ALTIN ARAMA YÖNTEMLERİ

Maden aramalarında arazideki kayaç türü,volkanikmi,magmatikmi,Başkalaşımmı veya

tortulmu önce bu kayaç tipi, sonra bunlarda sıcak suların bozuşum etkisi varmı ona bakılır.
Jeolojik yapıaya bakılarak Saha belirlenir.Sonra bu saha maden arama ruhsatı alınır. Devlet bu ruhsatı
7 yıl süreli verir.İlk yıl saha için program raporu hazırlanır.1-yıl-2 yı ve 4 yıl için aram raporları
hazırlanıp verilir.Bu raporda yapılacak işler ve harcanak para yazılır.1- veya 2 yıl sahanın jeolojik
haritaları ile örnekler alınır.1-Kayaç örneği yüzeyde 1-2 kglık kayaçlardan kırılıp poşet veya bez
torbaya konan örnekler toplanır.Bu örnekler un inceliğinde kırıcılarda öğütülüp analize hazırlanır.
2-Toprak örnekleri alınır.20-30 cm veya toprak kalınlığına göre daha derin kazılıp toprak örneği alınıp
un inceliğinde eleklerde elenip 300 gr’lık kutulara konup analize gönderilir.
3- Dere sedimanları (Kumlar) toplanıp elenir toprak gibi analize gönderilir. Veya dere kumları
filimlerdeki gibi bate tavalarında suyla sallanıp hafifler atılıp ağır minerallere bakılır.Altın ve gümüş
giibi değerli metaller varsa bate tavasının dibinde ağır olduğu için kalır.Büyüteçle altın gibi metaller
tanımlanır, var veya yok denebilir.
Bu alınan numuneler laboratuvarda tüplere 15-20 gr toz kunup asitle (Hidroklorik asit,borik ve
sülfürük asit karışımı veya HCL-H2SO4 kral suyunda) muamele edilir.XRF-Atomik arbsorpsiyon gibi
cihazlarda Altın-gümüş-Arsenik-Antimuan-Bizmut gibi elementler belirlenir. Arsenik,antimuan ve
bizmut gibi elementler altının var olabileceğine işaret etmektedir.Ama he rzaman bu elementler var
diye altın olmaya bilir. %90 oranında eşlik ederler.
Bir sahada altın ararken 50-100 m aralıklarla veya sırt ile yamaçlardan bu aralıklarla numuneler
alınır.Alınan numuneler analiz yapılıp sahanın elemnet bazında anomali (Ortamda bulunmasından
fazla miktarda) haritaları çizilir.Bu değer gelen alanlarda sondaj programı yapılır.Sondaj yapılabilmesi
için mera veya orman sa bu kurumlardan izin alınır.Bu devlet kurumuda olsa o da izin alır.Bu izinler
para ile yapılıyor. Ben MTA adına 70 adet sondaj için Ormana 400 bin lira para yatırdık ve 4 ay da izin
verdiler. Koruma alanları,Baraj ve içme suyu alanları ile milli parklarda izin kısmen sondaj için veriliyor
ama işletme izni verilmiyor.Sondajlar yapılır 10 adet ruhsat sahasından bir sahada altın yatağı
bulunursa arama başarılı sayılır. Öyle her arama sahasında alınan bir iki değerle yatak bulunmuyor.
Bunalı dağı;Turhal metamorfikleri (Başkalaşım kayaçları) olarak bilinen şist,mermer, amfibolit,
kuvarsit diye tanımladığımız kayaçlardan oluşmaktadır. Metamorfik arazilerde; Metamorfizma
sırasında sıcak suların çözüp yüzeye yakın kısımlarda kayaçlar içinde biriktirmesiyel yataklanır.Buna
Orojenik Tip altın oluşumu denir. Tokat masifi denen ve Turhal metamorfiklerinide içeren bu
metamorfik kayaçlar da altın oluşma ihtimali olabilir.Ancak bu kayaçlardadad bazı şartların oluşması
lazım.Turhal antimuan yatağı altın için en büyük gösterge ancak Koza buralarda çalıma yapmış değer
elde edememiştir. Bizim yayla hattı bu kuşakta kalmakta fakat Turhal antimuan yatağında altın yoksa
bizim oralardaki metamorfiklerde bu ihtimal daha zayıf. Fakat yinede araştırılabilinir. Kozlu’da bu
kuşakta antik çağlarda biraz bakır işletmesi yapıldığı kaynaklarda belirtilir. O zamanki küçük bir
toplumun ihtiyacını karşılamış ama bu gün için önemsiz bir oluşumdur. Bu alanda ve Kıranürküt-
Tanıoba arasında da altın ruhsatı alındığı bahsedilir. Yani ruhsat alınması altın var anlamına gelmez.
Bu alan içme suyu havzası birçok köy ve Taşova’nın içme suyu kaynaklarının bulunduğu alan
olduğundan, altın bulunsa bile işletme izni kolay kolay vermezler. Çünki orman veya mera iznine
DSİ ve Milliparklar onay vermesi gerekiyor.
Siyanürle altın arama: Sahada siyanürle altın aranmaz.Arazide alınan numuneler laboratuvarda
analiz edilirken laboratuvarda veya işletme alanında kullanılır.
Altın işletmelerinde çıkarılan kaya-toprak uygun bir yere nakledilir. Bu alanın tabanı geçirimsiz
mebran ile döşenir. Yanına bir havuz yapılıp oda geçirimsiz mebranla donatılır. Çakıl veya kum-kil
boyutuna kadar kırılan kayaçlar 5-10 derecelik eğimli alanda birkaç meter üst üste yığılır. Üzerine
borularla %5’ lik siyanür damlatılır. Siyanür altını çözüp mebaran üzerinden havuza taşır. Bu 40-45
gün devam eder. Havuzda toplanan altın eriyiği fabrikaya nakledilip karbon filtrelerde toplanıp
eritilip dore altın olarak külçe yapılır.Külçe doreler altın saflaştırma tesislerinde %99,99 luk hale
getirilerek 24 ayar külçeler yapılır.Bu %5’lik siyanür bu sürede etkisiz bir suya dönüşür. Yani zararı
yok olur. Oysa Türkiyede kullanılan siyanürün %95 i sanayide %5 i altın üretiminde kullanılır. Yani
asıl zararlı olan sanayide kullanılan siyanürdir. Çünki o direk derelere salınır. Altındaki ise havuzda
izole edilir. Şayet % 100 lük veya 50 lik olsa o zaman insan ölümleri olur. Ama şuana kadar %5lik
siyanür kullanıldığı için öleni duymadım.

