Средно општинско училиште “СОСУ Илинден” Илинден

Проектна задача - “Функција и примена на

програмабилен логички управувач (PLC)”

Подготвил: Ментор:
Даниел Блажевски Игор Атанасов

Скопје, ноември 2021 година

1.Вовед
Системот за управување во машинството и електротехниката го сочинуваат збир на уреди
и опрема кои обезбедуваат стабилност, точност и елиминација на штетните состојби во
производните процеси. Системот за управување може да биде со различен облик и
имплементација, од енергетски постројки до производствени машини. Системите на
управување се развивале со текот на времето. Во раниот период на развојот самите луѓе ги
вршеле управувачките задачи. Кон крајот на 60-тите години од минатиот век, системите за
управување биле базирани на примери на релејна логика, врз база на релативно едноставни
логички алгоритми. Напредокот на технологијата во изработката на микропроцесорите во
тоа време, довело до револуција во системите на управување. Се појавила идеја за изработка
на електронско-микропроцесорски управувачки уреди кои би можеле едноставно да се
репрограмираат во случај на промена во управувачките задачи. Таквите уреди се наречени
Програмибилни Логички Контролери (Programmable Logic Controllers) или скратено PLC.
Понатамошниот развој на овие уреди бил многу брз, бидејќи имале голем број на предности
во однос на логиката заснована на примената на релеата, бидејќи немаат механички
задвижувачки делови, пофлексибилни се поради можноста за програмирање, димензиите се
многу помали, имаат помала сопствена потрошувачка. Според здружението на
производители на електрична опрема (The National Electronical Association–NEMA)
програмибилните логички контролери, дефинирани се како “Дигитален електронски уред,
кој користи програмибилна меморија за запишување на наредби со чија помош се извршува
некоја специфична функција, како што се логичките функции, секвенцирање, пребројување,
мерење на времето, пресметки, управување на различни машини и процеси. PLC како
индустриски компјутер, со самиот свој дизајн, предвиден е за примена во непосредно
опкружување на процесот со кој што управува, така што отпорен е на различни неповолни
влијанија, прашина, влага, висока температура, вибрации и електромагнетни пречки, така
што често се применува за решавање на децентрализирани управувачки задачи на самото
место на управување, каде што се поврзува преку влезови и излези со уредите како што се:
операторски панели, мотори, сензори, прекинувачи, вентили и сл. PLC како и секој сметач
има оперативен систем, кој секако има многу помалку можности за разлика од оперативни
системи за општа намена. Можно е да се изведе поврзување на програмибилните логички
контролери (PLC) и евентуално со централен компјутер или друг компјутер за решавање на
сложени управувачки задачи или едноставни аквизации на податоци и управување од
далечина. Можностите за комуникација помеѓу PLC уредите се толку големи што
овозможуваат висок степен на искористување и координација на процесите, како и голема
флексибилност во реализација на управувачките процеси, така да можноста за
комуникација како и флексибилноста, претставуваат главни предности за решавање со PLC
уредите. PLC е елемент од автоматизиран систем, кој врз основа на прифатените влезни
сигнали од влезните уреди, по определен програм, формира излезни сигнали преку кои
управува со излезните уреди.
Во автоматизиран систем, PLC контролерот е центар на управување, со извршување на
програмата сместена во програмската меморија, PLC непрекинато ја набљудува состојбата
на системот преку влезните уреди. Врз база на логика имплементирана во програмот на
PLC, одредува кои акции треба да се извршат врз излезните уреди. За управување на
сложени процеси, постои можност да се поврзат повеќе PLC-a меѓусебе или со централен
компјутер.

