vezivanja normalno
Status (recepture) Predato na odobrenje

Elementi konstrukcije Podložni beton

Klasa BII
Marka betona MB15
Dmax 32mm
Ostali zahtjevi /
Vrijeme vezivanja normalno
Status (recepture) Predato na odobrenje

3. Kontrola kvaliteta na fabrici betona

Kontrola proizvodnje betona kategorije B.II definisana je JUS U.M1.051 (Kontrola proizvodnje
betona u fabrici betona – kategorija BII) i ona obuhvata:

 ispitivanje komponentnih materijala za beton,

 ispitivanje svježeg betona,

 ispitivanje očvrslog betona i procjena dobijenog betona.

Kontrola proizvodnje betona vršiće se na fabrici betona „Jelovica“ – Euroasfalt

4. Ispitivanje komponentnih materijala za beton

Podrazumijeva se da ćemo za proizvodnju betonske mješavine koristiti agregat, cement i
betonske aditive testirane u skladu sa relevatnim odredbama o obaveznoj sertifikaciji;
testiranje komponenti materijala za beton obuhvata testiranja u skladu sa JUS U.M1.051
(kontrola proizvodnje betona u Fabrici betona – kategorija BII). Aditivi se neće ispitivati jer
imamo tehničke listove i sertifikate od proizvođača. Izvršićemo testiranja:

4
  agregata;

 cementa i

 vode.

a) Kontrola kvaliteta proizvodnje u fabrikama betona za beton kategorije II obuhvata:

- kontrolna ispitivanja frakcionisanog agregata za beton lagerovanog na fabrici betona,

u svemu prema JUS B.B3.100 i JUS B.B2.010.

- ispitivanje uslova kvaliteta cementa u svemu prema JUS B.C1.011

- ispitivanje kvaliteta vode se neće vršiti

- uzorkovanje svježeg betona –u svemu prema MEST EN 12390-2,

- određivanje konzistencije svježeg betona – ispitivanjem slijeganja po Abramsu, u

svemu prema MEST EN 12350-7,

Ateste za ova ispitivanja Izvođač radova dobavlja od proizvođača betona.

b) Kontrola kvaliteta betona na gradilištu obuhvata:

- uzorkovanje svježeg betona –u svemu prema MEST EN 12390-2,

- određivanje konzistencije svježeg betona – ispitivanjem slijeganja po Abramsu, u

svemu prema MEST EN 12350-7

- ispitivanje čvrstoće betona pri pritisku u svemu prema MEST EN 12390-3.

- određivanje prodiranja vode pod pritiskom u očvrslom betonu u svemu prema JUS
U.M1.015: 1998,

- ispitivanje otpornosti betona prema dejstvu mraza u svemu prema JUS U.M1.016:
1992.

- Ispitivanje otpornosti površine betona na dejstvo mraza i soli za odmrzavanje u

svemu prema JUS U.M1.055: 1984.

c) Kontrola kvaliteta ugrađenog betona u konstrukciju vrši se ukoliko eventualno

podbaci kvalitet betona probnih uzoraka. U tom slučaju kvalitet betona se dokazuje
kombinacijom metoda bez i sa razaranjem, prema posebnom programu.

d) Uzimanje i njegovanje probnih uzoraka

5
 Uzimanje uzoraka obavlja se obavezno na gradilištu, u prisustvu zaduženog lica i
predstavnika nadzornog organa. Za izradu probnih tijela koristiti pervibratorsku iglu Ø25 mm
kojom se beton zbija u očišćene, podmazane i pričvršćene metalne ili plastične kalupe,
oblika kocke ivica 15 cm.

Zapisnik o uzimanju uzoraka sadrži podatke o oznakama uzoraka, klasi i vrsti betona,
vremenu uzimanja i poziciji na koju se uzorak odnosi i predviđenom datumu ispitivanja.
Svaki uzorak mora biti jasno i trajno označen.

5.1. Ispitivanje svježeg betona

Program kontrole kvaliteta za proizvodnju betona biće dat u posebnom aneksu za svaku
fabriku betona koja je u upotrebi kao glavna fabrika betona (ne za rezervne fabrike betona) i
biće dio TI Proizvodnja i isporuka betona.

