lOMoARcPSD|5717913

09 Seriezko Garapenak

Algebra Lineal (Universidad del País Vasco)

StuDocu is not sponsored or endorsed by any college or university

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)
 lOMoARcPSD|5717913

SERIEZKO GARAPENAK.
1.- HURBILKETA POLINOMIKOA
Matematika aplikatuan sortzen diren ariketa asko zailegiak dira zehazki ebazteko.
Horregatik, problema hauetan soluzio hurbilduak aurkitzen saiatuko da. Atal honetan
ikusiko dugunez, puntu batean funtzioa eta bere deribatuak ezagutuz gero, funtzioaren
jokabidea puntuaren ingurune batean ezagutzeko moduan egongo gara.
f funtzioaren hurbilketa lineal bat f ( x)x da. Hurbilketa honen bidez, x aldagaiaren
aldakuntza txikiei dagozkien f funtzioaren balioen aldakuntza txikiak hurbil daitezke.
Aipatutako hurbilketa lineala, honako hau da:
f (a  x)  f (a)  f (a )  x
Aurreko hurbilketa lineala a puntuari dagokion zuzen ukitzailearena da. Izan ere,
(a, f (a)) puntuaren ingurunean, f funtzioaren jokabidearen deskribapenik onena zuzen
horrek ematen du. Hurbilketa hori hobetzeko, beste funtzio erraza erabiltzen saiatuko
gara.
p hurbilketa koadratikoa aurkitu nahi badugu, p-ren grafikoa (a, f (a )) puntutik
pasatzea, bi funtzioen maldak a puntuan berdinak izatea eta malda hauen aldakuntza
proportzio berean izatea eskatuko dugu. Beraz, f eta p funtzioen bigarren deribatuak a
puntuan berdinak izango dira. Honela,
f (a ) f (a )
p ( x)  f ( a )  ( x  a )  ( x  a)2
1! 2!
Gero eta maila handiagoko polinomioak erabiltzen baditugu, orduan eta f funtzioaren
hurbilketa hobeak lortuko dira. Horretarako, f eta p funtzioen a puntuko ondoko
deribatuak berdinak izatea ezarriko dugu. Honela, baldin
pn ( x)  a0  a1 ( x  a)  a2 ( x  a) 2    an ( x  a) n

orduan, pn (a)  a0 pn (a)  a1 pn(a)  2  a2  pnn ) (a )  n ! an

Eta x  a puntuan deribatuen berdintasuna ezarriz gero, hurrengo emaitza dugu:
f (a) f (a ) f n ) (a)
a0  f (a) a1  a2   an 
1! 2! n!

1.1.- Taylor-en polinomioa. Maclaurin-en polinomioa.

Definizioa: Baldin f funtzioak a puntuan n deribatu finitu baditu, f n ) (a)  0 izanik,
orduan
f (a) f (a) f n ) (a )
pn ( x)  f (a )  ( x  a )  ( x  a)2    ( x  a)n
1! 2! n!
a puntuko f funtzioaren n mailako Taylor-en polinomioa deituko da.
Baldin a  0 bada,
f (0) f (0) 2 f n ) (0) n
pn ( x)  f (0)  x  x   x
1! 2! n!

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

f funtzioaren MacLaurin-en polinomioa da.

1.2.- Taylor-en polinomioaren hondarra.
Hurbilketa-metodo batek ez du ezertarako balio bere zehaztasuna ezezaguna bada.
Zehaztasun hori neurtzeko, rn ( x) hondarra delako gaia erabiliko da, non:
f ( x)  pn ( x)  rn ( x)

errorea  rn ( x)  f ( x)  pn ( x)