Слика 1.1 – Приказ на PLC

2.Историја
PLC управувачот беше измислен за да ги задоволи потребите во автомобилската
индустрија. Пред измислувањето на PLC-то контролата и производството се вршеа со
помош на најразлични релеа, тајмери и поединечни управувачи. Поради краткотрајноста
на релеата и нивната потреба од секојдневна надоградба и промена која бараше и искусни
електричари а сето тоа резултираше со големи трошоци и губење на време се јави
потребата од еден ваков управувач. Веќе во 1968 година одделот за автоматско менување
на брзини во Џенерал Моторс излезе со барање за создавање на уред кој ќе ги замени
системите од релеа.
Како најдобар предлог бил прифатен предлогот на соработници од гратчето
Бедфорд,Масачусетс. Подоцна тие формирале нова компанија за производство,
развивање,продажба и сервис на овој нов производ кој тие ја нарекле Модикон(Modular
digital controller). Еден од луѓето кои работел на овој проект бил и Дик Морли кој се смета
како татко на PLC управувачот. ППодоцна брендот се продавал на неколку компании за
денешен сопственик да биде француската фирма Шнајдер Електроникс.
Автомобилската индустрија и денес претставува најголем корисник на овие управувачи.
Едни од најпознатите произведувачи на PLC управувачи се: Сименс, Омрон, АББ,
Мицубиши и Џенерал Електрикс.
PLC обезбеди неколку предности во однос на претходните системи за автоматизација. Тој
ја толерираше индустриската средина подобро од компјутерите и беше посигурен,
компактен и бараше помалку одржување од релејните системи. Беше лесно да се прошири
со дополнителни I/O модули, додека релејните системи бараа комплицирани хардверски
промени во случај на реконфигурација. Ова овозможи полесно повторување во однос на
дизајнот на производниот процес. Со едноставен програмски јазик фокусиран на логиката
и операциите за префрлување, тој беше попријател за корисниците отколку компјутерите
што користат програмски јазици за општа намена. Исто така, дозволи неговото работење
да се следи. Раните PLC беа програмирани во скала логика, која силно наликуваше на
шематски дијаграм на релејната логика. Оваа програмска нотација беше избрана за да ги
намали барањата за обука за постојните техничари. Другите PLC користеа форма на
програмирање на список со инструкции, базирани на логички решавач базиран на стек.

Слика 2.1- Првото ПЛЦ

2.1 ТИМ ГИГА
Сè започнува во 1968 година (но не зборуваме за студентската револуција). На
конференцијата Вестингхаус, инженерот на корпорацијата Џенерал Моторс, Бил Стоун,
презентира документ во кој се наведени проблемите на неговата компанија со
доверливоста и документацијата на машините на фабриката. Овие спецификации се
доставени од Џенерал Моторс, заедно со барање за понуда за изградба на прототип, до
четири добавувачи на контролни системи: Ален Бредли, Дигитална корпорација за опрема
(DEC), Century Detroit, Bedford Associates. Во времето на барањето на GM, инженерите на
Bedford Associates Ричард (Дик) Морли, Мајк Гринберг, Јонас Ландау, Џорџ Швенк и Том
Боисеваин, веќе работеа на дизајнот на машина, чии карактеристики делумно одговорија
на барањата на GM. Тимот од Бедфорд ја нарече оваа машина „084“ (тоа беше 84-ти
дизајн на Бедфорд).