Ispitivanje svježeg betona obuhvata određivanje:

 konzistecije (prema JUS U.M1.051): na početku svake radne smjene I svaki put
kada se uzimaju uzorci za usklađenost čvrstoće i kada se sumnja da konzistencija
nije u 20% propisanih granica. Test konzistencije treba da se vrši u skladu sa MEST
EN 12350-2 Klase konzistencije su prikazani u 7.00.1.1.1-4 ovog STR. U skladu sa
predviđenim partijama betona, provjera konzistencije prilikom uzimanja probnih tijela
radi se na svakih 40-50 m³ proizvedenog betona, ukoliko je partijom betona
predviđeno uzimanje jednog uzorka na 100m³, konzistencija se može proveravati na
svakih 50 m³, i smatra se da je dovoljna učestalost provjere konzistencije.

 temperatura betona : ona će se provjeravati na samom gradilištu u skladu sa

JUS U.M1.032. Prije ugrdnje betona, termometar se uranja najmanje 5 cm u svjež
beton, u kojem mora stajati toliko dugo dok se ne izmjeri konačna vrijednost
temperature.
Ako beton nije u skladu sa zahtjevima kvaliteta, beton neće biti korišćen. Ako su ispunjeni
uslovi, uzorkovanje će se vršiti u skladu sa MEST EN 12390-2 i dinamikom potrebnom za
ispitivanje očvrslog betona. Uzorci moraju biti jasno označeni tako da se na njima bilježi
sljedeće:
-pozicija betona kojem pripadaju
- datum betoniranja
- porijeklo betona.
5.2. Ispitivanje očvrslog betona
Ispitivanje očvrslog betona obuhvata:
 čvrstoću pri pritisku (JUS ISO 4012: 2000 )
 vodonepropustljivost (JUS U.M1.015)
 otpornost na mraz (JUS U.M1.016).

Uzorci za procenu klase betona su kocke sa ivicama 15cm. Testiranje kocke trebalo bi da
se vrši u skladu sa MEST EN 12390-3 .
Ispitivanje otpornosti betona na mraz biće sprovedeno prema JUS U.M1.016, a broj uzoraka
treba da odgovara projektovanom betonu MB 30 V6 M150. Potrebno je uzeti po jedan
uzorak na svakih 1000 m3.
6
Ispitivanje vodonepropustljivosti betona mora se sprovesti prema standardu JUS U.M1.015
(1998), gde se zahtijevaju po jedan opit na svakih 200 m3 .
U skladu sa standardom JUS U.M1.051 – tačka br. 9.2.1, za svaku vrstu betona, mora se
provjeriti da li je proizvedeni beton u skladu sa predviđenom klasom betona barem jednom
mjesečno.

5.3. Ispitivanje vode

Voda koja će se koristiti za proizvodnju betona jeste pijaća voda iz gradskog vodovoda.
Tako da nije potrebno vršiti posebna ispitivanja za vodu.

5. Kontrola kvaliteta na gradiilištu

6.1. Kontrola prije betoniranja
Kontrola prije betoniranja obuhvata provjeru da li su preduzete sve mjere kako bi se
betoniranje izvelo propisno. One obuhvataju :
 Izvještaj geodetskih snimanja jame za šipove od strane Izvođača
 Izvještaj geoloških mapiranja od strane Izvođača
 Izvještaj o nosivosti tla od strane Izvođača
Sve gore navedene provjere, nakon potvrde od strane unutrašnje kontrole Izvođača,
moraju biti prihvaćene i odobrene od strane Inženjera.
 Provjera pristupnih puteva koji se koriste za dostavljanje betona na gradilište
 Potvrda o prisustvu obučenih radnika kako bi se izveli radovi na betoniranju.
 Potvrda o posjedovanju i preciznosti opreme za unutrašnji transport i ugradnju
betona, kao i o rezervnoj opremi.
 Potvrda o prisustvu radnika laboratorije zaduženih za testiranje svježeg betona
 Provjera pozicija armaturnih šipki. Provjeriti bezbjednosti.
 Sve ove provjere biće sprovedene od strane inženjera na gradilištu ili njegovih
predstavnika. Tačnost ovih provjera je glavni uslov za početak spravljanja betona na
fabrici betona.