Taylor-en Teorema (Lagrange-ren hondarrarekin). Baldin bere barruan a puntua

daukan I tartean f deribagarria bada n  1 maila arte, orduan I tarteko x puntu
bakoitzerako, x eta a puntuen arteko c puntua existitzen da non
f (a) f (a ) f n ) (a)
f ( x)  f (a)   ( x  a)   ( x  a) 2     ( x  a) n  rn  x 
1! 2! n!
f n 1) (c)
rn  x  =  ( x  a ) n 1 izanik.
(n  1)!
rn ( x) mugatzeko f n 1) deribatuaren borneak aurkitu nahi ditugu,. Honela, baldin f n 1)
funtzio mugatua bada I tartean, hots:
k  0 / f n 1) ( x)  k x  I

orduan
n 1
x  a k
rn  x   x  I
(n  1)!
Oharpenak:
i) Baldin x  a  h egiten badugu, eta c   a, x  edo c   x, a  denez, c  a  h idatz
daiteke, 0    1 izanik, eta beraz
f (a ) f (a ) f n ) (a ) f n 1) (a  h)
f ( a  h)  f ( a )  h   h2    hn   h n 1 
1! 2! n! (n  1)!
ii) Taylor-en teorema Batez besteko Balioaren teoremaren orokorpena da. Baldin, n  0
hartzen bada, gehikuntza finituen formula lortuko dugu:
f (a  h)  f (a)  f (c)  h .
2.- SERIEZKO GARAPENAK: TAYLOR-EN SERIEA.
Definizioa: ( R, R) tartean definituriko f funtzio erreala berretura-serietan garagarria

dela esaten da, baldin a x
n 0
n
n
berretura-seriea existitzen bada bere batura

f ( x) delarik x  ( R, R) .
Teorema: Baldin f funtzioak berretura-seriezko garapena onartzen badu ( R, R) tartean,

f ( x)   an x n x  ( R, R) hain zuzen ere, orduan:
n 0

85

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

a) f  C  ( R, R ) tartean
b) f n ) (0)  n !an n  

f n ) (0) n
c) f ( x)   x x  ( R, R)
n 0 n!
Frogaketa:

Baldin f ( x)   an x n x  ( R, R) , berretura-serieen deribazio teoremaren ondorioz
n 0

f  C  ( R, R ) tartean eta

f k ) ( x)   n(n  1) (n  k  1)an x n  k x  ( R, R) k  
nk

Orduan,
f k ) (0)  k (k  1)  ... 1 ak  k! ak k  1, 2,... ,

Gainera f 0) (0)  f (0)  a0 denez gero:


f n ) (0) n
f n ) (0)  n !an n  0,1, 2, eta f ( x)   x x  ( R, R)
n 0 n!

f n ) (0) n
Definizioa: 
n0 n!
x serieari f funtzioari dagokion Taylor-en seriea esaten zaio.

Korolarioa: (Berretura-seriezko garapenaren bakartasuna). Baldin f funtzioak

berretura-seriezko garapena badu ( R, R ) tartean, orduan garapena bakarra da.
Oharpenak:
1- f  C  ( R, R ) tartean izatea baldintza beharrezkoa da ( R, R) tartean f berretura-
serietan garagarria izateko.

f n ) (0) n
2- n0 n!
x existitu ahal da, baina konbergentea ez izan edo f ez den beste

baturetara konbergentea izan.

3- Baldin f  C  ( R, R ) tartean orduan, aurreko atalean ikusi dugunez:
n
f k ) (0) k
x  ( R, R ) f ( x)   x  rn ( x)
k 0 k!

f n 1) ( x) n 1
non rn ( x)  x (Lagrange-ren hondarra)
(n  1)!
 (0,1) ez dago x-ren menpe.
n infinitura hurbiltzen denean rn ( x) hondarra 0-ra konbergentea izan daiteke edo ez.

86

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

2.1.- f garagarria izateko baldintza beharrezkoa eta nahikoa.

Teorema: Izan bedi f  C  ( R, R ) tartean , R  0 izanik. Orduan f funtzioak x-ren
berretura-seriezko garapena du ( R, R) tartean baldin eta soilik baldin
x  ( R, R) lim rn ( x)  0 ,
n 

rn ( x) Lagrange-ren hondarra izanik.