Слика 2.2- Представа на модикон од страна на тимот

Гига

2.2 Модикон
Bedford Associates основаше компанија посветена на развој, производство, продажба и
сервисирање на овој нов производ, кој го нарекоа Modicon (што значи модуларен
дигитален контролер). Еден од луѓето кои работеле на тој проект бил Дик Морли, кој се
смета за „татко“ на PLC. Брендот Modicon беше продаден во 1977 година на Gould
Electronics, а подоцна и на Schneider Electric, сегашниот сопственик. Во исто време,
Modicon го создаде Modbus, протокол за комуникација со податоци што се користи со
неговите PLC. Оттогаш, Modbus стана стандарден отворен протокол кој вообичаено се
користи за поврзување на многу индустриски електрични уреди. Еден од првите
изградени модели 084 сега е изложен во објектот на Schneider Electric во Северен
Андовер, Масачусетс. Тој беше претставен на Modicon од GM, кога единицата беше
пензионирана по речиси дваесет години непрекината услуга. Modicon ги користеше 84-те
знаци на крајот од својата палета на производи додека 984 не се појави.
2.3 Ален Брадлеј
Во паралелен развој Одо Јозеф Стругер понекогаш е познат и како „татко на
програмабилниот логички контролер“. Тој беше вклучен во пронаоѓањето на Ален-Бредли
програмабилниот логички контролер и е заслужен за измислувањето на иницијализмот на
PLC. Ален-Бредли (сега бренд во сопственост на Rockwell Automation) стана голем
производител на PLC во САД за време на неговиот мандат. Штругер одигра водечка улога
во развојот на стандардите за програмски јазици IEC 61131-3 PLC.

Слика 2.3- Историја на Ален Брадлеј PLC

2.4 Методи на програмирање

Многу рани PLC не беа способни за графичко претставување на логиката, и затоа наместо
тоа, таа беше претставена како серија логички изрази во некој вид Булова формат, сличен
на Буловата алгебра. Како што еволуираа терминалите за програмирање, стана
повообичаено да се користи логиката на скалилата, бидејќи тоа беше познат формат што
се користи за електро-механички контролни панели. Постојат поновите формати, како што
се логиката на состојбата и Функцискиот блок (што е слично на начинот на кој логиката се
прикажува кога се користат дигитални интегрирани логички кола), но тие сè уште не се
толку популарни како логиката на скалилата. Примарна причина за ова е што PLC-ите ја
решаваат логиката во предвидлива и повторувачка низа, а логиката на скали му
овозможува на лицето што ја пишува логиката полесно да ги види сите проблеми со
времето на логичката низа отколку што би било возможно во другите формати.

До средината на 1990-тите, PLC беа програмирани со користење на сопствени програмски

панели или терминали за програмирање со посебна намена, кои честопати имаа посветени
функциски копчиња што ги претставуваат различните логички елементи на PLC
програмите. Некои сопственички програмски терминали ги прикажуваа елементите на
PLC програмите како графички симболи, но обичните ASCII претстави на знаци на
контакти, намотки и жици беа вообичаени. Програмите беа складирани на касети со
касети. Објектите за печатење и документација беа минимални поради недостаток на
капацитет на меморија. Најстарите PLC користеле неиспарлива меморија со магнетно
јадро.

3.Oшто за програмимбилните логички контролери

Систем кој што се автоматизира, односно систем на кој што сакаме да примениме
автоматско управување, се нарекува објект на управување. Работата на објектот на
управување константно се прати со помош на влезни уреди (сензори) кои му даваат
информации на PLC-то за случувањата во системот. Како одговор на тоа PLC-то праќа
сигнал на надворешните извршни елементи, кои всушност ја контролираат работата на
системот, на начин на кој што програмерот го програмира системот. Програмерот, PLC-то
го програмира врз основа на критериумите дефинирани со технолошките задачи.
Програмот се испишува во наменскиот програмски јазик, каде секој произведувач го дава
со својот PLC уред, а кој претставува комбинација од програмски едитори, компајлери и
комуникациониот софтвер. Во едиторот се испишува програмот, пратејќи го редоследот
на опреациите на управување, а потоа се проверува неговата синтакса и врши
компајлирање. Ако е сé во ред, со помош на комуникациска врска софтверот се праќа во
меморијата на PLC уредот, каде се сместува и покренува. Влезните и излезните уреди, кои
се поврзуваат со PLC контролерот, оптимално се одбираат врз основа на барањата и
поставените критериуми дефинирани во технолошката задача која треба да ја задоволат.
Влезните уреди се: прекинувачи, сензори и давачи. Излезните уреди можат да бидат
соленоиди, релеа, електромагнетни вентили, мотори, контактори како и уреди за
светлосна и звучна сигнализација.