6.2. Kontrola u toku betoniranja

Kontrola tokom betoniranja predstavlja provjeru sljedećeg:
 isporuke betona (u skladu sa TI Proizvodnja i isporuka betona ):
Po pristizanju svakog miksera na gradilište, tehničar akreditovane laboratorije mora:
da sprovede ispitivanje partije betona da provjeri vrstu betona i zabilježi: vrijeme
pristizanja svakog miksera na gradilište, početak istovara - ugradnje betona i vrijeme
završetka ugradnje.
Provjere konzistencije i temperature betona sprovodi izvođačeva akreditovana
laboratorija zadužena za praćenje kvaliteta betona, u prisustvu inženjera na gradilištu
i predstavnika izvođačeve kontrole kvaliteta (kako je objašnjeno u tački 5.2 ovog
dokumenta, “Ispitivanje svježeg betona”).
U skladu sa standardom JUS U.M1.045, tačka br. 7, konzistencija metodom
7
 slijeganja vrši se najmanje na svakih 50m3, za svaku isporuku za koju je mjerenje
vršeno i na fabrici betona.

Na gradilištu se u betonsku mješavinu neće dodavati superplastifikator i voda.

 Provjera temperature:
Maksimalna temperatura svježeg betona na gradilištu ne smije biti viša od +25˚C ni
manja od +5˚C. U posebnim uslovima dozvoljena je tolerancija od +3˚C. Temperatura
betonske mješavine treba biti provjerena kada se uzimaju uzorci ili ispituje
konzistencija.
U slučaju kada se betoniranje izvodi u posebnim vremenskim uslovima mora
se ispitati svaki mikser.

 Uzorkovanje betona:
Uzimanje uzoraka sprovodiće se kako je dato u poglavlju br. 7.2 ovog dokumenta.
ABG Test, kao podzvođačeva akreditovana laboratorija, pripremiće zapisnik o
uzorkovanju na osnovu kojeg će Izvođač pripremiti ZOB (Zapisnik o betoniranju), a
broj ZOB će se kasnije unijeti u građevinski dnevnik.

6. Kontrola usaglašenosti
6.1. Opšte napomene za gradilište
Na osnovu toga, PBAB87, uzorci za ispitivanje za kontrolu proizvodnje biće uzimani na
mjestu isporuke, a njihovi rezultati biće reprezentativni za kontrolu usaglašenosti. U skladu
sa PBAB ’87 kontrola usaglašenosti betona sastoji se od:
- Formiranja partija betona
- Procjena dobijenih čvrstoća na pritisak za klasu betona, proračunatih i prikazanih po
partijama
- Procjena posebnih svojstava (vodonepropustljivost, otpornost na mraz) očvrslog betona
ako je zahtijevano projektom
- dokaz čvrstoće na pritisak za klasu betona
- mjere u slučaju neusaglašenosti.
Ako se koristi rezervna fabrika betona, uzorci za ispitivanje uzimaće se na fabrici betona i
na mjestu isporuke. Pošto je količinu betona iz rezervne fabrike betona i frekvenciju
mjesečne isporuke teško predvideti, tokom prvih betonskih radova betonom sa rezervne
fabrike, uzeće se najmanje 10 uzoraka kako bi se obezbijedio dovoljan broj uzoraka za
mjesečnu i tromjesečnu statitističku procjenu rezultata (prema JUS U.M1.051, član br.
7.4.1).
Nakon završetka izvođenja elementa konstrukcije, konačna i ukupna procjena kvaliteta
betona koji je ugrađen u konstruktivni element biće dostavljena od strane izvođača na
osnovu komletne analize svih raspoloživih dokumenata .
Tabele o uzorkovanju za fabriku betona i za gradilište su date u prilogu .
8
6.2. Formiranje partija betona