Frogaketa:
Baldin f  C  ( R, R ) tartean , orduan x  ( R, R) eta n   :
n
f k ) (0) k f n 1) ( x) n 1
f ( x)   x  rn ( x) non rn ( x)  x
k 0 k! (n  1)!
Taylor-en seriea f funtziora konbergentea da baldin Sn ( x ) , n-garren batura partziala
hain zuzen ere, f ( x ) funtziora hurbiltzen bada n   doanean eta x  (  R, R)
bakoitzerako, beraz:

b g FG
0  lim f ( x )  Sn ( x )  lim f ( x )  
n
IJ
f k ) (0) k
x  lim rn ( x ) x  (  R , R)
n  n  H k 0 k! K n 

2.2.- f garagarria izateko baldintza nahikoa.

Teorema: Izan bedi ( R, R) tartean definituriko f funtzioa. Baldin
f  C  ( R, R ) tartean eta

k  0 / f n ) ( x)  k n    x  ( R, R)

orduan f garagarria da (- R, R ) tartean.

Frogaketa:
f n 1) ( x) n 1 R n 1
0  rn ( x)  x k  0 n    lim rn ( x)  0 x  ( R, R)
(n  1)! (n  1)! n 

 f garagarria da ( R, R) tartean.
2.3.- f-ren berretura-seriezko garapena lortzeko zenbait metodo.
 f serie geometrikoaren batura da.
Kasu honetan bere berretura-seriezko garapena zuzenean ateratzen da.
1
Adibidea: Aurkitu f ( x)  funtzioaren berretura-seriezko garapena, non balio duen
1 x
adieraziz.
Erraz ikusten da r  x arrazoiko serie geometrikoaren batura dela, beraz:

1
f ( x)   1  x  x ...   x n
2
x  ( 11
,)
1 x n0

87

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

 Taylor-en formularen bidezko garapena.

Izan bedi I tartean definituriko f funtzioa. Jarraitu behar diren gutxi gorabeherako
pausuak hauexek dira:
1.- f funtzioak I tartean maila guztietako deribatuak dituela egiaztatu.
2.- Taylor-en seriea eraiki, konbergentzi erradioa, R hain zuzen ere, kalkulatuz.
3.- x  I  (  R, R) puntu-multzoa aurkitu, non garagarria izateko baldintza beharrezkoa
eta nahikoa edo baldintza nahikoa egiaztatzen den. Puntu hauetarako, Taylor-en serieak
f adierazten du.
Oharpena: Baldin Taylor-en serieak f adierazten badu ( R, R ) tartean eta f jarraitua
bada x  R ( R) puntuan, Taylor-en seriea konbergentea izanik x  R ( R ) puntuan,
orduan garapenak balio du (  R, R] [  R, R) tartean:
 n)
(0) n
f
- S ( x)   x jarraitua da (  R, R] [  R, R) tartean (berretura-serieen
n0 n!
jarraitutasunari buruzko teorema)
- f jarraitua da (  R, R] [  R, R) tartean
- f ( x )  S ( x ) x  (  R, R) .
 Deribatuaren edo jatorrizko funtzioaren garapenaren metodoa.
Askotan f  edo  f ( x)dx funtzioen berretura-seriezko garapena lortzea f garatzea
baino errazagoa da. Hauetako garapen bat lortu ondoren, berretura-serieei dagozkien
deribazioari eta integrazioari buruzko teoremak aplikatuz, dagokiona, lortutako
emaitzak integratu edo deribatu baino ez dugu egin behar.
Demagun f-ren berretura-seriezko garapena lortu nahi dugula eta f  funtzioarena
ezaguna dela:

f  ( x )   an x n x  (  R, R )
n0

Berretura-serieei dagokien integrazio teorema aplikatuz:

 
 

   a t
x x x
f (t )dt   a n t n  dt  n
n
dt x  (  R, R ) 
0 0  n0  n0
0

a n x n 1

 f ( x )  f (0)   x  (  R, R)
n0 n  1


a n x n 1
Baldin f jarraitua bada x  R( R) puntuan eta 
n0
n 1
konbergentea bada

x  R( R) puntuan, orduan garapena baliozkoa da (  R, R] [  R, R) tartean, hau da


a n x n 1
f ( x )  f (0)   x  (  R, R] [  R, R)
n0 n 1

88

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

Arrazoibide antzekoa dugu  f ( x)dx funtzioaren garapena ezagutzen badugu.