3.1 Влезни уреди

Влезните уреди чии сигнали ги прифаќа PLC уредот, можат да бидат различни. Од типот на
сигналот кој го даваат на својот излез може да се поделат на дигитални и аналогни, додека
аналогните можат да бидат фреквентни (во херци), напонски (0-10V) и струјни (0-20 mA
или најчесто 4-20 mA). На влезните сигнали мора понатаму да се изврши прилагодување со
со одветните влезни модули.

Слика 3.1 Влезови кај PLC

3.2 Излезни уреди
Излезните уреди се уреди кој се управувани од PLC на основа на програмот и состојбата на
влезовите. Излезните уреди исто и како влезните се делат на дигитални и аналогни уреди
при што аналогните ги делиме на фреквентни (во херци), напонски (0- 10V) и струјни (0-20
mA или најчесто 4-20 mA), со што со помош на PLC контролерот се прилагодуваат на
потребни напонски и струјни нивоа. Излезите на PLC се обично галванско изолирани
контакти, кои можат да се изведат како транзисторски (за помали излезни моќности) и
релејни (за поголеми излезни моќности).

Слика 3.2 – Излези кај PLC

Слика 3.3
4.Програмирање
Програмабилните логички контролери се наменети да ги користат инженери без
програмска позадина. Поради оваа причина, за прв пат беше развиен графички
програмски јазик наречен Ladder Diagram (LD, LAD). Наликува на шематски дијаграм на
систем изграден со електромеханички релеи и беше усвоен од многу производители, а
подоцна стандардизиран во стандардот за програмирање на контролните системи IEC
61131-3. Од 2015 година, тој сè уште е широко користен, благодарение на неговата
едноставност.Почнувајќи од 2015 година, повеќето PLC системи се придржуваат до
стандардот IEC 61131-3 кој дефинира 2 текстуални програмски јазици: Структурен текст
(ST; слично на Pascal) и Листа на инструкции (IL); како и 3 графички јазици: скалест
дијаграм, функционален блок дијаграм (FBD) и секвенцијален функционален дијаграм
(SFC). Списокот на инструкции (IL) беше застарен во третото издание на
стандардот.Современите PLC може да се програмираат на различни начини, од логиката
на скалила изведена од реле до програмски јазици како што се специјално прилагодените
дијалекти на BASIC и C. Додека основните концепти на програмирањето на PLC се
заеднички за сите производители, разликите во I/O адресирањето, организацијата на
меморијата и множествата на инструкции значат дека програмите PLC никогаш не се
совршено заменливи помеѓу различни производители. Дури и во рамките на истата
производна линија на еден производител, различни модели може да не се директно
компатибилни.

5. Allen-Bradley GuardPLC 1800 Safety

Контролерот GuardPLC 1800 е програмабилен електронски систем со 23 дигитални влезови,
8 дигитални излези, 2 бројачи, 8 аналогни влезови и 4 конектори за GuardPLC Ethernet
комуникација

Слика 5. Allen-Bradley GuardPLC 1800 Safety

5.1 Дигитални влезови поврзани со безбедноста
Контролерот има 24 дигитални влезови чиј статус се покажува преку индикаторите за
статус кога контролерот е во режим RUN.

LS+ е извор на напон кој обезбедува 24V DC за група од осум влезови за сув контакт. Има
три групи на контролерот GuardPLC 1800.
Ако уредите бараат 24V DC за да работат и да го користат истиот извор на енергија како
контролорот, тогаш жица излезите на уредот директно до влезовите на контролерот.

Може да се поврзат и уреди со сопствено напојување. Поврзете ја референцата пол од

надворешното напојување до L- референтниот пол на влезот.
Користена литература
https://www.ideadigitalcontent.com
https://www.wikipedia.org

PLC.pdf - Машински факултет

https://www.mf.ukim.edu.mk