Svi uzorci za određivanje kvaliteta koji se odnose na pojedinačne partije uzimaće se tokom
ugradnje betona. Svako uzorkovanje treba da bude proporcionalno količini betona za jednu
partiju.Beton će se dijeliti u partije tako da se svaki zid i svaki segment zida uzima kao jedna
partija betona.Na taj način će partija obuhvatiti manje količine radova, pa će sanacija biti
jednostavnija, ukoliko dođe do otkazivanja kvaliteta betona.
Za svaki dan betoniranja iste klase betona potrebno je uzeti minimum tri kontrolna betonska
tijela.
Betonski uzorci će se grupisati po partijama betona prema pravilniku PBAB '87.
Partija betona može imati najviše 30 uzoraka iste klase betona i razlika u starosti uzoraka iz
jedne partije betona ne smije biti veća od mjesec dana.
Minimalan broj provjera konzistencije na gradilištu je 1 na 50m3 betona.Sledeća tabela daje
tacan broj uzoraka, način formiranja partija i kriterijm određivanja prolaznosti partija.

9
Broj zida Elemenat zida Količina betona po poziciji Broj uzoraka

Beton zida 33.62 3

W1 Beton temelja 30.83 3
Plodložni beton 0.74 3
Beton zida 6.1 3
W2 Beton temelja 3.83 3
Plodložni beton 1.13 3
Beton zida 33.40 3
W3 Beton temelja 31.39 3
Plodložni beton 5.96 3
Beton zida 23.40 3
W4 Beton temelja 0.00 3
Plodložni beton 0.00 3
Beton zida 650.45 15+3*+15*
W5 Beton temelja 460.69 11
Plodložni beton 68.04 4
Beton zida 158.47 5
W6 Beton temelja 164.15 5
Plodložni beton 15.31 3
Beton zida 52.64 3
W7 Beton temelja 41.64 3
Plodložni beton 8.29 3
Beton zida 97.19 4
W8 Beton temelja 76.17 4
Plodložni beton 14.13 3
Beton zida 98.03 4
W9 Beton temelja 75.90 4
Plodložni beton 12.58 3
Beton zida 44.78 3
W10 Beton temelja 17.10 3
Plodložni beton 4.20 3
Beton zida 61.76 4
Beton temelja 48.38 3
W12
Plodložni beton 7.67 3
Beton zida 45.10 3
W13 Beton temelja 36.62 3
Plodložni beton 6.75 3
Beton zida 34.20 3
W14 Beton temelja 26.85 3
Plodložni beton 4.13 3
Beton zida 207.30 6
W15 Beton temelja 206.69 6+3*
Plodložni beton 19.74 3

10
Broj zida Elemenat zida Količina betona po poziciji Broj uzoraka

Beton zida 20.80 3

W16 Beton temelja 18.58 3
Plodložni beton 3.29 3
Beton zida 131.94 5+3*+15*
W18 Beton temelja 108.22 5
Plodložni beton 0.00 3
Beton zida 23.60 3
W19 Beton temelja 22.00 3
Plodložni beton 4.78 3
Beton zida 100.33 4
W20 Beton temelja 102.78 4
Plodložni beton 9.77 3
Beton zida 192.60 6+3*
W22 Beton temelja 149.58 5
Plodložni beton 24.22 3
Beton zida 80.51 3
W25 Beton temelja 65.10 3
Plodložni beton 10.79 3
Beton zida 47.35 3
W26 Beton temelja 37.80 3
Plodložni beton 6.70 3
Beton zida 243.90 7
W27 Beton temelja 219.90 7+3*
Plodložni beton 27.15 3
Beton zida 17.64 3
W28 Beton temelja 12.97 3
Plodložni beton 2.87 3
Beton zida 27.00 3
W29 Beton temelja 17.09 3
Plodložni beton 4.20 3
Beton zida 83.05 4
W30 Beton temelja 70.30 4
Plodložni beton 13.43 3
Beton zida 70.43 4
W31 Beton temelja 61.67 4
Plodložni beton 8.74 3
Beton zida 13.34 3
W32 Beton temelja 7.13 3
Plodložni beton 1.75 3