İkinci bir üretim yöntemide tanklarda yapılır.Tanklara konulan kayaç çakılllarına %5’lik siyanür
damlatılır.Tankın dibinde toplanan altın eriyikleri başka tanka nakledilip çöktürülür.Dore altın
olarak dökülür.Dore altın saflaştırma tesislerinde 24 ayar altın halinde külçe altın dökümü yapılır.

NOT: Dünyada yaklaşık 50 binton altının varlığı bahsedilr.Bunun 22 bin tonu Güney Afrikada, 5 bin
ton kanada,3-5 biner tonu rusya, Avusturalya, Kanada gibi ülkelerde.Ülkemizde yaklaşık 600-700
ton bahsedilir ancak tahminen 1000 ton civarında altın rezervimiz var.

Altının yoğunluğu 19,2 gr/cm3.37x37x37 cm3 ’lik bir küp 1 ton ağırlığında altın dır. 1 Ons: 31,10 gr
dır. Altının tonu:32,15434 onsx1780$:57.234.752,20 $ (Elli iki milyon ikiyüz otuzdört bin
yediyüz elli iki dolar ), Yani birton altın yaklaşık 50-55 milyon dolar para değerindedir.

Yani tarih boyunca tek geçerli para altın olup süreklilik arz etmektedir. Dünya
genelinde ABD,Rusya,Çin-Avusturalya gibi ülkeler üretirken siyanür ayaklanması
yapılmıyorda Türkiyede olması birtakım ajanların ülke kalkınmasını istemeyip yerli
işbirlikçi siyasileri kullanmaktadırlar. Bunu İzmir’de yaptılar orada üretildi ne zararı
oldu.Yabancılar üretirken ayaklanma ve istemezük olmuyorda yerli üretince neden
oluyor ? Akıl sahibleri ve düşünen beyinler için çok şeyler anlatır. Gören gözlere
,işiten kulaklara ve düşünen beyinler için doğru yargı ve hüküm vardır. Oysa yediğiniz
meyvelerdeki ve sebzelerdeki zehri görmezmisiniz? Sadece siyanür adındanmı
korkarsınız?

Yazan : Sebahattin AK(Jeoloji Yüksek Mühendisi)

Bir altın arayıcısının notları.