3.- FOURIER SERIETAN GARAPENAK

3.1.- Adierazpen trigonometrikoa. Euler formulak.
Definizioa: Izan bedi T periodokoa den f funtzio periodokoa. Datorren serieari f-ren
Fourier seriea diogu:
a0 
2n
f (t ) 
2
 a
n 1
n cos(n t )  bn sin(n t ) , non  n 
T
eta

a n zein bn ,f-ren Fouirier koefizienteak deitutakoak, hurrengoak diren:

2 T2
T T 2
f (t ) cos(n t ) dt  n  0
an =

2 T /2
bn =  f (t ) sin(n t ) dt n  1
T -T / 2
Formula hauei Eule-en formulak esaten zaie.
Oharpena: Fourier seriea sinplifikatzen da f funtzio bakoitia edo bikoitia denaren
arabera.
Baldin eta f bikoitia bada, sinu funtzioa bakoitia denez
T /2
-T / 2
f (t )sin(n t )dt =0  bn =0

Baldin eta f bakoitia bada, kosinu funtzioa bakoitia denez

z T /2

-T / 2
f (t )cos( n t )dt = 0  a n = 0

Adibidea: Hurrengo funtzio periodikoaren Fourier koefizienteak kalkula itzazu.

k



-k

 -k baldin - <t <0

f (t )=  eta f (t +2 )=f (t )
k baldin 0<t <

Baldin eta f bakoitia denez: f (t )   bn sen(nt ) non
n 1

89

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

1  2 

  
bn = f (t ) sin(nt ) dt = k sin(nt )dt =
-  0

0 baldin n bikoitia
2k 
 (1- cos(n )) =  4k
 n   n baldin n bakoitia
4k  1
Beraz Fourier seriea: 
 n  0 2n  1
sin  (2n  1)t  .

3.2.- Adierazpen esponentzial edo konplexua.

Izan bedi T periodoko f funtzioarentzat beheko Fourier garapena

a 
2n
f (t )  0 
2
a
n 1
n cos(n t )  bn sin(n t ) ( n 
T
)

adierazpen honetan
e j nt  e  j nt e jnt  e  jnt
cos( n t )  eta sin(n t ) 
2 2j
Ordezkatuz Fourier seriea era konplexuan lortzen da:

1 T /2
f (t )   cn e jnt non cn 
n  T  T /2
f (t ) e jnt dt 
Fourier serieen bidez adierazten diren funtzioen mota oso zabala da. Dirichlet teoremak
serie honen konbergentziari buruzko baldintza nahikoa emango digu, eta adibide
praktiko gehienetan erabilgarria dena.

Dirichlet teorema: Baldin eta T periodoko funtzio periodikoa [ T / 2, T / 2] tartean

zatika jarraitua bada eta bere deribatuak tarteko puntu bakoitzean ezker eta eskuin limite
finituak badauzka, orduan Fouirier seriea konbergentea da. Seriearen batura
1LM OP
N Q
lim f (t ) + lim+ f (t ) balioa izango da.
2 t  t0- t t0

Oharpenak:
i) Bi funtzioen batuketaren Fourier seriea bakoitzaren Fourier seriearen batuketa da.
ii) T periodoko f funtzio periodikoaren Fourier koefizienteak T luzerako edozein tarte
integratu ahal dira, zeren
T /2  +T
T /2
f (t ) dt = 

f (t ) dt   

Adibidea: Biz f (t )=t baldin eta 0  t  2 eta f (t + 2 ) = f (t )