11
 Broj zida Elemenat zida Količina betona po poziciji Broj uzoraka

Beton zida 29.25 3

W33 Beton temelja 0.00 3
Plodložni beton 0.00 3
Beton zida 3.15 3
W34 Beton temelja 0.00 0
Plodložni beton 0.00 0
Beton zida 15.00 3
W35 Beton temelja 14.25 3
Plodložni beton 3.50 3
Beton zida 11.00 3
W36 Beton temelja 11.15 3
Plodložni beton 2.35 3
Beton zida 17.50 3
W37 Beton temelja 15.61 3+3*
Plodložni beton 3.10 3
Beton zida 28.21 3
W38 Beton temelja 25.60 3
Plodložni beton 5.23 3
Napomena: 3* označava 3 uzorka za ispitivanje vodonepropusnosti
15* označava 15 uzoraka za ispitivanje otpornosti na mraz

6.3. Procjena postignute vrste betona

Ocjena betona (MB) izvodi se po partijama, u skladu sa programom kontrole i prema
jednom od sljedećih kriterijuma, datim u članu br. 46 Priručnika BAB ’87:
Kriterijum 1
Ovaj kriterijum primjenjuje se kada imamo n ≤15 rezultata ispitivanja zatezanja za tri ili više
uzastopnih uzoraka. Kocke se formiraju po grupama od tri uzastopna rezultata ispitivanja
(x1, x2, x3):
m3≥MB + k1
x1≥MB - k2 gdje je:
k1 = k2 = 3MPa – za dobro ustanovljenu proizvodnju;
k1 = k2 = 4MPa and 2MPa – tokom proizvodnje;
m3 – aritmetička sredina za tri uzastopna rezultata ispitivanja u MPa;
x1 – minimalna vrijednost za tri uzastopna rezultata ispitivanja u MPa

Kriterijum 3
Ovaj kriterijum primjenjuje se na partiju od 15 <n <30, kada se računa procijenjena
standardna devijacija za Sn iz rezultata:
MN > MB + 1.3 Sn
x1 > MB-4 (MPa) where:
MB – marka betona

12
n = broj rezuktata ispitivanja u jednoj partiji
mn-n aritmetička sredina rezultata ispitivanja (MPa)
σ-standardna devijacija određena na osnovu velikog broja prethodnih ispitivanja na istoj
vrsti betona (no > 30)

  (mn  1) 2
n 1

Sn-procjenjena standardna devijacija na n-rezulatata ispitivanja

Sn 
 (m n  x1 ) 2
n 1

x1 – minimalna vijednost ispitivane čvrstoće (MPa) od n-rezultata

x – vrijednost čvrstoće svakog uzorka za n-broj rezultata
Prilozi vezani za Kriterijum 1 i kriterijum 3 kao i izvještaj o postignutoj marki betona nakon
28 dana će biti dostavljeni naknadno.

6.4. Procjena posebnih svojstava betona

Na osnovu zahtjevanog obima ispitivanja datom u tački 7.2. i očekivanom količinom betona
od 1150,53 m3 MB 30 V6 M150, dobijamo zahtijevani broj ispitivanja po potpornim
konstrukcijama:
 6 za vodonepropustljivost, sa zahtjevom V-6
 2 za otpornost na mraz: sa zahtjevom M150 za ispitivanje posebnih svojstava
uzoraka, neophodno je uzeti uzorke iz mješavine iz koje su takođe uzeti i uzorci za
ispitivanje čvrstoće na pritisak.

6.5. Slučaj neusaglašenosti

Ako se testiranjem ne dokaže potreban kvalitet kontrolnih uzoraka, kvalitet betona
ugrađenog u zidove ili temelje biće testiran naknadno vađenjem kernova.

7. Plan betoniranja
7.1. Skladištenje materijala

Proizvodna sposobnost agregata na dnevnom nivou iznosi cca 1000m3; Agregat će se

skladištiti u četiri boksa za skladištenje agregata od F1-F4 (F1: 0-4mm, F2: 4-8mm, F3: 8-
16mm, F4: 16-32mm). Za skladištenje agregata frakcije F1 koristi se površina od oko 350
m2 dok za skladištenje ostalih frakcija će se koristiti površina od po 135m2. Izvođač će
pripremiti dovoljnu količinu agregata za radove nekoliko dana unaprijed, a takođe će izvršiti i
13
uzorkovanje. Oni će izvođaču na gradilište dostaviti već uzorkovan agregat. Izvođač će
takođe sprovesti uzorkovanje agregata i rezultate dostaviti inženjeru.
Aditivi će se skladištiti u jednom kontejneru kod fabrike. Količina za izvođenje radova biće
provjerena nekoliko dana unaprijed (prije nego radovi počnu).

7.2. Transport

(1) Za spoljašnji i unutrašnji transport se koriste mikseri. Ugradnja betona obavljaće se

pumpom.
Dva silosa za skladištenje cementa svaki po 100t, I 4 odeljka za agregat veličine od F1-F4
(F1 0-4mm, F2 4-8mm, F3 8-16mm, F4 16-32mm), s tim da svaki dio može primiti više od
300t materijala prema projektu.
(2) Kao rezervni pogon za proizvodnju betona, predviđena je fabrika betona VIB
beton, Kolašin
(3) Temperatura betona se može mjeriti direktno termometrom sa živom ili
bimetalnim termometrom.
(4) Nakon kompletiranja procesa spravljanja betonske mješavine, ona se mora sipati
u mikser. Svaki mikser imaće otpremnicu izdatu od strane fabrike betona sa svim detaljima
o mešavini, mjestu ugradnje, i vremenu punjenja, konzistenciji na fabrici betona i na mjestu
ugradnje, o kraju vremena ugradnje.
(5) Kada betonska miješavina stigne na gradilište, inženjer na gradilištu provjerava kvalitet
betona, što podrazumijeva provjeru konzistencije betona. Otpremnicu takođe treba
provjeriti, ona sadrži vrijeme dostave betona, vrstu betona i podatke o komponentama
betona. Laborant treba da uzme uzorke betona na gradilištu – kocke (15x15x15cm).

7.3. Betoniranje
 Beton se doprema iz betonske baze EURO ASFALT-Klisura, koja je udaljena od
gradilišta cca 50m.
 Potrebno vrijeme da se beton transportuje od betonske baze do gradilišta je cca5 min
 Beton se ugrađuje pumpom, koristi se metalna oplata.

- Ugradnja betona
Ugradnja betona istovremeno obuhvata istresanje i smještaj svježeg betona u oplatu.
Radi se sloj od maksimalono 50 cm. Zatim se čeka 15 min i nastavlja betoniranje
sljedećim slojem. Ove radnje treba sprovoditi tako, da ne dođe do segregacije mješavine
betona. U tom cilju potrebno je poštovati sledeća pravila:
• ugradnju vršiti u približno jednakim slojevima, kontinuirano;
• debljine slojeva koji se kompaktiraju ne smiju iznositi preko 50 cm;
• slojevi betona u cijelosti moraju biti kompaktirani prije nanošenja novih slojeva, što
znači da slojevi betona moraju biti monolitizirani, što se postiže istovremenim

14
 revibriranjem donjeg sloja prilikom ugradnje novog;
• prije svakog betoniranja se priprema plan betoniranja, u odnosu na konkretne
mogućnosti i okolnosti, ukoliko ne odgovara predviđenom planu u ovom Projektu i
Projektu organizacije gradilišta;
• prekidi, kod dužeg zastoja, moraju se nastaviti odgovarajućim tehnološkim
postupkom (ispiranjem presjeka, čišćenjem i upotrebom sredstva za nastavak
betoniranja – SN-veza). U konkretnom slučaju eventualne duže prekide,
organizacionim radnjama i planiranjem alternativnih rješenja, treba svesti na
najmanju moguću mjeru;
• Kod betoniranja temelja i zidova obavezno vršiti kratkotrajne prekide na mjestima
značajne promjene krutosti i na spoju sa horizontalnim elementima, kako bi se
izbjeglo tzv. “sijedanje” betona i nastanak prslina na tim spojevima. Ove prekide je
takođe poželjno obraditi SN-vezom.
Kompaktiranje betona vršiti vibratorskim iglama promjera 50–70 mm, koji imaju
frekvencije preko 5000 vibracija u minuti. Vibratorsku iglu uranjati vertikalno u beton na
razmaku od oko 50 cm. Nije dozvoljeno razastiranje svježeg betona vibratorom. Trajanje
jednog uranjanja vibratora može iznositi 10 – 15 sekundi. Vibratorsku iglu lagano izvlačiti
iz betona, kako bi se onemogućilo zarobljavanje vazduha tj. ostvarilo što je moguće bolje
kompaktiranje.
U konkretnom slučaju predviđa se ugradnja betona kiblom .Slobodna visina pada betona
ne smije biti veća od 1,0 metar.
Posebni uslovi i mjere
- U okviru posebnih mjera potrebno je:
 provjeriti pristupačnost za betoniranje;
 obezbijediti projektovani zaštitni sloj betona dovoljnim brojem podmetača i distancera;
 obezbijediti odgovarajuću rasvjetu za slučaj betoniranja u noćnim satima.