2n
Bere Fourier garapena: f (t )   cn e j nt non n 
T
 n.
n 

Baldi  = 0: c0 =
1
2 z 
-
f (t ) dt =
1
2 z 0
2
t dt  

90

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

cn 
1
2 z 0
2
t e  jnt  dt 
j
n
(Zatikako integrazioa aplikatuz)

Adibidea: Hurrengo irudian adierazten den funtzioaren Fourier seriea kalkula ezazu.
k

-2 -1 1 2


2n n
f (t )   cn e j nt ( n 
T
 )
2
n 

c0 =
1
T z T /2

-T / 2
f (t ) dt =
1
4 z 1

1
k dt =
k
2
1 1 
j n
k n  0 baldin n  2m
 
T /2 1 t
cn  f (t ) e  jnt dt  ke 2
dt  sen 
T T /2 4 1 n 2 (1) m baldin n  2m  1

91

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

Seriezko garapenak
HURBILKETA POLINOMIKOA
1.- Kalkula itzazu f ( x) = x 4 - 3 x 2 - 2 x funtzioaren 2. mailako eta 5. mailako Taylor polinomioak
x = -1 puntuan. Zein izan behar du maila errorea 0 izan dadin?
Soluzioa: p2 ( x) = 3 × ( x + 1)
2

2.- Kalkula ezazu f ( x) = tan x funtzioaren 5. mailako Taylor polinomioa x = 0 puntuan..

1 3 2 5
Soluzioa: p5 ( x )  x  x  x
3 15
3.- Lor ezazu MacLaurin polinomioa azpiko funtzioetarako, adierazitako mailakoa, eta borna ezazu
egindako errorea x [0,1] tartean:
a) f ( x )  e x (maila= n)
b) g ( x) = sin x (maila= 5)
c) h( x) = cos x (maila= 6)
Soluzioa:
x2 x3 xn rn ( x ) <
e
" x Î [0,1]
a) pn ( x )  1  x     
2 ! 3! n! (n + 1)!

x 3 x5 1
b) p5 ( x )  x   r5 ( x )   x [0,1]
3! 5! 6!
x2 x4 x6 1
c) p6 ( x )  1    r6 ( x )   x [0,1]
2 ! 4! 6! 7!
4.- Kalkula ezazu f ( x )  L(1  x ) funtzioaren n. mailako Taylor polinomioa jatorrian.
x2 x3 x4 ( 1) n 1 x n
Soluzioa: pn ( x )  x      
2 3 4 n
cos x
5.- Kalkula ezazu f ( x) = funtzioaren 3. mailako MacLaurin polinomioa, eta bornatu
ex
egindako errorea x [0,1] balioetarako.
x3 1
Soluzioa: p3 ( x) = 1 - x + y r3 ( x ) < " x Î [0,1]
3 6
1 1 1 1
6.- Borna ezazu egindako errorea honako hurbilketa honetan: e » 1 + + + + .
1! 2! 3! 4!
1
Soluzioa: E 
40
x3
7.- f(x)-ren 3. mailako MacLaurin polinomioa p3 ( x )  1  x  2 x 2  dela jakinik, kalkula ezazu ,
6
y  L[ f ( x )] funtzioaren 3. mailako MacLaurin polinomioa Q3 ( x) .
3 2 3 3
Soluzioa: Q3 ( x )   x  x  x
2 2

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

Seriezko garapenak

BERREDURAKO SERIEZKO GARAPENAK

1.- Aurki itzazu azpiko funtzioen berredurazko seriezko garapenak, eta adieraz ezazu, kasu
bakoitzean, eremu ireki handiena non garapenak baliozkoak baitira:

1
f ( x)  Soluzioa: f ( x )   2  x x  ( 1 / 2,1 / 2)
n n
a)
1 2x n0

¥
(-1) n × x n +1
b) f ( x )  L(1  x ) Soluzioa: f ( x) = å "x Î (-1,1)
n =0 (n + 1)
¥
(-1) n × x 2 n +1
c) f ( x) = sin x Soluzioa: f ( x) = å
n = 0 (2n + 1)!
"x Î ¡

¥
(-1) n × x 2 n
d) f ( x) = cos x Soluzioa: f ( x) = å
n =0 (2n)!
"x Î ¡

¥
xn
e) f ( x )  e x
Soluzioa: f ( x) = å
n =0 n!
"x Î ¡

¥
x 2 n +1
f) f ( x) = Sh( x) Soluzioa: f ( x) = å
n = 0 (2n + 1)!
"x Î ¡

¥
x2n
g) f ( x) = Ch( x ) Soluzioa: f ( x) = å
n = 0 (2 n)!
"x Î ¡

2.- Aurki itzazu azpiko funtzioen berredurazko seriezko garapenak, eta adieraz ezazu, kasu
bakoitzean, eremu ireki handiena non garapenak baliozkoak baitira:
¥
(-1) n × x 2(2 n +1)
2.1. f ( x ) = sin( x 2 ) Soluzioa: f ( x) = å "x Î ¡
n =0 (2n + 1)!
¥
(-1) n × x 6 n
2.2. f ( x ) = cos(- x 3 ) Soluzioa: f ( x) = å "x Î ¡
n =0 (2n)!
¥
(-1) n × x n
2.3. f ( x ) = e - x Soluzioa: f ( x) = å "x Î ¡
n =0 n!
¥
- 32 n +1 2 n +1
2.4. f ( x ) = Sh(-3x) Soluzioa: f ( x) = å x , "x Î ¡
n = 0 (2n + 1)!

¥
x4n
2.5. f ( x ) = Ch(- x 2 ) Soluzioa: f ( x) = å "x Î ¡
n = 0 (2 n)!

1
3.- Aurki ezazu f ( x )  funtzioaren berredurazko seriezko garapena, eta adieraz ezazu
x 1
2

Soluzioa: f ( x )    x x ( 11
2n
eremu ireki handiena non garapena baliozkoa baita. ,)
n0

4.- Berdin, f ( x) = arctan x funtziorako.

¥
(-1) n × x 2 n +1
Soluzioa: f ( x ) = arctan x = å "x Î (-1,1)
n =0 (2n + 1)

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

Seriezko garapenak
5.- Berdin, azpiko funtzio hauetarako:

a) f ( x )  (1  x )  L(1  x ) b) f ( x) = x × arctan x - L ( 1 + x2 )
¥
( -1) n +1 × x n +1
Soluzioa: a) f ( x ) = x + å "x Î (-1,1)
n =1 n × (n + 1)
¥
(-1) n × x 2 n + 2
b) f ( x ) = å "x Î (-1,1)
n = 0 (2n + 1) × (2n + 2)

æ 2- x ö
6.- Berdin f ( x) = arctan ç ÷ funtziorako.
è 2+ x ø
p 1 ¥ x 2 n +1
Soluzioa: - å (-1) n "x Î ( -2, 2)
4 2 n =0 (2n + 1) × 4n
7.- e x funtzioaren seriezko garapena erabiliz, lor ezazu azpiko funtzio honena:

y z0
x
e  t dt
2

¥
( -1)n x 2 n +1
Soluzioa: y ( x) = å "x Î ¡
n = 0 n ! (2 n + 1)

2 x2
8.- Garatu ezazu x-ren berreduratan f ( x)  funtzioa, eta aipa ezazu zein eremutan den
2  x3
baliozkoa garapen hori.

F 1I

f ( x)   G J
n

x 3n 2
Soluzioa:
H 2K
n 0
x  (  3 2 , 3 2 )

9.- Berdin, f ( x )  x  L( x  e) funtziorako.