Mjere pri betoniranju za slučaj niskih temperatura (ispod 5˚C)

- Za elemente izložene atmosferskim uticajima, prilikom niskih temperatura, mora se zaštititi mladi
beton od zamrzavanja dok ne dobije čvrstoču od 5 Mpa.
- Fabrika betona ima mogućnost grijanja vode i agregata.
- Agregat koji se koristi za mješavinu betona mora biti čist. Agregat ne smije sadržati led,
zamrznute djelove i druge materijale koji bi lako naprsli pri mrazu.
- Prilikom betoniranja u zimskim uslovima, potrebno je provjeriti temperaturu betona svakog
miksera u fabrici betona i na gradilištu prije ugradnje.

7.4. Njega betona

7.4.1. Uopšteno
Njegovanje i zaštitu betona treba sprovoditi istovremeno, jer će se na taj način
osigurati normalan proces hidratacije, skoro eliminisati evaporacija vode iz betona, te
beton zaštititi od vjetra i sunca. Zaštita i njegovanje imaju bitan učinak na konačni kvalitet
betona, a posebno na kvalitet površinskih slojeva betona, koji štite jezgro betona od
15
 prodora vode i agresivnih uticaja.
Njegovanje i zaštitu betona vršiti tako da cjelokupna površina betona bude stalno vlažna.
Zbog zadržavanja (i uštede) vode na konstrukciji, istu je potrebito prekriti jutenim platnom
ili najlonom, kada su temperature visoke. Ovim načinom njegovanja i zaštite betona bi se
eliminisala evaporacija vode iz betona i omogućila bi se nešto ubrzanija hidratacija, što je
izuzetno povoljno za kvalitet betona i konstrukcije. Njegovanje betona početi odmah
nakon vezivanja 3 – 4 sata i sprovoditi najmanje 7 dana.
U slučaju niskih temperatura ne polivati betonsku površinu vodom već je zaštititi
najlonskim folijama i na površini betona obezbijediti temperaturu tako da ne dođe do
smrzavanja.

7.4.2. Terminski plan skidanja oplate

Prema PBAB87, skidanje oplate sa zidova, stubova i drugih vertikalnih elemenata, moguće je nakon
dostizanja 30 % čvrstoće, dok se skidanje oplate sa ploča i greda vrši nakon što beton dostigne 70
% čvrstoće.
Ovo je potrebno provjeriti ispitivanjem ''tehnoloških'' uzoraka koji se, za razliku od kontrolnih uzoraka
koji se koriste za dokazivanje pritisne čvrstoće, čuvaju pod istim uslovima kakvim su izloženi
odgovarajući elementi konstrukcije.

16
Prilozi:

Prilog 1 - Zapisnik o uzimanju uzoraka

Prilog 2 – Izvještaj o ispitivanju agregata, cementa i izrada receptura za spravljanje betona
na Fabrici betona Jelovica- Euroasfalt

Projektant betonskih radova: Direktor:

Svetislav Kovačević dipl.inž.građ. Divac Milojko dipl. inž. građ.

Saradnik:

Kajošević Kenan spec. Sci građ.

Podgorica,31.08.2021. M.P.

17