(-1) n ¥
Soluzioa: f ( x) = x + å n +1 ×x n + 2 "x Î (-e, e)
n =0 e (n + 1)
10.- Berdin, f ( x )  L(3  12 x 2 ) funtziorako.
¥
(-1) n × 22 n + 2 2 n + 2
Soluzioa: f ( x) = L3 + å ×x "x Î (-1/ 2,1/ 2)
n =0 (n + 1)

FG x IJ2
H
11.- Berdin f ( x )  L 1  
K
2 1 x
funtziorako.

Soluzioa: f ( x )  2  

FG (1)  2IJ x
n 1
n
x  ( 11
n 1 H 2 n K
n
,)

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

FOURIER SERIEZKO GARAPENAK

Hurrengo funtzioarentzat Fourier seriea era esponentziala lortu:

1.- x (t )  cos
LM (t  1) OP
N 4 Q
 n R|c  c1 
2
(1  j )
 cn e non S
j t
Soluzioa: x (t )  4 1
4
n  |Tc n  0 , n  1
2.- x(t )  cos(4t )  sin(8t )
R|c 1  c1 
1

 || 2
non Sc
j
Soluzioa: x (t )   cn e j 4 n t  c2  
n  ||c 2
2
 0 , n  1,  2
|T n

3.- x(t )  cos(4t )  sin(6t )

R|c 2  c2 
1

 || 2
non Sc
j
Soluzioa: x (t )   cn e j 2 n t  c3  
n  ||c 3
2
 0 , n  2,  3
|T n


4.- x(t )  [1  cos(2 t )]  cos(10 t  )
4
R|c  c6  c4  c6 
2 (1  j )


|| 4
8
2 (1  j )
Soluzioa: x (t )   cn e j 2n t , non
n 
S|c 5  c5 
4
||c n  0 , n  4,  5,  6
T
5.- T  2 ( x (t  2 )  x (t ), t ) periodoko hurrengo funtzioen Fourier seriea lor
ezazu: :

( 1) n
5.1.) x (t )  t ,    t   Soluzioa: x (t )   j e jnt
n  n
n0

( 1) n
5.2.) x (t )  e t ,    t   Soluzioa: x (t )    (1  j n) Sh( ) e j n t
n 

( 1) n
5.3.) x (t )  e  t ,    t   Soluzioa: x (t )    (1  j n) Sh( ) e j n t
n 

5.4.) x (t )  t 2 , 0  t  2

96

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|5717913

9. gaia Seriezko garapenak

R|c 
4 2
Soluzioa: x (t ) 

 cn e j n t , non S
| 0
3
n  ||c 
2 2
j  2 , n  0
T n
n n

5.5.) x (t ) =
RS 0 si    t  0
Tsen(t ) si 0 < t < 
c0  1/ 

 c1  c1   j / 4

Soluzioa: x (t )   cn e j n t , non cn  0 n bakoitia, n  1
n  
c  1
n bikoitia
 n
 (1  n 2 )
5.6.) x (t )  t ,    t  
 
 baldin n  0
  2
Soluzioa: x (t )  c n e jnt , non cn   0 baldin n bikoitia, n  0
n   2
 2 baldin n bakoitia
  n
( +t) baldin    t  0
5.7.) x(t )= 
 (  t ) baldin 0<t <

 j j nt
Soluzioa: x (t )   e
n  n
n0

  
 t baldin  t 
5.8.) x(t )=  2 2
  baldin   t  

eta

t 
 2 2 2
R|c 
3

Soluzioa: x (t ) 

 cn e j n t , non S
| 0
8
||c 
1 LM FG IJ OP
n
 1 , n  0
N H K Q
n  cos
T n
n 2
2
6.- Beheko irudian agertzen den x (t ) funtzioa:

 n
4 j  n  j t
Soluzioa: x(t )   n 2 2
sin  e
 2 
2
n
n0

97

Downloaded by Leila Ourahou (leilaourahou2003@gmail.com)